Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 stycznia 2017 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Agnieszka Leżańska

Protokolant Cezary Jarocki

po rozpoznaniu w dniu 04 stycznia 2017 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku K. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o wysokość emerytury

na skutek odwołania K. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 13 października 2015 r. sygn. (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt V U 1277/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia13 października 2015 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w Z. przyznał wnioskodawcy K. S. emeryturę od dnia (...) 2015 roku, to jest od dnia osiągnięcia wieku emerytalnego.

W odwołaniu z dnia 10 listopada 2015 roku, pełnomocnik K. S. wniósł o zmianę decyzji i zaliczenie wnioskodawcy okresu pracy górniczej, świadczonej na rzecz (...) B. z siedzibą w R. (obecnie (...) S.A. Oddział (...)) od 2 stycznia 1984 roku do 16 listopada 2006 roku oraz od 17 listopada 2006 roku do 14 stycznia 2007 roku do stażu pracy w wymiarze półtorakrotnym oraz zastosowanie do tego okresu przelicznika 1,8 przy ustalaniu wysokości emerytury oraz o zasądzenie od organu rentowego na rzecz wnioskodawcy kosztów postepowania z uwzględnieniem kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu wskazał, iż w wymienionych okresach, bez względu na nazewnictwo stanowiska pracy, ubezpieczony był zatrudniony na stanowisku operatora koparek jednocnaczyniowych na odkrywce bezpośrednio w przodku, to jest na stanowisku wymienionym w załączniku nr 3 dział III, poz. 3 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 roku, uprawniającym do przeliczenia emerytury górniczej z zastosowaniem przelicznika 1,8.

W odpowiedzi na odwołanie, organ rentowy wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu ZUS wskazał, iż wnioskodawca w okresie od 4 maja 1985 roku do 10 marca 1987 roku odbywał zasadniczą służbę wosjskową, a w okresie od 11 marca 1987 roku do 23 marca 1987 roku przebywał na urlopie bezpłatnym. Wskazał także, że w spornym okresie zajmował stanowiska mechanika maszyn budowlanych, operatora maszyn budowlanych, operatora sprzętu technologicznego, ktore nie figurują w załączniku nr 3 w/w rozporządzenia, przy czym stanowisko operatora sprzętu technologicznego zostało wymienione w złączniku nr 2 poz. 22 w/w rozporządzenia, wobec czego Oddział zastosował przelicznik 1,2.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny :

wnioskodawca J. S. urodził się w dniu (...).
W dniu 31 lipca 2015 roku wystąpił do organu rentowego z wnioskiem o przyznanie prawa do emerytury górniczej. Wnioskodawca jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego i wniósł o przekazanie środków zgormadzaonych na rachunku w ofe za pośrednictwem ZUS na dochody budżetu państwa. J. O. (1) nadal pracuje w (...) S.A Oddział (...) w B. (dowód: wniosek o emeryturę k. 2-5, informacja k. 6-7 akt emerytalnych).

Decyzją z dnia 13 października 2015 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. przyznał wnioskodawcy od dnia (...)2015 roku, to jest od dnia osiągnięcia wieku emerytalnego, emeryturę, której wypłatę zawiesił, z uwagi na kontynuację zatrudnienia. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto wynagrodzenie, które stanowiło podstawę wymiaru składek z 10 lat kalendarzowych tj. od stycznia 2005r. do grudnia 2014 r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 212,48%. Podstawa wymiaru obliczona została przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 212,48% przez kwotę bazową w wysokości 3.308,33 zł i wyniosła 7.029,54 zł.

Do ustalenia wysokości emerytury górniczej organ rentowy uwzględnił:

- 31 lat i 1 miesiąc okresów składkowych tj. 373 miesięcy,

- 9 miesiecy okresów nieskładkowych.

Okres pracy górniczej został obliczony według następujących przeliczników:

- 91 miesięcy x 1,8 = 163,8 miesięcy,

-255 miesięcy x 1,2 = 306,0 miesięcy,

Wysokość emerytury wyniosła 4.615,27 zł.

(dowód: decyzja ZUS z dnia 13 października 2015 roku wraz z załącznikami k. 43-46 akt emerytalnych)

K. S. od dnia 2 września 1983 roku do chwili obecnej jest zatrudniony w (...) (wcześniej (...)w B.) (okoliczność bezsporna).

W dniu 2 września 1983 roku wnioskodawca został zatrudniony na stanowisku mechanika maszyn budowlanych na oddziale ws-5.

W okresie od 4 maja 1985 roku do 10 marca 1987 roku odbywał służbę wojskową. Od 11 marca 1987 roku do 23 marca 1987 roku przebywał na urlopie bezpłatnym. Do pracy w (...)w B. powrócił po odbyciu służby wojskowej i urlopu bezpłatnego. Z dniem 24 marca 1987 roku powierzono obowiązki operatora żurawia gąsienicowego. Angażem z dnia 2 maja 1988 roku pełnił obowiązki operatora na oddziale(...). Z dniem 1 czerwca 1988 roku wykonywał obowiązki operatora maszyn budowalnych na oddziale (...). Od 1 marca 1989 roku wykonywał obowiązki operatora maszyn budowlanych na oddziale (...) . Z dniem 1 grudnia 1989 roku objął stanowisko operatora maszyn budowlanych. Z dniem 1 września 1991r. jego stanowisko zmieniło nazwę na operatora sprzętu technologicznego na oddziale (...). Od 1 kwietnia 1992 roku pracował na stanoiwsku mechanik napraw pojazdów i sprzętu technicznego. Angażem z dnia 2 listopada 1994 roku został przenisieniony od dnia 1 listopada 1994 roku na stanowisko operatora sprzętu technologicznego na oddziale (...) . Z dniem 17 listopada 2006 roku objął stabnowisko operatora koparek jednonaczyniowych na odkrywce. Z dniem 1 stycznia 2009 roku oddział (...) zmienił nazwę na Oddział (...).

Wnioskodawca posiadał uprawnienia na obsługę: żurawia samojezdnego gąsienicowego do 30 ton klasy drugiej, koparki jednonaczyniowej do 0,8 m ^{( 3)} klasy trzeciej, ładowarki jednonaczyniowej do 2,5 m ^{( 3)} klasy trzeciej, ładowarki jednonaczyniowej (...) i (...), koparki jednonaczyniowej do 1,5 m ^{( 3)} klasy drugiej, ładowarki jednonaczyniowej do 5,0m ^{( 3)} kalsy drugiej (dowód: umowa o pracę k. 1, umowa o pracę k. 14, angaże k. 19,20 akt osobowych, wyciąg z książeczki wojskowej k. 3, świadectwo wykonywania pracy górniczej k. 8 akt emerytalnych, angaże k. 22, 23,24,25,27, 30, wniosek o nadanie stopnia górniczego k. 31, angaż k. 57, pismo k. 65, wniosek o zmianę stanoiwska k. 54, angaż k. 84, potwierdzenie uprawnień k. 47 -47v, 43, 42a, upoważnienia k. 21- 26 akt sprawy).

Oddział (...) jest oddziałem sprzętu technologicznego, wydzielonym z Oddziału (...), zapewnia sprzęt do obsługi kopalni tj. koparki, ładowarki, spycharki i żurawie gąsienicowe wraz z operatorami. W 1983r. po rozpoczęciu pracy wnioskodawca przez 4 miesiące pracował w warsztacie naprawczym, a następnie został przeniesiony na Oddział (...), gdzie początkowo pracował jako pomocnik operatora żurawia gąsienicowego tzw. bakińca. Po odbyciu służby wojskowej, w marcu 1987 roku, wnioskodawca został zatrudniony na Oddziale (...), na stanowisku operatora żurawia gąsienicowego.

Wnioskodawca wykonywał pracę operatora urządzenia dźwigowego- żurawia gąsienicowego tzw. bakińca. Jest to pojazd obsługujący głównie oddział odwodnieniowy, służący do zapuszczania i wyciągania agregatów pompowych, likwidowania studni głębinowych,wykonywania nadstawek na studniach.Wnioskodawca wykonywał powyższe prace na przedpolu koparki wielonaczyniowej w odległości 50-100 metrów od skraju skarpy roboczej oraz na poziomach roboczych (dowód: zeznania świadka J. O. (2) k-46v.00: 08:10,00:07:25-00:09:12,00:14:56,00:15:57,00:16:29, zeznania świadków: S. S. (2) k-58v 00: 04:30,00:05:10, 00:19:30,00:19:45,00:20:40, H. S. (1) k-47v. 00:41:53,00:45:26, M. S. k-47 00:37:33 i dalej ). Prace odwodnieniowe na przedpolu wykonywano przed rozpoczęciem pracy przez koparkę wielonaczyniową, która podejmowała pracę dopiero po przygotowaniu terenu, ewentualnie po zakończeniu jej pracy w danym miejscu (dowód: zeznania świadka S. S. (2) k-58v 00:05:38).

Na oddziale (...) byli zatrudnieni mechanicy, którzy zajmowali się naprawą sprzętu mechanicznego w miejscu pracy danej maszyny, wnioskodawca wykonywał pracę mechanika od 01.04.1992 roku do 31 pażdzernika 1994 roku na terenie całej odkrywki (dowód: akta osobowe k-25 i 29, zeznania świadka J. O. (2) k-46v.i 47 00:26:04-00:26:24, zeznania wnioskodawcy k-00:18:58).

Skarżący pracował także jako operator koparki jednonaczyniowej, do obsługi której uzyskał uprawnienia w 1993r. Wnioskodawca wykonywał przy pomocy koparek jednonaczyniowych rowy odwodnieniowe, stałe i tymczasowe, na terenie całej odkrywki, na przedpolu, także przy ścianach roboczych, czyścił je, likwidował osuwiska, ładował ściery tj. spady z taśmociągu (dowod: zeznania świadka S. S. (2) k-58v. 00:11:50, 00:12:12, H. S. (2) k-47v. 00:43:00 i dalej, J. O. (2) k-46v.00:08:38, 00:22:26, 00:24:12, M. S. k-47 00:33:43 i dalej).Przenośniki taśmowe mają około 2 km długości, urobek klei się do taśmy, więc przy stacjach napędowych znajdują się zbieraki, czyszczące taśmę, co powoduje zbieranie się urobku obok stacji. Wnioskodawca przy pomocy koparki ponownie ładował urobek na taśmę, przy czym pracowal głównie przy przenośnikach przesuwnych, bezpośrednio połączonych z koparką wielonaczyniową (dowód:zeznania świadka J. O. (2) k-47 00:22:26 i dalej, 00:29:27, H. S. (1) k-47v. 00:42:36 i dalej).

Na miejsce pracy wnioskodawca przyjeżdżał razem z brygadą odwodnieniową, dojazd i wyjazd zajmował mu łącznie godzinę. Praca na maszynie trwała około 5-5,5 godzin dziennie. W czasie pracy były bowiem postoje technologiczne, trwające około godziny, spowodowane wymogami tachnicznymi maszyn np. w celu obniżenia temperatury płynów, nadto wnioskodawca w ramach godzin pracy dokonywał bieżącej obsługi maszyny, około0,5 godziny (dowód: zeznania świadka H. S. (1) k-47v. 00:46:51 i dalej, J. O. (2) k-47 00:27:32, 00:27:45 i dalej).

Wnioskodawca nie otrzymywał dodatku stykowego (okoliczność niesporna). Na potrzeby pracy komisji weryfikacyjnej przyjęto, że przodek obejmuje cały system (...) i wnioskodawca pracował w obrębie tego systemu (dowód: zeznania świadka S. S. (2) k-58v 00:10:55,00:06:31-00:06:48).Wnioskodawca otrzymywał dodatek za pracę na odkrywce (dowod: akta osobowe ubezpieczonego). Nie prowadzono ewidencji dniówek pracy w przodku. Charakter pracy ubezpieczonego nie zmieniał się, zmieniała się jedynie nazwa stanowiska pracy (dowód: zeznania świadka J. O. (2) -protokół rozprawy z dnia 27 października 2016 roku od minuty 5:58 do minuty 29:27, zeznania świadka M. S. –protokół rozprawy z dnia 27 października 2016 roku od minuty 30:24 do minuty 37:33, zeznania świadka H. S. (1) – protokół rozprawy z dnia 27 października 2016 roku od minuty 40:15 do minuty 46:51, zeznania świadka S. S. (3) – protokół rozprawy z dnia 4 stycznia 2017 roku od minuty 2:19 do minuty 12:50, zeznania wnioskdoawcy – protokół rozprawy z dnia 4 stycznia 2017 roku od minuty 14:27 do minuty 25:42, karta pracy akta osobowe ubezpieczonego, charakterystyka stanowiska operatora żurawia gąsienicowego tzw. bakińca k.38 akt emerytalnych).

Prace mechanika maszyn i urządzeń górniczych prowadzone są na terenie całej odkrywki i zwałowiska pola B. i S.. Do obowiązków mechanika należy:

-pobieranie narzędzi, części, materiałów eksploatacyjnych niezbędnych do naprawy maszyn;

-dojazd do i z maszyny;

-prace mechaniczne przy naprawach i obsłudze maszyn: wykonywanie obsług technicznych maszyn, wykonywanie napraw maszyn po stronie mechanicznej, elektrycznej i hydraulicznej, mycie, przekazywanie maszyn do naprawy (dowód: charakterystyka stanowiska mechanika maszyn i urządzeń górniczych w przodku k. 37 akt emerytalnych).

Prace koprakami jednonaczyniowymi prowadzone są na terenie całej odkrywki i zwałowiska pola B. i S.. Pracownicy obsługujący sprzet przebierają się w szatni centralnej i dowożeni są wraz z pracownikami oddziałów górniczych „stykowo” na stanowiska pracy lub tez bezpośrednio z oddziału.

Praca polegała na:

- dojazd do i z maszyny – 1 godzina,

- obsługa codzienna -0,5 godziny,

- obsługa urządzenia (wykonywanie rowów odwodnieniowych na poziomach roboczych, likwidowanie osuwisk ze skarp roboczych, załadunek ścierów na przenośnik taśmowy, wykonywanie wykopów pod fundamenty, zbiorniki przepompowni, czyszczenie kanałów odwodniających, zbiorników przepompowni, zasypywanie wykopów, niwelacja terenu budowy, skarpowanie pod pochylenie robocze) – 5 godzin,

- postoje technologiczne i inne – 1,5 godziny (dowód: charakterystyka pracy operatora koparki jednonaczyniowej k. 37 akt emerytalnych).

W piśmie z dnia 14 listopada 2016 roku pracodawca wnioskodawcy wskazał, że był on zatrudniony w oddziale (...) od 2 stycznia 1984 roku do 3 maja 1985 roku. W okresie tym początkowo praocwał na stnaowisku mechanika, a od od 1 kwietnia 1984 roku po uzyskaniu kwalifikacji jako operator kopraki jednonaczyniowej. W okresie od 24 marca 1987 do 24 marca 2016 roku pracował na oddziale (...). W całym tym okresie obsługiwał żurawie gąsienicowe tzw. B., których oddział (...) posiadał 10 sztuk. Urządzenia te służą do zapuszczania i wymiany agregatów pompowych w studniach odwadniających, likwidacji studni oraz tzw. nadstawiania studni na zwałowisku wewnętrznym. Prace te wykonywał na terenie całej odkrywki P. B. posiadającego dziewięć poziomów roboczych. Na miejsce pracy udawał się wraz z pracownikami służb odwodnienia, od których to otrzymywał dyspozycje pracy przy określonej studni na danej zmianie roboczej. Urządzenia typu B. w (...) B. zostały zaliczone do maszyn wieloczynnościowych (dowód: pismo z dnia 14 listopada 2016 roku k. 53 akt sprawy).

Powołana przez pracodawcę wnioskodawcy Komisja Weryfikacyjna na posiedzeniu w dniu 25 lutego 2009 roku ustaliła, że K. S. w okresie od dnia 2 września 1983 roku do 14 stycznia 2007 roku wykonywał pracę górniczą w wymiarze półtorakrotnym przy ustalaniu prawa do emerytury górniczej:

- w okresie od 2 stycznia 1984 roku do 31 marca 1984 roku stale przez 68 dniówek jako rzemieślnik zatrudniony na odkrywce bezpośrednio w przodku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na koparkach i zwałowarkach wykonywał prace mechaniczne przy obsłudze, konserwacji, montażu i demontażu tych maszyn na stanowisku wymienionym w dziale III pkt 7 załącznika nr 3 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994r.

- w okresie od 1 kwietnia 1984 roku do 31 października 1994 roku stale przez 634 dniówki jako rzemieślnik zatrudniony na odkrywce bezpośrednio w przodku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na koparkach i zwałowarkach wykonywał prace mechaniczne przy obsłudze, konserwacji, montażu i demontażu tych maszyn na stanowisku wymienionym w dziale III pkt 7 załącznika nr 3 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994r.

- w okresie od 1 listopada 1994 roku do 14 stycznia 2007 roku stale przez 2892 dniówek jako operator koparek jednonaczyniowych na odkrywce na stanowisku wymienionym w dziale III pkt 3 załącznika nr 3 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994r.

Wskazano, że od 4 maja 1985 roku do 10 marca 1987 roku odbywał służbę wojskową, a w okresie od 11 marca 1987 roku do 23 marca 1987 roku trwała przerwa wojskowa (dowód: protokół z posiedzenia Komisji Weryfikacyjnej z dnia 25 lutego 2009 roku k. 9 – 13 akt emerytalnych).

W dniu 13 lipca 2015 roku (...) z siedzibą w R. wystawiła wnioskodawcy świadectwo wykonywania pracy górniczej, w którym wskazała, że w okresie zatrudnienia stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę górniczą:

- od 2 stycznia 1984 roku do 31 marca 1984 roku na stanowisku rzemieślnik zatrudniony na odkrywce bezpośrednio w przodku stele i w pełnym wymiarze czasu pracy na koparkach i zwałowarkach wykonywał prace mechaniczne przy obsłudze, konserwacji, montażu i demontażu tych maszyn wymienionym w dziale III pkt 7 załącznika nr 3 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994r.,

- od 1 kwietnia 1984 roku do 31 marca 1992 roku na stanowisku operator koparek jednonaczyniowych na odkrywce - (...) z dnia 23 grudnia 1994 roku zał. 3 nr 3 dział III poz. 3,

- od 1 kwietnia 1992 roku do 31 października 1994 roku na stanowisku rzemieślnik zatrudniony na odkrywce bezpośrednio w przodku stele i w pełnym wymiarze czasu pracy na koparkach i zwałowarkach wykonywał prace mechaniczne przy obsłudze, konserwacji, montażu i demontażu tych maszyn wymienionym w dziale III pkt 7 załącznika nr 3 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994r.,

- od 1 listopada 1994 roku do nadal na stanowisku operatora koparek jednonaczyniowych na odkrywce wymienionym w dziale III pkt 3 załącznika nr 3 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994r.

(dowód: świadectwo wykonywania pracy górniczej k. 8 akt emerytalnych)

Sąd Okręgowy dokonał oceny dowodów i zważył, co następuje :

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

W przedmiotowej sprawie organ rentowy przy wyliczeniu wysokości emerytury wnioskodawcy za okresy: za sporny okres od 2 stycznia 1984 roku do 16 .listopada 2006 roku oraz od 17 listopada 2006 roku do 14 stycznia 2007 roku, zastosował - na podstawie art. 51 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 887 ze zm.), zwanej dalej ustawą, przelicznik 1,2. Pełnomocnik wnioskodawcy domagał się natomiast przeliczenia w/w okresu według przelicznika 1,8 zgodnie z art. 51 ust. 1 pkt 2 ustawy.

Przy ustalaniu wysokości górniczych emerytur, o których mowa w art. 50 a lub 50 e, stosuje się stosownie do treści art. 51 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, z zastrzeżeniem ust. 2, następujące przeliczniki:

1)1,5 za każdy rok pracy górniczej wykonywanej pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy;

2) 1,8 za każdy rok pracy, o której mowa w art. 50 d;

3) 1,4 za każdy rok pracy w pełnym wymiarze czasu pracy, o której mowa w art. 50 c ust. 1 pkt 1-3 i 5-9, wykonywanej częściowo na powierzchni i częściowo pod ziemią;

4) 1,2 za każdy rok pracy, o której mowa w art. 50 c ust. 1 pkt 4 i 5, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na odkrywce w kopalniach siarki i węgla brunatnego, w kopalniach otworowych siarki oraz w przedsiębiorstwach i innych podmiotach wykonujących roboty górnicze dla kopalń siarki i węgla brunatnego.

Z powyższego wynika, że przy ustalaniu wysokości emerytury górniczej przelicznik 1,8 za każdy rok pracy stosuje się wyłącznie do pracy, o której mowa w art. 50 d ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Pracami, do których stosuje się przelicznik 1,8, zgodnie z art. 50 d ust. 1 pkt 1 ustawy, jest praca w przodkach bezpośrednio przy urabianiu i ładowaniu urobku oraz przy innych pracach przodkowych, przy montażu, likwidacji i transporcie obudów, maszyn urabiających, ładujących i transportujących w przodkach oraz przy głębieniu szybów i robotach szybowych.

Wykaz stanowisk pracy, na których zatrudnienie zaliczane jest do pracy górniczej oraz wykonywanej w przodkach uwzględnianej w rozmiarze półtorakrotnym, powinno ustalić rozporządzenie wydane na podstawie delegacji ustawowej z art. 50d ust. 3. Ponieważ rozporządzenie takie nie zostało wydane, obowiązuje nadal (z mocy art. 194 wskazanej ustawy) wykaz stanowisk zawarty w załączniku nr 2 i 3 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 roku w sprawie określenia niektórych stanowisk pracy górniczej oraz stanowisk pracy zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury lub renty (Dz. U. z 1995 roku Nr 2, poz. 8), wydanego na podstawie upoważnienia zawartego w art. 5 ust. 5 i art. 6 ust. 3 ustawy z dnia 1 lutego 1983 roku o zaopatrzeniu emerytalnym górników i ich rodzin (tekst jedn.: Dz. U. z 1995 roku, Nr 30, poz. 154). Wykaz ten obowiązuje jednak jedynie w takim zakresie, w jakim jego przepisy nie są sprzeczne z przepisami ustawy o emeryturach i rentach z FUS. A zatem zakładowe wykazy stanowisk, na których wykonywana jest praca górnicza, muszą być zgodne z wykazem nr 2 stanowiącym załącznik do tego rozporządzenia, obejmującego stanowiska pracy, na których zatrudnienie na odkrywce w kopalniach węgla brunatnego uważa się za pracę górniczą lub wykazem nr 3 stanowiącym załącznik do tego rozporządzenia, obejmującego stanowiska pracy, na których zatrudnienie na odkrywce w kopalniach węgla brunatnego zalicza się w wymiarze półtorakrotnym. Jednakże dokonana przez pracodawcę kwalifikacja zajmowanego przez konkretnego pracownika stanowiska, jak i ewentualna zmiana tej kwalifikacji na podstawie protokołu komisji weryfikacyjnej, nie przesądza jeszcze o zaliczeniu zatrudnienia na tym stanowisku do pracy górniczej. O uznaniu pracy za pracę górniczą w rozumieniu omawianych przepisów nie decyduje bowiem treść wymienionych dokumentów, ale charakter czynności faktycznie wykonywanych przez pracownika. (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 25 marca 1998r., II UKN 570/97, OSNAPiUS 1999, nr 6, poz. 213, z dnia 22 marca 2001r., II UKN 263/00, OSNAPiUS 2002, nr 22, poz. 553 oraz z dnia 2 czerwca 2010r., I UK 25/10, LEX nr 621137). Rozporządzenie wykonawcze nie może zatem przyznawać ubezpieczonym większych uprawnień niż uczynił to ustawodawca. Tym samym, przepisy ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych stanowić muszą zawsze punkt wyjścia do oceny zasadności roszczeń emerytalnych wnioskodawcy.

Innymi słowy zastosowanie przelicznika 1,8 do pracy ubezpieczonego na stanowisku wymienionym w załączniku nr 3 do rozporządzenia wymaga by praca ta odpowiadała treści art. 50 d ust 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Stwierdzenie zatem przez pracodawcę w świadectwie wykonywania pracy górniczej, iż skarżący zajmował w okresie od 2 stycznia 1984 roku do 31 marca 1984 roku oraz od 1 kwietnia 1992 roku do 31 października 1994 roku stanowisko wymienione w załączniku nr 3 do rozporządzenia dział III pkt 7 tj. rzemieślnik zatrudniony na odkrywce bezpośrednio w przodku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na koparkach i zwałowarkach wykonujący prace mechaniczne przy obsłudze, konserwacji, montażu i demontażu tych maszyn i urządzeń oraz w okresie od 1 kwietnia 1984 roku do 31 marca 1992 roku oraz od 1 listopada 1994 roku do nadal stanowisko wymienione w załączniku nr 3 do rozporządzenia dział III pkt 3 tj. operatora koparek jednonaczyniowych na odkrywce, nie jest jeszcze równoznaczne z wykonywaniem przez niego pracy, o której mowa w art. 50d ustęp 1 pkt 1 ustawy, jak chce jego pełnomocnik. Zmiana nazewnictwa zajmowanego stanowiska przy niezmienionych obowiązkach w całym spornym okresie, co potwierdza skarżący oraz świadkowie, nie może doprowadzić do zmiany charakteru wykonywanej pracy.

Skarżący domagając się przeliczenia świadczenia emerytalnego z zastosowaniem przelicznika 1,8 do spornego okresu pracy górniczej, winien wykazać, że na zajmowanym stanowisku wykonywał prace wymienione w art. 50 d ustęp 1 pkt 1 ustawy emerytalnej tj. prace bezpośrednio związane z robotami prowadzonymi w przodkach przy urabianiu i ładowaniu urobku oraz przy montażu, likwidacji i transporcie obudów, maszyn urabiających, ładujących i transportujących w przodkach oraz inne prace przodkowe, a zatem takie, które należy wiązać z bezpośrednim i zasadniczym procesem produkcyjnym zakładu górniczego polegającym na urobku i wydobywaniu kopalin. Dotyczy to wyłącznie czynności stanowiących element ciągu technologicznego bezpośrednio związanego z procesem wydobycia węgla. Wykaz stanowisk pracy, określony pomocniczo w załączniku nr 3 do rozporządzenia, odnosi się zatem wyłącznie do wykonywanych zadań górnika, jeżeli spełniają one kryterium miejsca wykonywania pracy i jej charakteru określonego w przepisie art. 50 d ust. 1 pkt 1 ustawy. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 1 kwietnia 2015 roku, I UK 293/14,LEX: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 lutego 2012 roku, I UK 295/11, LEX; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 lutego 2010 roku, I UK 236/09; z dnia 22 kwietnia 2011 roku, I UK 360/10; z dnia 16 czerwca 2011 roku, IUK 381/10; 4 kwietnia 2012 roku, I UK 440/11; z dnia 28 kwietnia 2010 roku, I UK 339/09; opubl LEX; z dnia 18 marca 2015 roku, I UK 280/14, Legalis i wskazane w nich orzecznictwo). Ponadto stosownie do treści art. 50d ustawy, aby praca przy montażu, likwidacji i transporcie obudów, maszyn urabiających, ładujących i transportujących była pracą zaliczaną w wymiarze półtorakrotnym, musi być wykonywana na odkrywce w przodku. Oznacza to, że przodek jest pojęciem węższym od pojęcia odkrywki. Przepisy nie definiują pojęcia przodka i prac przodkowych. Z orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika, że pojęcie przodka musi być wykładane w sposób ścisły i powinno się ograniczać wyłącznie do miejsca pracy koparek wielonaczyniowych albo jej bezpośredniego sąsiedztwa, w którym wydobywa się urobek. Sąd Najwyższy zanegował bowiem przyjęcie tezy, że przodkiem w kopalni węgla brunatnego jest każde miejsce prowadzenia robót górniczych związanych z odwadnianiem, udostępnianiem i eksploatacją złoża kopaliny, jej transportem i transportem nadkładu, a nadto zwałowaniem nadkładu (tj. związane z pracą koparek, spycharek, ładowarek, zwałowarek) (tak por. wyrok SA w Katowicach z dnia 16 kwietnia 2014 roku, IIIAUa 1121/13, LEX). W orzecznictwie SN kwestionuje się również zasadność rozszerzania pojęcia przodka wydobywczego, zauważając, że nie do zaakceptowania jest zapatrywanie, żeby miejsce przodka rozciągać na całą linię taśmociągów transportujących urobek, gdyż pojęcie przodka straciłoby swe znaczenie i tym sposobem nie można zaakceptować definicji "przodka", która wynika z opinii naukowo-technicznej i obejmuje wszystkie czynności związane z transportem kopaliny, realizowane w ramach ruchu zakładu górniczego (wyr. SN z 5 maja 2011 roku, I UK 395/10, Legalis).

Pod określeniem "inne prace przodkowe" należy zaś rozumieć inne prace górnicze w przodku, jednakże rodzajowo nie mniej obciążające niż wymienione w powołanym przepisie ustawy art. 50d ust. 1 pkt 1.

Stąd różnego rodzaju inne prace górnicze związane z eksploatacją, konserwacją i remontami urządzeń będących częścią składową układu technologicznego: koparka, taśmociąg, zwałowarka węgla, nie mieszczą się w definicji pracy w przodkach z art. 50d ust. 1 pkt 1 ustawy. ( tak por. SA w Katowicach w wyroku z dnia 22 listopada 2012 roku, IIIAUa 437/12, LEX; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 marca 2015 roku, I UK 280/14, Legalis).

Odnosząc powyższe rozważania do treści zeznań świadkow stwierdzić należy, iż dokonywana przez nich interpretacja pojęcia przodka jest zgoła odmienna i wskazuje na niezrozumienie istoty zagadnienia.Generalnie świadkowie utożsamiają przodek z całym poziomem roboczym, ciągnącym się wdłuż skarpy, przy której tylko na krótkim odcinku odbywa się wydobycie węgla przez koparkę wielonaczyniową. Przodek to w rozumieniu świadków także przedpole, albowiem jak argumentują świadkowie, praca wykonywana jest przed koparką wielonaczyniową. Należy jednak zauważyć, iż podczas wykonywania prac odwodnieniowych na przedpolu, maszyna urabiająca znajduje się na niższym poziomie, w odległości około 50-100 metrów od pracowników wykonujących prace odwodnieniowe. Istotnymi w powyższym zakresie są zeznania świadka M. S., który pojęcie przodka sprowadził do pracy wykonywanej w obrębie maszyn podstawowych tj. układu (...), co stanowi o tyle ważną kwestię, iż świadek zeznał, że takie rozumienie przodka zostało przyjęte przez pracodawcę na potrzebę prac prowadzonych przez Komisje Weryfikacyjne. Oznacza to, że nie można wynikom pracy tejże komisji nadawać istotnego znaczenia.

Dlatego też, dokonując oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego w zakresie ustalenia miejsca wykonywania pracy przez skarżących nie można, w ocenie Sądu, dać wiary zeznaniom świadkow w części, w której zeznali , iż wnioskodawca w pelnym wymiarze pracował w przodku, albowiem świadkowie wadliwie definiują powyższe pojęcie, posługując się zamiennie, jako synonimami przodka, określeniami typu: „odkrywka”, „poziom roboczy”, „przedpole” . Tymczasem, jak wyżej wyjaśniono, pracą w przodku w rozumieniu art. 50d ustawy jest li tylko praca w tzw. przodku wydobywczym, a zatem w miejscu, w którym wydobywa się urobek. Przodek ogranicza się zatem wyłącznie do miejsca pracy koparek wielonaczyniowych albo ich bezpośredniego sąsiedztwa, w którym wydobywa się urobek.

Okolicznością bezsporną w sprawie jest, iż zachodziły rozbieżności w zakresie nazwy stanowiska wykonywanej przez wnioskodawcę pracy w spornych okresach. W angażach skarżącego wymienione były stanowiska: mechanika maszyn budowlanych, operatora maszyn budowalnych, operatora sprzętu technologicznego i od 17 listopada 2006 roku do 14 stycznia 2007 roku operatora koparek jednonaczyniowych na odkrywce. Z świadectwa pracy, protokołu komisji weryfikacyjnej wynika, iż wnioskodawca pracował od 2 stycznia 1984 roku do 31 marca 1984 roku oraz od 1 kwietnia 1992 roku do 31 października 1994 roku na stanowisku rzemieślnik zatrudniony na odkrywce, a od 1 kwietnia 1984 roku do 31 marca 1992 roku oraz od 1 listopada 1994 roku do nadal, jako operator koparek jednonaczyniowych na odkrywce. Sam wnioskodawca zaś wskazał, że na początku swego zatrudnienia pracował jako pomocnik operatora żurawia, następnie na stanowisku operatora żurawia gąsienicowego, mechanika maszyn budowlanych na odkrywce i wreszcie operatora koparki jednonaczyniowych na odkrywce. Dokonując analizy zebranego w sprawie materiału dowodwego uznać należy, iż wnioskodawca w spornym okresie początkowo pracował jako pomocnik operatora żurawia gąsienicowego tzw. bakińca, po odbyciu służby wojskowej, w marcu 1987 roku, został zatrudniony na Oddziale (...), na stanowisku operatora żurawia gąsiennicowego do obsługi oddziału odwodnieniowego. Wnioskodawca pracował przy zapuszczaniu i wyciąganiu agregatów pompowych, likwidowaniu studni głębinowych,wykonywaniu nadstawek na studniach, czynności te wykonywał na przedpolu koparki wielonaczyniowej w odległości 50-100 metrów od skraju skarpy roboczej oraz na poziomach roboczych. Podkreślic przy tym należy, iż prace odwodnieniowe na przedpolu wykonywano przed rozpoczęciem pracy przez koparkę wielonaczyniową, która podejmowala pracę dopiero po przygotowaniu terenu, ewentualnie po zakończeniu jej pracy w danym miejscu. Wnioskodawca w okresie od 01.04.1992 roku do 31 pażdzernika 1994 roku wykonywał pracę mechanika na terenie całej odkrywki, albowiem grupa remontowa wnioskodawcy zajmowała się naprawą tylko drobnych awarii sprzętu w miejscu postoju maszyny. Wreszcie skarżący pracował także jako operator koparki jednonaczyniowej, do obsługi której uzyskał uprawnienia w 1993r. Wnioskodawca wykonywał przy pomocy koparek jednonaczyniowych rowy odwodnieniowe, stałe i tymczasowe, na terenie całej odkrywki, na przedpolu, także przy ścianach roboczych i pobliżu koparki wielonaczyniowej, czyścił je, likwidował osuwiska, ładował ściery tj. spady z taśmociągu. Znamiennym przy tym jest, iż wnioskodawca na miejsce pracy przyjeżdżał razem z brygadą odwodnieniową, miejsce pracy w danym dniu było więc uzależnione od potrzeb tegoż Oddziału. Fakt ten oznacza, iż trudno jest uznać, że świadkowie mogli posiadać szczegółową wiedzę na temat każdorazowego miejsca wykonywania pracy wnioskodawcy, skoro wiedzy na ten temat nie posiada sam pracodawca, albowiem nie prowadzono ewidencji dniówek pracy w przodku. Dlatego też, biorąc powyższe pod uwagę Sąd przyjął, iż skarżący w całym spornym okresie wykonywał prace nie tylko w miejscu wydobywania kopaliny, co wyklucza przyjęcie, że jego praca była pracą przodkową, o której mowa w art. 50d ustawy. Nadto zauważyć należy, iż wnioskodawca de facto pracowal 5-5,5 godziny, albowiem dojazd i wyjazd zajmował mu łącznie godzinę, nadto w czasie pracy były postoje technologiczne, trwające około godziny, spowodowane wymogami tachnicznymi maszyn np. w celu obniżenia temperatury płynów, wnioskodawca w ramach godzin pracy dokonywał także bieżącej obsługi maszyny, co trwało około 0,5 godziny.

Dodatkowo należy podnieść, że prace które wnioskodawca wykonywał w spornym okresie nie są pracami wymienioną w art. 50d ustawy tj. pracami bezpośrednio przy urabianiu i ładowaniu urobku oraz przy innych pracach przodkowych, przy montażu, likwidacji i transporcie obudów, maszyn urabiających, ładujących i transportujących w przodkach oraz przy głębieniu szybów i robotach szybowych.

Oceny tej nie zmieniają odmienne ustalenia komisji weryfikacyjnej, świadectwo wykonywania pracy górniczej.

Powyższe stanowisko Sąd opiera na ugruntowanym orzecznictwie Sądu Najwyższego, który w wyroku z 11 lutego 2010r. (I UK 236/09, LEX nr 585722) wskazał, że „jako prace wymienione w załączniku Nr 3 do rozporządzenia z dnia 23 grudnia 1994r. w sprawie określenia niektórych stanowisk pracy górniczej oraz stanowisk pracy zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym, przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury lub renty (Dz. U. z 1995r. Nr 2, poz. 8), mogą być tylko uznane takie czynności wykonywane przez górnika, które bezpośrednio związane są z wykonywaniem czynności w przodkach przy urabianiu i ładowaniu urobku oraz, przy montażu, likwidacji i transporcie obudów, maszyn urabiających, ładujących i transportujących w przodkach oraz przy głębieniu szybów i robotach szybowych. Pojęcie „inne prace w przodku” musi wiązać się z bezpośrednim i zasadniczym procesem produkcyjnym zakładu górniczego, polegającym na urobku i wydobywaniu kopalin.” Prace polegające na przygotowaniu terenu pod wydobycie węgla (niwelacja terenu, wykonywanie dróg dojazdowych, skarpowanie, odwadnianie terenu) nie zalicza się do prac wymienionych w art. 50d ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, gdyż nie mieszczą się w pojęciu prac przodkowych uprawniających do zastosowania przelicznika 1,8. ( tak por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 marca 2015 roku, sygn. akt I UK 280/14, wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 7 września 2015 roku, sygn. akt III AUa 1084/14)

Praca odwołującego w spornych okresach nie była pracą w przodkach bezpośrednio przy urabianiu i ładowaniu urobku oraz przy innych pracach przodkowych, przy montażu, likwidacji i transporcie obudów, maszyn urabiających, ładujących i transportujących w przodkach oraz przy głębieniu szybów i robotach szybowych, zatem nie może być zaliczona do stażu pracy w wymiarze półtorakrotnym oraz do wysokości emerytury z przelicznikiem 1,8.

Z tych też względów uznać należy, że organ rentowy zasadnie zakwestionował wystawione wnioskodawcy przez pracodawcę świadectwo pracy górniczej oraz nie uwzględnił informacji zawartych w protokole Komisji Weryfikacyjnej.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴§ 1 k.p.c. orzekł, jak w wyroku.