Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 stycznia 2017 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXI Wydział Pracy w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 31 stycznia 2017 r. w Warszawie

sprawy z powództwa P. Z.

przeciwko Miejskim Zakładom (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w W.

o odszkodowanie

na skutek apelacji wniesionej przez powoda

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy - Żoliborza VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie

z dnia 22 lipca 2016 roku sygn. akt VII P 136/13

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od P. Z. na rzecz Miejskich Zakładów (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. kwotę 180,00 (sto osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu w instancji odwoławczej;

3.  przyznaje z rachunku Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Warszawie na rzecz radcy prawnego K. G. kwotę 180,00 (sto osiemdziesiąt) złotych powiększoną o stawkę podatku od towarów i usług tytułem wynagrodzenia za pomoc prawną udzieloną P. Z. z urzędu.

Agnieszka Kaczmarzyk-Gauzin Dorota Czyżewska Grzegorz Kochan

Sygn. akt. XXI Pa 754/16

UZASADNIENIE

Powód P. Z. pozwem skierowanym przeciwko Miejskim Zakładom (...) spółce z o.o. w W. wniósł o uznanie za niezgodne z prawem rozwiązania umowy o pracę i o przywrócenie do pracy. Do pozwu powód załączył pismo z dnia 9 listopada 2012 r., zawierające oświadczenie pracodawcy o rozwiązaniu z nim umowy o pracę „z powodu ciężkiego naruszenia obowiązków służbowych, polegających na próbie wyniesienia z terenu Oddziału nowej sprężarki układu pneumatycznego typu K. oraz osprzętu w postaci nowego koła pasowego i używanych łączników przewodów pneumatycznych w dniu 25.10.2012r”. W uzasadnieniu pozwu powód podnosił, że zatrzymano mu sprężarkę wraz ze sprzętem, którą legalnie nabył kilka miesięcy wcześniej. Podkreślił, że nie pochodziła ona z zakładu pracy.

Pozwana Miejskie Zakłady (...) sp. z o.o. w odpowiedzi na pozew 4 stycznia 2016 r. wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej spółki kosztów sądowych, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych. W uzasadnieniu podkreślono, że zgodnie z obowiązującym w miejscu pracy pozwanego regulaminem oraz przyjętą praktyką, pracownicy zobowiązani są do deklarowania wniesienia jakiegokolwiek mienia na teren zakładu pracy. Nadto wskazano, że przełożony powoda złożył zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przez powoda przestępstwa kradzieży mienia należącego do pozwanego. Przyczyna uzasadniająca rozwiązanie umowy o pracę z powodem bez wypowiedzenia została sformułowana w sposób jasny, dostatecznie konkretny i zrozumiały dla powoda. W ocenie strony pozwanej wskazana podstawa rozwiązania umowy o pracę była rzeczywista i niewątpliwie uzasadniała podjęcie decyzji o rozwiązaniu z powodem umowy o pracę.

Na rozprawie w dniu 28 sierpnia 2015 r. pełnomocnik powoda zmodyfikował żądania pozwu wnosząc o zasądzenie odszkodowania w wysokości 10 603,38 zł. Stanowisko pełnomocnika strony pozwanej pozostało bez zmian.

Wyrokiem z dnia 22 lipca 2016 r. Sąd Rejonowy dla Warszawy – Żoliborza w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił powództwo oraz ustalił, że powód P. Z. przegrał sprawę w całości i szczegółowe rozliczenie kosztów procesu pozostawił referendarzowi sądowemu.

Sąd Rejonowy ustalił, że P. Z. został ponownie zatrudniony przez (...) Sp. z o.o. w W. od dnia 11 października 1999 r. na podstawie umowy o pracę, ostatnio w pełnym wymiarze czasu pracy, na czas nie określony, na stanowisku kierowcy autobusu.

W (...) Sp. z o.o. w W. obowiązywał regulamin pracy.

W § 8 ust. 1 pkt h) regulaminu pracy określono, że podstawowym obowiązkiem pracownika jest dbać o dobro spółki i jej mienie, w tym w szczególności
o przydzieloną odzież i obuwie oraz zabezpieczyć je przed uszkodzeniem, zniszczeniem lub kradzieżą, a także dbać o jego stan i wygląd.

Zgodnie z § 23 lit. c regulaminu pracy pracownikowi zabrania się wynoszenia poza teren zakładu pracy, bez zezwolenia przełożonego, dokumentów związanych
z pracą, materiałów, części, narzędzi, urządzeń, itp., stanowiących własność pracodawcy. Pracownikowi zabrania się również wykonywania prywatnych prac na terenie zakładu lub z wykorzystaniem narzędzi lub urządzeń należących do pracodawcy, bez jego uprzedniej, pisemnej zgody.

W § 29 ust. 2 pkt d) regulaminu pracy wskazano, że za ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracownika może być uznane wyniesienie z zakładu pracy jakichkolwiek składników majątkowych stanowiących własność pracodawcy bez uprzedniej, pisemnej zgody osoby upoważnionej przez pracodawcę.

(...) sp. z o.o. w W. obowiązywał regulamin ochrony.
W Rozdziale VI ust. 1 regulaminu ochrony wskazano, że osoby uprawnione do wstępu na tereny spółki mogą wnosić i wynosić przedmioty osobistego użytku, przedmioty stanowiące ich służbowe wyposażenie oraz inne przedmioty w związku z wykonywanymi czynnościami służbowymi. Służba ochrony wykonująca czynności związane z ochroną osób i mienia na terenie obiektów spółki ma prawo kontrolować zawartość wnoszonych i wynoszonych bagaży.

Na pracownikach (...) sp. z o.o. w W. ciążył obowiązek zgłoszenia pracownikowi ochrony, że wnoszą na teren zakładu pracy rzeczy osobiste, nie należące do pracodawcy. Obowiązek ten aktualizował się przy wejściu na teren zakładu pracy.

W dniu 25 października 2012 r. P. Z. nie zgłosił pracownikowi ochrony przy wejściu na teren zakładu pracy, wnosił jakiekolwiek rzeczy osobiste, w szczególności własną sprężarkę układu pneumatycznego typu K. oraz osprzętw postaci nowego koła pasowego i używanych łączników przewodów pneumatycznych.

W dniu 25 października 2012 r. P. Z. próbował wynieść z terenu Oddziału P. (...) nową sprężarkę układu pneumatycznego typu K. oraz osprzęt w postaci nowego koła pasowego i używanych łączników przewodów pneumatycznych, należące do pracodawcy (...) sp. z o.o. w W..

P. Z. był członkiem zakładowej organizacji związkowej.

Pismem z dnia 31 października 2012 r. (...) sp. z o.o. w W. skierowanym do Komisji Zakładowej (...) Sierpień 80 Konfederacja, poinformowała, że zamierza rozwiązać z P. Z. umowę o pracę na mocy art. 52 § 1 pkt 1 k.p. Jako przyczynę wskazała ciężkie naruszenie obowiązków służbowych, polegające na próbie wyniesienia z terenu Oddziału nowej sprężarki układu pneumatycznego typu K. oraz osprzętu w postaci nowego koła pasowego i używanych łączników przewodów pneumatycznych w dniu 25 października 2012 roku. Na koniec wniosła o wydanie opinii w ww. sprawie.

W piśmie z dnia 9 listopada 2012 r., (...) sp. z o.o. w W. oświadczyła, że z dniem doręczenia niniejszego pisma, rozwiązuje z P. Z., bez zachowania ustawowego okresu wypowiedzenia, umowę o pracę zawartą w dniu 1 listopada 2000 r. z powodu ciężkiego naruszenia obowiązków służbowych, polegających na próbie wyniesienia z terenu Oddziału nowej sprężarki układu pneumatycznego typu K. oraz osprzętu w postaci nowego koła pasowego i używanych łączników przewodów pneumatycznych w dniu 25 października 2012 r.

P. Z. doręczono ww. pismo, zawierające oświadczenie o rozwiązaniu z nim umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia, w dniu 14 listopada 2012 r.

W treści ww. pisma (...) sp. z o.o. w W. zawarła pouczenie o prawie i terminie wniesienia odwołania do sądu pracy.

