Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 30 stycznia 2017 roku

Sąd Rejonowy w Zgierzu I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SR Ewelina Iwanowicz

Protokolant: st. sekr. sąd. Anny Ostrowska

po rozpoznaniu w dniu 13 stycznia 2017 roku w Zgierzu na rozprawie sprawy

z wniosku J. K. (1)

z udziałem Skarbu Państwa – Urzędu Skarbowego w Z.

o zatwierdzenie uchylenia się od skutków prawnych niezłożenia w terminie oświadczenia
o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza

postanawia:

1.  oddalić wniosek;

2.  nie obciążać wnioskodawczyni obowiązkiem zwrotu kosztów postępowania na rzecz uczestnika;

3.  ustalić, iż w pozostałej części uczestnicy postępowania ponoszą we własnym zakresie koszty związane ze swoim udziałem w sprawie.

Sygn. akt I Ns 507/16

UZASADNIENIE

W dniu 25 marca 2016 r. J. K. (1) wniosła o zatwierdzenie uchylenia się od skutków prawnych oświadczenia o przyjęciu spadku złożonego w dniu 1 września 2015 r. w toku postępowania w sprawie I Ns 571/15 o stwierdzenie nabycia spadku po zmarłym K. K.. Wnioskodawczyni wystąpiła o odebranie od niej oświadczenia, że spadek po mężu K. K. przyjmuje z dobrodziejstwem inwentarza.
W uzasadnieniu wniosku wskazała, że składając oświadczenie o przyjęciu spadku wprost, pozostawała w przekonaniu, że jej mąż nie pozostawił żadnych długów spadkowych. Dodała, iż o zobowiązaniach podatkowych męża dowiedziała się dopiero z pisma z Urzędu Skarbowego z dnia 5 stycznia 2016 roku.

(wniosek – k. 2-3)

Postanowieniem z dnia 9 czerwca 2016 r. Sąd Rejonowy w Zgierzu wezwał do udziału w sprawie w charakterze uczestnika postępowania Skarb Państwa – Urząd Skarbowy
w Z..

(postanowienie – k. 13)

Pismem z dnia 25 lipca 2016 r. wnioskodawczyni zmodyfikowała wniosek w ten sposób, że wniosła o uchylenie się od skutków prawnych niezachowania ustawowego terminu do złożenia oświadczenia o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Wskazała, że nie złożyła przedmiotowego oświadczenia, gdyż nie miała żadnej wiedzy na temat długów spadkowych, gdyż powstały one dopiero po wydaniu i uprawomocnieniu się postanowienia Sądu o stwierdzeniu nabycia spadku w sprawie I Ns 571/15.

(pismo – k. 14)

W odpowiedzi na wniosek uczestnik Skarb Państwa – Urząd Skarbowy w Z. wniósł o oddalenie wniosku. Uczestnik wskazał, iż wnioskodawczyni winna była wystąpić
do organu podatkowego o wydanie zaświadczenia o ewentualnych zobowiązaniach podatkowych zmarłego męża. Poza tym wnioskodawczyni miała wiedzę, że wobec jej zmarłego męża toczy się postępowanie podatkowe w zakresie podatku od towarów i usług za miesiące VI, VIII i XI 2009 r., gdyż w dniu 5 listopada 2014 r. zostało jej doręczone postanowienie w przedmiocie zawieszenia tego postępowania.

(odpowiedź na wniosek – k. 15-18)

Pismem złożonym na rozprawie w dniu 9 listopada 2016 r. wnioskodawczyni wskazała, że w dacie postanowienia Sądu Rejonowego w Zgierzu w przedmiocie stwierdzenia nabycia spadku, tj. w dniu 1 września 2015 r. miała wiedzę jedynie o wszczęciu postępowania podatkowego z tytułu podatku od towarów i usług za miesiące czerwiec, sierpień i listopad 2009 r., gdyż żadne inne postępowania podatkowe (tj. zobowiązania z tytułu podatku dochodowego) do tej daty nie zostały wszczęte przez Urząd Skarbowy w Z.. Wnioskodawczyni uznała, że składniki spadku wystarczą na zaspokojenie zobowiązań podatkowych z tytułu podatku od towarów i usług.

(pismo – k. 38-40)

W dniu 10 stycznia 2017 r. wpłynęło pismo wnioskodawczyni, w którym podniesione zostało, iż od śmierci męża wnioskodawczyni znajduje się w stanie silnej depresji i pozostaje pod opieka poradni zdrowia psychicznego i będąc w takim stanie nie była i nie jest w stanie racjonalnie ocenić swojej sytuacji prawnej w związku z wszczętym przez urząd Skarbowy
w Z. postepowaniem podatkowym przeciwko jej mężowi.

(pismo – k. 60-61)

Na terminie rozprawy 13 stycznia 2017 r. J. K. (1) złożyła oświadczenie
o przyjęciu spadku po K. K. zmarłym w dniu 6 października 2014 r.
z dobrodziejstwem inwentarza oraz o uchyleniu się od skutków prawnych niezłożenia
w terminie oświadczenia o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza.

(oświadczenie – k. 72v)

Ostatecznie pełnomocnik wnioskodawczyni poparł wniosek.

(protokół – k. 72v)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

K. K. i J. K. (1) byli małżeństwem.

(bezsporne)

W dniu 21 października 2008 r. K. K. dokonał zakupu samochodu osobowego marki M. (...) nr rej. (...) za cenę 96.500 zł. W dniu 5 czerwca 2009 r. sprzedał ten pojazd na podstawie umowy sprzedaży komisowej za 99.300 zł.

W dniu 30 stycznia 2009 r. K. K. nabył za 9.699 USD samochód osobowy marki I. (...) sprowadzony ze Stanów Zjednoczonych, a zarejestrował go
w Polsce w dniu 29 lipca 2009 r. Przedmiotowy pojazd sprzedał w dniu 31 sierpnia 2009 r.
za 110.000 zł.

W dniu 24 kwietnia 2009 r. K. K. nabył za 20.199 USD pojazd marki H. (...), który został sprowadzony do kraju ze Stanów Zjednoczonych
i zarejestrowany w Polsce 17 listopada 2009 r. K. K. sprzedał ten samochód 27 listopada 2009 r. za 223.000 zł.

(bezsporne)

K. K. nie prowadził działalności gospodarczej.

(przesłuchanie wnioskodawczyni – k. 72 w zw. z k. 46v-47 wyjaśnień informacyjnych)

Dnia 5 września 2014 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego w Z. wszczął postępowanie podatkowe w podatku od towarów i usług za czerwiec, sierpień i listopad 2009 r. wobec K. K..

(bezsporne, nadto poświadczona za zgodność kopia postanowienia – k. 21v)

W dniu 6 października 2014 r. K. K. zmarł.

(bezsporne, nadto odpis skrócony aktu zgonu – k. 5 załączonych akt I Ns 571/15)

Wobec śmierci K. K., postanowieniem z dnia 4 listopada 2014 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego w Z. zawiesił z urzędu postępowanie podatkowe
w zakresie podatku od towarów i usług. Odpis postanowienia został doręczony J. K. (1) w dniu 5 listopada 2014 r.

(bezsporne, nadto poświadczona za zgodność z oryginałem kopia postanowienia – k. 21-21v, poświadczona za zgodność z oryginałem kopia potwierdzenia odbioru – k. 22-22v)

J. K. (1) odłożyła to pismo, nie wystąpiła do urzędu skarbowego
o udzielenie informacji jakie i kiedy długi pozostawił spadkodawca. Nie udała się do urzędu skarbowego przejrzeć akta postępowania podatkowego.

(przesłuchanie wnioskodawczyni – k. 72 w zw. z k. 46v-47 wyjaśnień informacyjnych)

Po śmierci męża wnioskodawczyni zachorowała na depresję. Podjęła leczenie
w (...). Nie zajęła się postępowaniem podatkowym z tytułu podatku VAT. Nie przywiązywała do tego wagi. Nie występowała również od Urzędu Skarbowego o udzielenie informacji o długach spadkodawcy. W następnym roku wnioskodawczyni poczuła się lepiej, wobec czego zajęła się sprawami spadkowymi
po zmarłym mężu.

(przesłuchanie wnioskodawczyni – k. 72 w zw. z k. 46v-47 wyjaśnień informacyjnych, k. 72, poświadczona za zgodność z oryginałem kopia postanowienia – k. 62)

W dniu 14 kwietnia 2015 r. J. K. (1) złożyła w Sądzie Rejonowym
w Z. wniosek o stwierdzenie nabycia spadku po zmarłym mężu. Postanowieniem z dnia 1 września 2015 r. w sprawie I Ns 571/15 Sąd stwierdził, iż spadek po K. K. na podstawie testamentu otwartego i ogłoszonego w dniu 1 września 2015 r. nabyła żona J. K. (1) w całości.

(bezsporne, nadto wniosek – k. 2-3 załączonych akt I Ns 571/15, postanowienie – k. 14 załączonych akt I Ns 571/15)

Postanowieniem z dnia 2 listopada 2015 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego w Z. podjął postępowanie podatkowe w podatku od towarów i usług za miesiące czerwiec, sierpień i listopad 2009 r. zawieszone uprzednio wobec śmierci K. K..

(poświadczona za zgodność z oryginałem kopia postanowienia – k. 27)

Decyzją z dnia 3 grudnia 2015 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego w Z. określił zobowiązanie w podatku od towarów i usług (...) jako spadkobiercy
po K. K.: za czerwiec 2009 r. w wysokości 505 zł, za sierpień 2009 r.
w wysokości 19.836 zł, za listopad 2009 r. w wysokości 40.213 zł. W uzasadnieniu decyzji organ podatkowy wskazał, że K. K. dokonał obrotu pojazdami samochodowymi w warunkach działalności gospodarczej, jednakże nie zgłosił tej działalności do ewidencji działalności gospodarczej i do opodatkowania w urzędzie spadkowym.

(bezsporne, nadto kopia decyzji – k. 4-9v, poświadczona za zgodność z oryginałem kopia decyzji – k. 28-37)

O wydaniu powyższej decyzji J. K. (1) dowiedziała w się w styczniu 2016 r.

(przesłuchanie wnioskodawczyni – k. 72 w zw. z k. 46v wyjaśnień informacyjnych)

W zgłoszeniu złożonym w Urzędzie Skarbowym w Z. w dniu 2 lutego 2016 r. J. K. (1) wskazała, że aktywami spadku są: udział wynoszący ½ w lokalu mieszkalnym stanowiącym odrębną nieruchomość położonym w Z. przy
ul. (...) o wartości 40.000 zł oraz udział w wysokości 3/12 w prawie własności nieruchomości położonej w Z. przy ul. (...) o wartości 10.000 zł.

(bezsporne, nadto poświadczona za zgodność z oryginałem kopia zgłoszenia – k. 53-56, poświadczona za zgodność z oryginałem kopia zaświadczenia ze spółdzielni mieszkaniowej
– k. 57, przesłuchanie wnioskodawczyni – k. 72 w zw. z k. 46v-47 wyjaśnień informacyjnych)

Wnioskodawczyni wniosła odwołanie od decyzji z dnia 3 grudnia 2015 r.

(bezsporne, nadto poświadczona za zgodność z oryginałem kopia wyroku WSA w Łodzi
– k. 63-69, przesłuchanie wnioskodawczyni – k. 72 w zw. z k. 47 wyjaśnień informacyjnych)

W dniu 18 sierpnia 2016 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego w Z. wydał wobec wnioskodawczyni decyzję określającą zobowiązanie w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2009 r. na kwotę 25.193 zł. Postępowanie w tej sprawie zostało wszczęte
w dniu 17 listopada 2015 r.

(bezsporne, nadto przesłuchanie wnioskodawczyni – k. 72 w zw. z k. 46v wyjaśnień informacyjnych)

J. K. (2) sama pozostaje w gospodarstwie domowym. Utrzymuje się
z emerytury w wysokości 1.600 zł. Z tego jest potrącana należność dla Urzędu Skarbowego
w trybie zabezpieczenia roszczenia. Stałe miesięczne koszty jej utrzymania wynoszą około 1.000 – 1.200 zł. Wnioskodawczyni nadal pozostaje pod opieką psychiatry. Zamieszkuje
w lokalu przy ul. (...).

(przesłuchanie wnioskodawczyni – k. 72 w zw. z k. 47 wyjaśnień informacyjnych)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zebranych dowodów, które uznał
za wiarygodne. Wnioskodawczyni zeznała, że nie miała wiedzy na ten temat, aby jej mąż sprowadzał zza granicy pojazdy i sprzedawał jej z zyskiem. Zeznania te są mało wiarygodne, skoro małżonkowie wspólnie mieszkali. Niezależnie od tego, nawet brak wiedzy na temat sprowadzania pojazdów zza granicy i ich sprzedaży w Polsce przez spadkodawcę nie zmienia faktu, iż wnioskodawczyni dowiedziała się o wszczętym wobec jej zmarłego męża postępowaniu w zakresie podatku VAT. Samo sprowadzenie pojazdów, w sytuacji, gdy mąż powódki nie prowadził zarejestrowanej działalności gospodarczej, nie musiało przy tym wywołać u powódki przeświadczenia o obowiązku zapłaty podatku VAT. Okoliczność, czy wnioskodawczyni wiedziała o sprowadzeniu pojazdów nie miała zatem znaczenia dla rozstrzygnięcia, bowiem najpóźniej z decyzji organu podatkowego dowiedziała się
o zobowiązaniach zmarłego męża. Niewiarygodne są przy tym twierdzenia wnioskodawczyni, jakoby maż miał jedynie hobby polegające na zakupie części do pojazdów, skoro zakupił
i odsprzedał z zyskiem co najmniej trzy całe, luksusowe samochody o łącznej wartości około 420.000 zł. Wnioskodawczyni nie potrafiła też racjonalnie wytłumaczyć swojego stanowiska, wyrażonego już w toku niniejszego postępowania, na jakiej podstawie przypuszczała, że wysokość zobowiązań podatkowych z tytułu VAT będzie niższa niż wartość aktywów spadku, skoro nie przeglądała akt postepowania podatkowego ani nie wystąpiła do urzędu skarbowego o zaświadczenie o wysokości zobowiązań podatkowych pozostawionych przez męża. Nie potrafiła również wytłumaczyć, dlaczego w żaden sposób nie zareagowała
na decyzję o zawieszeniu postępowania podatkowego do czasu ustalenia kręgu spadkobierców.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Wniosek podlegał oddaleniu.

Zgodnie z art. 1019 § 1 k.c., do wad oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku złożonych pod wpływem błędu lub groźby stosuje się przepisy ogólne o wadach oświadczenia woli z dwiema tylko modyfikacjami. Pierwsza z nich (art. 1019 § 1 pkt 1, § 3 k.c.) polega
na tym, że uchylenie się od skutków oświadczenia woli w sprawie przyjęcia spadku zostało objęte sądową kontrolą, co oznacza nie tylko konieczność złożenia oświadczenia przed sądem, ale także wymaganie zatwierdzenia przez sąd uchylenia się od skutków prawnych oświadczenia w sprawie przyjęcia spadku. Według drugiej modyfikacji w stosunku
do ogólnych zasad (art. 1019 § 1 pkt 2 k.c.), spadkobierca powinien jednocześnie oświadczyć, czy i jak spadek przyjmuje, czy też go odrzuca. Zgodnie z art. 1019 § 2 k.c., spadkobierca, który pod wpływem błędu lub groźby nie złożył żadnego oświadczenia w terminie, może
w powyższy sposób uchylić się od skutków prawnych niezachowania terminu.

Jak stanowi art. 84 § 2 k.c., można powoływać się tylko na błąd uzasadniający przypuszczenie, że gdyby składający oświadczenie woli nie działał pod wpływem błędu
i oceniał sprawę rozsądnie, nie złożyłby oświadczenia tej treści (błąd istotny).

Aby spadkobierca mógł się uchylić na podstawie przepisów o błędzie od skutków prawnych niezłożenia w ustawowym terminie oświadczenia spadkowego, a więc swojego biernego zachowania, musi pozostawać przez cały bieg terminu w błędzie co do okoliczności objętej treścią przyjęcia spadku następującego z mocy ustawy i - po drugie - wykazać,
że jeśliby znał prawdziwy stan w zakresie tych okoliczności, to rozsądnie oceniając, odrzuciłby spadek lub przyjął go jedynie z dobrodziejstwem inwentarza (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia 2016 r., sygn. akt III CSK 210/15, Legalis nr 1444982).

W orzecznictwie ugruntowane jest stanowisko uzależniające prawną doniosłość błędu w zakresie zastosowania art. 1019 k.c. nie tylko od tego, aby dotyczył on treści przyjęcia spadku i był istotny, ale i od tego, aby nie stanowił następstwa niedołożenia należytej staranności przez spadkobiercę (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia: 30 czerwca 2005 r., sygn. akt IV CK 799/04, OSNC 2006/5/94, LEX nr 159101; z dnia 8 marca 2010 r., sygn. akt V CSK 337/09, LEX nr 677786; z dnia 1 grudnia 2011 r., sygn. akt I CSK 85/11, LEX nr 1147725; z dnia 5 lipca 2012 r., sygn. akt IV CSK 612/11, OSNC 2013/3/39, LEX
nr 1224805). O błędzie co do przedmiotu spadku można zatem mówić wtedy, gdy brak wiedzy o rzeczywistym stanie majątku spadkowego nie jest wynikiem braku staranności
po stronie spadkobiercy, czy też inaczej, gdy „błąd jest usprawiedliwiony okolicznościami sprawy” (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 1 grudnia 2011 r., sygn. akt I CSK 85/11, LEX nr 1147725).

W niniejszej sprawie wnioskodawczyni miała wiedzę o prowadzonym wobec K. K. postępowaniu podatkowym, co sama przyznała. Odpis postanowienia w przedmiocie zawieszenia wskazanego postępowania wobec śmierci spadkodawcy odebrała w dniu 5 listopada 2014 r., a zatem miesiąc po śmierci męża. Sam fakt, że chorowała na depresję nie stanowi okoliczności, która przemawiałaby
za zastosowaniem przepisu art. 1019 k.c. Wnioskodawczyni zeznała, że w następnym roku
po śmierci męża poczuła się lepiej. Nic nie stało zatem na przeszkodzie, aby podjęła działania celem ustalenia zobowiązań spadkowych zmarłego męża. Miała okres 6 miesięcy od otwarcia spadku, a 5 miesięcy od powzięcia wiadomości o postępowaniu podatkowym na zapoznanie się ze sprawą o ustalenie zobowiązań podatkowych dotyczących podatku od towarów i usług. Natomiast wnioskodawczyni, jak sama przyznała, zignorowała wiadomość z urzędu skarbowego i nie podjęła żadnych działań w celu zweryfikowania informacji
o zobowiązaniach podatkowych męża, nawet ewentualnych. Zaniechanie to należało zatem oceniać w kategorii niedbalstwa. Poza tym w dniu 14 kwietnia 2015 r., a zatem po upływie około tygodnia po upływie terminu 6-miesięcznego do złożenia oświadczenia spadkowego, wnioskodawczyni osobiście zainicjowała w tutejszym sądzie sprawę o stwierdzenie nabycia spadku po zmarłym mężu. Złożyła wniosek należycie opłacony, nie obarczony brakami formalnymi. Potwierdza to okoliczność, iż jej stan zdrowia uległ poprawie na tyle, że mogła załatwiać sprawy urzędowe.

Bez znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy pozostawała przy tym okoliczność, że do sierpnia/września 2016 r. wnioskodawczyni nie miała wiedzy co do postępowania w przedmiocie wysokości podatku dochodowego za 2009 r. Faktem jest, że postępowanie takie zostało wszczęte już po uprawomocnieniu się postanowienia
o stwierdzeniu nabycia spadku po zmarłym K. K.. Wnioskodawczyni wiedziała jednakże o postępowaniu w przedmiocie podatku od towarów i usług i już ta okoliczność była wystarczająca dla podjęcia przez nią stosownych działań zmierzających do ustalenia stanu zadłużenia. Sąd nie podzielił przy tym twierdzeń wnioskodawczyni, zgodnie
z którymi przypuszczała ona, iż aktywa spadkowe wystarczą na pokrycie zaległości z tytułu podatku od towarów i usług. Po pierwsze, wnioskodawczyni nie podjęła żadnych starań celem ustalenia choć przybliżonej wysokości zobowiązania z tytułu podatku od towarów i usług, wobec czego nie mogła wyprowadzić takiego wniosku. Po drugie, jak wynika z oświadczenia złożonego przez wnioskodawczynię, aktywa spadkowe opiewały na sumę 50.000 zł, w tym: udział wynoszący ½ w lokalu mieszkalnym stanowiącym odrębną nieruchomość położonym w Z. na ul. (...) o wartości 40.000 zł oraz udział w wysokości 3/12 w nieruchomości położonej w Z. na ul. (...) o wartości 10.000 zł. Przy czym, deklarację dotyczącą podatku od spadku i darowizn z oświadczeniem o składzie spadku wnioskodawczyni złożyła w urzędzie skarbowym, i to tym samym, w którym toczyły się oba postępowania podatkowe, dopiero po powzięciu informacji decyzji określającej zobowiązanie w podatku od towarów i usług za VI, VIII i XI 2009 r. Po trzecie, stanowisko wnioskodawczyni, jakoby nie składając w terminie oświadczenia o przyjęciu spadku
z dobrodziejstwem inwentarza działa pod wpływem błędu, polegającego na tym, że nie znała stanu czynnego masy spadkowej i ewentualnych zobowiązań, jakie na tej masie ciążą,
za wyjątkiem ewentualnych zobowiązań z tytuły podatku VAT i nie mogła nawet przypuszczać, że ewentualne zobowiązania przewyższą wartość stanu czynnego spadku,
o czym wiedzę powzięła dopiero w 2016 roku, kiedy otrzymała informację o wszczęciu postępowania co do podatku dochodowego, pojawiła się dopiero w toku niniejszego postępowania w listopadzie 2016 r., podczas gdy wcześniej wnioskodawczyni konsekwentnie twierdziła, że w ogóle nie wiedziała o jakichkolwiek zobowiązaniach podatkowych zmarłego męża, które to twierdzenia uczestnik skutecznie obalił. Ponadto, wnioskodawczyni zamieszkuje w lokalu położonym w Z. przy ul. (...),
co przemawia za tym, że najprawdopodobniej ten składnik spadku (udział w lokalu) nie zostałby przeznaczony do sprzedaży celem zaspokojenia długów spadkowych.

Wobec powyższego, Sąd stwierdził, iż wnioskodawczyni nie dołożyła należytej staranności w ustaleniu stanu spadku po zmarłym mężu, co skutkowało oddaleniem wniosku.

Na marginesie wskazać należało, iż choć w piśmie z dnia 10 stycznia 2017 r. pełnomocnik wnioskodawczyni podnosił, że z uwagi na zły stan psychiczny wnioskodawczyni nie była i nie jest w stanie racjonalnie ocenić swojej sytuacji prawnej
w związku z postępowaniem podatkowym wszczętym przeciwko jej zmarłemu mężowi,
to jednocześnie nie zaprzeczał, że zarówno w ustawowymi terminie jak i obecnie wnioskodawczyni jest w stanie złożyć skuteczne w kontekście art. 82 k.c. oświadczenie spadkowe (o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza). Pełnomocnik wnioskodawczyni nie zgłosił też żadnego wniosku dowodowego celem zweryfikowania stanu zdrowia psychicznego wnioskodawczyni. Przedłożył jedynie bardzo ogólne zaświadczenie lekarskie.

Na podstawie art. 102 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. Sąd postanowił nie obciążać wnioskodawczyni kosztami postępowania na rzecz uczestnika. Zgodnie z powołanym przepisem, w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami.

Jak wskazał Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 9 sierpnia 2012 r. (sygn. akt
V CZ 26/12, LEX nr 1231638), przepis art. 102 k.p.c. wyraża zasadę słuszności w orzekaniu o kosztach, stanowiąc wyjątek od zasady odpowiedzialności za wynik procesu. Podstawę do jego zastosowania stanowią konkretne okoliczności danej sprawy, przekonujące o tym,
że w rozpoznawanym przypadku obciążenie strony przegrywającej kosztami procesu na rzecz przeciwnika byłoby niesłuszne, czy wręcz niesprawiedliwe. Art. 102 k.p.c. znajduje zastosowanie „w wypadkach szczególnie uzasadnionych”, które nie zostały ustawowo zdefiniowane i są każdorazowo oceniane przez sąd orzekający na tle okoliczności konkretnej sprawy. Do okoliczności tych zalicza się m.in. sytuację majątkową i osobistą strony, powodującą, że obciążenie jej kosztami może pozostawać w kolizji z zasadami współżycia społecznego. Przy zastosowaniu art. 102 k.p.c. mogą być również brane pod uwagę okoliczności dotyczące charakteru sprawy (zob. też postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 26 września 2012 r., sygn. akt II CZ 95/12, LEX nr 1232771, z dnia 14 września 2012 r., sygn. akt I UZ 86/12, LEX nr 1228427). W postanowieniu z dnia 26 września 2012 r.
(sygn. akt II CZ 100/12, LEX nr 1232760) Sąd Najwyższy wskazał, iż ocena, czy w sprawie zachodzi wypadek szczególnie uzasadniony należy do swobodnej decyzji sądu ze względu na konieczność zapewnienia poczucia sprawiedliwości oraz realizacji zasady słuszności.

W stanie faktycznym niniejszej sprawy na obecnym etapie postępowań podatkowych wnioskodawczyni została obciążona obowiązkiem uiszczenia niebagatelnych zobowiązań podatkowych. W obecnym stanie prawnym niezłożenie oświadczenia o przyjęciu spadku skutkuje natomiast przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza. W tej sytuacji Sąd uznał, że obciążenie wnioskodawczyni kosztami postępowania godziłoby w zasady słuszności i poczucie sprawiedliwości.

O pozostałych kosztach postępowania Sąd orzekł w oparciu o przepis art. 520 § 1 k.p.c.