Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 września 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSA Jerzy Geisler /spr./

Sędziowie: SA Jacek Nowicki

SO del. Ryszard Małecki

Protokolant: st.sekr.sąd. Sylwia Stefańska

po rozpoznaniu w dniu 3 września 2015 r. w Poznaniu

na rozprawie

sprawy z powództwa S. G.

przeciwko Rolniczemu Kombinatowi Spółdzielczemu w Ś.

o ustalenie

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 5 listopada 2014 r. sygn. akt I C 3438/13

1.  zmienia zaskarżony wyrok w następujący sposób:

a)  ustala, że S. G. jest członkiem Rolniczego Kombinatu Spółdzielczego w Ś.;

b)  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 380 zł tytułem zwrotu kosztów procesu;

1.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki 335 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania w instancji odwoławczej.

Jacek Nowicki Jerzy Geisler Ryszard Małecki

I ACa 172/15

UZASADNIENIE

Powódka S. G. w pozwie skierowanym przeciwko Rolniczemu Kombinatowi Spółdzielczemu w Ś. domagała się ustalenia istnienia swojego członkostwa w Rolniczym Kombinacie Spółdzielczym w Ś., a także zasądzenia od pozwanego na rzecz powódki kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Uzasadniając żądanie pozwu powódka wskazała, że od 1972 r. jest członkiem pozwanej Spółdzielni. Pismem z dnia 22.04.2013 r. pozwana poinformowała powódkę, że jej członkostwo w Spółdzielni wygasło z dniem 22.05.1992 r., kiedy przeszła na emeryturę. W związku z powyższym powódce nie przysługują uprawnienia wynikające z uchwały Walnego Zgromadzenia Członków pozwanej nr (...) z dnia 20.03.2004 r. w sprawie sprzedaży gruntów rolnych członkom – spółdzielcom Kombinatu. W ocenie powódki stanowisko pozwanej jest błędne, gdyż zgodnie z treścią art. 162 § 1 ustawy z dnia 16.09.1982 r. Prawo spółdzielcze (Dz.U.2013.1443 j.t. – dalej zwana „pr. spół.”) członkowie spółdzielni będący emerytami lub rencistami zachowują prawa członkowskie przewidziane w statucie. W takim stanie rzeczy powódka w dalszym ciągu jest członkiem Spółdzielni, a zatem pozwana miała obowiązek powiadomić na piśmie powódkę o podjęciu uchwały o wykluczeniu lub wykreśleniu jej członkostwa w Spółdzielni. Tymczasem powódka nigdy takiego pisma nie otrzymała, w związku z czym w dalszym ciągu przysługuje jej status członka pozwanej Spółdzielni. Uzasadniając interes prawny w żądaniu ustalenia jej członkostwa powódka podała, że stanowisko pozwanej, zgodnie z którym powódka nie ma statusu pełnego członka Spółdzielni, uniemożliwia jej skorzystania z uprawnienia przewidzianego wspomnianą wyżej uchwałą (...) (...) z dnia 20.03.2004 r., która przyznała członkom Spółdzielni prawo wykupu gruntów rolnych po preferencyjnych cenach. Powódka wskazała, że powyższa uchwała nigdy nie została jej doręczona, a zatem nie mogła zostać przez nią zaskarżona. W takim stanie rzeczy, zdaniem powódki, powództwo zasługuje w całości na uwzględnienie (k. 1-2, 54-55, 80-81 akt).

Pozwany Rolniczy Kombinat Spółdzielczy w Ś. wnosił o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów postępowania sądowego.

Pozwany argumentował, że z chwilą przejścia przez powódkę na emeryturę zachowała ona prawa członkowskie przewidziane w statucie pozwanej z dnia 12.03.1983 r., co wynika z treści art. 162 § 1 pr. spół. Jako emerytka powódka zachowała zatem prawo do działki przyzagrodowej o obszarze określonym regulaminem, prawo do kupna mleka i naturalii zgodnie z uchwałą zarządu oraz prawo do korzystania ze świadczeń socjalnych określonych w regulaminie. Powódka utraciła natomiast pozostałe prawa wynikające z członkostwa w Spółdzielni (k. 20-21, 58-59 akt).

Wyrokiem z dnia 5.11.2014 r. Sąd Okręgowy w Poznaniu powództwo oddalił. – k. 87 Pisemne ustalenia i motywy rozstrzygnięcia Sąd Okręgowy przedstawił na kartach 90-96.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka od 9.02.1972 r. jest członkiem Rolniczego Kombinatu Spółdzielczego w Ś., będącego następcą prawnym Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w Ś. (dowód: karta nr 2 ewidencji pracy i dochodów ubezpieczonego – spółdzielcy – k. 3 akt, odpis KRS pozwanej – k. 4-7 akt).

W dniu 26.05.1992 r. pozwana przeszła na emeryturę (okoliczność bezsporna).

W dniu 20.03.2004 r. Walne Zgromadzenie Członków pozwanej podjęło uchwałę (...) (...) w sprawie sprzedaży gruntów rolnych członkom – spółdzielcom Kombinatu, w oparciu o którą przyznawano członkom spółdzielni stale pracującym, mających taki status na dzień 31.08.2003 r., możliwość nabycia gruntów rolnych po preferencyjnych cenach. Powódka nie była poinformowany o wymienionym zgromadzeniu, ani nie została jej doręczona uchwała z dnia 20.03.2004 r. (dowód: zeznania powódki S. G. – k. 81-82 akt, pismo pozwanej z dnia 22.04.2013 r. – k. 8-9 akt).

Kilka lat później powódka dowiedziała się od innych spółdzielców, że sprzedają grunty rolne nabyte od pozwanej po preferencyjnych cenach, stosownie do treści uchwały (...) (...) z dnia 20.03.2004 r. Pismem z dnia 5.10.2012 r. skierowanym do Prezesa Zarządu pozwanej powódka wniosła o zmianę wspomnianej uchwały, wskazując, że zgodnie z § 28 § 1 pr. spół. również członkowie – emeryci powinni być uwzględnieni przy rozdysponowywaniu własności Kombinatu wypracowanego w poprzednich latach. W innym piśmie z tego samego dnia powódka podała, że Walne Zgromadzenie Członków nie może ograniczać praw członków – emerytów przy dysponowaniu majątkiem spółdzielni zgromadzonym w poprzednich latach. Powódka powołała się na treść art. 18 § 1 pr. spół., zgodnie z którym prawa i obowiązki wynikające z członkostwa w spółdzielni są dla wszystkich członków równe.

W odpowiedzi pozwana wskazała, że uchwała z dnia 20.03.2004 r. jest już niezaskarżalna, a powódce jako emerytowi nie przysługują żadne uprawnienia członkowskie poza tymi, które wynikają z treści art. 162 § 1 pr. spół. (dowód: zeznania powódki S. G. – k. 81-82 akt, pismo powódki z dnia 5.10.2012 r. – k. 65 akt, wniosek powódki z dnia 5.10.2012 r. – k. 69 akt, pismo prezesa zarządu pozwanej z dnia 20.09.2012 r. – k. 77 akt, pismo pozwanej z dnia 22.04.2013 r. – k. 8-9 akt).

Zgodnie z § 9 statutu pozwanej z dnia 12.03.1983 r. członkowie spółdzielni będący emerytami lub rencistami zachowują następujące uprawnienia członkowskie: 1) prawo do działki przyzagrodowej o obszarze określonym regulaminem; 2) prawo do kupna mleka i naturalii zgodnie z uchwałą zarządu; 3) prawo do korzystania ze świadczeń socjalnych określonych w regulaminie (dowód: statut pozwanej z dnia 12.03.1983 r. – k. 23-47 akt).

Powyższy stan faktyczny był bezsporny pomiędzy stronami, a spór ogniskował wokół interpretacji obowiązujących przepisów prawnych.

Ustalając okoliczności sprawy Sąd przeprowadził dowody ze wskazanych wyżej dokumentów, których prawdziwość i moc dowodowa nie była kwestionowana przez żadną ze stron, a i Sąd nie znalazł podstaw, by czynić to z urzędu.

Na przymiot wiarygodności zasługiwały również zeznania powódki S. G., albowiem korespondowały z dowodami z dokumentów, były konsekwentne i wewnętrznie spójne, a nadto potwierdzały okoliczności przytoczone przez powódkę na uzasadnienie żądania pozwu.

W świetle tak ustalonego stanu faktycznego Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo okazało się bezzasadne, a zatem podlegało w całości oddalenie.

Powódka domagała się ustalenia, że przysługuje jej członkostwo w pozwanym Rolniczym Kombinacie Spółdzielczym w Ś.. Jako że żaden z przepisów prawa spółdzielczego nie wprowadza szczególnej regulacji prawnej, wyposażającej członków Spółdzielni w możliwość wystąpienia do sądu powszechnego z żądaniem ustalenia członkostwa, w sytuacji, gdyby na tym tle powstał spór pomiędzy członkiem a spółdzielnią, podstawę prawną tak sformułowanego powództwa stanowił art. 189 kpc.

Przepis art. 189 kpc określa materialnoprawne przesłanki zasadności powództwa, w którym powód domaga się sądowego ustalenia istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa (bądź też jego nieważności). Powództwo będzie oddalone przede wszystkim, jeżeli powód nie ma interesu prawnego do jego wytoczenia, ale także, jeżeli interes taki istnieje, ale twierdzenie powoda o istnieniu lub nieistnieniu stosunku prawnego okaże się bezzasadne. Interes prawny w rozumieniu art. 189 k.p.c. jest to obiektywna (czyli rzeczywiście istniejąca), a nie tylko hipotetyczna (czyli w subiektywnym odczuciu strony) potrzeba prawna uzyskania wyroku odpowiedniej treści, występująca wówczas, gdy powstała sytuacja rzeczywistego naruszenia albo zagrożenia naruszenia określonej sfery prawnej. Praktycznie rzecz biorąc, interes prawny występuje wtedy, gdy sam skutek, jaki wywoła uprawomocnienie się wyroku ustalającego, zapewni powodowi ochronę jego prawnie chronionych interesów, czyli definitywnie zakończy spór istniejący lub prewencyjnie zapobiegnie powstaniu takiego sporu w przyszłości, a jednocześnie interes ten nie podlega ochronie w drodze innego środka. Z kolei brak interesu prawnego jako przesłanki powództwa z art. 189 kpc zachodzi wówczas, gdy strona nie ma jakiejkolwiek potrzeby ustalania stosunku prawnego lub prawa, gdyż jego sfera prawna nie została ani naruszona, ani zagrożona przez pozwanego. W orzecznictwie podkreśla się również, że istnienie tego interesu jest kwestionowane przede wszystkim w tych sytuacjach, w których występuje równocześnie - obok - także inna forma ochrony praw powoda. Dlatego powszechne jest zapatrywanie, że możliwość wytoczenia powództwa o zasądzenie wyklucza po stronie powoda istnienie interesu prawnego w wytoczeniu powództwa o ustalenie naruszonego prawa lub stosunku prawnego (por. orz. SN: z 13 kwietnia 1965 r., II CR 266/64, LexPolonica nr 325924, OSPiKA 1966, nr 6-8, poz. 166, z aprobującą glosą J. Klimkowicza oraz literaturą i orzecznictwem tam powołanym; z 18 grudnia 1968 r., I PR 290/68, LexPolonica nr 317392, Biul. SN 1969, nr 6, poz. 106; z 15 lipca 1995 r., I PZP 56/94, LexPolonica nr 304391, OSNAPiUS 1995, nr 24, poz. 299, z 20 września 2000 r., I CKN 829/98, LexPolonica nr 384995, z 18 listopada 1998 r., II CKN 37/98, LexPolonica nr 353893, z 7 kwietnia 2010 r., II PK 342/09, z 18 czerwca 2009 r., II CSK 33/09, LEX nr 515730). Najogólniej zatem rzecz ujmując, jeżeli powództwo o ustalenie istnienia prawa jest jedynym możliwym środkiem jego ochrony, powód ma interes prawny w żądaniu ustalenia. Co do zasady zatem osoba wytaczająca powództwo w trybie art. 189 kpc nie ma interesu prawnego w sytuacji, gdy przysługuje jej powództwo dalej idące. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia z dnia 7.03.2013 r. (IV CSK 469/12, LEX nr 1318446), jeżeli okoliczności danej sprawy i rzeczywisty interes prawny powoda uzasadniają posłużenie się dalej idącym (intensywniejszym) środkiem ochrony prawnej, to ochrona taka nie może być skutecznie poszukiwana jedynie w oparciu o art. 189 kpc.

Na powódce, zgodnie z ogólną zasadą rozkładu ciężaru dowodzenia (art. 6 k.c.), spoczywał obowiązek wykazania interesu prawnego w ustaleniu jej członkostwa w pozwanej Spółdzielni. Powódka winna zatem udowodnić, że pozwany przynajmniej potencjalne stwarza zagrożenie dla jej prawnie chronionych interesów, a sam skutek jaki wywoła uprawomocnienie się wyroku ustalającego zapewni powódce ochronę jej praw przez definitywne zakończenie istniejącego między tymi stronami sporu lub prewencyjnie zapobiegnie powstaniu w przyszłości takiego sporu tj. obiektywnie odpadnie podstawa jego powstania. Powódka opierała swój interes prawny na twierdzeniu, że ustalenie jej członkostwa w pozwanej Spółdzielni pozwoli jej w szczególności skorzystać z uprawnień przyznanych członkom uchwałą Walnego Zgromadzenia Członków pozwanej nr (...) z dnia 20.03.2004 r. w sprawie sprzedaży gruntów rolnych członkom – spółdzielcom Kombinatu, bądź też umożliwi jej zaskarżenie powyższej uchwały. Wynika więc z tego, czemu powódka nie zaprzeczała w toku postępowania, że w układzie okoliczności faktycznych sprawy niewątpliwie interes prawny powódki będzie zaspokojony w pewniejszy sposób, gdy istnienie prawa członkowskiego powódki bądź też nieistnienie takiego prawa zostanie przesądzona w sprawie o dalej idące roszczenie o stwierdzenie nieważności wskazanej uchwały. Jak podkreśla się w orzecznictwie uchwały organów spółdzielni, rodzące skutki cywilno-prawne podlegają, jako czynności prawne, odpowiednim przepisom. Uchwały te nie mogą, podobnie jak inne czynności prawne, naruszać przepisów bezwzględnie obowiązujących. W takim wypadku członek spółdzielni może zatem wystąpić z powództwem o ustalenie nieważności uchwały ze skutkiem ex tunc i nie wiążą go terminy do zaskarżania uchwał w sytuacjach przewidzianych w art. 42 § 3 tej ustawy (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 31 października 2012 r., I ACa 578/12, LEX nr 1236363). Powódka w toku postępowania wywodziła, że uchwała z dnia 20.03.2004 r. jest sprzeczna z obowiązującymi przepisami, gdyż wbrew przepisom prawa spółdzielczego (art. 19 i 28) dyskryminuje członków – emerytów Spółdzielni w stosunku do członków świadczących pracę na rzecz Spółdzielni.

Z powyższych względów Sąd doszedł do przekonania, że powódka nie miała interesu prawnego w wytoczeniu powództwa opartego na art. 189 kpc, gdyż powinna wystąpić z dalej idącym powództwem o ustalenie nieważności uchwały z dnia 20.03.2004 r., ewentualnie z roszczeniem o przeniesienie własności określonego gruntu po cenie określonej we wspomnianej uchwale. W ten sposób nie tylko przesądziłaby o tym, czy łączy ją stosunek prawny członkostwa z pozwanym, ale zlikwidowałaby również stan niepewności co do swych ewentualnych praw wynikających ze wspomnianej uchwały, gdyż nawet uwzględnienie jej powództwa opartego na art. 189 kpc w niniejszym postępowaniu nie powodowałoby wprost zmiany w jej sytuacji prawnej, albowiem cały czas przysługiwałoby jej w stosunku do pozwanego roszczenia zmierzające do zakwestionowania wspomnianej uchwały. W takim stanie rzeczy powództwo ulegało w całości oddaleniu z powodu braku interesu prawnego w rozumieniu art. 189 kpc.

Brak interesu prawnego w uzyskaniu wyroku ustalającego istnienie bądź nieistnienie stosunku prawnego, czynił zbędnymi rozważania na temat jego materialnoprawnej zasadności. Nawet gdyby bowiem stosunek członkostwa w pozwanej Spółdzielni istniał, to nie przesądza to sama przez się o istnieniu interesu prawnego w wytoczeniu powództwa o ustalenie (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 26.03.2013 r., VI ACa 1079/12, LEX nr 1362939).

Tylko na marginesie tych rozważań podkreślić należy, że wyrok oddalający powództwo o ustalenie z powodu braku interesu prawnego korzysta po uprawomocnieniu się z powagi rzeczy osądzonej, która jednak obejmuje tylko ustalenie braku interesu prawnego w wytoczeniu powództwa o ustalenie. Nie jest nią objęte ustalenie istnienia albo nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, skoro ustalenia takiego sąd nie uczynił (wyrok SN z dnia 21 czerwca 2007 r., IV CSK 63/07, LEX nr 485880).

W takim stanie rzeczy Sąd Okręgowy, działając na podstawie art. 189 kpc, oddalił powództwo.

Pozwany nie poniósł w niniejszym postępowaniu żadnych kosztów, wobec czego nie było potrzeby wydania rozstrzygnięcia w tym zakresie.

Wyrok z 5.11.2014 r. zaskarżyła apelacją powódka. Skarżąca rozstrzygnięciu zarzuciła:

- nie rozpoznanie istoty sprawy,

- błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że powódka opierała swój interes prawny na twierdzeniu , ze ustalenie członkostwa w Pozwanym Rolniczym Kombinacie Spółdzielczym pozwoli jej w szczególności skorzystać z uprawnień przyznanych członkom uchwałą Walnego Zgromadzenia Członków z 20.03.2004 r., w przypadku gdy na podstawie zebranego materiału dowodowego jednoznacznie stwierdzić naeży, że powódka swój interes prawny opierała na twierdzeniu, że ustalenie członkostwa pozwoli jej na korzystaniu z praw przewidzianych przepisami prawa przysługujących jej w chwili obecnej jak i mających powstać w przyszłości,

- naruszenie art. 189 kpc poprzez jego błędne zastosowanie polegające na uznaniu w oparciu o stan faktyczny, że powódka nie miała interesu prawnego w wytoczeniu powództwa,

- naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 24 § 4 i 5 pr. spół. Poprzez jego błędne zastosowanie polegające na oddaleniu wystosowanego przez powódkę roszczenia o ustalenie istnienia pomiędzy nią a pozwanym stosunku członkostwa pomimo, iż organy RKS nie podjęły uchwały w przedmiocie wykluczenia bądź wykreślenia S. G. z rejestru członków.

Skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji ewentualnie o jego zmianę poprzez uwzględnienie powództwa w całości i zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu. – k. 99-108.

Pozwany wniósł o oddalenie apelacji w całości i zasądzenie od powódki na jego rzecz kosztów postępowania apelacyjnego. – k. 118-120.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja powódki zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Apelacyjny uznaje ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Okręgowy za prawidłowe i przyjmuje je za własne.

Ponieważ podstawą oddalenia powództwa było założenie, że powódce nie przysługuje interes prawny w dochodzeniu roszczenia o ustalenie na podstawie art. 189 kpc, to w pierwszej kolejności należało ocenić zastrzeżenia podniesione przez skarżącą mające służyć obaleniu tego stanowiska.

Sąd Apelacyjny nie podzielił stanowiska Sądu I instancji w tej kwestii. Sąd Okręgowy analizował ten interes w bardzo wąskim zakresie, przede wszystkim z punktu widzenia uchwały Walnego Zgromadzenia Członków z 20.03.2004 r. w sprawie sprzedaży gruntów rolnych członkom –spółdzielcom Kombinatu. Tymczasem w ocenie Sądu Apelacyjnego interes prawny powódki należało oceniać w znacznie szerszym zakresie.

To, iż jest spór prawny pomiędzy stronami co do tego czy powódka jest członkiem Rolniczego Kombinatu Rolnego w Ś. jest niewątpliwe. Powódka twierdzi, że jest pełnoprawnym członkiem Kombinatu, strona pozwana zaś przyjmuje, że powódka członkiem nie jest, a przysługują jej jedynie prawa członkowskie przewidziane w § 9 statutu. – k. 26 Rozstrzygnięcie tego sporu ma służyć określeniu aktualnej sytuacji prawnej powódki, czy ma możliwość korzystania z pełni praw członkowskich i to zarówno na chwilę obecną jak i w przyszłości. Oceniając sprawę z tej szerszej perspektywy, zdaniem Sądu Apelacyjnego, powódka wykazała interes prawny w dochodzeniu roszczenia o ustalenia na podstawie art. 189 kpc.

Mimo, iż podstawą oddalenia powództwo przez Sąd I instancji był brak interesu prawnego, to zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwolił na merytoryczne rozpoznanie sprawy.

W obowiązującym stanie prawnym nie ma podstaw do przyjęcia stanowiska, że stosunek członkostwa osoby żyjącej może wygasnąć z mocy samego prawa.

Strona twierdząca, że taki stosunek się rozwiązał winna to udowodnić, zwłaszcza winna wskazać na jakiej podstawie do tego doszło.

Członek spółdzielni może z niej wystąpić ( art. 22 pr. spół. ), zaś spółdzielnia może rozwiązać stosunek członkostwa tylko przez wykluczenie albo wykreślenie członka ( art. 24 pr. spół. )

W statucie pozwanego te zagadnienia zostały uregulowane odpowiednio: w § 11 – wystąpienie za wypowiedzeniem, w § 12 - wykluczenie, w § 13 – wykreślenie, w § 14 wystąpienie bez wypowiedzenia. – k. 27-28

Zarówno w prawie spółdzielczym, jak i statucie pozwanego przewidziano określoną procedurę prowadzącą do ustania członkostwa. – art. 24 pr. spół. i § 15 statutu.

Tak w prawie spółdzielczym, jak i statucie pozwanego przewidziano możliwość wykreślenia z rejestru członków osoby ( członka ) nie wykonującego obowiązków statutowych z przyczyn od niego niezawinionych. Do takich członków nie wykonujących obowiązków statutowych należą ci, którzy stali się emerytami i rencistami i w związku z tym nie wykonują obowiązku świadczenia pracy na rzecz spółdzielni. Jest oczywistym, że wykreślenie z rejestru członków z tego tytułu mogłoby nastąpić dopiero po przeprowadzeniu stosownej procedury przewidzianej statutem i prawem spółdzielczym.

W sprawie bezspornym jest, że pozwany nie podjął uchwały w przedmiocie wykreślenia powódki z rejestru członków. Pozwany nie przedłożył na tę okoliczność żadnego dowodu.

W świetle powyższego oczywiście błędne jest twierdzenie pozwanego, że członkostwo powódki z dniem przejścia na emeryturę ( 26.05.1992 r ) wygasło z mocy prawa i przysługują jej jedynie uprawnienia przewidziane w § 9 statutu. Wbrew stanowisku pozwanego za tym nie przemawia treść art. 162 pr. spół.

Zgodnie z art. 162 pr. spół. członkowie spółdzielni będący emerytami lub rencistami zachowują prawa członkowskie przewidziane w statucie ( § 1 ), członków tych jeśli są nieobecni na walnym zgromadzeniu nie wlicza się do liczby członków wymaganej w statucie dla ważności podejmowanych uchwał ( § 2 ). Wynika z tego jednoznacznie, że emeryci i renciści zachowują status członków rolniczej spółdzielni produkcyjnej. Tak, J. I. – Prawo spółdzielcze Komentarz, Wydawnictwo (...), W-wa 1985, s. 260-261, jak również K. K. Prawo spółdzielcze Komentarz, LexisNexis, W-wa 2012, s. 238.

Zupełnie inną kwestią jest zakres uprawnień członków-emerytów, ale o to niniejszy spór się nie toczy.

Bez znaczenia jest to, czy powódka otrzymała zwrot udziałów członkowskich na mocy uchwały Walnego Zgromadzenia Członków RKS (...) z dnia 22.03.1997 r. Do wykreślenia powódki z rejestru członków nie mogło dojść per facta concludentia, w tym poprzez zwrot udziału członkowskiego.

Powyższe prowadzi do jednoznacznego wniosku, że powódka S. G. jest członkiem Rolniczego Kombinatu Spółdzielczego w Ś.. Członkiem tym stała się w dniu 9.02.1972 r. i do chwili obecnej nie nastąpiło takie zdarzenie, na podstawie którego doszłoby do ustania stosunku członkostwa.

Mając powyższe na względzie Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok uwzględniając powództwo, orzekając zgodnie z żądaniem pozwu. – art. 386 § 1 kpc.

Zmiana rozstrzygnięcia co do meritum pociągnęła za sobą zmianę rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów za I instancję. Na podstawie art. 98 kpc i § 11 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu zasądzono od pozwanego na rzecz powódki kwotę 380 zł, na którą złożyła się opłata od pozwu – 200 zł i koszty zastępstwa – 180 zł.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 98 i 108 § 1 kpc oraz § 13 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 11 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu zasądzono od pozwanego na rzecz powódki kwotę 335 zł, na którą złożyła się opłata od apelacji – 200 zł i koszty zastępstwa – 180 zł.

SSO /del./ Ryszard Małecki SSA Jerzy Geisler SSA Jacek Nowicki