Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W dniu 24 czerwca 2009 r. Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej wydał decyzję Nr (...)w której, w oparciu o art. 29 ustawy prawo telekomunikacyjne (Dz. U. z 2004 r. Nr 171, poz. 1800 z późn. zm.)zmienił postanowienia Umowy o połączeniu sieci zawartej w dniu 10 sierpnia 2001 r. pomiędzy (...) Sp. z o.o.z siedzibą w W.(zwaną dalej (...)) a (...) Sp. z o.o.z siedzibą w W.(zwaną dalej (...)), zmienionej Aneksem nr (...)dnia 3 stycznia 2002 r., Aneksem nr (...)dnia 5 lutego 2003 r., Aneksem nr (...)dnia 1 września 2003 r., Aneksem nr (...)dnia 1 marca 2004 r., Aneksem nr (...)dnia 1 września 2004 r., Aneksem nr (...)dnia 17 lutego 2005 r., Aneksem nr (...)dnia 27 października 2006 r., Aneksem nr(...)dnia 11 czerwca 2007 r., Aneksem nr (...)dnia 8 sierpnia 2007 r., Aneksem nr (...)dnia 24 kwietnia 2008 r. oraz Aneksem nr (...) dnia 24 kwietnia 2008 r. oraz decyzją Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej z dnia 21 stycznia 2009 r., nr (...)w zakresie zmiany stawki z tytułu zakańczania połączeń głosowych w publicznej ruchomej sieci telefonicznej (...)(stawka MTR), zgodnie z Decyzją Prezesa UKE z dnia 22 października 2008 r., nr (...)(decyzja MTR), w następujący sposób:

I. W Załączniku Finansowym Umowy wprowadził następujące zmiany:

1. W Rozdziale 2, w § 2 w ust. 1 dodał w Tabeli nr 3 pozycję 3 w następującym brzmieniu:

2. W Rozdziale 2, w § 2 dodał ust.1a w następującym brzmieniu:

„1a Od dnia 14 lipca 2009 r. nie stosuje się opłat określonych w ust. 1 (Tabela nr(...)Stawki rozliczeniowe za ruch zakańczany w sieci mobilnej (...) Sp. z o. o.) w pozycji 1 i 2. Jeżeli jakiekolwiek postanowienia Umowy odnoszą się do opłat określonych w ust. 1 (Tabela nr (...)Stawki rozliczeniowe za ruch zakańczany w sieci mobilnej (...) Sp. z o. o.) w pozycji 1 i 2, od dnia 14 lipca 2009 r. postanowienia te należy odnosić wyłącznie do opłaty określonej w ust. 1 (Tabela nr (...) Stawki rozliczeniowe za ruch zakańczany w sieci mobilnej (...) Sp. z o. o.) w pozycji 3.".

Pozostałe postanowienia umowy Prezes pozostawił bez zmian.

W uzasadnieniu rozstrzygnięcia Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej wziął pod uwagę przede wszystkim konieczność zapewnienia ochrony użytkowników końcowych, jaki i skutecznej konkurencji. W dniu 17 lipca 2006 r. Prezes UKE wydał decyzję nr (...)(tzw. (...)), w której uznał (...)za przedsiębiorcę telekomunikacyjnego posiadającego znaczącą pozycję rynkową na wyżej wymienionym rynku właściwymi i nałożył na spółkę m.in. obowiązek wynikający z art. 40 ustawy Pt, polegający na ustalaniu opłat z tytułu dostępu telekomunikacyjnego w oparciu o ponoszone przez (...)koszty.

Prezes UKE oceniając wykonanie przez (...)powyższego obowiązku dokonał zgodnie z art. 40 ust. 3 Pt oceny prawidłowości wysokości opłat za zakańczanie połączeń w publicznej ruchomej sieci (...), która wykazała rozbieżności w stosunku do opłat stosowanych przez operatora.

