Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 29 października 2014 roku w sprawie z powództwa (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w Z. przeciwko K. H. i M. H. o zapłatę, Sąd Rejonowy w Zgierzu zasądził od K. H. i M. H. solidarnie na rzecz (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w Z. kwotę: 797,96 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 15 października 2008 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 227 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt. I ppkt. 1 wyroku), a nadto zasądził od K. H. i M. H. solidarnie na rzecz (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w Z. kwotę 3.151,57 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 6 stycznia 2010 roku do dnia zapłaty i kwotę 717 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt. II ppkt. 1 wyroku) oraz zasądził od K. H. i M. H. solidarnie na rzecz (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w Z. kwotę 3.236,90 złotych
z ustawowymi odsetkami od dnia 16 lutego 2011 roku do dnia zapłaty i kwotę 717 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt. III ppkt. 1 wyroku).

Apelację od powyższego wyroku wnieśli pozwani, zaskarżając go w całości. Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucili:

1.  naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na wynik sprawy, tj.:

a)  art. 233 § 1 k.p.c. wskutek przekroczenia przez Sąd I instancji granic swobodnej oceny dowodów poprzez zaniechanie rozważenia materiału dowodowego zebranego w sprawie oraz uwzględnienia w należytym stopniu wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego przy dokonaniu ustaleń faktycznych oraz oceny wiarygodności dowodów, które wyrażało się w chybionym przyjęciu, że uchwały Rady Nadzorczej, kartoteki konta przedmiotowego lokalu oraz opinia biegłego stanowią dowody, wskazujące na wysokość żądanej kwoty od pozwanych;

b)  art. 232 w zw. z art. 227 k.p.c. w zw. z art. 6 k.c. poprzez przyjęcie, że powód wywiązał się z obowiązku udowodnienia okoliczności, z której wywodzi skutki prawne, tj. rzekomego zadłużenia pozwanych względem spółdzielni;

1.  naruszenie przepisu prawa materialnego, tj. art. 4 ¹ ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych poprzez jego niezastosowanie do oceny uchwał Rady Nadzorczej ustalającej wysokość poszczególnych składników kosztów utrzymania lokalu i w konsekwencji przyjęcie, iż należności z tytułu opłat eksploatacyjnych mogą być rozliczane na całość spółdzielni, nie zaś na każdą nieruchomość.

W oparciu o powyższe zarzuty pozwani wnieśli o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania na podstawie art. 386 § 4 k.p.c. oraz zasądzenie na rzecz pozwanych kosztów pomocy prawnej za obie instancje udzielonej pozwanym z urzędu, które nie zostały uiszczone w całości, ani w części.

W uzupełnieniu apelacji pozwani wnieśli o przeprowadzenie rozprawy apelacyjnej w postępowaniu zwykłym, dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu księgowości i rachunkowości w celu wydania opinii na zasadność żądania uzupełniających opłat objętych pozwem w tej sprawie w stosunku kosztów związanych z opłatami za lokal mieszkalny nr (...) w Z. przy ul. (...), a po przeprowadzeniu postępowania apelacyjnego o zmianę w całości lub w części zaskarżonego wyroku Sądu Rejonowego w Zgierzu z dnia 29.10.2014 roku i oddalenie powództwa w całości lub w części, ewentualnie o uchylenie w całości zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania temu Sądowi.

W odpowiedzi na apelację strona powodowa wniosła o jej oddalenie oraz zasądzenie od pozwanych na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm prawem przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

apelacja pozwanych nie jest zasadna i podlega oddaleniu.

Wbrew zapatrywaniom apelujących, zaskarżone orzeczenie należało uznać za prawidłowe, stanowiące wynik właściwej oceny zebranego materiału dowodowego. Sąd Okręgowy podziela poczynione przez Sąd pierwszej instancji ustalenia i w konsekwencji przyjmuje za swoje, uznając za zbędne powielanie ich w całości w treści niniejszego uzasadnienia. W ocenie Sądu odwoławczego Sąd I instancji w sposób właściwy zastosował również odpowiednie przepisy prawne do stanu faktycznego niniejszej sprawy.

W pierwszej kolejności należało odnieść się do wniosku pozwanych o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu księgowości. Wniosek ten nie może zostać uwzględniony, a to z uwagi na prekluzję dowodową określoną w art. 381 k.p.c. O ile strona może w środku odwoławczym przedstawiać nowe fakty i dowody, to zasada ta doznaje jednak ograniczenia poprzez unormowanie art. 381 k.p.c. i odpowiadające mu unormowanie art. 368 § 1 pkt 4 k.p.c. Stosownie do pierwszego z powołanych przepisów sąd II instancji może pominąć nowe fakty i dowody, jeżeli strona mogła je powołać w postępowaniu przed sądem I instancji, chyba że potrzeba powołania się na nie wynikła później. Przepis art. 368 § 1 pkt 4 k.p.c. stanowi z kolei, że apelacja powinna zawierać m.in. powołanie, w razie potrzeby, nowych faktów i dowodów oraz wykazanie, że ich powołanie w postępowaniu przed sądem I instancji nie było możliwe albo że potrzeba powołania się na nie wynikła później. Oznacza to, że sąd II instancji jest zobowiązany na wniosek strony materiał procesowy uzupełnić, jeżeli jest to konieczne do rozstrzygnięcia sprawy, lecz równocześnie jest uprawniony do pominięcia nowych faktów i dowodów zgłoszonych dopiero w postępowaniu apelacyjnym, gdy zachodzą przesłanki określone przepisem art. 381 k.p.c., tj. jeżeli strona mogła je powołać w postępowaniu przed sądem I instancji, chyba że potrzeba powołania się na nie wynikła później. (tak wyrok Sądu Najwyższego z 1 września 2010 r., sygn. akt II UK 77/10, LEX nr 661513). Odnosząc powyższe uwagi do niniejszej należy zauważyć, że strona pozwana w żaden sposób nie wykazała, by potrzeba powołania wskazanego dowodu powstała później. Z oczywistych względów fakt zapoznania się z uzasadnieniem niekorzystnego dla pozwanych orzeczenia nie może stanowić usprawiedliwienia dla spóźnionego przedstawienia dowodu. Na marginesie wskazać jedynie należy, iż w judykaturze ugruntowane jest stanowisko, iż okoliczność, że opinia biegłych nie ma treści odpowiadającej stronie, zwłaszcza gdy w sprawie wypowiadał się kompetentny pod względem fachowości biegły, nie stanowi dostatecznego uzasadnienia dla przeprowadzenia dowodu z kolejnych opinii. Potrzeba powołania innego biegłego powinna wynikać z okoliczności sprawy, a nie z samego niezadowolenia strony (por. wyrok Sadu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 27 września 2012 roku, I ACa 602/12, Lex nr 1237045, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 3 września 2008 roku, I UK 91/08, Lex nr 785520).

Przechodząc z kolei do zarzutów pozwanych, wskazać należy, że sprowadzają się one do podważenia stanowiska Sądu I instancji, wedle którego powód udowodnił wysokość dochodzonego roszczenia. W ocenie skarżących powodowa spółdzielnia nie przestawiła szczegółowej kalkulacji stawki opłat obciążających pozwanych, opierając się jedynie na uchwałach, które wprowadzały stawki według zasady niezgodnej z obowiązującymi przepisami powołanej ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych. Ponadto stosowana przez powódkę metoda rozliczania opłat nie jest prawidłowa, co zostało potwierdzone w opinii biegłego. Tym samym w ocenie skarżących żądanie pozwu nie zostało wykazane tak co do przedmiotu roszczenia, jak i wysokości.

Na wstępie koniecznym jest odniesienie się do sformułowanych przez skarżącego zarzutów naruszenia przepisów postępowania, gdyż wnioski w tym zakresie z istoty swej determinują rozważania co do pozostałych zarzutów apelacyjnych, bowiem jedynie nieobarczone błędem ustalenia faktyczne, będące wynikiem należycie przeprowadzonego postępowania mogą być podstawą oceny prawidłowości kwestionowanego rozstrzygnięcia w kontekście twierdzeń o naruszeniu przepisów prawa materialnego.

Pozwani wśród zarzutów naruszenia prawa procesowego zakwestionowali dokonaną przez Sąd I instancji ocenę materiału dowodowego, co skutkowało przyjęciem, że strona powodowa wywiązała się z obowiązku udowodnienia okoliczności, z których wywodzi skutki prawne. Uchybienia w kontekście powyższego zarzutu skarżący upatrywali w błędnej ocenie że z uchwał Rady Nadzorczej, ustalających wysokość poszczególnych składników kosztów utrzymania lokalu, kartotek kont oraz opinii biegłego wynika, że spółdzielnia prawidłowo rozliczyła zadłużenie pozwanych.

Z powyższą argumentacją pozwanych nie można się zgodzić. Stanowi ona de facto powtórzenie wątpliwości zgłoszonych w toku postępowania pierwszoinstancyjnego, które wyczerpująco zostały omówione w pisemnych motywach zaskarżonego orzeczenia. Zarzuty zaś uznać należało za chybione. Pomimo obszerności wywodów apelujących, w ocenie Sądu Okręgowego, nie zdołali oni przedstawić jakichkolwiek merytorycznych argumentów, które podważałyby trafność zaskarżonego rozstrzygnięcia.

Przede wszystkim wskazać należy, że ocena wiarygodności mocy dowodów przeprowadzonych w danej sprawie wyraża istotę sądzenia w części obejmującej ustalenie faktów, ponieważ obejmuje rozstrzygnięcie o przeciwnych twierdzeniach stron na podstawie własnego przekonania sędziego powziętego w wyniku bezpośredniego zetknięcia ze świadkami, stronami, dokumentami i innymi środkami dowodowymi. Powinna odpowiadać regułom logicznego rozumowania wyrażającym formalne schematy powiązań między podstawami wnioskowania i wnioskami oraz uwzględniać zasady doświadczenia życiowego wyznaczające granice dopuszczalnych wniosków i stopień prawdopodobieństwa ich występowania w danej sytuacji. Jeżeli z określonego materiału dowodowego Sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena Sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów (art. 233 § 1 k.p.c.) i musi się ostać choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne. Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami, lub gdy wnioskowanie Sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo-skutkowych to przeprowadzona przez Sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona. Według ugruntowanego w orzecznictwie stanowiska, zarzut obrazy przepisu art. 233 § 1 k.p.c. nie może również polegać jedynie na zaprezentowaniu własnych, korzystniejszych dla skarżącego ustaleń stanu faktycznego, dokonanych na podstawie własnej oceny materiału dowodowego (post. SN z dnia 10 stycznia 2002 r., sygn. II CKN 572/99).

W kontekście powyższych uwag należy stwierdzić, iż wbrew twierdzeniom apelujących w rozpoznawanej sprawie Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych w oparciu o cały zgromadzony materiał dowodowy i nie naruszył dyspozycji art. 233 § 1 k.p.c. Przeprowadzona przez tenże Sąd ocena materiału dowodowego jest w całości logiczna i zgodna z zasadami doświadczenia życiowego, zaś wszelkie podniesione w tym zakresie zarzuty stanowią w istocie jedynie niczym nieuzasadnioną polemikę z prawidłowymi i nieobarczonymi jakimkolwiek błędem ustaleniami Sądu pierwszej instancji. Skarżący nie przedstawili zaś argumentów, które podważałyby prawidłowość poczynionych przez Sąd Rejonowy ustaleń jak i zaskarżonego rozstrzygnięcia.

Zważyć należy, iż Sąd rozstrzygając w przedmiocie niniejszej sprawy oparł się między innymi na prawomocnych uchwałach Rady Nadzorczej powodowej Spółdzielni, z których wynikały stawki opłat należnych za korzystanie z lokalu i jako takie wiążą one wszystkich członków Spółdzielni, także pozwanych. Wskazać przy tym należy, iż Sąd Rejonowy nie był władny orzekać w przedmiocie stawek przyjętych uchwałami powodowej Spółdzielni, które w ocenie skarżących były wprowadzane według zasady niezgodnej z obowiązującymi przepisami ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych. O ile bowiem przepisy o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz. U. 2013.1222 j.t.) przewidują możliwość zaskarżania uchwał organów spółdzielni walnego zgromadzenia i rady nadzorczej, to Sądem I instancji rzeczowo właściwym do orzekania w tym zakresie jest Sąd Okręgowy. Jak wynika przy tym z akt sprawy pozwani nie kwestionowali treści przedmiotowych uchwał określających stawki należnych opłat, jak również ustaleń faktycznych poczynionych przez Sąd I instancji w oparciu o kopię uchwały Rady Nadzorczej. Ponadto wysokość zgłoszonego przez powodową Spółdzielnię roszczenia - wbrew twierdzeniom strony pozwanej - potwierdza również opinia biegłego z zakresu rachunkowości, która była miarodajna do poczynienia ustaleń w spornym zakresie. Sąd Okręgowy w całości podziela dokonaną przez Sąd I instancji ocenę materiału dowodowego, nie dostrzegając w tym zakresie żadnych uchybień.

Nietrafny był również zarzut naruszenia art. 232 w zw. z art. 227 k.p.c. w zw. z art. 6 k.c. Wbrew twierdzeniom pozwanych powód wykazał zarówno zasadność, jak i wysokość dochodzonego roszczenia. Twierdzenia powoda znalazły bowiem potwierdzenie w przeprowadzonych dowodach, które stanowiły podstawę dokonanych przez Sąd I instancji ustaleń faktycznych i wydanego rozstrzygnięcia, a które nie zostało skutecznie podważone rozpoznawaną apelacją. Stawki opłat należnych za korzystanie z przedmiotowego lokalu wynikały bowiem z uchwał Rady Nadzorczej powodowej spółdzielni, kartoteki konta oraz opinii biegłego, która potwierdziła wysokość wyliczeń dokonanych przez powodową Spółdzielnię niezależnie od prawidłowości przyjętej metody. Odmienne stanowisko prezentowane we wniesionych apelacjach stanowi jedynie wyraz przyjętej przez pozwanych linii obrony, która nie mogła odnieść zamierzonego skutku.

Chybiony był również zarzut naruszenia art. 4 ¹ ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych poprzez jego niezastosowanie. Zmierzał on bowiem podważenia oceny uchwał Rady Nadzorczej ustalającej wysokość poszczególnych składników kosztów utrzymania lokalu i jako taki w niniejszym postępowaniu nie mógł odnieść zamierzonego skutku, albowiem jak już wcześniej wskazano Sądem rzeczowo właściwym do orzekania w I instancji w kwestionowanym zakresie jest Sąd Okręgowy. Z tych wszystkich względów Sąd Odwoławczy uznał, iż apelacja nie zawiera uzasadnionych zarzutów mogących podważyć stanowisko Sądu Rejonowego, a tym samym jako bezzasadna podlega oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 102 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. i nie obciążył pozwanych kosztami postępowania apelacyjnego, uznając że w sprawie zachodzą szczególne okoliczności pozwalające na odstąpienie od podstawowej zasady rozstrzygania o kosztach procesu – odpowiedzialności za wynik na rzecz zasady słuszności.

Zważywszy, że w toku postępowania drugoinstancyjnego pozwani korzystali
z przyznanej z urzędu pomocy (...) Sąd Okręgowy na podstawie art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze (j.t. Dz.U. z 2014.635) przyznał i nakazał wypłacić na rzecz ustanowionego z urzędu pełnomocnika ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Zgierzu kwotę 738 zł, obejmującą podatek VAT w wysokości 23% - § 2 pkt. 3, § 6 pkt. 4 w zw. z § 13 ust. 1 pkt. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 461).