Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 listopada 2015r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 23 listopada 2015r. w Suwałkach

sprawy A. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o wypłatę odsetek

w związku z odwołaniem A. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 3 września 2015 r. znak (...)

1. zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje A. K. prawo do wypłaty odsetek od należnego wyrównania renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy przywróconej wyrokiem Sądu Okręgowego w Suwałkach z dnia 15 stycznia 2014r. w sprawie sygn. akt III U 475/13 z tytułu zwłoki od dnia 25 lutego 2013r. do dnia wypłaty;

2. zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. na rzecz A. K. kwotę 180 (sto osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt III U 606/15

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. decyzją z dnia 3.09.2015r. odmówił A. K. prawa do wypłaty odsetek.

W uzasadnieniu wskazał, że zgodnie z art. 118 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015r., poz. 748) organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji.

Ust. 1a. W razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Organ odwoławczy, wydając orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego.

Akta sprawy A. K. wraz z prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Suwałkach z dnia 15.01.2014r. wpłynęły do Wydziału Obsługi Prawnej w dniu 25.06.2015r.

W dniu 14.07.2015r. wykonując prawomocny wyrok sądu została wydana decyzja o przyzannaiu renty z naliczeniem wyrównania renty za okres od 1.01.2013r. do 31.07.2015r., które zostało wypłacone w dniu 21.07.2015r.

Decyzja więc została wydana z zachowaniem ustawowego terminu na załatwienie sprawy tj. w ciągu 30 dni od wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego. W związku zatem z tym, że została zachowana terminowość wydania decyzji, Zakład odmówił wypłaty odsetek.

W odwołaniu od tej decyzji A. K. zarzucił jej naruszenie normy art. 118 ust. 1 w zw. z ust. 1a ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach, i w zw. z art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 13.10.1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez niedokonanie wypłaty odsetek od świadczenia nieterminowo wypłaconego w następstwie okoliczności za które organ rentowy ponosi odpowiedzialność. W związku z tym wniósł o jej uchylenie i przyznanie prawa do odsetek za opóźnienie w wypłaceniu świadczenia – renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy za okres od dnia 1.01.2013r. do dnia 31.07.2015r. oraz zasądzenie kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazał, że wyrokiem z dnia 15.01.2014r. Sąd Okręgowy w Suwałkach sygn. akt III U 475/13 zmienił zaskarżoną decyzję organu rentowego i przyznał prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy za okres od 1.01.2013r. do 31.12.2015r. a wyrokiem z dnia 17.03.2015r. sygn. akt III AUa 545/14 Sąd Apelacyjny w Białymstoku utrzymał w mocy ten wyrok.

Decyzją z dnia 14.07.2015r. organ rentowy przyznał rentę z naliczeniem wyrównania za okres od dnia 1.01.2013r. do dnia 31.07.2015r. ale bez odsetek za zwłokę w wypłacie. Decyzją zaś z dnia 3.09.2015r. odmówił wypłaty odsetek.

Z tym rozstrzygnięciem nie zgodził się jednak. Wskazał mianowicie, że zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 24.03.2011r. I UZP 2/11, brak orzeczenia organu odwoławczego o odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, o którym mowa w art. 118 ust. 1a ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych nie pozbawia ubezpieczonego prawa do odsetek za opóźnienie w wypłacie świadczenia. Stosownie zaś do wyroków Sądu Najwyższego z 7.10.2004r., II UK 485/03 i z dnia 25.01.2005r., I UK 159/04 oraz wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 10.10.2014r., sygn. 40/14 wydanie przez organ rentowy niezgodnej z prawem decyzji odmawiającej wypłaty świadczenia w sytuacji, gdy było możliwe wydanie decyzji zgodnej z prawem, zwłaszcza gdy ubezpieczony wykazał wszystkie przesłanki świadczenia oznacza, że opóźnienie w spełnieniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które organ rentowy ponosi odpowiedzialność, choćby nie można było mu zarzucić niestaranności w wykładni i zastosowaniu prawa.

Tymczasem z powodu schorzeń narządu wzroku był niezdolny do pracy zgodnie z poziomem posiadanych kwalifikacji przez okres od 7.09.1994r. do 31.12.2012r. tj. przeszło przez 17 lat. Charakter schorzenia uniemożliwia mu zaś samoczynną poprawę stanu zdrowia. Od badania okulistycznego przeprowadzonego przez orzecznika ZUS, kiedy to został uznany za częściowo niezdolnego do pracy do 31 grudnia 2012r. stan jego wręcz się pogorszył, rozpoznano bowiem początkowe stadium zaćmy. Przeprowadzone przez biegłych lekarzy w toku postępowań sądowych badania bezsprzecznie potwierdziły, iż jego stan zdrowia kwalifikuje go do przyznania mu renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

W związku z powyższym skoro zaistniały wszelkie przesłanki faktyczne umożliwiające przyznanie mu renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy za okres począwszy od dnia 1.01.2013r., nie istnieją przesłanki wyłączające odpowiedzialność organu rentowego za nieterminowe przyznanie i wypłatę świadczenia.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, uzasadniając jak w zaskarżonej decyzji. Dodatkowo wskazał, że odsetki od sumy pieniężnej należą się tylko wtedy, gdy to wynika z czynności prawnej, z ustawy, z orzeczenia sądu lub z decyzji innego właściwego organu. Tymczasem Sąd Okręgowy w Suwałkach, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych nie ustalił odpowiedzialności organu za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Ubezpieczonemu przysługiwało prawo do złożenia wniosku o uzupełnienie wyroku w tym zakresie w trybie art. 351 § 1 kpc, z którego to nie skorzystał. Dlatego też mając na uwadze, iż kwestia niezdolności do pracy została ostatecznie wyjaśniona dopiero w postępowaniu sądowym w niniejszej sprawie zastosowanie miał art. 118 ust. 1 wskazanej ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Powołał się za taką interpretacją na wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 2.10.2012r. III AUa 485/12.

Sąd Okręgowy w Suwałkach ustalił i zważył, co następuje:

Odwołanie było uzasadnione.

Na podstawie bowiem dokumentacji zgromadzonej w aktach rentowych należało uznać, iż organ rentowy miał podstawy do przyznania odwołującemu się prawa do renty od dnia 01.01.2013r. Zgodzić się tu należy z odwołującym się, że przed organem rentowym istniały wszystkie przesłanki do przyznania mu świadczenia rentowego. W postępowaniu zaś sądowym nie zaistniały żadne okoliczności, które poddawałyby ewentualnie to w wątpliwość. Dwie opinie biegłych sądowych jednoznacznie stwierdziły, że odwołujący się jest nadal częściowo niezdolny do pracy. Tym samym prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy odwołującemu się należało.

Trzeba tu wskazać, że Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 21.04.2009r. I UK 345/08 stwierdził, że organ rentowy nie ma obowiązku wypłaty odsetek od świadczenia rentowego przyznanego w terminie 30 dni od wpływu prawomocnego wyroku zmieniającego uprzednią decyzję tego organu odmawiającą prawa do renty, jeżeli rozstrzygnięcie sprawy w postępowaniu odwoławczym uzasadnione było ustaleniami, które nie były i nie mogły być znane organowi rentowemu z uwagi na ograniczenia dowodowe obowiązujące w postępowaniu przed tym organem.

W sprawie natomiast nie ma w ogóle mowy o jakiś ustaleniach, które nie były i nie mogły być znane organowi rentowemu, a zdecydowały o przyznaniu odwołującemu się prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Stan zdrowia odwołującego się był cały czas taki sam. Należy zaś zauważyć, że Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z dnia 11.09.2007r. P 11/07 w ogóle uznał, że błędne orzeczenie lekarza orzecznika ZUS lub komisji lekarskiej ZUS w sprawie niezdolności do pracy daje ubezpieczonym zawsze prawo żądania odsetek od ZUS od dnia wydania zaskarżonej decyzji za cały okres postępowania sądowego.

Mając zatem powyższe na uwadze w całości w tym względzie należało podzielić stanowisko odwołującego się.

Tak samo i podzielić należało stanowisko odwołującego się co do kwestii braku w wyroku rozstrzygnięcia o odpowiedzialności organu rentowego w nieustaleniu prawa do renty. Sąd orzekający w niniejszej sprawie akceptuje wskazane przez odwołującego się stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w uchwale z dnia 24.03.2011r. I UZP 2/11. Z racji autorytetu Sądu Najwyższego jego właśnie stanowisko jest przesądzającego. Brak bowiem rozstrzygnięcia o odpowiedzialności organu rentowego w nieustaleniu prawa do renty nie może pozbawiać odwołującego się należnych praw do odsetek. Wskazać mianowicie należy, że celem wskazanego art. 118 powołanej ustawy jest skrócenie postępowania administracyjnego i sądowego. Wykonując wyrok Sądu o przyznaniu prawa do świadczenia lub jego wysokości, organ rentowy zobowiązany od razu będzie do wypłaty odsetek na mocy stwierdzenia jego odpowiedzialności przez sąd bez potrzeby powtarzania postępowania administracyjnego i ewentualnie sądowego (tak też np. Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z 16.11.2012r. III AUa 1563/12, LEX 1236172).

Z tych wszystkich względów Sąd Okręgowy w Suwałkach na mocy art. 477 ¹⁴ §2 kpc zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał A. K. prawo do wypłaty odsetek od należnego wyrównania renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy przywróconej wyrokiem Sądu Okręgowego w Suwałkach z dnia 15 stycznia 2014r. w sprawie sygn. akt III U 475/13 z tytułu zwłoki od dnia 25 lutego 2013r. do dnia wypłaty.

Datę przyznania prawa do odsetek od 25.02.2013r. Sąd ustalił dlatego, że zgodnie z art. 118 ust. 1,2,4 i 5 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych gdyby organ rentowy ustalił prawo do renty to do tej daty winien już ją wypłacić. Do 25-go każdego miesiąca organ rentowy ustalił datę wypłaty renty w decyzji o jej przyznaniu i do miesiąca lutego wystarczający był czas w jej ustaleniu.

O kosztach zastępstwa prawnego sąd rozstrzygnął na mocy art. 98 § 1 i 3 kpc w zw. z § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności radów prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę ustanowionego z urzędu (tj. Dz. U. z 2013r., poz., 490)

PW/bd