W związku z faktem, że ocena prawidłowości wysokości opłat wykazała rozbieżności w stosunku do opłat stosowanych przez (...), w dniu 22 października 2008 r. Prezes UKE wydał, na podstawie art. 40 ust. 4 w związku z art. 40 ust. 3 oraz art. 40 ust. 2 Pt, Decyzję MTR, mocą której nałożył na (...)obowiązek dostosowania stawki z tytułu zakańczania połączeń głosowych w publicznej ruchomej sieci telefonicznej (...)do poziomu 0,1677 zł/min., zgodnie z poniższym harmonogramem:

Na podstawie art. 108 kpa decyzji MTR został nadany rygor natychmiastowej wykonalności.

Z powyższego wynika, że na (...)od dnia 1 stycznia 2009 r. ciążył obowiązek stosowania stawki MTRzgodnie z powyższym harmonogramem. Jednakże z uwagi na fakt, że (...)nie doszła do porozumienia z (...)co do wysokości stawki MTR, Prezes UKE zmienił łączącą strony umowę w zakresie stawki MTRw oparciu o decyzję, którą (...)miało obowiązek stosować.

Wobec powyższego Prezes UKE Decyzją z dnia 21 stycznia 2009 r. zmienił postanowienia Umowy w zakresie zmiany stawki MTR, zgodnie z Decyzją MTR. Wydając decyzję, Prezes UKE, ze względu na wystąpienie przypadku wyjątkowego i powodującego bezpośrednie i poważne zagrożenie zarówno dla konkurencyjności, jak i dla interesów użytkowników, skorzystał z uprawnienia wynikającego z art. 17 Pt i odstąpił od przeprowadzania postępowania konsultacyjnego, określając okres jej obowiązywania do dnia 13 lipca 2009 r. Decyzja z dnia 21 stycznia 2009 r. zapewniła więc wypełnianie przez (...), w relacjach z (...), obowiązku wynikającego z Decyzji MTR, ale jedynie w ściśle określonym okresie, tj. do dnia 13 lipca 2009 r. Z uwagi na ograniczone w czasie obowiązywanie Decyzji z dnia 21 stycznia 2009 r., (...)powinna podjąć negocjacje z (...)w celu uregulowania stawek MTRzgodnie z Decyzją MTRw okresie od dnia 14 lipca 2009 r. W związku z tym, że Strony nie doszły do porozumienia w zakresie wysokości stawek MTRod 14 lipca 2009 r., Prezes UKE zmienił niniejszą decyzją Umowę w zakresie stawki MTRod dnia 14 lipca 2009 r., stosownie do postanowień Decyzji MTR, którą (...), jak wykazano wyżej, była obowiązana stosować. Wydanie przedmiotowej decyzji stanowi więc realizację w pełnym zakresie obowiązków ciążących na (...).

Od powyższej decyzji odwołanie złożyła (...) Sp. z o.o. w W..

Decyzję Prezesa UKE powód zaskarżył w całości i zarzucił jej naruszenie:

1.  art. 3 ust. 2 i 3 dyrektywy 2002/21/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 roku w sprawie wspólnych ram regulacyjnych sieci i usług łączności elektronicznej ("Dyrektywa Ramowa") w zw. z art. 146 ust. 4 pkt. 4, art. 148 pkt. 2 i 7 Konstytucji RP, art. 37 ust. 3 ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów, art. 190 ust. 4 Pt, poprzez przyjęcie, iż Prezes UKE spełniał kryteria niezależnego organu regulacyjnego w rozumieniu ww. przepisów,

2.  art. 29 Pt poprzez wszczęcie z urzędu postępowania zakończonego wydaniem Zaskarżonej Decyzji, w sytuacji w której postępowanie to winno być kontynuowane jako postępowanie z wniosku (...) sp. z o.o., rozstrzygniętego jedynie częściowo decyzją Prezesa UKE z dnia 21 stycznia 2009 r.;

3.  art. 28 ust. 1 pkt. 1 Pt w zw. z art. 30 Pt poprzez przyjęcie, iż obniżenie stawek MTR jest uzasadnione interesem użytkowników sieci telekomunikacyjnych, podczas gdy w rzeczywistości obniżenie stawek MTR w zaskarżonej decyzji uwzględnia wyłącznie interes (...) oraz art. 28 ust. 1 pkt. 5 lit. c) Pt w zw. z art. 30 Pt poprzez błędne przyjęcie, iż obniżenie stawek MTR sprzyjać będzie rozwojowi konkurencyjnego rynku telekomunikacyjnego, a także art. 29 Pt poprzez błędne przyjęcie, iż wydanie Zaskarżonej Decyzji uzasadnione jest potrzebą zapewnienia ochrony interesów użytkowników końcowych, skutecznej konkurencji lub interoperacyjności usług;

4.  art. art. 28 ust. 1 pkt. 2 Pt w zw. z art. 30 Pt poprzez uwzględnienie jedynie obowiązków nałożonych na (...), przy pominięciu sytuacji (...) w tym zakresie oraz art. 28 ust. 1 pkt. 3, pkt. 4, pkt. 5 lit a) oraz pkt. 5 lit. b) w zw. z art 30 Pt poprzez wydanie zaskarżonej Decyzji bez analizy wszystkich kryteriów, które winny być uwzględnione przy wydawaniu takiego rozstrzygnięcia, w szczególności w sytuacji, w której wnioski z takiej analizy podważałyby zasadność wydania Zaskarżonej Decyzji, a to: promocji nowoczesnych usług telekomunikacyjnych; charakteru zaistniałych kwestii spornych oraz praktycznej możliwości wdrożenia rozwiązań dotyczących technicznych i ekonomicznych aspektów dostępu telekomunikacyjnego, zarówno zaproponowanych przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych będących stronami negocjacji, jak tez mogących stanowić rozwiązania alternatywne; zapewnienia integralności sieci oraz interoperacyjności usług; zapewnienia niedyskryminujących warunków dostępu telekomunikacyjnego oraz pozycji rynkowych przedsiębiorców telekomunikacyjnych, których sieci są łączone;

5.  art. 15 pkt. 3 Pt i art. 16 ust. 1 Pt poprzez udostępnienie do konsultacji projektu decyzji o węższym zakresie rozstrzygnięcia niż zawarty w Zaskarżonej Decyzji, uniemożliwienie stronom postępowania wypowiedzenia się co do wszystkich objętych nim kwestii, a tym samym niewłaściwe przeprowadzenie postępowania konsultacyjnego;

6.  art. 18 Pt w zw. 2 art. 15 pkt. 3 Pt poprzez wydanie Zaskarżonej Decyzji bez uprzedniego przeprowadzenia postępowania konsolidacyjnego, pomimo iż poczynione rozstrzygnięcie może mieć wpływ na stosunki handlowe pomiędzy państwami członkowskimi w rozumieniu Pt;

W związku z powyższym powód wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości, a ewentualnie o zmianę jej w pkt I poprzez skreślenie ppkt. 1 oraz ppkt. 2 i wprowadzenie w ich miejsce treści wskazanych przez powoda w odwołaniu.

W dniu 7 kwietnia 2010 r. odpowiedź na powyższe odwołanie wniósł pozwany Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej. W odpowiedzi Prezes wniósł o oddalenie odwołania w całości, oddalenie wniosków dowodowych powoda za wyjątkiem wskazanych przez niego, oddalenie wniosku o wstrzymanie wykonania decyzji i o zasądzenie od powoda kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

(...) Sp. z o.o. wniósł o oddalenie odwołania w całości i zasądzenie za swoją rzecz kosztów postępowania wg. norm przepisanych.

W piśmie z dnia 14 czerwca 2010 r. (k. 1122-1124) powód wskazał, że wyrokiem z dnia 10 maja 2010 r. (sygn. akt XVII AmT 40/09), Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów uchylił Decyzję MTR 2008.

W piśmie z dnia 24 listopada 2010 r. (k. 1156-1158) powód wskazał, że wyrokiem z dnia 10 listopada 2010 r. (sygn. akt VI ACa 899/10) Sąd Apelacyjny w Warszawie oddalił apelację Prezesa UKE od wyroku Sądu OKiK z dnia 10 maja 2010 r. (sygn. akt XVII AmT 40/09), uchylającego Decyzję MTR2008. Wobec powyższego, skoro zaskarżona w niniejszym postępowaniu decyzja została wydana w oparciu o Decyzję MTR2008, to uchylenie tej decyzji musi skutkować uchyleniem także decyzji, której dotyczy niniejsze postępowanie.

Strony podtrzymały swoje stanowiska do końca procesu.

Sąd ustalił co następuje:

W dniu 10 sierpnia 2001 r. została zawarta umowa pomiędzy (...) Sp. z o.o.z siedzibą w W.a (...) Sp. z o.o.w sprawie warunków współpracy i zasad rozliczeń. Umowa ta była zmieniana kolejnymi aneksami a także Decyzją Prezesa UKE z dnia 21 stycznia 2009 r. nr (...)W załączniku finansowym do tej umowy strony określiły zasady ustalania wysokości stawek rozliczeniowych za ruch kierowany z sieci (...)do sieci (...).

W dniu 17 lipca 2006 roku Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej wydał decyzję nr (...)dotyczącą rynku zakańczania połączeń głosowych w sieci ruchomej (...)((...)). W decyzji powyższej Prezes UKE ustalił, iż na rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej (...), zgodnym z obszarem sieci, w której następuje zakończenie połączenia nie występuje skuteczna konkurencja oraz wyznaczył (...)jako przedsiębiorcę zajmującego pozycję znaczącą na rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń głosowych w sieci telefonicznej (...), zgodnym z obszarem sieci, w której następuje zakończenie połączenia. Ponadto Prezes UKE nałożył na (...)obowiązki regulacyjne.

W dniu 26 kwietnia 2007 roku Prezes UKE wydał decyzję nr (...) (Decyzja MTR2007) nakładającą na (...)obowiązek obniżenia stawki MTRw terminie 3 lat w następujący sposób:

W dniu 21 sierpnia 2008 r. Prezes UKE wszczął postępowanie administracyjne w przedmiocie dostosowania opłat z tytułu świadczenia usługi (...)w sieci (...), co było następstwem stwierdzenia przez Prezesa rozbieżności wysokości stawki MTRstosowanej przez (...)z opłatami stosowanymi w innych krajach UE, jak również stwierdzenia niepoprawnych metodologicznie założeń przyjętych przez (...)obliczeń stawki.

W następstwie powyższego postępowania administracyjnego, w dniu 22 października 2008 r. Prezes UKE wydał decyzję nr (...) (decyzja MTR2008). Prezes UKE nałożył na (...)następujące obowiązki:

- obowiązek dostosowania stawki z tytułu zakańczania połączeń głosowych w publicznej ruchomej sieci telefonicznej (...) do poziomu 0,1677 zł/min, zgodnie ze wskazanym harmonogramem, tj. od dnia 1 stycznia 2009 r. do dnia 30 czerwca 2009 r. - 0,2162 zł/min, od dnia 1 lipca 2009 r. - 0,1677 zł/min,

- obowiązek corocznego przedstawiania Prezesowi UKE uzasadnienia opłat, o którym mowa w art. 40 ust. 2 Pt. wyznaczonych na podstawie danych kosztowych za ostatni zakończony rok obrotowy, nie później niż w terminie 120 dni kalendarzowych od zakończenia danego roku.

W dniu 30 grudnia 2008 r. Prezes UKE wydał decyzję nr (...)którą stwierdził wygaśnięcie Decyzji MTR2007.

Decyzją z dnia 21 stycznia 2009 r. Prezes UKE zmienił postanowienia umowy o połączeniu sieci powoda i zainteresowanego w zakresie zmiany stawki MTR, zgodnie z Decyzją MTR2008. Wydając decyzję, Prezes UKE, ze względu na wystąpienie przypadku wyjątkowego i powodującego bezpośrednie i poważne zagrożenie zarówno dla konkurencyjności, jak i dla interesów użytkowników, skorzystał z uprawnienia wynikającego z art. 17 Pt i odstąpił od przeprowadzania postępowania konsultacyjnego, określając okres jej obowiązywania do dnia 13 lipca 2009 r. Decyzja z dnia 21 stycznia 2009 r. zapewniła więc wypełnianie przez (...), w relacjach z (...), obowiązku wynikającego z Decyzji MTR, ale jedynie w ściśle określonym okresie, tj. do dnia 13 lipca 2009 r. Z uwagi na ograniczone w czasie obowiązywanie Decyzji z dnia 21 stycznia 2009 r., (...)powinna podjąć negocjacje z (...)w celu uregulowania stawek MTRzgodnie z Decyzją MTRw okresie od dnia 14 lipca 2009 r.

W związku z faktem, że strony nie doszły w wyznaczonym terminie do porozumienia prezes UKE pismem z dnia 23 lutego 2009 r. poinformował (...)i (...)o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego o wydanie decyzji zmieniającej Umowę o połączeniu zawartą w dniu 10 sierpnia 2001 r. pomiędzy (...)a (...).

W dniu 3 kwietnia 2009 r. Prezes UKE wydał obwieszczenie w sprawie ogłoszenia rozpoczęcia postępowania konsultacyjnego dotyczącego projektu decyzji Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej zmieniającej Umowę.

W następstwie przeprowadzonego postępowania konsultacyjnego Prezes UKE w dniu 24 czerwca 2009 r. wydał zaskarżoną w niniejszym postępowaniu Decyzję Nr (...), którą zmienił umowę o połączeniu sieci telekomunikacyjnych powoda i zainteresowanego w zakresie stawki rozliczeniowej za ruch w sieci mobilnej (...), dostosowując wysokość stawek do stawki określonej w decyzji (...)2008 Prezesa URE.

Wyrokiem z dnia 10 maja 2010 r. tut. Sąd uchylił Decyzję Prezesa UKE z dnia 22 października 2008 r. Nr (...). Sąd Apelacyjny w Warszawie VI Wydział Cywilny wyrokiem z dnia 10 listopada 2010 r. sygn. akt VI ACa 899/10 oddalił apelację pozwanego od powyższego wyroku –Wyrok z dnia 10 maja 2010 r. jest więc prawomocny.

Powyższy stan faktyczny był niesporny pomiędzy stronami.

Sąd zważył co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie ze względu na naruszenie przez zaskarżoną decyzję art. 28 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 30 ustawy z 16 lipca 2004 – Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. Nr 171, poz. 1800 ze zmianami).

Według art. 28 ust 1 pkt 2 Pt w związku z art. 30, Prezes UKE podejmuje decyzję o dostępie telekomunikacyjnym w terminie 90 dni od dnia złożenia wniosku o wydanie decyzji w sprawie rozstrzygnięcia kwestii spornych lub określenia warunków współpracy w ramach umowy zawartej przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych, biorąc pod uwagę m.in. kryterium obowiązków nałożonych na tych przedsiębiorców.

Zaskarżona w niniejszym postępowaniu decyzja Prezesa UKE wydana została w oparciu o decyzję (...)2008 w zakresie dostosowania stawek rozliczeniowych za zakańczanie połączeń w ruchomej sieci telefonicznej (...) Sp. z o.o.do poziomu określonego w tej decyzji. Decyzja ta stanowiła więc realizację obowiązku nałożonego na przedsiębiorstwo telekomunikacyjne, określonego w decyzji (...)2008. Wobec prawomocnego wyeliminowania z obrotu prawnego decyzji (...)2008 ze skutkiem ex tunc, po jej uchyleniu zaistniała taka sytuacja jakby decyzja ta w ogóle nie istniała. Sąd opowiada się tym samym za poglądem uznającym wsteczny skutek uchylenia decyzji, który także prezentowany był w orzecznictwie Sądu Apelacyjnego w Warszawie m. in. w wyrokach z dnia 11 grudnia 2011 r. sygn. akt VI ACa 916/11, z dnia 29 listopada 2011 r., sygn. akt VI ACa 553/11, z dnia 13 marca 2012 r., sygn. akt VI ACa 1213/11). Jednocześnie fakt ten, Sąd zobowiązany był wziąć pod uwagę przy rozstrzyganiu sprawy, pomimo późniejszego uchylenia decyzji (...)2008 niż data zaskarżonej decyzji, ze względu na treść art. 316 §1 k.p.c., który nakazuje Sądowi przyjmować stan rzeczy istniejący w chwili orzekania (vide: wyrok SN z 5 kwietnia 2011 r., sygn. III SK 39/10)..

W ocenie Sądu wyeliminowanie decyzji (...)2008 z obrotu prawnego wywiera bezpośredni skutek na decyzję będącą przedmiotem niniejszego procesu, ponieważ obie decyzje są ze sobą integralnie związane. Decyzja stanowiąca realizację obowiązku nie może dalej funkcjonować bez decyzji nakładającej na (...)obowiązek, o którym mowa w art. 28 ust. 1 pkt 2) ustawy Pt. W rezultacie, należało przyjąć, że nastąpiło naruszenie przez organ regulacyjny art. 28 ust. 1 pkt 2 Pt z uwagi na fakt, że decyzja Prezesa UKE z dnia 30 września 2008 r. nr (...) roku nie mogła stanowić źródła kluczowego kryterium wydania i treści zaskarżonej decyzji, Skoro więc zaskarżona decyzja w najważniejszych elementach, tj. stawkach (...)opierała się na uchylonej decyzji (...)2008, to uchylenie tej ostatniej pozbawiło zaskarżoną decyzję podstaw do funkcjonowania. Taki wniosek oczywisty jest także i z tego powodu, że Prezes UKE wprowadzając do zaskarżonej decyzji stawki (...)z uchylonej następnie decyzji (...)2008 nie przeprowadzał już indywidualnej analizy ekonomicznej potwierdzającej, że w stosunkach pomiędzy powodem a zainteresowanym wprowadzone stawki (...)oparte są na ponoszonych przez (...) S.A.kosztach, co ewentualnie mogłoby być podstawą do merytorycznego badania tych stawek przez Sąd. Warto w tym kontekście także dodać, że uchylenie decyzji (...)2008 z powodu nieprzeprowadzenia konsultacyjnego, także nie oznacza, że sama wysokość stawki (...)określona w tej decyzji była zgodna z art. 40 ust 1 Pt. Nie można bowiem wykluczyć, że gdyby Prezes UKE nie zaniechał przeprowadzenia postępowania konsultacyjnego, ustalona w uchylonej decyzji (...)2008 wysokość stawki byłaby odmienna od przyjętej przez Prezesa.

Tak istotna wada zaskarżonej decyzji nie podlega konwalidacji w toku postępowania przed Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów, dlatego decyzję należało uchylić.

Wobec naruszenia przez zaskarżoną decyzję obowiązujących przepisów w opisany wyżej sposób, nie zachodzi konieczność, oceny zasadności pozostałych zarzutów podniesionych w odwołaniu. Naruszenie opisane powyżej i wynikające z oparcia zaskarżonej decyzji na innej decyzji Prezesa UKE, wyeliminowanej z obrotu prawnego, jest na tyle poważne, że samo w sobie usprawiedliwia uchylenie zaskarżonej decyzji w całości.

Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę Sąd uznał, iż doszło do naruszenia art. 28 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 30 Prawa telekomunikacyjnego, a zatem należało zaskarżoną decyzję uchylić na mocy art. 479 ⁶⁴ § 2 k.p.c.

O kosztach postępowania orzeczono w oparciu o art. 108 § 1 k.p.c. obciążając nimi w całości pozwanego stosownie do wyniku sporu na podstawie art. 98 § 1 k.p.c.. W myśl art. 98 § 3 w zw. z art. 99 k.p.c. koszty te stanowiły koszty zastępstwa procesowego w wysokości 360 zł określonej w § 18 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2002 r., nr 163, poz. 1348 ze zm.).

SSO Małgorzata Perdion - Kalicka