Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Wrocław, 19 marca 2015 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSO Piotr Jarmundowicz

Protokolant: Błażej Łój

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 09 marca 2015 r. we Wrocławiu

sprawy z powództwa P. S.

przeciwko Towarzystwu (...) S.A. z siedzibą w W.

o zapłatę i ustalenie

I.  zasądza od strony pozwanej Towarzystwa (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powoda P. S. kwotę 555.000 zł (pięćset pięćdziesiąt pięć tysięcy złotych) wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwot:

-.

-

205.000 zł od 18 grudnia 2010 r. do dnia zapłaty,

-

245.000 zł od 18 kwietnia 2012 r. do dnia zapłaty,

-

105.000 zł od 11 lutego 2015 r. do dnia zapłaty;

II.  zasądza od strony pozwanej Towarzystwa (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powoda P. S. kwotę 70.058 zł (siedemdziesiąt tysięcy pięćdziesiąt osiem złotych) wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwot:

-

23.663 zł od 26 lipca 2012 r. do dnia zapłaty,

-

46.395 zł od 11 lutego 2015 r. do dnia zapłaty;

III.  zasądza od strony pozwanej Towarzystwa (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powoda P. S. kwotę 249.508 zł (dwieście czterdzieści dziewięć pięćset osiem złotych) wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od 11 lutego 2015 r. do dnia zapłaty;

IV.  zasądza od strony pozwanej Towarzystwa (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powoda P. S. kwotę 98.150,81 zł (dziewięćdziesiąt osiem tysięcy sto pięćdziesiąt złotych i osiemdziesiąt jeden groszy) wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od 11 lutego 2015 r. do dnia zapłaty;

V.  zasądza od strony pozwanej Towarzystwa (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powoda P. S. rentę w wysokości 7.661,80 zł (siedem tysięcy sześćset sześćdziesiąt jeden złotych i osiemdziesiąt groszy) płatną do 10 dnia każdego miesiąca, wraz z ustawowymi odsetkami na wypadek opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat, począwszy od kwietnia 2015 r.;

VI.  ustala, że strona pozwana Towarzystwo (...) S.A. z siedzibą w W. ponosi odpowiedzialność na przyszłość wobec powoda P. S. za skutki wypadku z 06 września 2010 r.;

VII.  w pozostałej części powództwo oddala;

VIII.  zasądza od strony pozwanej Towarzystwa (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powoda P. S. kwotę 8.359,48 zł tytułem zwrotu kosztów procesu;

IX.  nakazuje stronie pozwanej Towarzystwu (...) S.A. z siedzibą w W. aby uiściła na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego we Wrocławiu kwotę 4.610,77 zł tytułem przypadającej na nią części wynagrodzenia biegłych sądowych poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa – Sąd Okręgowy we Wrocławiu.

Sygn. akt: I C 865/11

UZASADNIENIE

W pozwie wniesionym do tutejszego Sądu w dniu 18.07.2011 r. powód P. S. domagał się zasądzenia od strony pozwanej Towarzystwa (...) S.A. w W. kwoty 205.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 01.12.2010 r. do dnia zapłaty oraz kwoty 7920 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Roszczenie obejmowało także ustalenie odpowiedzialności strony pozwanej na przyszłość za skutki wypadku, w którym powód doznał obrażeń ciała i rozstroju zdrowia a także zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania.

W uzasadnieniu powód wskazał, że w dniu 05.09.2011 r. na trasie N.- W.miał miejsce wypadek komunikacyjny, wskutek którego doznał szeregu poważnych obrażeń ciała: urazu wielonarządowego, złamania kręgu szyjnego C6, złamania wyrostków rylcowatych kości promieniowej i łokciowej prawej, stłuczenia płuca prawego, rany tłuczonej głowy okolicy ciemieniowej prawej, powierzchownych ran twarzoczaszki. W związku z powyższym przebywał w dniach 06.09. – 23.09.2010 r. w (...) Szpitalu (...)-(...), w Klinice (...)we W.. W tym czasie przeszedł dwukrotnie leczenie operacyjne, które miało na celu stabilizację przednią i tylną kręgów szyjnych na odcinku od C5 do C6. Zabiegi chirurgiczne niewątpliwie miały negatywne działania uboczne na jego organizm i psychikę. Powód obecnie cierpi na niedowład kończyn dolnych i jednej górnej a rokowania co do stanu zdrowia poszkodowanego nie są korzystne. W chwili składania pozwu powód znajdował się na leczeniu szpitalnym w ośrodku w Z., gdzie skupiono się na rehabilitacji a także leczeniu odleżyny. U powoda pojawiła się także martwica tkanek, co prawdopodobnie doprowadzi do konieczności przeprowadzenia przeszczepu. W styczniu 2011 r. okres leczenia powoda w ośrodku w Z.przewidywano na 3 a 6 miesięcy. W czerwcu 2011 r. powód nadal wymaga jednak leczenia w tym ośrodku i nie ma pewności kiedy będzie mógł go opuścić. Przewiduje się, że powód zostanie skierowany do dalszego leczenia do ośrodka dziennego we W.z chwilą gdy będzie mógł siedzieć na wózku.

Powód nadmienił dalej, że pozostaje w związku małżeńskim i do czasu feralnego zdarzenia wychowywał dwójkę nieletnich dzieci, w tym jedno przysposobione w wieku 3 lat. Obecna sytuacja jest niezwykle trudna dla całej jego rodziny, tak w wymiarze emocjonalnym, jak i finansowym. Cała opieka nad dziećmi spoczęła wyłącznie na żonie poszkodowanego, która na co dzień pracowała zawodowo i z wielkim wysiłkiem utrzymywała osobisty kontakt z powodem. Po wypadku żona powoda doznała urazu psychicznego, podjęła terapię i nadal w niej uczestniczy. Przebywa także od długiego czasu na zwolnieniu lekarskim. W dniu 19.04.2011 r. powód otrzymał decyzję lekarza orzecznika ZUS, że jest całkowicie niezdolny do pracy do 30.06.2013 r. oraz że jest niezdolny do samodzielnej egzystencji do 30.06.2012 r.

Powód opisał dalej, że sprawca wypadku G. B. (1) był objęty ubezpieczeniem OC posiadacza pojazdu wykupionym u pozwanej.

Pismem z dnia 02.11.2010 r. powód, działając przez pełnomocnika, wystąpił do strony pozwanej z żądaniem zapłaty zadośćuczynienia (250 000 zł) oraz odszkodowania. W wyniku likwidacji szkody strona pozwana w dniu 05.01.2011 r. przyznała powodowi tytułem zadośćuczynienia najpierw kwotę 15.000 zł a następnie uznała, że roszczenie powoda o zadośćuczynienie winno zamykać się w kwocie 90.000 zł, jednakże ze względu na przyczynienie się powoda do wypadku kwota ta powinna ulec obniżeniu o 50 %. Przyczynienie powoda do doznanej krzywdy miało polegać na tym, iż sprawca wypadku prowadził pojazd pod wpływem alkoholu, zaś powód nie miał zapiętych pasów. Powód nie zgodził się z wysokością przyznanego zadośćuczynienia twierdząc, że jest ono rażąco niskie w stosunku do doznanych krzywd tj. obrażeń, rokowań zdrowotnych i cierpień psychicznych, jak i do określenia stopnia przyczynienia się do szkody. Powód już w piśmie do strony pozwanej, podkreślał, że przebiegu samego wypadku drogowego nie pamięta ponieważ wydarzył się on w bardzo krótkim czasie (do 3 - 4 minut) od momentu kiedy wsiadł do samochodu kierowanego przez G. B. (1). Przypominał sobie jedynie sytuację, że kierujący pojazdem jechał bardzo szybko i moment, którym wpadł na inny samochód. Odnosząc się do okoliczności podejmowania decyzji o skorzystaniu z przejazdu samochodem sprawcy powód wskazał, że powód skorzystał z propozycji podwiezienia skierowanej do niego przez kierującego G. B. (1). Dodał, że w dniu wypadku oczekiwał na przystanku autobusowym w N. na autobus do W., kiedy w pobliżu zatrzymał się G. B. (1), albowiem kobieta znajdująca się w jego samochodzie (ofiara śmiertelna wypadku) chciała dokonać zakupów w sklepie. Powód opisał, że zdecydował się skorzystać z propozycji G. B. (1) dodając, że zarówno kierowca, jak i kobieta znajdująca się w samochodzie, były dla niego osobami obcymi. Podkreślił przy tym, że nie wiedział, że sprawa wypadku był pod wpływem alkoholu, a czas który upłynął od chwili wejścia do pojazdu do zderzenia z innym pojazdem był na tyle krótki tj. 3 - 4 minuty, że powód nie zorientował się, że sprawca używał wcześniej alkoholu. W przeciwnym razie albo nie wsiadłby do pojazdu, albo zażądałby natychmiastowego zatrzymania się przez kierowcę. Odnosząc się do niezapięcia pasów bezpieczeństwa opisał, że wynikało to z trudności z ich zapięciem i ze sposobu prowadzenia pojazdu przez kierującego pojazdem (bardzo szybka jazda). Nie sposób zatem, jego zdaniem, przyjąć, aby przyczynił się w 50 % do powstania szkody i cierpień, kiedy to sprawca wypadku złamał przepisy o ruchu drogowym m.in. poprzez prowadzenie pojazdu pod wpływem alkoholu.

Powód wskazał dalej, że ponosi bardzo wysokie koszty związane z pobytem w ośrodku rehabilitacji w Z.. Tymczasem strona pozwana uznała jak dotąd koszty leczenia w kwocie łącznej 15840 zł zwracając zaledwie 50 % poniesionej kwoty. Ponadto powód przedstawił jej dokumenty potwierdzające poniesione koszty leczenia na kwotę 1136,66 zł a następnie zwrócił się o przyznanie dalszej kwoty odszkodowania w wysokości 26.700 zł z tytułu poniesionych później i spodziewanych kosztów leczenia. Strona pozwana jednak, mimo iż ma obowiązek wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, zwrot kosztów przyznała dopiero po przedstawieniu kosztów faktycznie poniesionych przez powoda, nie zważając na to, czy rodzinę powoda stać jest na ponoszenie tak wysokich kosztów. Powód opisał dalej, iż zmuszony będzie do przystosowania mieszkania do potrzeb osoby niepełnosprawnej, poruszającej się na wózku inwalidzkim. Na obecnym etapie postępowania powód nie potrafił oszacować potrzebnych na ten cel środków.

Na skutek wypadku i związanych z tym obrażeń i traumy powypadkowej, życie powoda uległo diametralnemu pogorszeniu i podobnie zmieniło się życie jego najbliższych tj. żony i synów, którzy bardzo boleśnie doświadczyli i doświadczają skutków wypadku powoda. Powód najprawdopodobniej przez długi czas nie będzie poruszał kończynami i nie będzie mógł pracować i utrzymywać rodziny na godziwym poziomie, jak miało to miejsce przed wypadkiem. Nie będzie także w stanie w pełni uczestniczyć w życiu rodziny i wychowaniu dzieci jak kiedyś.

Na zakończenie opisał, że strona pozwana pismem z dnia 05.01.2011 r. przyznała zaliczkę na poczet zadośćuczynienia w kwocie 15.000 zł a w trakcie późniejszego postępowania likwidacyjnego na poczet zadośćuczynienia wypłacono dalszą kwotę 30.000 zł. Tytułem zadośćuczynienia z uwzględnieniem stopnia przyczynienia się powoda do wypadku (50 %) wypłacono powodowi łącznie kwotę 45.000 złotych, mimo, iż powód domagał się w piśmie z dnia 02.11.2010 r. z tego tytułu kwoty 250.000 złotych w terminie do 30.11.2010 r.

Powód nie jest również w stanie przewidzieć jakie jeszcze następstwa wypadku mogą się ujawnić w przyszłości, dlatego wnosił o ustalenie odpowiedzialności strony pozwanej w tym zakresie.

W odpowiedzi na pozew z dnia 24.11.2011 r. strona pozwana Towarzystwo (...) S.A w W. domagała się oddalenia powództwa w całości oraz zasądzenia a jej rzecz kosztów postępowania.

W uzasadnieniu strona pozwana przyznała, że ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą za skutki wypadku z dnia 06.09.2010 r., która to oparta jest o obowiązkową umowę ubezpieczenia odpowiedzialności posiadaczy pojazdów mechanicznych zawartą z właścicielem pojazdu marki N. (...) o nr rej. (...), którym kierował sprawca zdarzenia. Strona pozwana przyznała również, że przyjęła zgłoszenie szkody i na jego podstawie przeprowadziła postępowanie likwidacyjne, w wyniku którego przyznała powodowi P. S. zadośćuczynienie w łącznej kwocie 90.000 zł, którą to pomniejszyła o 50 % z uwagi na przyczynienie się poszkodowanego do zaistnienia wypadku. Po uwzględnieniu tego czynnika kwota zadośćuczynienia stanowiła sumę 45.000 zł. Ponadto, pozwana przyznała powodowi kwotę w wysokości 541 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia oraz zwrotu kosztów przejazdu, pomniejszoną odpowiednio o 50 % stopień przyczynienia się poszkodowanego do szkody oraz kwotę 15.840 zł tytułem zwrotu kosztów pobytu w szpitalu długoterminowym. Po uwzględnieniu przyjętego stopnia przyczynienia się poszkodowanego do skutków wypadku na poziomie 50 % kwota ta wynosi 7.920 zł.

Powodowi przyznano także kwotę w wysokości 10.800 zł i 3.570 zł z tytułu zwrotu poniesionych kosztów, które to, podobnie jak powyższej opisane należności, po uwzględnieniu przyjętego stopnia przyczynienia się do powstania szkody, zostały pomniejszone do odpowiednio 5.400 zł i 1785 zł.

W ocenie strony pozwanej, wypełniony został w całości ciążący na niej obowiązek odszkodowawczy wobec powoda. Jej zdaniem dalsze roszczenia powoda były bezpodstawne a przyznane zadośćuczynienie w wysokości 45.000 zł sposób właściwy spełnia charakter kompensacyjny i jest ekonomicznie dla niego odczuwalna, biorąc pod uwagę fakt ustalenia przyczynienia się poszkodowanego do szkody na poziomie 50 %. Ponadto, strona pozwana ustalając wysokość zadośćuczynienia uwzględniła wszystkie okoliczności wpływające na rozmiar doznanej przez powoda krzywdy. Dodała dalej, powołując się na treść art. 445 § 1 k.c. że wartość zadośćuczynienia ma być „odpowiednia”, a zgodnie z ugruntowanym w tej kwestii orzecznictwem, wysokość ta powinna być stosowna do poczucia doznanej krzywdy, adekwatna do stopnia odniesionych obrażeń i związanych z nimi trwałych następstw dla zdrowia i egzystencji poszkodowanego. Kryteria istotne przy ustalaniu „odpowiedniej” sumy zadośćuczynienia to „rodzaj naruszonego dobra, zakres i rodzaj rozstroju zdrowia, czas trwania cierpień, wiek pokrzywdzonego, intensywność ujemnych doznań fizycznych i psychicznych, rokowania na przyszłość, stopień winy sprawcy”, które to pozwana uwzględniła przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia wszystkie wskazane przesłanki.

Strona pozwana uważała także za zasadne określenie stopnia przyczynienia się powoda do szkody na poziomie 50 %, ponieważ poszkodowany mógł w zaistniałej sytuacji zorientować się, że sprawca wypadku znajduje się pod wpływem alkoholu. Świadczył o tym fakt, iż poszkodowany miał kontakt ze sprawcą wypadku przed wejściem do samochodu. Ponadto, na podstawie opinii technicznej biegłego sadowego stwierdzono, iż pasy na tylnej kanapie były usytuowane na oparciu bez śladów użycia w czasie zdarzenia. W jej ocenie, brak zapiętych pasów bezpieczeństwa u poszkodowanego świadczy o naruszeniu przepisów prawa o ruchu drogowym.

W piśmie z dnia 13.04.2012 r. powód zmodyfikował żądanie pozwu wnosząc o zasądzanie na jego rzecz następujących należności:

- kwoty 450 000 zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę doznaną podczas wypadku z dnia 06.09.2010 r. wraz z ustawowymi liczonymi od kwoty: 205.000 zł od dnia 01.12.2010 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 155.000 zł od dnia rozszerzenia powództwa do dnia zapłaty,

- kwoty 3500 zł tytułem comiesięcznej renty związanej ze zwiększonymi potrzebami płatnej do 10 dnia każdego miesiąca począwszy od miesiąca maja 2012 r.,

- kwoty 66 500 zł tytułem skapitalizowanej renty związanej ze zwiększonymi potrzebami obejmującej okres czasu od miesiąca października 2010 r. do kwietnia 2012 r.

Żądanie powoda obejmowało także zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu według norm przepisanych w tym kwoty 14 400 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego oraz ustalenie odpowiedzialności strony pozwanej za skutki wypadku z dnia 06.09.2010 r.

W uzasadnieniu powód wskazał, że wypłacona dotychczas przez stronę pozwaną kwota 45.000 zł nie stanowi „odpowiedniej sumy" w rozumieniu art. 445 § 1 k.c. w związku z doznaną przez powoda krzywdą. Powołując się na poglądy wyrażone w orzecznictwie powód wskazał, że przy określaniu wysokości zadośćuczynienia należy brać pod uwagę takie przesłanki jak stopień natężenia cierpień fizycznych i psychicznych, ich długotrwałość, nasilenie bólu, pobyt w szpitalu i przebyte zabiegi oraz ewentualne trwałe skutki jak inwalidztwo i oszpecenie, stan ogólnej niezdolności psychicznej, a także wiek poszkodowanego. Wskazał dalej, wypadek zdarzył się kiedy miał 43 lata a jego skutki z całą pewnością będzie odczuwał do końca jego życia. Wystąpiły u niego nieodwracalne negatywne konsekwencje zdrowotne, które znacznie obniżają jego aktywność i pogarszają komfort jego życia. Powód utracił bezpowrotnie sprawność fizyczno - motoryczną, co z kolei zmniejszyło jego perspektywy na przyszłość. Zniekształcenie stopy uniemożliwia mu normalne poruszanie się i ogranicza pod względem zawodowym jak i prywatnym. Powód ma też świadomość, że mimo młodego wieku nie będzie w stanie prowadzić normalnego, aktywnego życia - jak przed wypadkiem. Nigdy nie będzie w stanie wykorzystać go w pełni, jak inne osoby w jego wieku. Cierpi na paraliż czterokończynowy i taki statyczny tryb życia ma i będzie miał w przyszłości bardzo negatywne skutki zdrowotne. Powód obecnie nie może również pełnić swoich ról życiowych, społecznych i zawodowych, tj. ojca, męża, pracownika etc.

W odniesieniu do żądania renty z tytułu zwiększonych potrzeb powód wskazał, że prawo do renty na zwiększone potrzeby przysługuje gdy istnieje konieczność stałego leczenia, wykonywania zabiegów, prowadzenie kuracji, świadczenie opieki przez osoby trzecie specjalnego dożywiania czyli gdy ujawni się konieczność ponoszenia stale zwiększonych wydatków dla osiągnięcia poprawy lub zapobieżenia pogorszeniu się stanu poszkodowanego. Zwiększenie potrzeb stanowi szkodę przyszłą wyrażającą się w stale powtarzających się wydatkach nadto przyznanie renty z tytułu zwiększonych potrzeb nie jest uzależnione od wykazania, że poszkodowany potrzeb te faktycznie zaspokaja i ponosi związane z tym wydatki a do jej wystarcza samo istnienie zwiększonych potrzeb jako następstwa czynu niedozwolonego. Powód wyjaśnił jednocześnie, że na żądaną przez niego kwotę 3 500 zł składają się miesięczne koszty opieki (12 godz. dzienne x 8.00 zł x 30 dni = 2880,00 zł) oraz koszty związane z leczeniem przekraczające kwotę 620 zł. Powód zaznaczył przy tym, że po uzyskaniu opinii biegłych sądowych w niniejszej sprawie sprecyzuje ostatecznie roszczenia w zakresie renty. Dodał także, że kwota wskazana w pkt. 3 stanowi skapitalizowaną rentę za okres liczony od października 2010 r. do kwietnia 2012 r. tj. 19 miesięcy x 3500,00 zł = 66.500,00 zł.

W odniesieniu do żądania ustalenia odpowiedzialności strony pozwanej na przyszłość powód wskazał, że dla ustalenia obowiązku wynagrodzenia szkód przyszłych nie jest konieczna pewność powstania dalszych szkód w przyszłości, lecz wystarcza stwierdzenie prawdopodobieństwa, że aktualny stan zdrowia powódki nie ujawnia jeszcze wszystkich skutków uszkodzenia ciała. Powód dodał, że mając na uwadze jego wiek, charakter doznanych urazów oraz ich obecne konsekwencje a także wskazanie przez biegłych, że rokowania co do odzyskania pełnej sprawności są raczej negatywne, żądanie ustalenia odpowiedzialności strony pozwanej na przyszłość względem powoda jest całkowicie uzasadnione.

