Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 listopada 2014 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSR del. Urszula Sipińska-Sęk

Protokolant st. sekr. sądowy Zofia Aleksandrowicz

po rozpoznaniu w dniu 23 października 2014 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z wniosku W. Z.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o emeryturę

na skutek odwołania W. Z.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział wT.

z dnia 21 października 2013 r. sygn. (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje wnioskodawcy W. Z. prawo do emerytury z dniem (...)

2.  zasądza do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. na rzecz wnioskodawcy W. Z. kwotę 60 ( sześćdziesiąt ) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego,

3.  żądanie wnioskodawcy o przyznania prawa do odsetek od emerytury zgłoszone po raz pierwszy na rozprawie w dniu 23 października 2014 roku przekazuje do rozpoznania organowi rentowemu.

Sygn. akt VU 1530/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 21 października 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział wT. odmówił W. Z. prawa do emerytury z uwagi na brak 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Od powyższej decyzji pełnomocnik W. Z. odwołał się w dniu 6 listopada 2013 roku wnosząc o jej zmianę, zaliczenie do okresu pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...), w Przedsiębiorstwie Produkcji (...) w B. oraz okresu odbywania zasadniczej służby wojskowej i przyznanie wnioskodawcy prawa do emerytury, a także zasądzenie na rzecz wnioskodawcy kosztów postępowania.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, wskazując, że wnioskodawca nie przedłożył świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych za sporne okresy zatrudnienia. Podniósł ponadto, że z przedłożonych dokumentów dotyczących okresu zatrudnienia od 4 lutego 1978 roku do 31 sierpnia 1980 roku w (...) (...) G., w tym kopii świadectwa pracy z dnia 23 września 1980 roku oraz angaży – wynika, że wnioskodawca był zatrudniony na stanowiskach ślusarz-spawacz, ślusarz remontowy, konserwator suwnic. Z tych dokumentów nie można jednoznacznie stwierdzić w jakich okresach wnioskodawca wykonywał prace w warunkach szczególnych. Ponadto z przedłożonych dokumentów dotyczących okresu zatrudnienia od 20 czerwca 1981 roku do 30 kwietnia 1991 roku w (...) w B., w tym kopii świadectwa pracy oraz umowy o pracę – wynika, że wnioskodawca był zatrudniony na różnych stanowiskach: ślusarz brygadzista, konserwator pomp i armatury przemysłowej, monter wodno-kanalizacyjny, które nie zostały wymienione wśród rodzajów prac w szczególnych warunkach uprawniających do nabycia prawa do emerytury.

Na rozprawie w dniu 4 lutego 2014 roku pełnomocnik wnioskodawcy sprecyzował odwołanie w ten sposób, że wniósł o zaliczenie do okresu pracy w warunkach szczególnych: - okresu odbywania zasadniczej służby wojskowej od 25 kwietnia 1974 roku do 12 kwietnia 1976 roku, bowiem wnioskodawca zarówno przed jak i po wojsku pracował w warunkach szczególnych w (...) jako robotnik torowy,

-okresu zatrudnienia od 4 lutego 1978 roku do 31 sierpnia 1980 roku w (...) (...) G.

- okresu zatrudnienia od 20 czerwca 1981 roku do 30 kwietnia 1991 roku w (...) w B.;

- okresu zatrudnieni od 1 października 1980 roku do 1 maja 1981 roku w Fabryce (...) we W..

Na rozprawie w dniu 23 października 2014 roku pełnomocnik wnioskodawcy wniósł ponadto o przyznanie wnioskodawcy prawa do odsetek od emerytury.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca W. Z., urodzony w dniu (...), złożył w dniu 19 września 2013 roku wniosek o przyznanie emerytury.

(dowód: wniosek o emeryturę k. 1-4 akt ZUS)

W. Z., legitymuje się na dzień 1 stycznia 1999 r. okresem ubezpieczenia
w łącznym rozmiarze 25 lat, nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

(dowód: wniosek o emeryturę k. 1-4 akt ZUS, decyzja z dnia 21.10.2014r. k. 35 akt ZUS)

Do stażu pracy w warunkach szczególnych organ rentowy zaliczył wnioskodawcy okres 4 lat, 5 miesięcy i 26 dni tj. okres zatrudnienia :

- od 4 lutego 1974 roku do 24 kwietnia 1974 roku oraz od 12 maja 1976 roku do 30 kwietnia 1977 roku w jednostkach organizacyjnych przedsiębiorstwa (...) –(...) P.

-od 15 maja 1995 roku do 30 listopada 1996 roku oraz od 2 stycznia 1997 roku do 30 września 1998 roku na stanowisku mechanik konserwator w oczyszczalni ścieków w (...) Spółdzielni (...) w R..

