Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 lipca 2016 r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach II Wydział Karny w składzie:

przy udziale Prokuratora Dariusza Ciobana

po rozpoznaniu w dniu 11 lipca 2016 r.

sprawy skazanego Ł. S.

o wydanie wyroku łącznego

na skutek apelacji, wniesionej przez obrońcę skazanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Węgrowie

z dnia 16 lutego 2016 r. sygn. akt II K 391/15

zaskarżony wyrok zmienia w ten sposób, że orzeczoną karę łączną pozbawienia wolności obniża do 2 (dwa) lat i 6 (sześć) miesięcy pozbawienia wolności; w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy; zasądza od Skarbu Państwa na rzecz Kancelarii Adwokackiej adw. J. S. w W. kwotę 295,20 zł (w tym 55,20 zł podatku VAT) za obronę z urzędu skazanego wykonywaną w toku postępowania odwoławczego; zwalnia skazanego od kosztów sądowych za II instancję stwierdzając, że wydatki tego postępowania ponosi Skarb Państwa.

Sygn. akt II Ka 309/16

UZASADNIENIE

Ł. S. został skazany prawomocnymi wyrokami:

I.  Sądu Rejonowego w Węgrowie z dnia 28 lutego 2013r. w sprawie sygn. akt II K 911/12 za czyny:

⚫

z art. 18 § 2 k.k. w zw. z art. 278 § 1 k.k. popełniony w dniu 17 marca 2012 r. na karę 1 roku pozbawienia wolności i karę grzywny w ilości 120 stawek dziennych przyjmując, iż każda stawka dzienna odpowiada kwocie 15 złotych;

⚫

z art. 245 k.k. popełniony w dniu 11 kwietnia 2012 r. na karę 1 roku pozbawienia wolności;

łącząc jednostkowe kary pozbawienia wolności i orzekając karę łączną 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 4 lat próby; postanowieniem z dnia 12 września 2014 r. zarządzono wykonanie powyższej kary pozbawienia wolności;

II.  Sądu Rejonowego w Mińsku Mazowieckim z dnia 26 maja 2014 r. w sprawie sygn. akt II K 314/14 za czyn z art. 279 § 1 k.k. w zb. z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 279 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k., popełniony w okresie od 17 do 18 stycznia 2014 r. na karę 2 lat pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 5 lat próby oraz na karę grzywny w ilości 100 stawek dziennych przyjmując, iż każda stawka dzienna odpowiada kwocie 10 złotych; postanowieniem z dnia 16 stycznia 2015 r. zarządzono wykonanie powyższej kary pozbawienia wolności;

III.  Sądu Rejonowego w Węgrowie z dnia 07 maja 2015 r. w sprawie sygn. akt II K 181/14 za czyny:

⚫

z art. 279 § 1 k.k. popełniony w nocy z 21 na 22 grudnia 2013 r.,

⚫

z art. 279 § 1 k.k. popełniony w nocy z 23 na 24 grudnia 2013 r.,

⚫

z art. 279 § 1 k.k. popełniony w styczniu 2014 r.,

⚫

z art. 279 § 1 k.k. popełniony w nocy z 2 na 3 stycznia 2014 r.,

⚫

z art. 279 § 1 k.k. popełniony w nocy z 7 na 8 stycznia 2014 r.,

⚫

z art. 279 § 1 k.k. popełniony w nocy z 10 na 11 stycznia 2014 r.,

⚫

z art. 279 § 1 k.k. popełniony w nocy z 26 na 27 stycznia 2014 r.,

⚫

z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 279 § 1 k.k. popełniony w grudniu 2014 r., daty bliżej nieustalonej

uznając, iż czynów tych dopuścił się w warunkach ciągu przestępstw, na karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz na karę grzywny w ilości 220 stawek dziennych przyjmując, iż każda stawka dzienna odpowiada kwocie 15 złotych;

⚫.

⚫

z art. 278 § 1 k.k. popełniony w dniu 30 grudnia 2013 r. na karę 8 miesięcy pozbawienia wolności oraz na karę grzywny w ilości 60 stawek dziennych przyjmując, iż każda stawka dzienna odpowiada kwocie 15 złotych,

⚫

z art. 58 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii popełniony w dniu 27 stycznia 2014 r. na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności,

⚫

z art. 278 § 5 k.k. w zb. z art. 276 k.k. w zb. z art. 275 § 1 k.k. w zw.
z art. 11 § 2 k.k. popełniony w dniu 17 stycznia 2014 r. na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności

łącząc jednostkowe kary pozbawienia wolności i orzekając karę łączną 2 lat pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 5 lat próby, oraz łączną karę grzywny w wysokości 260 stawek dziennych przyjmując, iż każda stawka dzienna odpowiada kwocie 15 złotych; na poczet orzeczonej kary grzywny zaliczono skazanemu rzeczywisty okres pozbawienia wolności w sprawie od 28 stycznia 2014 r. do 29 stycznia 2014 r. uznając karę grzywny za wykonaną do wysokości 4 stawek dziennych.

Wyrokiem z dnia 16 lutego 2016 r., sygn. akt II K 391/15, Sąd Rejonowy w Węgrowie:

I.  rozwiązał karę łączną orzeczoną wyrokiem Sądu Rejonowego w Węgrowie w sprawie II K 181/14;

II.  na podstawie art. 85 k.k. i art. 86 § 1 i 2 k.k. w brzmieniu obowiązującym przed dniem 01 lipca 2015 r. jednostkowe kary pozbawienia wolności i grzywny orzeczone wyrokami Sądu Rejonowego w Mińsku Mazowieckim w sprawie II K 314/14 oraz Sądu Rejonowego w Węgrowie w sprawie II K 181/14 połączył i wymierzył skazanemu Ł. S. łączną karę 3 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz łączną karę grzywny w wysokości 300 stawek dziennych przyjmując, iż każda stawka dzienna odpowiada kwocie 10 złotych;

III.  na poczet orzeczonej łącznej kary pozbawienia wolności zaliczył skazanemu okresy rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie Sądu Rejonowego w Mińsku Mazowieckim, sygn. akt II K 314/14 w dniach: 17 lutego 2014 r. i 24 marca 2014 r. oraz w sprawie Sądu Rejonowego w Węgrowie, sygn. akt II K 181/14 od 28 stycznia 2014 r. do 29 stycznia 2014 r.;

IV.  w częściach nie podlegających łączeniu wyroki z pkt II i III pozostawił do odrębnego wykonania;

V.  na podstawie art. 572 k.p.k. postępowanie w części dotyczącej wyroku wymienionego w pkt I umorzył;

VI.  zasądził od Skarbu Państwa (Kasa Sądu Rejonowego w Węgrowie) na rzecz Zespołu Adwokackiego w W. kwotę 177,12 złotych, w tym tytułem podatku VAT stawka 23 % kwotę 33,12 złote tytułem wynagrodzenia za obronę z urzędu wykonywaną na rzecz skazanego przez adw. J. S.;

VII.  zwolnił skazanego od wydatków, przejmując je na rachunek Skarbu Państwa.

Apelację od zaprezentowanego wyżej wyroku wywiódł obrońca skazanego Ł. S., zaskarżając go w części dotyczącej kary, a mianowicie co do punktu II sentencji orzeczenia, i zarzucając mu:

1)  rażącą niewspółmierność kary łącznej pozbawienia wolności poprzez orzeczenie jej w rozmiarze 3 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności, a także kary łącznej grzywny w rozmiarze 300 stawek dziennych po 10 złotych każda, podczas gdy pomiędzy poszczególnymi czynami, za które wymierzono kary jednostkowe istnieje ścisły związek podmiotowy i przedmiotowy, zaś okoliczności, które zaistniały już po wydaniu poprzednich wyroków, w tym postawa skazanego oraz pozytywna pro­gnoza kryminologiczna, a także fakt, iż okres wykonania orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności będzie dłuższy o 1 rok i 6 miesięcy niż wykonanie poszczególnych wyroków przemawiają za korzystnym ukształtowaniem kary łącznej i wymierzeniem jej przy zastosowaniu zasady pełnej absorpcji w wymiarze 2 lat pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 5 lat próby oraz kary łącznej grzywny w wymiarze 260 stawek dziennych po 10 zł każda.

W następstwie tak sformułowanych zarzutów odwołujący się wniósł o:

1)  zmianę zaskarżonego wyroku w części dotyczącej punktu II sentencji poprzez wymierzenie skazanemu kary łącznej 2 lat pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 5 lat próby oraz wymierzenie mu kary łącznej grzywny w wymiarze 260 stawek dziennych po 10 zł każda, ewentualnie

2)  uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy w tym zakresie do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

W toku rozprawy odwoławczej obrońca skazanego poparł apelację i wnioski w niej zawarte oraz wniósł o zasądzenie kosztów obrony z urzędu. Prokurator wniósł o utrzymanie zaskarżonego wyroku w mocy. Skazany Ł. S. nie stawił się, pomimo prawidłowego zawiadomienia o terminie rozprawy apelacyjnej.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja okazała się o tyle zasadna, że doprowadziła do rozstrzygnięcia o treści przyjętej w wyroku Sądu Okręgowego.

W wyprzedzeniu zasadniczej części rozważań podkreślić trzeba, że niemożliwym było przeprowadzenie wywodów w zakresie postulowanym przez apelującego we wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku. Skoro sam obrońca zakwestionował wyrok Sądu Rejonowego jedynie w części dotyczącej kary, to niemożliwym było- wobec braku przesłanek z art. 439 § 1 k.p.k. i art. 440 k.p.k.- badanie rozstrzygnięcia tegoż Sądu w odniesieniu do każdego z poruszonych przezeń aspektów. Z tejże przyczyny Sąd Odwoławczy ograniczył niżej zaprezentowany tok rozumowania do zagadnień prawidłowości wymiaru kary łącznej pozbawienia wolności oraz kary łącznej grzywny.

Przede wszystkim myli się skarżący, o ile wywodzi, że Sąd I instancji powinien zastosować wobec skazanego Ł. S. zasadę pełnej absorpcji. W piśmiennictwie i judykaturze wskazuje się bowiem, że niezależnie od możliwości zasto­sowania przy wymiarze kary łącznej zasady pełnej absorpcji, asperacji, jak i zasady pełnej kumulacji, oparcie rzeczonego wymiaru na zasadzie absorpcji lub kumulacji traktować należy jako rozwiązanie skraje, stosowane wyjątkowo i wymagające szczególnego uzasadnienia ( vide m. in. P. Kardas, Komentarz do art. 86 Kodeksu karnego, [w:] A. Zoll (red.), Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz. Tom I. Komentarz do art. 1- 116 k.k., LEX 2012, teza 30., A. Marek, Komentarz do art. 86 Kodeksu karnego, [w:] A. Marek, Kodeks karny. Komentarz, LEX 2010, teza 4., wyrok Sądu Apela­cyjnego w Gdańsku z 7 maja 2014 r., II AKa 92/14, LEX nr 1493737, wyrok Sądu Naj­wyższego z 2 grudnia 1975 r., Rw 628/75, LEX nr 19093). Uzasadnienia takowego w odniesieniu do Ł. S. brak.

Nie negując, iż za zastosowaniem zasady absorpcji przemawia występowanie akcentowanego przez skarżącego ścisłego związku przedmioto­wego i podmiotowego między zbiegającymi się przestępstwami ( vide wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 10 października 1991 r., II Akr 127/91, LEX nr 27623) podkreślić należy, że obrońca błędnie postrzega zakres znaczeniowy tychże pojęć.

Związek przedmiotowy realnie zbiegających się przestępstw wyrażają kryteria takie jak bliskość czasowa ich popełnienia (największa, gdy czyny przestępne popełniane są równocześnie lub bezpośrednio po sobie), osoby po­krzywdzonych (największa ścisłość związku zachodzi, gdy kilkoma przestępstwami pokrzywdzono tę samą osobę), rodzaj naruszonego dobra prawnego (im bardziej zbliżone dobra, tym większa bliskość przestępstw) oraz sposób działania sprawcy ( vide wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 19 stycznia 2005 r., II AKa 274/04, LEX nr 149756). Przenosząc powyższe na realia sprawy Ł. S., zaakcentować należy, że aczkolwiek przejawiona przezeń, a objęta wyrokami w sprawach II K 314/14 Sądu Rejonowego w Mińsku Mazowieckim i II K 181/14 Sądu Rejonowego w Węgrowie, aktywność przestępna cechuje się dużym skoncentrowaniem czasowym, to jednak dotknęła ona różnych pokrzywdzonych. Czyn objęty pierwszym ze wskazanych wyroków został popełniony na szkodę B. D., J. A. i K. S. (k. 139- 140 akt II K 314/14), zaś czyny będące przestępstwami, których dotyczyło drugie z przytoczonych orzeczeń zostały popełnione na szkodę S. C., S. Ż., B. L., dwóch nieustalonych osób, R. J., A. W., Z. Ś., M. M., S. W., T. C. i B. P. (k. 263- 266 akt II K 181/14). Mimo, że więk­szość przestępstw popełnionych przez Ł. S. godziła w dobro prawne w postaci mienia i została popełniona w analogiczny sposób, to jednak wyżej wymieniony dopuścił się także czynu wyczerpującego dyspozycję art. 58 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2005 r., Nr 179, poz. 1485 z późn. zm.), a zatem zachowania naruszającego dobro prawne w postaci zdrowia człowieka.

Związek podmiotowy wyrażają natomiast motywy bądź pobudki stymulujące sprawcę, rodzaj i formę winy itd. ( vide wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie…). W związku z tym skonstatować trzeba, że Ł. S. każdorazowo działał w realizacji zamiaru bezpośredniego, zaś u podstaw większości z popełnionych przezeń przestępstw legła chęć osiągnięcia korzyści majątkowej.

Reasumując poczynione wyżej rozważania uznać trzeba, że fakt popełnienia przestępstw na szkodę wielu różnych pokrzywdzonych uniemożliwia obdarzenie Ł. S. dobrodziejstwami płynącymi z oparcia wymiaru kar łącznych pozbawienia wolności i grzywny na zasadzie absorpcji, zaś związki zachodzące pomiędzy inkryminowanymi zachowaniami przeczą możliwości oparcia tychże rozstrzygnięć na zasadzie kumulacji. W efekcie posłużenie się przez Sąd I instancji zasadą asperacji uznać należało za w pełni zasadne, a dalsze rozważania poświęcono zagadnieniu współmierność wymierzonych kar łącznych.

W przekonaniu Sądu Odwoławczego, zaprezentowany wyżej stopień związków występujących pomiędzy przestępstwami przypisanymi Ł. S., a także dyrektywy prewencji indywidualnej i generalnej sprawiają, że wymierzona mu przez Sąd I instancji kara łączna pozbawienia wolności jest karą rażąco surową w rozumieniu art. 438 pkt 4 k.p.k. Podkreślić w tym kontekście trzeba, że Sąd Rejonowy, rozstrzygając w przedmiocie wymiaru tejże kary łącznej poruszał się w granicach od 2 lat do 5 lat i 2 miesięcy kary pozbawienia wolności, nie zaś- jak błędnie wywodzi apelujący opierając swe rozumowanie na stanie prawnym obowiązującym począwszy od dnia 1 lipca 2015 r.- w granicach od 2 do 4 lat pozbawienia wolności. Wymierzenie kary łącznej 3 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności nie uwzględnia w dostatecznym stopniu zaprezentowanych wyżej powiązań pomiędzy czynami przypisanymi skazanemu, lecz również abstrahuje od postawy przyjętej przez tegoż w trakcie odbywania kary pozbawienia wolności. Zaakcentować w tym kontekście należy, iż Ł. S. pozostaje w bezkonfliktowych relacjach ze współosadzonymi, zaś wobec przełożonych zachowuje się regulaminowo. W trakcie pobytu w zakładach karnych nie był karany dyscyplinarnie, lecz był dwa razy nagradzany regulaminowo. Od 9 wrze­śnia 2015 r. jest odpłatnie zatrudniony. Karę pozbawienia wolności odbywa w systemie programowego oddziaływania, zaś swe zadania realizuje w stopniu umiarkowanym. Nie deklaruje przynależności do podkultury przestępczej, a także nie przejawia zachowań agresywnych. Utrzymuje kontakt z matką i bratem ( opinia o skaza­nym- k. 32- 35). W związku z tym, w przekonaniu Sądu Okręgowego, zachodzą podstawy wystarczające do uznania, iż dla osiągnięcia celów kary właściwą będzie kara łączna 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności.

Przymiotu rażącej surowości nie sposób przyznać natomiast wymierzonej przez Sąd Rejonowy karze łącznej grzywny w wysokości 300 stawek dziennych, przy przyjęciu, iż każda stawka dzienna odpowiada kwocie 10 zł. Zaakcentować w tym miejscu trzeba, że Sąd I instancji poruszał się w tej materii w granicach od 220 do 380 stawek dziennych grzywny, nie zaś- jak błędnie zakłada apelujący nawiązując do stanu prawnego obowiązującego począwszy od dnia 1 lipca 2015 r.- w granicach od 260 do 360 stawek dziennych. Kara łączna grzywny w przyjętym w zaskarżonym wyroku wymiarze jest niezbędna dla osiągnięcia względem Ł. S. celów kary, albowiem u podstaw niemal każdego z popełnionych przezeń przestępstw znajdowało się dążenie do osiągnięcia bezprawnej korzyści majątkowej. Kara łączna grzywny w przytoczonej wysokości uzmysłowi skazanemu fakt nieopłacalności popełniania przestępstw.

Zamykając rozważania poświęcone prawidłowości rozstrzygnięć w przedmiocie wymiaru kary łącznej pozbawienia wolności oraz kary łącznej grzywny podkreślić trzeba, że kara łączna to szczególna kara wymierzana niejako „na nowo”, która stanowić musi syntetyczną całościową ocenę zachowań sprawcy, będąc właściwą, celową z punktu widzenia prewencyjnego, reakcją na popełnione czyny i jaka taka nie może i nie powinna być postrzegana- tak jak czyni to apelujący- jako instytucja mająca działać na korzyść skazanego, ale jako instytucja gwarantująca racjonalną politykę karania w stosunku do sprawcy wielości – pozostających w realnym zbiegu – prze­stępstw ( vide wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 24 kwietnia 2014 r., II AKa 98/14, LEX nr 1472943).

Z tych wszystkich względów Sąd Okręgowy orzekł, jak w części dyspozytywnej swego wyroku.

Na podstawie art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze (tekst jedn. Dz. U. z 2015 r., poz. 615 z późn. zm.) Sąd Okręgowy zasądził od Skarbu Państwa na rzecz Kancelarii Adwokackiej adw. J. S. w W. kwotę 295,20 zł (w tym 55,20 zł podatku VAT) za obronę z urzędu skazanego wykonywaną w toku postępowania odwoławczego (§ 17 ust. 5 w zw. z § 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu- Dz. U. z 2015 r., poz. 1801).

Zważywszy, iż postępowanie odwoławcze doprowadziło do rozstrzygnięcia o charakterze reformatoryjnym Sąd Okręgowy, kierując się względami słuszności i w oparciu o treść art. 624 § 1 k.p.k., zwolnił skazanego od kosztów sądowych za II instancję stwierdzając, że wydatki tego postępowania ponosi Skarb Państwa.