Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 kwietnia 2016 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Magdalena Marczyńska

Protokolant stażysta Bożena Sobczyk

po rozpoznaniu w dniu 5 kwietnia 2016 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku M. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o wysokość świadczenia

na skutek odwołania M. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 27 maja 2015 r. sygn. (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że zalicza wnioskodawcy M. M. okres pracy górniczej od dnia 9 listopada 1984 roku do 28 października 1986 roku oraz od 3 listopada 1988 roku do 14 stycznia 2007 roku w wymiarze 1,5 krotnym z zastosowaniem przelicznika 1,8 do wysokości emerytury;

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. na rzecz wnioskodawcy M. M. kwotę 60,00 zł (sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt V U 1304/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 27 maja 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w Z. przyznał M. M. prawo do emerytury od dnia 1 marca 2015 r., jednocześnie zwieszając jej wypłatę z uwagi na kontynuację zatrudnienia. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury wnioskodawcy przyjął wynagrodzenie, które stanowiło podstawę wymiaru składek z 10 lat kalendarzowych, tj. od stycznia 2005 r. do grudnia 2014 r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 232,06 %. Do ustalenia wysokości emerytury Zakład uwzględnił 29 lat i 10 miesięcy okresów składkowych oraz 4 miesiące okresów nieskładkowych. Okres pracy górniczej obliczony został wg przeliczników:

- 83 miesiące x 1,8 = 149,4 miesięcy,

- 250 miesięcy x 1,2 = 300,0 miesięcy, tj. łącznie 449,4 miesięcy

Wysokość świadczenia została ustalona na kwotę 4.757,80 zł.

W odwołaniu z dnia 3 lipca 2015 r. pełnomocnik Z. D. wniósł o zmianę powyższej decyzji i przyznanie ubezpieczonemu prawa do zastosowania przelicznika 1,8 do wysokości emerytury w wyniku zaliczenia do pracy górniczej liczonej w wymiarze półtorakrotnym pracy świadczonej przez ubezpieczonego na rzecz (...) S.A. Oddział (...) B. w R. w okresach: od 9 listopada 1984 r. do 28 października 1986 r. oraz od 3 listopada 1988 r. do 14 stycznia 2007 r. W uzasadnieniu odwołania pełnomocnik wnioskodawcy wskazał, iż ze stanu faktycznego oraz świadectwa wykonywania pracy górniczej wydanego w oparciu o protokoły z posiedzenia Komisji Weryfikacyjnych wynika, iż M. M. wykonywał pracę górniczą stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na odkrywce bezpośrednio w przodku wykonując prace mechaniczne na koparkach.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko i wnosił o oddalenie odwołania.

Postanowieniem z dnia 12 listopada 2015 roku Sąd Okręgowy w Gliwicach uznał się za niewłaściwy miejscowo i sprawę przekazał do rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Piotrkowie Tryb.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny :

Wnioskodawca M. M. urodził się w dniu (...)
W dniu 4 marca 2015 r. (data stempla pocztowego) wystąpił do organu rentowego z wnioskiem o przyznanie prawa do emerytury górniczej. Wnioskodawca nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego. Ubezpieczony nadal pracuje w (...) S.A Oddział (...) w B..

(dowód: wniosek o emeryturę k.2-5 – w aktach emerytalnych)

Decyzją z dnia 27 maja 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w Z. przyznał wnioskodawcy od dnia 1 marca 2015 r. emeryturę, której wypłatę zawiesił z uwagi na kontynuację zatrudnienia przez wnioskodawcę.

Do ustalenia wysokości emerytury górniczej organ rentowy uwzględnił:

- 29 lat i 10 miesięcy okresów składkowych, z czego 83 miesiące obliczono wg przelicznika 1,8, co dało 149,4 miesięcy, a 250 miesiące obliczono wg przelicznika 1,2, co dało 300,0 miesięcy ( łącznie 449,4 miesięcy);

- 4 miesiące okresów nieskładkowych.

Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto wynagrodzenie, które stanowiło podstawę wymiaru składek z 10 lat kalendarzowych tj. od stycznia 2005 r. do grudnia 2014 r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury wyniósł 232,06%. Podstawa wymiaru obliczona została przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 232,06% przez kwotę bazową w wysokości 3.308,33 zł i wyniosła 7.677,31 zł. Wysokość świadczenia wyniosła 4.757,80 zł.

Do stażu pracy górniczej wnioskodawcy w wymiarze półtorakrotnym organ rentowy nie zaliczył okresów pracy:

- od dnia 9 listopada 1984 r. do dnia 28 października 1986 r.,

- od dnia 3 listopada 1988 r. do dnia 16 listopada 2006 r.,

- od dnia 17 listopada 2006 r. do dnia 14 stycznia 2007 r.

(dowód: decyzja ZUS z dnia 27 maja 2015 roku wraz z załącznikami - k.35-39 – w aktach emerytalnych)

M. M. od 9 listopada 1984 r. jest zatrudniony w (...) (wcześniej (...)w B.).

(dowód: informacja dotycząca okresów ubezpieczenia k. 6, świadectwo pracy wykonywania pracy górniczej k. 8 – w aktach emerytalnych, umowa o pracę z dnia 9 listopada 1984 r. k. 1 – w aktach osobowych)

Od dnia 9 listopada 1984 r. do dnia 30 listopada 1991 r. wnioskodawca pracował na stanowisku mechanika maszyn i urządzeń górniczych w Oddziale (...), od dnia 1 grudnia 1991 r. do 16 listopada 2006 r. na stanowisku mechanika maszyn i urządzeń układu (...), przy czym do dnia 12 kwietnia 2006 r. w Oddziale (...), a od dnia 13 kwietnia 2006 r. w Oddziale (...) Od dnia 17 listopada 2006 r. pracodawca powierzył wnioskodawcy obowiązki mechanika maszyn i urządzeń górniczych w przodku, a od 1 grudnia 2007 r. funkcję przodowego.

W okresie od 29 października 1986 r. do dnia 4 października 1988 r. M. M. odbywał zasadniczą służbę wojskową. Po odbyciu służby wojskowej, od dnia 3 listopada 1988 r., wnioskodawca powrócił do pracy w Kopalni (...) w B. na dotychczasowe stanowisko.

Od 1 stycznia 2009 r. wnioskodawca został przeniesiony na Oddział (...) (Oddział (...)/B.)

(dowód: umowa o pracę z dnia 9 listopada 1984 r. k. 1, umowa o pracę z dnia 22 listopada 1984 r. k. 6, umowa o pracę z dnia 3 listopada 1988 r. k. 13, angaż z dnia 30 grudnia 1991 r. k. 22, angaż z dnia 13 kwietnia 2006 r. k. 52, angaż z dnia 29 grudnia 2006 r. k. 57, wniosek o zmianę nazwy stanowiska pracy k. 55, porozumienie z dnia 1 grudnia 2007 r. k. 65, angaż z dnia 20 stycznia 2009 r. k. 74 – w aktach osobowych; wyciąg z książeczki wojskowej k. 28 - w aktach o emeryturę)

W dniu 14 grudnia 1990 roku wnioskodawca uzyskał uprawnienia kierowcy wózków jezdniowych, w dniu 9 grudnia 1993 r. - do spawania elektrycznego i cięcia tlenem, w dniu 9 października 1995 r. – operatora suwnic sterowanych z kabiny, w dniu 25 marca 2002 r. - do ręcznego cięcia plazmą, w dniu 15 marca 2002 r. oraz 28 maja 2009 r. - spawacza oraz w dniu 12 grudnia 2013 r. - z zakresu zagrożeń wybuchowego i pożarowego w ruchu zakładu górniczego.

(dowód: zaświadczenie z dnia 14 grudnia 1990 r. k. 21, zaświadczenie z dnia 9 grudnia 1993 r. k. 25, zaświadczenie z dnia 9 października 1995 r. k. 29, zaświadczenie z dnia 25 marca 2002 r. k. 41, świadectwo z dnia 15 marca 2002 r. oraz z dnia 28 maja 2009 r. k. 46 oraz 77, zaświadczenie z dnia 12 grudnia 2013 r. k. 100 – w aktach osobowych)

Powołana przez pracodawcę wnioskodawcy Komisja Weryfikacyjna na posiedzeniu w dniu 12 września 2007 r. ustaliła, że M. M. w okresie od dnia 9 września 1984 r. do dnia 14 stycznia 2007 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wykonywał pracę w wymiarze półtorakrotnym. Komisja weryfikacyjna wskazała, że pomimo posiadania angaży: mechanik maszyn i urządzeń górniczych, mechanik maszyn i urządzeń układów (...) oraz mechanik maszyn i urządzeń górniczych w przodku - w okresie od dnia 9 listopada 1984 r. do dnia 14 stycznia 2007 r. stale przez (...) dniówek wykonywał prace jako rzemieślnik zatrudniony na odkrywce bezpośrednio w przodku wykonując prace mechaniczne, tj. na stanowisku wymienionym w dziale III pkt 7 załącznika nr 3 do Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 r. w sprawie określenia niektórych stanowisk pracy górniczych oraz stanowisk pracy zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury lub renty.

(dowód: protokół z posiedzenia Komisji Weryfikacyjnej z dnia 12 września 2007 r. - k. 9 -10 – w aktach emerytalnych)

Zgodnie ze sporządzoną przez pracodawcę charakterystyką pracy wnioskodawca M. M., w okresie:

- od dnia 9 listopada 1984 r. do dnia 31 listopada 1991 r. pracował w charakterze mechanika maszyn i urządzeń górnictwa odkrywkowego w Oddziale (...) (...). Bezpośrednio w przodku, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace mechaniczne przy obsłudze, konserwacji, montażu i demontażu zespołów i urządzeń na koparkach i urządzeniach pomocniczych. Wnioskodawca do 31 marca 1991 r. pracował w brygadzie utrzymania ruchu (I zmiana, bez styków), a od 1 kwietnia 1991 r. pracował w brygadzie utrzymania ruchu w systemie 4-brygadowym (bez styków).

- od dnia 1 grudnia 1991 r. do dnia 16 listopada 2006 r. pracował na stanowisku mechanika maszyn i urządzeń układów (...) w Oddziale (...) (...) i (...). Bezpośrednio w przodku, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace mechaniczne przy obsłudze, montażu i demontażu zespołów i urządzeń na koparkach i urządzeniach pomocniczych. Wnioskodawca pracował w brygadzie utrzymania ruchu w systemie 4-brygadowym (bez styków).

- od dnia 17 listopada 2006 do 31 grudnia 2008 r. pracował na stanowisku mechanika maszyn i urządzeń górniczych w przodku w Oddziale (...) (...), a od 1 stycznia 2009 r. w Oddziale (...)/B. (...). Bezpośrednio w przodku, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace mechaniczne przy obsłudze, konserwacji, montażu i demontażu zespołów i urządzeń na koparkach i zwałowarkach oraz urządzeniach pomocniczych. Wnioskodawca pracował w brygadzie utrzymania ruchu w systemie 4-brygadowym (bez styków). Od 1 grudnia 2007 r. pełni funkcje przodowego.

W całym okresie zatrudnienia zakres obowiązków wnioskodawcy się nie zmieniał. Do jego obowiązków należały prace kontrolne, obsługowe, konserwacyjne, smarownicze, naprawcze i remontowe na koparkach (...), (...), (...), zwałowarkach (...)- (...) i (...)- (...) oraz maszynach pomocniczych: przenośnikach samojezdnych (...) 1 i 2, stołach załadowczych, wozach kablowych, wózkach zrzutowych. Te prace to m.in.:

- kontrola, obsługa i konserwacja urządzeń,

- demontaż i montaż zespołów napędowych (silnik-przekładnia),

- demontaż i montaż bębnów napędowych, zwrotnych, napinających, odbojowych,

- wymiana płyt gąsiennicowych, wózków jednych, rolek podtrzymujących, kół napędowych i napinających,

- wymiana łożysk,

- wymiana lin i kół linowych,

- naprawa elementów konstrukcyjnych,

- wymiana i naprawa ciągów komunikacyjnych (schodów, podestów, barierek),

- wymiana ślizgów i wykładzin,

- konserwacja, naprawa, remont urządzeń dźwigowych na maszynach podstawowych.

(dowód: charakterystyki stanowiska pracy k. 25-26 akt emerytalnych)

Wnioskodawca w spornym okresie pracował początkowo w Oddziale (...), następnie w Oddziale (...), a od 1 stycznia 2009 r. w Oddziale (...). Do jego obowiązków należała bieżąca naprawa i konserwacja koparek węglowych, zwałowarek i maszyn urabiających. Koparka wielonaczyniowa to maszyna o wysokości ma wysokości ok. 40-50 metrów, natomiast zwałowarka jest wyższa. Są to maszyny wielkogabarytowe, zbudowane z wielu podzespołów. Ponadto wykonywał naprawy zintegrowanych z koparkami lub zwałowarkami maszyn pomocniczych, jak przenośników samojezdnych (...) 1 i 2, stołów załadowczych, wozów kablowych, wózków zrzutowych. Żadnych innych maszyn i urządzeń wnioskodawca nie naprawiał. Wnioskodawca usuwał awarie oraz wykonywał prace konserwacyjne, tak aby utrzymać maszynę w ruchu przez 24 godziny na dobę. Wymieniał człony płyty gąsienicowej, krążki linowe, koła jezdne, wózki jezdne, rolki, przekładnie, silniki, bębny, skrobaki, łożyska, a także wykonuje prace kontrolne (schodów, podestów, stan oleju i smaru) i smarownicze. Oddział podzielony jest na brygady – są brygady 4-brygadowe i jednozmianowe.

Powyższy rodzaj prac wykonywanych przez wnioskodawcę potwierdzany był przez pracodawcę we wnioskach o nadanie stopnia górniczego z dnia 25 września 1995 r. , z dnia 27 sierpnia 1998 r. i z dnia 21 września 2005 r.

(dowód: wnioski o nadanie stopnia górniczego k. 28, 35, 50 – w aktach osobowych, zeznania L. Ś. protokół rozprawy z dnia 5 kwietnia 2016 roku od minuty 3:00 do minuty 17:34 - k. 25v-26, zeznania G. K. protokół rozprawy z dnia 5 kwietnia 2016 roku od minuty 17:34 do minuty 31:06 - k. 26-26v, zeznania wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 5 kwietnia 2016 roku od minuty 31:52 do minuty 35:57 - k. 26v)

W dniu 20 stycznia 2015 r. (...) z siedzibą w R. wystawiła wnioskodawcy świadectwo wykonywania pracy górniczej, w którym wskazała, że w okresie zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę górniczą od dnia 9 listopada 1984 roku do dnia 28 października 1986 roku oraz od dnia 3 listopada 1988 r. do nadal na stanowisku rzemieślnika zatrudnionego na odkrywce bezpośrednio w przodku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na koparkach wykonujący prace mechaniczne przy obsłudze, konserwacji, montażu i demontażu tych maszyn i urządzeń wymienionym w Załączniku nr 3, Dział III, pozycja 7 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 r.

(dowód: świadectwo wykonywania pracy górniczej k. 8 – w aktach emerytalnych)

Wnioskodawca w okresie od 9 listopada 1984 r. do dnia 14 stycznia 2007 r. ma zaewidencjonowane (...) dniówek pracy górniczej w wymiarze półtorakrotnym, w tym w:

- 1984 roku - 36 dniówek;

- 1985 roku - 247 dniówek;

- 1986 roku - 197 dniówek;

- 1988 roku - 42 dniówek;

- 1989 roku - 255 dniówek;

- 1990 roku - 249 dniówek;

- 1991 roku – 260 dniówek;

- 1992 roku - 243 dniówek;

- 1993 roku - 216 dniówek;

- 1994 roku - 234 dniówek;

- 1995 roku - 232 dniówek;

- 1996 roku - 252 dniówek;

- 1997 roku – 234 dniówek;

- 1998 roku – 245 dniówek;

- 1999 roku – 204 dniówek;

- 2000 roku - 253 dniówek;

- 2001 roku - 237 dniówek;

- 2002 roku - 229 dniówek;

- 2003 roku - 243 dniówek;

- 2004 roku - 252 dniówek;

- 2005 roku - 252 dniówek;

- 2006 roku - 252 dniówek;

- do 14 stycznia 2007 roku - 9 dniówek;

( dowód: wykaz dniówek k. 11- w aktach emerytalnych)

Sąd Okręgowy dokonał oceny dowodów i zważył co następuje :

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

W przedmiotowej sprawie organ rentowy przy wyliczeniu wysokości emerytury wnioskodawcy za sporne okresy od dnia 9 listopada 1984 r. do dnia 28 października 1986 r. oraz od dnia 3 listopada 1988 r. do dnia 14 stycznia 2007 r. zastosował - na podstawie art. 51 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2013r., poz. 1227 ze zm.), zwanej dalej ustawą, przelicznik 1,2. Pełnomocnik wnioskodawcy natomiast domagał się przeliczenia w/w okresów wg przelicznika 1,8 zgodnie z art. 51 ust. 1 pkt 2 ustawy.

Przy ustalaniu wysokości górniczych emerytur, o których mowa w art. 50 a lub 50 e, stosuje się stosownie do treści art. 51 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, z zastrzeżeniem ust. 2, następujące przeliczniki:

1)1,5 za każdy rok pracy górniczej wykonywanej pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy;

2) 1,8 za każdy rok pracy, o której mowa w art. 50 d;

3) 1,4 za każdy rok pracy w pełnym wymiarze czasu pracy, o której mowa w art. 50 c ust. 1 pkt 1-3 i 5-9, wykonywanej częściowo na powierzchni i częściowo pod ziemią;

4) 1,2 za każdy rok pracy, o której mowa w art. 50 c ust. 1 pkt 4 i 5, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na odkrywce w kopalniach siarki i węgla brunatnego, w kopalniach otworowych siarki oraz w przedsiębiorstwach i innych podmiotach wykonujących roboty górnicze dla kopalń siarki i węgla brunatnego.

Z powyższego wynika, że przy ustalaniu wysokości emerytury górniczej przelicznik 1,8 za każdy rok pracy stosuje się wyłącznie do pracy, o której mowa w art. 50 d ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Pracami, do których stosuje się przelicznik 1,8, zgodnie z art. 50 d ust. 1 pkt 1 ustawy, jest praca w przodkach bezpośrednio przy urabianiu i ładowaniu urobku oraz przy innych pracach przodkowych, przy montażu, likwidacji i transporcie obudów, maszyn urabiających, ładujących i transportujących w przodkach oraz przy głębieniu szybów i robotach szybowych.

Wykaz stanowisk pracy, na których zatrudnienie zaliczane jest do pracy górniczej oraz wykonywanej w przodkach uwzględnianej w rozmiarze półtorakrotnym, powinno ustalić rozporządzenie wydane na podstawie delegacji ustawowej z art. 50 d ust. 3. Ponieważ rozporządzenie takie nie zostało wydane, obowiązuje nadal (z mocy art. 194 wskazanej ustawy) wykaz stanowisk zawarty w załączniku nr 2 i 3 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 r. w sprawie określenia niektórych stanowisk pracy górniczej oraz stanowisk pracy zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury lub renty (Dz. U. z 1995 r. Nr 2, poz. 8), wydanego na podstawie upoważnienia zawartego w art. 5 ust. 5 i art. 6 ust. 3 nieobowiązującej ustawy z dnia 1 lutego 1983 r. o zaopatrzeniu emerytalnym górników i ich rodzin (tekst jedn.: Dz. U. z 1995 r., Nr 30, poz. 154). Wykaz ten obowiązuje jednak jedynie w takim zakresie, w jakim jego przepisy nie są sprzeczne z przepisami ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Rozporządzenie wykonawcze nie może bowiem przyznawać ubezpieczonym większych uprawnień niż uczynił to ustawodawca. Tym samym, przepisy ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych stanowić muszą zawsze punkt wyjścia do oceny zasadności roszczeń emerytalnych wnioskodawcy. Innymi słowy zastosowanie przelicznika 1,8 do pracy ubezpieczonego na stanowisku wymienionym w załączniku nr 3 do rozporządzenia wymaga by praca ta odpowiadała treści art. 50 d ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Jednocześnie o uznaniu pracy za pracę górniczą w rozumieniu omawianych przepisów nie decyduje treść wystawionych przez pracodawcę dokumentów, w tym zaświadczenia, świadectwa, czy protokoły komisji weryfikacyjnych, ale charakter czynności faktycznie wykonywanych przez pracownika. Dokonana przez pracodawcę kwalifikacja zajmowanego przez konkretnego pracownika stanowiska, jak i ewentualna zmiana tej kwalifikacji na podstawie protokołu komisji weryfikacyjnej, nie przesądza jeszcze o zaliczeniu zatrudnienia na tym stanowisku do pracy górniczej (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 25 marca 1998 r., II UKN 570/97, OSNAPiUS 1999, nr 6, poz. 213, z dnia 22 marca 2001 r., II UKN 263/00, OSNAPiUS 2002, nr 22, poz. 553 oraz z dnia 2 czerwca 2010 r., I UK 25/10, LEX nr 621137).

Skarżący domagając się ustalenia wysokości świadczenia emerytalnego z zastosowaniem przelicznika 1,8 do spornego okresu pracy górniczej winien wykazać, że na zajmowanym stanowisku wykonywał prace wymienione w art. 50 d ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej tj. prace bezpośrednio związane z robotami prowadzonymi w przodkach przy urabianiu i ładowaniu urobku oraz przy montażu, likwidacji i transporcie obudów, maszyn urabiających, ładujących i transportujących w przodkach oraz inne prace przodkowe, a zatem takie, które należy wiązać z bezpośrednim i zasadniczym procesem produkcyjnym zakładu górniczego polegającym na urobku i wydobywaniu kopalin. Dotyczy to wyłącznie czynności stanowiących element ciągu technologicznego bezpośrednio związany z procesem wydobycia węgla. A wykaz stanowisk pracy, określony pomocniczo w załączniku nr 3 do rozporządzenia odnosi się wyłącznie do wykonywanych zadań górnika, jeżeli spełniają one kryterium miejsca wykonywania pracy i jej charakteru określonego w przepisie art. 50 d ust. 1 pkt 1 ustawy. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 1 kwietnia 2015 roku, I UK 293/14,LEX: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 lutego 2012 roku, I UK 295/11, LEX; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 lutego 2010 roku, I UK 236/09; z dnia 22 kwietnia 2011 roku, I UK 360/10; z dnia 16 czerwca 2011 roku, IUK 381/10; 4 kwietnia 2012 roku, I UK 440/11; z dnia 28 kwietnia 2010 roku, I UK 339/09; opubl. LEX; z dnia 18 marca 2015 roku, I UK 280/14, Legalis i wskazane w nich orzecznictwo).

Przepis art. 50 d stanowi o pracy w przodku na odkrywce, co oznacza, że przodek jest pojęciem węższym od pojęcia odkrywki. Przepisy nie definiują jednak pojęcia przodka i prac przodkowych. Przyjęcie tezy, że przodkiem w kopalni węgla brunatnego jest każde miejsce prowadzenia robót górniczych związanych z odwadnianiem, udostępnianiem i eksploatacją złoża kopaliny, jej transportem i transportem nadkładu, a nadto zwałowaniem nadkładu (tj. związane z pracą koparek, spycharek, ładowarek, zwałowarek) nie odpowiada pojęciu "pracy przodkowej", wynikającej z wykładni przepisów art. 50d ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W orzecznictwie Sądu Najwyższego kwestionuje się również zasadność rozszerzania samego pojęcia przodka wydobywczego, zauważając, że nie do zaakceptowania jest zapatrywanie, żeby miejsce przodka rozciągać na całą linię taśmociągów transportujących urobek, gdyż pojęcie przodka straciłoby swe znaczenie i tym sposobem nie można zaakceptować definicji "przodka", która obejmuje wszystkie czynności związane z transportem kopaliny, realizowane w ramach ruchu zakładu górniczego (wyr. SN z 5 maja 2011 roku, I UK 395/10, Legalis).

Z powyższego wynika, iż pojęcie przodka musi być wykładane w sposób ścisły i ograniczać się wyłącznie do miejsca pracy koparek wielonaczyniowych, albo jej bezpośredniego sąsiedztwa, w którym wydobywa się urobek. Praca przodowa polega zatem, wyłącznie na urabianiu i ładowaniu urobku lub nakładu albo jest bezpośrednio związana z procesem urabiania urobku. Wskazać należy również, że pod określeniem "inne prace przodkowe" rozumieć trzeba inne prace górnicze w przodku, jednakże rodzajowo nie mniej obciążające niż wymienione w powołanym przepisie ustawy art. 50d ust. 1 pkt 1.

Ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd Okręgowy prowadzą do jednoznacznego wniosku, że w spornych okresach, tj. od dnia 9 listopada 1984 r. do dnia 28 października 1986 r. oraz od dnia 3 listopada 1988 r. do 14 stycznia 2007 r. skarżący, pracując na stanowiskach nazwanych: mechanik maszyn i urządzeń górnictwa odkrywkowego, mechanik maszyn i urządzeń układu (...) oraz jako mechanik maszyn i urządzeń górniczych w przodku, wykonywał obowiązki przewidziane dla rzemieślnika zatrudnionego na odkrywce bezpośrednio w przodku wykonując prace mechaniczne. Powyższe wynika zarówno z zeznania świadków jak i samego ubezpieczonego, którzy potwierdzili, że wnioskodawca wykonywał prace wymienione przez pracodawcę w charakterystyce jego pracy. Wynika to także ze znajdujących się w aktach osobowych dokumentów w postaci wniosków o nadanie stopnia górniczego, w których pracodawca wskazywał, jaki rodzaj prac wykonuje wnioskodawca. Sąd zeznania osobowych źródeł dowodowych ocenił jako zbieżne i logiczne, a nade wszystko nie budzące wątpliwości. Zgodnie ze złożonymi zeznaniami do obowiązków wnioskodawcy należała bieżąca naprawa i konserwacja koparek węglowych, zwałowarek i maszyn urabiających, a także usuwanie awarii, tak aby utrzymać maszynę w ruchu ciągłym. Udowodnione zostało również jakie konkretnie prace wykonywał wnioskodawca. Jednocześnie materiał dowodowy zebrany w sprawie pozwala na ustalenie, że żadnych innych maszyn wnioskodawca nie naprawiał i nie konserwował.

W konsekwencji powyższego uznać należało, że rodzaj prac wykonywanych przez wnioskodawcę odpowiada pracy wymienionej pod pozycją 7 w dziale III załącznika 3 powyżej cytowanego rozporządzenia, tj. pracy rzemieślników zatrudnionych na odkrywce bezpośrednio w przodku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na koparkach i zwałowarkach, wykonujących prace górnicze, mechaniczne, elektryczne i hydrauliczne przy obsłudze, konserwacji, montażu i demontażu tych maszyn i urządzeń, a zatem praca ta podlega uwzględnieniu w półtorakrotnym wymiarze.

Wnioskodawca wykazując zatem, że pracę wymienioną w art. 50 d ust. 1 pkt 1 ustawy wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przez (...) dniówek, uprawniony jest do przeliczenia swojego świadczenia emerytalnego za sporny okres z zastosowaniem przelicznika 1,8.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴§ 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że zaliczył wnioskodawcy M. M. okres pracy górniczej od dnia 9 listopada 1984 r. do dnia 28 października 1986 r. oraz od dnia 3 listopada 1988 r. do 14 stycznia 2007 r. w wymiarze 1,5 krotnym z zastosowaniem przelicznika 1,8 do wysokości emerytury.

O kosztach procesu Sąd Okręgowy orzekł w myśl art. 98 k.p.c., zgodnie z zasadą odpowiedzialności za jego wynik, zasądzając od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. na rzecz wnioskodawcy M. M. kwotę 60 złotych, na podstawie § 2 ust. 1 i 2 w zw. z § 12 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst. jedn. Dz. U. z 2013 r. poz. 461 ze zm.).