Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 grudnia 2014 roku

Sąd Okręgowy w Tarnowie – Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Natalia Lipińska

Protokolant: stażysta Monika Barwacz

po rozpoznaniu w dniu 17 grudnia 2014 roku w Tarnowie na rozprawie

sprawy z odwołania E. C.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 8 września 2014 roku nr (...)

w sprawie E. C.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do emerytury

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje odwołującemu się E. C. prawo do emerytury od dnia 8 sierpnia 2014 roku.

Sygn. akt IV U 1337/14

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Okręgowego w Tarnowie

z dnia 17 grudnia 2014 r.

Decyzją z dnia 8 września 2014 r., nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T., na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1440 ze zm.) oraz przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.), odmówił E. C. przyznania prawa do emerytury. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że ubezpieczony nie spełnia wymogów określonych w art. 184 powołanej ustawy, od wystąpienia których uzależnione jest nabycie prawa do emerytury, ponieważ nie udokumentował 15- letniego stażu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze,
a jedynie 11 lat, 10 miesięcy i 25 dni takiej pracy.

Decyzję tę zaskarżył E. C., domagając się jej zmiany i przyznania mu prawa do emerytury. W uzasadnieniu odwołujący podniósł, że na dzień 1 stycznia 1999 r. legitymuje się co najmniej 15- letnim stażem pracy w szczególnych warunkach.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu podał, że brak jest podstaw do zaliczenia wnioskodawcy jako pracy w szczególnych warunkach innych okresów zatrudnienia, ponieważ nie przedłożył on świadectw potwierdzających wykonywanie takiej pracy stale i w pełnym wymiarze godzin. Świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach ubezpieczony nie przedłożył również za okres zatrudnienia od 8 listopada 1977 r. do 31 stycznia 1987 r. w Przedsiębiorstwie (...)
(...) w K. Oddział w T.. W tym czasie jednak był mechanikiem, a taka praca nie została wymieniona w wykazie A, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.

Bezsporne w niniejszej sprawie było, że odwołujący E. C., urodzony
(...)r., w dniu (...) r. osiągnął 60 lat życia. Na dzień 1 stycznia 1999 r. ubezpieczony udokumentował 22 lata, 10 miesięcy i 2 dni okresów składkowych, 4 miesiące
i 16 dni okresów nieskładkowych oraz 2 lata, 6 miesięcy i 6 dni okresów uzupełniających, co daje łącznie 25 lat okresów ubezpieczenia. Wykazał też staż pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 11 lat, 10 miesięcy i 25 dni z tytułu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w S. od 3 października 1972 r. do
17 lutego 1975 r. na stanowisku montera aparatury chemicznej, montera maszyn i urządzeń przemysłowych oraz montera kotłów, jak również od 2 listopada 1976 r. do 31 sierpnia
1977 r. na stanowisku montera kotłów- spawacza, a ponadto w Przedsiębiorstwie (...)Sp. z o.o. w T. od 11 grudnia 1989 r. do 31 grudnia 1998 r. na stanowisku mechanika samochodowego.

We wniosku z dnia 8 sierpnia 2014 r. ubezpieczony wniósł o przyznanie mu prawa do emerytury.

Zaskarżoną decyzją z dnia 8 września 2014 r. ZUS Oddział w T. odmówił E. C. przyznania prawa do tego świadczenia, ponieważ wnioskodawca nie udokumentował 15- letniego stażu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze.

Odwołujący nie przystąpił do OFE.

Sąd ustalił ponadto następujący stan faktyczny sprawy:

Od 3 października 1972 r. do 31 sierpnia 1977 r. odwołujący E. C. był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) w S.. W tym czasie, od 3 października 1972 r. do 17 lutego 1975 r. pracował w szczególnych warunkach na stanowisku montera aparatury chemicznej oraz montera maszyn i urządzeń przemysłowych, wykonując prace przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości oraz na stanowisku montera kotłów, realizując prace oczyszczaczy przemysłowych kotłów parowych lub wodnych. W szczególnych warunkach wnioskodawca pracował również od
2 listopada 1976 r. do 31 sierpnia 1977 r. na stanowisku montera kotłów- spawacza, wykonując prace oczyszczaczy przemysłowych kotłów parowych lub wodnych oraz prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowowodorowym. W okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...), od 18 lutego 1975 r. do
8 października 1976 r. (tj. przez okres 1 roku, 7 miesięcy i 20 dni) wnioskodawca odbywał zasadniczą służbę wojskową. Po jej zakończeniu zgłosił swój powrót do pracy w ustawowym 30- dniowym terminie. Od 2 listopada 1976 r. kontynuował zatrudnienie w Przedsiębiorstwie (...) w S. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku montera kotłów- spawacza.

W okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...), od
21 marca 1973 r. do 10 lipca 1973 r. odwołujący odbył przeszkolenie spawalnicze- kurs podstawowy spawania acetylenowego, które ukończył w wynikiem dobrym. Okoliczność tę potwierdza Książeczka spawacza nr (...)wydana wnioskodawcy w dniu 8 lutego 1974 r. przez Komisję Weryfikacji Spawaczy przy Ośrodku Doskonalenia Kadr Kierowniczych i Szkolenia Zawodowego Ministerstwa Przemysłu Chemicznego.

dowód:

-

świadectwo pracy z dnia 25.02.1991 r.- k. 7 cz. I akt ZUS,

-

świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia
24.03.2014 r.- k. 19-22 cz. III akt ZUS,

-

kserokopia książeczki wojskowej- k. 9 cz. I akt ZUS,

Od 8 listopada 1977 r. do 31 stycznia 1987 r. odwołujący pracował
w Przedsiębiorstwie (...) w K. Oddział
w T. w pełnym wymiarze czasu pracy. Mocą umowy o pracę powierzono mu stanowisko mechanika.

dowód:

-

świadectwo pracy z dnia 10.04.1987 r.- k. 11 cz. I akt ZUS,

-

umowa o pracę z dnia 08.11.1977 r.- k. 58 cz. III kat ZUS,

-

zaświadczenia o ukończeniu kursu bhp z dnia: 05.11.1979 r. i 09.12.1977 r.-
k. 52, 57 cz. III akt ZUS,

-

karty obiegowe zmian- k. 33, 59 cz. III akt ZUS,

-

skierowanie do pracy z dnia 04.11.1977 r.- k. 62 cz. III akt ZUS,

-

angaże- k. 36, 41-43, 45, 53 cz. III akt ZUS,

-

angaże z dnia: 01.02.1984 r. i 01.02.1985 r.- k. 38-39 cz. III akt ZUS,

-

wniosek o podwyższenie stawki osobistego zaszeregowania z dnia 18.02.1981 r.- k. 44 cz. III akt ZUS,

Przedsiębiorstwo (...) w K. zajmowało się świadczeniem usług w zakresie melioracji, budową wałów i wypożyczaniem sprzętu wykorzystywanego przy melioracji. Przedsiębiorstwo to miało swoje Oddziały
w B., W., N. i w T.. Oddział w T. zajmował się prowadzeniem prac melioracyjnych, głównie kopaniem rowów i budową wałów. Oddział ten zatrudniał około 300 pracowników, w tym operatorów sprzętu ciężkiego, kierowców
i pracowników fizycznych. Sprzęt ciężki, to jest koparki, koparko- ładowarki, spycharki czy zgarniarki, w ilości około 80, znajdował się w bazie usytuowanej przy ul. (...). Oddział
w T. dysponował również samochodami ciężarowymi typu S. czy K.w ilości około 45, które podobnie jak sprzęt ciężki, należały do wyposażenia bazy. Tutaj też mieścił się warsztat naprawczy. W warsztacie zatrudnionych było około 30-35 pracowników. Byli to mechanicy, podzieleni na trzy grupy: mechaników pogotowia technicznego, mechaników samochodowych i mechaników sprzętu ciężkiego oraz trzech spawaczy. Jednym ze spawaczy był odwołujący. Na czele warsztatu stał kierownik. Pomimo, iż odwołującemu powierzono
w umowie o pracę stanowisko mechanika, faktycznie od początku swojego zatrudnienia
w Przedsiębiorstwie (...) w K. Oddział
w T. pracował jako spawacz. Przyjmując się do pracy odwołujący posiadał uprawnienia spawalnicze. W spornym zaś okresie w Oddziale Przedsiębiorstwa w T. zapotrzebowanie na prace spawalnicze było duże, przy braku wykwalifikowanych spawaczy. Odwołujący pracował jako spawacz w warsztacie albo na otwartej przestrzeni. W warsztacie spawał poszczególne elementy i oderwane części maszyn, takich jak pługi, gąsienice czy łyżki od koparek. Spawał również burty samochodowe. W przypadku koparek spawanie odbywało się pod wiatą lub na otwartej przestrzeni, ponieważ koparki nie mieściły się
w warsztacie. Wnioskodawca pracował również przy kasacji zużytego sprzętu. Polegało to na cięciu przy użycia palnika poszczególnych elementów w celu złomowania sprzętu. Przez cały okres zatrudnienia odwołujący zajmował się spawaniem gazowym. Pozostali dwaj spawacze zatrudnieni w warsztacie spawali elektrycznie. Prace spawalnicze odwołujący wykonywał przez cały rok, również w okresie zimowym. Zimą sprzęt będący na stanie bazy poddawany był renowacji, a to wiązało się z realizowaniem przy naprawach czynności spawalniczych.
Z uwagi na to, że sprzęt należący do Oddziału Przedsiębiorstwa w T. wykorzystywano do prac wykonywanych w trudnych warunkach, to jest na wałach, w błocie czy przy regulacji rzek, wymagał on częstej renowacji. Naprawy odbywały się nie tylko na terenie warsztatu
i w jego pobliżu, ale również w terenie. Zdarzało się bowiem, że do usuwania awarii w terenie wzywano pogotowie techniczne. W razie takiej awarii, na budowę udawało się
2-3 pracowników, w tym mechanik, spawacz i operator. Odwołujący wyjeżdżał
z pogotowiem w teren, wykonując w tym czasie wyłącznie prace spawalnicze. W 1984 r. wnioskodawca ukończył kurs stopnia pierwszego w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy dla kierowców- mechaników. Był to 42- godzinny kurs odbywający się w dniach od
20 stycznia 1984 r. do 27 stycznia 1984 r., obejmujący badania psychologiczne, mający na celu przygotowanie mechaników i spawaczy, w tym odwołującego, do nagłych wyjazdów
w teren do zepsutych koparek i innego sprzętu na budowach. W warsztacie istniał podział na mechaników, a wśród nich na przykład na elektryków, i spawaczy. Każdy realizował przypisane mu zadanie. Spawacze nie zajmowali się pracami należącymi do mechaników. Wnioskodawca pracował jako spawacz od 07:00 rano do 15:00 i dłużej. W ramach dobowego wymiaru godzin, oprócz prac spawalniczych, nie wykonywał żadnych innych czynności. Odwołującemu przysługiwało mleko.

dowód:

-

zaświadczenie o ukończeniu kursu z dnia 28.01.1984 r.- k. 40 cz. III akt ZUS,

-

zeznania świadka A. L.- 00:10:13-00:21:02,

-

zeznania świadka Z. S.- 00:24:11-00:40:39,

-

zeznania odwołującego E. C.- 00:46:15-00:53:49,

W dniu 28 stycznia 1978 r. odwołujący uległ wypadkowi w pracy w trakcie przecinania palnikiem gazowym zawieszenia od pługa spycharki, doznając poparzeń naskórka palców 4 i 5 prawej ręki.

dowód:

-

protokół nr (...) r. ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy
z dnia 17.02.1978 r.- k. 55-56 cz. III akt ZUS,

Stan faktyczny w sprawie Sąd ustalił w oparciu o dowody z dokumentów oraz zeznania świadków i odwołującego.

Sąd pozytywie ocenił dowody z dokumentów, których autentyczność oraz wiarygodność, jak również poprawność materialna i formalna nie budziły wątpliwości, zaś ich treść i forma nie były kwestionowane przez strony postępowania. Brak było zatem jakichkolwiek podstaw, także takich, jakie należałoby uwzględnić z urzędu, aby dokumentom tym odmówić właściwego im znaczenia dowodowego.

Sąd w całości dał wiarę zeznaniom świadków A. L. i Z. S. oraz słuchanego w charakterze strony E. C., którzy złożyli depozycje odnośnie rodzaju czynności wykonywanych przez odwołującego w spornym okresie zatrudnienia. Zeznania te zasługiwały na walor pełnej wiarygodności, gdyż były wewnętrznie spójne, wzajemnie ze sobą korespondowały, a przy tym były przekonujące
w świetle zasad logiki i doświadczenia życiowego. Z zeznań tych wyraźnie wynika, że
w okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...)
w K. Oddział w T. odwołujący, pomimo, iż zatrudniony został na stanowisku mechanika, pracował wyłącznie w charakterze spawacza, stale i pełnym wymiarze godzin.

Pozostałe okoliczności sprawy Sąd uznał za bezsporne, gdyż nie były w żaden sposób kwestionowane przez strony, zaś dokumenty przedstawione na ich stwierdzenie nie budziły wątpliwości Sądu co do ich autentyczności.

Sąd rozważył, co następuje:

Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2013 poz. 1440 ze zm.), ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli: 1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat- dla kobiet i 65 lat- dla mężczyzn oraz 2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

Wymagany w art. 184 ust. 1 pkt 2 okres składkowy i nieskładkowy przewiduje
art. 27 powołanej ustawy, w świetle którego wynosi on co najmniej 20 lat dla kobiet
i 25 lat dla mężczyzn.

Przepis art. 32 ustawy statuuje natomiast, iż ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 ust. 1. Zgodnie z dyspozycją tego przepisu- za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz
o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Stosownie do treści art. 32 ust. 4 ustawy, wiek emerytalny, o którym mowa
w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Mowa tu o rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Jak wynika z § 1 wskazanego rozporządzenia, stosuje się je do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, wymienione w § 4-15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia.

W myśl § 2 ust. 1, okresami uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu uważa się okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Okresy pracy, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy (ust. 2).

Zgodnie zaś z § 4 ust. 1, prawo do emerytury nabywa pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A rozporządzenia, jeżeli osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn oraz legitymuje się wymaganym okresem zatrudnienia, w tym co najmniej okresem 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Bezsporne w niniejszej sprawie było, że odwołujący osiągnął wiek 60 lat, posiadał na dzień 1 stycznia 1999 r. wymagany 25- letni okres ubezpieczenia i nie przystąpił do OFE.

Rozstrzygnąć natomiast należało, czy wnioskodawca legitymuje się co najmniej
15- letnim stażem pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, co uprawniałoby go tzw. wcześniejszej emerytury.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że przed organem rentowy odwołujący wykazał na dzień 1 stycznia 1999 r. staż pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 11 lat, 10 miesięcy i 25 dni.

W stażu tym ZUS uwzględnił wnioskodawcy okres pracy w szczególnych warunkach w Przedsiębiorstwie (...) w S. od
3 października 1972 r. do 17 lutego 1975 r. na stanowisku montera aparatury chemicznej oraz montera maszyn i urządzeń przemysłowych, kiedy to ubezpieczony wykonywał prace przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości, jak również montera kotłów, kiedy to realizował prace oczyszczaczy przemysłowych kotłów parowych lub wodnych, a ponadto okres od 2 listopada 1976 r. do 31 sierpnia 1977 r. na stanowisku montera kotłów- spawacza, kiedy to ubezpieczony wykonywał prace oczyszczaczy przemysłowych kotłów parowych lub wodnych oraz prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowowodorowym.

Z okresu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie(...)
w S. bezzasadnie wyłączył jednak okres odbywania przez odwołującego zasadniczej służby wojskowej od 18 lutego 1975 r. do 8 października 1976 r.

Okolicznością bezsporną w sprawie było, że przed rozpoczęciem odbywania tej służby, od 3 października 1972 r. do 17 lutego 1975 r. odwołujący stale i w pełnym wymiarze godzin pracował w Przedsiębiorstwie (...)w charakterze montera aparatury chemicznej, montera maszyn i urządzeń przemysłowych oraz montera kotłów, które to prace zostały uznane przez ZUS za prace w szczególnych warunkach na podstawie przedłożonych przez wnioskodawcę świadectw wykonywania pracy w takim charakterze. Bezsporne było również to, że po zakończeniu zasadniczej służby wojskowej odwołujący pracował w szczególnych warunkach na stanowisku montera kotłów- spawacza w tym samym Przedsiębiorstwie. Skoro więc odwołujący zakończył odbywanie zasadniczej służby wojskowej w dniu 8 października 1976 r., a z dniem 2 listopada 1976 r. ponownie podjął zatrudnienie w Przedsiębiorstwie (...) w S. na stanowisku, na którym realizował prace zaliczane do prac wykonywanych w szczególnych warunkach, stwierdzić należało, że w ustawowym terminie trzydziestu dni zgłosił swój powrót do pracy u pracodawcy zatrudniającego go przed rozpoczęciem służby wojskowej.

Skoro tak, okres od 18 lutego 1975 r. do 8 października 1976 r. (1 rok, 7 miesięcy
i 20 dni) należało doliczyć wnioskodawcy do wykazanego przez niego przed organem rentowym stażu pracy w szczególnych warunkach, co daje mu 13 lat, 6 miesięcy i 15 dni takiej pracy.

Zgodnie bowiem z ugruntowanym stanowiskiem judykatury, okres zasadniczej służby wojskowej odbytej w czasie trwania stosunku pracy w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze zalicza się do stażu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym (art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z FUS), jeżeli pracownik w ustawowym terminie zgłosił swój powrót do tego zatrudnienia. Okres służby wojskowej dla żołnierza zatrudnionego przed powołaniem do czynnej służby wojskowej w warunkach szczególnych, który po zakończeniu tej służby podjął zatrudnienie w tych samych warunkach, jest nie tylko okresem służby w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, ale także okresem pracy
w szczególnych warunkach w rozumieniu § 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia
7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych charakterze (por. np. wyroki SN: z dnia 6 kwietnia 2006 r., III UK 5/06, OSNP 2007/7-8/108; z dnia 9 marca 2010 r., I UK 333/09, LEX nr 585739 i z dnia 24 maja 2012 r., II UK 265/11, LEX nr 1227192).

W tym miejscu wskazać również trzeba na uchwałę składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 16 października 2013 r., II UZP 6/13, LEX nr 1385939), zgodnie z którą czas zasadniczej służby wojskowej odbytej w okresie obowiązywania art. 108 ust. 1 ustawy
z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz. U. Nr 44, poz. 220, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 1974 r.) zalicza się- na warunkach wynikających z tego przepisu- do okresu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym (art. 184 w związku z art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, jednolity tekst: Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.).

Stosownie do treści obowiązującego od 29 listopada 1967 r. (data wejścia w życie) do 1 stycznia 1975 r. art. 108 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz. U. z 1967 r. Nr 44, poz. 220), okres odbytej zasadniczej lub okresowej służby wojskowej zalicza się do okresu zatrudnienia, w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem, pracownikom, którzy po odbyciu tej służby podjęli zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w którym byli zatrudnieni przed powołaniem do służby, albo w tej samej gałęzi pracy. Warunkiem zaliczenia okresu odbytej służby wojskowej do okresu zatrudnienia, jak stanowił ust. 3 tego artykułu, było zachowanie terminów, o których mowa w art. 106 ust. 1 lub art. 107 ust. 1.
W myśl przepisu art. 106 ust. 1 tej ustawy, zakład pracy, który zatrudniał pracownika w dniu powołania do zasadniczej lub okresowej służby wojskowej, był obowiązany zatrudnić go na poprzednio zajmowanym stanowisku lub stanowisku równorzędnym pod względem rodzaju pracy oraz nie niżej opłacanym, jeżeli najpóźniej w ciągu trzydziestu dni od dnia zwolnienia
z tej służby pracownik zgłosił swój powrót do zakładu pracy w celu podjęcia zatrudnienia. Niezachowanie tego terminu powodowało rozwiązanie stosunku pracy z mocy prawa, chyba że nastąpiło z przyczyn niezależnych od pracownika. Z dniem 1 stycznia 1975 r. przepis ten uległ modyfikacji i przewidywał, że niezachowanie wskazanego wyżej terminu powodowało wygaśnięcie stosunku pracy, chyba, że niezachowanie terminu nastąpiło z przyczyn niezależnych od pracownika. Z dniem 1 maja 1975 r. zmianie uległo też brzmienie
art. 108 ust. 1, który od tego czasu przewidywał, że czas odbywania zasadniczej lub okresowej służby wojskowej wlicza się pracownikowi do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień związanych z tym zatrudnieniem, jeżeli po odbyciu tej służby podjął on zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w którym był zatrudniony przed powołaniem do służby. Oba te przepisy (art. 108 ust. 1 i art. 106 ust. 1 ustawy) obowiązywały do dnia
5 sierpnia 1979 r.- a zatem w okresie, kiedy odwołujący odbywał zasadniczą służbę wojskową.

Powołana wyżej uchwała i jej motywy znajdują więc zastosowanie w niniejszej sprawie.

Kwestią sporną w sprawie pozostawała poza tym kwalifikacja pracy odwołującego od 8 listopada 1977 r. do 31 stycznia 1987 r. w Przedsiębiorstwie (...)w K. Oddział w T..

W tym miejscu trzeba mieć na uwadze, że do wykazania co najmniej 15- letniego stażu pracy na dzień 1 stycznia 1999 r. (po doliczeniu do wykazanego przed ZUS stażu
w takim charakterze okresu zasadniczej służby wojskowej) brakowało odwołującemu jedynie 1 rok, 5 miesięcy i 15 dni.

Odmawiając ubezpieczonemu zaliczenia do stażu pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...)
w K. Oddział w T. organ rentowy podał, że za okres ten w/w nie przedłożył świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Poza tym, w tym czasie wnioskodawca był mechanikiem, a taka praca nie została wymieniona w wykazie A, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.

Brak świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach nie przekreśla możliwości ustalania, że ubezpieczony pracę w takim charakterze rzeczywiście wykonywał. W szczególności wnioskodawca może wykazywać innymi środkami dowodowymi, że jego praca świadczona była w warunkach szczególnych. W postępowaniu z zakresu ubezpieczeń społecznych stosuje się bowiem te same reguły dowodzenia, jak w zwykłym procesie cywilnym. Zastosowanie mają zatem art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c. Świadectwo pracy
w warunkach szczególnych wydane pracownikowi przez pracodawcę stanowi tylko domniemanie, iż okres pracy w nim podany jest okresem pracy w warunkach szczególnych,
o którym mowa w art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach
z FUS. W sytuacji zatem, kiedy brak wymaganego świadectwa wystawionego przez pracodawcę, sąd może prowadzić postępowanie dowodowe zmierzające do ustalenia, czy praca wykonywana przez stronę, była realizowana w warunkach wymaganych przepisami rozporządzenia i czy ubezpieczony zajmował któreś ze stanowisk pracy wymienionych
w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Wprawdzie ze zgromadzonych w aktach ZUS dokumentów, w tym umowy o pracę
z dnia 8 listopada 1977 r., angaży i świadectwa pracy z dnia 10 kwietnia 1987 r. wynika, że odwołujący zajmował w Przedsiębiorstwie (...)
w K. Oddział w T. stanowisko mechanika, jednak jaką faktycznie pracę realizował on w tym okresie zatrudnienia, Sąd ustalił w oparciu o zeznania świadków
i samego wnioskodawcy.

W orzecznictwie podkreśla się, że prawo do wcześniejszej emerytury stanowi odstępstwo od zasady powszechnego wieku emerytalnego i w związku z tym nie można poprzestać tylko na jego uprawdopodobnieniu, lecz musi ono zostać udowodnione, a temu służą dokumenty. Przy ustalaniu okresów zatrudnienia, winny być więc uwzględniane dokumenty z przebiegu zatrudnienia- świadectwa pracy wystawione przez pracodawcę, umowy o pracę, angaże, legitymacje ubezpieczeniowe i inne dokumenty potwierdzające okresy ubezpieczenia.

W niniejszej sprawie Sąd miał jednak na uwadze, że podejmując zatrudnienie
w Przedsiębiorstwie (...) w K. Oddział
w T. odwołujący posiadał stosowne uprawnienia spawalnicze. Już bowiem w okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) odbył przeszkolenie spawalnicze- kurs podstawowy spawania acetylenowego, którą to okoliczność potwierdza Książeczka spawacza nr (...), wydana wnioskodawcy w dniu 8 lutego 1974 r. przez Komisję Weryfikacji Spawaczy przy Ośrodku Doskonalenia Kadr Kierowniczych i Szkolenia Zawodowego Ministerstwa Przemysłu Chemicznego. Książeczkę te odwołujący przedłożył Sądowi do wglądu na rozprawie w dniu 17 grudnia 2014 r. Jednocześnie wiadomo, że
w okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w S. od 2 listopada 1976 r. do 31 sierpnia 1977 r. w/w pracował w szczególnych warunkach na stanowisku montera kotłów- spawacza, wykonując obok prac oczyszczaczy przemysłowych kotłów parowych lub wodnych, prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowowodorowym.

W tym kontekście za w pełni wiarygodne uznał Sąd zeznania świadków, w tym zeznania bezpośredniego przełożonego odwołującego Z. S., kierownika warsztatu, oraz wnioskodawcy, że pomimo, iż ubezpieczonemu powierzono w umowie
o pracę stanowisko mechanika, w Przedsiębiorstwie (...) w K. Oddział w T. pracował faktycznie od początku tego zatrudnienia w charakterze spawacza, zajmując się w ramach dobowego wymiaru godzin tylko i wyłącznie spawaniem gazowym. W spornym okresie w Oddziale Przedsiębiorstwa
w T. zapotrzebowanie na prace spawalnicze było bowiem duże, przy braku wykwalifikowanych spawaczy, ubezpieczony posiadał zaś stosowne uprawnienia spawalnicze.

To, że odwołujący pracował w wymienionym wyżej Przedsiębiorstwie w charakterze spawacza świadczy treść protokołu nr (...)r. ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy z dnia 17 lutego 1978 r. Dotyczący on zdarzenia z udziałem wnioskodawcy w dniu 28 stycznia 1978 r. Z treści dokumentu wynika, że w tym dniu wnioskodawca uległ wypadkowi w pracy, doznając poparzeń naskórka palców 4 i 5 prawej ręki, a do zdarzenia doszło podczas przecinania palnikiem gazowym zawieszenia od pługa spycharki.

Protokół ten, podobnie zresztą, jak świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 24 marca 2014 r., potwierdzające zatrudnienie odwołującego
w Przedsiębiorstwie (...) od 2 listopada 1976 r. do 31 sierpnia
1977 r. w charakterze montera kotłów- spawacza były dostępne ZUS w postępowaniu przed tym organem.

W oparciu o jasne, spójne i logiczne zeznania świadków A. L. i Z. S. oraz korespondujące z nimi zeznania wnioskodawcy można stwierdzić, że takie właśnie czynności, jak te opisane w protokole powypadkowym, wchodziły w zakres obowiązków ubezpieczonego, wykonującego na co dzień pracę spawacza.

Odwołujący bowiem, jak zeznali świadkowie i sam wnioskodawca, spawał poszczególne elementy i oderwane części maszyn, takich jak pługi, gąsienice czy łyżki od koparek, ale również burty samochodowe, a przy kasacji zużytego sprzętu, przy użycia palnika przecinał poszczególne elementy w celu złomowania sprzętu.

Biorąc więc pod uwagę fakt posiadania przez wnioskodawcę uprawnień spawacza od 1973 r., potwierdzonych książeczką spawacza oraz treść protokołu nr (...)r. ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy z dnia 17 lutego 1978 r., z której wynika jaką czynność odwołujący wykonywał w dniu 28 stycznia 1978 r.- Sąd, podzielając w pełni zeznania świadków i wnioskodawcy, oparł na nich zasadnicze dla rozstrzygnięcia sprawy ustalenia.

Istotne przy tym jest to, że jednym ze świadków był bezpośredni przełożony wnioskodawcy, kierownik warsztatu, w którym pracował ubezpieczony- Z. S.. Świadek ten posiadał zatem wiedzę, co należało na co dzień do obowiązków odwołującego. Jego zeznania były przekonujące i zgodne z zasadami doświadczenia życiowego. Sąd nie znalazł podstaw, aby podważać ich wiarygodność w jakiejkolwiek części, tym bardziej, że
z zeznaniami tego świadka korespondowały zeznania świadka A. L. i samego odwołującego.

Świadkowie i ubezpieczony w swoich zeznaniach wskazali, jakie czynności realizował na co dzień odwołujący w okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie(...) w K. Oddział w T.. Potwierdzili też, że
w charakterze spawacza ubezpieczony pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy,
a w ramach dobowego wymiaru godzin nie był kierowany do realizowania jakichkolwiek innych czynności. O tym, że w Oddziale (...)w T. istniało zapotrzebowanie na pracę spawaczy świadczy to, że Oddział ten dysponował zarówno sprzętem ciężkim, jak i samochodami ciężarowymi wykorzystywanymi przy pracach
w melioracji, który to sprzęt podlegał ciągłym naprawom z uwagi na to, że wykorzystywany był przy pracach w trudnych warunkach. Naprawami tymi, których zasadniczą część stanowiły czynności spawalnicze, zajmowali się pracownicy warsztatu. W warsztacie pracowali mechanicy i tylko trzech spawaczy, przy czym istniał zdecydowany podział na mechaników (a wśród nich na przykład na elektryków) i spawaczy. Wyglądało to w ten sposób, że każdy realizował przypisane mu zadanie. Spawacze nie zajmowali się więc pracami należącymi do mechaników i odwrotnie. Świadkowie i odwołujący wskazali ponadto, że prace spawalnicze odwołujący realizował w warsztacie, na otwartej przestrzeni, jeżeli koparka czy inna maszyna nie mieściła się w warsztacie oraz w terenie.

Praca spawacza wymieniona została w Dziale XIV, zatytułowanym: „Prace różne”, pkt 12 (prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowo wodorowym) wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Dokonując takiej kwalifikacji pracy wnioskodawcy w spornym okresie, Sąd miał na uwadze, że dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie)
i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów
z dnia 7 lutego 1983 r. (por. wyroki SN: z dnia 19 maja 2011 r., III UK 174/10,
LEX nr 901652; z dnia 8 czerwca 2011 r., I UK 393/10, LEX nr 950426; z dnia 1 czerwca 2010 r., II UK 21/10, LEX nr 619638; z dnia 14 września 2007 r., III UK 27/07, OSNP 2008/21-22/325; z dnia 19 września 2007 r., III UK 38/07, OSNP 2008/21-22/329; z dnia 6 grudnia 2007 r., III UK 66/07, LEX nr 483283; z dnia 22 stycznia 2008 r., I UK 210/07, OSNP 2009/5-6/75 i z dnia 24 marca 2009 r., I PK 194/08, LEX nr 528152).

Biorąc pod uwagę wszystkie te okoliczności, jak również to, że wnioskodawcy do wykazania na dzień 1 stycznia 1999 r. co najmniej 15- letniego okresu pracy w szczególnych warunkach brakowało jedynie 1 rok 5 miesięcy i 5 dni, na podstawie spójnych dowodów
o charakterze osobowym, Sąd doliczył w/w okres zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...)
(...) w K. Oddział w T. w takim wymiarze do udowodnionego przed organem rentowym stażu pracy w szczególnych warunkach oraz okresu odbywania zasadniczej służby wojskowej w łącznym wymiarze 13 lat, 6 miesięcy
i 15 dni- co daje 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Uwzględniając powyższe, na podstawie powołanych przepisów prawa materialnego oraz art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., Sąd zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał odwołującemu prawo do emerytury od 8 sierpnia 2014 r., tj. od daty wniosku.