Pełny tekst orzeczenia

WYROK Z DNIA 16 LUTEGO 2009 R.
SNO 97/08
Przewodniczący: sędzia SN Andrzej Siuchniński (sprawozdawca).
Sędziowie SN: Roman Kuczyński, Gerard Bieniek.
S ą d N a j w y ż s z y – S ą d D y s c y p l i n a r n y z udziałem sędziego
Sądu Okręgowego – Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego oraz protokolanta po
rozpoznaniu w dniu 16 lutego 2009 r. sprawy byłego sędziego Sądu Rejonowego w
związku z odwołaniem Ministra Sprawiedliwości od wyroku Sądu Apelacyjnego –
Sądu Dyscyplinarnego z dnia 22 września 2008 r., sygn. akt (...)
u c h y l i ł zaskarżony wyrok i sprawę p r z e k a z a ł Sądowi Apelacyjnemu –
Sądowi Dyscyplinarnemu do ponownego rozpoznania.
U z a s a d n i e n i e
Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego przy Sądzie Okręgowym złożył do Sądu
Apelacyjnego – Sądu Dyscyplinarnego wniosek o rozpoznanie sprawy dyscyplinarnej
sędziego Sądu Rejonowego, zarzucając mu, że:
a) w okresie od dnia 16 marca 2007 r. do dnia 27 lutego 2008 r. jako sędzia Sądu
Rejonowego, pomimo przekazania mu na piśmie w dniu 4 lipca 2007 r., w trybie
art. 37 § 4 u.s.p. uwagi dotyczącej sprawności postępowania dopuścił się
przewinienia służbowego poprzez niewykonanie wielokrotnych poleceń Prezesa
Sądu Rejonowego z dnia: 16 marca, 29 maja, 28 i 29 czerwca, 2, 10, 14 i 16 lipca,
16 i 18 października, 20 listopada 2007 r. oraz 14 i 28 lutego 2008 r., a także
poleceń Przewodniczącego Wydziału z dnia: 12 czerwca, 4 i 12 lipca, 18 i 20
września i dwóch zarządzeń z dnia 15 października 2007 r. zobowiązujących go
do sporządzenia uzasadnień wyroków i wyznaczenia terminów rozpraw we
wskazanych w tych pismach sprawach, oraz do pisemnego wyjaśnienia przyczyn
nieterminowego sporządzenia uzasadnień tych wyroków i poleceń tych nie
wykonał oraz nie udzielił odpowiedzi o powodach zwłoki w sporządzeniu
uzasadnień wyroków, a także nie wystąpił z wnioskami o przedłużeniu terminu do
sporządzenia uzasadnienia,
b) dopuścił się przewinienia służbowego stanowiącego oczywistą obrazę prawa
polegającą na tym, że z rażącym naruszeniem 14-dniowego terminu określonego
w art. 423 § 1 k.p.k.:
- w dniu 4 lipca 2007 r. po upływie 2 lat, 4 miesięcy i 24 dni zwrócił
uzasadnienie wyroku wydanego dnia 21 stycznia 2005 r. w sprawie II K 379/04
2
przeciwko Radosławowi M. pomimo tego, że projekt uzasadnienia w tej
sprawie został sporządzony w dniu 23 lutego 2005 r. przez aplikantkę sądową
M. O.-Ł.,
- w dniu 4 lipca 2007 r. po upływie 2 lat, 4 miesięcy i 15 dni zwrócił
uzasadnienie wyroku wydanego w dniu 31 stycznia 2005 r. w sprawie II K
423/03 przeciwko Mariuszowi i Radosławowi G. pomimo tego, że projekt
uzasadnienia został sporządzony w dniu 24 lipca 2005 r. przez aplikanta
prokuratorskiego K. S.,
- w okresie od dnia 30 września 2006 r. do dnia 3 grudnia 2007 r. w 17 sprawach
karnych sporządził uzasadnienia wyroków ze zwłoką przy czym zwłoka
wynosiła:
- II K 323/05 - 7 miesięcy i 12 dni,
- II K 308/06 - 5 miesięcy i 26 dni,
- II K 4/07 - 6 miesięcy i 15 dni,
- II K 17/07 - 4 miesiące i 7 dni,
- II K 254/07 - 4 miesiące i 1 dzień – oskarżony tymczasowo aresztowany,
- II K 36/07 - 2 miesiące i 28 dni,
- II K 276/07 - 3 miesiące i 7 dni,
- II K 474/07 - 3 miesiące i 2 dni,
- II K 220/06 - 2 miesiące i 13 dni,
- II K 411/06 - 2 miesiące i 8 dni,
- II K 88/07 - 2 miesiące i 8 dni,
- II K 224/05 - 10 miesięcy i 18 dni,
- II K 308/05 - 4 miesiące i 23 dni,
- II K 207/06 - 4 miesiące i 20 dni,
- II K 322/06 - 2 miesiące i 12 dni,
- II K 188/07 -2 miesiące,
- II K 245/07 -2 miesiące i 2 dni,
- w okresie od dnia 18 października 2007 r. do 25 lutego 2008 r. wbrew
obowiązkowi wynikającemu z art. 423 k.p.k. nie sporządził uzasadnień
wyroków wydanych w 6 sprawach karnych, przy czym zwłoka w sporządzeniu
uzasadnień w następujących sprawach na dzień 25 lutego 2008 r. wynosiła:
- II K 23/07 - 4 miesiące i 23 dni,
- II K 29/03 - 4 miesiące i 12 dni,
- II K 1/03 - 2 miesiące i 15 dni,
- II K 405/05- 2 miesiące,
- II K 229/07 - 1 miesiąc i 29 dni,
c) w dniu 9 października 2006 r. okazał Kierownikowi Sekretariatu Wydziału
Karnego Sądu Rejonowego Jolancie F. akta sprawy II K 171/02 przeciwko Zofii J.
3
wraz z uzasadnieniem opatrzonym tą sygnaturą, w wyniku czego odnotowała ona
w kontrolce uzasadnień sporządzenie tego uzasadnienia, gdy w rzeczywistości
uzasadnienie to nie było sporządzone przez okres 8 miesięcy i 26 dni, bowiem
sporządził je dopiero w wyniku interwencji Sądu Okręgowego w dniu 19 czerwca
2007 r., a w dniu 21 czerwca 2007 r. wypisał osobiście potwierdzenia nadania
korespondencji stronom ze wsteczną datą 14 czerwca 2007 r.,
d) dopuścił się oczywistej i rażącej obrazy prawa w ten sposób, że w sprawie II K
379/04 dopiero w dniu 4 lipca 2007 r., a więc po upływie 2 lat, 5 miesięcy i 7 dni
od wydania wyroku wydał zarządzenia o wykonaniu wyroku wobec Krzysztofa D.
w sytuacji, gdy wyrok wobec tego skazanego uprawomocnił się dnia 28 stycznia
2005 r.,
e) od dnia 23 czerwca 2004 r. do 20 września 2007 r. wbrew obowiązkowi, nie
wyznaczył terminów rozpraw i posiedzeń w 36 następujących sprawach karnych
zarejestrowanych w repertorium „K”, „Kp” i „Ks”, co spowodowało, że
następujące sprawy pozostawały bez biegu:
- II K 173/02 - od 23 czerwca 2004 r. do 29 maja 2007 r. - 2 lata, 11 miesięcy i
6 dni,
- II K 356/05 - od 21 listopada 2005 r. do 7 lipca 2007 r. - 1 rok, 7 miesięcy i
28 dni,
- II K 412/05 - od 29 grudnia 2005 r. do 20 sierpnia 2007 r. - 1 rok, 7 miesięcy
i 22 dni,
- II Ks 62/03 - od 8 lipca 2004 r. do 2 lipca 2007 r. - 2 lata, 11 miesięcy i 25
dni,
- II Ks 2/06 - od 11 maja 2006 r. do dnia kontroli 20 września 2007 r. – 1 rok,
4 miesiące i 9 dni
- II Kp l81/06 - od 30 marca 2006 r. do 7 lipca 2007 r. -1 rok, 3 miesiące i 7
dni,
- II Kp 455/06 - od 21 września 2006 r. do 7 lipca 2007 r. - 9 miesięcy i 16
dni,
- II Kp 146/06 - od 16 marca 2006 r. do 7 lipca 2007 r. - 1 rok, 2 miesiące i 22
dni,
- II Kp 506/06 - od 12 października 2006 r. do 12 lipca 2007 r. - 9 miesięcy,
- II Kp 443/05 - od 26 sierpnia 2005 r. do 25 czerwca 2007 r. - 1 rok i 10
miesięcy,
- II Kp 288/06 - od 11 września 2006 r. do 7 lipca 2007 r. - 9 miesięcy i 26
dni,
- II Kp 292/06 - od 12 czerwca 2006 r. do 7 lipca 2007 r. - 1 rok i 25 dni,
- II Kp 579/06 - od 21 listopada 2006 r. do 7 lipca 2007 r. - 8 miesięcy i 16
dni,
4
f) od dnia 30 września 2006 r. następujące sprawy pozostawały bez biegu:
- II K359/04 - do 3 lipca 2007 r. - 9 miesięcy i 3 dni,
- II K 508/04 - do 14 września 2007 r. - 11 miesięcy i 14 dni,
- II K 141/05 - do dnia 29 czerwca 2007 r. - 8 miesięcy i 29 dni,
- II K 95/05 - do 5 lipca 2007 r. - 9 miesięcy i 5 dni,
- II K 264/05 - do 9 lipca 2007 r. - 9 miesięcy i 9 dni,
- II K 238/05 - do 5 lipca 2007 r. - 9 miesięcy i 5 dni,
- II K 1/03 - do 25 czerwca 2007 r. - 8 miesięcy i 25 dni,
g) od dnia 30 września 2006 r. do dnia kontroli 20 września 2007 r. pozostawały bez
biegu następujące sprawy: II K 118/05, II K 385/04, II K 161/03, II K 229/03, II K
98/05, II K 129/03, II K 490/04, II K 360/03, II K 21/04, II K 111/05, II K 105/05,
II K 162/05, II K 514/04, II K 285/04, II K 600/03, II K 250/03 - wszystkie po 11
miesięcy i 20 dni,
h) po wydaniu orzeczenia nie przekazywał do Sekretariatu Wydziału Karnego akt
spraw celem odnotowania treści orzeczeń w następujących 7 sprawach
zarejestrowanych w repertorium „Kp”, w wyniku czego wydane w nich orzeczenia
nie zostały odnotowane przez:
- 9 miesięcy - II Kp 382/06 - od 27 września 2006 r. do lipca 2007 r.,
- 9 miesięcy - II Kp 420/06 - od 11 października 2006 r. do 11 lipca 2007 r.,
- 7 miesięcy - II Kp 561/05 - od 13 grudnia 2006 r. do 11 lipca 2007 r.,
- 2 miesiące i 11 dni - II Kp 642/06 - od 25 kwietnia 2007 r. do 6 lipca 2007 r.,
- 2 miesiące i 12 dni - II Kp 564/06 - od 25 kwietnia 2007 r. do 7 lipca 2007 r.,
- 8 miesięcy i 26 dni - II Kp 418/06 - od 11 października 2006 r. do 6 lipca
2007 r.
- 8 miesięcy i 26 dni - II Kp 426/06 - od 11 października 2006 r. do 5 lipca
2007 r.,
i) w 2007 r. przetrzymywał akta 45 spraw, w których zostały wydane wcześniej
orzeczenia i pomimo tego, że orzeczenia te uprawomocniły się, nie wydał
zarządzeń o ich uprawomocnieniu oraz nie skierował do wykonania, przy czym,
po ich ujawnieniu w jego gabinecie w dniu 18 września 2007 r. zarządzenie o
prawomocności tego samego dnia wydała Przewodnicząca Wydziału, przez co
zwłoka w stwierdzeniu prawomocności wynosiła w następujących sprawach:
- 10 miesięcy - II K 325/04 - Łukasz G., wyrok - 31 sierpnia 2004 r.,
prawomocny - 23 listopada 2006 r.,
- 11 miesięcy - II K 262/06 - Jan G., wyrok - 5 października 2006 r.,
prawomocny - 12 października 2006 r.,
- 11 miesięcy - II K 232/05 - Jerzy D., wyrok - 5 października 2006 r.,
prawomocny - 12 października 2006 r.,
5
- 1 rok i 3 miesiące - II K 95/01 - Piotr S., wyrok - 14 marca 200l r.,
prawomocny - 21 marca 200l r.,
- 1 rok i 5 miesięcy - II K 112/06 - Paweł C., wyrok - 20 kwietnia 2006 r.,
prawomocny - 27 kwietnia 2006 r.,
- 5 miesięcy - II K 445/03 - Marcin U., Dawid W., Jacek K., wyrok - 28 marca
2007 r., prawomocny - 4 kwietnia 2007 r. (wobec 3 skazanych),
- 1 rok - (w stwierdzeniu prawomocności postanowienia) - II K 838/03 -
Krzysztof I., wyrok - 1 marca 2004 r., prawomocny - 12 maja 2004 r.,
wniosek kuratora o zamianę kary ograniczenia wolności na grzywnę
rozpoznany po upływie 7 miesięcy z dnia 21 sierpnia 2006 r.,
- 2 lata i 8 miesięcy - II K 294/04 - Rafał W., wyrok - 18 października 2004 r.,
prawomocny - 5 stycznia 2005 r.,
- 5 miesięcy - II K 199/07 - Mieczysław K., wyrok - 17 maja 2007 r., wyrok
prawomocny - 24 maja 2007 r.,
- 11 miesięcy - II K 288/06 - Artur D., wyrok - 24 października 2006 r.,
prawomocny - 31 października 2006 r.,
- 1 rok i 5 miesięcy (nie wykonano przepadku) - II Kp 122/06 – wniosek
Prokuratury Rejonowej z dnia 2 marca 2006 r. o przepadku dowodów
rzeczowych, postanowienie prawomocne - 25 kwietnia 2006 r.,
- 11 miesięcy (nie wykonano przepadku) - II Kp 406/06 – wniosek
Prokuratury Rejonowej z dnia 29 sierpnia 2006 r. o przepadek dowodów
rzeczowych, postanowienie prawomocne - 31 października 2006 r.,
- 1 rok i 5 miesięcy (niewykonany przepadek) - II Kp 87/06 – wniosek
Prokuratury Rejonowej z dnia 15 lutego 2006 r. o przepadkach dowodów
rzeczowych, postanowienie prawomocne 25 kwietnia 2006 r.,
- 11 miesięcy (niewykonany przepadek) - II K 150/06 - wniosek Prokuratury
Rejonowej z dnia 18 marca 2006 r. o przepadek dowodów rzeczowych,
postanowienie prawomocne 30 października 2006 r.,
- 11 miesięcy (niewykonany dozór kuratora, koszty) - II K 326/05 - Janusz
C., wyrok - 10 października 2006 r., prawomocny - 17 października 2006
r.,
- 10 miesięcy (nie wykonano przepadku), od daty wpływu wniosku upłynął 1
rok i 5 miesięcy, - II Kp 272/05 - wniosek Urzędu Celnego z dnia 16 maja
2005 r. o orzeczenie przepadku przedmiotów, postanowienie prawomocne -
9 listopada 2006 r.
- 11 miesięcy - II K 261/05 - Józefa S., wyrok - 3 października 2006 r.,
prawomocny - 10 października 2006 r., (nie wykonano dozoru kuratora
zakazu prowadzenia pojazdów, świadczenia pieniężnego i kosztów),
6
- 1 rok - II K 257/03 - Paweł R., wyrok - 17 czerwca 2003 r., prawomocny -
1 lipca 2003 r. - okres próby do 1 lipca 2008 r., postanowienie o
zarządzeniu kary prawomocne - 8 września 2006 r. (niewykonana kara
bezwzględna),
- 11 miesięcy - II K 131/04 - Jan M., wyrok - 10 listopada 2004 r.,
prawomocny - 17 listopada 2004 r. okres próby do 17 listopada 2008 r.,
dnia 27 września 2006 r. - postanowienie o zarządzeniu kary z art. 75 § 2
k.k., prawomocne 11 października 2006 r. (niewykonana kara
bezwzględna),
- 11 miesięcy - II K 251/04 - Tomasz T., wyrok - 9 lipca 2004 r., -
prawomocny - 16 lipca 2004 r., dnia 27 września 2006 r. – postanowienie o
zarządzeniu kary art. 75 § 1 k.k., prawomocne - 19 października 2006 r.
