Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 stycznia 2017 r.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Marcin Graczyk

Sędziowie: SO Włodzimierz Czechowicz

SO Anna Kozłowska-Czabańska (spr.)

Protokolant: sekr. sądowy Aneta Rapacka

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 stycznia 2017 r. w Warszawie

sprawy z powództwa I. Ż.

przeciwko Zespołowi Szkół w W.

o świadczenie z tytułu czasowej niezdolności do pracy, dodatkowe wynagrodzenie roczne

i odsetki

na skutek apelacji wniesionej przez powoda

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie VI Wydział Pracy

i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 10 sierpnia 2016 r., sygn. VI P 267/15

oddala apelację.

SSO Anna Kozłowska - Czabańska SSO Marcin Graczyk SSO Włodzimierz Czechowicz

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 10 sierpnia 2016 roku Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w sprawie z powództwa I. Ż. przeciwko Zespołowi Szkół w W. o świadczenie z tytułu z czasowej niezdolności do pracy, dodatkowe wynagrodzenie roczne i odsetki, w zakresie żądania zasądzenia zasiłku chorobowego za okres od 3 listopada 2015 roku do 6 listopada 2015 roku oraz za okres od 17 czerwca 2016 roku do 1 lipca 2016 roku sprawę przekazał do rozpoznania Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. (pkt. I). W pkt II wyroku Sąd Rejonowy oddalił powództwo w pozostałym zakresie. Ponadto zasądził od powódki na rzecz pozwanej kwotę 1817 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt. III) a nieuiszczone koszty sądowe przejął na rachunek Skarbu Państwa.

Powyższy wyrok Sąd Rejonowy oparł na następujących ustaleniach faktycznych:

Powódka I. Ż. od dnia 1 września 2009 roku jest zatrudniona w Zespole Szkół w W. Liceum Ogólnokształcącym w K.. W okresie od 1 września 2009 roku do 31 sierpnia 2010 roku powódka była zatrudniona na podstawie umowy o pracę zawartej na czas określony w pełnym wymiarze czasu pracy. Na podstawie umowy o pracę zawartej w dniu 27 sierpnia 2010 roku powódka została zatrudniona na czas nieokreślony w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku nauczyciela / wychowawcy internatu.

Decyzją z dnia 1 września 2012 roku Dyrektor Zespołu Szkół w W. ustalił miesięczne wynagrodzenie powódki na kwotę 2.331 zł wraz z dodatkami: wiejski (10%) w kwocie 233,10 zł, za wysługę lat (11%) 256,41 zł.

W okresie od dnia 3 grudnia 2014 roku do dnia 31 października 2015 roku I. Ż. nieprzerwanie przebywała na zwolnieniach lekarskich. W okresie od dnia 3 grudnia 2014 roku do dnia 2 czerwca 2015 roku pracodawca wypłacał powódce zasiłek chorobowy.

Pracodawca powódki ustalał w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych jak powinien być liczony okres zasiłkowy powódki. W odpowiedzi organ rentowy stwierdził, że powódce przysługuje co do zasady 182-dniowy okres zasiłkowy lub 270-dniowy w przypadku, gdy niezdolność do pracy spowodowana została gruźlicą lub występuje w trakcie ciąży.

Pismem z dnia 30 kwietnia 2015 roku powódka została poinformowana przez pracodawcę o upływającym w dniu 2 czerwca 2015 roku okresie 182 dni pobierania zasiłku chorobowego.

Począwszy od dnia 3 czerwca 2015 roku pozwany pracodawca zaprzestał wypłacania powódce zasiłku chorobowego z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Pismem z dnia 2 czerwca 2015 roku I. Ż. zwróciła się do strony pozwanej o wypłatę świadczenia za dalszy okres niezdolności do pracy, tj. od 27 maja 2015 roku do 21 czerwca 2015 roku, załączając opinię prawną r. pr. A. G.. W odpowiedzi poinformowano powódkę o braku podstaw do zmiany decyzji pracodawcy.

W dniu 22 czerwca 2015 roku powódka skierowała do strony pozwanej ostateczne wezwanie do zapłaty kwoty 5.343 zł netto tytułem zasiłku niezapłaconego zasiłku chorobowego za okres od 27 maja 2015 roku do dnia 12 lipca 2015 roku oraz niewypłaconego ekwiwalentu za „wczasy pod gruszą”.

Przeprowadzona z inicjatywy I. Ż. w dniach 8 lipca 2015 roku i 27 lipca 2015 roku kontrola inspektora pracy Okręgowego Inspektoratu Pracy w W. Oddziału w C. nie wykazała nieprawidłowości w wypłacaniu przez Zespół Szkół w W. Liceum Ogólnokształcące w K. należności pieniężnych dla pracowników.

Decyzją z dnia 15 października 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. odmówił powódce I. Ż. prawa do zasiłku chorobowego za okres od 3 czerwca 2015 roku do 31 października 2015 roku. Decyzja ta wobec niewniesienia przez powódkę odwołania, stała się prawomocna.

I. Ż. powróciła do pracy w dniach od 1 listopada 2015 roku do 2 listopada 2015 roku. W okresie od 3 listopada 2015 roku do 6 listopada 2015 roku powódka pozostawała na zwolnieniu lekarskim, zaś w okresie od 9 listopada 2015 roku do dnia 17 grudnia 2015 roku przebywała na udzielonym przez pracodawcę uzupełniającym urlopie wypoczynkowym za 2015 rok. Począwszy od dnia 18 grudnia 2015 roku do dnia 1 lipca 2016 roku powódka ponownie przebywała na zwolnieniu lekarskim.

Pismem z dnia 6 kwietnia 2016 roku Dyrektor Zespołu Szkół w W. Liceum Ogólnokształcącego w K. poinformował powódkę, że w dniu 16 czerwca 2016 roku upływa jej okres 182 dni pobierania zasiłku chorobowego oraz o możliwości ubiegania się o przyznanie świadczenia rehabilitacyjnego.

Począwszy od dnia 17 czerwca 2016 roku pozwany zaprzestał wypłacania I. Ż. zasiłku chorobowego z uwagi na zakończenie 182-dniowego okresu zasiłkowego.

Zespół Szkół w W. Liceum Ogólnokształcące w K. nie wypłacił powódce dodatkowego wynagrodzenia rocznego za 2015 rok.

Powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach sądowych i aktach osobowych w zakresie opisanym wyżej z powołaniem odpowiednich kart akt sprawy. Autentyczność i treść dokumentów złożonych do akt niniejszej sprawy nie była kwestionowana przez żadną ze stron postępowania, dlatego też Sąd I instancji uznał je za w pełni wiarygodne.

W treści rozważań prawnych Sąd I instancji podniósł, iż powództwo jako niezasadne nie zasługiwało na uwzględnienie.

Za bezsporny w niniejszej sprawie Sąd Rejonowy uznał fakt, iż powódkę I. Ż. i pozwanego Zespół Szkół w W. Liceum Ogólnokształcące w K. łączy stosunek pracy nawiązany na czas nieokreślony na podstawie umowy o pracę z dnia 27 sierpnia 2010 roku. Bezsporne było również to, że w okresach od 3 grudnia 2014 roku do 31 października 2015 roku, od 3 listopada 2015 roku do 6 listopada 2015 roku, od 18 grudnia do 2015 roku do 1 lipca 2016 roku powódka nie świadczyła pracy z uwagi na czasową niezdolność do pracy z powodu choroby, zaś pracodawca odmówił jej wypłacenia zasiłku chorobowego za okresy od 3 czerwca 2015 roku do 31 października 2015 roku, od 3 listopada 2015 roku do 6 listopada 2015 roku oraz od 17 czerwca 2016 roku do 1 lipca 2016 roku. Sąd Rejonowy podkreślił także, iż okolicznością niekwestionowaną przez strony był również brak przyznania powódce przez pracodawcę dodatkowego wynagrodzenia rocznego za 2015 roku.

Sąd I instancji zważył na treść art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz. U. z 2016 roku, poz. 372 ze zm.) zgodnie z którym zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego. Na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych organem kompetentnym do wydawania decyzji w zakresie indywidualnych spraw dotyczących ustalania uprawnień do świadczeń z ubezpieczenia społecznego jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Z kolei w myśl ust. 2 tego artykułu od decyzji Zakładu przysługuje odwołanie do właściwego sądu w terminie i według zasad określonych w przepisach Kodeksu postępowania cywilnego. Przepisy te wyłączają zatem kompetencje Sądu do rozstrzygania w pierwszej instancji w przedmiocie ustalania prawa do zasiłku chorobowego. Zgodnie bowiem z art. 2 § 3 k.p.c. nie są rozpoznawane w postępowaniu sądowym sprawy cywilne, jeżeli przepisy szczególne przekazują je do właściwości innych organów.

Sąd Rejonowy wskazał, iż w przedmiotowej sprawie powódka I. Ż. wniosła o zasądzenie na jej rzecz zasiłku chorobowego za okresy od 3 czerwca 2015 roku do 31 października 2015 roku, od 3 listopada 2015 roku do 06 listopada 2015 roku oraz od 17 czerwca 2016 roku do 1 lipca 2016 roku. W ocenie Sądu I instancji ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, że w dniu 15 października 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydał decyzję merytoryczną odmawiającą powódce prawa do zasiłku chorobowego za okres od dnia 3 czerwca 2015 roku do dnia 31 października 2015 roku. Decyzja ta nie została zaskarżona przez powódkę i stała się ostateczna. Z kolei kwestia prawa powódki do zasiłku chorobowego za okres od 3 listopada 2015 roku do 6 listopada 2015 roku oraz od 17 czerwca 2016 roku do 1 lipca 2016 roku nie była przedmiotem rozstrzygnięcia organu rentowego. Nie została wydana żadna decyzja
ustalająca prawo powódki do zasiłku chorobowego, a tym samym nakładająca na pozwanego obowiązek wypłaty powódce jakichkolwiek świadczeń z tego tytułu. Sąd Rejonowy podkreślił, iż do wypłaty świadczenia nie jest wystarczające złożenie samego zaświadczenia o niezdolności do pracy. Koniecznym jest ustalenie czy określone prawo (w tym wypadku do zasiłku chorobowego) stronie przysługuje. Skoro w stosunku do powódki decyzja organu rentowego ustalająca prawo do zasiłku chorobowego za okres od 3 listopada 2015 roku do 6 listopada 2015 roku oraz od 17 czerwca 2016 roku do 1 lipca 2016 roku nie została wydana, Sąd I instancji w tym zakresie sprawę przekazał do organu rentowego celem rozstrzygnięcia.

Sąd I instancji wskazał, iż zgodnie z art. 464 § 1 k.p.c. odrzucenie pozwu w postępowaniu w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych nie może nastąpić z powodu niedopuszczalności drogi sądowej, gdy do rozpoznania sprawy właściwy jest inny organ. W tym wypadku sąd przekaże mu sprawę. Postanowienie sądu może zapaść na posiedzeniu niejawnym. Jeżeli jednak organ ten uprzednio uznał się za niewłaściwy, sąd rozpozna sprawę.

W zakresie roszczenia powódki o wypłatę przez pracodawcę zasiłku chorobowego za okres od 3 czerwca 2015 roku do 31 października 2015 roku, zdaniem Sądu Rejonowego brak było podstaw do uwzględnienia powództwa we wskazanym zakresie. W dniu 15 października 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych, jako organ właściwy do rozstrzygnięcia w przedmiocie ustalenia prawa do zasiłku chorobowego, wydał decyzję odmawiającą przyznania powódce prawa do zasiłku w w/w okresie, zaś wobec niewniesienia przez powódkę odwołania, decyzja ta stała się ostateczna. Tym samym Sąd Rejonowy uznał, że pomiędzy stronami nie istnieje stosunek nakładający na pozwany Zespół Szkół w W. Liceum Ogólnokształcące w K. obowiązek wypłaty na rzecz I. Ż. zasiłku chorobowego za wskazany okres, a powódce nie przysługuje skuteczne względem pozwanego roszczenie o wypłatę świadczenia. Wypłata świadczenia jest konsekwencją ustalenia prawa do niego. W ocenie Sądu I instancji skoro organ rentowy odmówił powódce prawa do zasiłku chorobowego, a powódka nie odwołała się do Sądu od tej decyzji, tym samym rezygnując z sądowej kontroli poprawności i zasadności decyzji, nie mogła skutecznie domagać się od pracodawcy wypłaty zasiłku chorobowego. Wypłata świadczenia następuje na podstawie decyzji. Sąd Rejonowy podkreślił, iż samo złożenie zaświadczenia o czasowej niezdolności do pracy (zwolnienia lekarskiego) nie jest wystarczające do uzyskania zasiłku. Ustalenie prawa do zasiłku następuje na podstawie zaświadczenia o niezdolności do pracy, ale dokonuje go właściwy organ, w tym wypadku Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Sąd Rejonowy zważył, iż to kto ostatecznie wypłaca danej osobie określone świadczenie (pracodawca – płatnik, czy też organ rentowy) jest kwestią wtórną. Przede wszystkim istotne jest zdaniem Sądu I instancji, czy danej osobie przysługuje prawo do świadczenia. Skoro organ rentowy wydał wobec powódki decyzję odmowną w zakresie zasiłku chorobowego za dany okres Sąd Rejonowy uznał, iż brak było podstaw do obciążenia pozwanego pracodawcy obowiązkiem zapłaty tego świadczenia na rzecz powódki. Z tych też względów Sąd I instancji oddalił powództwo o zasądzenie zasiłku chorobowego za okres od 3 czerwca 2015 roku do 31 października 2015 roku. Sąd Rejonowy wyjaśnił również, iż powódka niesłusznie upatrywała podstawy do wypłaty na jej rzecz zasiłku chorobowego w przepisach ustawy z dnia 26 stycznia 1982 roku Karta Nauczyciela (t.j. Dz. U. z 2014 roku, poz. 191 ze zm.), a konkretnie w art. 27 tej ustawy. Sąd Rejonowy zważył bowiem, iż przepis ten odnosi się do kwestii rozwiązania stosunku pracy z nauczycielem zatrudnionym na czas nieokreślony. Wskazuje on w jakim przypadku możliwe jest rozwiązanie z takim nauczycielem umowy o pracę bez wypowiedzenia w razie niezdolności do pracy nauczyciela spowodowanej chorobą trwającą dłużej niż rok. Sąd Rejonowy wskazał, iż przepis ten faktycznie wskazuje na dość uprzywilejowaną sytuację nauczyciela – pracownika, to jednak w niniejszej sprawie nie miał on zastosowania. Powódka nie odwoływała się od oświadczenia pracodawcy o rozwiązaniu umowy o pracę, a domagała się zasądzenia od pozwanego konkretnej kwoty zasiłku chorobowego w sytuacji, gdy została wydana decyzja odmawiającą powódce prawa do zasiłku chorobowego za określony czas, a jednocześnie nie została wydana decyzja, która zobowiązywałaby pracodawcę do jakiegokolwiek świadczenia na rzecz powódki z tego tytułu. W ocenie Sądu I instancji zatem wbrew twierdzeniom powódki, uzasadnieniem prawnym jej roszczeń w tym zakresie nie mógł być art. 27 ustawy Karta Nauczyciela.

Sąd Rejonowy zważył, iż w związku z oddaleniem powództwa w zakresie żądania zapłaty świadczenia głównego, oddaleniu podlegało również żądanie zapłaty odsetek ustawowych za opóźnienie, jako roszczenie ściśle związane z roszczeniem głównym. Odsetki za opóźnienie są bowiem świadczeniem akcesoryjnym, a warunkiem ich powstania jest istnienie i wymagalność należności głównej. Skoro Sąd Rejonowy uznał, iż brak jest podstaw do zasądzenia należności głównej, to w konsekwencji wskazał na brak podstaw do uwzględnienia żądania w zakresie odsetek.

Za niezasadne Sąd Rejonowy uznał również żądanie powódki zasądzenia od pozwanego na jej rzecz kwoty 2.150 zł tytułem dodatkowego wynagrodzenia rocznego za 2015 rok wraz z odsetkami liczonymi od dnia 31 marca 2016 roku.

Sąd I instancji zważył na treść art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 12 grudnia 1997 roku o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej, zgodnie z którym pracownik nabywa prawo do wynagrodzenia rocznego w pełnej wysokości po przepracowaniu u danego pracodawcy całego roku kalendarzowego. Z kolei w myśl ust. 2 pracownik, który nie przepracował u danego pracodawcy całego roku kalendarzowego, nabywa prawo do wynagrodzenia rocznego w wysokości proporcjonalnej do okresu przepracowanego, pod warunkiem, że okres ten wynosi co najmniej 6 miesięcy. Zamknięty katalog przypadków, w których do nabycia prawa do wynagrodzenia rocznego nie jest wymagane przepracowanie co najmniej 6 miesięcy, przewiduje ust. 3 tego artykułu. W ocenie Sądu Rejonowego nie ulega wątpliwości, że powódka I. Ż. jest „pracownikiem” w rozumieniu ustawy o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej, jako nauczyciel kontraktowy zatrudniony przez Zespół Szkół w W. Liceum Ogólnokształcące w K. (art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 12 grudnia 1997 roku o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej). Sąd I instancji zważył jednak, że powódka i pozwany w sposób odmienny interpretowali użyte w tym przepisie pojęcie „przepracowanie” oraz to, czy okres pozostawania przez pracownika w zatrudnieniu pomimo braku świadczenia pracy z powodu czasowej niezdolności do pracy winno być wliczone do warunkującego uzyskanie prawa do świadczenia co najmniej sześciomiesięcznego okresu pracy w roku kalendarzowym. Powódka twierdziła, że do okresów pracy uwzględnianych przy ustalaniu prawa do dodatkowego wynagrodzenia rocznego należy zaliczyć wszystkie okresy pozostawania w stosunku pracy, nawet jeśli praca nie była faktycznie świadczona, w tym okres przebywania na zwolnieniu lekarskim. Z kolei według strony pozwanej, „przepracowanie” w rozumieniu art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 12 grudnia 1997 roku o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej oznacza faktyczne (efektywne) wykonywanie pracy, a nie tylko pozostawanie w stosunku pracy, zaś ustawowy katalog przerw w świadczeniu pracy w okresie trwania stosunku pracy, które w zakresie nabycia prawa do proporcjonalnej nagrody równoważą okresy przepracowane, jest zamknięty, zaś okresy pobierania przez pracownika niezdolnego do pracy wynagrodzenia i zasiłku chorobowego nie podlegają wliczeniu do sześciomiesięcznego okresu przepracowanego w danym roku kalendarzowym, wymaganego do nabycia prawa do dodatkowego wynagrodzenia rocznego na podstawie art., 2 ust. 2 ustawy o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej. Sąd Rejonowy wskazał, iż zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą Sądu Najwyższego zawarte w art. 2 ustawy pojęcie „przepracowanie” należy rozumieć jako faktyczne (efektywne) przepracowanie u danego pracodawcy, zaś wyliczenie wymienionych w jej art. 2 ust. 3 przypadków, w których przepracowanie co najmniej 6 miesięcy nie jest wymagane, ma charakter wyczerpujący (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 października 2011 roku w sprawie I PK 263/10). Z kolei w uchwale z dnia 7 lipca 2011 rok w sprawie III PZP 3/11 Sąd Najwyższy stwierdził, że okresy pobierania przez pracownika niezdolnego do pracy wynagrodzenia i zasiłku chorobowego nie podlegają wliczeniu do 6-miesięcznego okresu przepracowanego w danym roku kalendarzowym, wymaganego do nabycia prawa do dodatkowego wynagrodzenia rocznego na podstawie art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 12 grudnia 1997 roku o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej. W niniejszej sprawie Sąd Rejonowy za okresy faktycznego świadczenia pracy przez powódkę w 2015 roku uznał jedynie okresy od 1 listopada 2015 roku do 2 listopada 2015 roku oraz od 9 listopada 2015 roku do 17 grudnia 2015 roku. W pozostałych okresach (łącznie 322 dni) powódka nie świadczyła pracy z uwagi na czasową niezdolność do pracy. Tym samym zdaniem Sądu Rejonowego nie spełniła ona warunku faktycznego przepracowania u danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy w roku kalendarzowym. Okres zwolnienia od obowiązku świadczenia pracy z uwagi na czasową niezdolność do pracy nie mieści się również w ocenie Sądu I instancji w zamkniętym katalogu przypadków, w których przepracowanie co najmniej 6 miesięcy nie jest wymagane, określonym w art. 2 ust. 3 ustawy. Sąd Rejonowy uznał zatem, że powódce nie przysługuje skuteczne względem pozwanego roszczenie o wypłatę dodatkowego wynagrodzenia rocznego za 2015 roku i oddalił powództwo we wskazanym zakresie.

Wobec oddalenia powództwa w zakresie żądania głównego, stosownie do zasady odpowiedzialności za wynik procesu, na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 § 1 k.p.c., Sąd Rejonowy w punkcie III wyroku zasądził od powódki na rzecz pozwanego kwotę 1.817 zł, obejmującą kwotę 1.800 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego, ustaloną w oparciu o § 11 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 6 ust. 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu oraz kwotę 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

W zakresie orzeczenia dotyczącego kosztów sądowych (opłaty i wydatki) Sąd Rejonowy odstąpił od obciążania nimi powódki, przejmując je na rachunek Skarbu Państwa. Zgodnie z art. 97 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w toku postępowania z zakresu prawa pracy wydatki obciążające pracownika ponosi tymczasowo Skarb Państwa. Sąd pracy w orzeczeniu kończącym postępowanie w instancji rozstrzyga o tych wydatkach, stosując odpowiednio art. 113 tej ustawy, z tym że obciążenie pracownika tymi wydatkami może nastąpić w wypadkach szczególnie uzasadnionych. Przepis powyższy wprowadza zatem zasadę, że pracownik przegrywający proces nie jest obciążany kosztami, chyba że zajdą szczególnie uzasadnione okoliczności, co nie miało miejsca w niniejszej sprawie.

Z powyższych względów Sąd I instancji orzekł jak w sentencji.

Od powyższego wyroku strona powodowa, w dniu 14 września 2016 roku złożyła apelację zaskarżając w całości orzeczenie Sądu Rejonowego z dnia 10 sierpnia 2016 roku.

Strona apelująca wyrokowi zarzuciła naruszenie:

⚫

art. 379 pkt 1 k.p.c., skutkujące nieważnością postępowania bowiem nastąpiło rozpoznanie sprawy, w której droga sądowa była niedopuszczalna,

⚫

błędne zastosowanie art. 464 § 1 k.p.c.

⚫

błędne zastosowanie art. 2 § 3 k.p.c.

⚫

inne naruszenia procesowe i materialne.

Wobec powyższego powódka wniosła o uchylenie wyroku w całości i ponowne rozpoznanie sprawy. Ewentualnie w razie nieuwzględnienia przez Sąd apelacji powódka wniosła o zwolnienie jej z zasądzonej na rzecz pozwanej kwoty 1817 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, jak i o nieobciążanie jej kosztami postępowania apelacyjnego.

W uzasadnieniu apelacji powódka przedstawiła twierdzenia na poparcie zawartych w niej zarzutów.

Pozwany w odpowiedzi na apelację z dnia 19 stycznia 2015 roku wniósł o oddalenie w całości apelacji powódki.

W uzasadnieniu swojego stanowiska pozwany podniósł między innymi, iż w pełni podziela ustalenia oraz ocenę stanu faktycznego dokonane przez Sąd I instancji. W ocenie pełnomocnika pozwanej apelacja powódki winna zostać oddalona.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Sąd Rejonowy poczynił w niniejszej sprawie prawidłowe ustalenia faktyczne, które Sąd Okręgowy w pełni podziela i przyjmuje za własne. Dokonana zaś ocena prawna nie nasuwa zastrzeżeń co do właściwej wykładni przepisów prawa oraz ich prawidłowego zastosowania. Wobec tego zbędnym jest ich szczegółowe powtarzanie w niniejszym uzasadnieniu (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 1997 roku, wydane w sprawie o sygn. II UKN 61/97; oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 1998 roku, wydany w sprawie o sygn. PKN 339/98, Legalis).

Sąd drugiej instancji związany jest zarzutami zawartymi w apelacji. Związanie zarzutami apelacyjnymi oznacza, że uwzględnienie apelacji możliwe jest jedynie w oparciu o zarzuty powołane przez stronę skarżącą. Zgodnie z uchwałą składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 2008 roku, wydanej w sprawie sygn. akt III CZP 49/07, Sąd drugiej instancji rozpoznający sprawę na skutek apelacji nie jest związany przedstawionymi w niej zarzutami dotyczącymi naruszenia prawa materialnego, wiążą go natomiast zarzuty dotyczące naruszenia prawa procesowego.

W kontekście zgłoszonych zarzutów stwierdzić należy, że spór w niniejszej sprawie sprowadzał się do wykładni przepisów prawa procesowego i prawa materialnego. Sąd Okręgowy zważył, iż zarzuty apelacyjne powódki koncentrowały się na kwestii prawidłowego zastosowania przez Sąd Rejonowy art. 2 § 3 k.p.c., art. 464 § 1 k.p.c., art. 379 pkt 1 k.p.c., art. 27 ust. 2 Karty Nauczyciela.

Sąd Okręgowy zważył, że prawidłowe rozstrzygnięcie każdej sprawy uzależnione jest od spełnienia przez Sąd dwóch obowiązków procesowych, tj. przeprowadzenia postępowania dowodowego w sposób określony przepisami procesowymi oraz dokonania wszechstronnej oceny całokształtu okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej. Przy czym rozstrzygnięcie to winno również znajdować oparcie w przepisach prawa materialnego adekwatnych do poczynionych ustaleń faktycznych. Rozpoznanie zarzutów apelacji winno w pierwszej kolejności dotyczyć zarzutów naruszenia prawa procesowego oraz tych, odnoszących się do ustaleń faktycznych w sprawie, albowiem jedynie w niewadliwie ustalonym stanie faktycznym możliwa jest ocena stosowania przez Sąd I instancji przepisów prawa materialnego.

Zgodnie z art. 2 § 1 kodeksu postępowania cywilnego (Dz.U. z 2016 r. poz. 1822, dalej: k.p.c.) do rozpoznawania spraw cywilnych powołane są sądy powszechne, o ile sprawy te nie należą do właściwości sądów szczególnych, oraz Sąd Najwyższy. Nie są rozpoznawane w postępowaniu sądowym sprawy cywilne, jeżeli przepisy szczególne przekazują je do właściwości innych organów
(§ 3).

W myśl art. 464 § 1 k.p.c. odrzucenie pozwu nie może nastąpić z powodu niedopuszczalności drogi sądowej, gdy do rozpoznania sprawy właściwy jest inny organ. W tym wypadku sąd przekaże mu sprawę. Postanowienie sądu o przekazaniu sprawy może zapaść na posiedzeniu niejawnym. Jeżeli jednak organ ten uprzednio uznał się za niewłaściwy, sąd rozpozna sprawę.

Sąd Rejonowy wbrew zarzutom powódki słusznie przekazał sprawę w zakresie żądania zasądzenia zasiłku chorobowego za okres od 3 listopada 2015 roku do 6 listopada 2015 roku oraz za okres od 17 czerwca 2016 roku do 1 lipca 2016 roku do rozpoznania Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W.. Powódka w treści apelacji podniosła zarzut naruszenia art.2 § 3 k.p.c. jak również art. 464 § 1 k.p.c., z których treści jednoznacznie wynika, iż Sąd I instancji postąpił w sposób zgodny z cytowanymi przepisami. Fakt przekazania sprawy do rozpoznania organowi rentowemu nie zamyka powódce drogi do ewentualnego kwestionowania decyzji, które zapadną w zakresie zasiłku chorobowego za okres od 3 listopada 2015 roku do 6 listopada 2015 roku oraz za okres od 17 czerwca 2016 roku do 1 lipca 2016 roku na drodze sądowej. Sąd jest bowiem uprawniony jedynie do kontrolowania decyzji organu rentowego, a nie do wydawania ich za niego. Charakterystyczną cechą spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych jest to, że w pierwszej kolejności rozpoznawane są przez właściwy organ rentowy. Wskazuje na to treść art. 476 § 2 k.p.c., zgodnie z którym przez sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych rozumie się sprawy, w których wniesiono odwołanie od decyzji organów rentowych, dotyczących m.in. ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia rodzinnego. Mamy tu zatem do czynienia z tzw. warunkową niedopuszczalnością drogi sądowej - tj. z sytuacją, w której sąd nie może rozpoznać sprawy bez uprzedniego wyczerpania postępowania przesądowego. (postanowienie Sądu Apelacyjnego w Gdańsku - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 12 grudnia 2013 roku, sygn. akt III AUz 398/13, Legalis). W pierwszej kolejności w sprawie musi zatem wypowiedzieć się organ rentowy, a następnie powódka może w zakreślonym 30-dniowym terminie złożyć odwołanie do Sądu jeśli nie będzie się zgadzała z wydaną decyzją. Nie ulega wątpliwości, iż Sąd stoi na straży ochrony praw pracowniczych jest jednak związany przepisami prawa. Szereg przepisów w polskim prawie pracy jest ukształtowanych na korzyść pracownika (np. zasada uprzywilejowania z art. 18 k.p.) nie zwalnia go to jednak z obowiązku przestrzegania ustawowych terminów. Zgodnie bowiem z art. 477 ⁹ § 1 k.p.c. odwołania od decyzji organów rentowych wnosi się na piśmie do organu, który wydał decyzję, lub do protokołu sporządzonego przez ten organ, w terminie miesiąca od doręczenia odpisu decyzji. Powódka nie złożyła odwołania od decyzji organu rentowego odmawiającej jej zasiłku chorobowego za okres od dnia 3 czerwca 2015 roku do 31 października 2015 roku w 30-dniowym terminie o czym była pouczona w jej treści. Sąd Rejonowy nie mógł zatem przeprowadzić kontroli prawomocnej decyzji organu rentowego w toku niniejszego postępowania.

Zgodnie z art. 379 pkt. 1 k.p.c. nieważność postępowania zachodzi jeżeli droga sądowa była niedopuszczalna. Sąd I instancji (jak już zostało wskazane) zasadnie przekazał sprawę w zakresie zasiłku chorobowego za okres od 3 listopada 2015 roku do 6 listopada 2015 roku oraz za okres od 17 czerwca 2016 roku do 1 lipca 2016 roku do rozpoznania przez organ rentowy. Bowiem przed wydaniem przez organ rentowy decyzji w sprawie o świadczenie z ubezpieczenia społecznego droga sądowa jest niedopuszczalna. Jeżeli więc Sąd I instancji rozpoznałby sprawę na tym etapie, to z powodu czasowej niedopuszczalności drogi sądowej doszłoby do nieważności postępowania (wyrok Sądu Najwyższego - Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 30 kwietnia 1997 roku, sygn. akt II UKN 85/97). Zatem formułowany przez powódkę zarzut naruszenia art. 379 pkt. 1 k.p.c. jest także chybiony.

Zgodnie z art. 27 ust. 1 Karty Nauczyciela (Dz.U. z 2016 r. poz. 1379) rozwiązanie umowy o pracę zawartej z nauczycielem na czas nieokreślony następuje z końcem roku szkolnego, za trzymiesięcznym wypowiedzeniem. Rozwiązanie umowy o pracę zawartej z nauczycielem na czas nieokreślony może nastąpić w każdym czasie i bez wypowiedzenia w razie niezdolności nauczyciela do pracy z powodu choroby trwającej dłużej niż jeden rok, chyba że w szczególnie uzasadnionych wypadkach lekarz leczący stwierdzi możliwość powrotu do pracy w zawodzie nauczyciela. W tym wypadku okres nieobecności w pracy spowodowanej chorobą może być przedłużony do dwóch lat, licząc łącznie okres niezdolności do pracy i urlopu dla poratowania zdrowia (art. 27 ust. 2 Karty Nauczyciela).

Mając na uwadze zacytowany powyżej art. 27 Karty Nauczyciela, w ocenie Sądu Okręgowego brak jest związku pomiędzy jego treścią a roszczeniami powódki o wypłatę trzynastej pensji za roku 2015. Powódka nie zważyła bowiem na przepis art. 48 Karty Nauczyciela, zgodnie z którym nauczycielowi przysługuje dodatkowe wynagrodzenie roczne na zasadach i w wysokości określonych w ustawie z dnia 12 grudnia 1997 roku o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej. Sąd I instancji zasadnie zatem powołał się na art. 2 ustawy z dnia 12 grudnia 1997 roku o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej oraz jednoznaczne orzecznictwo Sądu Najwyższego w tym uchwałę z dnia 7 lipca 2011 roku (sygn. akt III PZP 3/11). Bezsprzecznie powódka nie przepracowała efektywnie w 2015 roku okresu wymaganego do nabycia prawa to tzw. trzynastej pensji, zatem Sąd Rejonowy słusznie oddalił powództwo w tym zakresie.

Powódka zaskarżając wyrok Sądu I instancji w całości wniosła również o odstąpienie od obciążania jej kosztami postępowania zasądzonymi w pkt. III zaskarżonego wyroku w wysokości 1817 zł. Sąd Okręgowy uznał, iż formułowany przez powódkę zarzut dotyczy naruszenia art. 102 k.p.c. W myśl art. 102 k.p.c. w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Sytuacja ekonomiczna strony przegrywającej nie może automatycznie jednak przesądzać o tym, że zachodzi szczególnie uzasadniony przypadek w rozumieniu powołanego przepisu, uzasadniający odstąpienie od obciążania jej kosztami procesu. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem podstawę do zastosowania art. 102 k.p.c. stanowią konkretne okoliczności danej sprawy, przekonujące o tym, że w rozpoznawanym przypadku obciążenie strony przegrywającej kosztami procesu na rzecz przeciwnika byłoby niesłuszne, czy wręcz niesprawiedliwe. Art. 102 k.p.c. znajduje zastosowanie "w wypadkach szczególnie uzasadnionych", które nie zostały ustawowo zdefiniowane i są każdorazowo oceniane przez sąd orzekający na tle okoliczności konkretnej sprawy, przy czym ocena ta jest pozostawiona swobodnej ocenie sądu. Do okoliczności tych zalicza się nie tylko sytuację majątkową i osobistą strony powodującą, że obciążenie jej kosztami może pozostawać w kolizji z zasadami współżycia społecznego, lecz przy zastosowaniu art. 102 k.p.c. mogą być również brane pod uwagę okoliczności dotyczące charakteru sprawy, precedensowy charakter rozpoznawanej sprawy lub subiektywne przekonanie powoda co do zasadności zgłoszonego roszczenia. Sąd Okręgowy nie dopatrzył się naruszenia art. 102 k.p.c. biorąc pod uwagę okoliczności niniejszej sprawy.

Mając na uwadze powyższe rozważania i ustalenia, Sąd Okręgowy uznał apelację powódki za całkowicie niezasadną, albowiem sformułowane w niej zarzuty w żaden sposób nie wykazały wadliwości orzeczenia Sądu I instancji i stanowiły wyłącznie nieskuteczną polemikę z jego trafnym rozstrzygnięciem. Jak już zostało wskazane, Sąd Rejonowy dokonał prawidłowego ustalenia stanu faktycznego w niniejszej sprawie, z którego wyprowadził prawidłowe i logiczne wnioski – podzielone w całej rozciągłości przez Sąd Okręgowy oraz dokonał prawidłowej subsumpcji ustalonego stanu faktycznego do obowiązujących przepisów prawa. W związku z powyższym, stawiane przez skarżącego zarzuty sprzeczności ustalonego stanu faktycznego z zebranym w sprawie materiałem dowodowym oraz naruszenia przepisów prawa materialnego uznać należało za bezzasadne.

Sąd Okręgowy stwierdził również, że w toku postępowania przed Sądem Rejonowym nie doszło do nieważności postępowania, a Sąd Rejonowy rozpoznał istotę sprawy (art. 386 § 2 i 4 k.p.c.). Nie zachodzą więc, badane z urzędu przez Sąd Okręgowy, przesłanki powodujące konieczność uchylenia zaskarżonego orzeczenia. Sąd Rejonowy rozpoznając sprawę przeprowadził prawidłowo postępowanie dowodowe i w oparciu o zgromadzony materiał dowodowy ustalił stan faktyczny. Ustalenia Sądu Rejonowego pod względem reguł logicznego myślenia, wnioskowania, dokonane zostały w sposób jasny i wynikający z przeprowadzonych dowodów.

Stosownie do treści art. 385 k.p.c. Sąd II instancji oddala apelację, jeżeli jest ona bezzasadna. Wobec powyższego, Sąd Okręgowy, nie podzielając zarzutów strony powodowej oraz argumentów przedstawionych przez nią w apelacji, oddalił apelację wniesioną przez powódkę jako bezzasadną, o czym orzekł w sentencji wyroku.

SSO Anna Kozłowska-Czabańska (spr.) SSO Marcin Graczyk SSO Włodzimierz Czechowicz

ZARZĄDZENIE

(...)

(...)