Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II Ca 170/15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 czerwca 2015 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący Sędzia Sądu Okręgowego Dariusz Iskra
Sędziowie: Sędzia Sądu Okręgowego Grzegorz Grymuza

Sędzia Sądu Rejonowego Joanna Konecka-Misztal (delegowana)

Protokolant Starszy sekretarz sądowy Krystyna Melchior

po rozpoznaniu w dniu 21 maja 2015 roku w Lublinie, na rozprawie

sprawy z powództwa B. O. (...) i M. D.

przeciwko M. P. (1) i J. P.

o zapłatę kwoty 32210,75 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 28 lutego 2009

roku do dnia zapłaty oraz kwoty 30000 zł z odsetkami ustawowymi od dnia

wniesienia pozwu do dnia zapłaty

na skutek apelacji powodów i pozwanych od wyroku Sądu Rejonowego Lublin-

Zachód w Lublinie z dnia 29 września 2014 roku, w sprawie II C 282/12

I. oddala apelację B. O. (...) i M. D.;

II. oddala apelację M. P. (1);

III. oddala apelację J. P.;

IV. zasądza od M. P. (1) na rzecz B. O. (...) i
M. D. kwotę 177,75 zł (sto siedemdziesiąt siedem złotych

siedemdziesiąt pięć groszy) tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego;

V. nie obciąża B. O. (...) i M. D. kosztami
postępowania odwoławczego poniesionymi przez J. P.;

VI. przejmuje na rachunek Skarbu Państwa nieuiszczoną część opłaty od
apelacji M. P. (1) w kwocie 409 zł (czterysta dziewięć złotych);

VII. nakazuje pobrać od M. P. (1) na rzecz Skarbu Państwa -
Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie kwotę 329,08 zł (trzysta
dwadzieścia dziewięć złotych osiem groszy) tytułem części nieuiszczonej opłaty
od apelacji B. O. (...) i M. D.;

VIII. nakazuje pobrać od J. P. na rzecz Skarbu Państwa -
Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie kwotę 291,83 zł (dwieście
dziewięćdziesiąt jeden złoty osiemdziesiąt trzy grosze) tytułem części
nieuiszczonej opłaty od apelacji B. O. (...) i M. S.
D.;

IX. pozostałą część nieuiszczonej opłaty od apelacji (...) (...)
(...) i M. D. przejmuje na rachunek Skarbu Państwa.

Sygn. akt II Ca 170/15

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 8 maja 2012 roku powodowie – B. O. (...) i M. D. wnieśli o zasądzenie od pozwanych – M. P. (1) i J. P. solidarnie na rzecz powodów:

1. kwoty 32210,75 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 28 lutego 2009 roku tytułem naprawienia szkody powstałej w wyniku pozbawienia powodów przez pozwanych posiadania wynajmowanego przez powodów lokalu,

2. kwoty 30000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną przez powodów krzywdę wyrządzoną pozbawieniem powodów przez pozwanych posiadania wynajmowanego przez powodów lokalu oraz zastraszaniem powodów przez pozwanych,

3. kosztów procesu według norm prawem przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powodowie wyjaśnili, że jako wspólnicy spółki cywilnej (...) byli najemcami lokalu użytkowego – kiosku numer (...) znajdującego się w L. przy ulicy (...), w którym prowadzili bar pod wskazaną wyżej nazwą. Pomimo że strony obowiązywała umowa najmu tego kiosku w nocy z dnia 26 na 27 lutego 2009 roku pozwany J. P. przeciął założone przez powodów kłódki zabezpieczające wejście do lokalu i założył własną kłódkę, pozbawiając powodów posiadania lokalu. W dniu 27 lutego 2009 roku rano pozwany zastawił samochodem wejście do lokalu, aby powodowie nie mogli się tam dostać. W dniu 28 lutego 2009 roku pozwani wspólnie z innymi osobami działającymi na ich polecenie weszli do lokalu, spakowali rzeczy należące do powodów i wywieźli je do magazynu znajdującego się w posiadaniu pozwanych. Pozwany nie poinformował powodów o miejscu złożenia należących do powodów rzeczy. Mimo wezwań pozwani nie zwrócili powodom należących do nich rzeczy. Powodowie podnieśli, że wyrokiem Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie z dnia 9 września 2011 roku, zmienionym następnie wyrokiem Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 25 stycznia 2012 roku, przywrócone zostało posiadanie rzeczy ruchomych poprzez nakazanie pozwanym ich wydania powodom.

Powodowie wyjaśnili, że kwota 32210,75 zł odpowiada wartości rzeczy ruchomych, jakie pozwani usunęli z kiosku i przewieźli do magazynu, z których część uległa zniszczeniu, a wartość pozostałych rzeczy uległa znacznemu obniżeniu.

Jako podstawę prawną żądania kwoty 30000 zł tytułem zadośćuczynienia powodowie wskazali przepis art. 445 k.c. Zasadności tego roszczenia powodowie upatrują w tym, że w wyniku opisanego zachowania pozwanych powodowie zostali pozbawieni posiadania wynajmowanego od pozwanych lokalu. Z tego tytułu powódka podupadła na zdrowiu, jej stan zdrowia psychicznego uległ załamaniu, a pogorszeniu uległ stan zdrowia fizycznego. Powódka przeszła długotrwały proces leczenia. Wskutek kierowanych do powodów ze strony pozwanych gróźb przez długi czas powódka żyła w stresie, w strachu, że pozwani zrealizują kierowane wobec powodów groźby. Świadkiem nagannych zachowań pozwanych była małoletnia córka powodów, która bardzo przeżyła zaistniałą sytuację. Powodowie wyjaśnili, że w wyniku działań pozwanych ich życie z dnia na dzień legło w gruzach, podupadli na zdrowiu, stracili prace oraz sens życia. Pozwani pozbawili powodów środków do życia i uniemożliwili powodom kontynuowanie działalności niszcząc wyposażenie lokalu. Powodowie nie mając pieniędzy na zorganizowanie innej działalności pozostali bez środków do życia, wskutek działań pozwanych utracili jedyne źródło utrzymania. Powodowie podnieśli, że prowadzony przez nich kiosk był nie tylko miejscem konsumpcji, ale także miejscem spotkań, gdzie można było miło spędzić czas. Wielokrotnie prowadzony przez powodów bar opisywano w prasie. Wskutek działań pozwanego budowana przez powodów przez długie lata marka i reputacja prowadzonego przez nich lokalu legła w gruzach.

W dalszej części uzasadnienia pozwu powodowie wyjaśnili, że żądają od pozwanych zapłaty kwoty 645 zł tytułem zapłaconego za okres od 20 lutego 2009 roku do 20 marca 2009 roku czynszu za wynajmowany lokal. Następnie wskazali, że żądają od pozwanych kwoty 278,40 zł tytułem opłaconej, a wskutek zachowania się pozwanych utraconej przez powodów polisy ubezpieczeniowej. Wyjaśnili, że wykupiona polisa gwarantowała ubezpieczenie wynajmowanego od pozwanych lokalu od dnia 24 lipca 2008 roku do dnia 23 lipca 2009 roku. Koszt polisy ubezpieczeniowej wynosił 694 zł. Wobec wyzucia powodów z posiadania lokalu pozwani powinni zwrócić powodom koszt polisy od dnia pozbawienia powodów posiadania lokalu do dnia kończącego okres ochrony ubezpieczeniowej, to jest od dnia 27 lutego 2009 roku do dnia 23 lipca 2009 roku.

W dalszej kolejności powodowie podnieśli, że zostali obciążeni przez (...) Spółkę Akcyjną rachunkiem za energię elektryczną zużytą w wynajmowanym lokalu w okresie od dnia 4 lutego 2009 roku do dnia 7 lipca 2009 roku, pomimo faktu, że od dnia 27 lutego 2009 roku do dnia 7 lipca 2009 roku z lokalu korzystali wyłącznie pozwani i to ich powinny obciążyć koszty zużytej energii elektrycznej. Rachunek za energię elektryczną zużytą w okresie od dnia 4 lutego 2009 roku do dnia 7 lipca 2009 roku opiewał na kwotę 1079,14 zł i został zapłacony przez powodów. Pomimo deklaracji pozwanej, że koszty energii elektrycznej zużytej przez pozwanych zostaną powodom zwrócone, powodowie nie uczynili tego. Kwota jakiej żądają powodowie to 185,35 zł, bo taką kwotę uiścili powodowie za energię zużytą przez pozwanych w okresie od dnia 27 lutego 2009 roku do dnia 7 lipca 2009 roku.

Powodowie zażądali także od pozwanych zwrotu kosztów przyłącza energii elektrycznej do wynajmowanego kiosku, które wyniosły 1500 zł, a których pozwani powodom nie zwrócili.

Powodowie podnieśli, że w związku z utratą posiadania wynajmowanego lokalu zawiesili prowadzoną działalność gospodarczą. W wyniku tego powodowie i ich córka utracili ochronę ubezpieczeniową z tytułu ubezpieczenia zdrowotnego. Powodowie musieli wobec tego zapewnić sobie we własnym zakresie ochronę ubezpieczeniową za okres od maja do lipca 2009 roku w kwocie 884,76 zł. Takiej właśnie kwoty powodowie domagają się od pozwanych, albowiem kwota ta odpowiada umownemu okresowi wypowiedzenia umowy najmu – trzymiesięcznemu okresowi uiszczania składek. Powodowie, będąc przekonani, że posiadanie lokalu zostanie im przywrócone, zdecydowali o tym, aby nie zawieszać prowadzenia działalności gospodarczej, dlatego byli zobowiązani uiszczać składki do ZUS. Za marzec 2009 roku powodowie uiścili składkę w wysokości 727,24 złi takiej kwoty domagają się od pozwanych.

Powodowie wskazali, że w związku z utratą posiadania wynajmowanego lokalu zmuszeni zostali do korzystania z usług profesjonalnego pełnomocnika. Z tego tytułu powodowie domagają się od pozwanych zwrotu kosztów udzielonej przez pełnomocnika pomocy prawnej w kwocie 850 zł.

Powodowie podnieśli również, że zgodnie z art. 71 ust. 1 pkt 2d ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy przysługiwało im prawo do zasiłku dla bezrobotnych. Powodowie zarzucili, że wskutek działań pozwanych zaprzestali prowadzenia działalności gospodarczej i tym samym została przerwana ciągłość ubezpieczenia powoda. Powodowie wyjaśnili, że wypowiedzenie umowy najmu w trybie umownym, to jest z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia, gwarantowało powodowi nabycie prawa do zasiłku dla bezrobotnych wypłacanego przez okres 6 miesięcy w kwocie około 500 zł. W związku z powyższym powodowie domagają się zasądzenia na swoją rzecz od pozwanych kwoty 3000 zł (6 miesięcy x 500 zł).

Końcowo powodowie zgłosili żądanie kwoty 3300 zł tytułem odszkodowania za szkodę majątkową, jaką poniosła powódka z tytułu kosztów leczenia w związku z podupadnięciem na zdrowiu na skutek zdarzeń wywołanych dzianiem pozwanych. Rozstrój zdrowia, jaki powstał u powódki, zmusił ją do korzystania z pomocy psychiatry, kardiologa, gastrologa i neurologa (k. 2-9).

W odpowiedzi na pozew pozwani nie uznali powództwa i wnieśli o jego oddalenie (k. 171-172).

W piśmie procesowym dnia 4 kwietnia 2014 roku powodowie, reprezentowani przez pełnomocnika, sprecyzowali żądanie pozwu, wnosząc o:

a) zasądzenie od pozwanych solidarnie na rzecz powodów kwot po 16050,37 zł na rzecz każdego z powodów tytułem odszkodowania za pozbawienie powodów przez pozwanych posiadania wynajmowanego przez powodów lokalu wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 28 lutego 2009 roku;

b) zasądzenie od pozwanych solidarnie na rzecz powódki B. O. (...) kwoty 20000 zł, zaś na rzecz o powoda M. D. kwoty 10000 zł tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną przez powodów krzywdę wyrządzoną pozbawieniem powodów przez pozwanych posiadania wynajmowanego przez powodów lokalu oraz zastraszeniem powodów przez pozwanych.