(dowód: decyzja z dnia 21.10.2014r. k. 35, odpowiedź na odwołanie k. 10-12)

okoliczność bezsporna, decyzja z dnia 17.04.2013 r. k. 48 akt emerytalnych)

W okresie od 25 kwietnia 1974 roku do dnia 12 kwietnia 1976 roku W. Z. odbywał zasadniczą służbę wojskową.

(dowód: kserokopia książeczki wojskowej k. 5-6)

W okresie od dnia 4 lutego 1978 roku do dnia 31 sierpnia 1980 roku wnioskodawca był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) w G., przy czym :

- od dnia 04.02.1978r. na podstawie umowy o pracę, zawartej na 14-dniowy okres próbny, na stanowisku ślusarz w pełnym wymiarze czasu pracy;

- od dnia 18.02.1978r. na podstawie umowy o pracę, zawartej na czas nieokreślony

- z dniem 01.05.1978r. powierzono wnioskodawcy obowiązki ślusarza remontowego, konserwatora suwnic,

- z dniem 01.06.1979r. powierzono wnioskodawcy obowiązki ślusarza - spawacza ,

- z dniem 01.03.1980r. ponownie powierzono wnioskodawcy obowiązki ślusarza remontowego, konserwatora suwnic, które wykonywał do końca zatrudnienia tj. do dnia 31.08.1980r.

(dowód: świadectwo pracy z dnia 23.09.1980 r. – k. 9 akt kapitałowych, umowa o pracę w aktach osobowych k. 15, umowa o prace w aktach osobowych k. 19, angaże w aktach osobowych k. 11, k. 7, k. 5)

Przedsiębiorstwo (...) w G. było przedsiębiorstwem budowlanym, które zajmowało się produkcją bloczków betonowych, betonu komórkowego (suporexu) oraz rur do przepustów (rur kanalizacyjnych) W..

Wnioskodawca był zatrudniony w dziale utrzymania ruchu, gdzie wykonywał wszystkie czynności tj. zarówno na wysokości, na powietrzu jak i w warsztacie, aby zapewnić ciągłość działania przedsiębiorstwa. Do obowiązków wnioskodawcy należała konserwacja, czyszczenie, remonty i naprawy takich urządzeń jak: suwnice, przenośniki taśmowe-taśmociągi, rurociągi technologiczne-ciepłownicze, wodne i wodnokanalizacyjne, silosy, zbiorniki wapna i cementu oraz innych urządzeń technologicznych. Ze względu na charakter produkcji większość urządzeń technologicznych zakładu znajdowała na wolnym powietrzu i tam też wykonywał swoje obowiązki. Wnioskodawca pracował również
w warsztacie mechanicznym, w którym wykonywał czynności pomocnicze w postaci przygotowania, dorobienia i naprawy elementów, celem ich późniejszego zamontowania
w naprawianych urządzeniach i instalacjach.

Wnioskodawca usuwał awarie suwnic, rurociągów do przesyłu cementu i wapna, które występowały na przenośnikach taśmowych do przenoszenia piasku. Konserwował suwnice, przy których wymieniał stare szczęki na nowe. Przy remontach taśmociągów wymieniał stare rolki na nowe. Zajmował się czyszczeniem silosów – zbiorników na cement i wapno. Usuwał awarie urządzeń tłoczących cement z jednego silosu do drugiego oraz młynów służących do produkcji bloczków. Zajmował się również konserwacją ciężkiego sprzętu m.in. dźwigów. Naprawiał wózki autoklawowe, w których spawał i wymieniał łożyska. Wewnątrz zakładu naprawiał szlamatory, ciągi podłogowe, krajalnice służące do cięcia bloczków, kraty służące do oczyszczania piachu. Ponadto na hali, gdzie znajdowała się produkcja rur cementowych, wnioskodawca wymieniał i czyścił urządzenia do ich produkcji.

W warsztacie mechanicznym W. Z. naprawiał szczęki hamulcowe, wymieniał liny, dorabiał zbocze, rolki do suwnicy, spawał zepsute części, wymieniał łożyska, uszczelniał je. Dziennie w warsztacie wnioskodawca pracował przez około 2 godziny.

(dowód: zeznania świadka R. H. protokół rozprawy z dnia 4 lutego 2014 roku nagranie od minuty 12.05 do minuty 29.00, zeznania świadka J. H. protokół rozprawy z dnia 4 lutego 2014 roku nagranie od minuty 29.11 do minuty 43.15, zeznania świadka Z. K. protokół rozprawy z dnia 27 lutego 2014 roku nagranie od minuty 2.53 do minuty 26.01, zeznania wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 27 lutego 2014 roku nagranie od minuty 28.01 do godziny 1.04 oraz protokół rozprawy z dnia 23 października 2014 roku nagranie od minuty 2.25 do minuty 28.45)

W okresie od 20 czerwca 1981 roku do dnia 30 kwietnia 1991 roku wnioskodawca był zatrudniony w Przedsiębiorstwie Produkcji (...) w B. (poprzednio B.- (...) Kombinacie (...)) na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy. Wnioskodawca początkowo został zatrudniony na stanowisku ślusarza, następnie od 1 lutego 1982 roku otrzymał angaż na stanowisko brygadzisty ślusarza. Od 4 stycznia 1983 roku zajmował stanowisko konserwatora pomp i aparatury przemysłowej, od 1 sierpnia 1984 roku monter wodno-kanalizacyjny – brygadzista, a od 1 stycznia 1989 roku do końca zatrudnienia monter konstrukcyjny.

(dowód: świadectwo pracy z dnia 27.02.1991 r. k. 13-14 akt kapitałowych, angaże
w aktach osobowych, karty płac w aktach osobowych)

Zakład Produkcji (...) w B. zajmował się produkcją i montażem konstrukcji stalowych oraz produkcją betonu kruszynowego. W. Z. pracował
w dziale utrzymania ruchu kotłowni przemysłowej oraz rurociągów ciepłowniczych i wodnokanalizacyjnych zaopatrujących cały zakład w wodę i ciepło wykorzystywaną do pracy zakładu.

W kotłowni znajdowało się 8 kotłów przemysłowych. Wnioskodawca pracował przy ich remontach. Prace odbywały się wewnątrz kotłów, wnioskodawca uszczelniał zawory, wymieniał miski, armaturę, zawory.

Wnioskodawca pracował także przy konserwacji i usuwaniu awarii rurociągów ciepłowniczych i wodnokanalizacyjnych, zarówno tych, które były usytuowane na hali produkcyjnej, jak i tych znajdujących się w głębokich wykopach (pod ziemią) oraz na wysokości 1 metra, a także przy remontach suwnic znajdujących się na hali produkcyjnej. Na hali produkcyjnej pracowali monterzy konstrukcji stalowych oraz spawacze i zbrojarze.

Wnioskodawca pracował również w dziale betoniarni, gdzie pracowali betoniarze przy produkcji betonu kruszywowego. Zadaniem wnioskodawcy było utrzymanie w ruchu instalacji ciepłowniczej, która dostarczała na ten dział ciepłe powietrze oraz wodę.
W przypadku awarii wnioskodawca usuwał ją bezpośrednio na hali.

(dowód: zeznania świadka S. S. protokół rozprawy z dnia 4 lutego 2014 roku nagranie od minuty 43.26 do minuty 50.00, zeznania świadka T. K. protokół rozprawy z dnia 4 lutego 2014 roku nagranie od minuty 51.12 do minuty 57.00, zeznania świadka A. R. protokół rozprawy z dnia 4 lutego 2014 roku nagranie od minuty 57.07 do godziny 1.07, zeznania wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 27 lutego 2014 roku nagranie od minuty 28.01 do godziny 1.04 oraz protokół rozprawy z dnia 23 października 2014 roku nagranie od minuty 2.25 do minuty 28.45)

Wnioskodawca w okresie od 20 czerwca 1981 roku do dnia 30 kwietnia 1991 roku w Przedsiębiorstwie Produkcji (...) w B. pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w szczególnych warunkach przy bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń (remonty suwnic, rurociągów, kotłów i urządzeń pomocniczych) oraz przy pracach budowlano-remontowych i budowlano-montażowych. Prace te były wykonywane na oddziałach będących w ruchu (bez wstrzymywania ich pracy), na których jako podstawowe były wykonywane prace wymienione w wykazie A.

(dowód: opinia biegłego ds. bhp W. K. – k. 71-84, 100-102 akt)

W okresie od 1 października 1980 roku do 11 maja 1981 roku wnioskodawca był zatrudniony w Fabryce (...) we W. na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku ślusarza remontowego.

(dowód: świadectwo pracy z dnia 11.05.1981 r. k.11 akt kapitałowych)

Sąd Okręgowy dokonał oceny dowodów i zważył co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009r. Nr 153, poz. 1227) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

-

osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

-

ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną między stronami było to, czy wnioskodawca posiada wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, ukończył 60 lat i nie jest członkiem OFE.

Prawidłowe rozumienie pojęcia pracy w szczególnych warunkach nie jest możliwe bez wnikliwej analizy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Z zestawienia § 1 i 2 tegoż rozporządzenia wynika, że pracą w szczególnych warunkach jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tego aktu. Warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

Odnośnie oceny dowodów zgromadzonych w postępowaniu zważyć należy, iż okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

Należy jednak wskazać, że z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach szczególnych miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Brak zatem takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy, nie wyklucza dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego.

Organ rentowy zakwestionował, aby wnioskodawca w okresach od 4 lutego 1978 roku do 31 sierpnia 1980 roku w (...) (...) G., od 20 czerwca 1981 roku do 30 kwietnia 1991 roku w (...) w B. oraz od 1 października 1980 roku do 1 maja 1981 roku w Fabryce (...) we W. pracował w szczególnych warunkach.

Odnośnie okresu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Produkcji (...) w B. od 20 czerwca 1981 roku do 30 kwietnia 1991 roku organ rentowy podniósł, że wnioskodawca nie przedłożył świadectwa pracy w warunkach szczególnych. A z przedłożonych dokumentów w tym kopii świadectwa pracy oraz umowy o pracę wynika, że wnioskodawca był zatrudniony na różnych stanowiskach: ślusarz brygadzista, konserwator pomp i armatury przemysłowej, monter wodno-kanalizacyjny, które nie zostały wymienione wśród rodzajów prac w szczególnych warunkach uprawniających do nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym .

Wprawdzie stosownie do § 2 ust. 2 powołanego rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku okresy pracy w warunkach szczególnych, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy. Należy jednak wskazać, że z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach szczególnych miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Brak zatem takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy, nie wyklucza dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego.

Wobec nie dysponowania przez wnioskodawcę świadectwem pracy w szczególnych warunkach, zgodnie z treścią art. 6 k.c., spoczywał na nim ciężar wykazania, że taką pracę w spornych okresach wykonywał.

Charakter pracy wnioskodawcy w okresie zatrudnienia od 20 czerwca 1981 roku do 30 kwietnia 1991 roku w Przedsiębiorstwie Produkcji (...) w B., Sąd ustalił w oparciu o spójne i logiczne, a co za tym idzie wiarygodne zeznania świadków: S. S., T. K. i A. R. , którzy w spornym okresie pracowali razem z W. Z. oraz zeznania samego wnioskodawcy, a także opinię biegłego ds. bhp W. K.. Świadkowie S. S. i T. K. w spornym okresie pracowali wprawdzie na innym niż wnioskodawca stanowisku, a mianowicie pierwszy na stanowisku spawacza, a drugi elektryka, nie mniej w swojej pracy cały czas spotykali się z wnioskodawcą. Dysponują tym samym szczegółową wiedzę na temat jego codziennych obowiązków pracowniczych. Z kolei świadek A. R. był podwładnym wnioskodawcy. Pracował razem z wnioskodawcą w jednym dziale utrzymania ruchu. Doskonale znał więc zakres codziennych obowiązków wnioskodawcy, tym bardziej, że jego własny zakres obowiązków był praktycznie taki sam. Zeznania świadków, wnioskodawcy i wreszcie opinia biegłego ds. bhp, nie były kwestionowane przez organ rentowy.

Analiza zeznań świadków oraz dokumentów osobowych prowadzi do wniosku, że wnioskodawca pracował w szczególnych warunkach w całym spornym okresie swojego zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Produkcji (...) w B. (od 20 czerwca 1981 roku do 30 kwietnia 1991 roku). Wprawdzie w świadectwie pracy oraz aktach osobowych z tego okresu stanowisko wnioskodawcy określane jest jako ślusarz, ślusarz brygadzista, konserwator pomp i armatury przemysłowej brygadzista, monter wodno kanalizacyjny, brygadzista oraz monter wodno-kanalizacyjny. Nie mniej wnioskodawca wyjaśnił, że zmiana nazwy zajmowanego stanowiska pracy w kolejnych angażach, stanowiła uzasadnienie dla otrzymywanych przez niego w tym okresie podwyżek płac. Zmiana nazewnictwa zajmowanego stanowiska nie wpływała natomiast na zakres jego obowiązków. Ten w całym okresie zatrudnienia od 20 czerwca 1981 roku do 30 kwietnia 1991 roku – co potwierdzają także świadkowie - pozostawał niezmienny. Tymczasem o szczególnych warunkach pracy nie decyduje nazwa zajmowanego stanowiska – jak chce organ rentowy – ale rodzaj rzeczywiście wykonywanej pracy.

Przedsiębiorstwo Produkcji (...) w B. zajmowało się produkcją konstrukcji stalowych oraz betonu kruszywowego. Wnioskodawca pracował w tym przedsiębiorstwie w dziale utrzymania ruchu, gdzie zajmował się bieżącą konserwacją oraz naprawą (usuwaniem awarii i remontami) kotłowni przemysłowej oraz rurociągów ciepłowniczych i wodnokanalizacyjnych, zaopatrujących zakład w wodę i ciepło wykorzystywaną do pracy zakładu, a także bieżącą konserwacją i naprawą suwnic. Dokonywał przeglądu instalacji doprowadzającej wodę ciepłą, zimną i powietrze sprężone, aby zabezpieczyć produkcję w wodę i ciepło. Swoją pracę wykonywał na oddziałach produkcyjnych będących w ruchu, na których pracowały osoby zajmujące się montowaniem konstrukcji stalowych oraz produkcją betonu kruszywowego. Utrzymanie w należytym stanie tych urządzeń zapewniało ciągły ruch maszyn służących do montażu konstrukcji stalowych oraz betonu kruszywowego. Swoją pracę wnioskodawca wykonywał na oddziale montażu konstrukcji stalowych oraz betoniarni ( gdzie był produkowany beton kruszywowy). Każdy z tych oddziałów był niewątpliwie oddziałem będącym w ruchu. Remonty instalacji ciepłowniczych i wodnokanalizacyjnych wnioskodawca wykonywał zarówno na hali produkcyjnej, jak i w głębokich wykopach (pod ziemią) oraz na wysokości.

Zgodnie z art. 32 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, za pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnych uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne i otoczenia.

Do prac w szczególnych warunkach ustawodawca zalicza prace przy bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń oraz prace budowlano-montażowe i budowlano-remontowe, a zatem takie prace jak wykonywał skarżący, pod warunkiem że są one wykonywane na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie (wykaz A dział XIV poz. 25). Wnioskodawca jak wyżej wskazano wykonywał prace na oddziałach będących w ruchu, co potwierdza w swojej opinii biegły ds. bhp. Na oddziałach, na których wnioskodawca pracował jako podstawowe były wykonywane następujące prace:

- prace przy produkcji betonu kruszywowego (dział V poz. 15)

- prace zbrojarskie i betoniarskie (dział V poz. 4)

-prace przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości (dział V poz. 5)

Wszystkie te prace ustawodawca zaliczył do prac wykonywanych w szczególnych warunkach zgodnie z wykazem A dział V ( w budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych) będącym załącznikiem do rozporządzenia Rady Ministrów .

Skoro zatem wnioskodawca w spornym okresie – jak wykazało postępowanie dowodowe – sprawował bieżącą konserwację agregatów i urządzeń oraz prace budowlano -remontowe i budowlano-montażowe na oddziale będącym w ruchu (oddziale betoniarni i montażu konstrukcji stalowych), w którym jako podstawowe wykonywane były prace wymienione w wykazie tj. prace przy produkcji betonu kruszywowego wymienione w dziale V poz.15, prace zbrojarskie i betoniarskie (poz. 4) oraz prace przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości (poz.5) to i jego pracę należy uznać za prace wykonywaną w szczególnych warunkach zgodnie z wykazem A dział XIV poz. 25. Wnioskodawca cały czas w spornym okresie był bowiem narażony tak jak i pracownicy pracujący bezpośrednio przy produkcji betonu kruszywowego oraz przy montażu konstrukcji metalowych na szkodliwe warunki pracy. Dodatkowo należy podnieść, że pracę wnioskodawcy w brygadzie utrzymania ruchu przy bieżącej konserwacji urządzeń polegającą na usuwaniu awarii, remontach i bieżącej konserwacji rurociągów wodnokanalizacyjnych usytuowanych pod ziemią, można dodatkowo zakwalifikować do wykazu A dział V poz. 1 - roboty wodnokanalizacyjne oraz budowa rurociągów w głębokich wykopach. Z kolei pracę przy czyszczeniu kotłów przemysłowych do pracy oczyszczaczy kotłów przemysłowych wymienioną w wykazie A dział XIV poz. 2.

Zaliczenie do stażu w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Produkcji (...) od 20 czerwca 1981 roku do 30 kwietnia 1991 roku powoduje, że wnioskodawca wykazał, że wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu prace w szczególnych warunkach przez łączny czas znacznie przekraczający 15 lat.

Dodatkowo do okresu pracy w warunkach szczególnych podlega zaliczeniu okres odbywania zasadniczej służby wojskowej przez wnioskodawcę od 25 kwietnia 1974 roku do 12 kwietnia 1976 roku. Przed powołaniem do zasadniczej służby wojskowej wnioskodawca był bowiem zatrudniony w szczególnych warunkach w jednostkach organizacyjnych (...) Państwowe – (...). ( od 4 lutego 1974r.) i powrócił tam do pracy w ciągu 30 dni od zakończenia służby wojskowej tj. z dniem 12 maja 1976r.

Stosownie bowiem do treści art. 184 ustęp 1 pkt 1 u.e.r. z FUS ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli: okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn.

Z treści tego przepisu wynika, że okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany do nabycia prawa do emerytury na podstawie art. 184 ustęp 1 pkt 1 u.e.r. z FUS należy ustalić na podstawie przepisów dotychczasowych, a zatem przepisów obowiązujących w okresie odbywania przez wnioskodawcę służby wojskowej.

W okresie odbywania przez wnioskodawcę zasadniczej służby wojskowej obowiązywała ustawa z dnia 23 stycznia 1968 r. o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U. Nr 3, poz. 6 ze zm.) oraz ustawa z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. Dz.U. z 2004 r. Nr 241, poz. 2416 ze zm.) i wydane na jej podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 listopada 1968 r. w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy i ich rodzin (Dz.U. Nr 44, poz. 318).

Stosownie do treści art. 108 ust 1 ustawy o powszechnym obowiązku obrony (Dz.U. z 1967 r. Nr 44, poz. 440) w brzmieniu obowiązującym w czasie odbywania przez wnioskodawcę służby wojskowej (od 29 listopada 1967r. do 5 lipca 1979r. ) okres odbytej służby wojskowej zalicza się do okresu zatrudnienia, w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem pracownikom, którzy po odbyciu służby podjęli - w zakreślonym ustawowo terminie - zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w którym byli zatrudnieni przed powołaniem do służby, albo w tej samej gałęzi pracy. Wydane na podstawie art. 108 ust. 4 powołanej ustawy rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 listopada 1968 r. w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy i ich rodzin (Dz.U. Nr 44, poz. 318) regulowało w sposób szczegółowy uprawnienia żołnierza, który w terminie 30 dni po zwolnieniu ze służby zgłosił swój powrót do zakładu pracy i w wyniku tego podjął w nim zatrudnienie. Zgodnie z § 5 powołanego rozporządzenia żołnierzowi, który podjął zatrudnienie wlicza się czas odbywania służby wojskowej do okresu zatrudnienia w zakładzie pracy, w którym podjął zatrudnienie, w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem w tym zakładzie oraz w zakresie szczególnych uprawnień uzależnionych od wykonywania pracy na określonym stanowisku lub w określonym zawodzie.

Z przepisów tych wynika, że - pod warunkami w nich wskazanymi - okres zasadniczej służby wojskowej jest okresem zatrudnienia na takich samych warunkach, jak przed powołaniem do tej służby. Jeśli zatem przed powołaniem do służby wojskowej ubezpieczony wykonywał zatrudnienie wymienione w art. 11 ust. 2 pkt 1 - 6 ustawy o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin, to również okres służby wojskowej uważany był za takie samo zatrudnienie, a żołnierz był traktowany jak pracownik wykonujący pracę wymienioną w powołanym przepisie. Innymi słowy, żołnierz zasadniczej służby zawodowej był pracownikiem wykonującym zatrudnienie wymienione w tych przepisach, jeśli zatrudnienie to wykonywał przed powołaniem do służby i do zatrudnienia tego powrócił po jej zakończeniu w określonym terminie. Z powyższego wynika, że wlicza się także uprawnienia wynikające z systemu zabezpieczenia społecznego w zakresie szczególnych uprawnień uzależnionych od wykonywania pracy na określonym stanowisku lub w określonym zawodzie, a zatem również wynikające z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach (takie stanowisko zajął Sąd Najwyższy - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych w wyroku z dnia 9 marca 2010r., w sprawie I UK 333/09, Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 6 kwietnia 2006r. III UK 5/06, OSNP 2007/7-8/108) .

Na takim stanowisku stanął także Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 14 czerwca 2011r. w sprawie III AUA 180/11 oraz w wyroku z dnia 29 października 2012r. w sprawie III AUA 169/12. Podobne stanowisko zajął ostatnio Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 16 października 2013r. w sprawie II UZP 6/13 stwierdzając, że czas zasadniczej służby wojskowej odbytej w okresie obowiązywania art. 108 ust. 1 ustawy z 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz.U. Nr 44, poz. 220, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 1974 r.) zalicza się - na warunkach wynikających z tego przepisu - do okresu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym (art. 184 w związku z art. 32 ust. 1 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, t.j. Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.).

Dla określenia czy okres służby wojskowej podlega zaliczeniu ubezpieczonemu do szczególnego stażu pracy niezbędnym jest dokonanie ustalenia, czy przed powołaniem do służby wojskowej oraz po jej powrocie wykonywał on prace w szczególnych warunkach zgodnie z wówczas obowiązującymi przepisami.

Obowiązująca wówczas ustawa z dnia 23 stycznia 1968 r. o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin dzieliła pracowników na dwie kategorie zatrudnienia. Podział ten miał wpływ na nabycie praw emerytalnych. Zgodnie z art. 11 ust. 1 i 2 ustawy o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin pierwsza kategoria zatrudnienia obejmowała pracowników zatrudnionych: pod ziemią, w warunkach szkodliwych dla zdrowia, na statkach żeglugi powietrznej, na statkach morskich w żegludze międzynarodowej i w polskim ratownictwie okrętowym, w stoczniach morskich na niektórych stanowiskach pracy bezpośrednio przy budowie i remoncie statków morskich, w charakterze nauczycieli podlegających przepisom ustawy z dnia 27 kwietnia 1956 r. o prawach i obowiązkach nauczycieli (Dz.U. Nr 12, poz. 63), w zespołach formujących szkło. W myśl jego ust. 3 druga kategoria zatrudnienia obejmowała pracowników nie wymienionych w ust. 2.

Stosownie do treści art. 11 ustęp 4 ustawy o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin Rada Ministrów została upoważniona do określenia w drodze rozporządzenia, jakie prace wykonywane przez pracowników wymienionych w art 11 ust. 2 pkt 1-6 ustawy uzasadniają zaliczenie do pierwszej kategorii zatrudnienia oraz warunki wymagane do uzyskania emerytury lub renty inwalidzkiej dla pracowników pierwszej kategorii zatrudnienia.

Taki akt wykonawczy tj. rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie pierwszej kategorii zatrudnienia został wydany dopiero w dniu 4 maja 1979 r. (Dz.U. Nr 13, poz. 86) i wszedł w życie z dniem 1 stycznia 1980r.

Jednocześnie art. 127 ustęp 3 ustawy o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin stanowił, iż do czasu wydania przepisów wykonawczych przewidzianych w ustawie obowiązują przepisy wydane na podstawie dekretu z dnia 25 czerwca 1954 r. o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U. z 1958 r. Nr 23, poz. 97 ze zm.).

Takimi aktem wykonawczym wydanym na podstawie dekretu z dnia 25 czerwca 1954 r. było rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 września 1956 r. w sprawie zaliczania pracowników do kategorii zatrudnienia (Dz.U. Nr 39, poz. 176, ze zm.). Delegacja ustawowa dotyczyła określenia „rodzajów prac” i „warunków zaliczania pracowników do I kategorii zatrudnienia” . Zgodnie z § 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 września 1956 r. okresy wymienione w art. 8 dekretu z dnia 25 czerwca 1956r. ( art. 8 ust. 1 pkt 4 dekretu – okresy służby w Wojsku Polskim po dniu 1 listopada 1918 r. i służby w oddziałach powstańczych w powstaniach (...) w latach 1919-1921) zalicza się do wymaganych okresów zatrudnienia tak jak zatrudnienie w II kategorii, z wyjątkiem tych okresów służby wojskowej, które w myśl obowiązujących przepisów podlegają zaliczeniu do I kategorii zatrudnienia. Jeżeli zatem pracownik bezpośrednio przed okresami zatrudnienia wymienionymi w art. 8 dekretu z dnia 25 czerwca 1956r. (m.in. przed okresem służby w Wojsku Polskim po dniu 1 listopada 1918 r.) wykonywał zatrudnienie w I kategorii, okresy te zalicza się tak jak zatrudnienie w I kategorii zatrudnienia.

Przepisy te stanowiły zatem, że okres służby wojskowej pod pewnymi warunkami zalicza się pracownikowi do stażu pracy w szczególnych warunkach.

Kolejnym aktem prawnym, który regulował te kwestie jest rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.) Stosownie do § 9 ustęp 1 tego rozporządzenia przy ustalaniu okresów pracy, o których mowa w §2 rozporządzenia (okresów pracy w szczególnych warunkach) uwzględnia się również okresy takiej pracy (służby), wykonywanej przed dniem wejścia w życie rozporządzenia. Prace dotychczas zaliczone do I kategorii zatrudnienia w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 4 maja 1979r. w sprawie pierwszej kategorii zatrudnienia uważa się za prace wykonywane w szczególnych warunkach, o których mowa w §4 rozporządzenia (§19 ustęp 2 rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983r.)

Biorąc pod uwagę, że wnioskodawca przed powołaniem do zasadniczej służby wojskowej był pracownikiem pierwszej kategorii zatrudnienia jako pracownik kolei, okres służby wojskowej (od dnia 25 kwietnia 1974 roku do dnia 11 maja 1976 roku) czyli okres 2 lat i 16 dni, zalicza się mu także do okresu zatrudnienia w pierwszej kategorii, gdyż po wojsku wrócił do tego samego pracodawcy w (...) w P. na to samo stanowisko w ustawowym terminie - nie przekraczającym 30 dni .

Powyższe pozwala okres służby wojskowej zaliczyć mu do okresu pracy w szczególnych warunkach na podstawie obowiązującego wówczas (od dnia 29 listopada 1967 r. do dnia 5 lipca 1979 r.) art. 108 ust. 1 ustawy o powszechnym obowiązku obrony (Dz.U. z 1967 r. Nr 44, poz. 440).

Brak natomiast podstaw do uznania, że wnioskodawca okresie od 4 lutego 1978 roku do 31 sierpnia 1980 roku w Przedsiębiorstwie (...) w G. pracował w warunkach szczególnych. Charakter pracy wnioskodawcy w Przedsiębiorstwie (...) w G. w okresie od 4 lutego 1978 roku do 31 sierpnia 1980 roku Sąd ustalił na podstawie zeznań świadków: R. H. i J. W., a także wnioskodawcy oraz dokumentów znajdujących się w aktach osobowych skarżącego. Ze spójnych zeznań świadków oraz skarżącego wynika, że wnioskodawca w spornym okresie pracował zarówno przy usuwaniu awarii urządzeń znajdujących się w zakładzie, a służących do produkcji bloczków betonowych oraz rur przepustowych W. jak i w warsztacie mechanicznym, gdzie przygotowywał elementy do usuwania awarii. Do jego obowiązków należała konserwacja, remonty i naprawa takich urządzeń jak: suwnice, przenośniki taśmowe, taśmociągi, rurociągi technologiczne: (ciepłownicze, wodne i wodnokanalizacyjne), silosy, zbiorniki wapna i cementu. Wbrew twierdzeniom skarżącego nie wszystkie prace wykonywane przez niego w spornym okresie były pracami wykonywanymi w szczególnych warunkach. Pracą w szczególnych warunkach – jak wynika z zestawienia § 1 i 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) - jest tylko taka praca, która jest świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. Zgodnie zaś z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2000r. II UKN 39/00, (OSNAP 2002/11/272) warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Uzasadnione to jest tym, że taka praca przyczynia się do szybszego pogorszenia wydolności organizmu, stąd też osoba ją wykonująca ma prawo do emerytury wcześniej niż inni ubezpieczeni. Zatem samo wykonywanie pracy w szczególnych warunkach nie jest jeszcze wystarczające do nabycia prawa do emerytury, konieczne jest bowiem wykonywanie jej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Prawo do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym jest przywilejem w stosunku do emerytury w powszechnym wieku emerytalnym. Tym samym przepisy regulujące nabywanie prawa do tego szczególnego świadczenia emerytalnego muszą być interpretowane ściśle, a ustalenia dotyczące faktu wykonywania pracy w warunkach szczególnych muszą być precyzyjne i nie budzące wątpliwości.

Jak wynika z zeznań świadków oraz samego wnioskodawcy część prac wnioskodawca wykonywał w warsztacie mechanicznym, w którym naprawiał szczęki hamulcowe, wymieniał liny, dorabiał zbocze, rolki do suwnicy. Każdego dnia w warsztacie skarżący pracował średnio około 2 godzin. Praca w warsztacie mechanicznym przy naprawie i dorabianiu elementów, nie jest pracą w szczególnych warunkach. Nie można jej też uznać za li tylko pomocniczą, a co za tym idzie marginalną, jak to stwierdził w opinii ds. bhp biegły, skoro zajmowała ona średnio wnioskodawcy każdego dnia 2 godziny. Wykonywanie przez wnioskodawcę każdego dnia w ramach obowiązującego go czasu pracy nie tylko szkodliwych dla zdrowia prac (przy bieżącej konserwacji i naprawie maszyn i urządzeń na oddziałach będących w ruchu, gdzie jako podstawowe były wykonywane prace w szczególnych warunkach przy produkcji betonu kruszywowego tj. prace wymienione w wykazie A dziale XIV poz. 25 w zw. z działem V poz. 15), ale także prac, które takiego szkodliwego charakteru nie miały (prace w warsztacie mechanicznym), wyklucza zaliczenie mu do okresu pracy w warunkach szczególnych całego okresu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w G. od 4 lutego 1978 roku do 31 sierpnia 1980 roku. Powyższe legło u podstaw odmowy wiary opinii biegłego co do stałego charakteru pracy wnioskodawcy w szczególnych warunkach w tym okresie.

Brak podstaw do zaliczenia skarżącemu do pracy w warunkach szczególnych również okresu zatrudnienia od 1 października 1980 roku do 1 maja 1981 roku w Fabryce (...) we W., bowiem poza własnymi zeznaniami na temat charakteru wykonywanej tam pracy, skarżący nie przedstawił żadnych innych dowodów na tą okoliczność, co czyni jego zeznania gołosłownymi. Zwłaszcza, że na podstawie zgromadzonych dokumentów, nie można ustalić charakteru pracy wnioskodawca i zakresu jego obowiązków.

Po doliczeniu wnioskodawcy do uznanego w trakcie toczącego się postępowania przez organ rentowy stażu w szczególnych warunkach w wymiarze 4 lat 5 miesięcy i 26 dni, spornych okresów od 20 czerwca 1981 roku do 30 kwietnia 1991 roku (9 lat, 10 miesięcy i 10 dni) i od 25 kwietnia 1974 roku do dnia 11 maja 1976 roku (2 lata i 16 dni) , wnioskodawca legitymuje się stażem pracy w szczególnych warunkach przekraczającym 15 lat.

Sąd przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury z dniem ukończenia przez niego 60 roku życia, bo to wówczas spełnił on ostatnią przesłankę, od której zależało jego prawo do emerytury.

Dlatego też na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych orzekł jak w punkcie 1 sentencji.

O kosztach zastępstwa procesowego orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z art. 99 kp.c. oraz przepisów § 2 ust. 1 i 2 w zw. z § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jedn. Dz. U. z 2013r., poz. 490).

Natomiast nie rozpoznane dotychczas nowe żądanie wnioskodawcy o wypłatę odsetek od emerytury, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁰ § 2 k.p.c. przekazał do rozpoznania organowi rentowemu. Granice odwołania zakreśla bowiem zaskarżona decyzja, a w tej organ rentowy nie zajmował się w ogóle kwestią odsetek.