Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 30 kwietnia 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. odmówił M. S. prawa do świadczenia przedemerytalnego z uwagi na brak wymaganego stażu pracy wynoszącego co najmniej 30 lat okresów składkowych i nieskładkowych. W uzasadnieniu decyzji wskazano, że na wymagane 30 lat pracy wnioskodawczyni udokumentowała łącznie 27 lat, 9 miesięcy i 21 dni, w tym 20 lat, 10 miesięcy i 8 dni okresów składkowych oraz 6 lat, 11 miesięcy i 13 dni okresów nieskładkowych (po ograniczeniu 7 lat, 9 miesięcy i 21 dni okresów składkowych do 1/3 okresów składkowych). Organ rentowy nie uwzględnił w stażu okresu wykonywania przez wnioskodawczynię pracy nakładczej od 1 do 9 września 1985 roku z uwagi na brak informacji o osiąganiu 50 % najniższego wynagrodzenia, nadto świadectwo pracy zostało podpisane w zastępstwie, a podpis osoby wystawiającej był nieczytelny. Podniesiono, że ewentualne uwzględnienie tego okresu pozostaje bez wpływu na uprawnienie do świadczenia przedemerytalnego. / decyzja k. 34-34 odw. akt ZUS plik II/

W dniu 5 czerwca 2015 roku M. S. złożyła odwołanie od powyższej decyzji, wnosząc o jej zmianę i przyznanie świadczenia przedemerytalnego. Wniosła o uwzględnienie do jej stażu pracy okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców - od 1 lutego 1973 roku do 3 czerwca 1974 roku oraz okresu przebywania na urlopie wypoczynkowym w sierpniu 1991 roku, listopadzie 1992 roku, w sierpniu 1993 roku, w lipcu 1995 roku, w lutym 1996 roku, w lipcu 1997 roku. Wniosła także o zweryfikowanie czy za okres odbywania kursu haftu maszynowego dofinansowanego przez Ośrodek Szkolenia Zawodowego od 11 września 1985 roku do 18 grudnia 1985 roku odprowadzono za nią składki. / odwołanie k. 2/

Odpowiadając na odwołanie pismem z dnia 15 czerwca 2015 roku organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. /odpowiedź na odwołanie k. 5-5 odw./

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny :

Wnioskodawczyni M. S., urodzona (...), z wnioskiem o przyznanie świadczenia przedemerytalnego wystąpiła w dniu 10 marca 2015 roku. /wniosek – w aktach ZUS plik II/.

Ostatnio, w okresie od 1 września 2013 roku do 6 września 2014 roku, wnioskodawczyni była zatrudniona w firmie Sklep (...) sp. jawna S. R., K. R. w Ł.. Stosunek pracy został rozwiązany za wypowiedzeniem dokonanym przez pracodawcę z powodu likwidacji stanowiska pracy. / świadectwo pracy k. 7-8 akt ZUS plik II/

Od dnia 10 września 2014 roku wnioskodawczyni jest zarejestrowana w Powiatowym Urzędzie Pracy w Ł. jako osoba bezrobotna. W dniu 9 marca 2015 roku upłynął 6-miesięczny okres pobierania przez nią zasiłku dla bezrobotnych. Wnioskodawczyni nie odmówiła bez uzasadnionej przyczyny propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej bądź zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych. Dokument poświadczający 6-miesięczny okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych urząd pracy wystawił w dniu 10 marca 2015 roku. / zaświadczenie k. 9 akt ZUS plik II, karta wypłat świadczeń k. 10 akt ZUS plik II/

Organ rentowy uznał za udokumentowany staż ubezpieczeniowy wnioskodawczyni 27 lat, 9 miesięcy i 21 dni, w tym 20 lat, 10 miesięcy i 8 dni okresów składkowych oraz 6 lat, 11 miesięcy i 13 dni okresów nieskładkowych (po ograniczeniu 7 lat, 9 miesięcy i 21 dni okresów składkowych do 1/3 okresów składkowych). / decyzja k. 34-34 odw. akt ZUS plik II, wykaz okresów zatrudnienia k. 33-33 odw. akt ZUS plik II/