Powodowie wskazali, że na kwotę 32100,74 zł dochodzoną tytułem odszkodowania składają się następujące należności:

1) kwota 18 050 zł stanowiąca równowartość zniszczonych i uszkodzonych przez działania pozwanych, a stanowiących własność powodów ruchomości, będących wyposażeniem wynajmowanego od pozwanych kiosku – baru (wskazanych w piśmie);

2) kwota 5720,75 zł obejmująca utracone na skutek działań pozwanych, a uzyskiwane przez powodów korzyści związane z prowadzeniem przez powodów działalności gospodarczej, na którą składają się następujące należności:

a) czynsz najmu za okres 21 dni – kwota odszkodowania 645 zł,

b) opłata za polisę ubezpieczeniową za 146 dni – kwota odszkodowania 278, 40 zł,

c) oplata za energie elektryczną – kwota odszkodowania 185,35 zł,

d) składki na dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne – kwota odszkodowania 884,76 zł,

e) składka na ZUS za marzec 2009 roku – kwota odszkodowania 727,24 zł,

f) koszty utraconego zasiłku dla bezrobotnych – kwota odszkodowania 3000 zł;

3) kwota 5030 zł stanowiąca równowartość poczynionych przez powodów nakładów na wynajmowany lokal, obejmująca następujące należności:

a) zadaszenie zewnętrzne 22 m² wykonane z plexi i konstrukcji drewnianej z elementami aluminiowymi – kwota odszkodowania 2160 zł,

b) reklama uiszczona na dachu (stylizowany kucharz) oświetlona lampami halogenowymi – 4 sztuki – kwota odszkodowania 420 zł,

c) tablica reklamowa z napisem N. – kwota odszkodowania 100 zł,

d) opłata za przyłączenie energii elektrycznej do wynajmowanego lokalu – kwota odszkodowania 1500 zł,

e) koszty pomocy prawnej – kwota odszkodowania 850 zł;

4) kwota 3300 zł stanowiąca koszty leczenia powódki.

Pozwani wnieśli o oddalenie powództwa.

Wyrokiem z dnia 29 września 2014 roku Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie:

I. zasądził solidarnie od M. P. (1) i J. P. na rzecz B. O. (...) i M. D. kwotę 14460 zł z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty;

II. zasądził od J. P. na rzecz B. O. (...) i M. D. kwotę 645 zł z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty;

III. zasądził od M. P. (1) na rzecz B. O. (...) i M. D. kwotę 2705,35 zł z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty;

IV. oddalił powództwo w pozostałej części;

V. oddalił wniosek J. P. o zasądzenie na jego rzecz od B. O. (...) i M. D. kosztów procesu.

W uzasadnieniu wyroku Sąd Rejonowy ustalił, że B. O. (...) i M. D. są małżeństwem. Począwszy od 2002 roku B. O. (...) wynajmowała od I. P. (zmarłej żony J. P.) lokal położony w L. przy ulicy (...) – kiosk numer (...) o łącznej powierzchni 6 m^{(

2)}. W kiosku powódka otworzyła bar gastronomiczny.

Sąd ustalił, że umową z dnia 23 września 2003 roku powódka oraz R. W. zawiązały spółkę cywilną o nazwie – (...) spółka cywilna. Kolejnymi aneksami do umowy powódka i I. P. przedłużały najem przedmiotowego lokalu. Z dniem 25 listopada 2006 roku nowym wspólnikiem spółki cywilnej (...) został powód M. D.. W trzyosobowym składzie (...) funkcjonował do dnia 19 grudnia 2006 roku. Z tym dniem bowiem R. W. zakończyła działalność w spółce.

Sąd ustalił, że po śmierci żony pozwany J. P. wstąpił w prawa wynikające z zawartej przez zmarłą żonę z powódką umowy najmu lokalu.

Sąd ustalił, że w dniu 23 lipca 2008 roku powodowie, jako jedyni już wspólnicy spółki cywilnej (...), zawarli z (...) Spółką Akcyjną umowę ubezpieczenia prowadzonej przez nich działalności gospodarczej od ognia i innych żywiołów. Składkę określono w umowie na kwotę 694 zł, płatną w ratach po 347 zł, przy czym pierwsza rata płatna była do dnia 23 lipca 2008 roku, a druga w dniu 23 stycznia 2009 roku. Zgodnie z umową w dniu 23 stycznia 2009 roku powodowie zapłacili wymagane raty składki.

Sąd ustalił, że w dniu 16 lutego 2009 roku pozwany J. P. dokonał zbycia przysługującego mu prawa do przedmiotowego lokalu na rzecz swojej matki – M. P. (1). Pomimo przekazania lokalu matce pozwany J. P. przyjął od powoda czynsz najmu za okres od 20 lutego 2009 roku do dnia 20 marca 2009 roku w kwocie 860 zł i we własnym imieniu wystawił na potwierdzenie tego faktu rachunek.

Sąd ustalił, że pomiędzy powodami a pozwanymi, w związku z odmienną oceną przez każdą ze stron istnienia stosunku najmu przedmiotowego lokalu, powstał spór dotyczący wydania tego lokalu. Będąc w konflikcie z powodami J. P. w nocy z dnia 26 na 27 lutego 2009 roku rano podjechał samochodem pod tylne wejście do kiosku, zastawiając je w taki sposób, aby uniemożliwić powódce wejście do lokalu. W dniu 28 lutego 2009 roku pozwany wraz ze swoją matką – M. P. (1), konkubiną A. Ś., bratem A. P. oraz P. Z., R. B. i A. O. udali się do baru, otworzyli drzwi, spakowali rzeczy powódki znajdujące się w lokalu (wszystkie ruchomości stanowiące na ten dzień wyposażenie lokalu), a następnie wywieźli je do magazynu znajdującego się w posiadaniu pozwanej M. P. (1), a położonego w L. przy ulicy (...). Pozwani nie poinformowali powódki o tym, gdzie ruchomości te zostały złożone.

Sąd ustalił, że wśród wyrzuconych z baru i wywiezionych do magazynu przez pozwanych i towarzyszące im osoby rzeczy ruchomych, stanowiących wyposażenie prowadzonego przez powodów baru i tym samym należących do powodów znajdowały się:

- blachy do pieczenia z ozdobami świątecznymi i zwykła, opakowanie plastikowe do żywności o wartości 200 zł,

- brytfanna ze szkła żaroodpornego z podstawką do podgrzewania o wartości 70 zł,

- czajnik elektryczny z zielonymi ozdobami o wartości 40 zł,

- drewniane koszyki 2 sztuki o wartości 40 zł,

- fajka wodna – (...) o wartości 100 zł,

- frytkownica (...), pojemność 5 litrów, o wartości 360 zł,

- głośnik z uciętym przewodem z logo A. o wartości 60 zł,

- kalkulator A. o wartości 50 zł,

- kalkulator (...) o wartości 30 zł,

- krzesła barowe wysokie o wartości 785 zł,

- kuchenka mikrofalowa (...) o wartości 180 zł,

- lodówka L. C. typu(...) o wartości 380 zł,

- opiekacz P. typu (...), 1,33 kW o wartości 100 zł,

- parasol kolorowy z logo C. średnica 2 m o wartości 200 zł,

- parasol koloru zielonego średnicy 3 m o wartości 225 zł,

- preparat do odkażania skóry S., sztuk 2, o wartości 50 zł,

- rękawice kuchenne tekstylne, 2 opakowania, o wartości 40 zł,

- rozdrabniacz (...)o wartości 70 zł,

- suszarka do naczyń o wartości 20 zł,

- szkatułka drewniana o wartości 10 zł,

- świetlówki 4 sztuki o wartości 200 zł,

- talerze i naczynia jednorazowe oraz pojemniki z przykrywkami w worku, ociekacz do warzyw, deski do krojenia, części do miksera, wkładka do zlewozmywaka, środki czystości o wartości 600 zł,

- urządzenia do opiekania Kebab G. (...) bez silnika o wartości 1800 zł,

- wieża radiowa A., model (...), o wartości 80 zł,

- ręczniki papierowe 10 rolek o wartości 80 zł,

- ścierki jednorazowe, trzy szklane talerze, kubek, pojemnik plastikowy o wartości 20 zł,

- zamrażalka 3 komorowa (...) o wartości 600 zł,

- automat do odświeżania powietrza, 4 sztuki, o wartości 140 zł,

- bojler o pojemności 10 l o wartości 30 zł,

- folia aluminiowa spożywcza, 10 sztuk, o wartości 270 zł,

- folie plastikowe w rolkach po 150 m, 10 rolek, o wartości 450 zł,

- gaśnice atestowane 9 kg, 2 sztuki, o wartości 220 zł,

- koszulki bawełniane czarne, 2 sztuki, o wartości 40 zł,

- krzesła barowe wysokie 3 sztuki o wartości 330 zł,

- lodówka do napojów z logo pepsi o wartości 600 zł,

- meble kuchenne: szafka pod zlew, trzy podwójne szafki, dwie pojedyncze, szafa na ubrania, szafka ze sprzętem bhp o wartości 1900 zł,

- miska metalowa, 2 sztuki, o wartości 40 zł,

- miski kolorowe, 5 sztuk, o wartości 100 zł,

- napoje butelkowane 0,5 l, 32 sztuki o wartości 80 zł,

- okap z wyciągiem nad kebabem o wartości 30 zł,

- płyty CD i kasety (łącznie 200 sztuk) o wartości 400 zł,

- podświetlane tablice reklamowe, 5 sztuk, o wartości 700 zł,

- pojemnik na sztućce o wartości 20 zł,

- pojemnik plastikowy z pokrywką 45x30 cm o wartości 30 zł,

- pojemnik do transportu żywności, 2 sztuki, o wartości 230 zł,

- półki półokrągłe narożne wystawowe, 4 sztuki, o wartości 240 zł,

- przewód elektryczny dwuprzewodowy zasilający na bębnie długości 50 m o wartości 50 zł,

- pudełka z sześcioma szklankami, 2 sztuki, o wartości 20 zł,

- regał szklany z dwoma półkami szklanymi opartymi na szkielecie metalowym o wartości 700 zł,

- rolety antywłamaniowe: na okno sprzedażowe – 3 m², na szybę wystawową narożną – 0, 75 m² o wartości 500 zł,

- stojak zewnętrzny Menu z cennikiem M. (...) o wartości 120 zł,

- szafka metalowa na ubrania o wartości 150 zł,

- sztućce jednorazowe o wartości 330 zł,

- ubrania robocze (fartuchy kuchenne),10 sztuk, o wartości 200 zł,

- wentylator mały C. o wartości 30 zł,

- wentylator stojący duży O. o wartości 50 zł;

- papierowe tacki jednorazowe, narzędzia kuchenne, woreczki foliowe jednorazowe o wartości 100 zł.

Sąd podał, że łączna wartość wskazanych powyżej ruchomości, których posiadania pozbawieni zostali powodowie, wynosi 14460 zł.

Sąd wskazał, że nie uwzględnił w tych ustaleniach dwóch dużych parasoli z logo C. C., albowiem zgodnie z ewidencją wyposażenia na grudzień 2008 roku nie stanowiły własności powodów (pozostawały w dzierżawie). Sąd nie uznał także, wobec niewykazania przez powodów, że wśród rzeczy, których posiadania zostali pozbawieni powodowie, znajdowały się stoliki konsumenckie okrągłe o średnicy 90 cm, a także surowce produkcyjne: mięso drobiowe – 40 kg, kotlety hamburger – 20 kg, parowki – 10 kg, pieczywo (bulki, chleb), sosy (czosnkowy i pikantny) – 20 butelek o pojemności 1 litr, frytki mrożone – 7 opakowań, przyprawy ziołowe, pieprz, kucharek, przyprawy orientalne – razem około 10 kg.

Sąd Rejonowy ustalił, że wszystkie należące do powodów rzeczy zostały gwałtownie przemieszczone i złożone w należącym do pozwanej magazynie – budynku garażowym nowej konstrukcji, zamkniętym, oddzielnie stojącym. Pozwani wszystkie zabrane rzeczy wyrzucili na podłogę, nie zabezpieczając ich w żaden sposób. Magazyn ten nie był miejscem właściwym do przechowywania zabranych powodom rzeczy. Było to miejsce przesiąknięte wilgocią.

Sąd Rejonowy ustalił, że do dnia 25 stycznia 2012 roku (zatem przez okres 3 lat od pozbawienia powodów posiadania) wszystkie rzeczy ruchome nie były oferowane powodom do zwrotu i znajdowały się we władaniu pozwanych. Wyrokiem z dnia 9 września 2011 roku, wydanym w sprawie II C 37/11 Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie, zmienionym następnie wyrokiem z dnia 25 stycznia 2012 roku, wydanym w sprawie II Ca 720/11 Sądu Okręgowego w Lublinie, przywrócono powódce posiadanie wszystkich wskazanych powyżej rzeczy poprzez nakazanie obojgu pozwanym wydanie tych rzeczy powódce w terminie do dnia 8 lutego 2012 roku.

Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 27 lutego 2012 roku powodowie zgłosili się do magazynu pozwanego celem odbioru rzeczy. Po trzech latach od bezprawnego zabrania powodom należących do nich rzeczy, spośród wszystkich odebranych ruchomości, na stanie magazynu znajdowały się:

- blachy do pieczenia (z ozdobami świątecznymi i zwykła), opakowanie plastikowe do żywności,

- brytfanna ze szkła żaroodpornego z podstawką do podgrzewania,

- czajnik elektryczny z zielonymi ozdobami,

- drewniane koszyki, 2 sztuki,

- fajka wodna – nargilla,

- frytkownica (...), pojemność 5 litrów,

- głośnik z uciętym przewodem z logo A.,

- kalkulator (...),

- krzesła barowe wysokie,

- kuchenka mikrofalowa (...),

- lodówka L. C. typu (...),

- opiekacz P. typu (...), 1,33 kW,

- parasol kolorowy z logo C. średnica 2 m,

- parasol koloru zielonego średnicy 3 m,

- preparat do odkażania skóry S., 2 sztuki,

- rękawice kuchenne tekstylne, 2 opakowania,

- rozdrabniacz (...) (...),

- suszarka do naczyń,

- szkatułka drewniana,

- świetlówki 4 sztuki,

- talerze i naczynia jednorazowe oraz pojemniki z przykrywkami w worku, ociekacz do warzyw, deski do krojenia, części do miksera, wkładka do zlewozmywaka, środki czystości,

- urządzenia do opiekania Kebab G. (...) bez silnika,

- wieża radiowa A. model (...),

- ręczniki papierowe, 10 rolek,

- ścierki jednorazowe, trzy szklane talerze, kubek, pojemnik plastikowy,

- zamrażarka 3 komorowa (...).

Pozostałe rzeczy uległy zniszczeniu i nie znajdowały się w magazynie.

Sąd Rejonowy ustalił, że w ramach prowadzonej działalności gospodarczej powodowie, aby polepszyć warunki wykonywania podjętego przedsięwzięcia, poczynili na poczet prowadzonej spółki nakłady w postaci: wykonania zadaszenia zewnętrznego wynajmowanego kiosku o łącznej powierzchni 22 m² wykonanego z pleksi i konstrukcji drewnianej z elementami aluminiowymi o wartości 735 zł (ustalonej przez powodów na grudzień 2008 roku), reklamy umieszczonej na dachu kiosku mającej postać stylizowanego kucharza, oświetlonej 4 lampami halogenowymi o wartości 560 zł (na dzień wykonania inwestycji), tablicy reklamowej z napisem N. o wartości 100 zł, koszty przyłącza energii elektrycznej do kiosku o wartości 732 zł oraz zamontowania w otworach okiennych szyb antywłamaniowych o wartości 680 zł.

Sąd ustalił, że wartość wykonanego przez powodów w 2008 roku zadaszenia opiewała na kwotę 735 zł. W chwili zdemontowania przez pozwanych (zatem po roku używalności) zużycie wykonanego zadaszenia określone zostało się na 20%, a zatem jego wartość w chwili zdemontowania przez pozwanych wynosiła – 588 zł (735 zł x 20%).

Wartość umieszczonej przez powodów reklamy na kiosku – oświetlonego stylizowanego kucharza w chwili zrealizowania inwestycji wyniosła 560 zł. Użytkowanie reklamy przez okres roku zmniejszyło jej wartość o 20%. W chwili zdemontowania reklama miała zatem wartość 420 zł (20% x 560 złotych).

Zamontowana przez powodów tablica reklamowa N. w chwili jej zdemontowania przez pozwanych miała wartość – 100 zł.

Zamontowane przez powodów rok przed zdarzeniem szyby antywłamaniowe kosztowały 850 zł. Po roku używalności straciły na wartości 20%. W momencie ich zdemontowania przez pozwanych miały one wartość 20% niższą, to jest 680 zł (850 zł x 20%).

Koszt doprowadzonego do kiosku przyłącza energetycznego wyniósł 732 zł.

Sąd ustalił, że powodowie, jako wspólnicy (...) spółki cywilnej mieli zawartą z (...) Spółką Akcyjną z siedzibą w L. umowę sprzedaży energii elektrycznej i świadczenia usług przesyłowych do przedmiotowego kiosku. Od dnia 28 lutego 2009 roku pozwana M. P. (1) korzystała z energii elektrycznej (doprowadzonej do przedmiotowego kiosku) na rachunek powodów. Zakład energetyczny nie mógł wystawić faktury na osobę faktycznie korzystającą z energii elektrycznej po dniu 27 lutego 2009 roku z uwagi na brak stosownej umowy. Należność za energię elektryczną do dnia 28 lutego 2009 roku wyniosła 897,11 zł. Z kolei od dnia 28 lutego 2009 roku do dnia 7 lipca 2009 roku (zatem od dnia naruszenia posiadania rzeczy ruchomych należących do powodów) opłata za energię elektryczną wyniosła 185,35 zł.

Sąd Rejonowy wskazał dowody, na podstawie których dokonał ustaleń faktycznych, i wyjaśnił, że nie był sporny fakt naruszenia przez pozwanych posiadania należących do powodów rzeczy ruchomych stanowiących wyposażenie prowadzonego przez nich baru małej gastronomii. Powyższe wynika zresztą z wyroku Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie z dnia 9 września 2011 roku, wydanego w sprawie II C 37/11, którego treścią Sąd Rejonowy jest związany na podstawie art. 365 k.p.c. Mając na uwadze przedmiot rozstrzygnięcia w sprawie II C 37/11, przesądzona została kwestia ustalenia, jakie konkretnie rzeczy ruchome będące własnością powodów zostały przez pozwanych bezprawnie zabrane i złożone w magazynie.

Sąd wskazał, że pozwani wprawdzie nie przeczyli, że pozbawili powodów posiadania należącego do powodów mienia ruchomego, ale na potrzeby niniejszego sporu usiłowali wykazać, że złożyli wszystkie te rzeczy w sposób prawidłowy we właściwym miejscu i tym samym nie przyczynili się do powstania po stronie powodów szkody. Odnosząc się do żądań pozwu wskazanych enumeratywnie przez pełnomocnika strony powodowej, pozwani ograniczyli się do stwierdzenia, iż kwestionują powództwo zarówno co do zasady, jak i wysokości. W zakresie ustalenia wartości odebranych powodom rzeczy ruchomych (zatem w celu ustalenia wysokości odszkodowania) Sąd Rejonowy oparł się o przedstawioną przez powodów prywatną opinię sporządzoną przez rzeczoznawców majątkowych na zlecenie powodów. Opinię tę sąd konfrontował z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym, w szczególności z załączoną do akt sprawy ewidencją wyposażenia prowadzonego przez powodów baru, sporządzoną na grudzień 2008 roku. Każdy ze wskazywanych dokumentów spełnia wymogi dokumentu prywatnego, o jakim mowa w art. 245 k.p.c., zgodnie z którym dokument prywatny stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Pozwani nie zdołali podważyć autentyczności i wiarygodności wskazanych dokumentów, zresztą nawet nie podejmowali żadnych prób w tym kierunku pozostając zupełnie biernym. W zaistniałym stanie faktycznym spośród zabranych w dniu 27 lutego 2009 roku rzeczy ruchomych należących do powodów na moment wyceniania ich wartości przez rzeczoznawcę większość z tych rzeczy nie była dla biegłego dostępna i obiekty te (wymienione w części B wskazywanej opinii prywatnej) nie mogły być przez tego rzeczoznawcę osobiście zidentyfikowane, w tym też zakresie oparł się on na opisie wskazanych ruchomości. W ocenie Sądu sam ten fakt nie może podważyć waloru dowodowego tego dokumentu. W zaistniałym stanie rzeczy wobec utraty części tych ruchomości brak jest możliwości określenia ich wartości w inny sposób, w szczególności w drodze opinii biegłego. Taki dowód wskazywałby jedynie wartości hipotetyczne. Natomiast przesłuchany w charakterze świadka rzeczoznawca, który sporządził opinię prywatną, zeznał, że oglądał wyceniane przedmioty, każdą ze zidentyfikowanych w magazynie rzeczy sfotografował indywidualnie bądź zbiorczo. Powołując się na wieloletnie doświadczenie zawodowe zeznał, że w stanie faktycznym sprawy niniejszej przyjmował wartości najmniejsze, bo miał do czynienia z rzeczami o minimalnym popycie, o niemożliwości większości tych rzeczy dalszego wykorzystania. Odnosząc się do wartości rzeczy wskazanych w części B opinii rzeczoznawca zeznał, że są to wartości hipotetyczne określone na podstawie opisu powodów. Pozwani w tym zakresie nie wnioskowali o przeprowadzenie dowodu, który miałby ewentualnie zaprzeczyć przyjętym przez rzeczoznawcę wnioskom w zakresie wskazanych w opinii wartości poszczególnych rzeczy.

Sąd wskazał, że uwzględnione pozostałe żądania pozwu (opisane szczegółowo w poczynionych przez sąd rozważaniach) zostały potwierdzone zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym potwierdzającym uiszczenie przez powodów czynszu za okres od 20 lutego 2009 roku do 20 marca 2009 roku oraz, że przez okres od 28 lutego 2009 roku do 7 lipca 2009 roku pozwani korzystali doprowadzonej do kiosku energii elektrycznej na rachunek powódki i, że należna z tego tytułu oplata wyniosła 185,35 zł. W zakresie zwrotu opłaty za prąd miarodajna stała się dokumentacja zgromadzona na potrzeby prowadzonego w sprawie 2 Ds. 2364/10 postępowania przygotowawczego.

Sąd wskazał, że w zakresie żądania zadośćuczynienia za pogorszenie się stanu zdrowia powódki przedłożono kserokopię dokumentacji medycznej, ale powodowie nie wykazali istnienia związku przyczynowego pomiędzy przypisanymi powódce schorzeniami oraz zażywanymi przez nią lekami a zachowaniem się pozwanych.

Na poparcie żądań w zakresie zadośćuczynienia należnego powodowi w kwocie 10000 zł został przedłożony komputerowy wydruk prasowy potwierdzający fakt prowadzenia przez powodów kiosku gastronomicznego oraz pozytywnej oceny tego miejsca. Dowód ten nie potwierdza jednak faktu, że zachowanie się pozwanych (pomimo, że bezprawne) zniszczyło reputację powodów.

Sąd wskazał, że powodowie w pierwszej kolejności domagali się naprawienia skody majątkowej odpowiadającej wartości zabranych im rzeczy ruchomych, które odebrano im na okres 3 lat, z których część rzeczy została zniszczona (i rzeczy te po raz ostatni widziane były przez powodów dzień przed przedmiotowymi zdarzeniami), a część mimo ich faktycznego odzyskania uległa uszkodzeniu wskutek nieprawidłowego i niedbałego przechowywania ich przez pozwanych w magazynie, w którym panowały warunki wilgoci i pleśni.

Sąd Rejonowy wskazał, że odnosząc się do tego, jak i wszystkich pozostałych żądań pozwu pełnomocnik pozwanych ograniczył się wyłącznie do nie uznania żądań w tym zakresie. Pozwani podnosili, że wielokrotnie wzywali powodów do odbioru zmagazynowanych rzeczy, a tylko brak działań po stronie samych zainteresowanych powodował niszczenie rzeczy. Dodatkowo pozwani przeczyli zniszczeniu bądź uszkodzeniu rzeczy, twierdząc, że rzeczy w chwili zabrania były w takim samym stanie jak w momencie ich wydawania powodom (po upływie 3 lat). Pozwani podnosili, że rzeczy przechowywane były w magazynie – pomieszczeniu zakrytym i ogrzewanym. Na poparcie swoich twierdzeń (które odnośnie każdego ze zgłoszonych w pozwie żądań sprowadzały się tylko do zaprzeczenia stanowisku powodów) pozwani nie przedstawili żadnych dowodów, poza złożeniem zeznań oraz powołaniem innych świadków przedmiotowych wydarzeń.

Uzasadniając zgłoszone żądanie w zakresie szkody majątkowej w postaci uszkodzenia lub zniszczenia zabranych powodom rzeczy ruchomych powodowie przedłożyli sporządzoną przez prywatnych rzeczoznawców ekspertyzę. Opinia została oceniona przez Sąd jak każdy innych dowód prywatny, jednocześnie konfrontowana była z zeznaniami przesłuchanych w sprawie świadków (w szczególności odnośnie tego jakie rzeczy były na wyposażeniu baru w chwili ich wywiezienia przez pozwanych) oraz z załączonym do akt sprawy zestawieniem wyposażenia baru sporządzonym przez biuro rachunkowe działające na zlecenie powodów – stan na grudzień 2008 roku.

Sąd wskazał, że pozwani w toku niniejszego postępowania nie kwestionowali, iż odebrali powodom należące do nich rzeczy i złożyli je w magazynie. Uzasadnienia swoich działań pozwani upatrywali w skutecznym wypowiedzeniu powodom łączącej dotychczas strony umowy najmu przedmiotowego lokalu użytkowego, podnosząc, że przerwanie dotychczas istniejącego stosunku najmu uprawniało ich do zachowania się w podjęty przez nich sposób.

Sąd uznał, że nie miało dla rozstrzygnięcia niniejszego sporu żadnego znaczenia, czy pomiędzy stronami w dniu przedmiotowych wydarzeń istniał stosunek najmu, czy też nie. Nie ulega wątpliwości, że powodowie byli posiadaczami ruchomości wskazanych w wyżej wymienionym wyroku i posiadania tego wskutek działań pozwanych zostali pozbawieni. Naruszenie posiadania przez pozwanych było niewątpliwie samowolne. Nawet gdyby bowiem doszło do wypowiedzenia umowy najmu, to pozwani nie byli uprawnieni do opróżnienia kiosku bez zachowania drogi sadowej.

Sąd wskazał, że materialną podstawę zgłoszonych w tym zakresie żądań pozwu stanowi przepis art. 415 k.c. Z ustalonego stanu faktycznego wynika, że pozwani ze swojej winy wyrządzili powodom szkodę w wysokości 14460 zł z tytułu bezprawnego odebrania powodom należących do nich rzeczy ruchomych i składowania ich przez okres 3 lat w nieprzystosowanym do tego miejscu – zawilgoconym magazynie. Przez okres 3 lat należące do powodów rzeczy były w magazynie porozrzucane w sposób niedbały. Złożenie tych rzeczy wskazywało na gwałtowne ich przemieszczanie, a nie zmagazynowanie. Znajdujące się w magazynie rzeczy ruchome były skorodowane i zapleśniałe. Miejsce, w którym pozwani złożyli rzeczy powodów, nie nadawało się do przechowywania sprzętu do gastronomii do celów spożywczych z uwagi na panującą w nim wilgoć. Odpowiedzialność pozwanych w tym zakresie jest solidarna (art. 441 § 1 k.c.).

Sąd Rejonowy uznał, że zachowanie pozwanych było bezprawne i zawinione.

Sąd Rejonowy uznał, że zasługiwało w całości na uwzględnienie żądanie w zakresie zwrotu od pozwanego na rzecz powodów kwoty 645 zł stanowiącej wysokość czynszu za okres 21 dni, to jest od dnia 28 lutego 2009 roku do dnia 20 marca 2009 roku (punkt II wyroku). W dniu 20 lutego 2009 roku pozwany J. P. pobrał od powodów czynsz najmu za okres od dnia 20 lutego 2009 roku do dnia 20 marca 2009 roku w kwocie 860 zł. Tymczasem powodowie faktycznie korzystali z lokalu jedynie przez okres 7 dni, to jest od 20 do 27 lutego 2009 roku. Podstawy materialnej zwrotu uiszczonej przez powodów części czynszu za okres, w którym powodowie nie byli już najemcami lokalu, należy upatrywać w art. 411 § 2 k.c.

Sąd wskazał, że na podstawie art. 405 k.c. należało zasądzić od pozwanych na rzecz powodów kwotę 185,35 zł z tytułu zwrotu uiszczonej przez powodów opłaty za energię elektryczną za okres od dnia 28 lutego do dnia 7 lipca 2009 roku, zatem za okres kiedy obowiązywała umowa o dostarczenie energii elektrycznej zawarta pomiędzy zakładem energetycznym a powódką B. O. (...), a kiedy faktycznie z dostarczonej energii elektrycznej na rachunek powódki korzystała pozwana M. P. (1), która w odebranym powodom kiosku rozpoczęła własną działalność gospodarczą.

Sąd wskazał, że należało częściowo uwzględnić żądanie powodów w zakresie zwrotu poczynionych przez nich na wynajmowaną rzecz nakładów. Powodowie żądali zwrotu nakładów poczynionych na zadaszenie zewnętrzne w kwocie 2160 zł, za reklamę umieszczoną na dachu o wartości 420 zł, za umieszczenie tablicy reklamowej z napisem N. o wartości 100 zł oraz z tytułu zwrotu kosztów przyłączenia energii elektrycznej do wynajmowanego lokalu o wartości 1500 zł oraz równowartości zamontowanych w kiosku szyb antywłamaniowych o wartości 680 zł.

Sąd wskazał, że odnośnie żądania zwrotu kosztów wykonanego przez powodów zadaszenia Sąd oparł się w tym zakresie o załączone do akt sprawy zestawienie wyposażenia wynajmowanego kiosku wykonane na grudzień 2008 roku, gdzie działająca na zlecenie powodów firma prowadząca rachunkowość na zlecenie powodów przyjęła wartość wykonanego zadaszenia na kwotę 735 złotych. Z kolei opiniujący prywatnie na zlecenie powodów rzeczoznawca majątkowy przyjął, że wartość zadaszenia użytkowanego przez rok czasu uległa zmniejszeniu o 20%. Stąd Sąd uznał, że tytułem zwrotu poczynionego przez powodów nakładu należało zasądzić od pozwanych kwotę 588 zł (20% x 735 złotych).

Sąd uznał, że niewątpliwie poczynionym przez powodów nakładem były reklamy – stylowy kucharz oświetlony 4 lampami o wartości 420 zł i reklama z napisem N. o wartości 100 zł. Obie wartości zostały ustalone przez działającego na zlecenie powodów prywatnego rzeczoznawcę. Należało zwrócić powodom wartość zamontowanych szyb antywłamaniowych o wartości 680 zł. Tytułem doprowadzenia do wynajmowanego kiosku przyłącza energetycznego należało zasądzić od pozwanych kwotę stanowiącą równowartość inwestycji w kwocie 732 zł.

Sąd wskazał, że powyższe żądania znajdują uzasadnienie w przepisie art. 676 k.c. Łączna kwota z tego tytułu została zasądzona od pozwanej (punkt III wyroku), albowiem to pozwana zatrzymała wskazane ulepszenia, nabywając od pozwanego kiosk i prowadząc w nim następnie działalność gastronomiczną.

Sąd Rejonowy wskazał, że nie zasługiwały na uwzględnienie zgłoszone w pozwie żądania w zakresie zwrotu na rzecz powodów uiszczonych przez nich kosztów z tytułu opłacenia polisy ubezpieczeniowej (za okres od dnia 24 lipca 2008 roku do dnia 23 lipca 2009 roku), opłaconych przez powodów składek na dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne, składki do ZUS oraz kosztów utraconego zasiłku dla bezrobotnych. Żądając tych kwot powodowie podnosili, że z tytułu bezprawnego zachowania się pozwanych zostali pozbawieni możliwości kontynuowania prowadzonej działalności gospodarczej i z tego tytułu musieli dobrowolnie opłacać składki na ubezpieczenie, a opłacona składka na ubezpieczenie majątkowe w (...) przepadła.

Sąd Rejonowy przytoczył treść przepisów art. 361 § 1 i 2 k.c. i wyjaśnił, że nie można uznać, aby ubezpieczenie się powodów w sposób dobrowolny i opłacanie składek na ubezpieczenie zdrowotne stanowiło normalne następstwo działań pozwanych (chociaż bezprawnych). Takiego następstwa nie stanowiło także opłacenie przez powodów polisy ubezpieczeniowej za okres obejmujący czas przedmiotowych wydarzeń i czas po nich. Powodowie nie wykazali, aby zawarta z (...) umowa ubezpieczenia zawierała klauzulę uniemożliwiającą im wypowiedzenie umowy na skutek zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej. Z kolei powodowie, jako osoby fizyczne nigdzie nie zatrudnione, miały możliwość ubezpieczenia zdrowotnego wyłącznie w ramach ubezpieczenia dobrowolnego, a chcąc uniknąć kosztów z tego tytułu mogli zarejestrować się jako bezrobotni. Tymczasem z decyzją o nabyciu statusu bezrobotnego powodowie zwlekali kilka miesięcy. Zatem bez względu na zachowanie się pozwanych powodowie, jako osoby fizyczne, i tak byliby zobligowani do samodzielnego opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne. Okoliczność przerwania ciągłości ubezpieczenia powodów na skutek zachowania się pozwanych mogła ewentualnie stanowić o obiektywnym związku przyczynowym, ale z pewnością nie stanowiła o związku przyczynowym stanowiącym przesłankę odpowiedzialności pozwanych.

Sąd wskazał, że nie uwzględnił żądań powódki w zakresie zwrotu poniesionych przez nią kosztów leczenia oraz zadośćuczynienia, którego powódka domagała się za doznaną zdaniem powódki krzywdę, jaka powstała wskutek działań pozwanych, objawiającą się znacznym pogorszeniem się stanu zdrowia powódki. Jako dowód podnoszonych przez powódkę okoliczności przedstawiono poświadczoną za zgodność z oryginałem kserokopię dokumentacji medycznej powódki oraz dowody zakupu lekarstw. Z załączonej dokumentacji wynika wprawdzie, że powódka cierpi na dolegliwości sercowe w postaci nadciśnienia oraz odczuwa dolegliwości gastryczne, ale nie stanowi to dowodu na ich normalne następstwo postępowania pozwanych. Z kolei wskazywane rachunki za zakup leków pochodzą najwcześniej z 2010 roku, podczas gdy do przedmiotowych zdarzeń doszło w lutym 2009 roku. Nawet jeśli u powódki występują schorzenia nadciśnienia, czy dolegliwości gastrologiczne, które zwyczajowo postrzegane są jako schorzenia na tle nerwowym, to nie można uznać bez posłużenia się wiadomościami specjalnymi, że przyczyną ich zaistnienia u powódki było zachowanie się pozwanych, nawet tak negatywne w stanie faktycznym niniejszej sprawy. Pełnomocnik powodów nie wnioskował o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu psychiatrii, gastroenterologii czy kardiologii na okoliczność ustalenia następstw, jakie wystąpiły w stanie zdrowia powódki wskutek działań pozwanych.

Sąd wskazał, że M. D. domagał się zasadzenia od pozwanych kwoty 10000 zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę, jaka powstała po jego stronie z tego tytułu, że działania pozwanych spowodowały, że utracił możliwość kontynuowania prowadzonej od lat działalności gospodarczej, baru, który jak twierdził pełnomocnik powodów stanowił (...) centrum spotkań kultur, a wskutek zachowania się pozwanych firmowany przez powoda bar stracił dobre imię.

Sąd wskazał, że dla uzasadnienia omawianego żądania powodowie ograniczyli się wyłącznie do przedłożenia do akt sprawy artykułu prasowego potwierdzającego prowadzenie przez powodów działalności gospodarczej i fakt, że prowadzony przez powodów bar skupiał osoby rożnych narodowości i był miejscem spotkań rożnych kultur. W żaden innych sposób powodowie nie udowodnili, aby zgłoszone w tym zakresie roszczenia były zasadne. Wprawdzie okoliczność zaistnienia krzywdy nie wymaga wiadomości specjalnych i może być ustalona w drodze dowodu z dokumentów, zeznań świadków i stron, ale każdy ze wskazanych przez powodów świadków, przesłuchany w toku postępowania, zeznawał na okoliczność stanu i jakości rzeczy ruchomych stanowiących własność powodów. Niewątpliwie zgodzić się należy z powodami, że w przypadku osób fizycznych miarą obiektywizacji oceny, czy rzeczywiście doszło do naruszenia dóbr osobistych, będzie rzeczywiście zwykle odwołanie się do odczuć, przeżyć i reakcji przeciętnego człowieka.

Sąd uznał, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, a raczej jego brak, może jedynie dawać podstawę do przyjęcia, że bezprawne zachowanie się pozwanych uniemożliwiło prowadzenie powodom działalności gospodarczej, ale nie potwierdził, że doszło do naruszenia określonego dobra osobistego. W opinii Sądu Rejonowego zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwalał poczynić ustalenia, że zachowanie pozwanych należy ocenić jako pozbawienie powodów źródła bieżącego utrzymania wynikającego z prowadzonej przez nich działalności gospodarczej. W oczach osób postronnych prowadzona przez powodów spółka nie została ośmieszona, czy oczerniona, a ich doświadczenia związane z zachowaniem pozwanych były raczej źródłem życzliwego współczucia osób trzecich.

Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia o kosztach procesu Sąd Rejonowy wskazał przepis art. 102 k.p.c.

Od wyroku z dnia 29 września 2014 roku apelacje wnieśli powodowie i pozwani.

Pozwana M. P. (1) wskazała, że zaskarża wyrok z dnia 29 września 2014 roku w zakresie, w którym wyrok jej dotyczy, i w punktach I i III (k. 465-470).

M. P. (1) zarzuciła „naruszenie prawa procesowego, tj. przepisu art. 233 § 1 k.p.c. poprzez wadliwą ocenę dowodów, tj.: pisma z dnia 4 kwietnia 2014 r. pełnomocnika powodów zawierającego m.in. listę i deklarowaną wartość składników odszkodowania, odpowiedź na pozew pozwanych, umowy z dnia 16 lutego 2009 r. zbycia kiosku przy Al. (...) przez J. P. na rzecz M. P. (1), umowa najmu kiosku przy Al. (...) pomiędzy J. P. i powódka B. O. van O., wyjaśnień stron, zeznań wszystkich świadków polegającą na wadliwym uznaniu w zaskarżonym wyroku, że pozwana M. P. (1) jest zobowiązana do zapłaty solidarnie na rzecz powodów kwot wskazanych w pkt I i III zaskarżonego wyroku za rzeczy ruchome mające stanowić wyposażenie baru powodów, a wymienione na str. 12-14 uzasadnienia wyroku, podczas gdy pozwana M. P. (1) nie jest zobowiązana do zapłaty na rzecz powodów kwot wskazanych w pkt I i III zaskarżonego wyroku, bowiem:

1) pozwana nie była w posiadaniu rzeczy wymienionych na stronie 12-14 uzasadnienia zaskarżonego wyroku, a powodowie nie udowodnili tej okoliczności, poprzestając jedynie na wskazaniu listy rzeczy,

2) powodowie nie udowodnili w niniejszym postępowaniu, że rzeczy wymienione na stronie 12-14 uzasadnienia zaskarżonego wyroku mają wartość taka jak zostało to wskazane na stronie 12-14 uzasadnienia zaskarżonego wyroku, a wadliwe jest ustalenie w zaskarżonym wyroku na str. 20 wartości tych rzeczy na podstawie prywatnej opinii rzeczoznawcy poprzez jedynie ustalenie wartości hipotetycznej rzeczy na podstawie opisu powodów, podczas gdy to powodowie domagając się pozwem zapłaty od pozwanych za rzeczy powinni udowodnić w niniejszym postępowaniu wartość rzeczy ruchomych i to udowodnić ich wartość na podstawie opinii biegłego sądowego, w sytuacji zakwestionowania przez pozwanych wartości spornych rzeczy;

3) nie było tak jak ustalił wadliwe Sąd w zaskarżonym wyroku na str. 15 i 25, że pozwana M. P. (1) miałaby nie oferować powodom do odbioru rzeczy przewiezionych przez pozwaną do garażu przy Al. (...), a odebranych przez powodów w dniu 27 lutego 2012 r., podczas gdy wielokrotnie pozwana wzywała powodów do odbioru rzeczy ruchomych z kiosku przy Al. (...), tj. tych rzeczy które pozwana przewiozła do swojego garażu przy Al. (...) informując o tym powodów,

4) pozwani nie udowodnili, że rzeczy przewiezione przez pozwaną z przedmiotowego kiosku do garażu pozwanej uległy zniszczeniu, bądź zostały wyrzucone przez pozwaną, albo przechowywane w nieodpowiednim miejscu i w konsekwencji że to pozwana powinna "zapłacić" powodom za te rzeczy, podczas gdy rzeczy przewiezione przez pozwaną M. P. (1) zostały przez powodów odebrane w dniu 27 lutego 2012 r. w takiej ilości i w takim stanie w jakim zostały spakowane przez pozwaną w lutym 2009 r., a fakt nieodbierania w w/w okresie rzeczy przez powodów od pozwanej i konsekwencje prawne z tym związane obciążają tylko i wyłącznie powodów,

5) powodowie nie udowodnili, że pozwany J. P. spowodował, bądź przynajmniej przyczynił się do powstania szkody po stronie powodów, nie udowodnili faktu i rozmiarów szkody, związku przyczynowego oraz odpowiedzialności pozwanej względem powodów, brak jest przede wszystkim winy pozwanej w wyrządzeniu powodom szkody,

6) pozwana nie jest zobowiązana do zapłaty odszkodowania na rzecz powodów, bowiem pozwaną nie łączyły z powodami umowy dotyczące baru przy Al. (...) w L. a ponadto powodowie nie udowodnili, że rzeczy znajdujące się w przedmiotowym kiosku miały należeć do obydwojga powodów, a nadto brak jest podstaw do przyjęcia solidarnej odpowiedzialności pozwanych względem powodów”.

M. P. (1) wniosła o:

„1) (…) zmianę zaskarżonego wyroku w zakresie dotyczącym jej osoby w zaskarżonej części dotyczącej pkt I, III zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w tym zakresie w całości,

2) (…) zasądzenie od powodów solidarnie na jej rzecz kosztów postępowania za postępowanie przed Sądem I, a nadto o zasądzenie od powodów solidarnie na jej rzecz kosztów procesu za postępowanie przed Sądem II instancji w wysokości według norm prawem przepisanych”.

Powodowie wskazali, że zaskarżają wyrok „w części oddalającej powództwo ponad kwotę 14.460,00 zł tytułem odszkodowania oraz ponad kwotę 645 tytułem zadośćuczynienia” i zarzucają:

„1. naruszenie przepisów postępowania tj. art. 233 § 1 k.p.c. oraz 322 k.p.c. poprzez dokonaną przez Sąd I instancji: błędną, sprzeczną z zasadami logiki i doświadczenia życiowego ocenę materiału dowodowego i nierozważenie wszystkich okoliczności sprawy, tj.

- uznanie przez Sąd I instancji, iż parasole z logo C. C. nie stanowiły I własności (pozostawały w dzierżawie) Powodów, w sytuacji gdy Pozwani nie przedstawili, żadnego dokumentu mającego na celu potwierdzenie złożonych przez nich twierdzeń dotyczących tego, że parasole zostały oddane do właścicielowi lub, że właściciel domagał się ich zwrotu;

- uznanie przez Sąd I instancji niewykazania przez Powodów, że pośród rzeczy których posiadania zostali pozbawieni znajdowały się wymienione w uzasadnieniu wyroku na str 14 – 15 surowce produkcyjne, podczas gdy świadkowie w osobie G. G. i B. B. jednoznacznie wskazywali, że produkty żywnościowe znajdowały się w kiosku, a ponadto Pozwany pozbawił Powodów posiadania w trakcie wykonywania działalności gospodarczej (gastronomicznej), w związku z tym logicznym jest, że produkty żywnościowe znajdowały się w kiosku.

- odmowie zasądzenia przez Sąd I instancji na rzecz Powodów kosztów opłacenia polisy ubezpieczeniowej, składek na dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne oraz kosztów utraconego zasiłku dla bezrobotnych, w sytuacji gdy Powodowie liczyli na to, iż będą mogli niezwłocznie kontynuować prowadzoną działalność gospodarczą po interwencji organów Policji,

- uznaniu przez Sąd I instancji za bezzasadne i nieudowodnione roszczenia Powodów z tytułu zadośćuczynienia, w sytuacji gdy okoliczności sprawy wskazują, iż Powodowie doznali wielu krzywd ze strony Pozwanych polegających na: pozbawieniu Powodów budowanej przez 9 lat reputacji, sensu życia i możliwości zarobkowania, konieczności zaprzestania prowadzenia przez nich działalności gospodarczej i utraty stałych klientów, a ponadto w sytuacji gdy okoliczności sprawy wskazują, iż działalność prowadzona od wielu lat, była ich jedynym źródłem zarobkowania i cieszyła się dobrą reputacją”.

Powodowie wnieśli o:

„- zmianę zaskarżonego wyroku w pkt III i zasądzenie solidarnie od Pozwanych na ich rzecz 32.210,75 zł tytułem odszkodowania oraz 30.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia,

- zasądzenie od Pozwanych na ich rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych,

- zwolnienie Powodów od opłat i kosztów postępowania apelacyjnego” (k. 476-481).

Pozwany J. P. wskazał, że zaskarża wyrok z dnia 29 września 2014 roku w zakresie, w którym wyrok go dotyczy, i w punktach I, II i V (k. 508-514, 530-536).

J. P. zarzucił „naruszenie prawa procesowego, tj. przepisu art. 233 § 1 k.p.c. poprzez wadliwą ocenę dowodów, tj.: pisma z dnia 4 kwietnia 2014 r. pełnomocnika powodów zawierającego m.in. listę i deklarowaną wartość składników odszkodowania, odpowiedź na pozew pozwanych, umowy z dnia 16 lutego 2009 r. zbycia kiosku przy Al. (...) przez J. P. na rzecz M. P. (1), umowa najmu kiosku przy Al. (...) pomiędzy J. P. i powódka B. O. (...), wyjaśnień stron, zeznań wszystkich świadków polegającą na wadliwym uznaniu w zaskarżonym wyroku, że pozwany J. P. jest zobowiązany do zapłaty solidarnie na rzecz powodów kwot wskazanych w pkt I i III zaskarżonego wyroku za rzeczy ruchome mające stanowić wyposażenie baru powodów, a wymienione na str. 12-14 uzasadnienia wyroku, podczas gdy pozwany J. P. nie jest zobowiązany do zapłaty na rzecz powodów kwot wskazanych w pkt I i II zaskarżonego wyroku, bowiem:

1) pozwany nie był w posiadaniu rzeczy wymienionych na stronie 12-14 uzasadnienia zaskarżonego wyroku, a powodowie nie udowodnili tej okoliczności, poprzestając jedynie na wskazaniu listy rzeczy,

6) pozwany J. P. nie jest zobowiązany do zapłaty odszkodowania na rzecz powodów, bowiem powodowie nie udowodnili, że rzeczy znajdujące się w przedmiotowym kiosku miały należeć do obydwojga powodów, a nadto brak jest podstaw do przyjęcia solidarnej odpowiedzialności pozwanych względem powodów”.

J. P. zarzucił również „naruszenie prawa procesowego, tj. przepisu art. 98 k.p.c., art. 100 k.p.c., art. 102 r. poprzez bezzasadne uznanie, że zasadne jest oddalenie wniosku pozwanego J. P. o zasądzenie od powodów na rzecz pozwanego kosztów procesu w sytuacji, gdy na rzecz powodów zostało zasądzone 28 % powództwa, zaś 63 % zostało oddalone jako bezzasadne, a zatem powinny zostać zasądzone od powodów na rzecz pozwanego koszty procesu zgodnie z w/w przepisami”.

J. P. wniósł o:

„1) (…) zmianę zaskarżonego wyroku w zakresie dotyczącym jego osoby w zaskarżonej części dotyczącej pkt I, II i V zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w tym zakresie w całości oraz zasądzenie solidarnie od powodów na rzecz pozwanego J. P. kosztów procesu w wysokości według norm prawem przewidzianej, w tym z tytułu zastępstwa procesowego,

2) (…) zasądzenie od powodów solidarnie na jego rzecz kosztów postępowania za postępowanie przed Sądem II instancji w wysokości według norm prawem przepisanych”1.

Postanowieniem z dnia 2 lutego 2015 roku Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie postanowił uzupełnić wyrok Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie z dnia 29 września 2014 roku w sprawie II C 282/14 poprzez dodanie punktu VI o następującej treści: „oddala wniosek powodów B. O. (...) i M. D. o zasądzenie na ich rzecz kosztów procesu od pozwanych M. P. (1) i J. P.” (k. 547).

Na rozprawie apelacyjnej pełnomocnik powodów oświadczył, że popiera zarzuty i wnioski zgłoszone w apelacji powodów oraz wnosi o zasądzenie kosztów postępowania (k. 596v).

Pełnomocnik J. P. oświadczył, że przyłącza się do apelacji pozwanego, wnosi o zasądzenie od powodów na rzecz pozwanych kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego za drugą instancję oraz o oddalenie apelacji powodów (k. 596v).

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacje obu stron są bezzasadne, zaś zaskarżony wyrok, pomimo częściowo nietrafnego uzasadnienia, jest prawidłowy.

Na wstępie należy wskazać, że Sąd Okręgowy w całości podziela ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji oraz dokonaną przez ten Sąd ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego. Ponowne szczegółowe przytaczanie wszystkich tych ustaleń jest zbędne.

Ustalenia Sądu pierwszej instancji należy jednak uzupełnić o następujące uwagi.

Po pierwsze, dodatkowego wyjaśnienia wymagają wskazane przez Sąd pierwszej instancji dane dotyczące wartości ruchomości wyrzuconych z baru i wywiezionych do magazynu przez pozwanych i towarzyszące im osoby, stanowiących wyposażenie prowadzonego przez powodów baru. Wymieniając na stronach 12, 13 i 14 uzasadnienia poszczególne ruchomości Sąd pierwszej instancji wymienił przy tych ruchomościach kwoty, wskazując, że kwoty te stanowią „wartość” tych ruchomości. W istocie kwoty te odzwierciedlają spadek wartości ruchomości, stanowiący różnicę pomiędzy wartością tych ruchomości istniejącą na dzień zaboru tych ruchomości przez pozwanych a wartością tych ruchomości na dzień zwrotu przez pozwanych. Ustalenia Sądu pierwszej instancji wyraźnie nawiązują do ekspertyzy sporządzonej przez M. U.. Analiza tych ustaleń w zestawieniu z treścią tej opinii prowadzi do wniosku, że Sąd Rejonowy wskazał kwoty wyrażające ubytek wartości ruchomości, nie zaś kwoty wyrażające aktualną wartość ruchomości.

Sąd Rejonowy wymienił w pierwszej kolejności ruchomości ujęte w ekspertyzie w części A, czyli te, które znajdowały się w magazynie w chwili jego udostępnienia powodom. Sąd Rejonowy wymienił przy tym tylko te ruchomości, których wartość uległa zmniejszeniu. Ruchomości wymienione przez Sąd Rejonowy wskazane zostały pod następującymi pozycjami w ekspertyzie M. U.:

1. blachy do pieczenia z ozdobami świątecznymi i zwykła, opakowanie plastikowe do żywności – ubytek wartości 200 zł,

2. brytfanna ze szkła żaroodpornego z podstawką do podgrzewania – ubytek wartości 70 zł,

4. czajnik elektryczny z zielonymi ozdobami – ubytek wartości 40 zł,

5. drewniane koszyki (2 sztuki) – ubytek wartości 10 zł,

6. fajka wodna – (...) – ubytek wartości 100 zł,

7. frytkownica (...), pojemność 5 litrów – ubytek wartości 360 zł,

8. głośnik z uciętym przewodem z logo A. – ubytek wartości 60 zł,

9. kalkulator A. – ubytek wartości 50 zł,

10. kalkulator (...) ubytek wartości 30 zł,

11. krzesła barowe wysokie – ubytek wartości 785 zł,

12. kuchenka mikrofalowa (...) – ubytek wartości 180 zł,

15. lodówka L. C. typu (...) – ubytek wartości 380 zł,

17. opiekacz P. typu (...), 1,33 kW – ubytek wartości 100 zł,

18. parasol kolorowy z logo C., średnica 2 m – ubytek wartości 200 zł,

19. parasol koloru zielonego średnicy 3 m – ubytek wartości 225 zł,

20. preparat do odkażania skóry S., sztuk 2 – ubytek wartości 50 zł,

21. rękawice kuchenne tekstylne, 2 opakowania – ubytek wartości 40 zł,

22. rozdrabniacz (...) (...) ubytek wartości 70 zł,

24. suszarka do naczyń – ubytek wartości 20 zł,

26. szkatułka drewniana – ubytek wartości 10 zł,

28. świetlówki, 4 sztuki – ubytek wartości 200 zł,

29. talerze i naczynia jednorazowe oraz pojemniki z przykrywkami w worku, ociekacz do warzyw, deski do krojenia, części do miksera, wkładka do zlewozmywaka, środki czystości – ubytek wartości 600 zł,

30. urządzenie do opiekania (...) bez silnika – ubytek wartości 1800 zł,

33. wieża radiowa (...), model (...)220 – ubytek wartości 80 zł,

34. ręczniki papierowe, 10 rolek – ubytek wartości 80 zł,

35. ścierki jednorazowe, trzy szklane talerze, kubek, pojemnik plastikowy – ubytek wartości 20 zł,

36. zamrażalka 3 komorowa (...) – ubytek wartości 600 zł.

Z ekspertyzy jednoznacznie wynika, że część wskazanych wyżej ruchomości uległa całkowitemu zniszczeniu, w takim znaczeniu, że przestały mieć jakąkolwiek wartość rynkową, a część rzeczy uległa uszkodzeniu, co spowodowało spadek ich wartości rynkowej.

Druga grupa ruchomości wymienionych w uzasadnieniu przez Sąd pierwszej instancji to ruchomości, które zostały zabrane przez pozwanych i nie zostały zwrócone powodom. Ruchomości te (wśród innych) zostały ujęte w części B ekspertyzy, przy czym wskazana została ich wartość na luty 2009 roku.

Ruchomości wymienione przez Sąd Rejonowy wskazane zostały pod następującymi pozycjami w ekspertyzie M. U.:

1. automat do odświeżania powietrza, 4 sztuki, o wartości 140 zł,

2. bojler o pojemności 10 l o wartości 30 zł,

3. folia aluminiowa spożywcza, 10 sztuk, o wartości 270 zł,

4. folie plastikowe w rolkach po 150 m, 10 rolek, o wartości 450 zł,

6. gaśnice atestowane 9 kg, 2 sztuki, o wartości 220 zł,

7. koszulki bawełniane czarne, 2 sztuki, o wartości 40 zł,

8. krzesła barowe wysokie, 3 sztuki, o wartości 330 zł,

9. lodówka do napojów z logo pepsi o wartości 600 zł,

10. meble kuchenne: szafka pod zlew, trzy podwójne szafki, dwie pojedyncze, szafa na ubrania, szafka ze sprzętem bhp o wartości 1900 zł,

11. miska metalowa, 2 sztuki, o wartości 40 zł,

12. miski kolorowe, 5 sztuk, o wartości 100 zł,

13. napoje butelkowane 0,5 l, 32 sztuki (k. 77 akt 2 Ds 2364/10) o wartości 80 zł,

14. okap z wyciągiem nad kebabem o wartości 30 zł,

17. płyty CD i kasety (łącznie 200 sztuk) o wartości 400 zł,

18. podświetlane tablice reklamowe 5 sztuk o wartości 700 zł,

19. pojemnik na sztućce o wartości 20 zł,

20. pojemnik plastikowy z pokrywką o wymiarach 45x30 cm o wartości 30 zł,

21. pojemnik do transportu żywności, 2 sztuki, o wartości 230 zł,

22. półki półokrągłe narożne wystawowe, 4 sztuki, o wartości 240 zł,

23. przewód elektryczny dwuprzewodowy zasilający na bębnie długości 50 m o wartości 50 zł,

24. pudełka z sześcioma szklankami, 2 sztuki, o wartości 20 zł,

25. regał szklany z dwoma półkami szklanymi opartymi na szkielecie metalowym o wartości 700 zł,

27. rolety antywłamaniowe: na okno sprzedażowe – 3 m², na szybę wystawową narożną – 0, 75 m² – o wartości 500 zł,

28. stojak zewnętrzny Menu z cennikiem M. (...) o wartości 120 zł,

31. szafka metalowa na ubrania o wartości 150 zł,

32. sztućce jednorazowe o wartości 330 zł,

35. ubrania robocze (fartuchy kuchenne),10 sztuk, o wartości 200 zł,

36. wentylator mały C. o wartości 30 zł,

37. wentylator stojący duży O. o wartości 50 zł;

38. papierowe tacki jednorazowe, narzędzia kuchenne, woreczki foliowe jednorazowe o wartości 100 zł.

Po drugie, przy podaniu spadku wartości dwóch drewnianych koszyków w uzasadnieniu znalazła się omyłka pisarska. Sąd Rejonowy wskazał, że wartość ta uległa zmniejszeniu o 40 zł (strona 12 uzasadnienia), jednak przy obliczaniu sumy spadków wartości poszczególnych ruchomości wziął pod uwagę prawidłową kwotę, to jest 10 zł.

Po trzecie, w niektórych zapisach obliczeń matematycznych Sądu pierwszej instancji są błędy, chociaż same wyniki obliczeń, gdyby obliczenia te zostały zapisane prawidłowo, są prawidłowe. Dotyczy to zapisów obliczeń na stronach 17 i 18 uzasadnienia wyroku. Przykładowo kwota 588 zł nie jest wynikiem równania „735 złotych x 20%”. Kwota 588 zł jest natomiast wynikiem następującego równania:

735 zł – (735 zł · 0,20) = 588 zł

Wskazane równanie wyraża obliczenie spadku wartości rolety przez rok jej użytkowania przez powodów. Pierwotna wartość wynosiła 735 zł. W ciągu roku spadek wartości nastąpił o 20%.

Spadek wartości reklamy wskazanej pod pozycją 26 części B ekspertyzy wynosił przy tym 25% w ciągu roku, a nie 20%, jak przedstawił to Sąd Rejonowy. Sam jednak wynik obliczenia został przedstawiony przez ten Sąd prawidłowo.

Wskazane wyżej omyłki w przedstawieniu ustaleń faktycznych nie miały wpływu na prawidłowość końcowych ustaleń, a jedynie utrudniały właściwe odczytanie ustaleń Sądu pierwszej instancji.

Nie są uzasadnione zarzuty podniesione w apelacji powodów.

Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił, że powodowie nie udowodnili, iż parasole z logo C. C. stanowiły ich własność i w związku z tym, że ponieśli szkodę w wyniku ich zniszczenia lub utraty, ewentualnie że ponieśli szkodę w związku ze zniszczeniem lub utratą parasoli, chociaż nie byli ich właścicielami.

Prawidłowe są ustalenia Sądu pierwszej instancji co do tego, że powodowie nie udowodnili jakie dokładnie produkty żywnościowe zostały zabrane przez pozwanych oraz jaka była wartość tych produktów.

Trafnie Sąd Rejonowy uznał również, że zawarcie przez powodów umowy ubezpieczenia lokalu, uiszczenie składki ubezpieczeniowej, uiszczenie składek na ubezpieczenie zdrowotne oraz niezarejestrowanie się powodów w urzędzie pracy w charakterze osób bezrobotnych nie pozostaje w normalnym związku przyczynowym z zachowaniem pozwanych polegającym na pozbawieniu powodów posiadania lokalu użytkowego i posiadania ruchomości.

Umowa ubezpieczenia wiązała nadal strony, które ją zawarły, i w razie zaistnienia szkody w przedmiocie ubezpieczenia powodom przysługiwałoby stosowne świadczenie ubezpieczeniowe. Powodowie mogli wreszcie domagać się niezwłocznie przywrócenia posiadania lokalu użytkowego.

Nie istnieje normalny związek przyczynowy pomiędzy pozbawieniem powodów posiadania lokalu przez pozwanych a niezaprzestaniem opłacania przez powodów składek na ubezpieczenie zdrowotne. Powodowie w sensie prawnym nie zaprzestali prowadzenia działalności gospodarczej, w związku z którym podlegali ubezpieczeniu zdrowotnemu.

Zachowanie pozwanych nie miało przy tym żadnego obiektywnego wpływu na decyzję powodów dotyczącą rezygnacji z zarejestrowania w urzędzie pracy.

Nie są uzasadnione zarzuty dotyczące oddalenia roszczeń powodów o przyznanie im zadośćuczynienia.

Jeżeli chodzi o żądanie B. O. (...), to bez znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy są okoliczności faktyczne związane ze stanem zdrowia powódki, jaki zaistniał w okresie po zaprzestaniu prowadzenia działalności gastronomicznej.

Z przepisów art. 445 § 1 i 2 k.c. wynika, że zadośćuczynienia za doznaną krzywdę można domagać się w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia czynem niedozwolonym, a także w wypadku pozbawienia wolności oraz w wypadku skłonienia za pomocą podstępu, gwałtu lub nadużycia stosunku zależności do poddania się czynowi nierządnemu.

Czyn zabroniony pozwanych nie był skierowany przeciwko zdrowiu powódki, zarówno bezpośrednio, jak i pośrednio. Trafne jest stanowisko Sądu pierwszej instancji, że powódka nie udowodniła, iż jej stan zdrowia pozostaje w jakimkolwiek związku z zachowaniem pozwanych polegającym na pozbawieniu powodów ruchomości oraz zniszczeniu części z nich lub uszkodzeniu.

Niezależnie od tego należy zwrócić uwagę, że ewentualną odpowiedzialność odszkodowawczą pozwanych mógłby uzasadniać jedynie taki związek przyczynowy, który miałby postać normalnego związku przyczynowego, a więc przy zaistnieniu którego stan zdrowia powódki stanowiłby normalne następstwo zachowania pozwanych (art. 361 § 1 k.c.). W świetle ustaleń wynikających z zebranego w sprawie materiału dowodowego brak jest podstaw do oceny, że nawet gdyby istniały dolegliwości, na które powołuje się pozwana, to stanowiłyby one normalne następstwo zachowania pozwanych. Pomiędzy zachowaniem polegającym na zaborze ruchomości osobie fizycznej a negatywnym stanem zdrowia tej osoby nie istnieje co do zasady związek, który mógłby być uznany za normalny. Zależności takiej nie można wprawdzie wykluczyć w pewnych szczególnych sytuacjach, jednak w rozpoznawanej sprawie sytuacja taka nie zachodzi.

Powyższe uwagi dotyczą odpowiednio oceny zasadności roszczenia M. D. o zasądzenie na jego rzecz kwoty 20000 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie. Zebrany w sprawie materiał dowodowy nie daje jakichkolwiek podstaw do ustalenia, że zachowanie pozwanych spowodowało utratę dobrego imienia powoda w kontekście prowadzenia przez niego działalności gospodarczej, czy też naruszenia innych dóbr osobistych powoda.

Nie są uzasadnione zarzuty podniesione w apelacjach pozwanych.

W szczególności nie jest uzasadniony zarzut naruszenia przez Sąd Rejonowy przepisu art. 233 § 1 k.p.c.

Naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. może polegać na błędnym uznaniu, że przeprowadzony w sprawie dowód ma moc dowodową i jest wiarygodny, albo że nie ma mocy dowodowej lub nie jest wiarygodny. Skuteczność zarzutu apelacji naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów wymaga spełnienia dwóch przesłanek:

1. Prawidłowe postawienie zarzutu naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów wymaga wskazania dowodu (dowodów), do którego zarzut ten się odnosi2.

Ogólne zatem stwierdzenie, że doszło do naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów, nie spełnia wymagania sformułowania zarzutu naruszenia ściśle określonego przepisu prawa, w tym wypadku przepisu prawa procesowego3. Naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. może sprowadzić się do zarzutu, że sąd przy ocenie wiarygodności i mocy dowodowej określonych dowodów przekroczył granice swobodnej oceny, dokonując oceny dowolnej, sprzecznej z wymaganiami prawa procesowego, doświadczeniem życiowym oraz regułami logicznego myślenia. Rzeczą strony, która zgłasza taki zarzut, jest wykazanie, że przy ocenie wiarygodności i mocy dowodowej konkretnego dowodu, na podstawie którego sąd dokonał ustalenia faktycznego, przekroczono granice swobodnej oceny dowodów, a nadto iż miało to istotny wpływ na wynik sprawy. Jeżeli wnoszący apelację formułuje zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. uzasadniając go tym, że zachodzi sprzeczność ustaleń z treścią materiału dowodowego, to taki zarzut nie można uznać za uzasadniony4.

2. Postawienie zarzutu naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. nie może polegać tylko na przedstawieniu własnej, korzystnej dla skarżącego, opartej na własnej ocenie materiału dowodowego, wersji zdarzeń. Konieczne jest natomiast, przy posłużeniu się argumentami wyłącznie jurydycznymi, wykazywanie, że wskazane w art. 233 § 1 k.p.c. kryteria oceny wiarygodności i mocy dowodów zostały naruszone, co miało wpływ na wynik sprawy5.

Jeżeli sąd odwoławczy stwierdzi, że z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadził wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów (art. 233 § 1 k.p.c.) i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne. Ocena dowodów przeprowadzona przez sąd może być natomiast skutecznie podważona, jako nieodpowiadająca wyrażonej w art. 233 § 1 k.p.c. tak zwanej zasadzie swobodnej oceny dowodów, tylko w przypadku, gdy sąd wyprowadza z zgromadzonego materiału dowodowego wnioski sprzeczne z zasadami logiki lub zasadami doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo-skutkowych. Uprawnienie sądu drugiej instancji do dokonania odmiennych ustaleń bez ponowienia dowodów z zeznań świadków, czy też z przesłuchania stron, jest dopuszczalne i uzasadnione, ale w szczególności wówczas, gdy dowody te mają jednoznaczną wymowę, a ocena sądu pierwszej instancji jest oczywiście błędna. Same, nawet poważne, wątpliwości co do trafności oceny dokonanej przez Sąd pierwszej instancji, jeżeli tylko nie wykroczyła ona poza granice zakreślone w art. 233 § 1 k.p.c., nie powinny stwarzać podstawy do zajęcia przez Sąd drugiej instancji odmiennego stanowiska6.

Pozwani przytoczyli wprawdzie dowody, których dotyczy zarzut naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów, jednak nie wskazali, jakie kryteria oceny tych dowodów zostały naruszone. Apelacja pozwanych nie zawiera w ogóle wskazania, w czym miałaby się wyrażać wadliwa ocena zebranego materiału dowodowego i w ogóle nie odnosi się do oceny dowodów przedstawionej przez Sąd pierwszej instancji w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Pozwani nie wskazują nawet, jakim dowodom Sąd pierwszej instancji powinien jego zdaniem dać wiarę, a jakim odmówić wiarygodności i mocy dowodowej. Uzasadnia to uznanie zarzutu naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. za nieuzasadniony.

Rozwijając zarzut naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. pozwani wyrażają w istocie albo dezaprobatę dla prawidłowości ustaleń faktycznych Sądu pierwszej instancji, albo dla oceny zasadności żądania powodów, co oznacza, że zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie jest uzasadniony.

Prawidłowo Sąd Rejonowy ustalił, że pozwani dokonali zaboru wskazanych w uzasadnieniu wyroku ruchomości należących do pozwanych. Sąd Rejonowy oparł się w tej mierze nie tylko na wykazie ruchomości sporządzonym przez powodów, ale przede wszystkim na dowodach wskazanych w treści uzasadnienia, w szczególności na treści prawomocnych wyroków sądowych, zeznań świadków oraz zeznań samych powodów.

Obowiązkiem pozwanych, którzy wspólnie i w porozumieniu dokonali zaboru ruchomości stanowiących własność powodów, był zwrot tych rzeczy na miejsce, z którego rzeczy te zostały zabrane. Pozwani nie podjęli żadnych działań w tym kierunku, ani też nawet nie proponowali powodom takiego rozwiązania. Nie zabezpieczyli przy tym odpowiednio zabranych rzeczy przed ich zniszczeniem lub uszkodzeniem.

Sąd Rejonowy szczegółowo ustalił i przedstawił w uzasadnieniu wyroku na czym polegał czyn zabroniony pozwanych, w czym wyrażała się bezprawność tego czynu i wina pozwanych. Sąd Rejonowy wskazał również na czym polegała szkoda powodów i jaka była jej wysokość, a także wyjaśnił dlaczego szkoda ta pozostawała w normalnym związku przyczynowym z zachowaniem pozwanych.

W szczególności trafne są ustalenia Sądu pierwszej instancji dotyczące zakresu szkody powodów i jej wysokości, a tym samym dotyczące wysokości odszkodowania.

Z przepisu art. 210 § 2 k.p.c. wynika, że każda ze stron obowiązana jest do złożenia oświadczenia co do twierdzeń strony przeciwnej, dotyczących okoliczności faktycznych.

Pozwani składając odpowiedzi na pozew stwierdzili wprawdzie, że „kwestionują okoliczności wskazane przez powodów w pozwie i załącznikach, w tym (…) odpowiedzialność za szkodę, rozmiary szkody, wysokość odszkodowania i zadośćuczynienia” (k. 171-172), jednak poza tymi lakonicznymi sformułowaniami pozwani nie odnieśli się w ogóle do konkretnych twierdzeń powodów dotyczących tego jakie rzeczy ruchome zostały zabrane z lokalu użytkowego, jakie uległy zniszczeniu lub uszkodzeniu i jaki był zakres uszczerbku w odniesieniu do konkretnych przedmiotów.

Również później pozwani nie przytoczyli jakichkolwiek szczegółowych twierdzeń, w których odnieśliby się do twierdzeń powodów, w szczególności dotyczących treści zawartych w opinii M. U..

Przepis art. 230 k.p.c. stanowi, że gdy strona nie wypowie się co do twierdzeń strony przeciwnej o faktach, sąd, mając na uwadze wyniki całej rozprawy, może fakty te uznać za przyznane.

Sąd Rejonowy, dokonując ustaleń faktycznych dotyczących zakresu i wysokości szkody powodów, mógł zatem oprzeć się na ekspertyzie sporządzonej przez M. U., a dotyczącej wyceny wartości ruchomości i stopnia ich uszkodzenia. Opinia taka nie zastępuje oczywiście dowodu z opinii biegłego. Składając tę opinię i odwołując się do jej twierdzeń powodowie przytaczali w istocie własne twierdzenia dotyczące okoliczności faktycznych. Pozwani mieli obowiązek szczegółowego ustosunkowania się do tych twierdzeń, czego nie uczynili.

Mając zatem na uwadze wyniki całej rozprawy Sąd Rejonowy mógł uznać za przyznane przez pozwanych twierdzenia powodów dotyczące rodzaju, zakresu i wysokości szkody.

Powodowie byli małżeństwem w chwili zaboru rzeczy przez pozwanych i powodów łączył wówczas ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej. Za tym, że zabrane przez pozwanych ruchomości wchodziły w skład majątku wspólnego powodów, przemawiają chociażby tylko regulacje wynikające z przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Z art. 32 § 1 k.r.o. wynika, że chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny).

Natomiast z faktu wspólnego władania przez małżonków z ruchomości można wyprowadzić domniemanie faktyczne (art. 231 k.p.c.), że ruchomości te należą do ich majątku wspólnego.

Odnosząc się do zarzutu pozwanych, że nie ma podstaw do przyjęcia ich solidarnej odpowiedzialności, należy wskazać, że solidarna odpowiedzialność pozwanych opiera się na w rozpoznawanej sprawie na podstawie przepisu art. 441 § 1 k.c., który stanowi, że jeżeli kilka osób ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną czynem niedozwolonym, ich odpowiedzialność jest solidarna.

Ponadto należy zwrócić uwagę, że powodowie byli wspólnikami spółki cywilnej, a zatem „majątek” tej spółki był w istocie wspólnym majątkiem wspólników.

Mając na uwadze powyższe rozważania należało oddalić wszystkie apelacje, jako bezzasadne.

Na podstawie art. 100 zd. 1 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy zasądził od M. P. (1) na rzecz B. O. (...) i M. D. kwotę 177,75 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

Przepis art. 100 zd. 1 k.p.c. stanowi, że w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Powołany przepis ma odpowiednie zastosowanie w postępowaniu apelacyjnym.

Z uwagi na to, że apelacje powodów i apelacja pozwanej M. P. (1) zostały oddalone, Sąd Okręgowy stosunkowo rozdzielił koszty postępowania odwoławczego pomiędzy stronami, mając na względzie fakt, w jakiej części każda ze stron jest stroną przegrywającą sprawę w drugiej instancji.

Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, wyrażonym w postanowieniu z dnia 31 stycznia 1991 roku, II CZ 255/90 (OSP 1991, z. 11, poz. 279), stosunkowy podział kosztów procesu (art. 100 k.p.c.) dotyczy ich całości, co oznacza przyjęcie za podstawę obliczeń sumy należności obu stron, ustalonych stosownie do zasad z art. 98 § 2 i 3 k.p.c. (oraz art. 99 k.p.c.), w wypadkach tam wskazanych. Sumę tę dzieli się proporcjonalnie do stosunku, w jakim strony utrzymały się ze swymi roszczeniami lub obroną, otrzymując w wyniku kwoty, stanowiące ich udziały w całości kosztów. Jeżeli poniesione przez stronę koszty przewyższają obciążający ją udział – zasądzeniu na jej rzecz podlega różnica.

Ogółem koszty postępowania odwoławczego w rozpoznawanej sprawie wyniosły w relacji między powodami a pozwaną M. P. (1) 2250 zł.

Powodowie ponieśli koszty w kwocie 1800 zł obejmujące wynagrodzenie pełnomocnika procesowego.

Pozwana poniosła koszty w kwocie 450 zł obejmujące opłatę od apelacji (k. 560).

Pozwana przegrała sprawę w drugiej instancji w 0,279 części.

17165,35 zł : (17165,35 zł + 44400,40 zł) = 17165,35 zł : 61565,75 zł = 0,279

Powodowie przegrali sprawę w drugiej instancji w 0,721 części.

Przy określeniu w jakim zakresie każda ze stron przegrała sprawę w drugiej instancji należało wziąć pod uwagę sumę zakresów zaskarżenia wynikających z obu apelacji. Suma tych zakresów wyrażała bowiem zakres rozpoznania sprawy przez Sąd drugiej instancji. Ponadto w zakresie w jakim apelacja każdej ze stron została oddalona strona przeciwna jest stroną wygrywającą w drugiej instancji.

Udział w sumie kosztów postępowania odwoławczego obciążający pozwaną wynosi 627,75 zł (= 2250 zł · 0,279).

Udział w sumie kosztów postępowania odwoławczego obciążający powodów wynosi 1622,25 zł.

Ponieważ poniesione przez powodów koszty (1800 zł) o 177,75 zł przewyższają obciążający ich udział, zasądzeniu na ich rzecz tytułem zwrotu kosztów procesu podlega ta właśnie różnica.

Na podstawie art. 102 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy nie obciążył B. O. (...) i M. D. kosztami postępowania odwoławczego poniesionymi przez J. P..

Wynik stosunkowego rozdzielenia kosztów postępowania odwoławczego w relacji pomiędzy powodami a J. P. uzasadniałby zasądzenie od powodów części kosztów poniesionych przez tego pozwanego. Jednak w rozpoznawanej sprawie występują okoliczności faktyczne, które pozwalają na ocenę, że zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek, w znaczeniu określonym przez przepis art. 102 k.p.c.

Powodowie zostali pozbawieni przez pozwanych posiadania lokalu użytkowego i ruchomości stanowiących podstawę prowadzenia przez powodów działalności gospodarczej stanowiącej jedyne źródło utrzymania. Część rzeczy ruchomych pozwani zniszczyli, a część zostało przez nich uszkodzonych przez niewłaściwe przechowywanie. Posiadanie lokalu użytkowego nie zostało powodom przywrócone, zaś część ruchomości została im wydana przez pozwanych dopiero po ponad trzech latach od chwili zaboru.

Nie bez znaczenia dla rozstrzygnięcia o kosztach procesu są okoliczności, w których nastąpiło wyrządzenie powodom szkody, a więc pozbawienie ich posiadania lokalu w sposób nagły przy użyciu siły.

Całokształt tych okoliczności prowadzi do wniosku, że względy słuszności przemawiają przeciwko zasądzeniu na rzecz J. P. zwrotu jakichkolwiek kosztów.

Na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2014 roku, poz. 1025 – tekst jednolity ze zmianami) Sąd Okręgowy przejął na rachunek Skarbu Państwa nieuiszczoną część opłaty od apelacji M. P. (1) w kwocie 409 zł.

M. P. (1) zwolniona była od obowiązku uiszczenia tej części opłaty od apelacji, nie zostały zasądzone na jej rzecz żadne roszczenia, a zatem nie mogła być obciążona tą częścią opłaty ani na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, ani też nie było możliwe nakazanie ściągnięcia tej części opłaty na podstawie art. 113 ust. 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Jednocześnie Sąd Okręgowy uznał, że na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 102 k.p.c. nie należy obciążać powodów częścią nieuiszczonej przez pozwaną części opłaty, która zgodnie z zasadą stosunkowego rozdzielenia kosztów przypadałaby na powodów.

Na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w związku z art. 100 zd. 1 k.p.c. i w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy nakazał pobrać od M. P. (1) na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie kwotę 329,08 zł tytułem części nieuiszczonej opłaty od apelacji B. O. (...) i M. D..

Na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w związku z art. 100 zd. 1 k.p.c. i w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy nakazał pobrać od J. P. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie kwotę 291,83 zł tytułem części nieuiszczonej opłaty od apelacji B. O. (...) i M. D..

Powodowie zostali zwolnieni od opłaty od apelacji w części ponad kwotę 50 zł, co oznacza, że zostali zwolnieni od opłaty w zakresie kwoty 2171 zł (k. 541).

Kwota 2171 zł jest zatem kwotą nieuiszczonych przez powodów kosztów sądowych, co do których należy rozstrzygnąć, czy zachodzą podstawy do ich pobrania od stron na rzecz Skarbu Państwa.

Pozwani, jako jedna strona, przegrali sprawę w drugiej instancji w 0,286 części.

(14460 zł + 2705,35 zł + 645 zł) : 62210,75 zł = 0,286

Powodowie, jako jedna strona, przegrali sprawę w drugiej instancji w 0,714 części.

44400,40 zł : 62210,75 zł = 0,714

Kwota 62210,75 zł wyraża sumę wartości zaskarżenia wynikających z apelacji strony powodowej i pozwanej, przy czym w odniesieniu do pozwanych, jako jednej strony, jest to łącznie kwota 17810,75 zł (= 14460 zł + 2705,35 zł + 645 zł).

W związku z powyższym na pozwanych przypada łącznie kwota 620,91 zł z tytułu nieuiszczonej przez powodów opłaty od apelacji, od której byli zwolnieni.

2171 zł · 0,286 zł = 620,91 zł

Kwotę 620,91 zł należało rozdzielić proporcjonalnie między powodami, biorąc pod uwagę stosunek wartości wskazanych przez nich zakresów zaskarżenia:

a) 17165,35 zł przez M. P. (1),

b) 15105 zł przez J. P..

Na M. P. (2) przypada zatem kwota 329,08 zł (= 620,91 zł · 0,53).

0,53 = 17165,35 zł : (17165,35 zł + 15105 zł)

Na J. P. przypada kwota 291,83 zł (= 620,91 zł · 0,47).

0,47 = 15105 zł : (17165,35 zł + 15105 zł)

Na podstawie art. 113 ust. 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych pozostałą część nieuiszczonej opłaty od apelacji B. O. (...) i M. D. (kwotę 1550,09 zł) Sąd Okręgowy przejął na rachunek Skarbu Państwa.

Okoliczności związane z sytuacją rodzinną i majątkową powodów przemawiają przeciwko nakazaniu ściągnięcia tej kwoty z roszczenia zasądzonego na rzecz powodów.

Z tych wszystkich względów i na podstawie powołanych wyżej przepisów Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku.

1 Przytoczono dosłowne brzmienie zarzutów i wniosków apelacyjnych zawartych we wszystkich trzech apelacjach, z zachowaniem zastosowanej pisowni i interpunkcji.

2 Wyrok SN z dnia 28 kwietnia 2004 roku, V CK 398/03, Lex nr 174215; wyrok SN z dnia 23 stycznia 2001 roku, IV CKN 237/00, Lex nr 52528; wyrok SN z dnia 5 lipca 2000 roku, I CKN 291/00, Lex nr 303349; wyrok SN z dnia 25 listopada 2003 roku, II CK 293/02, Lex nr 151622.

3 Wyrok SN z dnia 24 czerwca 2008 roku, I PK 295/07, Lex nr 496401.

4 Wyrok SN z dnia 15 września 2005 roku, II CK 59/05, Lex nr 385605; wyrok SN z dnia 18 stycznia 2002 r., I CKN 132/01, Lex nr 53144.

5 Wyrok SN z dnia 16 grudnia 2005 roku, III CK 314/05, Lex nr 172176; wyrok SN z dnia 18 czerwca 2004 roku, II CK 369/03, Lex nr 174131; wyrok SN z dnia 15 kwietnia 2004 roku, IV CK 274/03, Lex nr 164852; wyrok SN z dnia 25 listopada 2003 roku, II CK 293/02, Lex nr 151622; wyrok SN z dnia 23 stycznia 2003 roku, II CKN 1335/00, Lex nr 439181; wyrok SN z dnia 27 września 2002 roku, IV CKN 1316/00, Lex nr 80273; postanowienie SN z dnia 23 stycznia 2001 roku, IV CKN 970/00, Lex nr 52753; wyrok SN z dnia 12 kwietnia 2001 roku, II CKN 588/99, Lex nr 52347; wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 19 czerwca 2008 roku, I ACa 180/08, Lex nr 468598, OSA 2009/6/55; Wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 21 maja 2008 roku, I ACa 953/07, Lex nr 466440; wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 10 lipca 2008 roku, VI ACa 306/08, Lex nr 504047; wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 14 maja 2008 roku, I ACa 328/08 Lex nr 466423; wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 9 kwietnia 2008 roku, I ACa 205/08, Lex nr 465086; wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 30 stycznia 2008 roku, I ACa 1040/07, Lex nr 466431; wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 27 lutego 2007 roku, I ACa 1053/06, Lex nr 298433; wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 27 kwietnia 2006 roku, I ACa 1303/05, Lex nr 214251; wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 11 stycznia 2006 roku, I ACa 1609/05, Lex nr 189371.

6 Wyrok SN z dnia 21 października 2005 roku, III CK 73/05, Lex nr 187032.

II Ca 170/15

Podstawa prawna:

Powołane przepisy:

Korekty wprowadzone przez SAOS:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE