Pełny tekst orzeczenia

WYROK Z DNIA 13 WRZEŚNIA 2011 R.
SNO 34/11
Przewodniczący: sędzia SN Tomasz Artymiuk.
Sędziowie SN: Zbigniew Korzeniowski, Kazimierz Zawada
(sprawozdawca).
S ą d N a j w y ż s z y – S ą d D y s c y p l i n a r n y z udziałem sędziego
Sądu Okręgowego – Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego Sądu Okręgowego oraz
protokolanta, po rozpoznaniu w dniu 13 września 2011 r. sprawy sędziego Sądu
Rejonowego w związku z odwołaniami obwinionej oraz jej obrońcy od wyroku Sądu
Apelacyjnego – Sądu Dyscyplinarnego z dnia 23 lutego 2011 r., sygn. akt ASD (...)
1. Z m i e n i ł zaskarżony w y r o k w p u n k c i e I w ten sposób, że
umorzeniem postępowania w zakresie wymierzenia kary dyscyplinarnej objął
także uchybienia terminom do sporządzenia uzasadnień w sprawach: II K
558/07, II W 465/07, II K 663/07, II K 729/07, II K 833/07, II K 742/07, II
W 13/08, a w p o z o s t a ł e j c z ę ś c i w y r o k t e n u t r z y m a ł
w m o c y .
2. Obciążył Skarb Państwa sądowymi kosztami postępowania odwoławczego.
U z a s a d n i e n i e
Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny wyrokiem z dnia 23 lutego 2011 r.
wydanym po ponownym rozpoznaniu sprawy uznał obwinioną – sędziego Sądu
Rejonowego w C., za winną zarzucanego jej przewinienia dyscyplinarnego z art. 107 §
1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr
98, poz. 1070 ze zm. – dalej: „u.s.p.”), polegającego na tym, że w okresie od grudnia
2007 roku do kwietnia 2010 roku dopuściła się oczywistego i rażącego naruszenia
przepisów prawa, w tym art. 423 § 1 i art. 98 § 2 k.p.k., uchybiając nagminnie
terminom do sporządzenia uzasadnienia w 67 następujących sprawach Sądu
Rejonowego, sygn. akt:
II K 704/07, II K 711/07, II K 722/07, II K 558/07, II W 465/07, II K 663/07, II
K 729/07, II K 833/07, II K 742/07, II W 13/08, II W 75/08, II K 307/08p, II K
167/08, II K 567/07, II K 411/08p, II W 74/08, II K 418/07, II K 790/07, II K 3/08, II
K 910/08, II K 880/08, II K 718/08, II K 468/08, II K 406/08, II K 730/08, II Ks 7/08,
II K 707/07, II K 863/07, II K 390/07, II K 248/08, II W 462/07, II W 131/08, II K
837/07, II K 354/08, II K 456/08, II K 584/08, II K 496/08, II K 600/08, II K 387/06,
II K 710/08, II K 714/08, II K 782/08, II K 757/07, II K 378/08, II K 346/08, II K
2
89/08, II K 928/08, II W 33/09, II K 410/08, II K 350/09, II K 225/09, II K 925/06, II
K 295/09, II K 48/09, II K 767/08, II K 528/09, II K 521/09, II K 754/08, II K 552/09,
II K 315/09, II W 267/09, II K 229/09, II K 4/10, II K 168/09, II Kp 17/10, II Kp
20/10, II Kp 112/09,
i w zakresie dotyczącym uchybienia terminom do sporządzenia uzasadnienia w
sprawach II K 704/07, II K 711/07 i II K 722/07 umorzył postępowanie na podstawie
art. 108 § 2 u.s.p. co do wymierzenia kary dyscyplinarnej, a za uchybienie terminom
do sporządzenia uzasadnienia w pozostałych sprawach wymierzył obwinionej na
podstawie art. 107 § 1 i art. 109 § 1 pkt 5 u.s.p. karę dyscyplinarną złożenia sędziego z
urzędu;
ponadto na podstawie art. 123 § 1 w związku z art. 129 § 3 u.s.p. obniżył
obwinionej wynagrodzenie o 25 % na czas zawieszenia w wykonywaniu czynności
służbowych.
Orzekając po raz pierwszy w sprawie Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny
wyrokiem z dnia 10 maja 2010 r. uznał obwinioną za winną zarzucanego jej
przewinienia i wymierzył jej karę dyscyplinarną nagany.
Odwołania od wyroku Sądu Apelacyjnego – Sądu Dyscyplinarnego z dnia 10
maja 2010 r. wnieśli Minister Sprawiedliwości i Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego.
Minister Sprawiedliwości zarzucił zaskarżonemu wyrokowi, na podstawie art. 438 pkt
4 k.p.k., rażącą niewspółmierność orzeczenia o karze w wyniku nieuwzględnienia we
właściwy sposób wagi popełnionego przewinienia oraz stopnia zawinienia obwinionej,
wyrażającego się uporczywym lekceważeniem podstawowych obowiązków, mimo
zapadłych przeciwko niej trzech orzeczeń dyscyplinarnych i wniósł o zmianę
zaskarżonego wyroku przez wymierzenie obwinionej, na podstawie art. 109 § 1 pkt 5
u.s.p., kary dyscyplinarnej złożenia sędziego z urzędu. Zastępca Rzecznika
Dyscyplinarnego zaskarżył wyrok Sądu Apelacyjnego – Sądu Dyscyplinarnego z dnia
10 maja 2010 r. na niekorzyść obwinionej w części dotyczącej orzeczenia o karze,
zarzucając:
– na podstawie art. 438 pkt 2 k.p.k. – niepełną ocenę materiału dowodowego i
obrazę przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść wydanego
orzeczenia, przez dopuszczenie do sprzeczności pomiędzy treścią wyroku a jego
uzasadnieniem oraz do sprzeczności w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku,
– na podstawie art. 438 pkt 3 k.p.k. w związku z art. 128 u.s.p. – błąd w
ustaleniach faktycznych, mający wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia, dotyczący
okoliczności rzutujących na ocenę stopnia naganności zachowania obwinionej, a w
konsekwencji na wymiar kary,
– na podstawie art. 438 pkt 4 k.p.k. w związku z art. 128 u.s.p. – rażącą
niewspółmierność (łagodność) kary orzeczonej wobec obwinionej; w ocenie Zastępcy
3
Rzecznika Dyscyplinarnego, obwinionej powinna być wymierzona, na podstawie art.
109 § 1 pkt 5 u.s.p., kara dyscyplinarna złożenia z urzędu.
Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny wyrokiem z dnia 5 października 2010 r.,
sygn. akt SNO 43/10, wydanym na skutek odwołań, uchylił wyrok Sądu Apelacyjnego
– Sądu Dyscyplinarnego z dnia 10 maja 2010 r. i przekazał sprawę temu Sądowi do
ponownego rozpoznania. Wydając wyrok tej treści Sąd Najwyższy – Sąd
Dyscyplinarny uznał za trafny zarzut Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego o istnieniu
istotnych, z punktu widzenia opisu czynu przypisanego obwinionej, sprzeczności
między sentencją zaskarżonego wyroku a jego uzasadnieniem oraz sprzeczności w
ramach samego uzasadnienia. Z sentencji wynikało, że obwiniona dopuściła się
zarzucanego jej czynu w okresie od grudnia 2007 roku do kwietnia 2010 roku,
uchybiając terminowi do sporządzenia uzasadnienia w 67 sprawach, natomiast
uzasadnienie stwierdzało popełnienie tego czynu w okresie od grudnia do stycznia
2010 roku i uchybienie terminowi do sporządzenia uzasadnienia – w jednym miejscu –
w 55 sprawach, a w innym miejscu – w 67 sprawach. Sąd Najwyższy – Sąd
Dyscyplinarny podzielił także zarzut niepełnej oceny materiału dowodowego:
pominięcia w ramach tej oceny zeznań świadka, Prezesa Sądu Rejonowego.
Jednocześnie Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny wskazał – nawiązując do
odwołania Ministra Sprawiedliwości – że nie do przyjęcia jest usprawiedliwianie
zaniedbań w wypełnianiu obowiązków sędziowskich utrudnieniami w ich
wykonywaniu spowodowanymi zamieszkiwaniem poza siedzibą sądu, jeżeli
zamieszkiwanie poza siedzibą sądu jest następstwem orzeczonej uprzednio kary
przeniesienia na inne miejsce służbowe.
Podstawę wyroku Sądu Apelacyjnego – Sądu Dyscyplinarnego z dnia 23 lutego
2011 r., wydanego po ponownym rozpoznaniu sprawy, stanowiły następujące ustalenia
i wnioski:
Obwiniona ukończyła aplikację sądową w 1992 r. z wynikiem dostatecznym.
Asesorem sądowym została dnia 5 maja 1993 r. Nominację sędziowską uzyskała w
dniu 17 października 1996 r. Od listopada 1999 roku orzekała w Sądzie Rejonowym w
A., dokąd została przeniesiona na swój wniosek z Sądu Rejonowego w B. W Sądzie
Rejonowym w C. orzekała od dnia 8 października 2007 r. w związku z wykonaniem
przez Ministra Sprawiedliwości wyroku Sądu Najwyższego – Sądu Dyscyplinarnego z
dnia 29 czerwca 2007 r., sygn. akt SNO 37/07, wymierzającego obwinionej karę
dyscyplinarną przeniesienia na inne miejsce służbowe w okręgu Sądu Apelacyjnego w
(...).
Przed wszczęciem niniejszej sprawy obwiniona była już trzykrotnie karana
dyscyplinarnie za takie same przewinienia jak przewinienie zarzucane jej obecnie.
Wyrokiem Sądu Apelacyjnego – Sądu Dyscyplinarnego z dnia 14 lutego 2003 r.
wymierzono jej karę dyscyplinarną upomnienia, wyrokiem tego Sądu z dnia 15
4
stycznia z 2004 r. – karę dyscyplinarną nagany, a powoływanym już wyrokiem Sądu
Najwyższego – Sądu Dyscyplinarnego z dnia 29 czerwca 2007 r., zmieniającym
wyrok Sądu Apelacyjnego – Sądu Dyscyplinarnego z dnia 20 grudnia 2006 r. –
wspomnianą wyżej karę dyscyplinarną przeniesienia na inne miejsce służbowe w
okręgu Sądu Apelacyjnego w (...). Już w protokołach wizytacji obwinionej z 1995 i
1996 roku stwierdzono uchybienia w zakresie terminowości sporządzania uzasadnień.
Przed pierwszą sprawą dyscyplinarną Prezes Sądu Rejonowego w A. zwracał
obwinionej uwagę, w trybie właściwych przepisów, na rażące opóźnienia w
sporządzaniu uzasadnień orzeczeń i polecił ich usunięcie.
Od początku pracy w Sądzie Rejonowym w C. obwiniona dopuszczała do
przewlekłości postępowania, zwłaszcza przez nieterminowe sporządzanie uzasadnień.
Prezes Sądu Rejonowego w C., stosując art. 37 § 4 u.s.p., zwracała jej aż
sześciokrotnie uwagę na te uchybienia. Środki podejmowane przez Prezes nie odnosiły
jednak skutku. W 2009 roku Prezes przydzieliła obwinionej asystenta, który opracował
projekty uzasadnień w około 20 sprawach rozpoznanych przez obwinioną.
Po objęciu obowiązków w Sądzie Rejonowym w C. obwiniona sędzia aż do dnia
20 września 2009 r. mieszkała w odległym o ponad 100 km A., skąd dojeżdżała
pociągiem i busem. Często zatrzymywała się na noc u córki w D. Nie miała tam
jednak warunków do pracy. Wówczas nie mogła też pracować po godzinach
urzędowania w budynku Sądu Rejonowego, ponieważ budynek ten – wynajmowany
od Gminy – był zamykany po godzinach pracy urzędu Gminy. Prezes Sądu
Rejonowego kilkakrotnie umożliwiła obwinionej pracę w tym budynku w weekendy.
Po rozpoczęciu pracy w C. zmarł ojciec obwinionej. Odtąd obwiniona, aż do
przeniesienia się jej córki do A., opiekowała się 75-letnią matką.
Obwiniona ma do spłacenia kredyt mieszkaniowy i leczy się z powodu
przewlekłego bólu głowy oraz dolegliwości kręgosłupa.
W okresie objętym zarzutem Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego obwiniona
przekroczyła termin do sporządzenia uzasadnienia w 67 sprawach, w znacznej ich
części przekroczenie było wielomiesięczne, a w niektórych ponad roczne.
Nieterminowo sporządziła uzasadnienia w następujących 67 sprawach, sygn. akt:
II K 704/07 (przekroczenie o 34 dni); II K 711/07 (przekroczenie o 33 dni); II K
722/07 (przekroczenie o 27 dni); II K 558/07 (przekroczenie o 125 dni); II W 465/07
(przekroczenie o 82 dni); II K 663/07 (przekroczenie o 57 dni); II K 729/07
(przekroczenie o 60 dni), II K 833/07 (przekroczenie o 77 dni); II K 742/07
(przekroczenie o 74 dni); II W 13/08 (przekroczenie o 45 dni); II W 75/08
(przekroczenie o 94 dni); II K 307/08 (przekroczenie o 82 dni); II K 167/08
(przekroczenie o 149 dni); II K 567/07 (przekroczenie o 146 dni); II K 411/08p
(przekroczenie o 74 dni); II W 74/08 (przekroczenie o 52 dni); II K 418/07
(przekroczenie o 331 dni); II K 790/07 (przekroczenie o 269 dni); II K 3/08
5
(przekroczenie o 273 dni); II K 910/08 (przekroczenie o 212 dni); II K 880/08
(przekroczenie o 239 dni); II K 718/08 (przekroczenie o 133 dni); II K 468/08
(przekroczenie o 147 dni); II K 406/08 (przekroczenie o 258 dni); II K 730/08
(przekroczenie o 127 dni); II Ks 7/08 (przekroczenie o 231 dni); II K 707/07
(przekroczenie o 220 dni); II K 863/07 (przekroczenie o 370 dni; II K 390/07
(przekroczenie o 297 dni); II K 248/08 (przekroczenie o 372 dni); II W 462/07
(przekroczenie o 295 dni); II W 131/08 (przekroczenie o 230 dni); II K 837/07
(przekroczenie o 397 dni); II K 354/08 (przekroczenie o 309 dni); II K 456/08
(przekroczenie o 225 dni); II K 584/08 (przekroczenie o 209 dni); II K 496/08
(przekroczenie o 207 dni); II K 600/08 (przekroczenie o 245 dni); II K 387/06
(przekroczenie o 345 dni), II K 710/08 (przekroczenie o 213 dni); II K714/08
(przekroczenie o 227 dni); II K 782/08 (przekroczenie o 205 dni); II K 757/07
(przekroczenie o 73 dni); II K 378/08 (przekroczenie o 144 dni); IIK 346/08
(przekroczenie o 168 dni); II K 89/08 (przekroczenie o 87 dni); II K 928/08
(przekroczenie o 150 dni); II W 33/09 (przekroczenie o 72 dni); II K 410/08
(przekroczenie o 169 dni); II K 350/09 (przekroczenie o 245 dni); II K 225/09
(przekroczenie o 129 dni); II K 925/06 (przekroczenie o 108 dni); II K 295/09
(przekroczenie o 106 dni); II K 48/09 (przekroczenie o 91 dni); II K 767/08
(przekroczenie o 87 dni); II K 528/09 (przekroczenie o 181 dni); II K 521/09
(przekroczenie o 133 dni); II K 754/08 (przekroczenie o 87 dni); II K 552/09
(przekroczenie o 67 dni); II K 315/09 (przekroczenie o 56 dni); II K 267/09
(przekroczenie o 54 dni); II K 229/09 (przekroczenie o 56 dni); II K 4/10
(przekroczenie o 53 dni); II K 168/10 (przekroczenie o 325 dni); II Kp 17/10
(postanowienie o utrzymaniu w mocy zaskarżonego postanowienia prokuratora
zapadło w dniu 24 lutego 2010 r., a do dnia 6 maja 2010 r. uzasadnienie nie zostało
sporządzone); II Kp 20/10 (postanowienie wymagające uzasadnienia zapadło w dniu
25 lutego 2010 r., a uzasadnienie do dnia 6 maja 2010 r. nie zostało sporządzone); II
Kp 112/09 (przekroczenie o 321 dni).
Sędziowie wydziału, w którym obwiniona pracowała, sporządzają rocznie od
trzydziestu do czterdziestu uzasadnień. W 2007 r. wnioski o sporządzenie
uzasadnienia wpłynęły w 4 sprawach z referatu obwinionej, w 2008 r. – w 32
sprawach, w 2009 r. – w 41 sprawach, a w 2010 r. – w 42 sprawach. W latach 2008 –
2010 ilość spraw z repertorium K załatwionych przez obwinioną była porównywalna z
ilością spraw załatwionych przez innych sędziów w wydziale, natomiast ilość
wszystkich spraw załatwionych przez nią była mniejsza.
Obwiniona sędzia przyznała się do popełnienia zarzucanego jej czynu i
wyjaśniła, że został on spowodowany jej sytuacją rodzinną, dużą odległością
pomiędzy miejscem zamieszkania a miejscem pracy, koniecznością wielogodzinnych
dojazdów w okresie do września 2009 roku oraz zbyt dużą ilością obowiązków
6
orzeczniczych. Podała także, że sporządziła już uzasadnienia we wszystkich sprawach
zakończonych w 2010 roku. Pozostało jej do napisania tylko uzasadnienie w sprawie
sześćdziesięciotomowej (II K 332/08). Wyjaśniła również, że mniejszą liczbę
załatwień we wszystkich rodzajach spraw ma dlatego, że nie dostaje do referatu spraw
o wykroczenia, w których można wydać wyrok nakazowy.
W ocenie Sądu Apelacyjnego – Sądu Dyscyplinarnego czyn obwinionej opisany
w ustaleniach faktycznych stanowił oczywiste i rażące naruszenie przepisu art. 423 § 1
k.p.k. – nakazującego sporządzenie uzasadnienia wyroku w terminie 14 dni od daty
złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia, a w przypadku sporządzenia
uzasadnienia z urzędu od daty ogłoszenia wyroku – oraz przepisu art. 98 § 2 k.p.k. –
dopuszczającego, gdy sprawa jest zawiła lub z innych ważnych przyczyn, odroczenie
terminu sporządzenia uzasadnienia postanowienia na czas do 7 dniu – i tym samym
był przewinieniem służbowym w rozumieniu art. 107 § 1 u.s.p. Uzasadniając taką
kwalifikację czynu obwinionej, Sąd wskazał na skalę, w jakiej obwiniona sędzia
dopuszczała się przekroczenia terminu do sporządzenia uzasadnienia: przekroczenie
dotyczyło dużej liczby spraw i w wielu z nich było bardzo długie. Podkreślił także, że
uporczywe niedochowywanie terminu do sporządzenia uzasadnienia narusza prawo
stron do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie i uchybia powadze wymiaru
sprawiedliwości.
W ocenie Sądu Apelacyjnego – Sądu Dyscyplinarnego nie budziło również
wątpliwości zawinienie obwinionej. Występujących opóźnień nie można
usprawiedliwić nadmiernym obciążeniem obwinionej obowiązkami, jej obowiązki
były bowiem porównywalne z obowiązkami innych sędziów zarówno pod względem
ilości, jak i skali trudności. Podobnie powoływane przez obwinioną problemy rodzinne
nie mogą tłumaczyć rażących i długotrwałych uchybień w pracy. Istota kary
przeniesienia na inne miejsce służbowe wykluczała usprawiedliwianie się przez
obwinioną również warunkami, w jakich przyszło jej pracować od października 2007
roku. Rzeczą sędziego ukaranego taką karą jest odpowiednie zorganizowanie sobie
życia poza miejscem swego stałego zamieszkania. Za czynnik usprawiedliwiający
obwinioną nie został też uznany brak dostępu do budynku sądowego po godzinach
urzędowania, bowiem również wtedy, gdy obwiniona miała dostęp do budynku
sądowego po godzinach pracy, dochodziło do zaległości w jej referacie, poza tym
wszyscy sędziowie pracowali w jednakowych warunkach.
W odniesieniu do trzech spraw (II K 704/07, II K 711/07 i II K 722/07) należało
jednak postępowanie w zakresie wymierzenia kary umorzyć, ponieważ od chwili
sporządzenia w tych sprawach uzasadnienia do chwili wyrokowania minęło już ponad
trzy lata (art. 108 § 2 u.s.p.).
Wymierzając obwinionej za zarzucany czyn w zakresie obejmującym pozostałe
sprawy najwyższą karę dyscyplinarną: złożenia z urzędu sędziego (art. 109 § l pkt 5
7
u.s.p.), Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny miał na względzie: jawne i uporczywe
lekceważenie przez nią swych obowiązków, skalę naruszeń, brak jakiejkolwiek
refleksji nad swoim nagannym postępowaniem, składanie obietnic bez pokrycia,
bezskuteczność wszystkich dotąd stosowanych wobec niej kar dyscyplinarnych oraz
środków dyscyplinujących i nadzorczych. Wszystko to wyklucza pozytywną prognozę
co do należytego wypełniania przez obwinioną w przyszłości obowiązków
sędziowskich i jest jednoznaczne z jej nieprzydatnością do wykonywania zawodu
sędziego. Za wymierzeniem obwinionej kary dyscyplinarnej złożenia z urzędu za
uporczywe naruszanie obowiązków sędziowskich przemawiał, zdaniem orzekającego
Sądu, również wzgląd na prewencję ogólną.
Odwołanie od wyroku Sądu Apelacyjnego – Sądu Dyscyplinarnego z dnia 23
lutego 2011 r. wniosła zarówno obrońca obwinionej – która złożyła ponadto pismo
procesowe z dnia 10 sierpnia 2011 r. precyzujące odwołanie – jak i obwiniona sędzia.
W obu odwołaniach powyższy wyrok został zaskarżony na korzyść obwinionej w
części dotyczącej orzeczenia o stopniu winy i karze.
Obrońca obwinionej zarzuciła na podstawie art. 438 pkt 2 k.p.k. i art. 128 u.s.p.
mogącą mieć wpływ na treść wyroku obrazę przepisów postępowania: art. 4, 7 i 410
k.p.k., przez pominięcie tego, że:
– obwiniona sporządzała uzasadnienia na komputerze, w związku z czym mogły
one być od razu, bez potrzeby przepisywania, doręczane stronom,
– w niektórych sprawach po doręczeniu uzasadnienia nie został wniesiony środek
odwoławczy,
– w niektórych sprawach wniesiony środek odwoławczy został cofnięty,
– obwiniona podczas biegu terminów do sporządzenia uzasadnień korzystała ze
zwolnień lekarskich i urlopów wypoczynkowych oraz przebywała na szkoleniach
sędziów,
– obwiniona w okresie objętym wnioskiem prowadziła postępowanie w
najbardziej obszernej sprawie, jaka toczyła się w Sądzie Rejonowym w C. (II K
332/08),
– obwiniona zaproponowała zmianę systemu pracy: wyznaczanie wokand w
pierwszych trzech tygodniach miesiąca, a pisanie uzasadnień w czwartym tygodniu
miesiąca,
– obwiniona wyjaśniła, dlaczego ilość wszystkich spraw załatwianych przez nią
była mniejsza od ilości spraw załatwianych przez innych sędziów.
Oprócz tego, obrońca obwinionej zarzuciła na podstawie art. 438 pkt 3 k.p.k. i
art. 128 u.s.p. błąd w ustaleniach faktycznych, dotyczący okoliczności rzutujących na
stopień naganności zachowania obwinionej a w konsekwencji – wymiar kary, przez
bezpodstawne przyjęcie, że:
8
– obwiniona nie rozpoznawała spraw bardziej skomplikowanych niż inni
sędziowie, taką bowiem bardziej skomplikowaną sprawą była sprawa II K 332/08,
– obwiniona dopuszczała także do przewlekłości innego rodzaju niż
niesporządzanie uzasadnień w terminie, co sugeruje zwrot, w którym mowa o
dopuszczaniu przez obwinioną do przewlekłości postępowania, „zwłaszcza przez
nieterminowe sporządzanie uzasadnień”,
– obwiniona dopuszczała się uchybień w zakresie terminowego sporządzania
uzasadnień od czasów asesury oraz „uchybiała od wielu lat swoim obowiązkom”,
– przeciwko obwinionej niemal permanentnie przez okres prawie dziesięciu lat
toczyły się postępowania dyscyplinarne,
– niemożność pracy w budynku sądowym po godzinach urzędowania nie miała
wpływu na wykonywanie przez obwinioną swych obowiązków,
– warunki pracy obwinionej były takie same jak innych sędziów,
– śmierć ojca nie mogła przez długi czas usprawiedliwiać uchybień obwinionej,
– w sprawie II K 729/07 termin do sporządzenia uzasadnienia został
przekroczony o 60 dni, a w sprawie II K 307/08 o 82 dni, podczas gdy w
rzeczywistości w pierwszej z tych spraw termin ten został przekroczony o 42 dni, a w
drugiej o 71 dni.
Ponadto obrońca obwinionej, na podstawie art. 438 pkt 4 k.p.k. i art. 128 u.s.p.,
zarzuciła rażącą niewspółmierność – surowość – kary orzeczonej wobec obwinionej
wskutek pominięcia wielu okoliczności łagodzących: przyznania się do winy,
wyrażenia skruchy, sporządzenia wszystkich zaległych uzasadnień, napisania
uzasadnień z 2011 roku w terminie 14 dni, wyznaczania wielu wokand od czasu
zamieszkania w C., akceptowania przez strony argumentacji zawartej w
uzasadnieniach sporządzonych przez obwinioną wyrażającego się rezygnacją z
wnoszenia środków odwoławczych bądź ich cofaniem, niezależnej od obwinionej
niemożności pracy po godzinach urzędowania sądu, dobrego poziomu załatwień i
jakości orzecznictwa, skomplikowanego dojazdu do C., niedogodności związanych z
noclegami w mieszkaniu córki w D., trudnej sytuacji rodzinnej i finansowej.
W uzasadnieniu odwołania obrońca sprecyzowała, ile dni w związku ze
zwolnieniami lekarskimi, urlopami i szkoleniami należy odliczyć od ustalonych przez
Sąd okresów opóźnień w sporządzeniu uzasadnień przez obwinioną. W sprawie II K
558/07 ustalony okres przekroczenia należy zmniejszyć o 32 dni, w sprawie II W
465/07 – o 20 dni; w sprawie II K 663/07 – o 7 dni; w sprawie II K 729/07 termin do
sporządzenia uzasadnienia przekroczono nie o 60 dni, jak podano w uzasadnieniu
wyroku, lecz o 42 dni i od tego okresu należy jeszcze odliczyć 7 dni; w sprawie II K
833/07 ustalony okres przekroczenia należy zmniejszyć o 8 dni; w sprawie II K 742/07
– o 12 dni; w sprawie II W 13/08 – o 7 dni; w sprawie II W 75/08 – o 27 dni; w
sprawie II K 307/08 termin do sporządzenia uzasadnienia przekroczono nie o 82 dni,
9
jak podano w uzasadnieniu wyroku, lecz o 71 dni i od tego okresu należy jeszcze
odliczyć 22 dni; w sprawie II K 167/08 ustalony okres przekroczenia należy
zmniejszyć o 51 dni; w sprawie II K 567/07 – o 51 dni; w sprawie II K 411/08p termin
do sporządzenia uzasadnienia przekroczono nie o 74 dni, jak podano w uzasadnieniu
wyroku, lecz o 69 dni i od tego okresu należy jeszcze odliczyć 22 dni; w sprawie II W
74/08 ustalony okres przekroczenia należy zmniejszyć o 22 dni; w sprawie II K 418/07
– o 59 dni; w sprawie II K 790/07 – o 39 dni; w sprawie II K 3/08 – o 39 dni; w
sprawie II K 910/08 – o 32 dni; w sprawie II K 880/08 – o 37 dni; w sprawie II K
718/08 – o 18 dni; w sprawie II K 468/08 – o 24 dni; w sprawie II K 406/08 – o 38
dni; w sprawie II K 730/08 – o 13 dni; w sprawie II Ks 7/08 – o 38 dni; w sprawie II K
707/07 – o 69 dni; w sprawie II K 863/07 – o 87 dni; w sprawie II K 390/07 – o 62
dni; w sprawie II K 248/08 – o 84 dni; w sprawie II W 462/07 – o 65 dni; w sprawie II
W 131/08 – o 38 dni; w sprawie II K 837/07 – o 71 dni; w sprawie II K 354/08 – o 56
dni; w sprawie II K 456/08 – o 38 dni; w sprawie II K 584/08 – o 37 dni; w sprawie II
K 496/08 – o 38 dni; w sprawie II K 600/08 – o 44 dni; w sprawie II K 387/06 – o 58
dni; w sprawie II K 710/08 – o 37 dni; w sprawie II K 714/08 – o 41 dni; w sprawie II
K 782/08 – o 35 dni; w sprawie II K 757/07 – o 16 dni; w sprawie II K 378/08 – o 21
dni; w sprawie II K 346/08 – o 34 dni; w sprawie II K 89/08 – o 16 dni; w sprawie II K
928/08 – o 34 dni; w sprawie II W 33/09 – o 20 dni; w sprawie II K 410/08 – o 35 dni;
w sprawie II K 350/09 – o 32 dni; w sprawie II K 225/09 – o 27 dni; w sprawie II K
925/06 – o 27 dni; w sprawie II K 295/09 – o 26 dni; w sprawie II K 48/09 – o 20 dni;
w sprawie II K 767/08 – o 20 dni; w sprawie II K 528/09 – o 19 dni; w sprawie II K
521/09 – o 8 dni; w sprawie II K 754/08 – o 6 dni; w sprawie II K 552/09 – o 5 dni; w
sprawie II K 315/09 – o 5 dni; w sprawie II K 267/09 - o 5 dni; w sprawie II K 229/09
- o 6 dni; w sprawie II K 4/10 - o 6 dni; w sprawie II K 168/10 – o 43 dni; w sprawie II
Kp 17/10 – o 5 dni; w sprawie II Kp 20/10 – o 5 dni; w sprawie II Kp 112/09 – o 40
dni.
Dodatkowo obrońca obwinionej w piśmie procesowym z dnia 10 sierpnia 2011 r.
podniosła zarzut przedawnienia w zakresie obejmującym 10 spraw: II K 704/07, II K
711/07, II K 722/07, II K 558/07, II W 465/07, II K 663/07, II K 729/07, II K 833/07,
II K 742/07, II W 13/08, a ponadto zwróciła uwagę na sprzeczność między
rozstrzygnięciem zawartym w wyroku a jego uzasadnieniem, przejawiającą się w tym,
że wskazując datę zwrotu przez obwinioną akt z uzasadnieniem w 10 sprawach (II K
350/09, II K 528/09, II K 521/09, II K 754/09, II K 267/09, II K 229/09, II K 4/10, II
Kp 17/10, II Kp20/10, II Kp 112/09), Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny w
pisemnych motywach doliczył odpowiednio od 4 do 10 dni miesiąca maja 2010 r.,
mimo iż w sentencji wyroku przyjął jako końcową datę czynu miesiąc kwiecień 2010
r.
10
Nawiązując do podniesionych zarzutów obrońca obwinionej wniosła o zmianę
wyroku Sądu Apelacyjnego – Sądu Dyscyplinarnego z dnia 23 lutego 2011 r. i
wymierzenie obwinionej na podstawie art. 109 § 1 pkt 3 u.s.p. kary dyscyplinarnej
nagany, z jednoczesnym uchyleniem zawieszenia w czynnościach sędziego,
ewentualnie o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego
rozpoznania Sądowi Apelacyjnemu – Sądowi Dyscyplinarnemu.
Obwiniona zarzuciła:
– na podstawie art. 438 pkt 2 k.p.k. i art. 128 u.s.p. obrazę przepisów
postępowania: art. 2 § 1 pkt 1, art. 4, art. 7 i art. 410 k.p.k., przez jednostronną ocenę
dowodów i niedostateczne wyjaśnienie okoliczności sprawy, uwzględnienie jedynie
okoliczności niekorzystnych dla obwinionej i pominięcie tych, które w znacznym
stopniu usprawiedliwiają uchybienia służbowe,
– na podstawie art. 438 pkt 3 k.p.k. i art. 128 u.s.p. błąd w ustaleniach
faktycznych przez przyjęcie, że stwierdzone uchybienia służbowe nacechowane były
najwyższym stopniem winy i społecznej szkodliwości,
– na podstawie art. 438 pkt 4 k.p.k. i art. 128 u.s.p. rażącą niewspółmierność kary
wskutek orzeczenia najsurowszej kary dyscyplinarnej w następstwie bezzasadnego
ustalenia w związku z zarzucanymi uchybieniami najwyższego stopnia winy i
najwyższej społecznej szkodliwości.
W uzasadnieniu odwołania obwiniona dokonała obliczeń dotyczących opóźnień
w sporządzaniu uzasadnień z uwzględnieniem okresów, w których korzystała z
urlopów wypoczynkowych, zwolnień lekarskich lub brała udział w szkoleniu sędziów;
obliczenia te są zbieżne z obliczeniami obrońcy obwinionej. Zdaniem obwinionej w 28
sprawach (w których opóźnienie, według niej, wynosiło od 11 do 100 dni) nie doszło
do rażącej przewlekłości, a mimo to sprawy te nie zostały wyeliminowane z opisu
czynu. Obwiniona podkreśliła też, że w żadnej sprawie objętej wnioskiem nie doszło
do przedawnienia orzekania. Zwróciła też uwagę na fakty odstępowania przez strony
od wnoszenia apelacji oraz cofania apelacji, świadczące o jakości sporządzanych przez
nią uzasadnień. Ponadto omówiła prowadzenie bardzo obszernej i pracochłonnej
sprawy, II K 332/08, i wpływ, jaki miało to na jej obciążenie obowiązkami
orzeczniczymi. Powołała się przy tym na nierównomierność przydziału spraw do
poszczególnych referatów sędziów i na utrudnienia związane z pracą w budynku Sądu.
Konkludując, obwiniona wniosła o zmianę wyroku Sądu Apelacyjnego – Sądu
Dyscyplinarnego z dnia 23 lutego 2011 r. i wymierzenie jej na podstawie art. 109 § 1
pkt 3 u.s.p. kary dyscyplinarnej nagany, z jednoczesnym uchyleniem zawieszenia w
czynnościach sędziego, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i
przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Apelacyjnemu – Sądowi
Dyscyplinarnemu.
11
Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 107 § 1 u.s.p., przewinieniem służbowym uzasadniającym
odpowiedzialność dyscyplinarną sędziego jest m.in. dopuszczenie się przez sędziego
oczywistej i rażącej obrazy przepisów prawa. Przewinienie takie może być popełnione
tylko w ramach postępowania sądowego. Może je stanowić w zasadzie jedynie
naruszenie takich przepisów postępowania, które mają na celu zapewnienie sprawnego
przebiegu postępowania, włączenie bowiem w zakres hipotezy art. 107 § 1 u.s.p.
naruszenia także innych przepisów, zwłaszcza materialnoprawnych, byłoby co do
zasady nie do pogodzenia z niezawisłością sędziowską.
Sporządzenie uzasadnienia orzeczenia z przekroczeniem terminu określonego w
ustawie stanowi więc przewinienie służbowe polegające na obrazie przepisów prawa
tylko wtedy, gdy przekroczenie terminu było oczywiste i rażące (por. wyrok Sądu
Najwyższego z dnia 12 listopada 2003 r., SNO 71/03).
Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny w zaskarżonym wyroku trafnie uznał, że
obwiniona sędzia w zakresie objętym wnioskiem o ukaranie dopuściła się oczywistego
naruszenia art. 423 § 1 i art. 98 § 2 k.p.k. W świetle dokonanych ustaleń, nie budzi
wątpliwości, kiedy obwiniona powinna była sporządzić uzasadnienia w sprawach
objętych wnioskiem, jak i to że uzasadnień tych nie sporządziła w wymaganym
terminie, lecz dopiero znacznie później. Podejmowana w odwołaniach próba
wykazania, że do biegu terminu instrukcyjnego przewidzianego w art. 423 § 1 k.p.k.
nie mogą być wliczane okresy, w których sędzia chorował lub przebywał na urlopie
albo brał udział w szkoleniach, jest chybiona. Do biegu terminu instrukcyjnego
przewidzianego w art. 423 § 1 k.p.k. mają zastosowanie przepisy art. 123 k.p.k. W ich
świetle, terminy w postępowaniu karnym, podobnie jak w postępowaniu cywilnym
(zob. art. 110 i nast. k.c. w związku z art. 165 § 1 k.p.c.), mają charakter terminów
ciągłych, tj. takich, w przypadku których wyłączone jest pomijanie pewnych okresów
w toku ich biegu (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 czerwca 2005 r., V
CZ 63/05). Terminy te mogą zatem być obliczane tylko w sposób określony w art. 123
k.p.k., który jest zbieżny z rozwiązaniami przyjętymi w art. 110 i nast. k.c. w związku
z art. 165 § 1 k.p.c. Tym samym nie było podstaw do skrócenia ustalonych przez Sąd
Dyscyplinarny okresów przekroczenia terminów do sporządzenia uzasadnienia o
wskazane w odwołaniach okresy chorób, urlopów i szkoleń obwinionej. Jeżeli chodzi
o ustalenia dotyczące okresów przekroczenia przez obwinioną terminu do
sporządzenia uzasadnienia, Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny dopuścił się jednak
błędu polegającego na przyjęciu dłuższego okresu przekroczenia w trzech sprawach: w
sprawie II K 729/07 ustalił je na 60 dni zamiast na 42 dni, w sprawie II K 307/08 – na
82 dni zamiast na 71 dni, w sprawie II K 411/08p – na 74 dni zamiast na 69 dni.
Ponadto w dziesięciu sprawach, mimo iż zarzutem był objęty czyn popełniony w
12
okresie od grudnia 2007 roku do kwietnia 2010 roku, Sąd Apelacyjny – Sąd
Dyscyplinarny uwzględnił także kilka dni opóźnienia trwającego jeszcze w maju 2010
roku. W sprawie II K 350/09, w której przekroczenie terminu zostało ustalone na 245
dni – 5 dni; w sprawie II K 528/09, w której przekroczenie terminu zostało ustalone na
181 dni – 10 dni; w sprawie II K 521/09, w której przekroczenie terminu zostało
ustalone na 133 dni – 10 dni; w sprawie II K 754/08, w której przekroczenie terminu
zostało ustalone na 87 dni – 10 dni; w sprawie II K 267/09, w której przekroczenie
terminu zostało ustalone na 54 dni – 4 dni; w sprawie II K 229/09, w której
przekroczenie terminu zostało ustalone na 56 dni – 10 dni; w sprawie II K 4/10, w
której przekroczenie terminu zostało ustalone na 53 dni – 10 dni; w sprawie II Kp
17/10, w której postanowienie zostało wydane w dniu 24 lutego 2010 r. – 6 dni; w
sprawie II Kp 20/10, w której postanowienie zostało wydane w dniu 25 lutego 2010 r.
– 6 dni; w sprawie II Kp 112/09 – w której przekroczenie terminu zostało ustalone na
321 dni – 6 dni. Jednakże wszystkie te uchybienia nie mogą w żadnym zakresie
uzasadniać zakwestionowania zaskarżonego orzeczenia, ponieważ nie mogły one mieć
wpływu na treść tego orzeczenia, albowiem mimo ich popełnienia, rzeczywiste okresy
przekroczenia przez obwinioną terminu do sporządzenia uzasadnienia w czasie
objętym zarzutem nie budzą najmniejszej wątpliwości. Tym samym nie mógł też
odnieść zamierzonego skutku zarzut sprzeczności między rozstrzygnięciem zawartym
w wyroku a jego uzasadnieniem.
Trafnie również w zaskarżonym wyroku naruszenie przez obwinioną art. 423 §1 i
art. 98 §2 k.p.k. zostało uznane za rażące. O tym, czy obraza przez sędziego przepisów
prawa w toku postępowania jest rażąca, decydują jej negatywne skutki, godzące w
interesy uczestników postępowania lub innych podmiotów albo wymiaru
sprawiedliwości – oceniane zawsze na tle konkretnych okoliczności. W przypadkach
sporządzenia uzasadnienia orzeczenia z przekroczeniem terminu wspomniane
negatywne skutki, a tym samym i uznanie naruszenia właściwych przepisów za rażące,
uzależnia się przede wszystkim od znacznego przekroczenia terminu (por. wyrok Sądu
Najwyższego z dnia 12 listopada 2003 r., SNO 71/03). Znaczne przekroczenie przez
obwinioną terminu do sporządzenia uzasadnienia w sprawach objętych skierowanym
przeciwko niej wnioskiem nie budzi wątpliwości – tak jak przyjął Sąd Apelacyjny – co
do żadnej z tych spraw. Wystarczy przypomnieć, że w 5 sprawach przekroczenie
mieściło się w granicach 27 – 50 dni, w 21 sprawach – w granicach 51 – 100 dni, w 12
sprawach w granicach 101 – 150 dni, w 3 sprawach w granicach 151 – 200 dni, w 18
sprawach w granicach 201 – 300 dni, w 3 sprawach powyżej 300 dni. Należy podzielić
też stanowisko Sądu Apelacyjnego co do poważnych negatywnych skutków opóźnień
obwinionej w sferze funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości – dla jego powagi i
zdolności zagwarantowania stronom prawa do rozpoznania sprawy w rozsądnym
terminie. Taką ocenę tych skutków uzasadnia w szczególności skala uchybień
13
obwinionej zarówno co do liczby spraw, jak i czasu trwania. Dlatego brak podstaw do
wyłączenia którejkolwiek ze spraw objętych wnioskiem o ukaranie z opisu czynu
przypisanego obwinionej ze względu na powoływane w ramach obrony
niewystąpienie rażącego naruszenia art. 423 § 1 lub art. 98 § 2 k.p.k. Żaden z
argumentów przytaczanych w odwołaniach przeciwko przyjętej w zaskarżonym
wyroku ocenie uchybień obwinionej jako rażących naruszeń prawa nie jest zasadny.
Sporządzanie przez sędziego uzasadnień na komputerze może mieć w konkretnych
okolicznościach znaczenie przy ocenie rażącego charakteru przekroczenia terminu do
sporządzenia uzasadnienia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 stycznia 2005 r.,
SNO 55/04), np. może uchylać taką ocenę przekroczenia terminu do sporządzenia
uzasadnienia, jeżeli uzasadnienia dzięki temu sposobowi ich sporządzania trafiają do
stron, mimo naruszenia art. 423 §1 k.p.k., w takim samym czasie, jak uzasadnienia
sporządzane pismem ręcznym z zachowaniem terminu. W okolicznościach niniejszej
sprawy nie ma jednak, ze względu na czas opóźnień, podstaw do łączenia takich
konsekwencji ze sporządzaniem uzasadnień przez obwinioną na komputerze. Tak
samo niewniesienie przez strony w niektórych sprawach objętych wnioskiem o
ukaranie środka odwoławczego lub jego cofnięcie nie dawało podstaw do
zanegowania szkodliwych skutków przekroczenia terminu do sporządzenia
uzasadnienia, ponieważ strony powinny móc podjąć decyzję co do zaskarżenia
orzeczenia, dysponując uzasadnieniem sporządzonym we właściwym czasie.
Na aprobatę zasługuje również stanowisko Sądu Apelacyjnego – Sądu
Dyscyplinarnego co do winy obwinionej. Przede wszystkim, jak wynika już z wyroku
Sądu Najwyższego z dnia 5 października 2010 r., SNO 43/10, wydanego w toku
postępowania w niniejszej sprawie, opóźnień obwinionej w sporządzaniu uzasadnień
nie mogą ze względu na istotę kary przeniesienia na inne miejsce służbowe
usprawiedliwiać warunki pracy, będące następstwem wymierzenia jej tej kary.
Negowanie w odwołaniach ustaleń i ocen Sądu, że obowiązki obwinionej nie były
nadmierne i dawały się porównać zarówno pod względem ilości, jak i skali trudności z
obowiązkami innych sędziów, nie ma uzasadnionych podstaw. Prowadzenie przez
obwinioną, eksponowanej w ramach obrony, sprawy II K 332/08 nie usprawiedliwia
podważenia tej oceny. W każdym razie nie można zrozumieć, dlaczego prowadzenie
tej sprawy miało utrudniać obwinionej terminowe sporządzenie uzasadnień nawet w
prowadzonych w tym samym czasie sprawach drobnych. Problemy rodzinne,
zwłaszcza związane ze śmiercią osoby najbliższej, mogą oczywiście stanowić
usprawiedliwienie przejściowego zakłócenia terminowego sporządzania uzasadnień,
nie można jednak akceptować tłumaczenia tymi problemami długotrwałych uchybień
w pracy. Podobnie – mimo, iż sędziowie powinni niewątpliwie mieć ze względu na
specyfikę swojej pracy dostęp do budynku sądowego także po godzinach urzędowania
i brak tego dostępu może co do zasady usprawiedliwiać opóźnienia w wypełnianiu
14
przez nich swych obowiązków – w okolicznościach niniejszej sprawy nie można
opóźnień obwinionej w pisaniu uzasadnień wiązać przyczynowo z utrudnieniami w
dostępie do budynku sądowego po godzinach urzędowania. Przyjęciu takiego
powiązania sprzeciwia się skala opóźnień obwinionej jak i – jak trafnie zauważył Sąd
Apelacyjny – występowanie opóźnień także wtedy, gdy obwiniona miała dostęp do
budynku sądowego po godzinach pracy. Analogicznie, choć choroba sędziego,
przebywanie na urlopie lub odbywanie szkolenia usprawiedliwia oczywiście co do
zasady przekroczenie terminu do sporządzenia uzasadnienia (por. wyrok Sądu
Najwyższego z dnia 12 stycznia 2011 r., SNO 53/10), to ustalone okresy opóźnień
obwinionej w sporządzaniu uzasadnień tak dalece wykraczają poza czas, w jakim
miała ona korzystać ze zwolnień lekarskich i przebywać na urlopach i szkoleniach, że
opóźnień tych nie da się usprawiedliwić wskazywanymi przez nią zwolnieniami,
urlopami i szkoleniami.
Należało natomiast częściowo uwzględnić podniesiony przez obrońcę
obwinionej w piśmie z dnia 10 sierpnia 2011 r. zarzut przedawnienia, zmierzający do
umorzenia postępowania co do wymierzenia kary dyscyplinarnej w zakresie
odnoszącym się do dziesięciu określonych spraw. Według art. 108 § 2 zdanie drugie
u.s.p., jeżeli przed upływem trzech lat od chwili czynu sprawa nie została
prawomocnie zakończona, sąd dyscyplinarny orzeka o popełnieniu przewinienia
dyscyplinarnego, umarzając postępowanie w zakresie wymierzenia kary
dyscyplinarnej. W odniesieniu do wszystkich spraw objętych zarzutem ziściła się
przewidziana w art. 108 § 2 zdanie drugie u.s.p. przesłanka umorzenia postępowania w
zakresie wymierzenia kary dyscyplinarnej: przed prawomocnym zakończeniem
postępowania przeciwko obwinionej upłynął trzyletni termin przewidziany w tym
przepisie. Jednakże Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny w zaskarżonym wyroku w
zakresie dotyczącym uchybienia terminom do sporządzenia uzasadnienia w trzech,
objętych zarzutem sprawach: II K 704/07, II K 711/07 i II K 722/07 – w których
zaległe uzasadnienia zostały sporządzone w styczniu 2008 roku – umorzył już na
podstawie art. 108 § 2 u.s.p. postępowanie co do wymierzenia kary. Nie było więc
potrzeby ponownie umarzać w tym zakresie postępowania co do wymierzenia kary.
Potrzeba umorzenia postępowania co do wymierzenia kary wystąpiła tylko w zakresie
dotyczącym uchybienia terminom do sporządzenia uzasadnienia w siedmiu
pozostałych, objętych zarzutem sprawach: II K 558/07, II W 465/07, II K 663/07, II K
729/07, II K 833/07, II K 742/07, II W 13/08, w których zaległe uzasadnienia zostały
sporządzone w czerwcu i lipcu 2008 roku.
Samą jednak karę złożenia z urzędu sędziego, wymierzoną obwinionej w
zaskarżonym wyroku, należało za uchybienia terminom do sporządzenia uzasadnienia
w pozostałych 57 sprawach objętych wnioskiem o ukaranie zachować. Kara ta jest
niewątpliwie najsurowszą spośród kar dyscyplinarnych przewidzianych w art. 109 § 1
15
u.s.p., ale jej wymierzenie obwinionej przez Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny
było w pełni uzasadnione.
Zarzuty podnoszone w odwołaniach przeciwko prawidłowości ustaleń
stanowiących podstawę wymiaru kary orzeczonej wobec obwinionej są chybione.
Zamieszczenie w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku zdania sugerującego, że
obwiniona sędzia podczas pracy w C. nie tylko przekraczała terminy do sporządzenia
uzasadnienia, ale dopuszczała także do przewlekłości innego rodzaju, było
uzasadnione – jak wynika z pisma z dnia 11 stycznia 2011 r., sporządzonego w trybie
art. 37 §4 u.s.p. – niewyznaczeniem terminów posiedzeń o wydanie wyroków
łącznych w czterech sprawach; w pierwszej z nich wniosek wpłynął już w marcu 2010
roku. W aktach osobowych obwinionej znajduje potwierdzenie również ta
uwzględniona przy wymiarze kary przez Sąd okoliczność, że obwiniona już od czasów
asesury dopuszczała się uchybień w zakresie terminowego sporządzania uzasadnień.
Tak samo oparcie w materiale sprawy ma fakt zwrócenia uwagi obwinionej w trybie
właściwych przepisów na uchybienia w zakresie terminowości sporządzania
uzasadnień przed wszczęciem pierwszej sprawy dyscyplinarnej. Ze względu na trzy
toczące się wcześniej przeciwko obwinionej postępowania dyscyplinarne, z których
pierwsze zostało wszczęte w 2002 roku, uzasadnione było też posłużenie się przez Sąd
Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny obrazowym określeniem, że przeciwko obwinionej
niemal permanentnie przez okres prawie dziesięciu lat toczyły się postępowania
dyscyplinarne.
Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny wymierzając obwinionej, na podstawie
dokonanych w sprawie ustaleń, karę złożenia z urzędu sędziego trafnie podkreślił
skalę popełnionych przez obwinioną uchybień (z 57 spraw nieobjętych
przedawnieniem orzekania o karze aż w 40 termin został przekroczony o ponad 100
dni, a w 26 o ponad 200 dni) oraz uporczywość obwinionej w ich popełnianiu i bardzo
duży stopień winy obwinionej, jak też negatywną prognozę co do należytego
wypełniania przez obwinioną w przyszłości obowiązków sędziowskich i wynikającą z
tej prognozy nieprzydatność obwinionej do wykonywania zawodu sędziego. Prognoza
ta ma uzasadnienie w bezskuteczności trzech wcześniej wymierzonych obwinionej
lżejszych kar dyscyplinarnych oraz wszelkich innych, stosowanych wobec niej dotąd,
środków dyscyplinujących i nadzorczych.
W tych okolicznościach przywoływane w ramach obrony jako sprzeciwiające się
wymierzeniu kary złożenia z urzędu okoliczności łagodzące: przyznanie się
obwinionej do winy i wyrażenie przez nią skruchy, nie mogą odnieść zamierzonego
skutku. Nie ma bowiem uzasadnionych podstaw do oczekiwania, że wyrażona przez
sędziego Sądu Rejonowego w poczuciu winy skrucha przyniesie w przyszłości zmianę
jej postępowania w zakresie wypełniania obowiązków służbowych.
16
Mając powyższe na względzie, Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny zaskarżony
wyrok zmienił w punkcie I w ten sposób, że umorzeniem postępowania w zakresie
wymierzenia kary dyscyplinarnej objął także uchybienia terminom do sporządzenia
uzasadnień w sprawach: II K 558/07, II W 465/07, II K 663/07, II K 729/07, II K
833/07, II K 742/07, II W 13/08, a w pozostałej części utrzymał w mocy (art. 437
k.p.k. w związku z art. 128 u.s.p.).