Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 października 2014r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 30 października 2014r. w S.

odwołania Z. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 31 stycznia 2014 r. Nr (...)-SER- (...)

w sprawie Z. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o prawo do świadczenia przedemerytalnego

zmienia zaskarżoną decyzję i ustala, że ubezpieczonemu Z. P. przysługuje prawo do świadczenia przedemerytalnego od dnia (...).

Sygn. akt: IV U 314/14

UZASADNIENIE

Decyzją z (...). Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., działając na podstawie art.2 ust.1 pkt 5 oraz ust.3 pkt 1, 2 i 3 ustawy z 30 kwietnia 2004r. o świadczeniach przedemerytalnych odmówił Z. P. prawa do świadczenia przedemerytalnego z uwagi na brak 40-letniego okresu uprawniającego do emerytury. Organ rentowy podniósł, że udowodniony przez ubezpieczonego staż ubezpieczeniowy wynosi 36 lat, 5 miesięcy i 20 dni zamiast wymaganych 40 lat. Organ rentowy wskazał, że do stażu ubezpieczeniowego nie uwzględniono okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od 18 lutego 1972r. do 15 października 1975r., gdyż nauka w szkole ponadpodstawowej odbywała się w miejscowości oddalonej o 17 km od położenia gospodarstwa rolnego, dlatego czas poświęcony na dojazdy do szkoły i naukę wykluczał możliwość stałej pracy w gospodarstwie rolnym w pełnym wymiarze.

Odwołanie od w/w decyzji złożył Z. P., wnosząc o jej zmianę i przyznanie mu prawa do świadczenia przedemerytalnego. W uzasadnieniu odwołania wskazał, że po ukończeniu 16-go roku życia uczęszczał do Liceum Ogólnokształcącego w S., szkoła była w miejscowości oddalonej o około 7 km od gospodarstwa rolnego, dojeżdżał do szkoły pociągiem, wyjeżdżał o 7:15 a wracał o 13 lub 14, miał więc czas na pracę w gospodarstwie rolnym. Praca w gospodarstwie była pracą stałą, rodzina utrzymywała się z gospodarstwa rolnego, jego ojciec dodatkowo pracował w (...) w Ł., nadto chorował na astmę i nie mógł wykonywać niektórych czynności w rolnictwie, młodszy o 2 lata brat po ukończeniu szkoły podstawowej uczył się w O. i mieszkał w internacie, matka jedynie doiła krowy i zajmowała się domem i wychowywaniem dzieci (odwołanie k.1-3).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, powołując się na argumenty przytoczone w zaskarżonej decyzji i wskazując, że nie wnosi ono do sprawy żadnych nowych dowodów faktycznych ani prawnych, które dawałyby podstawy do zmiany decyzji (odpowiedź na odwołanie k.6-7).

Sąd ustalił, co następuje:

Ubezpieczony Z. P., ur. (...), w dniu 23 stycznia 2014r. wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. z wnioskiem o świadczenie przedemerytalne (k.1 akt o świadczenie przedemerytalne). Na podstawie przedłożonych do wniosku o ustalenie kapitału początkowego oraz załączonych do wniosku o świadczenie przedemerytalne dokumentów organ rentowy przyjął za udokumentowany okres ubezpieczenia: składkowy w wymiarze 35 lat, 2 miesiące i 20 dni oraz okres nieskładkowy w wymiarze 1 rok, 3 miesiące tj. łącznie 36 lat, 5 miesięcy i 20 dni. Rozpatrując uprawnienia do świadczenia organ rentowy nie uwzględnił okresu pracy ubezpieczonego w gospodarstwie rolnym rodziców od 18 lutego 1972r. do 15 października 1975r. z uwagi na to, że nauka w szkole ponadpodstawowej odbywała się w miejscowości oddalonej o 17 km od położenia gospodarstwa rolnego, zatem czas poświęcony na dojazdy do szkoły i naukę wykluczał możliwość stałej pracy w gospodarstwie rolnym w pełnym wymiarze (decyzja z 31 stycznia 2014r. k.27 akt o świadczenie przedemerytalne).

W okresie od 11 litego 2004r. do 30 czerwca 2013r. ubezpieczony pozostawał w stosunku pracy w (...) Sp. z o.o. w G.. Stosunek pracy uległ rozwiązaniu na skutek wypowiedzenia umowy o pracę z przyczyn niedotyczących pracownika (świadectwo pracy k.17 akt o świadczenie przedemerytalne). W świadectwie pracy pracodawca wskazał, że stosunek pracy z Z. P. uległ rozwiązaniu na podstawie art. 30 § 1 pkt 2 kp i art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. Od 12 lipca 2013r. ubezpieczony zarejestrowany jest jako osoba bezrobotna, w tym z prawem do zasiłku od dnia 20 lipca 2013r. do 19 lipca 2014r. Z. P. pobrał 6-miesięczny zasiłek z tytułu pozostawania bez pracy oraz w okresie jego pobierania nie odmówił przyjęcia odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej (zaświadczenie Powiatowego Urzędu Pracy w G. z 21 stycznia 2014r. k.19 akt o świadczenie przedemerytalne). Wniosek o świadczenie przedemerytalne ubezpieczony złożył w terminie 30 dni od daty wydania zaświadczenia przez Powiatowy Urząd Pracy w G. z dnia 21 stycznia 2014r.

Na datę rozwiązania stosunku pracy ubezpieczony udowodnił okres ubezpieczenia (okresy składkowe i nieskładkowe) w łącznym wymiarze 36 lat, 5 miesięcy i 20 dni (zestawienie przebiegu ubezpieczenia k.24-25 akt o świadczenie przedemerytalne).

Ubezpieczony urodził się w dniu (...) w G.. Rodzice ubezpieczonego T. i G. małżonkowie P. byli właścicielami gospodarstwa rolnego położonego w miejscowości Ł., powiat (...) o powierzchni 3,5163 ha. Wymienieni nabyli własność gospodarstwa rolnego na podstawie ustawy z dnia 26.10.1971 r. o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych. Ponadto G. P. od 1952r. była właścicielką gospodarstwa rolnego o pow. 0,46 ha położonego w Ł. (zaświadczenie Starostwa Powiatowego w G. z 26 kwietnia 2013r. k.13 akt o świadczenie przedemerytalne). Ubezpieczony od urodzenia mieszkał z rodzicami na terenie powyższego gospodarstwa (zaświadczenie Urzędu Miasta Ł. z 10 maja 2013r. k. 12 akt o świadczenie przedemerytalne). Po ukończeniu szkoły podstawowej ubezpieczony kontynuował naukę w Liceum Ogólnokształcącym w S.. Nauka w tej szkole trwała 4 lata i zakończyła się 1 czerwca 1975r. zdanym egzaminem dojrzałości (świadectwo dojrzałości Liceum Ogólnokształcącego w S. k. 9 akt o świadczenie przedemerytalne). Po ukończeniu 16 roku życia – w dniu 17 lutego 1972r. do 14 października 1975r., tj. do czasu podjęcia pierwszej pracy zawodowej w (...) Zakładach (...) w D. ubezpieczony łączył naukę w powyższej szkole, tj. w Liceum Ogólnokształcącym w S. z pracą w gospodarstwie rolnym rodziców. Odległość z miejscowości Ł. do S. wynosi około 7 kilometrów. Odległość tę ubezpieczony pokonywał pociągiem. Z Ł. wyjeżdżał o 7:15, a wracał około godziny 14.00. Rodzice ubezpieczonego hodowali świnie (8-10 sztuk), krowy (1-2 sztuki) i konia. Ubezpieczony rano przed wyjazdem do szkoły wyprowadzał zwierzęta na pastwisko i robił poranny obrządek. Po południu przygotowywał jedzenie dla zwierząt, przyprowadzał zwierzęta z pastwiska, robił sieczkę dla konia, przynosił siano dla krów i konia, parował ziemniaki dla świń, ścielił słomę zwierzętom, nosił wiadrami wodę ze studni dla zwierząt. Wiosną ubezpieczony pomagał rodzicom w takich pracach rolniczych jak: wywożenie obornika na pole i jego roztrząsanie, orka konna, sianie zboża, sadzenie, pielenie i redlenie ziemniaków, sianokosy, ręczne koszenie, grabienie i przerzucanie, latem pomagał w żniwach: ręczne koszenie i zwożenie, jesienią w wykopkach, zimą w pracach przy ręcznej młocce i wianiu omłóconego zboża. Oprócz tego codziennie ubezpieczony pomagał rodzicom przy obrządku inwentarza. Od wiosny do jesieni praca ubezpieczonego w gospodarstwie rolnym znacznie się wydłużała. W dni wolne od szkoły oraz w ferie i wakacje, praca ubezpieczonego w gospodarstwie rolnym przekraczała 8 godzin dziennie. Natomiast w okresie roku szkolnego praca ubezpieczone w gospodarstwie rolny rodziców wynosiła co najmniej 4 godziny dziennie. Ubezpieczony ma siostrę i dwóch młodszych braci. Rodzeństwo nie pomagało w pracach polowych. Jego matka nigdzie nie pracowała, ojciec zaś od 1 kwietnia 1974r. był zatrudniony w Spółdzielni Kółek Rolniczych. Nadto rozpoznano u niego astmę i nie mógł on wykonywać prac rolniczych związanych z kurzem.

Od ukończenia (...). ubezpieczony stale pomagał rodzicom w gospodarstwie rolnym w wymiarze co najmniej 4 godzinny dziennie (zeznania świadków: J. J. k.17v-18, D. W. k.18 oraz zeznania ubezpieczonego k.18-18v).

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie obdarzonego przez Sąd wiarygodnością.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie Z. P. zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art.2 ust.1 pkt 5 ustawy 30 kwietnia 2004r. o świadczeniach przedemerytalnych (Dz. U. z 2013r., poz.170 ze zm.) prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje osobie, która do dnia rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy z 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiada okres uprawniający do emerytury wynoszący co najmniej 35 lat dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn. Ponadto, jak stanowi dalej ustęp 3 wskazanego przepisu świadczenie przedemerytalne przysługuje osobie określonej w ustępie 1 po upływie co najmniej 6 miesięcy pobierania zasiłku dla bezrobotnych, o którym mowa w ustawie o promocji zatrudnienia, jeżeli osoba ta spełnia łącznie następujące warunki:

1)  nadal jest zarejestrowana jako bezrobotna,

2)  w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych, nie odmówiła bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych,

3)  złoży wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w terminie nieprzekraczającym 30 dni od dnia wydania przez powiatowy urząd pracy dokumentu poświadczającego 6-miesięczny okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych.

Rozstrzygnięcie niniejszej sprawy wymagało zbadania czy ubezpieczony do dnia rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, tj. do dnia 30 czerwca 2013r. posiada okres uprawniający do emerytury wynoszący co najmniej 40 lat. Poza sporem pozostaje bowiem, że ubezpieczony spełnia pozostałe wymienione wyżej przesłanki nabycia świadczenia przedemerytalnego. Jak wynika z zaskarżonej decyzji organ rentowy uznał za udowodniony przez ubezpieczonego do dnia rozwiązania stosunku pracy z dniem 30 czerwca 2013r. okres uprawniający do emerytury w wymiarze 36 lat, 5 miesięcy i 20 dni. Ubezpieczonemu brakuje do 40 –letniego stażu ubezpieczeniowego 3 lata, 6 miesięcy i 10 dni. Organ rentowy do okresu ubezpieczeniowego nie zaliczył okresu pracy ubezpieczonego w gospodarstwie rolnym od ukończenia (...), tj. od 18 lutego 1972r. do 15 października 1975r. ( tj. 3 lat, 7 miesięcy i 26 dni) wskazując na niższy niż połowa wymiar czasu pracy ubezpieczonego w tym gospodarstwie z uwagi na znaczną odległość między gospodarstwem rolnym a miejscem położenia szkoły w S., która to odległość wynosiła około 17 km.

Analizując okoliczności sprawy Sąd doszedł do przekonania, że stanowisko organu rentowego jest niezasadne. Organ rentowy niedostatecznie wnikliwie zbadał okoliczności sprawy i błędnie przyjął, że czas na dojazdy, czas spędzony w szkole oraz czas poświęcony na odrabianie lekcji nie pozwalał na stałą pracę w gospodarstwie rolnym w co najmniej ½ etatu.

W pierwszej kolejności należy zauważyć, że odległość między Ł. a S. wynosi około 7 km, a nie jak wskazał organ rentowy 17 km. Pokonanie pociągiem odległości 7 km zajmowało około 10 minut. Taki czas dojazdu do szkoły w S. i z powrotem, nawet w dodaniem do tego drogi pokonywanej pieszo do i ze stacji PKP, oczywiście pozwalał ubezpieczonemu na pracę w gospodarstwie rolnym w wymiarze co najmniej 4 godziny dziennie.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał ponadto, że czas poświęcony na codzienny dojazd do szkoły i naukę wykluczał możliwość stałej pracy w gospodarstwie rolnym w pełnym wymiarze. Tymczasem w orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjęte jest, że przy ustalaniu prawa do emerytury uwzględnia się okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia, świadczonej przed dniem 1 stycznia 1983 r. w wymiarze przekraczającym połowę pełnego wymiaru czasu pracy, także w czasie wakacji szkolnych (np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 lutego 1997 r., II UKN 96/96 OSNAPiUS 1997 Nr 23, poz. 473; z dnia 7 listopada 1997 r., II UKN 318/97, OSNAPiUS 1998 Nr 16, poz. 491; z dnia 13 listopada 1998 r., II UKN 299/98, OSNAPiUS 1999 nr 24, poz. 799; z dnia 9 listopada 1999 r., II UKN 190/99, OSNAPiUS 2001 Nr 4, poz. 122, czy wyrok z dnia 10 maja 2000, II UKN 535/99, nie publikowany).

W ocenie Sądu na wiarę zasługują spójne i logiczne zeznania ubezpieczonego i świadków co do rodzaju pracy wykonywanej przez ubezpieczonego w spornym okresie w gospodarstwie rolnym rodziców. Z zeznań tych wynika, że po powrocie ze szkoły około godziny 14.00 ubezpieczony wykonywał szereg stałych prac przy obrządku zwierząt i innych wynikających z aktualnej potrzeby opisane w stanie faktycznym. Mając na uwadze fakt, że wszystkie prace rolnicze w w/w okresie były wykonywane ręcznie, rodzice ubezpieczonego mieli duże gospodarstwo rolne, to nie budzi wątpliwości, iż prace rolnicze zarówno przy inwentarzu żywym jak i prace polowe trwały długo. Czas poświęcony przez ubezpieczonego na pomoc rodzicom wynosił od 4 do 5 godzin dziennie. Dotyczy to dni nauki szkolnej, bowiem w dni wolne od nauki, w wakacje i ferie oraz w dni nasilonych prac polowych praca ta wykonywana była w znacznie wyższym wymiarze. Co do samej potrzeby wykonywania przez ubezpieczonego pracy w gospodarstwie rolnym wskazać należy, że potrzeba ta nie budzi wątpliwości. Wielkość gospodarstwa rolnego rodziców ubezpieczonego, ilość hodowanych zwierząt, fakt pozostawania w zatrudnieniu jego ojca, posiadanie przez rodziców jeszcze młodszych dzieci, którymi należało się zająć oraz ówczesne warunki pracy w rolnictwie uzasadniają stwierdzenie, że praca ubezpieczonego miała istotne znaczenie dla przedmiotowego gospodarstwa.

Zgodnie z art. 2 ust. 2 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych z dnia 30 kwietnia 2004 r. za okres uprawniający do emerytury, o którym mowa w ust. 1, uważa się okres ustalony zgodnie z przepisami art. 5-9, art. 10 ust. 1 oraz art. 11 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227, z poźn. zm.), zwanej dalej "ustawą o emeryturach i rentach z FUS". Zgodnie zaś z art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, który ma zastosowanie w niniejszej sprawie przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości uwzględnia się traktując je, z zastrzeżeniem art. 56, jak okresy składkowe: przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 r. okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia, jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych w art. 5-7, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu.

Dlatego na podstawie art.10 ust.1 pkt 3 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych okres pracy ubezpieczonego w gospodarstwie rolnym podlega zaliczeniu do okresu wymaganego do emerytury. W ocenie Sądu okres od ukończenia przez ubezpieczonego 16 roku życia, tj. od 17 lutego 1972r. do podjęcia przez niego pierwszego zatrudnienia, tj. do 14 października 1975r. podlega zaliczeniu do okresu wymaganego do emerytury. Okres ten stanowi 3 lata, 7 miesięcy i 26 dni i dodany do okresu uznanego przez organ rentowy w wymiarze 36 lat, 5 miesięcy i 20 dni pokazuje, że ubezpieczony wykazał, iż na dzień 30 czerwca 2013r. osiągnął okres ubezpieczenia w wymiarze 40 lat.

Mając na uwadze całokształt przedstawionych okoliczności na podstawie art.477 ¹⁴§2 kpc Sąd zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił, że Z. P. przysługuje prawo do świadczenia przedemerytalnego od 24 stycznia 2014r., tj. od dnia następnego po zgłoszeniu wniosku o to świadczenie – art.7 ust.1 ustawy z 30 kwietnia 2004r. o świadczeniach przedemerytalnych.

Mając powyższe na uwadze Sąd orzekł jak w wyroku.