(niewykonana kara bezwzględna pozbawienia wolności),
- 2 lata i 1 miesiąc - II K 330/04 - Marek W., wyrok - 19 maja 2005 r.,
prawomocny - 27 maja 2005 r., 10 czerwca 2005 r. - wniosek o raty – 13
czerwca 2005 r. postanowienie o rozłożeniu kosztów na 12 rat,
prawomocne - 20 listopada 2006 r., wniosek o rozłożeniu na raty
nierozpoznany przez 1 rok i 3 miesiące, a następnie nie skierowano
postanowienia do wykonania przez 10 miesięcy, wykonanie kosztów
przedawni się 31 maja 2008 r.,
- 6 miesięcy - II K 404/06 - Paweł L., wyrok - 6 marca 2007 r., prawomocny -
13 marca 2007 r. (niewykonana grzywna, zakaz prowadzenia pojazdów,
koszty),
- II K 207/05 - Henryk T., wyrok - 15 września 2005 r., prawomocny - 22
września 2005 r., przewlekłość (nie wykonano dozoru kuratora i kosztów) - 2
lata,
- 2 lata wobec 3 skazanych - II K 283/05 - Ryszard K., Bartosz S., Karol S.,
wyrok - 22 września 2005 r., prawomocny - 29 września 2005 r.
(niewykonane dozory kuratora, obowiązek naprawienia szkody),
- 1 rok i 5 miesięcy - II K 283/04 - Piotr W., wyrok - 16 sierpnia 2005 r.,
prawomocny - 23 sierpnia 2005 r. (nie wykonano dozoru kuratora i
kosztów),
- 2 miesiące - II K 225/05 - Mateusz K., wyrok - 5 lipca 2007 r., prawomocny
- 12 lipca 2007 r., (nie wykonano dozoru kuratora i kosztów),
- 10 miesięcy - II K 273/06 - Krystian C., wyrok łączny, postanowienie o
umorzeniu postępowania i koszty obrony, prawomocne – 7 listopada 2006 r.
(nie wykonano kosztów obrony),
7
- 11 miesięcy - II K 255/05 - Artur H., wyrok - 10 października 2006 r.,
prawomocny - 17 października 2006 r., (nie wykonano dozoru kuratora i
kosztów),
- 1 rok 3 miesiące i 26 dni - II K 601/03 - Zbigniew M., wyrok – 18 sierpnia
2004 r., prawomocny - 25 sierpnia 2004 r., wniosek kuratora o umorzenie
postępowania z 23 maja 2006 r., gdyż skazany zmarł,
- 9 miesięcy - II K 75/05 - Stefan B., Jerzy K., wyrok 19 kwietnia 2005 r.,
prawomocny - 27 kwietnia 2005 r. (nie wykonano dozoru kuratora, co do
dwóch skazanych),
- 9 miesięcy - II K 152/06 - Maciej K. i Piotr K., wyrok - 5 grudnia 2006 r.,
prawomocny - 12 grudnia 2006 r. (nie wykonano grzywny, kary ograniczenia
wolności),
- 11 miesięcy - II K 296/06 - Jan H., wyrok - 3 października 2006 r.,
prawomocny - 10 października 2006 r. (nie wykonano dozoru kuratora,
zakazu prowadzenia pojazdów, świadczenia pieniężnego, kosztów),
- 2 lata i 10 miesięcy - II K 410/04 - Piotr W., wyrok - 29 października 2004
r., prawomocny - 6 listopada 2004 r., 1 grudnia 2005 r. - wyrok łączny w
sprawie II K 457/04 obejmujący wyrok II K 410/04 (nie stwierdzono
prawomocności wyroku), a przewlekłość w sprawie II K 410/04 (nie
wykonano kary bezwzględnej) - 1 rok,
- 10 miesięcy - II K 333/03 - Anna G., wyrok - 15 lipca 2003 r., prawomocny -
25 lipca 2003 r., wniosek kuratora o zwolnienie od dozoru Ko 347/06 - 24
lipca 2006 r., postanowienie o zwolnieniu od dozoru prawomocne - 30
października 2006 r., (nie wykonano postanowienia), okres próby upłynął w
dniu 25 lipca 2007 r.,
- 9 miesięcy - II K 103/05 - Krzysztof U., wyrok - 17 czerwca 2005 r.,
prawomocny - 9 marca 2006 r., wniosek skazanego o odroczenie kary Ko
214/06 - 5 maja 2006 r., postanowienie o nie uwzględnieniu wniosku o
odroczenie kary prawomocne - 21 grudnia 2006 r. (nie skierowano wyroku
do wykonania - kara bezwzględna),
- 9 miesięcy (w rozpoznaniu sprawy z urzędu w przedmiocie zastępczej kary
pozbawienia wolności na grzywnę) - II K 542/03, Ko 255/06 – Tomasz C.,- 5
kwietnia 2006 r., prawomocne - 16 stycznia 2007 r., a w stwierdzeniu
prawomocności postanowienia - dalsze 8 miesięcy,
- 6 miesięcy - II K 159/02 - Franciszek W., postanowienie - 5 lipca 2006 r. o
zarządzenie wykonania kary 8 miesięcy pozbawienia wolności na podstawie
art. 75 § 2 k.k. (brak stwierdzenia prawomocności), wniosek skazanego o
odroczenie kary Ko 391/06 - 9 sierpnia 2006 r., postanowienie o odroczenie
8
kary do 27 marca 2007 r. prawomocne - 11 października 2006 r. (w
skierowaniu postanowienie do wykonania),
- 1 rok i 6 miesięcy - II K 601/01 - Adam Z., wniosek o rozłożenie kosztów na
raty Ko 49/06, postanowienie o rozłożeniu kosztów na 11 rat prawomocne -
9 marca 2006 r. (nie wykonano postanowienia o ratach),
- 1 miesiąc - II K 188/06 - Elżbieta Ś., wyrok - 25 lipca 2007 r., prawomocny -
1 sierpnia 2007 r. (nie wykonano wyroku warunkowo umarzającego
postępowanie),
- 4 miesiące - II K 194/07 - Marzena B., wyrok - 17 maja 2007 r.,
prawomocny - 24 maja 2007 r. (nie wykonano dozoru kuratora, obowiązku
naprawienia szkody i kosztów),
- 1 rok i 8 miesięcy - II K 88/05 - Paweł F., wyrok łączny - 29 grudnia 2005 r.,
prawomocny - 18 stycznia 2006 r. (nie wykonano kary bezwzględnej),
- 11 miesięcy - II K 226/06 - Stanisław S., wyrok - 28 września 2006 r.,
prawomocny - 5 października 2006 r. (nie wykonano kary bezwzględnej i
zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych),
- 8 miesięcy - II K 172/06 - Sławomir S. i Grzegorz L., prawomocny - 4
stycznia 2007 r. (nie wykonano kar bezwzględnych, co do dwóch
skazanych),
- II K 185/05 - Jolanta K.-G., wyrok - 7 marca 2006 r., uchylony przez Sąd
Okręgowy i umorzono postępowanie, prawomocny - 10 kwietnia 2007 r.,
stwierdzono prawomocność - 18 września 2007 r.,
j) spowodował przewlekłość postępowania w 34 następujących sprawach
zarejestrowanych w wykazie „Ko” w 2005 roku przez to, że rozpoznawał je w
ewidentnym opóźnieniem, i tak:
- Ko 70/05, II K 411/02, 16 lutego 2005 r. - wniosek kuratora o zarządzenie
kary pozbawienia wolności, rozpoznany - 30 sierpnia 2006 r., nie zarządzono
kary, przewlekłość - 1 rok i 6 miesięcy,
- Ko 76/05, II K 459/00, 21 lutego 2005 r. - wniosek skazanego Roberta C. o
odroczenie kary rozpoznany - 24 maja 2006 r., odroczono wykonanie kary do
24 listopada 2006 r., przewlekłość - 1 rok i 3 miesiące (kara bezwzględna
pozbawienia wolności),
- Ko 77/05, II K 443/01, 22 lutego 2005 r. - wniosek kuratora o zarządzenie
kary pozbawienia wolności, rozpoznany - 20 lipca 2006 r., postępowanie
umorzone, przewlekłość - 1 rok i 5 miesięcy,
- Ko 79/05, II K 261/01, 22 lutego 2005 r. - wniosek kuratora o zwolnienie od
dozoru rozpoznany - 20 lipca 2006 r. i zwolniony z dozoru, przewlekłość – 1
rok i 5 miesięcy,
9
- Ko 83/05, II K 121/02, 22 lutego 2005 r. - z urzędu o zarządzenie kary
pozbawienia wolności, rozpoznano - 30 maja 2007 r., nie zarządzono
wykonania kary, przewlekłość - 2 lata i 3 miesiące,
- Ko 84/05, II K 504/01, 23 lutego 2005 r., z urzędu o zarządzenie wykonania
kary pozbawienia wolności, rozpoznano - 30 maja 2007 r., nie zarządzono
wykonania kary, przewlekłość - 2 lata i 3 miesiące,
- Ko 85/05, II K 102/99, z urzędu - 23 lutego 2005 r. o zarządzenie zastępczej
kary pozbawienia wolności, rozłożono grzywnę na raty - 26 marca 2007 r.,
przewlekłość - 2 lata,
- Ko 160/05, II K 3/02, 29 marca 2005 r. z urzędu o zwolnienie od dozoru,
zwolniony z dozoru - 17 lipca 2006 r., przewlekłość - 1 rok i 4 miesiące,
- Ko 170/05, II K 91/02, wniosek z 1 kwietnia 2005 r. skazanego Wojciecha P.
o umorzenie kosztów, umorzono postępowanie - 30 maja 2007 r.,
przewlekłość, 2 lata i 1 miesiąc,
- Ko 187/05, II K 402/99, 13 kwietnia 2005 r. - z urzędu o zarządzenie
zastępczej kary, rozpoznano 16 maja 2007 r. i zarządzono wykonanie
zastępczej kary pozbawienia wolności 100 dni, przewlekłość - 2 lata,
- Ko 191/05, II K 95/01, 13 kwietnia 2005 r. - wniosek kuratora o zarządzenie
wykonania kary pozbawienia wolności rozpoznany 21 sierpnia 2006 r.,
umorzono postępowanie wykonawcze, przewlekłość - 1 rok i 4 miesiące,
- Ko 192/05, II K 446/02, 13 kwietnia 2005 r. - z urzędu o zarządzenie
wykonania kary pozbawienia wolności rozpoznano 11 kwietnia 200 r., nie
zarządzono wykonania kary, przewlekłość - 2 lata,
- Ko 219/05, II K 360/02, 15 kwietnia 2005 r. - wniosek kuratora o zwolnienie
od dozoru, rozpoznany i zwolniony od dozoru - 17 lipca 2006 r.,
przewlekłość - 1 rok i 3 miesiące,
- Ko 223/05, II K 3/02, 15 kwietnia 2005 r. - wniosek kuratora o zarządzenie
wykonania kary pozbawienia wolności rozpoznany - 30 marca 2007 r.,
zarządzono wykonanie kary pozbawienia wolności, przewlekłość - 2 lata,
- Ko 254/05, II K 334/02, 28 kwietnia 2005 r. - wniosek kuratora o
zarządzenie wykonania kary pozbawienia wolności rozpoznano - 23
października 2006 r., zarządzono wykonanie kary pozbawienia wolności,
przewlekłość - 1 rok i 6 miesięcy,
- Ko 318/05, II K 20/05, 30 maja 2005 r., wniosek skazanego o rozłożenie
kosztów na raty, rozpoznano - 7 marca 2006 r., rozłożono koszty na raty,
przewlekłość - 10 miesięcy,
- Ko 321/05, II K 1/04, 30 maja 2005 r. - wniosek obrońcy o odroczenie
wykonania kary pozbawienia wolności wobec Roberta B. rozpoznany 15
maja 2006 r., przewlekłość - 1 rok,
10
- Ko 326/05, II K 152/01, 1 czerwca 2005 r. - z urzędu o zarządzenie
wykonania kary pozbawienia wolności, rozpoznano 17 lipca 2006 r. i nie
zarządzono kary, przewlekłość - 1 rok i 1 miesiąc,
- Ko 336/05, II K 640/02, 6 czerwca 2005 r. - wniosek kuratora o zarządzenie
wykonania kary pozbawienia wolności, rozpoznano 17 lipca 2006 r.,
zarządzono wykonanie kary pozbawienia wolności, przewlekłość - 1 rok i 1
miesiąc,
- Ko 361/05, II K 330/04, 13 czerwca 2005 r. - wniosek skazanego o
rozłożenie kosztów na raty rozpoznano 8 listopada 2006 r., rozłożono koszty
na raty, przewlekłość - 1 rok i 5 miesięcy,
- Ko 375/05, II K 230/03, 20 czerwca 2005 r. - wniosek skazanego o
rozłożenie grzywny na raty, rozpoznano - 20 czerwca 2007 r., rozłożono
grzywnę na raty, przewlekłość - 2 lata,
- Ko 425/05, II K 538/00, 10 sierpnia 2005 r. - wniosek skazanego o
umorzenie kosztów, rozpoznano - 16 kwietnia 2007 r., umorzono
postępowanie wykonawcze, przewlekłość - 1 rok i 8 miesięcy,
- Ko 425/05, II K 267/04, 1 września 2005 r. - wniosek kuratora o zamianę
kary ograniczenia wolności rozpoznano - 23 maja 2007 r., zamieniono na
zastępczą karę grzywny, przewlekłość - 1 rok i 8 miesięcy,
- Ko 448/05, II K 493/02, 1 września 2005 r. - wniosek kuratora o zamianę
kary ograniczenia wolności rozpoznano - 16 kwietnia 2007 r., orzeczono 120
dni zastępczej kary pozbawienia wolności, przewlekłość - 1 rok i 8 miesięcy,
- Ko 518/05, II K 258/01, 26 października 2005 r. - z urzędu o zarządzenie
wykonania zastępczej kary pozbawienia wolności rozpoznano 11 kwietnia
2007 r., zarządzono 15 dni zastępczej kary pozbawienia wolności,
przewlekłość - 1 rok i 6 miesięcy,
- Ko 538/05, II K 92/05, 26 października 2005 r. - wniosek skazanego o
rozłożenie kosztów na raty rozpoznano 29 maja 2007 r., rozłożono koszty na
raty, przewlekłość - 1 rok i 7 miesięcy,
- Ko 547/05, II Ks 11/04, 3 listopada 2005 r. - wniosek skazanego o rozłożenie
kosztów na raty rozpoznano 11 kwietnia 2007 r., rozłożono koszty na raty,
przewlekłość - 1 rok i 5 miesięcy,
- Ko 563/05, II K 601/02, 15 listopada 2005 r. - wniosek kuratora o zwolnienie
od dozoru rozpoznano 30 maja 2007 r. i postępowanie umorzone,
przewlekłość - 1 rok i 6 miesięcy,
- Ko 599/05, II K 701/02, 1 grudnia 2005 r. - z urzędu o zarządzenie
wykonania kary pozbawienia wolności rozpoznano 30 maja 2007 r., nie
zarządzono wykonania kary, przewlekłość - 1 rok i 6 miesięcy,
11
- Ko 625/05, II K 685/01, 8 grudnia 2005 r. - z urzędu o zarządzenie
wykonania kary pozbawienia wolności rozpoznano 30 maja 2007 r., nie
zarządzono wykonania kary, przewlekłość - 1 rok i 6 miesięcy,
- Ko 630/05, II K 33/05, 9 grudnia 2005 r. - wniosek skazanego o umorzenie
grzywny rozpoznano 26 marca 2007 r., wniosku nie uwzględniono,
przewlekłość - 1 rok i 4 miesiące,
- Ko 644/05, II K 264/04, 15 grudnia 2005 r. - wniosek skazanego o rozłożenie
kosztów na raty rozpoznano 16 kwietnia 2007 r., rozłożono koszty na raty,
przewlekłość - 1 rok i 4 miesiące,
- Ko 646/05, II K 192/03, 15 grudnia 2005 r. - z urzędu o zarządzenie
wykonania kary pozbawienia wolności rozpoznano 30 maja 2007 r., nie
zarządzono kary, przewlekłość - 1 rok i 5 miesięcy,
- Ko 668/05, II K 608/98, 21 grudnia 2005 r. - wniosek skazanego o zatracie
skazania rozpoznano 20 marca 2007 r., uznano wniosek za bezzasadny,
przewlekłość - 1 rok i 3 miesiące,
a ponadto zaniechał rozpoznania kolejnych 34 spraw z wykazu Ko za 2005 r., w
wyniku czego Przewodnicząca Wydziału, 21 z tych spraw, w marcu 2007 r. zabrała z
jego referatu, przez co spowodował następującą przewlekłość w następujących
sprawach:
- Ko 4/06, II K 570/03, 5 stycznia 2006 r. - wniosek skazanego o umorzenie
kosztów rozpoznany 16 kwietnia 2007 r., nie uwzględniono wniosku,
przewlekłość postępowania - 1 rok i 3 miesiące,
- Ko 34/06, II K 1330/03, 18 stycznia 2006 r. - wniosek kuratora o zamianę
kary ograniczenia wolności, rozpoznany 20 sierpnia 2007 r., zamieniono na
zastępczą karę grzywny, przewlekłość postępowania - 1 rok i 7 miesięcy,
- Ko 74/06, II K 61/03, 22 lutego 2006 r. - z urzędu o zarządzenie wykonania
kary pozbawienia wolności rozpoznany 6 kwietnia 2007 r., nie zarządzono
wykonania kary, przewlekłość postępowania - 1 rok i 2 miesiące,
- Ko 77/06, II K 659/02, 22 lutego 2006 r. - z urzędu o zarządzenie wykonania
kary pozbawienia wolności rozpoznano 16 kwietnia 2007 r., zarządzono
wykonanie kary pozbawienia wolności, przewlekłość postępowania - 1 rok i
2 miesiące,
- Ko 86/06, II K 78/01, 24 lutego 2007 r. - z urzędu o zarządzenie zastępczej
kary pozbawienia wolności rozpoznano 9 lipca 2007 r., nie zarządzono
zastępczej kary, przewlekłość postępowania - 1 rok i 5 miesięcy, o 105/06, II
K 505/04, 8 marca 2006 r. - z urzędu o zarządzenie wykonania kary
pozbawienia wolności rozpoznano 1 czerwca 2007 r., przekazano według
właściwości do Sądu Rejonowego w A., przewlekłość postępowania - 1 rok i
3 miesiące,
12
- Ko 114/06, II K 558/00, 13 marzec 2006 r. - z urzędu o zarządzenie
zastępczej kary pozbawienia wolności rozpoznano 5 września 2007 r.,
rozłożono grzywnę na raty, przewlekłość postępowania - 1 rok i 6 miesięcy,
- Ko 115/06, II K 4/03, 13 marca 2006 r. - wniosek skazanego o odroczenie
wykonania kary pozbawienia wolności rozpoznano 11 kwietnia 2007 r.,
wniosku nie uwzględniono, przewlekłość postępowania - 11 miesięcy,
- Ko 133/06, II K 153/00, 17 marca 2006 r. - wniosek kuratora o zarządzenie
wykonania kary pozbawienia wolności rozpoznany 11 czerwca 2007 r., nie
zarządzono wykonania kary, przewlekłość postępowania - 1 rok i 3 miesiące,
- Ko 158/06, II K 612/98, 28 marca 2006 r. - z urzędu o zarządzenie
wykonania kary pozbawienia wolności rozpoznany 29 czerwca 2007 r.,
postępowanie umorzono, przewlekłość postępowania - 1 rok i 3 miesiące,
- Ko 159/06, II K 378/01, 29 marca 2006 r. - wniosek skazanego o umorzenie
grzywny i kosztów rozpoznany 6 kwietnia 2007 r., wniosku nie
uwzględniono, przewlekłość postępowania - 1 rok i 1 miesiąc,
- Ko 162/06, II K 290/00, 30 marca 2006 r. - wniosek skazanego o zatracie
skazania, rozpoznany 11 czerwca 2007 r., nie uwzględniono wniosku,
przewlekłość postępowania - 1 rok i 3 miesiące,
- Ko 164/06, II K 326/04, 30 marca 2006 r. - wniosek skazanego o odroczenie
kary, rozpoznany 25 czerwca 2007 r., wniosku nie uwzględniono,
przewlekłość postępowania - 1 rok i 3 miesiące,
- Ko 173/06, II K 128/05, 5 kwietnia 2006 r. - wniosek kuratora o zarządzenie
kary pozbawienia wolności rozpoznany 26 marca 2007 r., zarządzono
wykonanie kary, przewlekłość postępowania - 11 miesięcy,
- Ko 174/06, II K 253/99, 7 kwietnia 2006 r. - wniosek skazanego o zamianę
grzywny na pracę społecznie użyteczną rozpoznany 11 kwietnia 2007 r.,
umorzono postępowanie wykonawcze, przewlekłość postępowania - 1 rok,
- Ko 223/06, II K 392/05, 15 maja 2006 r. - wniosek kuratora o zwieszenie
postępowania wykonawczego rozpoznany 26 marca 2007 r., wniosku nie
uwzględniono, przewlekłość postępowania - 10 miesięcy,
- Ko 239/06, II K 19/03, 23 maja 2006 r. - wniosek kuratora o zwolnienie od
dozoru rozpoznany 30 maja 2007 r., postępowanie umorzono, przewlekłość
postępowania - 1 rok,
- Ko 252/06, II K 520/00, 29 maja 2006 r. - wniosek skazanego o odroczenie
kary pozbawienia wolności, rozpoznany 29 maja 2007 r., wniosku nie
uwzględniono, przewlekłość postępowania - 1 rok,
- Ko 285/06, II K 148/05, 14 czerwca 2006 r. - wniosek skazanego o
umorzenie kosztów lub rozłożenie na raty rozpoznany 6 kwietnia 2007 r.,
rozłożono koszty na raty, przewlekłość postępowania - 10 miesięcy,
13
- Ko 320/06, II K 565/03, 7 lipca 2006 r. - wniosek o ułaskawienie rozpoznany
20 sierpnia 2007 r., pozostawiony bez dalszego biegu, przewlekłość
postępowania - 1 rok i 1 miesiąc,
- Ko 354/06, II K 133/99, 31 lipca 2006 r. - wniosek obrońcy o ułaskawienie
rozpoznany 3 lipca 2007 r., przesłano do Prokuratora Generalnego,
przewlekłość postępowania - 11 miesięcy,
- Ko 496/06, II K 285/06, 16 października 2006 r. - wniosek skazanego o
umorzenie kosztów rozpoznany 11 czerwca 2007 r. i rozłożono koszty na
raty, przewlekłość postępowania - 8 miesięcy,
- Ko 498/06, II K 13/04, 16 października 2006 r. - wniosek kuratora o
zarządzenie wykonania kary pozbawienia wolności rozpoznany 11 czerwca
2007 r., nie zarządzono wykonania kary, przewlekłość postępowania – 8
miesięcy,
- Ko 507/06, II K 304/04, 18 października 2006 r. - wniosek kuratora o
zarządzenie kary pozbawienia wolności rozpoznany 1 czerwca 2007 r.,
zarządzono wykonanie kary pozbawienia wolności, przewlekłość
postępowania - 8 miesięcy,
- Ko 511/06, II K 94/04, 20 października 2006 r. - wniosek skazanego o
odroczenie kary pozbawienia wolności rozpoznany 29 listopada 2006 r.,
odroczono wykonanie kary do 29 maja 2007 r., sekretariat otrzymał do
wykonania 23 maja 2007 r., przewlekłość - 3 miesiące,
- Ko 527/06, 7 listopada 2006 r. - wniosek kuratora o zarządzenie kary
pozbawienia wolności rozpoznany 15 czerwca 2007 r., zarządzono
wykonanie kary, przewlekłość postępowania - 7 miesięcy,
- Ko 536/06, II K 132/05, 16 listopada 2006 r. - wniosek skazanego o
rozłożenie grzywny na raty, rozpoznany 1 czerwca 2007 r., rozłożono
grzywnę na raty, przewlekłość postępowania - 7 miesięcy,
- Ko 570/06, II K 141/06, 27 listopada 2006 r. - wniosek skazanego o
odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności rozpoznany 11 czerwca
2007 r. odroczono wykonanie kary, przewlekłość postępowania - 7 miesięcy,
- Ko 589/06, II K 392/04, 30 listopada 2006 r. - wniosek skazanego o
rozłożenie kosztów na raty rozpoznany 1 czerwca 2007 r., rozłożono na raty,
przewlekłość postępowania - 6 miesięcy,
- Ko 614/06, II K 85/03, 20 grudnia 2006 r. - z urzędu o zarządzenie kary
pozbawienia wolności rozpoznano 2 kwietnia 2007 r., nie zarządzono kary,
przewlekłość postępowania - 3 miesiące,
to jest popełnienie przewinienia służbowego stanowiącego przewinienie dyscyplinarne
z art. 107 § 1 u.s.p.
14
Obwiniony sędzia Sądu Rejonowego na rozprawie w dniu 22 września 2008 r.
złożył wniosek w trybie przepisu art. 387 k.p.k. w zw. art. 128 u.s.p. o dobrowolne
poddanie się karze przeniesienia na inne miejsce służbowe. Wnioskowi temu nie
sprzeciwił się Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego przy Sądzie Okręgowym.
Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny wyrokiem z dnia 22 września 2008 r.,
uwzględniając wniosek obwinionego sędziego uznał go za winnego popełnienia
przewinienia służbowego określonego w art. 107 § 1 u.s.p., popełnionego w sposób
wyżej opisany w punktach a) do j) i przyjmując, że czyny wymienione w pkt a) do j)
stanowią jedno przewinienie służbowe określone w art. 107 § 1 u.s.p. na podstawie art.
109 § 1 pkt 4 u.s.p. w zw. z art. 128 u.s.p. wymierzył mu karę przeniesienia na inne
miejsce służbowe.
Od powyższego wyroku odwołanie na niekorzyść obwinionego, w części
dotyczącej orzeczenia o karze, wniósł Minister Sprawiedliwości. Na podstawie
przepisu art. 438 pkt 4 k.p.k. w zw. z art. 128 ustawy – Prawo o ustroju sądów
powszechnych, zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił rażącą niewspółmierność
orzeczonej kary dyscyplinarnej przeniesienia na inne miejsce służbowe w stosunku do
przypisanych obwinionemu przewinień służbowych. Mając powyższe na uwadze
wniósł o zmianę wyroku w zaskarżonej części poprzez zaostrzenie orzeczonej kary i
wymierzenie kary dyscyplinarnej złożenia sędziego z urzędu.
Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
Odwołanie Ministra Sprawiedliwości jest zasadne. Skarżący podnosi, że Sąd
dyscyplinarny pierwszej instancji, akceptując zaproponowaną przez obwinionego i
zaaprobowaną przez Zastępcę Rzecznika Dyscyplinarnego karę, zbyt duże znaczenie
przypisał temu, iż obwiniony przed objęciem urzędu sędziego nie odbył aplikacji
sądowej i asesury. Nie dostrzegł natomiast okoliczności, które rzutują na szczególną
naganność zachowania obwinionego, a które powinny być wzięte pod uwagę przy
doborze rodzaju kary dyscyplinarnej.
Analiza pisemnego uzasadnienia wyroku Sądu dyscyplinarnego pierwszej
instancji potwierdza zasadność tych zarzutów.
Argumenty o nieodbyciu przez obwinionego aplikacji sądowej i asesury, miały
duże znaczenie przy wymiarze kary za przewinienia obwinionego popełnione na
początku jego służby sędziowskiej. Jednak ich znaczenie dla wymiaru kary w
obecnym postępowaniu dyscyplinarnym nie może być tożsame z tym, jakie miały one
w poprzedniej, prawomocnie zakończonej sprawie. O ile bowiem w okresie po
powołaniu na stanowisko sędziowskie, popełniane przez obwinionego uchybienia,
polegające na nieterminowym podejmowaniu czynności, można było tłumaczyć
wspomnianymi okolicznościami odnoszącymi się do trudności w opanowaniu
technicznej strony pracy sędziego, o tyle w aktualnie toczącym się postępowaniu, gdy
15
zarzut dotyczy przewinienia popełnionego po upływie niemal trzech lat od czasu
objęcia urzędu nie można, przy ocenie zachowania sędziego, przywiązywać
istotniejszego znaczenia do wpływu ewentualnych braków warsztatowych, na jego
całkowitą bezczynność, czy rażącą przewlekłość w podejmowaniu czynności w
poszczególnych sprawach. Wykonując obowiązki sędziego przez okres trzech lat,
obwiniony miał wystarczającą ilość czasu potrzebną na usunięcie braków
warsztatowych.
Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny zbagatelizował nadto te okoliczności, które
wprost świadczą o lekceważącym stosunku obwinionego do powierzonych mu zadań.
Jak słusznie wskazuje skarżący, przewinienie będące przedmiotem niniejszego
postępowania dyscyplinarnego zostało popełnione, pomimo że na stwierdzone
uchybienia zwracali obwinionemu uwagę jego przełożeni oraz mimo tego, iż sędzia
był świadomy tego, że za podobne zachowania popełnione we wcześniejszym okresie
zostało przeciwko niemu wszczęte postępowanie dyscyplinarne.
Zatem nie można odmówić słuszności skarżącemu, że Sąd pierwszej instancji
zbyt duże znaczenie przypisał okolicznościom łagodzącym, nie wziął zaś pod uwagę
okoliczności obciążających wskazanych w odwołaniu, co w rezultacie doprowadziło
do wymierzenia rażąco niewspółmiernej kary. Wydaje się, że wymierzenie kary w
niniejszej sprawie było nie tyle wynikiem rozważenia wszystkich okoliczności
mających wpływ na wymiar kary, co rezultatem zaaprobowania kary zaproponowanej
przez obwinionego, wymierzeniu której nie sprzeciwił się Zastępca Rzecznika
Dyscyplinarnego.
Jednak wniosek Ministra Sprawiedliwości o zmianę zaskarżonego wyroku
poprzez orzeczenie kary zdjęcia z urzędu nie jest trafny.
Przede wszystkim do wydania orzeczenia w niniejszej sprawie doszło w trybie
dobrowolnego poddania się karze przewidzianego w art. 387 § 1 k.p.k., a więc bez
przeprowadzania postępowania dowodowego. W orzecznictwie Sądu Najwyższego –
Sądu Dyscyplinarnego wyrażano niejednokrotnie pogląd o dopuszczalności
stosowania w postępowaniu dyscyplinarnym instytucji określonej w art. 387 § 1 k.p.k.
(wyroki Sądu Najwyższego – Sądu Dyscyplinarnego: z dnia 17 czerwca 2003 r., SNO
33/03, OSNSD 2003, zeszyt I, nr 15, s. 101; z dnia 29 października 2003 r., SNO
48/03, OSNSD 2003 r., zeszyt II, nr 60, s. 56; z dnia 25 maja 2005 r., SNO 23/05,
OSNwSD 2005, nr 10, s. 56).
Wiadomo, że stosowanie trybu przewidzianego w art. 387 k.p.k. w postępowaniu
dyscyplinarnym następuje w wyniku odpowiedniego stosowania przepisów Kodeksu
postępowania karnego (art. 128 u.s.p.). Nie wdając się w powszechnie w orzecznictwie
przyjmowane (opisane w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 28 września 2006 r., I
KZP 8/06, OSNKW 2006, z. 10, poz. 87) reguły odpowiedniego przenoszenia
przepisów procedury karnej do innych postępowań, jest oczywiste, że odpowiednie
16
stosowanie danego przepisu jest dopuszczalne, jeżeli przepis ten daje się zastosować w
innym modelu postępowania, nie zaburzając jego istoty i funkcji. W orzecznictwie
Sądu Najwyższego – Sądu Dyscyplinarnego w dotychczasowych rozważaniach co do
możliwości stosowania art. 387 k.p.k. w postępowaniu dyscyplinarnym nie brano pod
uwagę, że w postępowaniu dyscyplinarnym istnieje możliwość zaskarżenia
zwyczajnym środkiem odwoławczym orzeczenia sądu dyscyplinarnego przez
podmioty nie będące stronami tego postępowania i z tego powodu nie biorące udziału
w procesie uzgadniania treści orzeczenia. Istota i sens instytucji określonej w art. 387
k.p.k. polega natomiast na tym, że wszystkie podmioty, które mają prawo zaskarżenia
warunków na jakich doszło do wydania wyroku, w procesie tej ugody uczestniczą.
Jeżeli zatem z specyficznym modelu postępowania dyscyplinarnego, prawo
zakwestionowania warunków dobrowolnego poddania się karze, mają także podmioty,
które nie będąc stronami postępowania dyscyplinarnego, nie uczestniczą w procedurze
dobrowolnego poddania się karze, to zastosowanie tej instytucji w postępowaniu
dyscyplinarnym byłoby sprzeczne z jej istotą.
Przecież stosowanie tej instytucji w postępowaniu karnym ma służyć
uproszczeniu, a przede wszystkim przyspieszeniu tego postępowania. Realizacji tych
funkcji sprzyja to, że uwzględnienie wniosku o dobrowolne poddanie się karze jest
uzależnione od stanowiska wszystkich podmiotów, które mogą zaskarżyć wyrok
uwzględniający wniosek o dobrowolne poddanie się karze.
Możliwość zaskarżenia w postępowaniu dyscyplinarnym wyroku wydanego w
uwzględnieniu wniosku o dobrowolne poddanie się karze, w drodze zwyczajnego
środka odwoławczego, przez podmioty niebiorące udziału w postępowaniu
dyscyplinarnym, podważa racje funkcjonalne stosowania tej instytucji, nie służy
bowiem przyspieszeniu postępowania. Zarówno Minister Sprawiedliwości jak i
Krajowa Rada Sądownictwa, choć nie są stronami postępowania dyscyplinarnego i
przez to nie mają możliwości sprzeciwienia się wnioskowi obwinionego, mają jednak
prawo wniesienia odwołania od wyroku sądu pierwszej instancji, w tym
rozstrzygnięcia co do kary. Przy czym w przypadku wniesienia odwołania na
niekorzyść obwinionego przez te podmioty, sąd odwoławczy, uznając zasadność
podniesionych w takim odwołaniu zarzutów, nie ma w zasadzie możliwości zmiany
zaskarżonego wyroku na niekorzyść, gdyż z reguły naruszałoby to prawo obwinionego
do obrony. W takim wypadku istnieje na ogół konieczność uchylenia wyroku sądu
pierwszej instancji i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania na zasadach
ogólnych. Zatem przeszkodą w stosowaniu w postępowaniu dyscyplinarnym instytucji
dobrowolnego poddania się karze jest właśnie możliwość zaskarżenia wyroku nie
tylko przez podmioty biorące udział w postępowaniu mediacyjnym, które miały
sposobność zajęcia stanowiska co do wniosku o dobrowolne poddanie się karze.
17
Odnośnie do sytuacji procesowej w tej konkretnej sprawie, podnieść trzeba, że
warunkiem stosowania instytucji określonej w art. 387 k.p.k. jest wymóg, by
okoliczności popełnienia przestępstwa przez oskarżonego nie budziły wątpliwości. W
orzecznictwie Sądu Najwyższego dotyczącego stosowania instytucji dobrowolnego
poddania się karze w postępowaniu karnym wskazuje się, że chodzi przy tym nie tylko
o kwestie sprawstwa oskarżonego, ale o wszystkie okoliczności, które mają znaczenie
dla ustalenia zakresu odpowiedzialności oskarżonego, w tym także o właściwą ocenę
prawną czynu będącego przedmiotem osądu. Stwierdzenie jakichkolwiek wątpliwości
powinno skutkować nieuwzględnieniem wniosku i przeprowadzeniem postępowania
dowodowego (tak m.in. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 31 października 2008 r., II
KK 198/08, Lex 468646; z dnia 24 października 2007 r., IV KK 333/07, Lex 346223).
Tymczasem w rozpoznawanej sprawie kwestia oceny prawnej zachowań
obwinionego sędziego musi budzić wątpliwości.
Wskazać trzeba, że prawomocnym wyrokiem z dnia 4 czerwca 2008 r., SNO
38/08, Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny zmienił wyrok Sądu Apelacyjnego – Sądu
Dyscyplinarnego skazujący sędziego Sądu Rejonowego za kilka odrębnych przewinień
służbowych, uznając zachowania obwinionego za jedno przewinienie służbowe z art.
107 § 1 u.s.p. i wymierzył za nie jedną karę dyscyplinarną. W pisemnym uzasadnieniu
wyroku Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny wskazał, że zachowania zarzucane
obwinionemu cechowało podobieństwo wynikające zarówno z ich rodzaju (naruszenie
przepisów postępowania), jak i skutku (spowodowanie przewlekłości postępowania).
Podniósł, że zachowania te pozostawały w bliskim związku czasowym (lata 2004-
2006), w którym to okresie utrzymywał się stan nieuzasadnionej przewlekłości w
wielu sprawach karnych. Z uwagi na to Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny, mimo że
szczegóły zachowań obwinionego różniły się, uznał zachowania obwinionego za jedno
przewinienie służbowe z art. 107 § 1 u.s.p. i wymierzył za nie jedną karę
dyscyplinarną.
Zarzuty w niniejszym postępowaniu dotyczyły m.in. niewyznaczania przez
obwinionego sędziego w okresie od 2005 r. do 2007 r. terminów rozpraw i posiedzeń,
niesporządzania do 2007 r. pisemnych uzasadnień wyroków wydanych w roku 2005 i
2006. Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny uznał obwinionego sędziego za winnego
popełnienia przewinienia służbowego popełnionego w sposób opisany w zarzutach
rzecznika dyscyplinarnego i, przyjmując, że czyny te stanowią jedno przewinienie
służbowe, wymierzył mu karę dyscyplinarną przeniesienia na inne miejsce służbowe.
Nie ulega wątpliwości, że gdyby niektóre z zachowań sędziego, ujawnionych
już po zakończeniu poprzedniego postępowania dyscyplinarnego, a będących
przedmiotem niniejszego postępowania, były oceniane łącznie z zachowaniami
objętymi uprzednim prawomocnym wyrokiem, z pewnością tworzyłyby konstrukcję
jednego przewinienia dyscyplinarnego. W poprzednim postępowaniu dyscyplinarnym
18
przedmiotem postępowania były zachowania obwinionego popełnione w okresie do
dnia 23 listopada 2006 r., polegające na naruszeniu przepisów postępowania karnego,
których skutkiem było spowodowanie rażącej przewlekłości postępowania. Jak zostało
powyżej wskazane, Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny uznał, że skoro zachowania
zarzucane obwinionemu cechowało podobieństwo wynikające zarówno z ich rodzaju
(naruszenie przepisów postępowania), jak i skutku (spowodowanie przewlekłości
postępowania), oraz że pozostawały w bliskim związku czasowym, w którym to
okresie utrzymywał się stan nieuzasadnionej przewlekłości w wielu sprawach karnych,
mimo, że szczegóły zachowań obwinionego różniły się, to stanowią one jedno
przewinienie służbowe z art. 107 § 1 u.s.p. i wymierzył za nie jedną karę
dyscyplinarną. Podnieść należy, że gdyby niektóre z zachowań obwinionego,
będących przedmiotem niniejszego postępowania dyscyplinarnego, były oceniane
łącznie z zachowaniami objętymi uprzednim prawomocnym wyrokiem, tworzyłyby
konstrukcję jednego przewinienia służbowego popełnionego w okresie do dnia 23
listopada 2006 r. Tytułem przykładu wskazać trzeba, że w obecnie toczącym się
postępowaniu dyscyplinarnym rzecznik dyscyplinarny wniósł o ukaranie sędziego
Sądu Rejonowego m.in. za spowodowanie przewlekłości postępowania w sprawie KO
70/05, II K 411/02, w której wniosek kuratora o zarządzenie kary pozbawienia
wolności wpłynął do sądu dnia 16 lutego 2005 r., został zaś rozpoznany dnia 30
sierpnia 2006 r., jak również w sprawie Ko 76/05, II K 459/00, w której wniosek
skazanego o odroczenie kary pozbawienia wpłynął do sądu dnia 21 lutego 2005 r.,
został zaś rozpoznany dnia 24 maja 2006 r.
Należy więc rozważyć, czy w takim przypadku fakt prawomocnego skazania
wyrokiem Sądu Najwyższego – Sądu Dyscyplinarnego z dnia 4 czerwca 2008 r.
sędziego Sądu Rejonowego za przewinienie służbowe, polegające na naruszaniu w
okresie 2004-2006 przepisów postępowania, których skutkiem było spowodowanie
rażącej przewlekłości postępowania, powoduje stan rzeczy osądzonej co do zachowań
sędziego popełnionych w tym okresie, a polegających właśnie na naruszeniu
przepisów postępowania, których skutkiem było spowodowanie przewlekłości.
W orzecznictwie sądów dyscyplinarnych dominuje pogląd, że przy rozstrzyganiu
spraw z zakresu odpowiedzialności dyscyplinarnej możliwe jest odwołanie się do
przepisów części ogólnej Kodeksu karnego, zwłaszcza w zakresie oparcia przesłanek
odpowiedzialności dyscyplinarnej na zasadzie winy, zasad wymierzenia kar (tak m.in.
Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny w wyroku z dnia 5 listopada 2003 r., SNO
67/03). Przyjmuje się również, iż możliwa jest konstrukcja jednego przewinienia
dyscyplinarnego w odniesieniu do podobnych zachowań, dokonanych w krótkich
odstępach czasu i w konsekwencji wymierzenie za nie jednej kary dyscyplinarnej
(wyrok Sądu Najwyższego – Sądu Dyscyplinarnego z dnia 8 października 2004 r.,
SNO 42/04). Zatem skoro w postępowaniu dyscyplinarnym dopuszcza się możliwość
19
stosowania instytucji czynu ciągłego, to należałoby w konsekwencji uznać, tak jak to
uznaje się na gruncie art. 12 k.k., że prawomocne skazanie za przewinienie
dyscyplinarne polegające na podobnych zachowaniach, dokonanych w krótkich
odstępach czasu, stoi na przeszkodzie ze względu na treść art. 17 § 1 pkt 7 k.p.k.,
ponownemu postępowaniu o później ujawnione zachowania będące elementami tego
czynu, które nie były przedmiotem wcześniejszego osądzenia. Powaga rzeczy
osądzonej nie będzie natomiast obejmować zachowań wykraczających poza czas
popełnienia przewinienia ustalonego w tym wyroku. Zatem skoro rzecznik
dyscyplinarny zarzucał w niniejszym postępowaniu dyscyplinarnym sędziemu Sądu
Rejonowego wielokrotne naruszenie przepisów postępowania, których skutkiem było
powstanie przewlekłości postępowania, zaś niektóre z tych zachowań, gdyby zostały
ujawnione wcześniej, stanowiłyby z pewnością element przewinienia służbowego, za
które obwiniony sędzia został prawomocnie skazany wyrokiem Sądu Najwyższego –
Sądu Dyscyplinarnego z dnia 4 czerwca 2008 r., SNO 38/08, to sytuacja ta nakazywała
rozważenie przez Sąd pierwszej instancji zakresu powagi rzeczy osądzonej. Potrzeba
zaś rozważenia zakresu powagi rzeczy osądzonej powodowała, że okoliczności czynu
nie mogły nie budzić wątpliwości.
Ponadto na podstawie istniejącego stanu sprawy, nie sposób było stwierdzić, że
okoliczności dokonania czynu opisanego w pkt c) zarzutów Zastępcy Rzecznika
Dyscyplinarnego nie budzą wątpliwości. Obwiniony sędzia nie składał w
przedmiotowej sprawie wyjaśnień ani w toku postępowania prowadzonego przez
rzecznika dyscyplinarnego, ani przed sądem dyscyplinarnym. Na rozprawie w dniu 22
września 2008 r. obwiniony również nie składał wyjaśnień, w tym również nie
wskazał, czy przyznaje się do popełnienia zarzucanych mu zachowań. Złożył jedynie
wniosek o dobrowolne poddanie się karze. Na pytanie rzecznika dyscyplinarnego
oświadczył, że nie kwestionuje ustaleń faktycznych. To nie oznacza jednak, że
wyjaśniona została kwestia antydatowania korespondencji przez obwinionego.
Ponadto rozważenia wymagało również to, czy zachowanie opisane w tym punkcie
powinno zostać zakwalifikowane jako element przewinienia służbowego,
polegającego na naruszaniu przepisów postępowania karnego, których skutkiem było
spowodowanie przewlekłości, czy też może stanowiło ono inną postać deliktu
dyscyplinarnego, a mianowicie uchybienie godności urzędu. Obwinionemu bowiem
zarzucono, że „w dniu 9 października 2006 r. okazał Kierownikowi Sekretariatu
Wydziału Karnego Sądu Rejonowego Jolancie F. akta sprawy II K 171/02 przeciwko
Zofii J. wraz z uzasadnieniem opatrzonym tą sygnaturą, w wyniku czego odnotowała
ona w kontrolce uzasadnień sporządzenie tego uzasadnienia, zaś w rzeczywistości
uzasadnienie to nie było sporządzone przez okres 8 miesięcy i 26 dni, bowiem
sporządził je dopiero w wyniku interwencji Sądu Okręgowego w dniu 19 czerwca
2007 r., a w dniu 21 czerwca 2007 r. wypisał osobiście potwierdzenia nadania
20
korespondencji stronom ze wsteczną datą 14 czerwca 2007 r.” Zatem zarówno
okoliczności dokonania czynu opisanego w pkt c) zarzutów rzecznika
dyscyplinarnego, jak również ocena prawna tego zachowania nie pozwalały
uwzględnić wniosku sędziego o dobrowolne poddanie się karze.
Z powodów opisanych powyżej zaakceptowanie przez Sąd pierwszej instancji
wniosku obwinionego o dobrowolne poddanie się karze stanowiło rażące naruszenie
art. 387 § 1 k.p.k. w zw. z art. 128 u.s.p. Stwierdzenie zaś tak rażącego naruszenia
przepisów postępowania powoduje, że uchylenie zaskarżonego wyroku w części
dotyczącej jedynie orzeczenia o karze byłoby rażąco niesprawiedliwe (art. 440 k.p.k.
w zw. z art. 128 u.s.p.).
Ponownie rozpoznając sprawę Sąd ten ewentualnie pominie zachowania
obwinionego objęte powagą rzeczy osądzonej, stosując w tym zakresie przepis art. 17
§ 1 pkt 7 k.p.k. w zw. z art. 128 u.s.p. Powaga rzeczy osądzonej nie będzie natomiast
obejmować tych zachowań obwinionego, których czas popełnienia przewinienia
służbowego wykracza poza okres ustalony w wyroku Sądu Najwyższego – Sądu
Dyscyplinarnego z dnia 4 czerwca 2008 r., SNO 38/08. Sąd również powinien
wyjaśnić czy obwiniony nakłaniał pracowników sekretariatu do antydatowania
korespondencji lub sam takiego antydatowania dokonał, a w przypadku ustalenia, że
miało to miejsce, rozważyć ocenę prawną tego zachowania pod kątem uchybienia
godności urzędu. Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny ponadto będzie musiał
szczegółowo rozważyć wszystkie okoliczności, tak łagodzące jak obciążające, mające
wpływ na wymiar kary oraz szkodliwość przypisanych obwinionemu przewinień (na
tle na nowo dokonanego opisu czynu) i dopiero na tym tle rozstrzygnąć o rodzaju
adekwatnej kary dyscyplinarnej. Pamiętać przy tym trzeba, że nie powinien mieć przy
ponownym rozpoznaniu sprawy zastosowania przepis art. 434 § 3 k.p.k., albowiem
stosowanie tego przepisu powinno być ograniczone tylko do sytuacji, gdy oskarżony
(obwiniony) skazany, na swój wniosek, w trybie art. 387 k.p.k., następnie odwołuje się
od orzeczenia skazującego, zarzucając naruszenie jego prawa do obrony.
Z tych względów Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny orzekł jak w wyroku.

SNO 97/08

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia