Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 18 grudnia 2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił M. K. prawa do emerytury. W uzasadnieniu decyzji organ, powołując się na przepis art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wskazał, że ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego 60 lat dla mężczyzn, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (1 stycznia 1999 roku) osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat, oraz okres składkowy i nieskładkowy wynoszący 25 lat dla mężczyzn. Emerytura przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego. Organ rentowy wskazał, że jakkolwiek wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 roku osiągnął okres składkowy i nieskładowy zatrudnienia wynoszący łącznie 27 lat 5 miesięcy i 21 dni, to nie udowodnił wymaganego piętnastoletniego stażu pracy w warunkach szczególnych. Do stażu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach ZUS nie uwzględnił okresu zatrudnienia od 03.07.1975 r. do 04.12.1989 r. i od 29.04.1991 r. do 19.06.1995 r. w Przedsiębiorstwie (...) w K., albowiem ubezpieczony nie przedłożył świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Przy ustalaniu uprawnień nie uwzględniono również okresu zatrudnienia od 20.06.1995 r. do 31.12.1998 r. w PHU (...) w K. jako pracy w szczególnych warunkach, jako że zakłady pracy, które od dnia powstania posiadały status zakładów prywatnych nie miały uprawnień do stosowania przepisów o pracy w szczególnych warunkach. W zakładach tych nigdy nie obowiązywały zarządzenia i uchwały resortowe. W związku z tym zakłady te przy potwierdzaniu okresów pracy w szczególnych warunkach i wystawianiu pracownikowi świadectwa pracy – mogły powoływać się wyłącznie na wykazy A zawarte w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.), zwanego dalej „rozporządzeniem”. W przedłożonym do wniosku zaświadczeniu brak jest informacji odnośnie restrukturyzacji bądź przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego w przedsiębiorstwo prywatne, tym samym nie zachodzą podstawy do uznania wyżej wskazanego okresu pracy jako pracy w szczególnych warunkach. (decyzja – k. 73-74 akt ZUS)

W dniu 15 stycznia 2015 roku odwołanie od decyzji organu rentowego wywiódł pełnomocnik ubezpieczonego, wnosząc o zmianę zaskarżonej decyzji w całości i przyznanie wnioskodawcy prawa do emerytury z dniem 1 października 2014 roku, ewentualnie o uchylenie zaskarżonej decyzji i przekazanie sprawy do rozpoznania organowi rentowemu. W uzasadnieniu odwołania podniesiono, że wnioskodawca w okresie od 3 lipca 1975 roku do 6 grudnia 1989 roku oraz od 16 kwietnia do 19 czerwca 1995 roku pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku mechanika samochodowego w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych, zajmował się również naprawą pomp wtryskowych, wtryskiwaczy i gaźników do silników spalinowych. Wymienione prace zostały wskazane w poz. 14 i 16 Działu XIV wykazu A cytowanego Rozporządzenia. Nadto, wnioskodawca w okresie od 20 czerwca 1995 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku kierowcy samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym 10 ton w Przedsiębiorstwie Handlowo-Usługowym (...). Była to praca w warunkach szczególnych wyszczególniona pod poz. 2 pkt 2 Działu VIII wykazu A stanowiącego załącznik do Rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku. Pełnomocnik ubezpieczonego zwrócił uwagę, że w przypadku pracodawców, którzy nigdy nie stosowali resortowych wykazów stanowisk pracy w szczególnych warunkach do uznania, że zatrudnieni przez nich pracownicy świadczyli pracę w szczególnych warunkach wystarczające jest, aby praca ta odpowiadała rodzajom prac lub stanowisk określonych w cytowanym rozporządzeniu. (odwołanie – k. 2- 8)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, wywodząc jak w zaskarżonej decyzji. (odpowiedź na odwołanie – k. 21)

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił, co następuje:

M. K. urodził się (...). Z zawodu jest mechanikiem samochodowym. (okoliczność bezsporna, zeznania wnioskodawcy M. K. – k. 63v-64v, świadectwa pracy, książeczka spawacza – k. 43 akt osobowych)

Wnioskodawca w okresach od 3 lipca 1975 roku do 3 grudnia 1989 roku i od 29 kwietnia do 19 czerwca 1995 roku świadczył pracę na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy w Przedsiębiorstwie (...) w K., którego następcami prawnymi byli kolejno Przedsiębiorstwo (...) w K. oraz Przedsiębiorstwo (...) sp. z o.o. z siedzibą w K.. W okresie od 27 kwietnia 1976 roku do 12 kwietnia 1978 roku ubezpieczony odbywał zasadniczą służbę wojskową, do pracy powrócił 20 kwietnia 1978 roku. ( świadectwo pracy – k. 11-12, umowy o pracę w aktach osobowych)

W zależności od okresu, w Przedsiębiorstwie (...) w K. zatrudnionych było od kilku do kilkunastu mechaników samochodowych. Tabor tego przedsiębiorstwa składał się z około 70 pojazdów, były to samochody ciężarowe, Ż. i N.. Napraw pojazdów dokonywano wykorzystując kanały remontowe; łącznie w tym zakładzie było sześć takich kanałów. W okresie zatrudnienia wnioskodawca pracował nieprzerwanie na stanowisku mechanika samochodowego. Pracował w ten sposób stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Zdarzało się, że pracował również w godzinach nadliczbowych.

Obowiązki pracownicze M. K. polegały na dokonywaniu napraw samochodów, głównie ciężarowych, należących do Przedsiębiorstwa (...) w K.. Wnioskodawca naprawiał pojazdy, pracując w kanale samochodowym; pracę wykonywał wspólnie ze S. M., J. D. i K. K.. M. K. naprawiał m.in. układy hamulcowe i wydechowe, skrzynie biegów i mosty. Każdego dnia przebywał ok. 7 godzin w kanale remontowym, jako że większość czynności takich jak: naprawa układu wydechowego, wymontowanie skrzyni biegów i innych części, wymiana panewek przy silniku i tłoków, smarowanie części, wymiana oleju, sprawdzanie wycieków można było wykonać jedynie przy wykorzystaniu kanału remontowego. Czas naprawy jednego pojazdu był zróżnicowany, niekiedy naprawa jednego samochodu w kanale trwała 2 godziny, czasami nawet 1,5 dnia. Przebywając poza kanałem, M. K. pobierał części z magazynu niezbędne do usunięcia awarii, przygotowywał niektóre części do zamontowania, sprawdzał ich prawidłowe działanie. Jeżeli określonych części nie można było naprawić w kanale, wnioskodawca wraz z innymi mechanikami wysuwali je na zewnątrz kanału, by tam dokonać naprawy. Dotyczyło to m.in. skrzyni biegów, cylinderków w układzie hamulcowym, pomp wtryskowych, rozruszników czy alternatorów. Następnie wnioskodawca w kanale ponownie montował wymienioną lub naprawioną część. Zdecydowaną większość czynności związanych z pracą wnioskodawca wykonywał, przebywając w kanale remontowym, pracując w ten sposób również w godzinach nadliczbowych. Od 1983 roku wnioskodawca został brygadzistą, poza dodatkowym obowiązkiem w postaci nadzoru brygady, zakres jego pozostałych czynności pracowniczych pozostawał niezmienny. W dniu 2 sierpnia 1993 roku wnioskodawca dostał angaż na stanowisko mechanika- kierowcy, bowiem nadal wówczas wykonywał pracę mechanika samochodowego stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, dokonując napraw samochodów w kanale i dodatkowo – poza godzinami pracy – kierował pojazdami należącymi do pracodawcy.

Wnioskodawca oraz współpracujący z nim mechanicy samochodowi tj. S. M., J. D. i C. S. otrzymywali dodatek finansowy z tytułu pracy w szczególnych warunkach w okresie zatrudnienia w przedmiotowym zakładzie pracy. ( zeznania świadka S. M. – k. 49; zeznania świadka J. D. – k. 49v; zeznania świadka K. K. – k. 49v-50; zeznania świadka C. S. – k. 50-51v; zeznania wnioskodawcy M. K. – k. 63v-64v; angaże w aktach osobowych – k. 43)

Świadectwo pracy w szczególnych warunkach w Przedsiębiorstwie (...) w K. otrzymali m.in. mechanicy samochodowi S. M., J. D. i K. K.. (zeznania świadka S. M. – k. 49; zeznania świadka J. D. – k. 49v, świadectwa pracy w szczególnych warunkach – k. 59)

W okresie od 7 grudnia 1989 roku do 15 kwietnia 1991 roku wnioskodawca był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...), świadcząc pracę w Libii jako mechanik samochodowy. Wnioskodawca pracował przez osiem godzin dziennie w kanałach remontowych przy demontażu i instalacji części samochodowych. W ten sposób pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. (zeznania wnioskodawcy M. K. - 63v-64v; umowa o pracę wraz z aneksami, zaświadczenie o pracy)

W okresie od 20 czerwca 1995 roku do 31 stycznia 2002 roku oraz od 24 marca 2003 roku do 15 kwietnia 2008 roku wnioskodawca pracował na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy w Przedsiębiorstwie Usługowo-Handlowym (...) w K. na stanowisku kierowcy samochodów ciężarowych. (świadectwo pracy – k. 23-24 akt ZUS, zeznania świadka S. R. – k. 50v)

Będąc zatrudnionym w powyższym zakładzie pracy ubezpieczony pracował jako kierowca samochodu ciężarowego o ciężarze całkowitym 10 t; jeździł na trasach międzynarodowych do Niemiec i Hiszpanii. M. K. nie zajmował się załadunkiem ani wyładunkiem przewożonych towarów; nie świadczył również usług spedycyjnych. W powyższy sposób wnioskodawca pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Po ustaniu stosunku pracy pracodawca wystawił M. K. zaświadczenie o wykonywaniu pracy w szczególnych warunkach, wskazując, że wnioskodawca wykonywał pracę na stanowisku określonym pod poz. 2 Działu VIII wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku. (zeznania wnioskodawcy M. K. – k. 63v-64v, zeznania świadka S. R. – k. 50v, świadectwo pracy w szczególnych warunkach – k. 17-18 akt emerytalnych)

Wnioskodawca posiada łącznie 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych. (okoliczność bezsporna, wykaz okresów składkowych i nieskładkowych- k. 51-52 akt ZUS)

M. K. nie przystąpił do Otwartego Funduszu Emerytalnego. (okoliczność bezsporna, zeznania wnioskodawcy M. K. – k. 64v)

Dnia 31 października 2014 roku M. K. złożył wniosek o przyznanie prawa do emerytury. (wniosek k. 1 – 8 akt ZUS)

Decyzją z dnia 18 grudnia 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił mu prawa do emerytury. (decyzja – k. 73-74 akt ZUS)

Powyższy stan faktyczny, Sąd ustalił w oparciu o dowody z dokumentów, przedłożonych do akt sprawy, w tym zgromadzonych w załączonych aktach emerytalnych i aktach osobowych wnioskodawcy z przedmiotowych zakładów pracy. Ustalenia faktyczne poczyniono również na podstawie osobowych środków dowodowych w postaci zeznań świadków i wnioskodawcy.

Świadek S. M. w okresie od grudnia 1980 roku do grudnia 2012 roku pracował w Przedsiębiorstwie (...) w K.. Świadek ten wykonywał pracę mechanika pojazdów samochodowych. Wraz z wnioskodawcą pracowali również świadkowie J. D. (od 1980 roku do 2014 roku), K. K. (od 1973 roku do 2014 roku) oraz C. S. (od 1978 roku do lutego 1994 roku), którzy świadczyli pracę jako mechanicy samochodowi, przy czym C. S. w późniejszym okresie awansował na stanowisko starszego mistrza i kierownika działu, czyli był wówczas przełożonym wnioskodawcy.

Świadkowie, jako osoby z długim stażem pracy w Przedsiębiorstwie (...) w K. i pamiętający osobę wnioskodawcy, posiadali dokładną wiedzę w przedmiocie faktycznie realizowanych przez M. K. obowiązków pracowniczych i charakteru jego zatrudnienia. Zeznania świadków są jasne, logiczne i wewnętrznie spójne. Korespondują one przy tym z zeznaniami wnioskodawcy, tworząc razem pełny obraz charakteru pracy świadczonej przez M. K. w przedmiotowym okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w K.. Wypada również wskazać, że świadkowie są osobami obcymi dla wnioskodawcy i nie mają żadnego interesu, aby składać fałszywe zeznania na jego korzyść.

Odnośnie zaś drugiego spornego okresu pracy w Przedsiębiorstwie Usługowo-Handlowym (...) w K., należy podnieść, że zeznania wnioskodawcy znajdują całkowite potwierdzenie w zeznaniach świadka S. R., który prowadził wyżej wskazaną działalność gospodarczą i któremu podlegał M. K..

Należy też podnieść, że zeznania świadków i wnioskodawcy nie zostały w toku procesu zasadnie podważone przez organ rentowy, który nie zakwestionował również przedłożonych do akt i akt ZUS dokumentów, w tym dokumentów z akt osobowych wnioskodawcy.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje.

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego i poczynionych na jego podstawie ustaleń faktycznych oraz przeprowadzonej wyżej oceny dowodów, należy uznać, że odwołanie M. K. zasługuje na uwzględnienie.

W myśl art. 184 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 748 t.j.), ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy tj. w dniu 1 stycznia 1999 r. osiągnęli:

1)  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn oraz,

2)  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Natomiast art. 184 ust. 2 ustawy emerytalnej w brzmieniu od dnia 1 stycznia 2013 roku stanowi, że emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Według treści § 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 z późn. zm) za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudniania” uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia. Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn;

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Powołany wykaz wskazuje wszystkie te prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego.

W świetle § 2 ust. 1 tegoż rozporządzenia oraz zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy, przy czym powyższe okoliczności pracownik jest obowiązany udowodnić (por. wyrok SN z 15.12.1997 r. II UKN 417/97 – (...) i US (...) i wyrok SN z 15.11.2000 r. II UKN 39/00 Prok. i Prawo (...)).

Stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, okresy takiej pracy stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach wystawionym według określonego wzoru lub świadectwie pracy.

W przedmiotowym stanie faktycznym nie budzi wątpliwości fakt, że wnioskodawca spełnia przesłanki ustawowe co do wieku, lat okresów składkowych i nieskładkowych oraz nie przystąpienia do Otwartego Funduszu Emerytalnego. W ocenie Sądu wnioskodawca spełnia również warunek posiadania 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Regulacja § 2, statuująca ograniczenia dowodowe i obowiązująca w postępowaniu przed organem rentowym, nie ma jednak zastosowania w postępowaniu odwoławczym przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. W konsekwencji okoliczności i okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach sąd uprawniony jest ustalać także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy, w tym zeznaniami świadków (por. uchwała Sądu Najwyższego z 27 maja 1985 r. sygn. III UZP 5/85, uchwała Sądu Najwyższego z 10 marca 1984 r. III UZP 6/84).

Podkreślić należy, iż istotnym jest jakie prace realnie w toku swojego zatrudnienia wykonywał skarżący oraz czy prace te są wymienione w cytowanym wyżej Wykazie A stanowiącym załącznik do Rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku, gdyż właśnie to rozporządzenie jest aktem prawnym, w oparciu o który należy orzekać, czy dana praca była pracą w warunkach szczególnych. Sama natomiast nazwa stanowiska (lub brak tej nazwy) nie może dyskwalifikować faktycznie wykonywanych prac w spornym okresie zatrudnienia jako prac wykonywanych w szczególnych warunkach.

Do stażu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach organ rentowy nie uwzględnił okresu zatrudnienia od 03.07.1975 r. do 04.12.1989 r. i od 29.04.1991 r. do 19.06.1995 r. w Przedsiębiorstwie (...) w K. i od 20.06.1995 r. do 31.12.1998 r. w PHU (...) w K..

Zeznania M. K. oraz korespondujące z nimi zeznania świadków dowodzą, iż w okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w K. wnioskodawca wykonywał prace mechanika samochodowego w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych. Każdego dnia pracy wnioskodawca przebywał co najmniej 7 godzin w kanale remontowym, albowiem większość czynności takich jak: naprawa układu wydechowego, wymontowanie skrzyni biegów i innych części, wymiana panewek przy silniku i tłoków, smarowanie części, wymiana oleju, sprawdzanie wycieków można było wykonać jedynie przy wykorzystaniu kanału remontowego. Wnioskodawca zajmował się również naprawą układów hamulcowych i mostów. Czas naprawy jednego pojazdu był zróżnicowany, niekiedy naprawa jednego samochodu w kanale trwała 2 godziny, czasami nawet 1,5 dnia, pomimo jednoczesnej pracy w kanale kilku mechaników. Zakres podstawowych obowiązków pracowniczych wnioskodawcy w Przedsiębiorstwie (...) w K. w sposób jednoznaczny wskazuje, że praca wnioskodawcy stanowiła pracę w szczególnych warunkach, która została określona pod poz. 16 w dziale XIV Wykazu A stanowiącego załącznik do Rozporządzenia.

Należy podkreślić, że praca świadczona przez M. K. była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Powyższej oceny w żaden sposób nie zmienia okoliczność, iż wnioskodawca w ciągu każdego dnia pracy co najmniej 7 godzin pracował w kanale remontowym, podczas gdy w pozostałym czasie pozostawał poza kanałem. Zważyć należy, że w okresie, gdy wnioskodawca nie dokonywał naprawy, demontażu lub instalacji części samochodowych w kanale remontowym, wówczas realizował inne czynności niezbędne do ukończenia naprawy, która odbywała się w kanale. Pobierał bowiem części z magazynu, przygotowywał je do zamontowania, sprawdzał ich prawidłowe działanie. W wypadku niemożności naprawienia lub wymiany określonej części w kanale, wnioskodawca wysuwał je na zewnątrz, by tam dokonać naprawy, a następnie ponownie zamontować ją w kanale. Jak trafnie przyjmuje się w judykaturze, okoliczność, iż mechanik w czasie obowiązujących go 8 godzin pracy, wychodzi z kanału na przerwę po konieczne do naprawy narzędzia lub w celu zdemontowania części naprawianego pojazdu, poza kanałem po to, aby tę część ponownie zamontować w pojeździe w kanale, nie jest niezgodna z normą przepisu § 2 ust. 1 rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (por. wyrok Sądu Okręgowego w Kaliszu z dnia 12 czerwca 2013 r. V U 456/13, LEX nr 1717145). Należy mieć na uwadze, że tego rodzaju czynności wykonywanie poza kanałem remontowym są immanentnie związane z pracami podstawowymi realizowanymi w kanale. Taka praca nie stoi na przeszkodzie uznaniu, że ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze świadczył pracę, o której mowa w wykazie A dziale XIV poz. 16 stanowiącym załącznik do rozporządzenia (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 9 maja 2014 r. III AUa 1936/13 Biul.SAKa 2014/4/31-32). Nie może budzić wątpliwości, że w spornych przypadkach - uwzględnienie okresów wykonywania pracy szkodliwej lub uciążliwej wymaganej do przyznania emerytury w niższym wieku emerytalnym - następuje po ustaleniu rzeczywistego zakresu obowiązków oraz wykonywania bezpośrednio i stale szkodliwego zatrudnienia, tyle że ocena prawna tych ustaleń powinna być racjonalna, bez stosowania "aptekarskiej" miary lub "stopera w ręku" (wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 21 sierpnia 2013 r. III AUa 1769/12 LEX nr 1366108).

W ocenie Sądu Okręgowego okres odbywania przez wnioskodawcę zasadniczej służby wojskowej od 27 kwietnia 1976 roku do 12 kwietnia 1978 roku, przypadający na okres jego zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w K. podlega również zaliczeniu do stażu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym z uwagi na pracę w szczególnych warunkach.

Wskazać zatem należy, że możliwość zaliczenia okresu odbywania służby wojskowej do stażu pracy w warunkach szczególnych wynika nie tylko z uchwały 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 16.10.2013 r. (II UZP 6/13, opubl. LEX nr 1385939).

Zgodnie bowiem już z wcześniejszym orzecznictwem Sądu Najwyższego okres zasadniczej służby wojskowej odbytej w czasie trwania stosunku pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze zalicza się do stażu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym (art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 ze zm.), jeżeli pracownik w ustawowym terminie zgłosił swój powrót do tego zatrudnienia (por. wyrok SN z dnia 6 kwietnia 2006 roku, sygn. akt III UK 5/06, OSNP 2007/7 – 8/ M.P.Pr. (...), wyrok SN z dnia 25 lutego 2010 roku, sygn. akt II UK 219/09, LEX nr 590248, 17.05.2012 r., I UK 399/11).

Zgodnie natomiast z art. 106 ust. 1 ustawy z dnia z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz. U. z dnia 29 listopada 1967 r., nr 44, poz. 220) w jego brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 1974 roku zakład pracy, który zatrudniał pracownika w dniu powołania do zasadniczej lub okresowej służby wojskowej, jest obowiązany zatrudnić go na poprzednio zajmowanym stanowisku lub na stanowisku równorzędnym pod względem rodzaju pracy oraz zaszeregowania osobistego, jeżeli w ciągu 30 dni od dnia zwolnienia z tej służby pracownik zgłosił swój powrót do zakładu pracy w celu podjęcia zatrudnienia. Niezachowanie tego terminu powoduje wygaśnięcie stosunku pracy, chyba że niezachowanie terminu nastąpiło z przyczyn niezależnych od pracownika.

Stosownie do brzmienia art. 108 obowiązującego do dnia 31 grudnia 1974 roku przywołanej ustawy czas odbywania zasadniczej lub okresowej służby wojskowej wlicza się pracownikowi do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień związanych z tym zatrudnieniem, jeżeli po odbyciu tej służby podjął on zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w którym był zatrudniony przed powołaniem do służby.

O ile przed 1 stycznia 1975 roku prawo do uwzględnienia służby wojskowej znajdowało podstawę w art. 108 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r., o tyle po jego zmianie uprawnienie to należy wywodzić z art. 108 ust. 2 ustawy w zw. z § 5 ust. 1 rozporządzenia z dnia 22 listopada 1968 r. (wg wersji nadanej § 5 ust. 1 przez rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 20 marca 1975 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy i ich rodzin (Dz. U. z 1975 r. Nr 10 poz. 61), które weszło w życie ze skutkiem od dnia 4 kwietnia 1975 r.) (por. wyrok SA w Białymstoku z dnia 23 września 2015 roku, III AUa 196/15, wyrok SA w Gdańsku z dnia 23 lutego 2015 r., III AUa 1410/14, LEX nr 1659042, wyrok SA w Łodzi z dnia 31 marca 2015 r. III AUa 281/15, LEX nr 1679965)

Jak wynika z przedłożonych dokumentów związanych z zatrudnieniem wnioskodawcy, ukończył on służbę wojskową w dniu 12 kwietnia 1978 roku , zaś do pracy powrócił 20 kwietnia 1978 roku, dochowując tym samym wskazanego powyżej trzydziestodniowego terminu i został zatrudniony podobnie jak przed podjęciem służby wojskowej w dalszym ciągu na stanowisku mechanika samochodowego wykonując pracę w kanale remontowym.

Zeznania wnioskodawcy wraz z przedłożonymi dokumentami z akt osobowych pozwalają na stwierdzenie, że również pracę M. K. wykonywaną w trakcie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) należy zaliczyć jako pracę w szczególnych warunkach , o której mowa w dziale XIV pod poz. 16 w Wykazie A stanowiącym załącznik do Rozporządzenia. Jak wynika bowiem z wiarygodnych zeznań wnioskodawcy, w okresie od 7 grudnia 1989 roku do 15 kwietnia 1991 roku pracował w Libii na stanowisku mechanika samochodowego. Świadczył pracę przez osiem godzin dziennie w kanałach remontowych przy demontażu i instalacji części samochodowych. Praca ta miała charakter stały i była wykonywana w pełnym wymiarze czasu pracy.

Odnosząc się do spornego okresu pracy wnioskodawcy w Przedsiębiorstwie Usługowo-Handlowym (...) w K., należy wskazać, że także zatrudnienie u tego pracodawcy w okresie od 20 czerwca 1995 roku do 31 grudnia 1998 roku stanowiło pracę w warunkach szczególnych, o której mowa w poz. 2 działu VIII wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. tj. pracę na stanowisku kierowcy samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. W toku postępowania nie było kwestionowane, że wnioskodawca, pracując stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, kierował samochodem ciężarowym o ciężarze całkowitym 10 t; jeżdżąc na trasach międzynarodowych do Niemiec i Hiszpanii i wykonywał tę pracę stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, co potwierdza w swych zeznaniach właściciel zakładu (...), którego zeznania w tym zakresie są spójne z zeznaniami wnioskodawcy. Okoliczność ta wynika też z dokumentacji osobowej M. K. załączonej do akt sprawy z tego zakładu i bez znaczenia w tej sytuacji jest fakt, iż wnioskodawca faktycznie wykonywał taką pracę u pracodawcy prywatnego.

Mając na uwadze powyższe, należy stwierdzić, iż wnioskodawca spełnił wszystkie wymagane warunki do uzyskania prawa do emerytury we wcześniejszym wieku z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach.

Na mocy art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

Uwzględniając fakt, iż wnioskodawca urodził się w dniu (...), a wniosek o emeryturę złożył w dniu 31 października 2014 roku, należało prawo do emerytury przyznać od dnia 1 października 2014 roku.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy, na podstawie art. 47714 § 2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w sentencji wyroku, uznając odwołanie M. K. za zasadne.

W pkt 2 wyroku Sąd orzekł o kosztach procesu, zasądzając na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł. na rzecz wnioskodawcy kwotę 60 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika wnioskodawcy ustalono zgodnie z § 12 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. 2002 r. Nr 163 poz. 1348)