Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 grudnia 2014 roku

Sąd Okręgowy w Tarnowie – Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Dariusz Płaczek

Protokolant: st. sekr. sądowy Patrycja Czarnik

po rozpoznaniu w dniu 29 grudnia 2014 roku w Tarnowie na rozprawie

sprawy z odwołania A. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 28 sierpnia 2014 roku nr (...)

w sprawie A. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do emerytury

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje odwołującemu się A. K. prawo do emerytury od (...)

2.  stwierdza, iż organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Sygn. akt IV U 1289/14

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Okręgowego w Tarnowie

z dnia 29 grudnia 2014 r.

Decyzją z dnia 28.08.2014 r., nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T., na podstawie przepisów ustawy z dnia 17.12. 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1440 ze zm.) oraz przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.), odmówił A. K. przyznania prawa do emerytury.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że ubezpieczony nie spełnia wymogów określonych w art. 184 powołanej ustawy, od wystąpienia których uzależnione jest nabycie prawa do emerytury, ponieważ nie udokumentował 15- letniego stażu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, a jedynie 5 lat, 8 miesięcy i 15 dni takiej pracy. W stażu tym organ rentowy nie uwzględnił wnioskodawcy okresu zatrudnienia w (...) B. od 01.07.1983 r. do 17.10.1992 r. i od 25.02.1993 r. do 31.12.1998 r., ponieważ w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach nie wskazano odpowiedniej pozycji wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983 r., a poza tym wymienionych w tym dokumencie stanowisk nie zawiera podana pozycja wykazu A, stanowiącego załącznik do zarządzenia resortowego.

Odwołanie od tej decyzji wniósł A. K., domagając się jej zmiany
i przyznania mu prawa do emerytury. W uzasadnieniu odwołujący podniósł, że na dzień 01.01.1999 r. legitymuje się co najmniej 15- letnim stażem pracy w szczególnych warunkach z tytułu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) od 01.07.1983 r. do 31.12.1998 r. w pełnym wymiarze godzin przy pracach spawalniczych i przy pracach związanych z cięciem gazowym.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Bezsporne w niniejszej sprawie było, że odwołujący A. K., w dniu (...). osiągnął 60 lat życia. Na dzień 01.01.1999 r. ubezpieczony udokumentował 26 lat, 2 miesiące i 9 dni okresów składkowych i nieskładkowych oraz staż pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 5 lat, 8 miesięcy i 15 dni z tytułu zatrudnienia w Zakładach (...) w T. od 04.09.1972 r. do 23.10.1973 r. na stanowisku montera urządzeń i aparatury chemicznej wykonującego roboty wodnokanalizacyjne i zajmującego się budową rurociągów w głębokich wykopach oraz od 06.11.1975 r. do 31.05.1980 r. na stanowisku ślusarza zajmującego się bieżącą konserwacją agregatów i urządzeń oraz pracami budowlano- montażowymi i budowlano- remontowymi na oddziałach będących w ruchu.

We wniosku z dnia 04.08.2014 r. ubezpieczony wniósł o przyznanie mu prawa do emerytury. Zaskarżoną decyzją z dnia 28.08.2014 r. (...) Oddział w T. odmówił A. K. przyznania prawa do tego świadczenia, ponieważ wnioskodawca nie udokumentował 15- letniego stażu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Odwołujący nie przystąpił do OFE.

Sąd ustalił ponadto następujący stan faktyczny sprawy:

Od 04.09.1972 r. do 31.05.1980 r. odwołujący A. K. był zatrudniony
w Zakładach (...) w T.. W tym czasie, od 04.09.1972 r. do 23.10. 1973 r. pracował w szczególnych warunkach na stanowisku montera urządzeń i aparatury chemicznej, wykonując roboty wodnokanalizacyjne i zajmując się budową rurociągów w głębokich wykopach. W szczególnych warunkach wnioskodawca pracował również od 06.11.1975 r. do 31.05.1980 r. na stanowisku ślusarza, zajmując się bieżącą konserwacją agregatów i urządzeń oraz pracami budowlano- montażowymi i budowlano- remontowymi na oddziałach będących w ruchu. W okresie zatrudnienia w Zakładach (...) w T., od 26.10.1973 r. do 14.10.1975 r. (tj. przez okres 1 roku, 11 miesięcy i 18 dni) wnioskodawca odbywał zasadniczą służbę wojskową. Po jej zakończeniu, zgłosił swój powrót do pracy
w ustawowym 30- dniowym terminie. Od 06.11.1975 r. kontynuował zatrudnienie
w Zakładach (...) w T. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku ślusarza, zajmując się bieżącą konserwacją agregatów i urządzeń oraz pracami budowlano- montażowymi i budowlano- remontowymi na oddziałach będących w ruchu.

dowód:

-

świadectwo pracy z dnia 02.02.2000 r.- k. 7 cz. II akt ZUS,

-

świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 24.02.2014 r.- k. 10 cz. II akt ZUS,

-

kserokopia książeczki wojskowej- k. 3 cz. I akt ZUS,

-

zaświadczenie z dnia 16.11.2001 r.- k. 4 cz. I akt ZUS,

Od 01.07.1983 r. do 31.12.1998 r. odwołujący pracował w Przedsiębiorstwie (...) (od 01.07.1983 r. do 31.03.1998 r. w Przedsiębiorstwie (...) w B. i w (...) S.A. w B., zaś od 01.04.1998 r. do 31.12.1998 r. w (...) Zakład Produkcyjno- Usługowy Spółka z o.o. w T.) w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowiskach montera konstrukcji stalowych i ślusarza konstrukcji stalowych.

W tym okresie zatrudnienia przebywał na urlopach bezpłatnych w następujących okresach: od 26.01.1989 r. do 03.05.1990 r. z tytułu wyjazdu na budowę eksportową do Bułgarii, od 19.10.1992 r. do 24.02.1993 r. z tytułu wyjazdu na budowę eksportową do Austrii i od 15.02.1995 r. do 10.03.1995 r. z tytułu wyjazdu na budowę eksportową do Niemiec.

W 1992 r. odwołujący korzystał z 17 dni chorobowego, w 1993 r.- z 43 dni, w 1994 r.- z 12 dni, z 1995 r.- z 14 dni, z 1996 r.- z 9 dni, w 1997 r.- z 3 dni i w 1998 r.- z 57 dni.

dowód:

-

świadectwo pracy z dnia 29.02.2000 r.- k. 13 cz. II akt ZUS,

-

świadectwo pracy z dnia 20.03.2000 r.- k. 14 cz. II akt ZUS,

-

świadectwo pracy z dnia 07.03.2000 r.- k. 15 cz. II akt ZUS,

-

dokumenty zgromadzone w aktach ZUS,

Przedsiębiorstwo (...) zajmowało się budową konstrukcji stalowych -
np. gazociągów. Po podjęciu pracy w tym Przedsiębiorstwie, odwołujący od razu trafił do Wytwórni (...) ( (...)). Zakład ten wykonywał elementy do budowy hal. Składał się z hali produkcyjnej i placu przed halą. Na hali produkcyjnej pracowali monterzy, spawacze i przepalacze. Przepalacze nie wchodzili w skład brygad. Byli wzywania przez brygady do cięcia dużych profili z blachy lun innych elementów metalowych. W spornym okresie odwołujący był przepalaczem. Na co dzień, stale i w pełnym wymiarze godzin, zajmował się tylko przepalaniem, tj. cięciem i przecinaniem (wycinaniem) elementów blachy na wymiar. Ciął (przecinał) blachę o przekroju 500-600 mm. Wyglądało to w ten sposób, że przepalał blachę palnikiem z dyszą przy użyciu gazów: tlenu i acetylenu, znajdujących się w butli oraz sekatorem, tj. maszyną na wózku, poruszającą się po szynie, wyposażoną w palnik gazowy, służącą do cięcia metali, zwaną przepalarką. Przy cięciu palnikiem miał przy sobie wózek, na którym umieszczona była butla z tlenem lub acetylenem. Gilotyną cięło się tylko cienką blachę. Grubsze zaś metale- palnikiem albo przepalarką. Odwołujący zajmował się w większości cięciem blach ręcznie przy użyciu palnika. Przy palniku wymieniał jedynie dyszę na grubszą lub cieńszą, w zależności od przekroju blachy. Do cięcia blachy rzadziej używał sekatora - tzw. przepalarki. Poza przepalaniem, tj. wycinaniem gazowym, w ramach dobowego wymiaru godzin, odwołujący nie realizował żadnych innych czynności.

dowód:

-

zeznania świadka W. K.- 00:08:12-00:13:54,

-

zeznania świadka Z. L.- 00:17:48-00:29:19,

-

zeznania świadka T. S.- 00:09:18-00:16:04,

-

zeznania świadka B. Z.- 00:18:01-00:20:27,

W okresie od 02.07.1984 r. do 05.07.1984 r. odwołujący uczestniczył
w zorganizowanym przez Zakład (...) kursie przecinania gazowego, uzyskując uprawnienia do cięcia gazowego.

dowód:

-

duplikat zaświadczenia z dnia 05.07.1984 r.- k. 3,

-

zeznania świadka T. S.- 00:10:49,

Stan faktyczny w sprawie Sąd ustalił w oparciu o dowody z dokumentów oraz zeznania świadków.

Sąd pozytywie ocenił dowody z dokumentów, których autentyczność oraz wiarygodność, jak również poprawność materialna i formalna nie budziły wątpliwości, zaś ich treść i forma nie były kwestionowane przez strony postępowania.

Sąd w całości dał wiarę zeznaniom świadków W. K., Z. L., T. S. i B. Z., którzy złożyli depozycje odnośnie rodzaju czynności wykonywanych przez odwołującego w okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) na terenie kraju. Zeznania te Sąd ocenił jako wiarygodne, gdyż były wewnętrznie spójne, wzajemnie ze sobą korespondowały, a przy tym były przekonujące w świetle zasad logiki i doświadczenia życiowego. Z zeznań tych wyraźnie wynika, że w tym czasie wnioskodawca, pomimo, iż był zatrudniony na stanowiskach montera konstrukcji stalowych i ślusarza konstrukcji stalowych, w ramach dobowego wymiaru czasu pracy zajmował się tylko i wyłącznie wycinaniem gazowym, tj. cięciem i przecinaniem elementów blachy o dużym przekroju, w większości za pomocą palnika gazowego z tlenem lub acetylenem, ale też przy pomocy sekatora, tj. maszyny na wózku, poruszającej się po szynie, wyposażonej w palnik gazowy, służącej do cięcia metali, zwanej przepalarką.

Pozostałe okoliczności sprawy Sąd uznał za bezsporne, gdyż nie były w żaden sposób kwestionowane przez strony, zaś dokumenty przedstawione na ich stwierdzenie nie budziły wątpliwości Sądu co do ich autentyczności.

Sąd zważył, co następuje:

Przedmiotem niniejszego postępowania było rozstrzygnięcie, czy odwołującemu A. K. przysługuje tzw. wcześniejsza emerytura z zastosowaniem obniżonego wieku emerytalnego, w oparciu o przepisy ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1440 ze zm.).

Powołana ustawa w dziale X rozdział 2 zawiera szczególną regulację przejściową, dotyczącą niektórych ubezpieczonych, zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przed dniem 01.01.1999 r.

W art. 184 ustawy zostało przewidziane prawo do wcześniejszej emerytury dla zamkniętego katalogu ubezpieczonych, urodzonych po dniu 31.12.1948 r., którzy do końca 1998 r. spełnili ustawowo określone wymogi stażowe. Zróżnicowanie warunków przechodzenia na emeryturę ubezpieczonych, o których mowa w art. 184 ustawy w stosunku do innych ubezpieczonych dokonane zostało według kryterium urodzenia, ale także według kryterium posiadania na dzień 01.01.1999 r. wymaganego stażu zawodowego i ubezpieczeniowego.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy, ubezpieczonym, urodzonym po dniu 31.12.1948 r., przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. 01.01.1999 r.) osiągnęli:

1)  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat- dla kobiet i 65 lat- dla mężczyzn oraz

2)  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. Wymagany w art. 184 ust. 1 pkt. 2 okres składkowy i nieskładkowy przewiduje art. 27 ustawy, w świetle którego okres ten wynosi co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn.

Przepisy dotychczasowe w rozumieniu art. 184 powołanej ustawy, to rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 07.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.). Z § 1 tego rozporządzenia wynika, że jego treść stosuje się do pracowników, wykonujących prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, wymienione w § 4-15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia. Natomiast § 2 ust. 1 stanowi, że za okresy uzasadniające nabycie prawa do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu uważa się okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. W myśl zaś § 4, pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny, wynoszący 60 lat dla mężczyzn oraz ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Bezsporne w niniejszej sprawie było, że odwołujący osiągnął wiek 60 lat oraz posiadał na dzień 01.01.1999 r. wymagany 25 - letni okres ubezpieczenia i nie przystąpił do OFE. Rozstrzygnąć natomiast należało, czy wnioskodawca legitymuje się co najmniej 15- letnim okresem pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Przed organem rentowym ubezpieczony wykazał na dzień 01.01.1999 r. staż pracy w takim charakterze w wymiarze 5 lat, 8 miesięcy i 15 dni.

W stażu tym ZUS uwzględnił wnioskodawcy okres pracy w szczególnych warunkach w Zakładach (...) w T. od 04.09.1972 r. do 23.10.1973 r. na stanowisku montera urządzeń i aparatury chemicznej przy robotach wodnokanalizacyjnych i budowie rurociągów w głębokich wykopach oraz od 06.11.1975 r. do 31.05.1980 r. na stanowisku ślusarza przy bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń oraz pracach budowlano- montażowych i budowlano- remontowych na oddziałach będących w ruchu.

Z okresu zatrudnienia w Zakładach (...) w T. bezzasadnie wyłączył jednak okres odbywania przez odwołującego zasadniczej służby wojskowej od 26.10.1973 r. do 14.10.1975 r.

Okolicznością bezsporną w sprawie było, że przed rozpoczęciem odbywania tej służby, od 04.09.1972 r. do 23.10.1973 r. odwołujący stale i w pełnym wymiarze godzin pracował w Zakładach (...) w T. w charakterze montera urządzeń i aparatury chemicznej przy robotach wodnokanalizacyjnych i budowie rurociągów w głębokich wykopach, która to praca została uznana przez ZUS za pracę w szczególnych warunkach na podstawie przedłożonego przez wnioskodawcę świadectwa wykonywania pracy w takim charakterze z dnia 24.02.2014 r. Bezsporne było również to, że po zakończeniu zasadniczej służby wojskowej odwołujący pracował w szczególnych warunkach na stanowisku ślusarza przy bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń oraz pracach budowlano- montażowych
i budowlano- remontowych na oddziałach będących w ruchu w tych samych Zakładach. Skoro więc odwołujący zakończył odbywanie zasadniczej służby wojskowej w dniu 14.10.1975 r., a z dniem 06.11.1975 r. ponownie podjął zatrudnienie w Zakładach (...) w T. na stanowisku, na którym realizował prace zaliczane do prac wykonywanych w szczególnych warunkach, stwierdzić należało, że w ustawowym terminie 30 dni zgłosił swój powrót do pracy u pracodawcy zatrudniającego go przed rozpoczęciem służby wojskowej. Skoro tak, okres od 26.10.1973 r. do 14.10.1975 r. (tj. 1 roku, 11 miesięcy i 18 dni) należało doliczyć wnioskodawcy do wykazanego przez niego przed organem rentowym stażu pracy w szczególnych warunkach, co daje mu 7 lat, 8 miesięcy i 3 dni takiej pracy.

Zgodnie bowiem z ugruntowanym stanowiskiem judykatury, okres zasadniczej służby wojskowej odbytej w czasie trwania stosunku pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze zalicza się do stażu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym (art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS), jeżeli pracownik w ustawowym terminie zgłosił swój powrót do tego zatrudnienia. Okres służby wojskowej dla żołnierza zatrudnionego przed powołaniem do czynnej służby wojskowej w warunkach szczególnych, który po zakończeniu tej służby podjął zatrudnienie w tych samych warunkach, jest nie tylko okresem służby w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, ale także okresem pracy
w szczególnych warunkach w rozumieniu § 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych charakterze (por. np. wyroki SN: z dnia 06.04.2006 r., III UK 5/06, OSNP 2007/7-8/108; z dnia 09.03.2010 r., I UK 333/09, LEX nr 585739 i z dnia 24.05.2012 r., II UK 265/11, LEX nr 1227192). W tym miejscu wskazać również trzeba na uchwałę składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 16.10.2013 r., II UZP 6/13, LEX nr 1385939), zgodnie z którą czas zasadniczej służby wojskowej odbytej w okresie obowiązywania art. 108 ust. 1 ustawy z dnia 21.11.1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz. U. Nr 44, poz. 220, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31.12.1974 r.) zalicza się- na warunkach wynikających z tego przepisu- do okresu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym (art. 184 w związku z art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, jednolity tekst: Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.). Stosownie do treści obowiązującego od 29.11.1967 r. (data wejścia w życie) do 01.01.1975 r. art. 108 ust. 1 ustawy z dnia 21.11.1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz. U. z 1967 r. Nr 44, poz. 220), okres odbytej zasadniczej lub okresowej służby wojskowej zalicza się do okresu zatrudnienia, w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem, pracownikom, którzy po odbyciu tej służby podjęli zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w którym byli zatrudnieni przed powołaniem do służby, albo w tej samej gałęzi pracy. Warunkiem zaliczenia okresu odbytej służby wojskowej do okresu zatrudnienia, jak stanowił ust. 3 tego artykułu, było zachowanie terminów, o których mowa w art. 106 ust. 1 lub art. 107 ust. 1. W myśl przepisu art. 106 ust. 1 tej ustawy, zakład pracy, który zatrudniał pracownika w dniu powołania do zasadniczej lub okresowej służby wojskowej, był obowiązany zatrudnić go na poprzednio zajmowanym stanowisku lub stanowisku równorzędnym pod względem rodzaju pracy oraz nie niżej opłacanym, jeżeli najpóźniej w ciągu trzydziestu dni od dnia zwolnienia z tej służby pracownik zgłosił swój powrót do zakładu pracy w celu podjęcia zatrudnienia. Niezachowanie tego terminu powodowało rozwiązanie stosunku pracy z mocy prawa, chyba że nastąpiło z przyczyn niezależnych od pracownika. Z dniem 01.01.1975 r. przepis ten uległ modyfikacji i przewidywał, że niezachowanie wskazanego wyżej terminu powodowało wygaśnięcie stosunku pracy, chyba, że niezachowanie terminu nastąpiło z przyczyn niezależnych od pracownika. Z dniem 01.05.1975 r. zmianie uległo też brzmienie
art. 108 ust. 1, który od tego czasu przewidywał, że czas odbywania zasadniczej lub okresowej służby wojskowej wlicza się pracownikowi do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień związanych z tym zatrudnieniem, jeżeli po odbyciu tej służby podjął on zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w którym był zatrudniony przed powołaniem do służby. Oba te przepisy (art. 108 ust. 1 i art. 106 ust. 1 ustawy) obowiązywały do dnia 05.08.1979 r.- a zatem w okresie, kiedy odwołujący odbywał zasadniczą służbę wojskową.

Kwestią sporną w sprawie pozostawała poza tym kwalifikacja pracy odwołującego w Przedsiębiorstwie (...) od 01.07.1983 r. do 31.12.1998 r.. W tym czasie, od 26.01.1989 r. do 03.05.1990 r., od 19.10.1992 r. do 24.02.1993 r. i od 15.02.1995 r. do 10.03.1995 r. wnioskodawca korzystał z urlopów bezpłatnych w związku z wyjazdami na budowy eksportowe.

Odmawiając odwołującemu uwzględnienia tego okresu zatrudnienia w stażu pracy w szczególnych warunkach ZUS podniósł, że w świadectwie wykonywania pracy w takim charakterze pracodawca nie wskazał odpowiedniej pozycji wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983 r., a poza tym wymienionych w tym dokumencie stanowisk nie zawiera podana pozycja wykazu A, stanowiącego załącznik do zarządzenia resortowego.

W aktach organu rentowego znajdują się świadectwa wykonywania prac
w szczególnych warunkach z dnia: 28.02.2000 r. (k. 16 cz. II akt ZUS) i 29.03.2000 r.
(k. 17 cz. II akt ZUS), z treści których wynika, że od 01.07.1983 r. do 17.10.1992 r., od 25.02.1993 r. do 31.12.1998 r. i od 01.04.1998 r. do 31.12.1998 r. ubezpieczony stale i pełnym wymiarze godzin wykonywał pracę przepalacza gazowego na stanowisku: montera konstrukcji metalowych, ślusarza konstrukcji stalowych oraz ślusarza konstrukcji i urządzeń, wymienionym w wykazie A dział XIV poz. 12 pkt 2 stanowiącym załącznik Nr 1 do zarządzenia Nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 01.08.1983 r. w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz do wzrostu emerytury lub renty (Dz. Urz. MB i PMB Nr 3, poz. 6).

W załączniku Nr 1 do powołanego wyżej zarządzenia, stanowiącego wykaz A stanowisk pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz do wzrostu emerytury lub renty, w Dziale XIV, zatytułowanym: „Prace różne”, pod pozycją 12 (obejmującą prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowowodorowym) w punkcie 2 wymieniona została praca przepalacza gazowo- plazmowego i gazowego.

W wystawionych odwołującemu świadectwach pracodawca wskazał na wykonywanie przez ubezpieczonego pracy przepalacza gazowego (wymienionej w zarządzeniu resortowym), ale na stanowiskach o różnych nazwach. Nie powołał się przy tym na odpowiednią pozycję wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983 r.

W orzecznictwie podkreśla się, że świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach oraz zwykłe świadectwa pracy nie są dokumentami urzędowymi w rozumieniu art. 244 § 1 i 2 k.p.c., gdyż podmiot wydający takie świadectwo nie jest organem państwowym ani organem wykonującym zadania z zakresu administracji państwowej. Tylko dokumenty wystawione przez te organy stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Natomiast omawiane świadectwa traktuje się w postępowaniu sądowym jako dokumenty prywatne w rozumieniu art. 245 k.p.c., które stanowią dowód tego, że osoba, która je podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Dokument taki podlega kontroli zarówno co do prawdziwości wskazanych w nim faktów, jak i co do prawidłowości wskazanej w nim podstawy prawnej. Sąd może więc prowadzić postępowanie dowodowe zmierzające do ustalenia, czy świadczona przez stronę praca była wykonywana w warunkach wymaganych przepisami rozporządzenia i czy ubezpieczony zajmował któreś ze stanowisk pracy wymienionych w załącznikach nr 1 lub 2 do rozporządzenia z dnia 07.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (por. wyrok SA we Wrocławiu z dnia 14.02.2012 r., III AUa 1717/11, LEX nr 1129731; wyrok SA w Katowicach z dnia 04.11.2008 r., III AUa 3113/08, LEX nr 552003; wyrok SA w Białymstoku z dnia 24.09.2008 r., III AUa 795/08, OSAB 2008/4/60-68).

Poza tym podkreślić należy, że dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden
z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983 r. (por. wyroki SN: z dnia 08.06.2011 r., I UK 393/10, LEX nr 950426; z dnia 19.05.2011 r., III UK 174/10, LEX nr 901652; z dnia 01.06.2010 r., II UK 21/10, LEX nr 619638; z dnia 24.03.2009 r., I PK 194/08, LEX nr 528152; z dnia 22.01.2008 r., I UK 210/07, OSNP 2009/5-6/75; z dnia 06.12.2007 r., III UK 66/07, LEX nr 483283, z dnia 19.09.2007 r., III UK 38/07, OSNP 2008/21-22/329 i z dnia 14.09.2007 r., III UK 27/07, OSNP 2008/21-22/325).

Analiza przeprowadzonych w sprawie dowodów prowadzi do wniosku, że w spornych okresach zatrudnienia wnioskodawca pracował w szczególnych warunkach.

W niniejszej sprawie Sąd przyznał prymat dowodom o charakterze osobowym,
tj. zeznaniom świadków, z uwagi na to, że w zgromadzonych w sprawie dokumentach wymienione zostały różne nazwy stanowisk pracy zajmowanych przez wnioskodawcę w okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...). O tym zaś, czy w danym czasie ubezpieczony wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, czy też nie, decyduje nie nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, ale rodzaj faktycznie realizowanych prac i czynności. To więc, jaki był charakter pracy wnioskodawcy w okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) na terenie kraju i co należało do jego obowiązków, Sąd ustalił w oparciu o zeznania świadków. Żaden z przesłuchanych w sprawie świadków nie wskazał na okoliczności związane z pobytem i pracą ubezpieczonego na eksporcie.

Z jasnych, spójnych i wzajemnie korespondujących ze sobą zeznań W. K., Z. L., T. S. i B. Z. wynika, że na co dzień odwołujący pracował w Wytwórni (...) ( (...)), która zajmowała się produkcją elementów do budowy hal (składaniem konstrukcji metalowych). W Wytwórni tej wnioskodawca zajmował się tzw. przepalaniem blach, tj. cięciem i przecinaniem blachy (elementów blachy) o dużym przekroju, głównie przy użyciu palnika, ale też sekatora- maszyny na wózku, poruszającej się po szynie, wyposażonej w palnik gazowy, służącej do cięcia metali, zwanej przepalarką. Do wycinania metalowych profili używał jednak w większości palnika z dyszą o wielkości uzależnionej od grubości blachy. Był to palnik gazowy, a tlen i acetylen- gazy wykorzystywane przy wycinaniu, znajdowały się w butli na wózku.

Wszyscy świadkowie zgodnie podnieśli, że wnioskodawca na co dzień, stale
i w pełnym wymiarze godzin, zajmował się tylko przepalaniem, tj. cięciem elementów blach na wymiar. Czynność przepalania blach była niczym innym, jak tylko wycinaniem gazowym przy użyciu palnika z tlenem i acetylenem, względnie tzw. przepalarki, wyposażonej w palnik gazowy. Ze znajdującego się w aktach sprawy zaświadczenia z dnia 05.07.1984 r., wydanego przez Przedsiębiorstwo (...), wynika, że w okresie od 02.07.1984 r. do 05.07.1984 r. odwołujący uczestniczył w zorganizowanym przez Zakład Spawalnictwa Przedsiębiorstwa (...) kursie przecinania gazowego, uzyskując uprawnienia do cięcia gazowego (k. 3). Okoliczność tę potwierdził w swoich zeznaniach świadek T. S..

Prace przy wycinaniu gazowym zostały wymienione w Dziale XIV, zatytułowanym: „Prace różne”, pkt 12 (prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowowodorowym) wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

O tym, że taka kwalifikacja pracy ubezpieczonego w spornym okresie jest prawidłowa świadczy treść wykazu A, stanowiącego załącznik Nr 1 do zarządzenia Nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 01.08.1983 r. w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz do wzrostu emerytury lub renty (Dz. Urz. MB i PMB Nr 3, poz. 6)- którego przepisy stanowią wskazówkę interpretacyjną przy wykładni przepisów wykazu A, stanowiącego załącznik do obowiązującego obecnie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1993 r. W Dziale XIV tamtego wykazu, pod pozycją 12, w której wymieniono prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowowodorowym, po spawaczu elektrycznym i gazowym (punkt 1) wskazano na przepalacza gazowo- plazmowego i gazowego (punkt 2).

Biorąc pod uwagę wszystkie te okoliczności, jak również to, że wnioskodawcy do wykazania na dzień 01.01.1999 r. co najmniej 15- letniego okresu pracy w szczególnych warunkach brakowało 7 lat, 3 miesięcy i 27 dni, na podstawie spójnych dowodów o charakterze osobowym, Sąd doliczył do tego stażu okres zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...), za wyjątkiem okresów urlopu bezpłatnego od 26.01.1989 r. do 03.05.1990 r., od 19.10.1992 r. do 24.02.1993 r. i od 15.02.1995 r. do 10.03.1995 r., kiedy w/w przebywał na budowach eksportowych.

Nawet, gdyby sporny okres liczyć dopiero od momentu uzyskania przez odwołującego uprawnień do cięcia gazowego (tj. od 05.07.1984 r.), i tak jest on wystarczający do wykazania przez niego co najmniej 15- letniego stażu pracy w szczególnych warunkach.

W spornym okresie odwołujący korzystał co prawda ze zwolnień lekarskich
(w 1992 r. wykorzystał z 17 dni chorobowego, w 1993 r.- z 43 dni, w 1994 r.- z 12 dni,
z 1995 r.- z 14 dni, z 1996 r.- z 9 dni, w 1997 r.- z 3 dni i w 1998 r.- z 57 dni)- jednak okresy takie zalicza się do stażu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (por. uchwała SN z dnia 27.11.2003 r., III UZP 10/03, OSNP 2004/5/87; wyroki SN: z dnia 05.05.2005 r., II UK 219/04, OSNP 2005/22/361 i II UK 215/04, OSNP 2005/22/360 oraz z dnia 07.02.2006 r., I UK 154/05, LEX nr 272581; z dnia 23.04.2010 r., II UK 313/09, OSNP 2011/19-20/260 i z dnia 13.07.2011 r., I UK 12/11, LEX nr 989126; wyrok SA w Krakowie z dnia 16.05.2013 r., III AUa 1239/12, LEX nr 1316202).

Na podstawie powołanych przepisów prawa materialnego, w tym art. 100 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS oraz art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., Sąd zmienił więc zaskarżoną decyzję (...) Oddział w T. z dnia 28.08.2014 r. w ten sposób, że przyznał odwołującemu prawo do emerytury od (...)., tj. od ukończeniu 60 lat życia (punkt 1 wyroku).

Sąd nie stwierdził odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji (pkt 2 wyroku). W tej mierze miał na uwadze przepis art. 118 ust. 1a ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS. Dopiero bowiem postępowanie sądowe, a w szczególności przeprowadzone w tym postępowaniu dowody z zeznań świadków pozwoliły na ustalenie istotnych, a nie znanych wcześniej organowi rentowemu okoliczności i przesądziły ostatecznie o zasadności wniosku o emeryturę.