Ojciec wnioskodawczyni M. R. był właścicielem gospodarstwa rolnego o powierzchni 5,03 ha położonego we wsi W., gmina Ł. – jako właściciel tego gospodarstwa figurował w rejestrze ewidencji od 1966 roku. Rodzice wnioskodawczyni M. i Z. małżonkowie R. byli właścicielami gospodarstw rolnych o pow. 3,07 ha oraz 1,96 ha położonych we wsi W., gmina Ł., na podstawie aktów własności ziemi z dnia 20 czerwca 1975 roku – jako właściciele tych gospodarstw figurowali w rejestrze ewidencji od 1975 roku. Po śmierci M. R. w 1976 roku gospodarstwa rolne w drodze spadkobrania nabyli jego żona Z. R. i dzieci J. R., K. R. i D. K.. Na podstawie aktu notarialnego z dnia 14 lipca 1986 roku Z. R. sprzedała całe gospodarstwo rolne (...) małżonkom Ł.. /zaświadczenie Starosty Powiatowego w Ł. k. 16/

Wnioskodawczyni była zameldowana od daty swojego urodzenia do 7 lipca 1975 roku we wsi W., nr domu 139. Obecnie jest na stałe zameldowana w Ł.. / odpis wierzytelny z rejestru mieszkańców k. 14-14 odw./

Po ukończeniu nauki w szkole podstawowej w czerwcu 1973 roku wnioskodawczyni mieszkała w gospodarstwie rolnym rodziców M. i Z. R. wraz z rodzicami oraz ośmiorgiem starszego jak i młodszego rodzeństwa, pozostając na utrzymaniu rodziców. Dwójka rodzeństwa wnioskodawczyni zmarła w dzieciństwie. Starsze rodzeństwo wnioskodawczyni było zatrudnione w innych gospodarstwach rolnych. Ojciec wnioskodawczyni był niepełnosprawny, jedną nogę miał krótszą od drugiej, pracował w Zakładach (...) w Ł.. /zeznania wnioskodawczyni – e-protokół rozprawy z 9.02.2016 r. 00:42:33-00:43:21 w zw. z 00:02:33-00:15:12, 00:15:12-00:18:37 – płyta CD k. 45, zeznania świadka T. S. - e-protokół rozprawy z 9.02.2016 r. 00:23:54-00:30:04 – płyta CD k. 45, zeznania świadka K. W. - e-protokół rozprawy z 9.02.2016 r. 00:31:46-00:36:25 – płyta CD k. 45/

W gospodarstwie rolnym rodziców wnioskodawczyni, liczącym ponad 5 ha uprawiano zboże, warzywa, hodowano kozy, krowy (3-4), świnie, a później konia. /zeznania wnioskodawczyni – e-protokół rozprawy z 9.02.2016 r. 00:42:33-00:43:21 w zw. z 00:15:12-00:18:37 – płyta CD k. 45, zeznania świadka T. S. - e-protokół rozprawy z 9.02.2016 r. 00:23:54-00:30:04 – płyta CD k. 45/

Prowadzeniem gospodarstwa rolnego zajmowała się matka wnioskodawczyni. /zeznania wnioskodawczyni – e-protokół rozprawy z 9.02.2016 r. 00:42:33-00:43:21 w zw. z 00:15:12-00:18:37 – płyta CD k. 45, zeznania świadka T. S. - e-protokół rozprawy z 9.02.2016 r. 00:23:54-00:30:04 – płyta CD k. 45/

Wnioskodawczyni wraz z rodzeństwem pomagała rodzicom w pracach w gospodarstwie. / zeznania wnioskodawczyni – e-protokół rozprawy z 9.02.2016 r. 00:42:33-00:43:21 w zw. z 00:15:12-00:18:37 – płyta CD k. 45, zeznania świadka T. S. - e-protokół rozprawy z 9.02.2016 r. 00:23:54-00:30:04 – płyta CD k. 45, zeznania świadka K. W. - e-protokół rozprawy z 9.02.2016 r. 00:31:46-00:36:25 – płyta CD k. 45/

W pracy w gospodarstwie rolnym pomagali również sąsiedzi (ok. 5 osób), pomoc była wzajemna. /zeznania wnioskodawczyni – e-protokół rozprawy z 9.02.2016 r. 00:42:33-00:43:21 w zw. z 00:02:33-00:15:12, 00:15:12-00:18:37 – płyta CD k. 45, zeznania świadka T. S. - e-protokół rozprawy z 9.02.2016 r. 00:23:54-00:30:04, 00:30:04-00:31:46 – płyta CD k. 45, zeznania świadka K. W. - e-protokół rozprawy z 9.02.2016 r. 00:31:46-00:36:25 – płyta CD k. 45/

Szkoła, do której uczęszczała wówczas wnioskodawczyni mieściła się w odległości 3 km od miejsca zamieszkania jej rodziców - w miejscowości Ł.. Dojście do szkoły zajmowało dłużej niż pół godziny. Idąc na godz. 8.00 do szkoły, wnioskodawczyni wracała do domu około godz. 13.00-14.00, idąc zaś na godz. 11.00 wracała około godz. 15.00-16.00. / zeznania świadka K. W. - e-protokół rozprawy z 9.02.2016 r. 00:36:25-00:39:34 – płyta CD k. 45/

Wnioskodawczyni pomagała w gospodarstwie rolnym przed wyjściem do szkoły i po przyjściu ze szkoły oraz w weekendy. /zeznania wnioskodawczyni – e-protokół rozprawy z 9.02.2016 r. 00:42:33-00:43:21 w zw. z 00:02:33-00:15:12 – płyta CD k. 45, zeznania świadka T. S. - e-protokół rozprawy z 9.02.2016 r. 00:23:54-00:30:04 – płyta CD k. 45, zeznania świadka K. W. - e-protokół rozprawy z 9.02.2016 r. 00:31:46-00:36:25 – płyta CD k. 45/

Wnioskodawczyni pracowała przy uprawie roślin, hodowli zwierząt. Zajmowała się pieleniem, wypasaniem i dojeniem krów, roztrząsaniem i wyrzucaniem obornika, cięła ręcznie sieczkę dla krów. Wyprowadzała konia w pole. /zeznania wnioskodawczyni – e-protokół rozprawy z 9.02.2016 r. 00:42:33-00:43:21 w zw. z 00:02:33-00:15:12 – płyta CD k. 45, zeznania świadka T. S. - e-protokół rozprawy z 9.02.2016 r. 00:23:54-00:30:04 – płyta CD k. 45, zeznania świadka K. W. - e-protokół rozprawy z 9.02.2016 r. 00:31:46-00:36:25 – płyta CD k. 45/

W gospodarstwie domowym wnioskodawczyni zajmowała się gotowaniem obiadów. /zeznania wnioskodawczyni – e-protokół rozprawy z 9.02.2016 r. 00:42:33-00:43:21 w zw. z 00:02:33-00:15:12 – płyta CD k. 45/

Po przyjściu ze szkoły wnioskodawczyni pracowała przez około 5-6 godzin dziennie. / zeznania świadka K. W. - e-protokół rozprawy z 9.02.2016 r. 00:36:25-00:39:34 – płyta CD k. 45/

Pracowała także przy sianokosach, żniwach i wykopkach /zeznania wnioskodawczyni – e-protokół rozprawy z 9.02.2016 r. 00:42:33-00:43:21 w zw. z 00:02:33-00:15:12 – płyta CD k. 45, zeznania świadka T. S. - e-protokół rozprawy z 9.02.2016 r. 00:23:54-00:30:04 – płyta CD k. 45, zeznania świadka K. W. - e-protokół rozprawy z 9.02.2016 r. 00:31:46-00:36:25 – płyta CD k. 45/

Pomoc wnioskodawczyni przy sianokosach polegała na tym, że grabiła siano i roztrząsała je pozostawiając do wyschnięcia. /zeznania wnioskodawczyni – e-protokół rozprawy z 9.02.2016 r. 00:42:33-00:43:21 w zw. z 00:02:33-00:15:12 – płyta CD k. 45/

Pomoc wnioskodawczyni przy żniwach polegała na tym, że wiązała i zbierała snopki. / zeznania świadka T. S. - e-protokół rozprawy z 9.02.2016 r. 00:23:54-00:30:04 – płyta CD k. 45/ Prace te mogły trwać około miesiąca / zeznania wnioskodawczyni – e-protokół rozprawy z 9.02.2016 r. 00:42:33-00:43:21 w zw. z 00:02:33-00:15:12 – płyta CD k. 45/

W okresie od czerwca do lipca 1973 roku wnioskodawczyni pracowała w gospodarstwie codziennie, nie wyjeżdżała nigdzie /zeznania wnioskodawczyni – e-protokół rozprawy z 9.02.2016 r. 00:42:33-00:43:21 w zw. z 00:02:33-00:15:12 – płyta CD k. 45, zeznania świadka K. W. - e-protokół rozprawy z 9.02.2016 r. 00:31:46-00:36:25 – płyta CD k. 45/

Do szkoły średniej wnioskodawczyni zaczęła uczęszczać rok po ukończeniu szkoły podstawowej, tj. od września 1974 roku. Zajęcia w szkole odbywały się po południu. /zeznania wnioskodawczyni – e-protokół rozprawy z 9.02.2016 r. 00:42:33-00:43:21 w zw. z 00:02:33-00:15:12 – płyta CD k. 45/

Od 3 czerwca 1974 roku wnioskodawczyni podjęła pracę w Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w Ł.. /zeznania wnioskodawczyni – e-protokół rozprawy z 9.02.2016 r. 00:42:33-00:43:21 w zw. z 00:02:33-00:15:12 – płyta CD k. 45, świadectwo pracy k. 3 akt ZUS plik I/

W okresie od 1 do 9 września 1985 roku wnioskodawczyni była zatrudniona w (...) Spółdzielni Pracy Zjednoczenie w Ł. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku szwaczki ręcznej – nakładztwo. Z wystawionego w dniu 9 września 1985 roku świadectwa pracy wynika, że wnioskodawczyni otrzymywała wynagrodzenie według cen jednostkowych /świadectwo pracy k. 5- 5 odw. akt ZUS plik I/

W okresie od 11 września do 18 grudnia 1985 roku wnioskodawczyni uczęszczała na kurs haftu maszynowego, organizowanego przez Krajową Spółdzielnię Pracy w W. (...) Okręgowy Oddział w Ł. Ośrodek Szkolenia Zawodowego za pośrednictwem urzędu pracy. Program nauczania obejmował 200 godzin, w tym 110 godzin zajęć praktycznych. Za uczestnictwo w kursie nie otrzymała żadnego wynagrodzenia. /zaświadczenie o ukończeniu kursu k. 4-4 odw., zeznania wnioskodawczyni – e-protokół rozprawy z 9.02.2016 r. 00:42:33-00:43:21 w zw. z 00:02:33-00:15:12 – płyta CD k. 45/

W okresie od 1 stycznia 1990 roku do 30 listopada 2000 roku wnioskodawczyni prowadziła działalność gospodarczą. /bezsporne/

W toku działalności wnioskodawczyni każdorazowo zawieszała działalność na okresy przebywania na urlopach. Urlopy spędzała z dziećmi u swojej matki, nie prowadziła wówczas działalności. Za okresy przebywania na urlopach tj. za miesiące sierpień 1991 roku, listopad 1992 roku, sierpień 1993 roku, lipiec 1995 roku, październik 1995 roku, luty 1996 roku, lipiec 1997 roku wnioskodawczyni nie opłaciła składek. /zaświadczenie k. 6 akt ZUS plik I, poświadczenie ubezpieczenia dla celów emerytalno – rentowych k. 14 akt ZUS plik I, zeznania wnioskodawczyni – e-protokół rozprawy z 9.02.2016 r. 00:42:33-00:43:21 w zw. z 00:02:33-00:15:12 – płyta CD k. 45/

Powyższych ustaleń Sąd dokonał na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach organu rentowego i załączonych do akt sprawy, których prawdziwości żadna ze stron nie kwestionowała oraz na podstawie przesłuchania wnioskodawczyni, spójnego z zeznaniami zgłoszonych przez nią świadków T. S. i K. W.. Zeznania te Sąd ocenił jako wiarygodne, gdyż są konsekwentne, spójne ze sobą oraz pozostałym materiałem znajdującym się w aktach sprawy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie jest niezasadne.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt. 2 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 roku o świadczeniach przedemerytalnych (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 170 ze zm.) prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje osobie, która do dnia rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, ukończyła co najmniej 55 lat - kobieta oraz 60 lat - mężczyzna oraz posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 30 lat dla kobiet i 35 lat dla mężczyzn.

W myśl art.2 ust.2 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych za okres uprawniający do emerytury, o którym mowa w ust. 1, uważa się okres ustalony zgodnie z przepisami art.5-9, art.10 ust. 1 oraz art.11 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Z kolei w myśl ust.3 art. 2 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych świadczenie przedemerytalne przysługuje osobie określonej w ust.1 po upływie co najmniej 6 miesięcy pobierania zasiłku dla bezrobotnych, o którym mowa w ustawie o promocji zatrudnienia, jeżeli osoba ta spełnia łącznie następujące warunki:

1)nadal jest zarejestrowana jako bezrobotna;

2)w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie odmówiła bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych;

3)złoży wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w terminie nieprzekraczającym 30 dni od dnia wydania przez powiatowy urząd pracy dokumentu poświadczającego 180-dniowy okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych.

Osoba ubiegająca się o świadczenie przedemerytalne musi spełniać łącznie przesłanki wymienione w art.2 ust. 1 i wymienione w ust.3 art. 2.

Na podstawie art.5 ust.1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 17 grudnia 1998 roku (tekst jednolity Dz.U. z 2015 r., poz.748 ze zm.) przy ustalaniu prawa do emerytury i renty i obliczaniu ich wysokości uwzględnia się, z zastrzeżeniem ust. 2-5, następujące okresy:

1)składkowe, o których mowa w art. 6;

2)nieskładkowe, o których mowa w art. 7.

Z mocy art.10 ust.1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości uwzględnia się również traktując je, z zastrzeżeniem art.56, jak okresy składkowe:

1)okresy ubezpieczenia społecznego rolników, za które opłacono przewidziane w odrębnych przepisach składki,

2)przypadające przed dniem 1 lipca 1977 roku okresy prowadzenia gospodarstwa rolnego po ukończeniu 16 roku życia,

3)przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 roku okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia,

- jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych w art.5-7, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu.

Stosownie do treści art.11 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych jeżeli okresy, o których mowa w art.6, 7 i 10 zbiegają się w czasie, przy ustalaniu prawa do świadczeń określonych w ustawie uwzględnia się okres korzystniejszy.

Zgodnie zaś z brzmieniem art.2 ust.1 pkt 29 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst jednolity Dz. U. z 2013r., poz. 674 z późn. zm.), ilekroć w ustawie jest mowa o przyczynach dotyczących zakładu pracy - oznacza to:

a)  rozwiązanie stosunku pracy lub stosunku służbowego z przyczyn niedotyczących pracowników, zgodnie z przepisami o szczególnych zasadach rozwiązywania
z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników lub zgodnie z przepisami ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.), w przypadku rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z tych przyczyn u pracodawcy zatrudniającego mniej niż 20 pracowników,

b)  rozwiązanie stosunku pracy lub stosunku służbowego z powodu ogłoszenia upadłości pracodawcy, jego likwidacji lub likwidacji stanowiska pracy z przyczyn ekonomicznych, organizacyjnych, produkcyjnych albo technologicznych,

c)  wygaśnięcie stosunku pracy lub stosunku służbowego w przypadku śmierci pracodawcy lub gdy odrębne przepisy przewidują wygaśnięcie stosunku pracy lub stosunku służbowego w wyniku przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę i niezaproponowania przez tego pracodawcę nowych warunków pracy i płacy,

d)  rozwiązanie stosunku pracy przez pracownika na podstawie art. 55 § 11 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy z uwagi na ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków wobec pracownika.

Przyczyny niedotyczące pracowników wynikają z ustawy z dnia 13 marca 2003 roku o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunku pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz.U. Nr 90, poz. 844 ze zm.). Uważa się za nie przyczyny ekonomiczne, organizacyjne, produkcyjne lub technologiczne powodujące konieczność dokonania tzw. zwolnień grupowych przez pracodawcę zatrudniającego co najmniej 20 pracowników (por. art. 1 ust. 1 tej ustawy).

W wypadku pracodawcy zatrudniającego mniejszą ilość osób (do którego nie mają zastosowania przepisy ustawy z 13 marca 2003 r.) za "przyczyny dotyczące zakładu pracy" należy uważać takie same powody, jak wskazane powyżej. Jednoznacznie wskazuje na to określenie "z tych przyczyn" użyte w art. 2 ust. 1 pkt 29 lit. a ustawy z 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Oznacza to, iż rozwiązanie stosunku pracy jedynie z takich przyczyn uzasadnia przyznanie prawa do świadczenia przedemerytalnego na podstawie art.2 ust.1 pkt 5 ustawy z 30 kwietnia 2004 roku. A zatem ustawodawca chcąc odnieść przepisy ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, również do osób zwalnianych z tych przyczyn w mniejszych zakładach, wymienił jako podstawę prawną kodeks pracy.

Odnosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy wskazać należy, że M. S. spełniła warunek ukończonych 55 lat życia, warunek w postaci zatrudnienia w wymiarze co najmniej 6 miesięcy u ostatniego pracodawcy, z którym stosunek pracy został rozwiązany z przyczyn dotyczących zakładu pracy, jak również pozostałe przesłanki wymienione w ust.3 art.2.

Spór w niniejszej sprawie sprowadza się jedynie do tego czy wnioskodawczyni posiada wymagany do przyznania świadczenia przedemerytalnego staż ubezpieczeniowy w wymiarze 30 lat.

Wnioskodawczyni w odwołaniu domagała się uwzględnienia w stażu ubezpieczeniowym:

- przypadającego po ukończeniu przez nią 16-tego roku życia okresu pracy w gospodarstwie rolnym należącym do jej rodziców, to jest okresu od 1 lutego 1973 roku do 3 czerwca 1974 roku,

- okresu wykonywania pracy nakładczej w (...) Spółdzielni Pracy od 1 do 9 września 1985 roku,

- okresu przebywania w toku prowadzenia działalności gospodarczej na urlopach wypoczynkowych w sierpniu 1991 r., listopadzie 1992 r., w sierpniu 1993 r., w lipcu 1995 r., w październiku 1995 r., w lutym 1996 r., w lipcu 1997 r. a także

- okresu odbywania kursu haftu maszynowego dofinansowanego przez Ośrodek Szkolenia Zawodowego od 11 września 1985 r. do 18 grudnia 1985 r.

W pierwszej kolejności wskazania wymaga, że regulacja art.10 ust.1 pkt 3 cytowanej ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wprost nie stawia żadnych wymagań jakie należy spełniać w zakresie warunków pracy w gospodarstwie rolnym przypadającym po ukończeniu 16 roku życia.

W judykaturze wykształcił się natomiast pogląd, iż o uwzględnieniu przy ustalaniu prawa do świadczeń emerytalno-rentowych okresów pracy w gospodarstwie rolnym sprzed objęcia rolników obowiązkiem opłacania składki na rolnicze ubezpieczenie społeczne domowników (tj. przed dniem 1 stycznia 1983 roku) przesądza wystąpienie dwóch okoliczności - wykonywanie czynności rolniczych powinno odbywać się zgodnie z warunkami określonymi w definicji legalnej "domownika" z art.6 pkt 2 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników z dnia 20 grudnia 1990 roku oraz czynności te muszą być wykonywane w wymiarze nie niższym niż połowa ustawowego czasu pracy, tj. minimum 4 godziny dziennie.

Przepis art.6 pkt 2 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników jako domownika definiuje osobę bliską rolnikowi, która ukończyła 16 lat, pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub zamieszkuje na terenie jego gospodarstwa rolnego albo w bliskim sąsiedztwie oraz stale pracuje w tym gospodarstwie rolnym i nie jest związana z rolnikiem stosunkiem pracy.

O stałości pracy domownika w gospodarstwie rolnym w rozumieniu art.6 pkt 2 decyduje zachowanie gotowości do świadczenia jej na rzecz gospodarstwa osoby bliskiej w wymiarze czasu stosownym do zakładanego przez rolnika prawidłowego jego funkcjonowania z uzupełnieniem, że wymiar tego czasu powinien sięgać co najmniej połowy pełnego wymiaru czasu pracy /por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 marca 2011 r. sygn. II UK 305/10, opubl. LEX nr 852557/.

Oznacza to, że okres pracy w gospodarstwie rolnym podlega uwzględnieniu także wówczas, gdy praca faktycznie nie była codziennie wykonywana, lecz wnioskodawca gotów był tę pracę codziennie wykonywać w wymiarze co najmniej 4 godzin dziennie, tj. był dyspozycyjny w tym zakresie. Do uwzględnienia, przy ustalaniu prawa do emerytury, przypadającego przed 1 stycznia 1983 r. okresu pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia, na zasadach określonych w art. 10 ust. 1 ustawy, wystarczającym jest przy tym wykazanie przez ubezpieczonego jedynie faktu pracy w gospodarstwie rolnym. Przepis art. 10 ust. 1 pkt 3 nie zawiera żadnych innych warunków; w szczególności nie uzależnia możliwości zaliczenia takiego okresu od potwierdzenia opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników przez rolnika, w którego gospodarstwie rolnym była świadczona praca / por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach dnia z dnia 16 kwietnia 2009 r. sygn. III AUa 5187/08, opubl: Orzecznictwo Sądu Apelacyjnego w Katowicach rok 2010, Nr 1, poz. 4/.

Materiał dowodowy zgromadzony w niniejszym postępowaniu – oparty na zeznaniach świadków oraz przesłuchaniu M. S. wykazał, że rodzice wnioskodawczyni mieli gospodarstwo rolne o powierzchni ponad 5 ha, że w objętym sporem okresie od 1 lutego 1973 roku do czerwca 1973 roku wnioskodawczyni uczęszczała do szkoły podstawowej, zaś do szkoły średniej zaczęła uczęszczać dopiero po upływie roku od ukończenia szkoły podstawowej, tj. od września 1974 roku, zaś od 3 czerwca 1974 roku rozpoczęła pracę zarobkową.

Ustalenia Sądu wykazały także, że w spornym okresie wnioskodawczyni mieszkała wraz z rodzicami i sześciorgiem rodzeństwa (dwójka rodzeństwa zmarła w dzieciństwie) w gospodarstwie rolnym położonym we wsi W., gmina Ł., że ojciec wnioskodawczyni był niepełnosprawny w zakresie narządu ruchu i pracował zawodowo, zaś prowadzeniem gospodarstwa rolnego zajmowała się matka wnioskodawczyni, a reszta rodziny, w tym wnioskodawczyni, pomagała w pracach przy prowadzeniu gospodarstwa.

Materiał dowodowy wykazał także, że w sezonie letnim wnioskodawczyni aktywnie wraz z rodzeństwem uczestniczyła w pracach polowych przy sianokosach, żniwach i wykopkach, przy czym żniwa trwały około miesiąca, w trakcie żniw wiązała i zbierała snopki, przy sianokosach grabiła siano i roztrząsała je pozostawiając do wyschnięcia, że w wakacje nigdzie nie wyjeżdżała.

Ustalenia Sądu dokonane w przedmiotowej sprawie potwierdzają twierdzenie, że wnioskodawczyni pomagała także w innych pracach w gospodarstwie (wypasie i dojeniu krów, pieleniu, roztrząsaniu i wyrzucaniu obornika, cięcia ręcznego sieczki dla krów, wyprowadzaniem konia w pole), które to prace zajmowały jej łącznie ok. 5-6 godzin dziennie, a wykonywała je głównie po przyjściu ze szkoły.

W świetle tak poczynionych ustaleń Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwala na zaliczenie okresu od 1 lutego 1973 roku do 3 czerwca 1974 roku jako okres pracy w gospodarstwie rolnym. W okresie tym wnioskodawczyni ponad wszelką wątpliwość pracę wykonywała stale, w wymiarze przekraczającym połowę pełnego wymiaru czasu pracy.

Ocenę tę potwierdza fakt, że ojciec wnioskodawczyni w tym czasie, był niepełnosprawny i pracował zawodowo, prowadzeniem gospodarstwa zajmowała się głównie matka wnioskodawczyni. Wymiar pracy w gospodarstwie rolnym, w tym ilość zadań przy codziennym obrządku zwierząt i prace sezonowe, pozwalają na uznanie, że w wymienionym okresie wykonywanie przez wnioskodawczynię pracy w wymiarze co najmniej połowy pełnego wymiaru czasu pracy było znaczącym dla funkcjonowania gospodarstwa.

Słuszne pozostaje natomiast stanowisko organu rentowego, nieuwzględniające do stażu pracy wnioskodawczyni okresu jej pracy w (...) Spółdzielni Pracy Zjednoczenie w Ł. od dnia 1 do 9 września 1985 roku.

Brak jest bowiem dokumentów potwierdzających wysokość osiąganych przez wnioskodawczynię dochodów w tym okresie czasu, a w szczególności poświadczających, iż w spornym okresie czasu wnioskodawczyni osiągała wynagrodzenie w wysokości co najmniej połowy najniższego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w jednostkach gospodarki uspołecznionej.

Zgodnie zaś z brzmieniem art. 6 ust. 2 pkt 11 lit. b) ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych za okresy składkowe uważa się również przypadające przed dniem 15 listopada 1991 roku okresy wykonywania na obszarze Państwa Polskiego pracy nakładczej przed dniem objęcia obowiązkiem ubezpieczenia z tego tytułu jeżeli w tych okresach osoba wykonująca taką pracę uzyskiwała wynagrodzenie w wysokości co najmniej połowy obowiązującego najniższego wynagrodzenia, określonego na podstawie przepisów Kodeksu pracy.

Z treści § 20 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku
w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasady wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.) wynika, iż środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość zarobku lub dochodu stanowiącego podstawę wymiaru emerytury lub renty są dla pracowników zaświadczenia zakładów pracy wystawione według wzoru ustalonego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych albo legitymacja ubezpieczeniowa zawierająca wpisy dotyczące zatrudnienia i wysokości osiąganych zarobków.

Jednakże w wyroku, z dnia 25 lipca 1997 roku, Sąd Najwyższy uznał, iż w postępowaniu sądowym nie obowiązują ograniczenia, co do środków dowodowych stwierdzających wysokość zarobków lub dochodów stanowiących podstawę wymiaru emerytury lub renty określone w § 20 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1984 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (II UKN 186/97, OSNP 1998/11/342).

W przedmiotowej sprawie wnioskodawczyni w żaden sposób jednak nie wykazała, iż w spornym okresie czasu osiągała wynagrodzenie w wysokości co najmniej połowy wynagrodzenia obowiązującego wówczas w jednostkach gospodarki uspołecznionej. Z jedynie przedłożonego przez wnioskodawczynię dokumentu w postaci świadectwa pracy obejmującego ten okres zatrudnienia wynika jedynie, że wnioskodawczyni otrzymywała wynagrodzenie według cen jednostkowych. Nie było zatem podstaw do tego aby jako okres ubezpieczeniowy zakwalifikować okres pracy wnioskodawczyni w (...) Spółdzielni Pracy Zjednoczenie w Ł. od 1 do 9 września 1985 roku.

Nie było także podstaw do tego aby jako okresy ubezpieczeniowe zakwalifikować wnioskodawczyni okresy zawieszenia przez nią działalności gospodarczej podczas przebywania przez nią na urlopach wypoczynkowych w sierpniu 1991 roku, listopadzie 1992 roku, w sierpniu 1993 roku, w lipcu 1995 roku, w październiku 1995 roku, w lutym 1996 roku, w lipcu 1997 roku. Bezspornym jest, że ubezpieczeniu społecznemu w tych okresach nie podlegała i składki nie były za nią odprowadzone. Z tego względu nie sposób zaliczyć powyższego okresu do okresu ubezpieczenia wnioskodawczyni.

Jeśli chodzi natomiast o ostatni objęty sporem okres odbywania kursu haftu maszynowego dofinansowanego przez Krajową Spółdzielnię Pracy w W. (...) Okręgowy Oddział w Ł. Ośrodek Szkolenia Zawodowego od 11 września 1985 roku do 18 grudnia 1985 roku to z poczynionych w sprawie ustaleń faktycznych bezsprzecznie wynika, że wnioskodawczyni za uczestnictwo w kursie nie otrzymała żadnego wynagrodzenia, do ubezpieczenia społecznego w tym okresie nie była zgłoszona i składki nie były za nią odprowadzone. Za okres ten brak jest dowodów potwierdzających fakt zatrudnienia i otrzymywania wynagrodzenia generującego obowiązek opłacenia za wnioskodawczynię składek na ubezpieczenia społeczne. Tego rodzaju dowodu wnioskodawczyni nie przeprowadziła. W konsekwencji brak podstaw do zaliczenia powyższego okresu do okresu ubezpieczeniowego wnioskodawczyni.

Reasumując, okres pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od 1 lutego 1973 roku do 3 czerwca 1974 roku daje wnioskodawczyni dodatkowy okres ubezpieczeniowy w wymiarze 1 roku, 4 miesięcy i 3 dni. Po zsumowaniu tego okresu z okresami składkowymi i nieskładkowymi w ilości 27 lat, 9 miesięcy i 21 dni łącznie okres ubezpieczenia wyniósł 29 lat, 1 miesiąc i 24 dni. Wyniki przeprowadzonego postępowania dowodowego nie pozwalały zatem na uznanie, że w przypadku M. S. spełniona została przesłanka posiadania co najmniej 30-letniego stażu ubezpieczeniowego.

W konsekwencji odwołanie uznać należy za niezasadne i dlatego Sąd je oddalił na postawie art.477 ¹⁴ § 1 k.p.c.