Na koniec powód odniósł się do twierdzeń strony pozwanej związanych z jego 50 % przyczynieniem się do zaistnienia szkody. Wskazał, że w sytuacji przyczynienia się poszkodowanego może dojść do obniżenia odszkodowania, jednakże nie stanowi to automatycznie o konieczności obniżenia zadośćuczynienia. Konsekwencją stwierdzenia współprzyczynienia jest jedynie powinność badania przez Sąd okoliczności decydujących o tym, czy zmniejszenie odszkodowania winno w ogóle nastąpić. Wynika z tego, że nie jest obowiązkiem Sądu, który stwierdził przyczynienie poszkodowanego zmniejszenie odszkodowania, lecz dokonanie analizy pod kątem zbadania zasadności i skali ewentualnego obniżenia odszkodowania.

W odpowiedzi w piśmie z dnia 18.04.2012 r. strona pozwana podtrzymała wcześniej wyrażone stanowisko dodając, że żądanie zasądzenia comiesięcznej oraz skapitalizowanej renty nie jest uzasadnione. Podkreśliła, że sama tylko utrata zdrowia i ewentualność poniesienia w związku z tym uszczerbku majątkowego, nie jest wystarczająca dla przyjęcia w konkretnej sprawie, że zasadne jest żądanej renty. Szkoda musi mieć bowiem realny charakter i powodować zwiększenie się potrzeb powoda.

W piśmie z dnia 18.07.2012 r. powód rozszerzył żądanie pozwu o zapłatę kwoty 21 665 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia i rehabilitacji oraz 1998 zł z tytułu zwrotu kosztów transportu. W uzasadnieniu wskazał, że w dniach od 17.06.-14.07.2012 r. odbył rehabilitację w ośrodku rehabilitacyjnym (...) S.A. z siedzibą w K. i w związku z poniesionymi kosztami na podstawie art. 444 § 1 k.c. wyjaśniając, iż środki na zapłatę ww. kosztów powód uzyskał przy pomocy osób trzecich i jest zobowiązany do ich zwrotu.

Postanowieniem z dnia 19.07.2012 r. tut. Sąd zabezpieczył powództwo w ten sposób, iż zobowiązał pozwanego Towarzystwo (...) S.A. z siedzibą w W., aby poczynając od prawomocności niniejszego orzeczenia przez czas trwania procesu uiszczał na rzecz powoda P. S. kwotę 2.880 zł miesięcznie, do 10 - ego dnia każdego miesiąca, tytułem renty, wraz z ustawowymi odsetkami na wypadek nieuiszczenia w terminie.

Postanowieniem z dnia 24.10.2012 r. Sąd Apelacyjny we Wrocławiu I Wydział Cywilny oddalił wniesione przez stronę pozwaną od powyższego postanowienia zażalenie.

W piśmie z dnia 15.07.2013 r. powód rozszerzył żądanie pozwu w zakresie dochodzonej renty wnosząc o przyznanie jej w kwocie 5 983,20 zł miesięcznie płatnej do 10 dnia miesiąca począwszy od lipca 2012 r. z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności.

W piśmie z dnia 23.09.2013 r. strona pozwana wskazała, że całokształt sprawy w szczególności jazda z kierowcą będącym pod wpływem alkoholu oraz brak zapiętych pasów bezpieczeństwa uzasadniają podwyższenie stopnia przyczynienia się poszkodowanego do powstania szkody na poziomie 70 %.

W piśmie z dnia 02.02.2015 r. powód rozszerzył powództwo w następujący sposób:

- w zakresie kwoty żądania określonego w pkt. 1 pisma z dnia 13.04.2012 r. o kwotę 505 000 zł tj. kwoty roszczenia o zadośćuczynienie z tytułu doznanej krzywdy; w ten sposób że zawnioskował o zasądzenie na jego rzecz kwoty 955 000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi:

od kwoty 205.000 zł od dnia 01.12.2010r. do dnia zapłaty,

od kwoty 245.000 zł od dnia 18.04.2012 r. do dnia zapłaty,

od kwoty 505.000 zł od 7 dnia od dnia doręczenia pozwanemu niniejszego pisma z rozszerzeniem powództwa do dnia zapłaty;

- w zakresie żądania zwrotu kosztów leczenia określonego w piśmie z dnia 18.07.2012 r. o kwotę 46.395 zł w ten sposób, że wniósł o zasądzenie od strony pozwanej kwoty 70.058 zł tytułem zwrotu kosztów rehabilitacji powoda w Polskim Centrum (...) S.A. wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi:

od kwoty 23.663,00 zł od 7 dnia po dniu doręczenia pozwanemu pisma z dnia 18.07.2012 r.,

od kwoty 46.395 zł od 7 dnia od dnia doręczenia pozwanemu niniejszego pisma z rozszerzeniem powództwa do dnia zapłaty;

- w zakresie żądania renty z tytułu zwiększonych potrzeb w zakresie kosztów opieki i leczenia powód wniósł o zasądzenie kwoty 390.751,80 zł tytułem skapitalizowanej renty z tytułu zwiększonych potrzeb powoda w zakresie kosztów opieki i leczenia za okres od 01.10.2010 r. do 31.12.2014 r. wraz z ustawowymi odsetkami:

- co do kwoty 66.500 zł od upływu 7 dni od doręczenia pozwanemu pisma powoda z dnia 13.04.2012 r. do dnia zapłaty,

- co do kwoty 323.575,80 zł od 7 dnia po dniu doręczenia pozwanemu niniejszego pisma z rozszerzeniem powództwa do dnia zapłaty,

- w zakresie renty z tytułu zwiększonych potrzeb w zakresie kosztów opieki i leczenia powód wniósł o zasądzenie na jego rzecz kwoty 7.661,80 zł za okres począwszy od 01.01.2015 r. na przyszłość płatnej do dnia 10 każdego miesiąca płatnej do rąk powoda wraz z ustawowymi odsetkami na wypadek uchybienia terminowi płatności każdej z rat,

- w zakresie żądania zwrotu kosztów przystosowania obiektu przy ul. (...) w N. do potrzeb osoby niepełnosprawnej poruszającej się na wózku inwalidzkim oraz kosztów wykonania prac przystosowujących przedmiotowy dom do potrzeb osoby niepełnosprawnej powód wniósł o zasądzenie kwoty 98.150,81 zł w tym kosztów wykonania prac przystosowujących przedmiotowy dom do potrzeb osoby niepełnosprawnej wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od 7 dnia od dnia doręczenia pozwanemu niniejszego pisma z rozszerzeniem powództwa do dnia zapłaty.

Powód podtrzymał także żądnie pozwu w zakresie ustalenia odpowiedzialności strony pozwanej na przyszłość względem powoda za skutki wypadku z dnia 06.09.2010r. oraz zasądzenia na jego rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 14.400 zł wraz z opłatą od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 06.09.2010 r. powód P. S. w godzinach porannych oczekiwał na przystanku w N. na autobus do W.. W pewnym momencie na parkingu znajdującego się obok sklepu (...) zatrzymał się samochód osobowy N. (...). Kierowca samochodu i pasażerka udali się na zakupy. Po opuszczeniu sklepu kierowca G. B. (1) zaproponował powodowi, że podwiezie go do W.. Powód zgodził się i usiadł na tylnej kanapie od strony pasażera. Po wejściu do samochodu pasażerki, kierowca włączył się do ruchu i jechał bardzo szybko. P. S. prosił kierowcę o zmniejszenie prędkości jazdy. Gdy tak się nie stało, zaczął nerwowo szukać pasów bezpieczeństwa, jednak nie potrafił ich zapiąć ponieważ nie znalazł dolnej klamry mocującej. Około godziny 08.35 na drodze nr (...) na wysokości miejscowości K. G. B. (1) stracił kontrolę nad pojazdem. Samochód zaczął się obracać i zjechał na przeciwległą część jezdni i zderzył się z nadjeżdżającym z przeciwka samochodem osobowym A.. Siedzące wewnątrz obu pojazdów osoby, w tym powód, doznały obrażeń ciała, a pasażerka samochodu prowadzonego przez G. B. (1) zmarła. W trakcie czynności wyjaśniająco sprawdzających wykazano, że kierujący samochodem G. B. (1) znajduje się pod wpływem alkoholu.

Dowód:

- opinia biegłego sądowego z zakresu medycyny sądowej M. B. – k. 513 - 515,

- zeznania świadka M. S. – e protokół z dnia 19.04.2012 r. 07:10 – 27:20 – k. 155 - 156,

- zeznania powoda P. S. – k. 221 - 229,

- zeznania świadka G. B. (1) – 551 - 552,

Stopień trzeźwości G. B. (1), w chwili jego styczności z powodem nie był znany. Z uwagi na okoliczność, iż ich bezpośredni kontakt ze sobą odbywał się na powietrzu, zaś w kabinie samochodu obie te osoby przebywały bardzo krótko także z uwagi na fakt, że czas w samochodzie powód poświęcił na powstrzymywanie kierującego przed szybką jazdą a następnie na poszukiwaniu pasa bezpieczeństwa, powód nie musiał wyczuć od G. B. (1) zapachu alkoholu.

Dowód:

- opinia biegłego sądowego z zakresu medycyny sądowej M. B. – k. 513 -515,

Powód został przewieziony do Kliniki (...)- (...)we W.. W chwili przyjęcia do Kliniki powód przytomny, w kontakcie słownym, wydolny krążeniowo i oddechowo. Rozpoznano u niego: uraz wielonarządowy, złamanie kręgu C 5, plegię kończyn dolnych ze zniesieniem czucia od poziomu (...), porażenie zwieracza pęcherza moczowego, ranę tłuczoną potylicy, liczne rany twarzoczaszki, złamanie wyrostków rylcowatych kościramieniowej i łokciowej prawej. W dniu 07.09.2010r. powód był operowany – przeprowadzono korporektomię C6, stabilizację przednię C5 - C7. W drugim etapie zabiegu w dniu 13.09.2010r. przeprowadzono laminektomię C6, stabilizację tylną C5 - C7. Przebieg pooperacyjny nie był powikłany a rany goiły się prawidłowo.

W dniu 23.09.2010 r. powód został przekazany do Oddziału (...) (...)Szpitala w O.. W Karcie informacyjnej Kliniki (...)przy ulicy (...)we W.wpisano, m.in. rozpoznanie: odleżyna okolicy kości krzyżowej.

W trakcie pobytu powoda w tej placówce podleczono odleżynę okolicy lędźwiowej, założono nowe opatrunki przedramienia. W dniu 29.09.2010 r. powoda wypisano do domu z zaleceniami pielęgnacji i codziennych zmian opatrunkowych okolicy krzyżowej. Ustalono termin przyjęcia w oddział rehabilitacyjny.

W dniu 29.10.2010r. powód został przyjęty do (...) Wojewódzkiego Szpitala (...)we W.przy ulicy (...). Powodem hospitalizacji były stany gorączkowe powoda. W dniu przyjęcia powód przeszedł konsultację chirurgiczną podczas której rozpoznano u niego odleżynę okolicy krzyżowej. Podczas zbiegu odleżynę opracowano chirurgicznie - wycięto tkanki martwicze. Zalecono profilaktykę przeciwodleżynową oraz opatrunki. Podczas konsultacji z dnia 02.11.2010 r. zalecono stosowanie leczenia odleżyny w dalszym etapie opatrunkami specjalistycznymi. W toku zastosowanego leczenia uzyskano poprawę i w dniu 05.11.2010 r. wypisano powoda w stanie stabilnym do domu. W zaleceniach, lekarz wypisujący wskazał przemywanie odleżyny, a następnie zaopatrywanie rany na jałowo.

W dniu 18.11.2010 r. powód został przyjęty do Zakładu (...)Polskie Centrum (...) Instytut Medyczny Sp. z o.o.– Oddział (...) Z., celem kontynuacji leczenia i rehabilitacji. W chwili przyjęcia w Oddział powód był przytomny w kontakcie logicznym, leżący, z plegią kończyn dolnych i niedowładem kończyn górnych. Stwierdzono znaczny zanik mięśni i liczne przykurcze a także odleżynę okolicy kości krzyżowej o wymiarach około 4 cm x 8 cm penetrująca do kości z martwicą tkanek. W trakcie pobytu w Oddziale powód był intensywnie rehabilitowany. Wdrożono procedury przeciwodleżynowe. Powód przebywał w Zakładzie (...)do dnia 19.03.2011 r.

Dowód:

- zeznania świadka M. S. – e protokół z dnia 19.04.2012 r. 07:10 – 27:20 – k. 155-156,

- zeznania powoda P. S. – k. 221 - 229,

- opinia biegłego sądowego z zakresu psychiatrii D. R. – k. 274 - 277, opinia uzupełniająca – k. 342,

- opinia biegłego sądowego z zakresu neurochirurgii lek. med. J. C. – k. 348 - 354,

- opinia biegłego sądowego z zakresu pielęgniarstwa mgr G. K. – k. 412 - 443,

- opinia biegłego sądowego z zakresu chirurgii urazowej i ortopedii lek. med. S. L. – k. 567 - 573,

- opinia biegłego sądowego z zakresu medycyny sądowej M. B. – k. 513 - 515,

- dokumentacja medyczna leczenia powoda – k. 38 - 49, 175 - 189

- zaświadczenie z dnia 28.01.2011 r. – k. 29,

- kopie rachunków – k. 18 - 24, 26 - 28, 32 - 35,

W dniu 19.10.2010 r. (...) ds. Orzekania o Niepełnosprawności we W. orzekł o zaliczeniu powoda do osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności.

Dowód:

- orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z dnia 19.10.2010 r. – k. 182,

W orzeczeniu z dnia 19.04.2011 r. lekarz orzecznik ZUS ustalił, że powód jest całkowicie niezdolny do pracy do dnia 30.06.2013 r. a także, że jest on niezdolny do samodzielnej egzystencji do dnia 30.06.2012 r.

Dowód:

- orzeczenie lekarza orzecznika ZUS – k. 50,

- zaświadczenie o przyznaniu renty – k. 51,

W piśmie z dnia 02.11.2010 r. powód, reprezentowany przez pełnomocnika radcę prawnego, wezwał stronę pozwaną do zapłaty kwoty 250 000 zł oraz do wypłaty bezspornej kwoty 25 000 zł z tytułu zadośćuczynienia w związku ze szkodą, jakiej doznał powód w związku z wypadkiem drogowym, jaki miał miejsce w dniu 05.09.2010 r. W uzupełnieniu wezwania pełnomocnik powoda przesłał stronie pozwanej szereg dokumentów celem wykazania wysokości poniesionych kosztów związanych z leczeniem i opieką nad powodem.

W piśmie z dnia 05.01.2011 r. strona pozwana poinformowała pełnomocnika powoda o przyznaniu odszkodowania w wysokości 15 000 zł, z kolei w piśmie z dnia 10.02.2011 r. poinformowała pełnomocnika powoda o przyznaniu w łącznej wysokości 91 741 zł. Po uwzględnieniu dotychczas wypłaconej kwoty oraz przyjętego 50 % przyczynienia się poszkodowanego do zaistnienia szkody, do dopłaty pozostała kwota 31 470,50 zł. Strona pozwana wyjaśniła jednocześnie, że świadczenie z tytułu zadośćuczynienie za doznaną krzywdę wyniosło łącznie 90 000 zł (łączna suma wypłat z tego tytułu wynosiła 45 000 zł), z tytułu kosztów leczenia 445 zł (do wypłaty pozostała kwota 222,50 zł), z tytułu kosztów dojazdu żony pozwanego do szpitali kwotę 96 zł (do wypłaty kwota 48 zł). Strona pozwana przyznała także zaliczkę z tytułu kosztów leczenia w ZOZ Polskie Centrum (...) Instytut Medyczny sp. z o.o. w wysokości 1200 zł.

W piśmie z dnia 08.04.2011 r. pełnomocnik powoda przedstawiła stronie pozwanej kolejne faktury vat i wezwała do wypłaty kwoty dalszego odszkodowania w wysokości 26 700 zł. W piśmie z dnia 18.04.2011 r. pełnomocnik powoda wezwała stronę pozwaną do zapłaty łącznej kwoty 10740 zł przedkładając faktury vat związane z leczeniem i rehabilitacją powoda.

W odpowiedzi, w piśmie z dnia 21.04.2011 r. strona pozwana poinformowała pełnomocnika powoda o przyznaniu odszkodowania w wysokości 5 000 zł.

Wraz z pismem datowanym na dzień 25.05.2011 r. pełnomocnik powoda przesłała stronie powodowej dokumentację medyczną dotyczącą leczenia powoda i zwróciła się o ponowną analizę sprawy także w zakresie przyczynienia się poszkodowanego do zaistnienia szkody.

W piśmie z dnia 31.05.2011 r. strona pozwana poinformowała pełnomocnika powoda o przyznaniu odszkodowania z tytułu z tytułu zwrotu kosztów pobytu w szpitalu długoterminowym w wysokości 15 840 zł. Po uwzględnieniu przyjętego stopnia przyczynienia się poszkodowanego do zaistnienia szkody oraz dotychczas wypłaconych zaliczek do zapłaty pozostała kwota 1720 zł.

Dowód:

- dokumenty zgromadzone w aktach szkody strony pozwanej nr (...), w szczególności wezwanie do zapłaty z dnia 02.11.2010 r. decyzja o przyznaniu odszkodowania z dnia 05.01.2011 r., z dnia 24.03.2011 r., z dnia 21.04.2011 r., pismo z dnia 10.02.2011 r.,

- wezwanie do zapłaty z dnia 02.11.2010 r. – k. 12 - 13,

- pismo uzupełniające wezwanie do zapłaty z dnia 20.12.2010 r. – k. 14,

- kopie biletów kolejowych – k. 16 - 17,

- wezwanie do zapłaty dalszej kwoty odszkodowania – k. 24 - 25,

- wezwanie do zapłaty dalszej kwoty odszkodowania z dnia 18.04.2011 r. – k. 30 - 31,

- wezwanie do zapłaty z dnia 25.05.2011 r. – k. 36 - 37,

- decyzja o przyznaniu odszkodowania z dnia 31.05.2011 r. – k. 52 - 53,

- decyzja o przyznaniu odszkodowania z dnia 05.01.2011 r. – k. 54 - 55,

- decyzja o przyznaniu odszkodowania z dnia 21.04.2011r. – k. 56 - 57,

W dniach 17.06. – 14.07.2012 r. powód odbył rehabilitację w ośrodku rehabilitacyjnym (...) S.A. w K. ponosząc z tego tytułu koszty w łącznej wysokości 23 663 zł (21 665 zł z tytułu kosztów usługi rehabilitacyjnej oraz 1998 zł z tytułu kosztów transportu). W ośrodku tym powód przebywał jeszcze od 09.06. do 13.07.2013r. ponosząc koszty w wysokości 24 645 zł oraz od 30.03. do 05.04.2014r. ponosząc koszty 21750 zł.

Dowód:

- faktury vat – k. 246 - 247, 672 - 676,

- wykaz wykonanych usług – k. 248, 670 - 671,

- zeznania świadka M. S. – e protokół z dnia 19.04.2012 r. 07:10 – 27:20 – k. 155 - 156,

- zeznania powoda P. S. – k. 221 - 229,

Obrażenia doznane przez powoda w wypadu z dnia 06.09.2010 r. w postaci urazu wielonarządowego, złamania kręgu C 5, plegii kończyn dolnych ze zniesieniem czucia od poziomu (...), porażenia zwieracza pęcherza moczowego, rany tłuczoną potylicy, licznych ran twarzoczaszki, złamania wyrostków rylcowatych kości ramieniowej i łokciowej prawej skutkują trwałym lub długotrwałym uszczerbkiem na zdrowiu w wysokości 100 %.

Istnieje ryzyko pojawienia się w przyszłości nieujawnionych obecnie ujemnych dla zdrowia następstw wypadku. Powód będzie odczuwał skutki wypadku przez całe życie.

We wczesnym okresie powypadkowym powód wymagał wyłącznej specjalistycznej opieki pielęgniarskiej. Z uwagi na przewlekłą, trudno gojącą się odleżynę, istotne ryzyko wystąpienia nowych odleżyn oraz całkowity deficyt samoopieki i samopielęgnacji, powód wymaga specjalistycznej opieki pielęgniarskiej oraz dodatkowej opieki niewykwalifikowanych osób. Wskazane jest również wdrożenie planu dietetycznego, w celu zniwelowania niedoborów energetycznych oraz wdrożenie intensywnej rehabilitacji w miejscu zamieszkania powoda, w celu profilaktyki zaników mięśniowych i spastyczności kończyn.

Powód wymagał, wymaga i będzie wymagał w przyszłości opieki osób trzecich we wszystkich czynnościach życia codziennego. Powód jest niezdolny do samodzielnej egzystencji.

Powód wymaga opieki osób trzecich w wymiarze nie mniejszym niż 12 godzin na dobę. Liczba ta uwzględnia przewlekłą, trudno gojącą się odleżynę, istotne ryzyko wystąpienia nowych odleżyn oraz całkowity deficyt samoopieki i samopielęgnacji.

W okresie od dnia 06.09.2010 r. do dnia 25.05.2013 r. powód wymagał opieki osób trzecich w łącznej liczbie godzin: 9396 godzin. Miesięczne zapotrzebowanie powoda na opiekę osób trzecich liczone jako iloczyn liczby godzin i dni miesiąca wynosi (12 godzina x 30 dni): 360 godzin.

W procesie pielęgnowania powoda, kluczowym elementem jest utrzymanie czystości całego ciała (profilaktyka wtórnych zakażeń, komfort), utrzymanie prawidłowego bilansu wodnego (profilaktyka hipowolemii, profilaktyka zakażeń układu moczowego), utrzymanie prawidłowego zbilansowanego ładunku energetycznego w dostarczanym pożywieniu (profilaktyka niedowagi, profilaktyka odleżyn - dieta wysokobiałkowa) oraz profilaktyka odleżyn. Działania profilaktyczne mają na celu wyeliminowanie ryzyka powstania nowych zmian na powłokach skórnych. Do działań tych niezbędny jest następujący sprzęt: materac przeciwodleżynowy (w który powód jest zaopatrzony), różnego rodzaju udogodnienia pod potylicę, pośladki, pięty i inne części styczne, które są narażone na długotrwały ucisk, naciąganie czy rozrywanie.

Powód w zakresie pielęgnacji odleżyny i płukania pęcherza moczowego wymaga zaopatrzenia w pieluchomajtki i środki pielęgnacji skóry. Miesięczny koszt zakupu leków i wyrobów medycznych, w tym pieluchomąjtek, niezbędnych do prawidłowej pielęgnacji powoda, to kwota 1678,60 zł.

Obecnie powód wymaga stałej opieki osób trzecich we wszystkich czynnościach życia codziennego. Stwierdzono u niego istotny deficytu samoopieki i samopielęgnacji oraz istotne ryzyko wystąpienia nowych odleżyn. Powód w chwili obecnej jest osobą niezdolną do samodzielnej egzystencji. Wymaga całodobowej pomocy osób trzecich w zakresie samoopieki i samopielęgnacji. Dla prawidłowego procesu pielęgnowania odleżyn i optymalnego sposobu żywienia, determinującego proces leczenia powstałych odleżyn, wymagana jest stała opieka pielęgniarki opieki długoterminowej domowej.

Dowód:

- opinia biegłego sądowego z zakresu pielęgniarstwa mgr G. K. – k. 412 - 429, opinia uzupełniająca – k. 499 - 501,

- opinia biegłego sądowego z zakresu neurochirurgii lek. (...). J. C. – k. 348 - 353,

W zakresie ortopedycznym, trwały uszczerbek na zdrowiu u powoda związany z wypadkiem z dnia 06.09.2010 r. wynosi 100 %. Konsekwencją wypadku jest bowiem niedowład czterokończynowy powodujący niezdolność powoda do samodzielnej egzystencji, konieczność stałej opieki osób trzecich, ciągłą walkę z odleżynami, konieczność utrzymywania toalety przetoki nadłonowej. Ze względu na ograniczenia ruchowe znacznego stopnia powikłaniem są odleżyny, z którymi powód wciąż walczy (odleżyny są stale obecne, jedna się częściowo goją, inne powstają). Powoduje to zwiększone ryzyko infekcji ogólnoustrojowej oraz zaburzenia elektrolitowe. U powoda zaobserwowano także powstawanie skostnień pozaszkieletowych w okolicy kolana lewego. Ponadto z powodu słabszej zdolności wentylacji płuc istnieje zagrożenie zapaleniem płuc. Z powodu stałej konieczności utrzymywania przetoki nadłonowej istnieje także zagrożenie infekcją dróg moczowych. Inwalidztwo powoda jest trwałe, skutki wypadku powód będzie odczuwał do końca życia, aktywność życiowa powoda jest znacznie ograniczona, powód nie jest zdolny do samodzielnej egzystencji. Ból i cierpienie towarzyszy powodowi od czasu wypadku. Pomimo porażenia czterokończynowego powód boleśnie odczuwa spastykę w kończynach dolnych, konieczność stałej, codziennej rehabilitacji powoduje też codzienne odczuwanie bólu przy ćwiczeniach rehabilitacyjnych. Powód wymaga także opieki osób trzecich. W okresach pobytu w szpitalu, ze względu na powszechnie znane zjawisko niedoboru personelu powód wymagał również pomocy osób z zewnątrz w wymiarze do 6 godzin dziennie w celu pomocy w karmieniu i toalecie. Obecnie wymaga pomocy przez 16 godzin dziennie (po odliczeniu z doby 8 godzin na sen). Powód wymaga specjalnej diety, stałego stosowania leków odkażających przewód moczowy, odżywek wysokobiałkowych uzupełniających utratę białka poprzez odleżyny, leków zewnętrznych stosowanych w stałym leczeniu odleżyn, codziennej rehabilitacji, zmiany opatrunków, a co za tym idzie środków opatrunkowych i sprzętu rehabilitacyjnego, w tym wózka inwalidzkiego, łóżka ortopedycznego z dodatkowym wyposażeniem w poduszki i materac przeciwodleżynowy, stosowania pieluchomajtek.

Powód sam może jedynie jeść lewą ręką, ubrać odzienie górnej połowy ciała, może sam poruszać się obrębie parteru swojego domu na wózku inwalidzkim. Do wszelkich innych czynności związanych z samoobsługą potrzebuje pomocy osób trzecich, pomimo tej pomocy nie jest w stanie chodzić. Nie jest wykluczone osiągniecie przez powoda zdolności chodzenia przy pomocy sprzętu ortopedycznego, obecnie jednak na osiągnięcie takiej zdolności nic nie wskazuje.

Dowód:

- opinia biegłego sądowego z zakresu chirurgii urazowej i ortopedii lek. med. S. L. – k. 567 - 573,

Powód P. S. cierpi obecnie na zaburzenia depresyjne umiarkowane objawiające się obniżeniem nastroju, utratą zainteresowań, anhedonią, niską samooceną i utratą wiary w siebie. Powód cierpi także na zburzenia snu i apetytu i jest rozdrażniony.

Czas wystąpienia zaburzenia, charakter objawów, kontekst sytuacyjny jednoznacznie wskazują, że choroba ma charakter reaktywny i jest wynikiem poddania silnemu stresowi w wyniku obrażeń somatycznych powstałych w wypadku z dnia 06.09.2010 r.

Powód nie ujawnia objawów wytwórczych i nie doszło u niego do organicznego uszkodzenia mózgu. Powód nie podejmował poważnych prób samobójczych i nie był hospitalizowany psychiatrycznie.

Stopień uszczerbku na zdrowiu z tego tytułu wynosi 50 %

W przyszłości istnieje ryzyko naturalnego pogłębiania się depresji oraz możliwość mniej korzystnej oceny aktualnego stanu zdrowia szczególnie w wypadku podjęcia intensywnego leczenia, które nie przyniosłoby spodziewanych efektów co spowoduje bardziej negatywną ocenę ciężkości depresji.

Powód w związku wyłącznie z zaburzeniami psychicznymi nie wymagał opieki osób trzecich, jednak ze względu na depresję wymaga stałego przyjmowania leków i pozostawania pod opieką specjalisty psychiatry.

Dowód:

- opinia biegłego sądowego z zakresu psychiatrii D. R. – k. 274 - 277, opinia uzupełniająca – k. 342,

Nieruchomość, w której powód obecnie zamieszkuje, wymaga przystosowania do potrzeb osób niepełnosprawnych poruszających się na wózkach inwalidzkich. Aby przystosować obiekt do potrzeb osób niepełnosprawnych należy wykonać następujące prace budowlanych modernizacyjnych:

- w zakresie zagospodarowania działki - należy wykonać plac postojowo-manewrowy dla samochody. Z placu manewrowego należy wykonać pochylnię (podjazd) dla osoby poruszającej się na wózku inwalidzkim o szerokości min 1,2 m. Wzdłuż pochylni po jej obu stronach należy zamontować krawężnik wychodzący ponad poziom posadzki pochylni o min. 7 cm. Pochylnia przy drzwiach wejściowych do budynku powinna być zakończona spocznikiem o powierzchni 1,5 x 1,5m. Przy pochylnie należy zamontować obustronne balustrady. Plac manewrowy, pochylnia oraz spocznik powinien być wykonany z materiału utwardzonego. Można zastosować kostki betonowe typu polbruk lub inny antypoślizgowy materiał;

- w zakresie budynku - wszystkie drzwi wewnętrzne powinny mieć szerokość w świetle ościeżnicy co najmniej 90 cm. W tym celu drzwi węższe należy zdemontować. Otwory w ścianie należy poszerzyć do 90 cm i przesklepić prefabrykowanymi nadprożami. Progi drzwiowe wysokie należy zlikwidować, progi niskie obudować listwami ze spadkiem obustronnym;

- w zakresie łazienki na piętrze - należy zdemontować wannę narożną oraz umywalkę. Przerobienia wymagają również podejścia wodociągowe dopływowe oraz podejścia kanalizacyjne odpływowe do kabiny prysznicowej oraz umywalki. Po zamontowaniu kabiny prysznicowej oraz umywalki należy zamontować uchwyty, poręcze, lustro uchylne i inne akcesoria niezbędne dla osób niepełnosprawnych. Poszerzenia wymagają również drzwi do łazienki;

- komunikacja z parteru na piętro zapewniona powinna zostać dźwigiem platformowym C. A 5000. Można zastosować inne urządzenie dźwigowe spełniające wymaganą funkcje komunikacyjną. Dźwig będzie posadowiony na niewielkiej stopie fundamentowej. W tym celu konieczne będzie częściowe zdemontowanie orurowania ogrzewania podłogowego i wykonanie stosownych obejść.

Przystosowania obiektu przy ul. (...) w N. do potrzeb osoby niepełnosprawnej poruszającej się na wózku inwalidzkim wyniesie 84 973,21 zł brutto. Powód wykonał na własny koszt plac manewrowo - postojowy oraz podjazd (pochylnię) dla osoby niepełnosprawnej. Nie wykonano pośredniego spocznika. Koszt wykonanych przez powoda prac przystosowujących przedmiotowy dom do potrzeb osoby niepełnosprawnej wynosi 13 177,60 zł brutto.

Dowód:

- opinia biegłego sądowego z zakresu budownictwa mgr. inż. W. C. – k. 599 - 630,

Opisany wyżej stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie przedłożonych przez strony dokumentów, w szczególności dokumentacji medycznej, dokumentów zgromadzonych w aktach Sądu Rejonowego w Oławie II Wydział Karny, które pozwoliły na ustalenie przebiegu zdarzenia z dnia 06.09.2010 r., doznanych przez powoda obrażeń, sposobu i długości jego leczenia i rehabilitacji oraz jego skutków.

Korespondencja przedprocesowa stron dała z kolei dowód na okoliczność stanowisk stron w sporze a także wartości ponoszonych przez powoda kosztów związanych z leczeniem a także próby ugodowego rozwiązania sporu.

Sąd przeprowadził także dowód z przesłuchania świadków M. S., G. B. (1) oraz powoda P. S.. Ich relacjom Sąd dał wiarę w całości ponieważ w zakresie przyczyn zaistnienia zdarzenia, sposobu leczenia powoda a także opieki nad nim wzajemnie się potwierdzały i uzupełniały, były także zbieżne z tym, co wynikało z treści dołączonych do sprawy dokumentów.

Sąd przeprowadził także dowód z opinii biegłych sądowych z zakresu medycyny sądowej M. B., z zakresu psychiatrii D. R., z zakresu neurochirurgii lek. med. J. C., mgr. inż. W. C., z zakresu chirurgii urazowej i ortopedii lek. med. S. L.. Sąd uznał, że opinie zostały sporządzone zgodnie z zleceniem Sądu w sposób rzetelny i pełny. Biegli przeprowadzili badania oraz dokonali całościowej analizy dokumentacji medycznej a także szczegółowych badań powoda i zgodnie ze swoimi specjalizacjami wyciągnęli niebudzące wątpliwości Sądu wnioski a w opiniach uzupełniających udzieli odpowiedzi na zarzuty i pytania stron.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo w przeważającej części było uzasadnione.

Powód P. S., po ostatecznym sprecyzowaniu powództwa domagał się zasądzenia od strony pozwanej Towarzystwa (...) polska S.A. w W. następujących należności:

- kwoty 955.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwoty 205.000 zł od dnia 01.12.2010r. do dnia zapłaty, od kwoty 245.000 zł od dnia 18.04.2012 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 505.000 zł od 7 dnia od dnia doręczenia pozwanemu niniejszego pisma z rozszerzeniem powództwa do dnia zapłaty;

- kwoty 70.058 zł tytułem zwrotu kosztów rehabilitacji powoda w Polskim Centrum (...) S.A. wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwoty 23.663,00 zł od 7 dnia po dniu doręczenia pozwanemu pisma z dnia 18.07.2012 r., od kwoty 68.060,00 zł od 7 dnia od dnia doręczenia pozwanemu niniejszego pisma z rozszerzeniem powództwa do dnia zapłaty,

- kwoty 390.075,80 zł tytułem skapitalizowanej renty z tytułu zwiększonych potrzeb w zakresie kosztów opieki i leczenia za okres od 01.10.2010r. do 31.12.2014r. wraz z ustawowymi odsetkami od kwoty 66.500 zł od upływu 7 dni od doręczenia pozwanemu pisma powoda z dnia 13.04.2012 r. do dnia zapłaty, oraz od kwoty 323.575,80 zł od 7 dnia po dniu doręczenia pozwanemu niniejszego pisma z rozszerzeniem powództwa do dnia zapłaty,

- kwoty 7.661,80 zł tytułem renty z tytułu zwiększonych potrzeb w zakresie kosztów opieki i leczenia za okres począwszy od 01.01.2015 r. na przyszłość płatnej do dnia 10 każdego miesiąca płatnej do rąk powoda wraz z ustawowymi odsetkami na wypadek uchybienia terminowi płatności każdej z rat,

- kwoty 98.150,81 zł tytułem kosztów przystosowania obiektu przy ul. (...) w N. do potrzeb osoby niepełnosprawnej poruszającej się na wózku inwalidzkim oraz kosztów wykonania prac przystosowujących przedmiotowy dom do potrzeb osoby niepełnosprawnej wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od 7 dnia od dnia doręczenia pozwanemu niniejszego pisma z rozszerzeniem powództwa do dnia zapłaty. Powód domagał się także ustalenia odpowiedzialności strony pozwanej na przyszłość za skutki wypadku z dnia 06.09.2010 r. oraz zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 14.400 zł wraz z opłatą od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

Pozwany ubezpieczyciel wskazywał na konieczność oddalenia powództwa wskazując, że w wypłaconym już świadczeniu z tytułu zadośćuczynienia i odszkodowania uwzględnia wszystkie okoliczności sprawy mające wpływ na jego wysokość. Strona pozwana był także zdania, że powód przyczynił się do powstania szkody wsiadając do samochodu prowadzonego przez nietrzeźwego kierowcę a także poprzez zaniechanie zapięcia pasów bezpieczeństwa.

Treść podniesionych zarzutów spowodowała, że dla rozstrzygnięcia sporu konieczne było dokonanie oceny poszczególnych dochodzonych żądań, w tym wykazania ich wartości i celowości z uwzględnieniem wypłaconego wcześniej odszkodowania. Oceny wymagał także podniesiony przez stronę pozwaną zarzut przyczynienia się powoda do zaistnienia szkody.

Zgodnie z normą art. 822 k.c. przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na rzecz której została zawarta umowa ubezpieczenia. Uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń.

W sprawie niniejszej strony nie pozostawały w sporze co do faktu, iż właściciel samochodu, którym podróżował powód ubezpieczony był od odpowiedzialności cywilnej w pozwanym towarzystwie ubezpieczeniowym. Nie było zatem wątpliwości o możliwości zastosowania powołanej normy prawnej do rozstrzygnięcia niniejszego sporu. Odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń jest odpowiedzialnością za ubezpieczającego, ten zaś odpowiada na zasadzie statuowanej w art. 436 k.c. Odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek, ponosi samoistny posiadacz mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody. Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną wypadkiem oznacza zatem obowiązek naprawienia szkody majątkowej wynikłej z wypadku, jak i obowiązek zadośćuczynienia doznanej krzywdy (szkody na osobie).

Podstawą materialną dochodzonego przez powódkę roszczenia były przepisy art. 444 § 1 i 2 k.c. i art. 445 § 1 k.c.

W art. 445 § 1 k.c. dotyczącym zadośćuczynienia pieniężnego, ustawodawca posługuje się pojęciem niedookreślonym „suma odpowiednia”. W bogatym w tej kwestii orzecznictwie ugruntował się aprobowany także i w piśmiennictwie pogląd opowiadający się za kompensacyjnym charakterem przewidzianego w art. 445 § 1 k.c. zadośćuczynienia. (zob. uchwała Sądu Najwyższego z 8.12.1973 r., III CZP 37/73). Dla przykładu tylko Sąd wskazuje na pogląd Sądu Apelacyjnego w Białymstoku wyrażony wyroku z dnia 13.09.2012 r. ( I ACa 349/12) zgodnie z którym zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę stanowi przybliżony ekwiwalent za doznaną przez pokrzywdzonego szkodę niemajątkową (krzywdę), a zatem powinno ono wynagrodzić doznane przez pokrzywdzonego cierpienia, utratę radości życia oraz ułatwić mu przezwyciężenie ujemnych przeżyć psychicznych. Celem zadośćuczynienia jest naprawienie szkody niemajątkowej wyrażającej się krzywdą w postaci cierpień fizycznych i psychicznych dlatego ustalając kwotę zadośćuczynienia należy mieć na uwadze rozmiar cierpień fizycznych związanych z zaistnieniem wypadku, jak i dolegliwości bólowe powstałe w następstwie urazu oraz długotrwałego leczenia. Wśród innych okoliczności wpływających na wysokość zadośćuczynienia jest między innymi wymóg ustalenia go w rozsądnych granicach adekwatnych do aktualnych stosunków majątkowych, bo jak wspomniano jego celem jest pokrycie szkody majątkowej, a nie wzbogacenie poszkodowanego. Kwota zadośćuczynienia winna przy tym odpowiadać aktualnym warunkom życiowym i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa. Przy ustalaniu zadośćuczynienia trzeba również uwzględniać: rodzaj naruszonego dobra, rozmiar krzywdy, stopień winy sprawcy, przyczynienia się pokrzywdzonego do szkody, wiek pokrzywdzonego. (por. także wyrok Sądu Najwyższego z dnia 04.06.1968 r., I PR 175/68, uchwałę pełnego składu Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z dnia 8.12.1973 r., III CZP 37/73 oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 03.11.1994 r, sygn. akt: APr 43/94).

Przy ustalaniu kwoty zadośćuczynienia nie można również pomijać czasokresu leczenia się poszkodowanego i odczuwania dolegliwości fizycznych i uczucia krzywdy spowodowanej ułomnością. Zgodnie z nowszym orzecznictwem Sądu Najwyższego (por: wyrok z 30.01.2004 r. I CK 131/03) powołanie się przez Sąd przy ustalaniu zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę na potrzebę utrzymania wysokości zadośćuczynienia w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa, nie może prowadzić do podważenia kompensacyjnej funkcji zadośćuczynienia; podobnie uwzględnianie stopy życiowej społeczeństwa przy określaniu wysokości zadośćuczynienia nie może podważać jego kompensacyjnej funkcji (tak Sąd Najwyższy w wyroku z 10.03.2006 r. IV CSK 80/05).

Mając na uwadze powyższe a także wyniki postępowania dowodowego przeprowadzonego w sprawie, żądanie powoda w zakresie zasądzenia na jego rzecz zadośćuczynienia zasługuje na uwzględnienie co do zasady, jednak jego wysokość wymaga ograniczenia.

Powód z tytułu zadośćuczynienia domagał się zapłaty kwoty 1 000 000 zł, jednak przy całokształcie okoliczności sprawy Sąd doszedł do przekonania, że jest to kwota zbyt wysoka. Przy uwzględnieniu zakresu doznanych obrażeń, długiego okresu leczenia i jego przebiegu, a także ilości zabiegów operacyjnych oraz oszacowany przez biegłych stopień uszczerbku na zdrowiu, adekwatną kwotą zadośćuczynienia jest kwota 600 000 zł. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy wskazuje, że wypadek z dnia 06.09.2010 r. pozostawił trwałe konsekwencje właściwie w każdym aspekcie życia powoda. Doznane obrażenia spowodowały, że z osoby w pełni sprawnej i żyjącej pełnią życia stał się osobą zamkniętą i potrzebującą opieki w wykonaniu większości czynności dnia codziennego. Podkreślenia wymaga w tej kwestii, że biegły sądowy lek. med. D. R. specjalista z zakresu psychiatrii w wydanej opinii wskazał, że na skutek wypadku komunikacyjnego u powoda pojawiły się zaburzenia depresyjne powodujące trwały uszczerbek na zdrowiu w wysokości 50 %. Biegły stwierdził u powoda niską samoocenę, utratę wiary w siebie, poczucie winy i małej wartości, a także pesymizm, zaburzenia snu i apetytu. Z kolei biegły sądowy lek. med. J. C. stwierdził, że stan psychofizyczny powoda po wypadku będzie się pogarszał. Uwzględniając zakres obrażeń powoda na skutek wypadku biegły określił, że trwały uszczerbek na zdrowiu w wysokości 100 %. Ocenił także, że rokowania co do zdrowia powoda na przyszłość są złe. Biegły podkreślał także, że powód wymaga stałej i kompleksowej rehabilitacji oraz fizykoterapii, a także stosowania środków medycznych i leków. Jego zdaniem powód już do końca życia będzie doświadczał bólu i cierpienia o znacznym natężeniu. Podobne wnioski wyciągnął po badaniu powoda biegły sądowy z dziedziny pielęgniarstwa mgr G. K.. Jego zdaniem powód jest osobą niezdolną do samodzielnej egzystencji, wymagającą całodobowej pomocy osób trzecich w zakresie samoopieki i samopielęgnacji. W przypadku powoda istnieje także wysokie ryzyko powstania nowych odleżyn.

Datę początkową żądania odsetkowego w zakresie kwot 205 000 zł od dnia 18.12.2010 r. od kwoty 245 000 zł od dnia 18.04.2012 r. oraz od kwoty 105 000 zł od dnia 11.02.2015r. Sąd wskazał, zgodnie z żądaniem wyrażonym w piśmie z dnia 02.02.2015 r. w oparciu o art. 481 k.c. i art. 455 k.c.

Pozostałe roszczenia dochodzone przez powódkę miały podstawę w art. 444 § 1 k.c. Sąd podkreśla w tej kwestii, że odszkodowanie przewidziane w tym przepisie obejmuje wszelkie wydatki pozostające w związku z uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia, jeżeli są konieczne (niezbędne) i celowe (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 09.01.2008 r., II CSK 425/07). W orzecznictwie ukształtował się pogląd, który podziela też i Sąd rozpoznający przedmiotową sprawę, że celowość ponoszenia wszelkich wydatków może być związana nie tylko z możliwością uzyskania poprawy stanu zdrowia, ale też z potrzebą utrzymania tego stanu, jego niepogarszania (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26.01.2011 r., IV CSK 308/10). Zawsze jednak obowiązek zwrotu dotyczy wydatków rzeczywiście poniesionych i nie wystarczy wykazanie, że były one obiektywnie potrzebne. Odszkodowanie przysługuje bowiem w związku z poniesionym uszczerbkiem majątkowym, nie zaś w związku z uszczerbkiem na zdrowiu. (tak też w: wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 08.02.2006 r., I ACa 1131/05 oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 30.07.1997 r., I ACr 450/96). W grupie wydatków celowych i koniecznych, pozostających w związku z uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia tradycyjnie wymienia się koszty leczenia (pobytu w szpitalu, pomocy pielęgniarskiej, koszty lekarstw), specjalnego odżywiania się, nabycia protez i innych specjalistycznych aparatów i urządzeń (np. protez, kul, aparatu słuchowego, wózka inwalidzkiego). Do grupy tej zalicza się również wydatki związane z transportem chorego na zabiegi i do szpitala, koszty związane z odwiedzinami chorego w szpitalu czy wynikające z konieczności specjalnej opieki i pielęgnacji nad chorym, koszty zabiegów rehabilitacyjnych, wreszcie koszty przygotowania do innego zawodu.

Mając na uwadze powyższe rozważania oraz po dokonaniu analizy materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, Sąd doszedł do przekonania, że roszczenie powoda w zakresie zwrotu kosztów związanych z leczeniem w kwocie 70 058 zł było uzasadnione. Na dochodzone roszczenie składały się następujące należności: 23.663 zł z tytułu zwrotu kosztów rehabilitacji powoda w dniach 17.06.-14.07.2012 r. w ośrodku rehabilitacyjnym (...) S.A. z siedzibą w K. (21 665 zł) oraz kosztów transportu medycznego w wysokości 1998 zł a także kosztów pobytu powoda na rehabilitacji w dniach 09.06.-13.07.2013 r. (5895 zł, 18750 zł) oraz w dniach 30.03.-05.04.2014 r. (900 zł, 3850 zł). Łącznie z tego tytułu powód poniósł kwotę 70 058 zł.

Wartość tych kosztów została bezsprzecznie wykazana dołączonymi do sprawy fakturami vat a także wykazem wykonanych w ramach pobytu w ośrodku usług. Należy dodać przy tym, że powód, według opinii biegłych sądowych, wymaga stałej, codziennej rehabilitacji, zatem udokumentowane przez powoda wydatki związane z kosztami rehabilitacji pozostają nie tylko w związku z wypadkiem z dnia 06.09.2010 r. ale również były konieczne ze względu na stałą konieczność usprawniania powoda w codziennym życiu. Sąd podziela przy tym stanowisko wyrażone przez powoda, że skorzystanie z prywatnej rehabilitacji spowodowane było m.in. znacznym okresem oczekiwania w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia. Podjęcie rehabilitacji w prywatnej placówce było także uzasadnione także jak najszybszym uzyskaniem jak najlepszych efektów leczenia w krótkim czasie. Dla powoda każdy dzień opóźnienia w podjęciu czy kontynuowaniu rehabilitacji mógł mieć negatywne przełożenie na możliwość uzyskania oczekiwanych rezultatów leczenia. Na zorganizowanych turnusach rehabilitacyjnych powód miał zapewnioną także całodobową opiekę pielęgniarską, a zgodnie z opinią biegłego sądowego mgr G. K. specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa stan zdrowia powoda wymagał całodobowej opieki w zakładzie pielęgnacyjno - opiekuńczym.

Mając na uwadze powyższe, Sąd w pkt. II wyroku zasądził na rzecz powoda kwotę 70.058 zł.

Daty początkowe żądania odsetkowego od kwot 23 663 zł od dnia 26.07.2012 r. oraz od dnia 11.02.2015 r. Sąd wskazał, zgodnie z żądaniem wyrażonym w piśmie z dnia 02.02.2015 r. ponieważ była ona zgodna z treścią art. 481 k.c. w zw. z art. 455 k.c.

Odnosząc się w dalszej kolejności do żądania powoda w zakresie renty z tytułu zwiększenia się potrzeb powoda w zakresie kosztów opieki i rehabilitacji Sąd wskazuje, że opinie biegłych sądowych dały podstawy do ustalenia, że powód jest poddawany intensywnemu leczeniu oraz rehabilitacji i w związku z tym powstała konieczność poniesienia znacznie zwiększonych kosztów. Na podstawie opinii biegłego sądowego z zakresu pielęgniarstwa mgr G. K., Sąd ocenił, że żądane przez powoda roszczenie w tym zakresie jest w całości uzasadnione. Biegły wskazał bowiem, że powód wymaga pomocy osób trzecich we wszystkich czynnościach życia codziennego, a nadto, w przyszłość jest niewielka szansa na poprawę jego stanu zdrowia. Dodał także, że powód wymaga opieki osób trzecich w wymiarze nie mniejszym niż 12 godzin na dobę. Jego wnioski podzielił także biegły sądowy z zakresu ortopedii lek. med. S. L.. Wskazać należy dalej, za opinia biegłego, że w miejscu zamieszkania powoda koszt niespecjalistycznych usług opiekuńczych realizowany jest przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w C., gdzie koszt jednogodzinnej opieki wynosi 16,62 zł. Zatem prawidłowo powód liczy, że miesięczne koszty opieki nad powodem wynoszą 5.983,20 zł (12 godzin x 16,62 zł x 30 dni). Biegły sądowy mgr G. K. wskazał w opinii także wszystkie niezbędne dla powoda leki, a także zaopatrzenie medyczne wraz tabelarycznym zestawieniem kosztów. Ze względu na stan zdrowia powód wymaga pielęgnacji odleżyn, płukania pęcherza moczowego, zaopatrzenia w pieluchomajtki, a także pielęgnacji skóry. W opinii biegłego miesięczny koszt zakupu leków i wyrobów medycznych niezbędnych do prawidłowej pielęgnacji powoda wynosi 1.678,60 zł. W związku z powyższym renta z tytułu zwiększonych potrzeb powoda została wyliczona przez powoda prawidłowo na kwotę 7.661,80 zł miesięcznie i złożyły się na nią: 5.983,20 zł (koszty opieki: 12 godzin x 16,62 zł x 30 dni zgodnie z wyliczeniami biegłego z zakresu pielęgniarstwa:) + 1.678,60 zł miesięcznie (zgodnie z wyliczeniami biegłego z zakresu pielęgniarstwa).

Uzasadnione co do zasady było także roszczenie powoda w zakresie skapitalizowanej renty. Sąd jednak przyjął, że dochodzone roszczenie w wysokości 390 751,80 zł nie jest uzasadnione w całości. Przyjmując bowiem, że od 01.10.2010 r. powodowi przysługiwała renta w wysokości 7661,80 zł, otrzymywałby on łącznie kwotę 375 155,20 zł. Powód jednak w toku procesu otrzymywał rentę (na podstawie postanowienia tut. Sądu wydanego w trybie zabezpieczenia z dnia 19.07.2012 r.) W związku z powyższym kwotę tą należy pomniejszyć o 125 647,20 zł otrzymanego już świadczenia otrzymując kwotę 249 508 zł.

Mając powyższe na uwadze Sąd w pkt. III i V wyroku zasądził na rzecz powoda skapitalizowaną rentę w wysokości 249 508 zł wraz z odsetkami od dnia 11.02.2015 r. oraz rentę w wysokości 7.661,80 zł płatną do 10 dnia każdego miesiąca, wraz z ustawowymi odsetkami na wypadek opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat, począwszy od kwietnia 2015 r.

Roszczenie odsetkowe opisane w pkt. III wyroku miało podstawę w art. 481 k.c. w zw. z art. 455 k.c.

Odnosząc się do rozstrzygnięcia w pkt. IV wyroku należy wskazać najpierw, że zgodnie z powołanym już wyżej art. 444 § 1 k.c. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty.

Naprawienie szkody obejmuje przy tym wszelkie wynikłe z tego powodu koszty, które muszą pozostawać w związku przyczynowym z likwidacją skutków uszkodzenia ciała lub z przystosowaniem otoczenia w celu ułatwienia funkcjonowania poszkodowanego. Do kosztów tych, zdaniem Sądu, z pewnością zaliczyć należy koszty przystosowania mieszkania do potrzeb powoda (pogląd ten został już ugruntowany w orzecznictwie - por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 09.01.2009 r. sygn. akt II CSK 425/07 oraz z dnia 12.12.2002 r. w sprawie o sygn. akt II CKN 1018/2000). Z opinii biegłego sądowego mgr inż. W. C. specjalisty z zakresu budownictwa wynikało, że nieruchomość, w której przebywał powód przy ul. (...) w N. wymaga przystosowania do potrzeb powoda jako osoby niepełnosprawnej poruszającej się na wózku inwalidzkim. W tym celu konieczne jest wykonanie szeregu prac budowlanych i modernizacyjnych w tym: placu postojowo - manewrowego na samochody, a następnie z placu manewrowego, pochylni o szerokości 1,2 m. wraz z krawężnikami oraz balustradami. Nadto wszystkie drzwi wewnętrzne znajdujące się w domu powoda powinny mieć szerokość w świetle ościeżnicy co najmniej 90 cm, co powoduje, że obecnie zamontowane należy zimnic na większe. Zlikwidowania wymagają progi drzwiowe wysokie, a progi niskie muszą zostać obudowane listwami ze spadkiem obustronnym. Biegły wskazał również, że komunikacja z parteru na piętro domu powinna być zapewniona dźwigiem platformowym C. A 5000. Przystosowania do potrzeb powoda wymaga również łazienka, która znajduje się na piętrze domu. W łazience należy z kolei zdemontować wannę narożną oraz umywalkę, przerobienia wymagają również podejścia wodociągowe dopływowe oraz podejścia kanalizacyjne odpływowe do kabiny prysznicowej oraz umywalki. Zamontowania wymagają przy tym uchwyty, poręcze, lustro uchylne i inne akcesoria niezbędne dla osób niepełnosprawnych. W ocenie biegłego sądowego należałoby również obniżyć część stolarki okiennej, przerobić meble kuchenne oraz przemurować pomieszczenie wc na parterze. Według biegłego koszt przystosowania domu przy ul. (...) w N. do potrzeb powoda wyniesie 84.973,21 zł, a koszty już wykonanych przez powoda prac przystosowujących dom do jego potrzeb wyniosły 13.177,60 zł.

W związku z powyższym żądana przez powoda kwota 98.150,81 zł jest w całości uzasadniona. Datę początkową liczenia roszczenia odsetkowego Sądu ustalił na zasadzie art. 481 k.c. w zw. z art. 455 k.c. zgodnie z żądaniem powoda na dzień 11.02.2015 r.

Odnosząc się do roszczenia powoda dotyczącego ustalenia odpowiedzialności strony pozwanej za dalsze, mogące nastąpić w przyszłości, skutki wypadku, Sąd wskazuje, za opinią lek. med. S. L., że ze względu na znaczne ograniczenie ruchowe powód jest narażony na odleżyny, które powodują zwiększone ryzyko infekcji ogólnoustrojowej oraz zaburzenia elektrolitowe. Ponadto z powodu słabszej wentylacji płuc istnieje u powoda zagrożenie wystąpienia zapalenia płuc, a nadto zagrożenie infekcją dróg moczowych ze względu na stałą konieczność utrzymywania przetoki nadłonowej. Podobne wnioski wyciągnął biegły z zakresu neurochirurgii lek. med. J. C. stwierdzając, że istnieje duże ryzyko pojawienia się w przyszłości u powoda nieujawnionych dotąd następstw wypadku. Nie można zatem wykluczyć zwiększenia się potrzeb powoda w przyszłości, stąd też Sąd ustalił odpowiedzialność pozwanego ubezpieczyciela, co skutkowało orzeczeniem jak w punkcie VI wyroku. Należy wskazać przy tym, że ustalenie odpowiedzialności pozwanego za skutki wypadku opiera się na podstawie art. 189 k.p.c., zgodnie z którym powód może żądać ustalenia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny. W ocenie Sądu powód posiada interes prawny w ustaleniu odpowiedzialności pozwanego na przyszłość, co potwierdziło powołane wyżej stanowisko biegłego. Należy zauważyć, iż w przypadku takich urazów jakich doznał powód nie jest możliwe przewidzenie całkowitych skutków i następstw wypadku. Zasądzenie określonego świadczenia w sprawie o naprawienie szkody wynikłej z uszkodzenia ciała nie wyłącza jednoczesnego ustalenia w sentencji orzeczenia odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać w przyszłości z tego samego zdarzenia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17.04.1970 r. III PZP 34/69)

Należy równocześnie zaznaczyć, iż również pod rządem art. 442 ¹ § 3 k.c. powód dochodzący naprawienia szkody na osobie może mieć interes prawny w ustaleniu odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać w przyszłości. Wprowadzenie nowej regulacji w art. 442 ¹ § 3 k.c. - jak zauważył już Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały z dnia 24.02.2009 r., (sygn. akt: III CZP 2/09) - oznacza, że nie został w żaden sposób ograniczony czas, w jakim może ujawnić się szkoda na osobie, prowadząc do zaktualizowania się odpowiedzialności pozwanego za skutki danego zdarzenia. W tym stanie rzeczy kolejny proces odszkodowawczy może toczyć się nawet po dziesiątkach lat od wystąpienia zdarzenia wyrządzającego szkodę, kiedy zazwyczaj pojawiają się poważne trudności dowodowe. Przesądzenie w sentencji wyroku zasądzającego świadczenie odszkodowawcze o odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać w przyszłości zwalnia natomiast poszkodowanego z obowiązku udowodnienia istnienia wszystkich przesłanek odpowiedzialności podmiotu, na którym odpowiedzialność taka już ciąży. Z tych względów Sąd Najwyższy w powołanej wyżej uchwale z dnia 24.02.2009 r. przyjął, że pod rządem art. 442 ¹ § 3 k.c. powód dochodzący naprawienia szkody na osobie może mieć interes prawny w ustaleniu odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać w przyszłości. Skład orzekający w niniejszej sprawie podziela to stanowisko oraz argumentację przytoczoną dla jego uzasadnienia.

Sąd uznał przy tym, że nie ma racji strona pozwana twierdząc, że powód przyczynił się do zaistniałej szkody w 70 %, gdyż mógł zorientować się, że sprawca wypadku znajduje się pod wpływem alkoholu, a nadto, że powód podróżował bez zapiętych pasów bezpieczeństwa. Za biegłym sądowym z zakresu medycyny sądowej M. B. oraz lek. med. S. L. Sąd wskazuje, że powód nie musiał zauważyć, że kierujący samochodem G. B. (1) znajduje się pod wpływem alkoholu. Wynikało to z faktu, że bezpośredni kontakt powoda z G. B. (2) miał miejsce na świeżym powietrzu, a w kabinie samochodu obie te osoby przebywały bardzo krótko. Biegły podkreślał także, że G. B. (1) był prawdopodobnie osobą uzależnioną od alkoholu a także, że u osób spożywających alkohol od dłuższego czasu i w dużych ilościach, stan trzeźwości może spowodować zaburzenia koncentracji, zwidy, omamy, zaburzenia równowagi, a także drgawki. Stan taki ustępuje po spożyciu alkoholu. Powyższe powoduje, że osoba uzależniona dopiero po spożyciu alkoholu jest w stanie prawidłowo funkcjonować, a nade wszystko wówczas dopiero jest odbierana przez osoby trzecie jako osoba trzeźwa. Powyższe powoduje, że powód mógł nie mieć świadomości co do stanu nietrzeźwości sprawcy zdarzenia.

W odniesieniu do pasów bezpieczeństwa należy podnieść, że biegły sądowy M. B. w sporządzonej przez siebie opinii wskazał, że powód podczas krótkiej jazdy z G. B. (2) przede wszystkim powstrzymywał go przed szybką jazdą, a następnie poszukiwał pasów bezpieczeństwa. Nadto należy podkreślić, że zgodnie z opinią biegłego lek. med. S. L. zapięcie pasów bezpieczeństwa, w przypadku gdy na skutek wypadku, doszło do koziołkowania samochodu, a następnie zderzenia z innym pojazdem, mogłoby spowodować, że powód straciłby życie na skutek urazu głowy. Okoliczności te powodują, że powodowi w żaden sposób nie można przypisać winy w zaistnieniu szkody. Ponadto powód twierdził, iż podjął próbę zapicia pasów bezpieczeństwa. Niestety z uwagi na brak odnalezienia klamry, do której przyczepia się pas bezpieczeństwa oraz krótki czas od chwili wejścia do samochodu do momentu wypadku, nie udało się powodowi zapiąć pasów. W zgromadzonym w toku postępowania materiale dowodowym brak jest dowodów, które wykluczyły by powyższe twierdzenie powoda. Z tego względu, w ocenie Sądu brak jest podstaw do przyjęcia za uzasadnione stanowiska strony pozwanej o przyczynieniu się powoda do powstania lub zwiększenia szkody. Zauważyć także trzeba, że w piśmiennictwie i orzecznictwie dominuje stanowisko, że w art. 362 k.c. ustawodawca wysłowił normę kompetencyjną, która umożliwia zmniejszenie odszkodowania, nie ustanawiając nakazu skorzystania z tej kompetencji w każdym przypadku przyczynienia się poszkodowanego do wyrządzenia szkody (por. wyrok SN z dnia 2 sierpnia 2006 r., I UK 50/06, LEX nr 216013 oraz Z. Banaszczyk (w:) K. Pietrzykowski, Komentarz, t. I, 2011, art. 362, nb 10 oraz tegoż, Glosa do wyroku SN z dnia 15 kwietnia 1999 r., I CKN 1012/97, OSP 2001, z. 1, poz. 2; M. Kaliński, Szkoda na mieniu..., s. 575–576; M. Owczarek, Zmniejszenie odszkodowania na podstawie art. 362 KC, Mon. Praw. 2003, nr 4, s. 160; Z. Radwański, A. Olejniczak, Zobowiązania, 2012, nb 258; K. Zagrobelny (w:) E. Gniewek, P. Machnikowski, Komentarz, 2013, art. 362, nb 13). Ocena, dokonana stosownie do okoliczności konkretnego przypadku, może nie pozwolić na umniejszenie odszkodowania.

W ocenie Sądu stan faktyczny w sprawie nie pozwala na pomniejszenie należnego powodowi zadośćuczynienia i odszkodowania za skutki wypadku z dnia 6 września 2010 r.

Mając powyższe na uwadze Sąd zasądził jak w pkt. I – VI wyroku oddalając powództwo w dalszym zakresie.

W pkt. VIII wyroku Sąd na podstawie art. 100 k.p.c. zasądził od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 8359,48 zł uwzględniając wynik procesu, to jest procent w jakim powództwo zastało uwzględnione (77 %).

W pkt. IX wyroku Sądna podstawie art. 100 k.p.c. w zw. z art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych nakazał stronie pozwanej, aby uiściła na rzecz Skarbu Państwa kwotę 4610,77 zł z tytułu przypadającej na nią części wynagrodzenia biegłych sądowych poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa.