Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 stycznia 2017 roku

Sąd Okręgowy w Białymstoku VII Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Alicja Dubij

Sędziowie:SO Jacek Malinowski

SR del. Beata Gnatowska (spr.)

Protokolant: Piotr Jacek Sochacki

po rozpoznaniu w dniu 13 stycznia 2017 roku w Białymstoku

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółki jawnej M./Z. w B.

przeciwko B. C.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda i pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 10 grudnia 2015 r. sygnatura akt VIII GC 231/15

I.  Prostuje oznaczenie punktów w zaskarżonym wyroku w ten sposób, że po punkcie II następuje punkt III, w miejsce kolejnego II.

II.  Zmienia zaskarżony wyrok:

-

-.

-

w punkcie I w ten sposób, że obniża zasądzoną od pozwanej na rzecz powoda kwotę do sumy 21.248,06 zł (dwadzieścia jeden tysięcy dwieście czterdzieści osiem złotych sześć groszy) z ustawowymi odsetkami od dnia 23 października 2014 r. do dnia 31 grudnia 2015 roku, zaś od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty z ustawowymi odsetkami za opóźnienie i oddala powództwo w zakresie kwoty 3.450 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od tej sumy;

-

w punkcie III w ten sposób, że wzajemnie znosi pomiędzy stronami koszty procesu.

III.  Oddala apelację pozwanej w pozostałym zakresie.

IV.  Oddala apelację powoda w całości.

V.  Zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 2.735,25 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za drugą instancję.

VI.  Nakazuje pobrać od powoda na rzecz Skarbu Państwa kwotę 172,53 złotych tytułem częściowego pokrycia kosztów sądowych.

SSO Alicja Dubij SSO Jacek Malinowski SSR del.Beata Gnatowska

Sygn. akt. VIII Ga 311/16

UZASADNIENIE

Powód (...) Spółka jawna z siedzibą w B. wniósł pozew przeciwko B. C. prowadzącej Biuro Usług (...) (...) B. C. w B., o zapłatę kwoty 40.350 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 08.09.2014r. do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu wskazał, że w dniu 02.04.2001r. strony zawarły umowę o świadczenie przez pozwaną na rzecz powoda usług obsługi księgowej. W dniu 29.04.2011r. powód wypowiedział pozwanej umowę z uwagi na nienależyte wykonywanie przez ostatni okres obowiązków. Powód wyjaśnił, iż niniejszym pozwem dochodzi odszkodowania za szkodę wyrządzoną przez pozwaną wskutek nienależytego wykonywania umowy. Na szkodę składa się przekazane przez powoda wynagrodzenie w kwocie 18.450 zł firmie (...) Sp. z o.o. w B. za dokonanie weryfikacji poprawności świadczonej przez pozwaną obsługi księgowej w latach 2008-2013. Nadto wskazał, że na poczet pozostałej dochodzonej pozwem kwoty składają się odsetki karne, nałożone na wspólników i na spółkę, które był zobowiązany opłacić do Urzędu Skarbowego z powodu nieterminowej opłaty zobowiązań podatkowych, za co odpowiedzialność ponosi pozwana.

Nakazem zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym z dnia 25.11.2014r., Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie VI Wydział Cywilny uwzględnił roszczenie powoda w całości (sygn. akt VI Nc-e 1532974/14).

Pozwana wniosła sprzeciw od nakazu zapłaty, zaskarżając go w całości i wnosząc o oddalenie powództwa.

Uzasadniając swoje stanowisko podniosła, że w dniu 02.08.2013r. uiściła na rzecz powoda kwotę 12.300 zł tytułem naprawienia szkody orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 14.08.2012r. w sprawie VII K 188/12. Wskazała, że kwestionuje wynagrodzenie (...) Sp. z o.o. twierdząc, iż jest ono znacznie zawyżone i nie odpowiada średnim cenom rynkowym za zleconą usługę. Jej zdaniem powód nie uwodnił również, iż pomiędzy jej zachowaniem a szkodą istnieje związek przyczynowy. Nadto zarzuciła powodowi, że nie sprecyzował jakie czynności zostały nieprawidłowo przez nią wykonane i na czym polegały zaniedbania z jej strony. Twierdziła, że wskazane przez nią w sprzeciwie od nakazu zapłaty postanowienia Naczelnika II Urzędu Skarbowego w B., dotyczące zaległości w podatku (...), na które powołuje się powód, dotyczą okresu, w którym nie świadczyła usług księgowych na rzecz powoda. Pozwana utrzymywała także, że przypisywanie jej odpowiedzialności za cały okres naliczania odsetek karnych jest bezpodstawny, gdyż jej zdaniem powód składając korekty deklaracji w 21.06.2013r. dopuścił się zwłoki w jej złożeniu i tym samym przyczynił się do powstania szkody.

Postanowieniem z dnia 22.12.2014r. sprawę przekazano do rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Białymstoku.

Sąd Rejonowy w Białymstoku wyrokiem z dnia 10 grudnia 2015 r. zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 24.698,06 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 23 października 2014 roku do dnia zapłaty, oddalając powództwo w pozostałym zakresie.

Sąd ten ustalił, iż w dniu 02.04.2001r. strony zawarły umowę o świadczenie przez pozwaną na rzecz powoda usług obsługi księgowej. W ramach umowy pozwana zobowiązana była do prowadzenia ksiąg rachunkowych. W umowie zaznaczono, iż pod pojęciem prowadzenia ksiąg rozumie się czynności polegające na dokonywaniu w imieniu zlecających wpisów do ksiąg w formie tabulatorów (wydruków komputerowych) dotyczących udokumentowanych przez zlecających operacji gospodarczych zaistniałych w toku prowadzonej działalności. Jako miejsce prowadzenia ksiąg oznaczono siedzibę firmy. Do obowiązków pozwanej zgodnie z umową oprócz prowadzenia ksiąg należało w szczególności ustalanie należnych podatków, sporządzenie na rzecz powoda odpowiednich deklaracji podatkowych w tym w zakresie podatku VAT, jak również w zakresie odprowadzania podatku dochodowego od osób fizycznych, sporządzanie informacji podatkowych na podstawie danych wynikających z zapisów w księgach oraz innych niezbędnych do tego danych dostarczanych przez zlecających, informowanie zlecających o brakach w przekazywanych dokumentach natychmiast po ich stwierdzeniu (k. 401-403 akt sprawy Sądu Rejonowego w Białymstoku o sygn. VII K 188/12).

W dniu 30.04.2011r. powód wypowiedział pozwanej umowę podając jako przyczyny niedotrzymanie uzgodnień w sprawie terminu sporządzenia bilansu za 2010 rok oraz występujące zaległości w przygotowaniu zawiadomień do KRS. W wypowiedzeniu powód zakreślił pozwanej termin do 27.05.2011r. na protokolarne przekazanie posiadanej dokumentacji księgowo - kadrowej (k. 404 akt sprawy Sądu Rejonowego w Białymstoku o sygn. VII K 188/12).

Bezspornym było, że pozwana nie zadośćuczyniła powyższemu wezwaniu do przekazania posiadanej dokumentacji księgowo - kadrowej.

Sąd Rejonowy w Białymstoku prawomocnym wyrokiem z dnia 14.08.2012r., wydanym w sprawie VII K 188/12 warunkowo umorzył postępowanie wobec pozwanej w zakresie zarzucanego jej czynu z art. 276 k.k. w zw. z art. 31 § 2 k.k. polegającego na tym, że w okresie od 28.05.2011r. do 25.11.2011r. w B. ukryła dokumenty rachunkowe, którymi nie miała prawa wyłącznie rozporządzać należące do firmy (...) spółka jawna M. i Z., czym działała na szkodę w/w firmy, przy czym w czasie popełnienia działała w warunkach art. 31 § 2 k.k., na okres 2 lat. W niniejszym wyroku sąd karny zobowiązał B. C. do zapłacenia na rzecz powoda kwoty 12.300 zł tytułem naprawienia szkody (k. 425 akt sprawy Sądu Rejonowego w Białymstoku o sygn. VII K 188/12). Z uzasadnienia wyroku wynikało, że kwota 12.300 odpowiada szkodzie jaką pokrzywdzony odniósł na chwilą obecną. Sąd wskazał przy tym, że jest to suma, którą powód zapłacił kolejnemu biuru rachunkowemu za zweryfikowanie kompletności i poprawności zapisów księgowych oraz deklaracji podatkowych za okres styczeń – kwiecień 2011r. Sąd ten ustalił, że na skutek przetrzymywania przez pozwaną dokumentów, biuro rachunkowe, któremu zlecono dalsze prowadzenie księgowości, nie mogło sporządzić bilansu na dzień 30.04.2011r. czyli na dzień zakończenia ewidencji prowadzonej przez biuro pozwanej. Bilans zaś był niezbędny dla określenia zobowiązań podatkowych spółki (k. 433 akt sprawy Sądu Rejonowego w Białymstoku o sygn. VII K 188/12).

Pozwana przekazała powodowi kwotę 12.300 zł w dniu 02.08.2013r. (k. 14v).

W dniu 15.10.2012r. powód zlecił podmiotowi trzeciemu tj. (...) Sp. z o.o. z siedzibą w B. dokonanie weryfikacji poprawności pozostawionych przez pozwaną zapisów księgowych, sporządzania deklaracji podatku od towarów i usług oraz wyliczenia wyników finansowych powoda za lata 2008-2010.

(...) Sp. z o. o. z siedzibą w B. sporządziła raport z weryfikacji poprawności wyliczenia kwot do deklaracji VAT-7 i PIT-36L za lata 2008-2010, w którym stwierdziła konkretne nieprawidłowości przy prowadzeniu dokumentów księgowych spółki, które skutkowały koniecznością złożenia korekt zeznań podatkowych w zakresie podatku od towarów i usług (VAT) oraz podatku dochodowego (PIT) i ostatecznie obowiązkiem zapłaty odsetek karnych z tytułu nieterminowej opłaty zobowiązań podatkowych. W zakresie podatku od towarów i usług powód zobowiązany był do uiszczenia karnych odsetek w kwocie 6.248,06 zł, zaś w zakresie podatku dochodowego (PIT) wspólnicy powoda zobowiązani byli do uiszczenia odsetek karnych w następującej wysokości: J. Z. -7.254 zł, A. M.-8.398 zł. Okoliczności niniejsze wynikają jednoznacznie z treści raportu sporządzonego przez (...) Sp. z o.o. z siedzibą w B. (k. 22-25) oraz postanowień Naczelnika II Urzędu Skarbowego w B. dołączonych do pozwu (k. 27-44), przy czym kwota karnych odsetek w zakresie podatku od towarów i usług, do której opłacenia zobligowany był powód wynika z postanowień Naczelnika II Urzędu Skarbowego w B. znajdujących się na k. 33-38 akt sprawy.

W dniu 11.08.2014r. (...) Sp. z o.o. z siedzibą w B. wystawiła fakturę VAT nr (...) na kwotę 18.450 zł brutto. W tytule faktury wskazano, iż stanowi ona wynagrodzenie za weryfikację poprawności sporządzenia deklaracji VAT oraz wyliczenia wyniku finansowego spółki za lata 2008-2010 w oparciu o dokumenty źródłowe. Termin płatności faktury ustalony został na dzień 18.08.2014r. (k. 26).

Pismem z dnia 20.08.2014r. powód wezwał pozwaną do zapłaty na jego rzecz kwoty 40.350,06 zł w terminie 14 dni, licząc od otrzymania wezwania, na którą składały się wynagrodzenie w kwocie 18.450 zł przekazane firmie (...) Sp. z o.o. w B. oraz kwota odsetek karnych uiszczonych przez powoda z powodu nieterminowej opłaty zobowiązań podatkowych (k.101). W dniu 22.08.2014r. B. C. odebrała przesyłkę z w/w wezwaniem do zapłaty (k. 100).

Dotychczas pozwana nie uregulowała w/w kwoty.

Przy tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy wskazał, iż powód wykazał odpowiedzialność pozwanej za szkodę w swoim majątku w zakresie kwoty 24.698,06 zł stanowiącej sumę wynagrodzenia przekazanego firmie (...) Sp. z o.o. w B. za dokonanie weryfikacji poprawności pozostawionych przez pozwaną zapisów księgowych, sporządzania deklaracji podatku od towarów i usług oraz wyliczenia wyników finansowych powoda za lata 2008-2010 (18.450 zł) oraz odsetek karnych, które powód był zobowiązany opłacić do Urzędu Skarbowego z powodu nieterminowej opłaty podatku VAT (6.248, 06 zł).

Ponad wszelką wątpliwość wykazanym w ocenie Sądu I instancji zostało, że w latach 2008-2010, tj. okresie, w których sposób nieprawidłowy był odprowadzany do Urzędu Skarbowego podatek VAT, przez co powstały zaległości w podatku VAT obsługę księgową powoda prowadziła B. C.. Umowa łącząca strony na obsługę księgową powodowej firmy została bowiem zawarta w 2001r. i obowiązywała do 2011r. Bezspornie do obowiązków pozwanej należało zaś naliczanie i odprowadzanie podatku VAT należnego od powodowej spółki. W razie należytego prowadzenia przez nią dokumentacji księgowej oraz dokonywania odpowiednich wyliczeń powód nie byłyby zobowiązany do uiszczenia karnych odsetek. Podobnie gdyby pozwana prawidłowo naliczała i odprowadzała podatek VAT nie byłoby potrzeby weryfikowania przez firmę (...) Sp. z o.o. w B. poprawności sporządzania deklaracji podatku VAT oraz jego odprowadzania. Tym samym pomiędzy zachowaniem pozwanej a szkodą istnieje związek przyczynowy. Nie ma racji pozwana twierdząc, że powód nie sprecyzował, jakie czynności nieprawidłowo ona wykonała. Powód zarówno w pozwie jak i w ustnych wyjaśnieniach w sposób konkretny i jednoznaczny sprecyzował, jakie były niewłaściwe czynności pozwanej (k. 103v-104). Wyjaśnienia powoda potwierdziła zaś świadek E. K. (k. 104v-105). Nadto błędy pozwanej wynikały jednoznacznie z raportu firmy (...) Sp. z o.o. w B. jak i postanowień Naczelnika II Urzędu Skarbowego w B.. Wymienione wyżej dowody wskazują zaś, iż nienależyte wykonywanie przez pozwaną umowy o obsługę księgową polegało na nieprawidłowym naliczaniu i odprowadzaniu podatku VAT należnego od powodowej spółki w latach 2008-2010, co skutkowało powstaniem zaległości w podatku VAT i koniecznością zapłaty odsetek karnych. Zdaniem Sądu także szkoda powstała w związku z tym działaniem pozwanej w świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego nie budzi wątpliwości. Postanowienia Naczelnika II Urzędu Skarbowego w B. dowodzą wysokości nałożonych na powoda odsetek karnych z tytułu zaległości w podatku VAT ( k. 33-38). Natomiast faktura VAT nr (...) dokumentuje szkodę w postaci wynagrodzenia, jakie powód uiścił innemu biurowi rachunkowemu za zweryfikowanie poprawności czynności rachunkowych pozwanej.

Zdaniem Sądu Rejonowego powódka wykazała więc ponad wszelką wątpliwość przesłanki odpowiedzialności pozwanej za szkodę w jej majątku przewidziane w art. 471 k.c.

W dalszej kolejności wskazał, iż bezprzedmiotowe dla sprawy jest twierdzenie pozwanej, iż wskazane przez nią w sprzeciwie od nakazu zapłaty postanowienia Naczelnika II Urzędu Skarbowego w B. (k.61), dotyczą okresu, w którym nie świadczyła usług księgowych na rzecz powoda. Przedmiotowe postanowienia stwierdzają zaległości w podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustalają wysokość odsetek karnych za zwłokę.

Przechodząc do zarzutu pozwanej, iż w dniu 02.08.2013r. uiściła ona na rzecz powoda kwotę 12.300 zł tytułem obowiązku naprawienia szkody nałożonego na nią wyrokiem Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 14.08.2012r. w sprawie VII K 188/12 wskazał, iż suma ta nie jest przedmiotem niniejszej sprawy. W świetle wyjaśnień powoda kwota 12.300 zł odpowiadała wynagrodzeniu, jakie powód zapłacił kolejnemu biuru rachunkowemu tj. (...) Sp. z o.o. w B. za zweryfikowanie kompletności i poprawności zapisów księgowych oraz deklaracji podatkowych za okres styczeń – kwiecień 2011r. Powód podał, że na skutek przetrzymywania przez pozwaną dokumentów, biuro rachunkowe, któremu zlecono dalsze prowadzenie księgowości, w tym rozliczenie 2011r., nie mogło sporządzić bilansu na dzień 30.04.2011r., czyli na dzień zakończenia ewidencji prowadzonej przez biuro pozwanej. Bilans zaś był niezbędny dla określenia zobowiązań podatkowych spółki w 2011r. Aby bowiem rozliczyć 2011r., nowozatrudnione biuro rachunkowe musiało ująć bilans otwarcia za styczeń - kwiecień 2011r. Jak wynikało z wyjaśnień powoda natomiast kwota 18.450 zł dochodzona w niniejszej sprawie stanowi wynagrodzenie firmy (...) Sp. z o.o. w B. za dokonanie weryfikacji pozostawionych przez pozwaną zapisów księgowych w zakresie ich poprawności, sporządzania deklaracji podatku od towarów i usług oraz wyliczenia wyników finansowych powoda za lata 2008-2000 (k.103v-104). Bez wątpienia wyjaśnienia powoda w tym zakresie zasługują na nadanie im waloru wiarygodności, gdyż znajdują całkowite potwierdzenie w zebranym w sprawie materiale dowodowym. Koresponduje z nimi treść faktury VAT nr (...) z dnia 26.03.2012r. wystawionej na kwotę 12.300 zł (k. 410 akt sprawy Sądu Rejonowego w Białymstoku o sygn. VII K 188/12) oraz faktury VAT nr (...) dołączonej do pozwu. Nadto z uzasadnienia wyroku Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 14.08.2012r. w sprawie VII K 188/12 także wynika, że kwota nałożona na pozwaną tytułem obowiązku naprawienia szkody stanowi wynagrodzenie, jakie powód zapłacił kolejnemu biuru rachunkowemu za zweryfikowanie kompletności i poprawności zapisów księgowych oraz deklaracji podatkowych za okres styczeń –kwiecień 2011r. (k. 433 akt sprawy Sądu Rejonowego w Białymstoku o sygn. VII K 188/12). Nadto świadek E. K. pracująca na rzecz firmy (...) Sp. z o.o. w B. poświadczyła, że jej firma od 2011r. prowadziła bieżącą księgowość powoda. Zeznała też, że (...) Sp. z o.o. w B. dostała nadto zlecenie na weryfikację zapisów księgowych powodowej spółki za lata 2008-2010, za które otrzymała wynagrodzenie w kwocie ok. 15.000 zł netto (k. 104v-105).

Na podzielenie nie zasługiwał też, w ocenie Sądu Rejonowego, zarzut pozwanej, iż powód dopuścił się zwłoki w złożeniu korekt deklaracji i tym samym przyczynił się do powstania szkody. Zauważył, iż powód zlecił (...) Sp. z o.o. z siedzibą w B. dokonanie weryfikacji poprawności pozostawionych przez pozwaną zapisów księgowych, sporządzania deklaracji podatku od towarów i usług oraz wyliczenia wyników finansowych powoda za lata 2008-2010 w dniu 15.10.2012r. Z kolei faktycznie korekty deklaracji zostały złożone do Urzędu Skarbowego dopiero w dniu 21.06.2013r. (k.33-38). Jednakże, nie można tu mówić o jakimkolwiek opieszałym zachowaniu powoda. Jak wynikało z zeznań świadka E. K. weryfikacją dokumentów i zapisów księgowych jej spółka zajmowała się ponad rok. W powodowej spółce nie było ksiąg rachunkowych. Stąd też trzeba było weryfikowany okres odtworzyć w inny sposób. Należało przeglądać każdy dokument i na nowo trzeba go było klasyfikować. Dokumentów i zapisów księgowych zaś w ciągu roku jest mnóstwo. W przypadku powodowej spółki to było kilka tysięcy zapisów księgowych miesięcznie (k. 105). Okoliczność, iż powód nie posiadał ksiąg rachunkowych potwierdził A. M. (k. 103v). Przede wszystkim zaś pozwana poświadczyła, że nie drukowała ksiąg rachunkowych, do czego ją przecież zobowiązywała umowa zawarta z powodem (k. 104).

Pozwana nie wykazała także, że wynagrodzenie (...) Sp. z o.o. z siedzibą w B. za weryfikowanie poprawności jej obsługi księgowej było zawyżone. Jak wynika z oferty cenowej w/w firmy skierowanej do powoda cena za usługę tej firmy wynosiła 2500 zł netto miesięcznie (k. 411 akt sprawy Sądu Rejonowego w Białymstoku o sygn. VII K 188/12). Natomiast inne biuro rachunkowe złożyło ofertę, gdzie domagało się wynagrodzenia w kwocie 3500 zł za miesiąc (k. 412 akt sprawy Sądu Rejonowego w Białymstoku o sygn. VII K 188/12).

Reasumując powyższe, strona powodowa wykazała, w ocenie Sądu Rejonowego, ponad wszelką wątpliwość przesłanki odpowiedzialności pozwanej za szkodę w jej majątku przewidziane w art. 471 k.c. W konsekwencji Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 24.698,06 zł stanowiącej sumę wynagrodzenia przekazanego firmie (...) Sp. z o.o. w B. za dokonanie weryfikacji poprawności pozostawionych przez pozwaną zapisów księgowych, sporządzania deklaracji podatku od towarów i usług oraz wyliczenia wyników finansowych powoda za lata 2008-2010 (18450 zł) oraz odsetek karnych, które powód był zobowiązany opłacić do Urzędu Skarbowego z powodu nieterminowej opłaty podatku VAT (6.248, 06 zł).

W odniesieniu do żądanej pozwem pozostałej kwoty 15.652 zł Sąd Rejonowy oddalił powództwo. Podstawą prawną roszczenia powoda był art. 471 k.c. Kwota 15.652 zł stanowiła sumę karnych odsetek naliczonych w związku z nieterminowym uregulowaniem podatku dochodowego (PIT). Do jej uiszczenia zostali zobowiązani wspólnicy spółki tj. J. Z. i A. M.. J. Z. został postanowieniami Naczelnika II Urzędu Skarbowego w B. zobligowany do zapłaty odsetek karnych w wysokości 7.254 zł (k. 27-32), zaś A. M. do zapłaty kwoty 8.398 zł (k. 39-44). Powodowa spółka nie jest zatem legitymowana do dochodzenia odszkodowania za szkody poniesione przez jej wspólników (osoby fizyczne). W związku z tym roszczenie o zapłatę kwoty 15. 652 zł oddalono z uwagi na brak legitymacji czynnej powodowej spółki.

Za zasadne uznał Sąd Rejonowy także roszczenie powoda o ustawowe odsetki na podstawie art. 481 § 1 k.c.

O kosztach zastępstwa procesowego orzekł na mocy art. 100 k.p.c.

Apelacja strony powodowej zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła:

1)  Naruszenie art. 227 k.p.c. mające istotny wpływ na wynik postępowania, poprzez nieprzeprowadzenie postępowania dowodowego w wyczerpującym zakresie, a przede wszystkim pominięcie dowodu z wyjaśnień strony powoda w osobie A. M. w zakresie jakim wyjaśnił on, iż należności odsetkowe naliczone przez Naczelnika II Urzędu Skarbowego w B. dla wspólników powoda, tj. A. M. oraz J. Z. zostały opłacone z rachunku bankowego powoda (spółki jawnej), jak również, iż to powód poniósł szkodę w związku z naliczeniem odsetek karnych za nieuregulowanie podatku dochodowego przez każdego ze wspólników w terminie i w odpowiedniej wysokości, wskutek nienależytego wykonania umowy przez pozwaną;

2)  Naruszenie art. 393 § 1 k.c. w zw. z art. 471 k.c. poprzez jego niezastosowanie, polegające na pominięciu uprawnienia wierzyciela (powoda) do dochodzenia odszkodowania za szkody poniesione przez osobę trzecią (wspólników) na rzecz której dłużnik (pozwana) był zobowiązany, podczas gdy roszczenie odszkodowawcze wynikające z art. 471 k.c. nie kreuje nowego stosunku prawnego między stronami, a stanowi kontynuację uprzednio zawartego i nienależycie wykonanego zobowiązania umownego.

Na podstawie art. 368 § 1 k.p.c. wniosła o:

1)  zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie na rzecz powoda pełnej kwoty dochodzonego odszkodowania wraz z odsetkami wskazanymi w pozwie;

2)  ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania;

3)  zasądzenia kosztów postępowania na rzecz powoda, w tym kosztów zastępstwa procesowego, za obydwie instancje według norm przypisanych.

Apelacja strony pozwanej zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła:

- naruszenie prawa procesowego, mające istotny wpływ na treść wyroku, a mianowicie:

1/ art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, co doprowadziło przy ustalaniu wysokości rzekomej szkody poniesionej przez powoda do uznania przez Sąd 1 instancji, wbrew zasadom logiki i doświadczenia życiowego, że szkodę stanowi kwota brutto (18.450 zł) wynikająca z faktury VAT nr (...) z dnia 11.08.2014 r., podczas gdy rzeczywiste uszczuplenie w majątku powoda może obejmować wyłącznie kwotę netto z uwagi na to, iż powód będąc czynnym płatnikiem podatku od towarów i usług (VAT) dysponuje uprawnieniem do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego (3.450 zł);

2/ art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, co doprowadziło do przyjęcia przez Sąd 1 instancji, wbrew zasadom logiki i doświadczenia życiowego, iż powód składając korekty deklaracji podatku VAT w dniu 21 czerwca 2013 r. nie dopuścił się zwłoki w ich złożeniu, w sytuacji gdy powód zlecił ich sporządzenie (...) sp. z o.o. dopiero w dniu 15 października 2012 r., mimo iż już wcześniej wiedział, co najmniej w dniu wypowiedzenia pozwanej umowy o świadczenie usług obsługi księgowej (30.04.2011r.), o konieczności dokonania weryfikacji poprawności rozliczeń VAT-u za lata 2008-2010, zatem tym samym przyczynił do powstania szkody.

Podnosząc powyższe zarzuty, wniosła o:

1/ zmianę wyroku poprzez oddalenie powództwa,

2/ zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej zwrotu kosztów procesu za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego za I instancję według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja strony powodowej okazała się pozbawiona podstaw i jako taka nie doprowadziła do wzruszenia zaskarżonego orzeczenia.

Przede wszystkim nie sposób zgodzić się, iż doszło do naruszenia przez Sąd Rejonowy art. 227 k.p.c. Zarzut ten jest o tyle chybiony, że przepis art. 227 k.p.c. określa jedynie, jakie fakty są przedmiotem dowodu, stanowiąc, że są to fakty mające istotnie znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. Twierdzenie, iż przepis ten został naruszony przez sąd rozpoznający sprawę może mieć rację bytu tylko w sytuacji, gdy wykazane zostanie, że sąd przeprowadził dowód na okoliczności nie mające istotnego znaczenia w sprawie i ta wadliwość postępowania dowodowego mogła mieć wpływ na wynik sprawy, bądź gdy sąd odmówił przeprowadzenia dowodu na fakty mające istotne znaczenie w sprawie, wadliwie oceniając, iż nie mają one takiego charakteru (wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 17 lutego 2016 r., I ACa 981/15, Lex nr2009597). Tymczasem powód odwołuje się w zarzucie do pominięcia dowodu z „wyjaśnień strony”. Obowiązujący kodeks postępowania cywilnego zawiera zamknięty katalog dowodów i wśród nich nie ma dowodu z twierdzeń pełnomocnika procesowego, czy też wyjaśnień stron, jedynie wypowiedzi stron uzyskane w wyniku przeprowadzenia dowodu z przesłuchania stron mają charakter wypowiedzi dowodowych stosownie do treści art. 299 k.p.c. (wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 16 września 2016 r., I ACa 357/16, LEX nr 2136996).

Co się zaś tyczy naruszenia art. 393 § 1 k.c. w zw. z art. 471 k.c. poprzez jego niezastosowanie, to argumentacja powoda jest o tyle niezrozumiała, że nie powołuje się on przy tym na zawarcie umowy, o której mowa w tym przepisie. W art. 393 k.c. uregulowano bowiem umowę, która stanowi szczególną konstrukcję prawną, pozwalającą na wprowadzenie do struktury stosunku zobowiązaniowego osoby trzeciej wobec wierzyciela i dłużnika, która w braku odmiennego postanowienia umowy, może żądać bezpośrednio od dłużnika spełnienia zastrzeżonego na jej rzecz świadczenia. Umowa o świadczenie na rzecz osoby trzeciej jest zatem zobowiązaniem, w którym dłużnik ma spełnić świadczenie nie wobec wierzyciela, lecz wobec osoby nie będącej stroną tej umowy i nie biorącej w niej udziału. Z reguły zastrzeżenie w umowie takiego świadczenia jest następstwem stosunków łączących wierzyciela z osobą trzecią, w wyniku których wierzyciel pragnie przysporzyć osobie trzeciej określoną korzyść, wypełniając w ten sposób własny obowiązek. Osoba ta ma odnieść określoną korzyść majątkową wynikającą ze spełnienia przez dłużnika na jej rzecz świadczenia zastrzeżonego w umowie. Umowy na rzecz osoby trzeciej nie można przy tym domniemywać (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 października 1984 r., II CR 329/84, Lex nr 8628, wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 28 kwietnia 2015 r., I ACa 1617/14, Lex nr 1733725).

Mając na uwadze powyższe, wyraźnego wskazania wymaga, że taka umowa w realiach niniejszej sprawy nie została zawarta, a zatem argumentacja powoda odnosząca się do naruszenia tego przepisu w powiązaniu z art. 471 k.c. jest niczym nie poparta, a co za tym idzie nie mogła zostać uwzględniona. Do tego pozostaje sprzeczna z innymi twierdzeniami, a mianowicie odwoływaniu się do poniesienia szkody przez spółkę, a nie wspólników. Albo stroną poszkodowaną pozostaje wyłącznie spółka wobec zapłaty prze nią odsetek karnych naliczonych wspólnikom, jak twierdzi powód (str. 3 apelacji) albo wspólnicy pozostają odrębną stroną stosunku zobowiązaniowego, stosownie do art. 393 § 1 k.c. Żadna jednak z konstrukcji forsowanych przez stronę powodową nie przekonuje. Ostatnia z ww. względów, a pierwsza z powodu wyraźnego ustawowego oddzielenia majątku spółki jawnej od majątku wspólników, czemu ustawodawca dał wyraz w przepisach kodeksu spółek handlowych odnoszących się do spółki jawnej, z przywołaniem w tym miejscu choćby art.. 22 § 2 k.s.h., art. 28 k.s.h., art. 31 k.s.h. czy art. 35 k.s.h. To zaś pozwala na przyjęcie, że odsetki karne naliczone wspólnikom nie są tożsame zobowiązaniu spółki. Na aprobatę zasługuje więc w tej kwestii stanowisko zaprezentowane przez Sąd Rejonowy w postaci oddalenia powództwa o zapłatę kwoty 15.652,00 zł wobec braku istnienia statusu poszkodowanego przez powoda w tym zakresie, a co za tym idzie jego legitymacji czynnej.

Przechodząc zaś do apelacji strony pozwanej wskazania wymaga, że z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT wynika prawo do pomniejszenia podatku należnego o podatek naliczony. W orzeczeniach z dnia 22 kwietnia 1997 r. (sygn. akt III CZP 14/1997) oraz z dnia 17 maja 2007 r. (sygn. akt III CZP 150/06,) SN wskazywał, iż należy pamiętać, że chodzi o prawo podatnika do obniżenia kwoty podatku należnego, a nie o rzeczywiste skorzystanie przez podatnika z tego uprawnienia. W sytuacji, gdy poszkodowany miałby prawo dokonać obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu zakupu rzeczy bądź usługi (zostały spełnione warunki wynikające z ustawy o podatku od towarów i usług), a nie skorzystał z tego uprawnienia, kwota odszkodowania powinna być wypłacona w kwocie netto (bez VAT), ponieważ obowiązkiem poszkodowanego jest działanie zmierzające do ograniczenia rozmiarów szkody (z uzasadnienia do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 1997 r.). Powyższe uprawnienia poszkodowanego do dokonania odliczenia, należy rozpatrywać zatem w sposób hipotetyczny, tzn. czy otrzymując kwotę odszkodowania poszkodowany mógłby dokonać zakupu niezbędnych części do naprawy czy też zakupu usług i jednocześnie dokonać potrącenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego zawartego w fakturach zakupu bądź też usługi.

W związku z powyższym, jeżeli poszkodowany jako podatnik podatku VAT miałby równocześnie prawo do dokonania odliczenia kwoty podatku VAT, wówczas temu poszkodowanemu nie będzie przysługiwało roszczenie o wypłatę kwoty podatku VAT i zapłaty za podatek VAT powinien dokonać sam poszkodowany w ramach zawartej umowy i następnie dokonać odliczenia podatku VAT w deklaracji podatkowej składanej do urzędu skarbowego. Sama okoliczność, iż poszkodowany prowadzi działalność gospodarczą i jest jednocześnie zarejestrowany jako podatnik podatku VAT nie powoduje automatycznie, iż odszkodowanie zawsze powinno być wypłacone w kwocie netto bez podatku VAT. Mogą bowiem wystąpić takie stany faktyczne, kiedy poszkodowany jako podatnik podatku VAT nie będzie miał prawa do dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Należy jednak jeszcze raz przypomnieć, że chodzi o prawo poszkodowanego do obniżenia kwoty podatku należnego, a nie o rzeczywiste skorzystanie przez podatnika z tego uprawnienia. Zgodnie zaś z art. 6 k.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Poszkodowany, będąc równocześnie podatnikiem podatku od towarów i usług, występując z roszczeniem o wypłatę odszkodowania wraz z kwotą podatku VAT, musi wykazać na etapie postępowania sądowego, iż nie miał on prawa do dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Takich okoliczności strona powodowa, w postępowaniu pierwszo-instancyjnym, jak też w odpowiedzi na apelację, w ogóle nie podnosiła.

Jeżeli zaś chodzi o drugi ze stawianych przez pozwaną zarzutów to przypomnienia wymaga, iż zgodnie z regułą z art. 6 k.c., na wierzycielu spoczywa ciężar dowodu, co do trzech okoliczności: dłużnik nie wykonał zobowiązania lub wykonał je nienależycie, wierzyciel poniósł szkodę majątkową, pomiędzy tymi okolicznościami istnieje adekwatny związek przyczynowy. Ponadto wierzyciel musi także udowodnić okoliczność, że zobowiązanie - i to o określonej treści - w ogóle istniało. Przyjęcie jednak odpowiedzialności dłużnika na podstawie art. 471 k.c. nie jest uzależnione od udowodnienia przez wierzyciela, że nienależyte wykonanie zobowiązania jest następstwem okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność. To na dłużniku - żeby skutecznie uwolnić się od odpowiedzialności - spoczywa udowodnienie, że nienależyte wykonanie przez niego zobowiązania jest następstwem okoliczności, za które nie ponosi on odpowiedzialności.

Argumentacja pozwanej sprowadza się jednak do wykazania przyczynienia się poszkodowanego do powstałej szkody (art. 362 k.c.), a co za tym idzie, w tym zakresie ciężar dowodu spoczywał właśnie na pozwanej. Zgodnie z ogólnymi zasadami rozkładu ciężaru dowodu (art. 6 k.c.), osoba wywodząca skutki prawne z określonych okoliczności powinna udowodnić istnienie tych okoliczności. Na gruncie art. 362 k.c. oznacza to, że osoba zobowiązana do zapłaty odszkodowania , która uważa, iż jego wysokość powinna zostać zmniejszona ze względu na zachowanie poszkodowanego, powinna udowodnić, że zachowanie, które można zakwalifikować jako przyczynienie, miało miejsce (Komentarz do Kodeksu cywilnego pod red. K. Osajda, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2013, tom II, Zobowiązania, teza 18 do art. 362, str. 140). Tymczasem pozwana cofnęła swój wniosek dowodowy o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego przed Sądem I instancji, wywodząc jednocześnie w apelacji, iż bez wiadomości specjalnych poczynienie w tym zakresie ustaleń jest niemożliwe.

Nie może być zatem mowy o naruszeniu w tym zakresie art. 233 § 1 k.p.c. Nie ulega wątpliwości, że zarzut naruszenia tego przepisu nie może polegać na zaprezentowaniu własnych, korzystnych dla skarżącego ustaleń faktycznych, a tym samym korzystnej dla niego oceny materiału dowodowego. Powołany wyżej przepis zobowiązuje sąd do oceny wiarygodności mocy dowodów według własnego przekonania na podstawie wszechstronnego rozważenia materiału zgromadzonego w sprawie. Swobodna ocena dowodów jest dokonywana przez pryzmat własnych przekonań sądu, jego wiedzy i posiadanego zasobu doświadczeń życiowych, ale powinna także uwzględniać wymagania prawa procesowego oraz reguły logicznego myślenia, według których sąd w sposób bezstronny i racjonalny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych, a ważąc ich moc oraz wiarygodność odnosi je do pozostałego materiału dowodowego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 1999 r., II UKN 685/98).

Oceniając zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie można zgodzić się z twierdzeniem skarżącego o przekroczeniu granic swobodnej oceny dowodów. Przede wszystkim Sąd przeprowadził pełne postępowanie dowodowe, a ujawnione fakty prawidłowo powiązał z zasadami doświadczenia życiowego i logicznego rozumowania. Jednocześnie należy zauważyć, że skarżący tak naprawdę jedynie przedstawia własną interpretację przeprowadzonych dowodów, operując jedynie datami. Sąd Okręgowy nie doszukał się wskazanych przez powoda uchybień w procedowaniu Sądu Rejonowego, który ocenił materiał dowodowy w sposób prawidłowy.

W tym stanie rzeczy apelacja strony powodowej podlegała oddaleniu w całości na podstawie art. 385 k.p.c., zaś apelacja strony pozwanej w zakresie kwoty 3.450,00 zł doprowadziła do zmiany orzeczenia na podstawie art. 386 § 1 k.p.c., w pozostałej części należało ją jednak oddalić jako niezasadną na mocy art. 385 k.p.c. Doprowadziło to także do zmiany orzeczenia o kosztach procesu poniesionych przez strony przed Sądem Rejonowym. W związku z tym, że powód wygrał ostatecznie sprawę w 52,66 %, koszty te zostały wzajemnie zniesione na podstawie art. 100 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego rozstrzygnięto na podstawie art. 98 k.p.c. w przypadku apelacji powoda, zaś odnośnie apelacji pozwanego na podstawie art. 100 k.p.c., przy ustaleniu, że pozwana wygrała w postępowaniu apelacyjnym w 13,97%, wzajemnie je kompensując.