Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 stycznia 2015r.

Sąd Okręgowy w Sieradzu w II Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący: SSO Janusz Adamski

Sędziowie: SO Marcin Rudnik (spraw.)

SO Marek Podwójniak

Protokolant: sekr. sąd. Magdalena Majewska

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Sieradzu Anny Duczmalewskiej

po rozpoznaniu w dniu 21 stycznia 2015r.

sprawy W. G.

oskarżonej o czyn z art. 300 § 2 kk w zw. z art. 12 kk

na skutek apelacji wniesionej przez pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego Wojewody (...)

od wyroku Sądu Rejonowego w Sieradzu z dnia 02 września 2014r. wydanego w sprawie II K 444/14

na podstawie art. 437§1 i 2 kpk oraz 438 pkt 2 kpk i art. 624§1 kpk w zw. z art. 634 kpk:

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że zasądza od oskarżonej W. G. na rzecz oskarżyciela posiłkowego Wojewody (...) kwotę
420 (czterysta dwadzieścia) złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu przed Sądem I instancji,

2.  w pozostałym zakresie utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok,

3.  zwalnia W. G. z obowiązku poniesienia kosztów postępowania odwoławczego obciążając nimi Skarb Państwa.

Sygn. akt II Ka 270/14

UZASADNIENIE

W skierowanym do Sądu Rejonowego w Sieradzu akcie oskarżenia zarzucono W. G. jest dokonanie czynuwyczerpującego dyspozycję art. 300 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k., polegającego na tym, że w okresie od 21 grudnia 2012 roku do 27 maja 2013 roku w S., województwa (...), działając w celu udaremnienia wykonania:

- nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 26 stycznia 2012 roku, wydanego przez Sąd Rejonowy w Częstochowie, w sprawie o sygnaturze akt VIIIGNc 24/12, zaopatrzonego w klauzulę wykonalności z dnia 13 marca 2012 na rzecz R. D.właściciela firmy (...) (...) z siedzibą w C.,

- nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 10 września 2012 roku, wydanego przez Sąd Rejonowy w Częstochowie, w sprawie o sygnaturze akt VIIIGNc 3204/12, zaopatrzonego w klauzulę wykonalności z dnia 31 października 2012 na rzecz (...) sp. z o.o. w siedzibą w C.,

- nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 4 czerwca 2012 roku, wydanego przez Sąd Rejonowy w Bytomiu, w sprawie o sygnaturze akt VIGNc 2028/12, zaopatrzonego w klauzulę wykonalności z dnia 7 sierpnia 2012 na rzecz (...) sp. z o.o. w siedzibą w C.,

- nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 2 lipca 2012 roku, wydanego przez Sąd Rejonowy w Sieradzu, w sprawie o sygnaturze akt Nc 621/12, zaopatrzonego w klauzulę wykonalności z dnia 28 września 2012 na rzecz Fabryki (...) S.A w siedzibą w Z.,

- nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 11 lipca 2012 roku, wydanego przez Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie, w sprawie o sygnaturze akt VINc-e 965412/12, zaopatrzonego w klauzulę wykonalności z dnia 4 października 2012 na rzecz A. D. (2) Produkcyjno Handlowa w siedzibą w Z.,

- nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 23 maja 2011 roku, wydanego przez Sąd Rejonowy w Radomiu, w sprawie o sygnaturze akt VGNc 1417/11 na rzecz (...) z siedzibą w R.reprezentowanej przez G. G.,

- nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 1 sierpnia 2012 roku, wydanego przez Sąd Rejonowy w Bielsku – Białej , w sprawie o sygnaturze akt VIGNc 3257/12, zaopatrzonego w klauzulę wykonalności z dnia 22 października 2012 na rzecz (...) sp. z o.o. w siedzibą w M.,

- nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 27 lutego 2012 roku, wydanego przez Sąd Rejonowy w Częstochowie, w sprawie o sygnaturze akt VIIIGNc 421/12, zaopatrzonego w klauzulę wykonalności z dnia 16 maja 2012 na rzecz K. W.,

- bankowego tytułu wykonawczego z dnia 27 października 2011 roku, wydanego przez Sąd Rejonowy w Sieradzu, w sprawie o sygnaturze akt I Co 2331/11, zaopatrzonego w klauzulę wykonalności z dnia 8 listopada 2011 na rzecz (...) S.A z siedzibą w W.,

- nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 13 września 2011 roku, wydanego przez Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie, w sprawie o sygnaturze akt VINc-e 656317/11, zaopatrzonego w klauzulę wykonalności z dnia 7 listopada 2011 na rzecz (...) sp. z o.o. w siedzibą w W.,

- bankowego tytułu wykonawczego nr (...)/(...)/(...) wydanego przez Sąd Rejonowy w Sieradzu, w sprawie o sygnaturze akt Co 1959/11, zaopatrzonego w klauzulę wykonalności z dnia 7 września 2011 na rzecz (...) Bank S.Az siedzibą w W.,

- bankowego tytułu wykonawczego z dnia 12 lipca 2011 roku, wydanego przez Sąd Rejonowy w Sieradzu na rzecz (...) Bank S.A z siedzibą w W.,

- tytułów wykonawczych nr (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), SM6/36/12, (...), (...), (...), (...), SM/ (...), (...), (...), (...) wystawionych na przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w S.,

- tytułów wykonawczych, wystawionych na rzecz Wojewody (...) nr (...), (...),

- tytułów wykonawczych, wystawionych przez Państwową Inspekcję Pracy – Okręgowy Inspektorat Pracy w Ł.nr (...)

dokonała zbycia ruchomości w postaci artykułów dziecięcych zajętych dla potrzeb postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w S.oraz postępowań egzekucyjnych, prowadzonych przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Sieradzu, doprowadzając tym samym do udaremnienia zaspokojenia swoich wierzycieli Urzędu Skarbowego w S., Wojewodę (...), (...) Bank S.Az siedzibą w W., (...) sp. z o.o.w siedzibą w W., (...) S.Az siedzibą w W., K. W., (...)Polska sp. zo.o. w siedzibą w M., A. D. (2)Produkcyjno Handlowa w siedzibą w Z., Fabryki (...) S.Aw siedzibą w Z., (...) z siedzibą w R.reprezentowanej przez G. G., (...) sp. z o.o.w siedzibą w C., (...) sp. z o.o.w siedzibą w C., R. D.właściciela firmy (...).P.U.H z siedzibą w C., (...) Bank S.Az siedzibą w W..

Wyrokiem z dnia 02 września 2014 r. wydanym w sprawie II K 444/14 Sąd Rejonowy w Sieradzu uznał W. G. za winną dokonania zarzucanego jej czynu, z tą tylko zmianą w jego opisie, iż przyjął, że oskarżona działała w krótkich odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego zamiaru i na szkodę R. D., zaś nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 2 lipca 2012 roku, wydany przez Sąd Rejonowy w Sieradzu, w sprawie o sygnaturze akt Nc 621/12, zaopatrzono w klauzulę wykonalności z dnia 14 września 2012 roku, i za to na podstawie art. 300 § 2 kk wymierzył jej karę 5 miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie na podstawie art. 69 § 1 i 2 kk i art. 70 § 1 pkt 1 kk warunkowo zawiesił na okres próby 3lat.Ponadto Sąd I instancji zasądził od oskarżonej na rzecz oskarżyciela posiłkowego R. D. kwotę 2.160 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa adwokackiego, a także na rzecz Skarbu Państwa tytułem opłaty kwotę 120 złotych oraz tytułem zwrotu wydatków kwotę 200 złotych.

W ustawowym terminie apelację od powyższego wyroku na niekorzyść oskarżonego wywiódł pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego Wojewody (...), który zaskarżył orzeczenie w części dotyczącej orzeczenia o karze i środkach karnych i zarzucił rozstrzygnięciu obrazę przepisów postępowania tj.:

-

art. 415 § 5 k.p.k., która miała wpływ na treść orzeczenia, poprzez niezasadne przyjęcie, iż należności Skarbu Państwa reprezentowanego przez Wojewodę (...), wynikające z niezapłaconych przez oskarżonego mandatów karnych są objęte klauzulą antykumulacyjną, co w konsekwencji doprowadziło do zaniechania przez Sąd nałożenia na oskarżonego obowiązku naprawienia szkody wnioskowanego przez oskarżyciela posiłkowego, podczas gdy prawidłowa wykładnia w/w przepisu jak i analiza orzecznictwa prowadzą do wniosku przeciwnego,

-

art.424 § 2 k.p.k. poprzez brak w uzasadnieniu orzeczenia wskazania okoliczności, które Sąd miał na względzie nie orzekając wnioskowanego środka karnego -obowiązku naprawienia szkody na rzecz Skarbu Państwa - Wojewody (...), a poprzestaniu jedynie na zacytowaniu tez orzeczeń Sądu Najwyższego oraz fragmentów uzasadnienia dwóch z tych orzeczeń i części uzasadnienia wyroku Sądu Rejonowego w Sieradzu w sprawie II K 566/13, bez głębszej analizy i z niezrozumieniem ich istoty, co doprowadziło do nieorzeczenia środka karnego,

-

art. 627 k.p.k. i art. 616 § 1 pkt. 2 k.p.k., która miała wpływ na treść orzeczenia, przez błędną ich wykładnię dokonaną z pominięciem wykładni systemowej uwzględniającej art. 22 ⁴ ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych co w konsekwencji doprowadziło do błędnego rozstrzygnięcia o kosztach zastępstwa procesowego.

Ponosząc te zarzuty skarżący wniósł w konkluzji apelacji o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie wobec oskarżonej obowiązku naprawienia szkody, poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonego Skarbu Państwa- Wojewody (...) kwoty 2.456,88 złotych i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych za udział w postępowaniu przed Sądem I instancji, a nadto wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych za udział w postępowaniu przed Sądem Odwoławczym.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelację pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego należy uznać za zasadną tylko w części, i to w niewielkiej, a mianowicie w zakresie dotyczącym niezasądzenia na rzecz oskarżyciela posiłkowego Wojewody (...) kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu pierwszoinstancyjnym, co musiało skutkować zmianą zaskarżonego wyroku, lecz jedynie w zakresie dotyczącym tychże kosztów.

Niewątpliwie ma rację skarżący, iż Sąd I instancji dopuścił się obrazy przepisów prawa procesowego, a konkretnie art. 627 kpk nie zasądzając na rzecz oskarżyciela posiłkowego Wojewody (...) kwoty 420 złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego. Otóż należy zauważyć, że pełnomocnik Wojewody (...) złożył w toku postępowania sądowego oświadczenie, iż pokrzywdzony będzie występował w charakterze oskarżyciela posiłkowego, jak też przedstawił na piśmie w imieniu Wojewody (...) swoje stanowisko w sprawie. Ponieważ jednocześnie Sąd Rejonowy skazał oskarżoną za czyn popełniony na szkodę tegoż oskarżyciela posiłkowego, to mając na uwadze treść art. 627 k.p.k., należało przyznać stosowną kwotę tytułem kosztów zastępstwa procesowego. Wprawdzie teoretycznie może budzić pewne wątpliwości, czy Wojewodzie (...) przysługuje prawo do zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w sytuacji, w której reprezentuje go zatrudniony przez niego na stałą umowę radca prawny, lecz nie można zapominać, że to przecież on sam ponosi koszty działania tegoż pełnomocnika, a w związku z tym bez wątpienia ma prawo domagać się ich zasądzenia od oskarżonej, zwłaszcza w sytuacji, w której przepisy kpk zwrot takich kosztów przewidują. Mając na uwadze powyższe rozważania, Sąd Odwoławczy. uwzględniając stawki wskazane w § 14 ust. 2 pkt. 3 oraz w § 16 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. z 2002 r., Nr 163, poz. 1348 ze zm.), uznał za zasadną zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od W. G. na rzecz oskarżyciela posiłkowego Wojewody (...) kwoty 420 złotych.Oczywiście byłaby możliwość wydania w tym zakresie rozstrzygnięcia w trybie art. 626 § 2 kpk, jak słusznie wskazał Sąd I instancji, niemniej jednak w sytuacji, w której zarzut niezasądzenia tychże kosztów został umieszczony w apelacji wraz z innymi zarzutami apelacyjnym, to Sąd Okręgowy uznają zarzuty w tym zakresie za zasadne, musiał dokonać stosownej zmiany zaskarżonego wyroku.

Jeżeli natomiast chodzi o apelację pełnomocnika Wojewody (...) w pozostałej części, to nie zasługuje ona na uwzględnienie.

Nie ma przede wszystkim racji skarżący twierdząc, że Sąd I instancji uchybił treści art. 415 § 5 k.p.k. prezentując stanowisko, iż należności Skarbu Państwa reprezentowanego przez Wojewodę (...), wynikające z niezapłaconych przez oskarżoną mandatów karnych są objęte klauzulą antykumulacyjną, co w konsekwencji doprowadziło do zaniechania przez Sąd Rejonowy nałożenia na oskarżoną obowiązku naprawienia szkody wnioskowanego przez oskarżyciela posiłkowego. Na samym wstępie podkreślić trzeba, że należałoby w ogóle zastanowić się nad kwestią prawnej dopuszczalności orzeczenia obowiązku naprawienia szkody w wypadku skazania sprawcy za czyn z art. 300 § 2 k.k. biorąc pod uwagę istotę tego przestępstwa. Niemniej jednak niezależenie od tych wątpliwości w tym konkretnym przypadku tak czy inaczej Sąd Rejonowy nie mógł orzec obowiązku naprawienia szkody uwzględniając treść art. 415 § 5 k.p.k. Przepis ten w zdaniu drugim wyraźnie bowiem stanowi, że obowiązku naprawienia szkody nie orzeka się, jeżeli roszczenie wynikające z popełnienia przestępstwa jest przedmiotem innego postępowania albo o roszczeniu tym prawomocnie orzeczono. Wskazana w tym przepisie tzw. klauzula antykumulacyjna wymaga dla swego zastosowania zarówno tożsamości przedmiotowej, jak i podmiotowej roszczeń. Zakaz wynikający z art. 415 § 5 zd. 2 k.p.k. odnosi się do każdego określonego w ustawie wypadku orzekania karnoprawnego obowiązku naprawienia szkody, a więc także określonego w art. 46 § 1 k.k. jak i w art. 72 § 2 k.k., a przy tym nie ma znaczenia, czy roszczenie to zostało skutecznie wyegzekwowane (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 lipca 2014r. wydany w sprawie III KK 54/14, LEX nr 496293, jak też wyrok tego Sądu z dnia 3 lutego 2012 r. V KK 9/12 LEX nr 1119576 czy powołany przez Sąd I instancji wyrok tego Sądu z dnia 07 maja 2013r. wydany w sprawie II KK 268/12 – LEX 1313135). Art. 415 § 5 zdanie 2 k.p.k. eliminuje sytuacje istnienia w obrocie gospodarczym dwóch tytułów egzekucyjnych opartych na tym samym roszczeniu. Bezspornie w przedmiotowej sprawie oraz w przypadku mandatów egzekwowanych przez Wojewodę (...) mamy do czynienia zarówno z tożsamością przedmiotową jak i podmiotową roszczeń przysługujących Wojewodzie (...). Pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego domaga się bowiem orzeczenia wobec oskarżonego środka karnego naprawienia szkody obejmującego należności wynikające z mandatów karnych, którymi W. G. została wcześniej ukarana za popełnione wykroczenia, a które to mandaty stanowiły tytuły wykonawcze, zaś należność w nich wskazana była dochodzona w administracyjnym postępowaniu egzekucyjnym. W tej sytuacji w przypadku uwzględnienia żądania skarżącego Wojewoda (...) uzyskałby dwa tytuły wykonawcze na tą samą wierzytelność. Skarżący wskazał wprawdzie we wniesionej przez siebie apelacji na rozstrzygnięcie Sądu Najwyższego z dnia 15 maja 2012r. wydane w sprawie IV KK 411/11 (OSNKW 2012/10/104), jednakże nie dostrzegł, na kanwie jakiego stanu faktycznego wyrok ten został wydany. Otóż w sprawie tej doszło do sytuacji, w której Sąd meriti orzekł wobec sprawcy obowiązek naprawienia szkody a obowiązek ten obejmował należność objętą decyzją podatkową. Jak słusznie zauważył Sąd Najwyższy w takiej sytuacji przepisy kodeksu postępowania karnego skarbowego a konkretnie art. 41 § 2 w zw. z § 4 kks, nakazują, w wypadku wymierzenia kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, orzeczenie wobec osoby skazanego obowiązek uiszczenia należności publicznoprawnej, mimo, że taka należność została objęta wcześniejszą decyzją podatkową. Sąd Najwyższy wprawdzie w jednym z końcowych zdań uzasadnienia tego wyroku wskazał, że zwrotu wskazanego w art. 415 § 5 zdanie 2 k.p.k. „o roszczeniu tym prawomocnie orzeczono” nie należy wiązać z decyzjami organów administracji publicznej, a więc i z decyzjami podatkowymi, lecz nie rozwinął w żaden sposób tej myśli poza ramy związane z wpływem decyzji podatkowych na rozstrzyganie w kwestii orzekania obowiązku naprawienia szkody. Dodatkowo należy zauważyć, że w tym wypadku mamy do czynienia z nałożeniem przez funkcjonariuszy policji na W. G. mandatów karnych za konkretne wykroczenia, a nie z klasyczną decyzją organu administracji publicznej. Trzeba również podkreślić, że przychylenie się do zarzutu pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego stworzyłoby niebezpieczny precedens ominięcia przepisów o przedawnieniu roszczeń umożliwiając dochodzenie roszczeń, które w niedługiej przyszłości ulegną przedawnieniu. Jednocześnie należy zauważyć, że podnoszony przez skarżącego na rozprawie apelacyjnej fakt orzekania przez inne sądy obowiązku naprawienia szkody w podobnych sytuacjach nie oznacza, ze zarówno Sąd I instancji jak i Sąd Okręgowy w Sieradzu mają obowiązek powielania błędnych decyzji podejmowanych w tym zakresie.

Nie jest też zasadny zarzut naruszenia przez Sąd I instancji art. 424 § 2 k.p.k. Przede wszystkim wbrew twierdzeniom skarżącego Sąd I instancji zaprezentował okoliczności, które miał na względzie nie orzekając wnioskowanego środka karnego - obowiązku naprawienia szkody na rzecz Wojewody (...), powołując przy tym wiele orzeczeń Sądu Najwyższego, które przynajmniej w pośredni sposób przemawiają za słusznością takiego stanowiska.

Reasumując w świetle powyższych rozważań Sąd Okręgowy w Sieradzu- na podstawie art. 437 § 1 i 2 k.p.k. oraz art. 438 pkt. 2 k.p.k. - uznając apelację pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego za zasadną tylko w niewielkiej części, zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że zasądził od oskarżonej W. G. na rzecz oskarżyciela posiłkowego Wojewody (...) kwotę 420 złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu przed Sądem I instancji, zaś w pozostałym zakresie utrzymał go w mocy.

W związku z uwzględnieniem w części apelacji pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego kosztami postępowania odwoławczego poniesionymi przez Skarb Państwa powinien zostać obciążony oskarżony. Jednakże z uwagi na fakt, iż zmiana wyroku nastąpiła na skutek niedopatrzenia Sądu I instancji, należy stwierdzić, iż względy słuszności przemawiają za zwolnieniem W. G. z obowiązku poniesienia kosztów postępowania odwoławczego. Dlatego też na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k. Sąd Okręgowy zwolnił oskarżoną z obowiązku uiszczenia kosztów sądowych związanych z postępowaniem odwoławczym obciążając nimi Skarb Państwa.

Jednocześnie z uwagi na fakt, że apelacja pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego Wojewody (...) została uwzględniona tylko w bardzo niewielkiej części, jak również mając na względzie okoliczność, iż apelacja ta okazała się zasadna jedynie w zakresie związanym z brakiem określonego rozstrzygnięcia, będącym efektem niedopatrzenia Sądu I instancji, Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw, aby obciążyć oskarżonego wydatkami postępowania odwoławczego poniesionymi przez oskarżyciela posiłkowego Wojewodę (...).