Sąd Rejonowy dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie III Wydział Karny wyrokiem z dnia 22 października 2014 r. w sprawie o sygn. akt III K 451/13, uznał P. Z. oskarżonego o to, że: w dniu 25 października 2012 r. w W. przy ul. (...), będąc pracownikiem Miejskich Zakładów (...), z terenu zajezdni autobusowej, usiłował dokonać kradzieży sprężarki do układu pneumatycznego, koła pasowego do sprężarki, 2 szt. łączników kątowych przewodów pneumatycznych z gwintem (...),5, 1 szt. (...),5 do przewodu pneumatycznego oczkowego i 1 szt. (...),5 do przewodu pneumatycznego oczkowego z redukcją (...),6 o łącznej wartości 2 419,00 zł na szkodę Miejskich Zakładów (...) Sp. z o.o., lecz zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na interwencję pracowników ochrony, tj. o czyn. art. 13 § 1 k.k.
w zw. z art. 278 § 1 k.k., za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu.

W sprawie o sygn. akt X Ka 1412/14, wyrokiem z dnia 09 marca 2015 r., Sąd Okręgowy w Warszawie X Wydział Karny Odwoławczy, wydanym na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy – Mokotowa z dnia 22 października 2014 r., sygn. akt III K 451/13, orzekł, że zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy, uznając apelację za oczywiście bezzasadną.

Wynagrodzenie P. Z. liczone jak ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy wynosiło 3 534,46 zł brutto miesięcznie (średnie wynagrodzenie brutto z miesięcy lipiec - wrzesień 2012 r.)

Sąd Rejonowy wskazał, że ustaleń dokonał na podstawie dowodów w postaci złożonych dokumentów, w tym akt osobowych powoda P. Z., a także zeznań świadków: K. J., M. K., D. S. oraz przesłuchania stron, z ograniczeniem do przesłuchania strony powodowej P. Z..

Sąd podkreślił, że treść oraz prawdziwość powołanych wyżej dokumentów, przyjętych przez Sąd za podstawę ustaleń faktycznych w sprawie, nie była kwestionowana przez strony a i Sąd nie znalazł podstaw, by czynić to z urzędu, uwzględniając treść art. 245 k.p.c. Sąd wziął pod uwagę, że dokumenty urzędowe stanowią dowód tego, co zostałow nich urzędowo poświadczone, a dokumenty prywatne stanowią dowód tego, że osoba je podpisująca złożyła oświadczenie o treści zawartej w dokumencie.

Sąd za dowód nieistotny dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy uznał dokument – postanowienie z 9.10.2012 r. Jednocześnie Sąd wskazał, że szczególne znaczenie dla rozstrzygnięcia miał prawomocny wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie III Wydział Karny z dnia 22 października 2014 r. w sprawie o sygn. akt III K 451/13, uznający P. Z. za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu wyczerpującego znamiona czynu z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 278 § 1 k.k.. Wyrok ten stosownie do art. 365 § 1 k.p.c. miał charakter wiążący dla Sądu rozpoznającego niniejszą sprawę.

Sąd uznał zeznania świadka K. J. za wiarygodne, gdyż jak wskazał były spójne i logiczne, korespondujące z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w aktach sprawy. Sąd uznał za istotne zeznania świadka w części dotyczącej obowiązującej u pracodawcy procedury zgłaszania przez pracowników mienia wnoszonego na teren zakładu pracy. W pozostałym zakresie Sąd nie wziął pod uwagę zeznań K. J., wskazując, że nie był on bezpośrednim świadkiem zdarzeń, będących podstawą do rozwiązania z powodem umowy o pracę. Wiedzę o powyższym, jak sam przyznał, czerpał wyłącznie z prywatnych rozmów. Świadek nie posiadał również informacji na temat, czy powód był właścicielem sprężarki.

Sąd dał również wiarę zeznaniom świadków M. K. i D. S., gdyż jak wskazał były one logiczne, szczegółowe, jak i nie pozostawały w sprzeczności z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w aktach sprawy. Zeznania świadków, co do okoliczności zdarzenia z dnia 25 października 2012 r. z udziałem powoda, były spójne i wzajemnie się uzupełniały. Świadkowie zeznawali również w sprawie karnej dotyczącej odpowiedzialności karnej powoda za czyn z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 278 § 1 k.k.

Sąd odmówił waloru wiarygodności zeznaniom powoda wskazując, że były one sprzeczne z materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie, w szczególności zeznaniami świadków K. J., M. K. i D. S.. Na wiarę zasługiwały wyłącznie twierdzenia powoda, co do faktu zatrudnienia w pozwanej spółce oraz członkostwa w związku zawodowym. W ocenie Sądu zeznania powoda stanowiły wyraz prezentowanej w postępowaniu karnym linii obrony.

Sąd Rejonowy uznał, że powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Sąd wskazał, że aby można było zbadać, czy zaistniałe w sprawie rozwiązanie umowy z powodem w trybie art. 52 § 1 pkt 1 k.p. było zgodne z prawem w pierwszej kolejności należało stwierdzić czy nastąpiło ono w terminie krótszym niż miesiąc od momentu uzyskania przez pracodawcę wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy, (o czym stanowi art. 52 § 2 k.p.), a ponadto czy pracodawca zachował wszelkie wymogi formalne wymagane przepisami prawa, zawarte w art. 30 k.p., tj. wymóg formy pisemnej (§ 3), wskazanie w piśmie przyczyny rozwiązania umowy (§ 4) oraz pouczenie pracownika o prawie odwołania do sądu pracy (§ 5).

Zdaniem Sądu Rejonowego strona pozwana spełniła wszelkie formalne wymogi zwolnienia dyscyplinarnego zawarte w art. 30 k.p.. Nadto zachowała przy tym wymagany miesięczny termin, określony w art. 52 § 2 k.p. Rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło w dniu 14 listopada 2012 r., natomiast pozwany uzyskał wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy w dniu 25 października 2012 r.

Sąd podkreślił również, że pozwany zawiadomił reprezentującą powoda zakładową organizację związkową o przyczynie uzasadniającej rozwiązanie z powodem umowy, pismem z dnia 31 października 2012 r. Pismo rozwiązujące z powodem umowę o pracę zostało sporządzone w dniu 9 listopada 2012 r. Do dnia 9 listopada 2012 r., zakładowa organizacja związkowa miała możliwość wyrazić swoją opinię w razie zastrzeżeń, co do zasadności rozwiązania z powodem umowy o pracę. Niemniej, zarówno w aktach sprawy, jak i w aktach osobowych powoda należy odnotować brak takiej opinii.

Sąd Rejonowy zwrócił uwagę, że rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika jest nadzwyczajnym sposobem rozwiązania stosunku pracy w związku, z czym powinno być stosowane przez pracodawcę wyjątkowo ostrożnie. Dla prawidłowego zastosowania art. 52 § 1 pkt 1 k.p. konieczne jest wykazanie przez pracodawcę, jakiego rodzaju obowiązki pracownik naruszył oraz że uchybiając im działał z zamiarem ich naruszenia lub co najmniej z rażącym niedbalstwem. Ponadto w piśmie zawierającym takie oświadczenie pracodawca powinien konkretnie i precyzyjnie wskazać przyczynę tak, aby w toku postępowania sądowego pracownik mógł podjąć rzeczową obronę przed stawianymi mu zarzutami.

Sąd wskazał, że w judykaturze przyjmuje się, że w pojęciu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych mieszczą się trzy elementy: bezprawność zachowania pracownika (naruszenie podstawowego obowiązku pracowniczego), naruszenie albo zagrożenie interesów pracodawcy oraz zawinienie obejmujące zarówno winę umyślną, jak i rażące niedbalstwo.

Za podstawowe Sąd uznał obowiązki wymienione w art. 100 § 1 i 2 k.p. (katalog otwarty), jak również i te, które zgodnie z art. 104 i art. 104 ¹ § 1 k.p., określone są w regulaminie pracy.

