Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 lipca 2014 roku

Sąd Okręgowy w Tarnowie – Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Natalia Lipińska

Protokolant: stażysta Monika Barwacz

po rozpoznaniu w dniu 2 lipca 2014 roku w Tarnowie na rozprawie

sprawy z odwołania F. C.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 20 stycznia 2014 roku nr (...)

w sprawie F. C.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje odwołującemu się F. C.prawo do emerytury od dnia 18 grudnia 2013 roku.

Sygn. akt IV U 287/14

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Okręgowego w Tarnowie

z dnia 2 lipca 2014 r.

Decyzją z dnia 20 stycznia 2014 r., nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T., na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1440 ze zm.) oraz przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.), odmówił F. C. przyznania prawa do emerytury. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że ubezpieczony nie spełnia wymogów określonych w art. 184 powołanej ustawy, od wystąpienia których uzależnione jest nabycie prawa do emerytury, ponieważ nie udokumentował 15- letniego stażu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze, a jedynie 7 lat, 2 miesiące i 1 dzień takiej pracy.

Decyzję tę zaskarżył F. C. domagając się jej zmiany i przyznania mu prawa do emerytury. W uzasadnieniu odwołujący podniósł, że zaskarżona decyzja jest dla niego krzywdząca, ponieważ legitymuje się co najmniej 15- letnim stażem pracy
w szczególnych warunkach z tytułu zatrudnienia od 1 listopada 1977 r. do 31 kwietnia 1978 r. w (...) w T. na stanowisku konserwatora urządzeń melioracyjnych, od 1 maja 1978 r. do 12 marca 1990 r. w (...) Spółce (...) w L. na tym samym stanowisku oraz od 14 marca 1990 r. do 31 grudnia 1998 r. w Zakładzie (...) Sp. z o.o. w W. na stanowisku operatora sprzętu, blacharza i malarza, za wyjątkiem okresu od 1 grudnia
1990 r. do 20 grudnia 1990 r., uznanego przez organ rentowy za pracę w takim charakterze. Odwołujący podał przy tym, że fakt zaniedbania pracodawcy w zakresie prawidłowego wystawienia świadectwa pracy, nie może w sposób negatywny oddziaływać na jego uprawnienia emerytalne.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu podniósł, że za sporne okresy odwołujący nie przedłożył świadectw wykonywania pracy
w szczególnych warunkach. Odnośnie zatrudnienia ubezpieczonego w Zakładzie (...)Sp. z o.o. w W. podał, że nie wiadomo, w jakich okresach wnioskodawca zajmował poszczególne stanowiska operatora sprzętu, blacharza
i malarza, a ponadto takie stanowiska nie zostały wymienione w zarządzeniu resortowym Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 r.

Bezsporne w niniejszej sprawie było, że odwołujący F. C., urodzony
(...) r., w dniu (...) r. osiągnął 60 lat życia. Na dzień 1 stycznia 1999 r. ubezpieczony udokumentował 31 lat, 1 miesiąc i 8 dni okresów składkowych
i nieskładkowych oraz staż pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 7 lat, 2 miesięcy
i 1 dnia z tytułu zatrudnienia w Zakładach (...) w T. od 21 lipca 1970 r. do 31 stycznia 1971 r. w charakterze formierza ręcznego i od 1 lutego 1971 r. do 18 grudnia 1971 r. w charakterze przerabiacza mas formierskich i rdzeniarskich, w (...) od 20 grudnia 1971 r. do 31 sierpnia 1977 r. w charakterze maszynisty oraz w (...)Zakładach (...) w W. od
1 grudnia 1990 r. do 20 grudnia 1990 r. w charakterze ustawiacza.

We wniosku z dnia 18 grudnia 2014 r. odwołujący wniósł o przyznanie mu prawa do emerytury.

Zaskarżoną decyzją z dnia 20 stycznia 2014 r. ZUS Oddział w T. odmówił F. C. przyznania prawa do tego świadczenia, ponieważ wnioskodawca nie udokumentował 15- letniego stażu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze.

Odwołujący nie przystąpił do OFE.

Sąd ustalił ponadto następujący stan faktyczny sprawy:

Od 2 listopada 1977 r. do 31 kwietnia 1978 r. odwołujący F. C. był zatrudniony w (...) w T. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku konserwatora urządzeń melioracyjnych. W tym czasie przysługiwało mu wynagrodzenie określone stawką godzinową oraz premie i dodatki na zasadach i warunkach określonych według wytycznych Ministra Rolnictwa z dnia 1 kwietnia 1974 r. Odwołujący poddany został okresowemu szkoleniu robotników w zakresie BHP przy robotach melioracyjnych i konserwacyjnych urządzeń. W zakresie jego obowiązków leżały prace przy: wykopach wąsko i szeroko przestrzennych, robotach betonowych, ścinaniu oraz karczowani drzew i pni, odmulaniu koryta rowu oraz wykaszaniu skarp, przy budowie oraz przebudowie przepustów rurowych oraz wykonaniu ubezpieczeń z kiszek faszynowych. W ramach dobowego wymiaru czasu pracy, oprócz obowiązków konserwatora urządzeń melioracyjnych, wnioskodawca nie realizował żadnych innych prac.

dowód:

-

świadectwo pracy z dnia 12.05.1978 r.- k. 6 cz. II akt ZUS, k. 1 akt osobowych,

-

umowa o pracę z dnia 02.11.1977 r.- k. 4 akt osobowych,

-

protokół z dnia 02.11.1977 r.- k. 8 akt osobowych,

-

skierowanie na badanie lekarskie i zaświadczenie o zdolności do pracy
w charakterze konserwatora urządzeń melioracyjnych- k. 5 akt osobowych,

Od 1 maja 1978 r. do 12 marca 1990 r. odwołujący pracował w (...)Spółce (...) w L. w pełnym wymiarze czasu pracy. Od 1 maja 1978 r. do 31 grudnia 1987 r. zajmował stanowisko konserwatora urządzeń melioracyjnych. W tym czasie przysługiwało mu wynagrodzenie określone stawką godzinową oraz premie i dodatki na zasadach i warunkach określonych według wytycznych Ministra Rolnictwa z dnia
1 kwietnia 1974 r. Z dniem 1 stycznia 1988 r. powierzono mu stanowisko pracownika fizycznego i nowa kategorię zaszeregowania z powołaniem się na zarządzenie 84 Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 26 października 1987 r. Od
1 grudnia 1989 r. do 12 marca 1990 r. odwołujący korzystał z urlopu wychowawczego.

dowód:

-

świadectwo pracy z dnia 12.03.1990 r.- k. 22 akt osobowych, k. 8 cz. II akt ZUS,

-

umowa o pracę z dnia 01.05.1978 r.- k. 4 akt osobowych,

-

angaż z dnia 05.12.1980 r.- k. 6 akt osobowych,

-

skierowania na badanie lekarskie i zaświadczenia o zdolności do pracy
w charakterze konserwatora urządzeń melioracyjnych- k. 8, 15 akt osobowych,

-

angaż z dnia 22.01.1988 r.- k. 17 akt ZUS,

-

wniosek o urlop wychowawczy- k. 20 akt osobowych,

-

prośba o rozwiązanie umowy o pracę z dnia 12.03.1990 r.- k. 21 akt osobowych,

Od 1 maja 1978 r. do 31 grudnia 1987 r. odwołujący zajmował się oczyszczaniem
i przetykaniem rowów, zakładaniem drenów i ich przetykaniem, podbieraniem zamulonych rowów oraz przebudową przepustów rurowych. Wcześniej karczował pnie, kosił trawę
i podbierał pobocza rowów. W pracy tej używał kosy, łopaty, kilofa, siekiery i wideł. Rowy, przy których pracował miały do 2 kilometrów długości. Prace przy jednym z takich rowów mogły trwać nawet dwa lata. Wymienione wyżej czynności odwołujący wykonywał stale
i w pełnym wymiarze czasu pracy. W ramach dobowego wymiaru godzin nie realizował żadnych innych prac.

dowód:

-

zeznania świadka J. S.- 01:12:57,

-

zeznania świadka S. S.- 01:21:49-01:26:52,

-

zeznania odwołującego F. C.01:41:49,

Odwołujący pracował również w (...)Zakładach (...) w W., a następnie w Zakładzie (...)Sp. z o.o. w W., od 14 marca 1990 r. do
30 listopada 1990 r. i od 21 grudnia 1990 r. do 31 stycznia 1991 r. w pełnym wymiarze czasu pracy, od 1 lutego 1991 r. do 30 listopada 1991 r. w wymiarze 3/5 etatu oraz od 1 grudnia 1991 r. do 31 grudnia 1998 r. ponownie w pełnym wymiarze godzin. Z dniem 14 maja 1990 r. powierzono mu obowiązki operatora sprzętu budowlanego w Zakładzie Budowlanym,
a w dniu 1 sierpnia 1993 r. obowiązki operatora sprzętu budowlanego, blacharza i malarza
w tym Zakładzie. W takim też charakterze odwołujący pracował do końca swojego zatrudnienia w Zakładzie (...) w W.. Od 27 sierpnia 1990 r. do 8 września 1990 r. i od 10 października 1990 r. do
20 października 1990 r. wnioskodawca korzystał z urlopu bezpłatnego. Od 16 kwietnia
1993 r. do 24 kwietnia 1993 r. i od 14 grudnia 1993 r. do 18 grudnia 1993 r. pobierał zasiłek chorobowy, zaś od 18 września 1995 r. do 26 września 1995 r. i od 17 listopada 1998 r. do
30 listopada 1998 r. wynagrodzenie za czas choroby.

dowód:

-

świadectwo pracy z dnia 09.04.2001 r.- k. 11 cz. II akt ZUS,

-

zaświadczenie wystawione przez (...)S.A. w W. z dnia 16.12.2013 r.- k. 11 cz. I akt ZUS,

-

zaświadczenie o okresach nieskładkowych po dniu 15.11.1991 r.- k. 17 cz. I akt ZUS,

-

umowa o pracę na okres próbny z dnia 14.03.1990 r.- k. 2 akt osobowych,

-

umowa o pracę z dnia 22.03.1990 r.- k. 3 akt osobowych,

-

karta obiegowa zmiany z dnia 12.03.1990 r.- k. 9 akt osobowych,

-

skierowanie na badanie lekarskie z dnia 12.03.1990 r.- k. 7 akt osobowych,

-

angaże- k. 5, 12, 15-20, 22-26, 30-31, 33, 35-36, 38, 41 akt osobowych,

-

zgody na zmniejszenie wymiaru czasu pracy do 3/5 etatu z dnia: 30.01.1991 r., 22.04.1991 r. i 26.07.1991 r.- k. 10-11, 13 akt osobowych,

-

prośba o przywrócenie pełnego etatu z dniem 01.12.1991 r.- k. 13a akt osobowych,

-

pismo o zwiększeniu wymiaru czasu pracy z dnia 28.11.1991 r.- k. 14 akt osobowych,

-

zgody na urlop bezpłatny z dnia: 09.10.1990 r. i 27.08.1990 r.- k. 4, 6 akt osobowych,

Zakłady w W. podzielone były na pięć oddziałów i kilka hal.
W poszczególnych oddziałach odbywała się produkcja różnych surowców, na przykład cegły czy pustaków stropowych. W oddzielnym pomieszczeniu usytuowany był zakład remontowo- budowlany, w którym pracował na co dzień odwołujący. Zakład ten zajmował się wykonywaniem remontów na wszystkich pięciu oddziałach. Pracownicy tego zakładu wymieniali pokrycia dachowe i rynny, dokonywali remontów wewnątrz hal, kłuli beton pod montaż urządzeń, zajmowali się szalunkiem i betonowaniem, wykonywali przeróbki, remontowali wózki wjeżdżające do pieca, wymieniali okna i szyby na halach. Prace te realizowali dekarze, murarze, cieśle i zbrojarze. Odwołujący wykonywał wszystkie prace zlecone mu przez przełożonego. Był pomocnikiem murarza, zbrojarza, dekarza i cieśli. Kierował wózkiem spalinowym służącym do przewożenia materiałów budowlanych, takich jak żwir czy cement, z wiaty na teren zakładów ceramiki budowlanej. Był też operatorem kompresora. Wykonywał ponadto prace blacharskie i malarskie. W ciągu dnia wnioskodawca realizował różne prace. Był wysyłany tam, gdzie należało wykonać konkretną czynność.

dowód:

-

zeznania świadka M. N.- 00:25:02-01:05:51,

-

zeznania świadka J. S.- 01:11:16,

-

zeznania świadka J. T.- 01:32:04-01:39:35,

-

zeznania odwołującego F. C. 01:47:27,

Stan faktyczny w sprawie Sąd ustalił w oparciu o dowody z dokumentów, zeznania świadków i odwołującego.

Sąd pozytywie ocenił dowody z dokumentów, których autentyczność oraz wiarygodność, jak również poprawność materialna i formalna nie budziły wątpliwości, zaś ich treść i forma nie były kwestionowane przez strony postępowania. Brak było zatem jakichkolwiek podstaw, także takich, jakie należałoby uwzględnić z urzędu, aby dokumentom tym odmówić właściwego im znaczenia dowodowego.

Sąd w całości dał wiarę zeznaniom świadków M. N., J. S., S. S. i J. T. oraz słuchanego w charakterze strony F. C., którzy złożyli depozycje odnośnie rodzaju czynności wykonywanych przez odwołującego w spornych okresach zatrudnienia. Zeznania te zasługiwały na walor pełnej wiarygodności, gdyż były wewnętrznie spójne, wzajemnie ze sobą korespondowały (co do poszczególnych okresów zatrudnienia), a przy tym były przekonujące w świetle zasad logiki
i doświadczenia życiowego. Z zeznań tych wyraźnie wynika, że w okresie zatrudnienia
w (...)Spółce (...) w L. odwołujący stale i w pełnym wymiarze godzin pracował w charakterze konserwatora urządzeń melioracyjnych, zaś
w okresie zatrudnienia w (...)Zakładach (...) w W., a następnie w Zakładzie (...)Sp. z o.o. w W. w ramach dobowego wymiaru czasu pracy wykonywał szereg różnych czynności w zależności od potrzeb i polecenia przełożonego. Były to między innymi prace operatora sprzętu budowlanego typu wózek spalinowy czy kompresor, blacharza i malarza.

Pozostałe okoliczności sprawy Sąd uznał za bezsporne, gdyż nie były w żaden sposób kwestionowane przez strony, zaś dokumenty przedstawione na ich stwierdzenie nie budziły wątpliwości Sądu co do ich autentyczności.

Sąd rozważył, co następuje:

Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2013 poz. 1440 ze zm.), ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli: 1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat- dla kobiet i 65 lat- dla mężczyzn oraz 2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

Wymagany w art. 184 ust. 1 pkt 2 okres składkowy i nieskładkowy przewiduje
art. 27 powołanej ustawy, w świetle którego wynosi on co najmniej 20 lat dla kobiet
i 25 lat dla mężczyzn.

Przepis art. 32 ustawy statuuje natomiast, iż ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 ust. 1. Zgodnie z dyspozycją tego przepisu- za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz
o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Stosownie do treści art. 32 ust. 4 ustawy, wiek emerytalny, o którym mowa
w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Mowa tu o rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Jak wynika z § 1 wskazanego rozporządzenia, stosuje się je do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, wymienione w § 4-15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia.

W myśl § 2 ust. 1, okresami uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu uważa się okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Okresy pracy, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy (ust. 2).

Zgodnie zaś z § 4 ust. 1, prawo do emerytury nabywa pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A rozporządzenia, jeżeli osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn oraz legitymuje się wymaganym okresem zatrudnienia, w tym co najmniej okresem 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Bezsporne w niniejszej sprawie było, że odwołujący osiągnął wiek 60 lat, posiadał na dzień 1 stycznia 1999 r. wymagany 25- letni okres ubezpieczenia i nie przystąpił do OFE.

Rozstrzygnąć natomiast należało, czy wnioskodawca legitymuje się co najmniej
15- letnim stażem pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, co uprawniałoby go tzw. wcześniejszej emerytury.

Kwestią sporną pozostawała więc kwalifikacja pracy wnioskodawcy od 2 listopada 1977 r. do 31 kwietnia 1978 r. w (...) w T., od 1 maja 1978 r. do 12 marca 1990 r. w (...)Spółce (...) w L. oraz od
14 marca 1990 r. do 30 listopada 1990 r., od 21 grudnia 1990 r. do 31 stycznia 1991 r., od
1 lutego 1991 r. do 30 listopada 1991 r. i od 1 grudnia 1991 r. do 31 grudnia 1998 r.
w (...)Zakładach (...) w W., a następnie w Zakładzie (...)Sp. z o.o.
w W..

Odmawiając odwołującemu przyznania prawa do emerytury, organ rentowy podniósł, że za sporne okresy wnioskodawca nie przedłożył świadectw wykonywania pracy
w szczególnych warunkach. Jeżeli chodzi o okres zatrudnienia w (...)Zakładach (...)w W., a następnie w Zakładzie (...)Sp. z o.o. w W. wskazał dodatkowo, że nie wiadomo, w jakich okresach wnioskodawca zajmował poszczególne stanowiska operatora sprzętu, blacharza i malarza, a ponadto, że stanowiska takie nie zostały wymienione w zarządzeniu resortowym Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych
z dnia 1 sierpnia 1983 r.

Brak świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach nie przekreśla możliwości ustalania, że ubezpieczony pracę w takim charakterze rzeczywiście wykonywał. W szczególności wnioskodawca może wykazywać innymi środkami dowodowymi, że jego praca świadczona była w warunkach szczególnych. W postępowaniu z zakresu ubezpieczeń społecznych stosuje się bowiem te same reguły dowodzenia, jak w zwykłym procesie cywilnym. Zastosowanie mają zatem art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c. Świadectwo pracy
w warunkach szczególnych wydane pracownikowi przez pracodawcę stanowi tylko domniemanie, iż okres pracy w nim podany jest okresem pracy w warunkach szczególnych,
o którym mowa w art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach
z FUS. W sytuacji zatem, kiedy brak wymaganego świadectwa wystawionego przez pracodawcę, sąd może prowadzić postępowanie dowodowe zmierzające do ustalenia, czy praca wykonywana przez stronę, była realizowana w warunkach wymaganych przepisami rozporządzenia i czy ubezpieczony zajmował któreś ze stanowisk pracy wymienionych
w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Jednocześnie podkreślić należy, że dla oceny, czy pracownik pracował
w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. (por. wyroki SN: z dnia 19 maja
2011 r., III UK 174/10, LEX nr 901652; z dnia 8 czerwca 2011 r., I UK 393/10,
LEX nr 950426; z dnia 1 czerwca 2010 r., II UK 21/10, LEX nr 619638; z dnia 14 września
2007 r., III UK 27/07, OSNP 2008/21-22/325; z dnia 19 września 2007 r., III UK 38/07, OSNP 2008/21-22/329; z dnia 6 grudnia 2007 r., III UK 66/07, LEX nr 483283; z dnia
22 stycznia 2008 r., I UK 210/07, OSNP 2009/5-6/75 i z dnia 24 marca 2009 r., I PK 194/08, LEX nr 528152).

Analiza zgromadzonych w sprawie dowodów prowadzi do wniosku, że F. C. legitymuje się co najmniej 15- letnim stażem pracy w szczególnych warunkach.

Pracę taką wykonywał bowiem od 2 listopada 1977 r. do 31 kwietnia 1978 r.
w(...) w T. i od 1 maja 1978 r. do 31 grudnia 1987 r.
w (...)Spółce (...)w L..

W tych okresach czasu odwołujący był zatrudniony na stanowisku konserwatora urządzeń melioracyjnych.

Odnośnie okresu zatrudnienia w (...) w T., takie stanowisko wnioskodawcy w tym czasie potwierdza umowa o pracę z dnia 2 listopada 1977 r. (k. 4 akt osobowych), świadectwo pracy z dnia 12 maja 1978 r. (k. 6 cz. II akt ZUS, k. 1 akt osobowych) oraz skierowanie na badanie lekarskie i zaświadczenie o zdolności do pracy
w charakterze konserwatora urządzeń melioracyjnych (k. 5 akt osobowych).

O tym, jaki był charakter pracy ubezpieczonego na tym stanowisku w (...) w T. świadczy treść protokołu spisanego w dniu zawarcia umowy o pracę, tj. 2 listopada 1977 r. (k. 8 akt osobowych). Z treści tego dokumentu wynika, że odwołujący przeszedł szkolenie okresowe robotników w zakresie BHP przy robotach melioracyjnych
i konserwacyjnych urządzeń. W szczególności na szkoleniu tym omówiono przepisy obowiązujące przy: wykopach wąsko i szeroko przestrzennych, robotach betonowych, ścinaniu oraz karczowani drzew i pni, odmulaniu koryta rowu oraz wykaszaniu skarp, przy budowie oraz przebudowie przepustów rurowych, jak również przy wykonaniu ubezpieczeń
z kiszek faszynowych- a zatem przy pracach, którymi na co dzień zajmował się odwołujący.

Na taki charakter zatrudnienia w (...) w T. wskazał odwołujący w swoich zeznaniach.

Jeżeli chodzi o okres zatrudnienia w (...)Spółce (...)
w L., podnieść należy, że zarówno w umowie o pracę z dnia 1 maja 1978 r. (k. 4 akt osobowych), w świadectwie pracy z dnia 12 marca 1990 r. (k. 8 cz. II akt ZUS, k. 22 akt osobowych,), jak i w skierowaniach na badanie lekarskie oraz w zaświadczeniach o zdolności do pracy (k. 8 akt osobowych) podano, że odwołujący zajmował stanowisko konserwatora urządzeń melioracyjnych.

Słuchani w sprawie świadkowie J. S. i S. S., jak również sam odwołujący podali na czym polegała praca wnioskodawcy na tym stanowisku. Jak wynika
z tych zeznań, odwołujący zajmował się oczyszczaniem i przetykaniem rowów, zakładaniem drenów i ich przetykaniem, podbieraniem zamulonych rowów, przebudową przepustów rurowych, karczowaniem pni, koszeniem trawy w okolicach rowów oraz podbieraniem pobocza rowów. Zakres tych prac był więc w zasadzie tożsamy z tym, co należało do obowiązków wnioskodawcy w (...) w T..

Umowy o pracę i świadectwa pracy potwierdzają, że w obu tych okresach zatrudnienia pracę konserwatora urządzeń melioracyjnych odwołujący wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Takie stanowisko wymienione zostało w wykazie stanowisk pracy, stanowiącym załącznik Nr 1 do Zarządzenia Nr 18 Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31 marca 1988 r. w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. Urz. MRiRW
z 1988 r. Nr 2, poz. 4), w Dziale X, zatytułowanym: „W rolnictwie i przemyśle rolno- spożywczym”, pod pozycją 1, dotyczącą prac przy zakładaniu urządzeń melioracyjnych,
w punkcie 8.

Wprawdzie zarządzenie to nie ma obecnie mocy obowiązującej, jednak podnieść należy, na co zwrócił uwagę Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25 lutego 2010 r., II UK 218/09 (LEX nr 590247), że wykazy resortowe mają charakter informacyjny, techniczno- porządkujący, uściślający. Z faktu, że właściwy organ ustalił w podległych i nadzorowanych zakładach pracy, że dane stanowisko pracy jest stanowiskiem pracy w szczególnych warunkach, może płynąć domniemanie faktyczne, że praca na tym stanowisku w istocie wykonywana była w takich warunkach i odwrotnie, brak konkretnego stanowiska pracy
w takim wykazie może- w kontekście całokształtu ustaleń faktycznych- stanowić negatywną przesłankę dowodową.

Wykaz resortowy ułatwia więc identyfikację określonego stanowiska pracy jako stanowiska pracy w szczególnych warunkach, zwłaszcza gdy w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. nie wymienia się konkretnego stanowiska, lecz operuje się pojęciem ogólnym.

Skoro tak, uznać należało, że w okresie zatrudnienia w (...)
w T. i w (...)Spółce (...) w L. odwołujący wykonywał pracę wymienioną w Dziale X, zatytułowanym: „W rolnictwie i przemyśle rolno- spożywczym”, punkt 1 (prace przy zakładaniu urządzeń melioracyjnych) wykazu A, stanowiącego załącznik do obowiązującego obecnie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia
7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

O tym, że prace w obu tych zakładów można zakwalifikować według Działu X, świadczą dokumenty zgromadzone w aktach osobowych wnioskodawcy.

W umowie o pracę z dnia 2 listopada 1977 r. zawartej ze (...) w T. wyraźnie bowiem podano, że pracownikowi przysługiwać będzie wynagrodzenie określone stawką godzinową oraz premie i dodatki na zasadach i warunkach określonych według wytycznych Ministra Rolnictwa z dnia 1 kwietnia 1974 r.

Podobny zapis zawiera umowa o pracę z dnia 1 maja 1978 r., zawarta z (...) Spółką (...) w L.. W aktach osobowych z okresu zatrudnienia w tym zakładzie pracy znajduje się również angaż z dnia 5 grudnia 1980 r. (k. 5), którym przyznano wnioskodawcy dodatek do wynagrodzenia zasadniczego zgodnie z wytycznymi Ministerstwa Rolnictwa oraz angaż z dnia 22 stycznia 1988 r. (k. 17), w którym przy zmianie uposażenia ubezpieczonego powołano się na Zarządzenie 84 Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 26 października 1987 r.

Nie ma zatem wątpliwości, że oba te zakłady pracy podlegały Ministrowi Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej.

Taka kwalifikacja pracy ubezpieczonego nie jest więc dziełem przypadku.

Ma to istotne znaczenie, gdy zważy się, że w świetle przepisów wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia, wyodrębnienie poszczególnych prac ma charakter stanowiskowo- branżowy. Pod pozycjami zamieszczonymi w kolejnych działach wykazu wymieniono bowiem konkretne stanowiska przypisane danym branżom, uznając je za prace
w szczególnych warunkach uprawniające do niższego wieku emerytalnego. Przyporządkowanie danego rodzaju pracy do określonej branży ma istotne znaczenie dla jej kwalifikacji, jako pracy w szczególnych warunkach. Usystematyzowanie prac o znacznej szkodliwości i uciążliwości do oddzielnych działów oraz poszczególnych stanowisk
w ramach gałęzi gospodarki nie jest przypadkowe, gdyż należy przyjąć, że konkretne stanowisko narażone jest na ekspozycję na czynniki szkodliwe w stopniu mniejszym lub większym w zależności od tego, w którym dziale przemysłu jest umiejscowione. Konieczny jest bezpośredni związek wykonywanej pracy z procesem technologicznym właściwym dla danego działu gospodarki. Oznacza to, że przynależność pracodawcy do określonej gałęzi przemysłu ma znaczenie istotne i nie można dowolnie, z naruszeniem postanowień rozporządzenia, wiązać konkretnych stanowisk pracy z branżami, do których nie zostały przypisane w tym akcie prawnym (por. wyroki SN: z dnia 16 czerwca 2009 r., I UK 20/09, LEX nr 515698; z dnia 1 czerwca 2010 r., II UK 21/10, LEX nr 619638; z dnia 14 marca 2013 r., I UK 547/12, OSNP 2014/1/11 i z dnia 14 stycznia 2014 r., II UK 224/13, LEX
nr 1424852).

Wprawdzie, zgodnie z angażem z dnia 22 stycznia 1988 r., w dniu 1 stycznia 1988 r. powierzono ubezpieczonemu w (...) Spółce (...) w L. stanowisko robotnika fizycznego, jednak, nawet, gdyby na tym stanowisku zmienił się zakres obowiązków odwołującego, to i tak uznać należałoby, że legitymuj się on co najmniej
15- letnim stażem pracy w szczególnych warunkach. Doliczenie bowiem do uznanego przez organ rentowy stażu pracy w takim charakterze w wymiarze 7 lat, 2 miesięcy i 1 dnia okresu zatrudnienia w (...)w T. od 2 listopada 1977 r. do 31 kwietnia 1978 r. i okresu zatrudnienia w (...) Spółce (...) w L. od
1 maja 1978 r. do 31 grudnia 1987 r., daje wnioskodawcy co najmniej 15 lat pracy
w szczególnych warunkach.

Za pracę w szczególnych warunkach Sąd nie uznał natomiast okresów zatrudnienia ubezpieczonego w (...) Zakładach (...)
w W., a następnie w Zakładzie (...)
Sp. z o.o. w W. od 14 marca 1990 r. do 30 listopada 1990 r., od 21 grudnia 1990 r. do 31 stycznia 1991 r., od 1 lutego 1991 r. do 30 listopada 1991 r. i od 1 grudnia
1991 r. do 31 grudnia 1998 r.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że od 1 lutego 1991 r. do 30 listopada 1991 r. odwołujący pracował w wymiarze 3/5 etatu. Taki wymiar pracy ubezpieczonego w tym okresie potwierdza treść wystawionego przez (...) S.A. w W. zaświadczenia z dnia 16 grudnia 2013 r. (k. 11 cz. I akt ZUS) oraz dokumenty zgromadzone w aktach osobowych w postaci pism o wyrażeniu zgody na zmniejszenie wnioskodawcy wymiaru czasu pracy do 3/5 etatu z dnia: 30 stycznia 1991 r., 22 kwietnia 1991 r. i 26 lipca 1991 r. (k. 10-11, 13 akt osobowych), prośby o przywrócenie pełnego etatu z dniem 1 grudnia 1991 r. (k. 13a akt osobowych) oraz pisma o zwiększeniu wymiaru czasu pracy z dnia
28 listopada 1991 r. (k. 14 akt osobowych).

Okresu tego nie można było zatem uznać za pracę w szczególnych warunkach, skoro, jak wynika z powołanych na wstępie przepisów i utrwalonego orzecznictwa, za pracę w takim charakterze przyjmuje się wyłącznie pracę wykonywaną stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Analiza akt osobowych odwołującego z okresu zatrudnienia w (...)Zakładach (...) w W., a następnie
w Zakładzie (...)Sp. z o.o. w W. prowadzi do wniosku, że w dniu zawarcia umowy o pracę powierzono wnioskodawcy stanowisko operatora sprzętu budowlanego, a dopiero z dniem 1 sierpnia 1993 r. obowiązki operatora sprzętu budowlanego, blacharza i malarza, w którym to charakterze odwołujący pracował aż do 31 grudnia 1998 r.

Z zeznań świadków M. N., J. S. i J. T. oraz odwołującego wynika, że jako operator sprzętu budowlanego wnioskodawca mógł co najwyżej obsługiwać wózek spalinowy służący do przewożenia materiałów budowlanych albo kompresor, a zajmując stanowisko operatora sprzętu budowlanego, blacharza i malarza, wykonywał wszystkie prace zlecone mu przez przełożonego. W ciągu dnia realizował więc różne prace i wysyłano go tam, gdzie należało wykonać daną czynność. Był więc pomocnikiem murarza, zbrojarza, dekarza i cieśli, kierował wózkiem spalinowym, obsługiwał kompresor i wykonywał prace blacharsko- malarskie.

Żadnej z tych prac nie realizował zatem stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Żadna też z tych prac, wykonywana przez odwołującego przy remontach na oddziałach zakładu, nie została wymieniona w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.

W Dziale XIV, zatytułowanym: „Prace różne” w punkcie 18 wskazano co prawda na prace przy obsłudze urządzeń i narzędzi wibracyjnych lub udarowych, jednak kompresor,
tj. maszyna energetyczna, której zadaniem jest podwyższenie ciśnienia gazu lub wymuszenie jego przepływu (nadanie energii kinetycznej), do nich nie należy.

Mając na uwadze, że odwołujący wykazał na dzień 1 stycznia 1999 r. co najmniej
15- letni staż pracy w szczególnych warunkach, na podstawie powołanych przepisów prawa materialnego oraz art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., Sąd zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury od 18 grudnia 2013 r. tj. od daty wniosku.