Sąd podniósł, że w § 8 ust. 1 pkt h) regulaminu pracy, obowiązującego w pozwanej spółce określono, że podstawowym obowiązkiem pracownika jest dbać o dobro spółki i jej mienie, w tym w szczególności o przydzieloną odzież i obuwie oraz zabezpieczyć je przed uszkodzeniem, zniszczeniem lub kradzieżą, a także dbać o jego stan i wygląd. Zgodnie zas z § 23 lit. c regulaminu pracy pracownikowi zabrania się wynoszenia poza teren zakładu pracy, bez zezwolenia przełożonego, dokumentów związanych z pracą, materiałów, części, narzędzi, urządzeń, itp., stanowiących własność pracodawcy. Z kolei w § 29 ust. 2 pkt d) regulaminu pracy wskazano, że za ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracownika może być uznane wyniesienie z zakładu pracy jakichkolwiek składników majątkowych stanowiących własność pracodawcy bez uprzedniej, pisemnej zgody osoby upoważnionej przez pracodawcę.

Sąd wskazał, że o zakwalifikowaniu działania lub zaniechania pracownika, jako odpowiadającego art. 52 § 1 pkt 1 k.p. nie decyduje wysokość szkody majątkowej, lecz okoliczność, że postępowanie pracownika przedmiotowo bezprawne i podmiotowo zawinione – stanowi zagrożenie interesów pracodawcy (por. wyrok SNz 20 maja 1998 r., sygn. I PKN 135/98, wyrok SN z 15 kwietnia 1999 r., sygn. I PKN 12/99, wyrok SN z 23 września 1997 r., sygn. I PKN 274/97). Przy czym sama bezprawność zachowania pracownika nie wystarcza do przydania naruszeniu obowiązku pracowniczego charakteru ciężkiego. Aby można było zwolnić dyscyplinarnie pracownika, należy jeszcze stwierdzić, że jego działaniom można przypisać znaczny stopień nasilenia złej woli w postaci winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa.

Sąd Rejonowy podniósł, że wina umyślna zachodzi wówczas, gdy pracownik świadomie nie przestrzega nakazów lub zakazów określonych w znanych mu przepisach jeżeli mimo przewidywania wystąpienia szkodliwego skutku swojego zachowania, celowo do niego zmierza lub co najmniej się nań godzi. O stopniu winy wnioskuje się na podstawie całokształtu okoliczności związanych z zachowaniem pracownika.

Z kolei rażące niedbalstwo - jak wskazał Sąd - to o szczególnie naganne zachowanie osoby, odbiegające w sposób drastyczny od modelu należytego zachowania się, powodujące powstanie szkody, choć sprawca szkody mógł i powinien postąpić prawidłowo. Przy ocenianiu rażącego niedbalstwa należy oceniać możliwość przewidywania skutków uwzględniając osobowość poszkodowanego, wiek, doświadczenie życiowe i zawodowe, wykształcenie oraz ogólny poziom intelektualny – a więc chodzi o możliwość przewidywania skutków, jakiej można oczekiwać i jakiej wymaga się od przeciętnego pracownika.

Sąd Rejonowy zaakcentował, że jednym z podstawowych, fundamentalnych obowiązków pracowniczych jest dbanie o dobro zakładu pracy oraz ochrona jego mienia. Podwładny nie może działać na szkodę zakładu pracy oraz przeciwko interesom majątkowym i niemajątkowym pracodawcy. Jeśli zatem pracownik dopuścił się kradzieży - tego rodzaju zachowanie stoi w sprzeczności z nałożonym ustawowo obowiązkiem dbałości o mienie pracodawcy.

Sąd I instancji podzielił stanowisko Sądu Najwyższego, że przy ocenie ciężkości naruszenia obowiązków pracowniczych należy brać pod uwagę zarówno dotychczasowy przebieg pracy jak i postawę pracownika. Jednakże jak zauważył w wypadku pewnych zachowań nawet jednorazowe naruszenie może być podstawą rozwiązania umowy bez wypowiedzenia. Takim zachowaniem jest niewątpliwie w świetle orzecznictwa Sądu Najwyższego kradzież mienia pracodawcy (por. wyrok SN z 10 listopada 1999 r., I PKN 361/99, wyrok SN z 19 listopada 1997 r. i I PKN 378/97, wyrok SN z 12 września 2000 r., I PKN 28/00).

Naruszenie obowiązku dbałości o mienie pracodawcy zdaniem Sądu występuje nie tylko wtedy, gdy czyn pracownika zostanie zakwalifikowany, jako przestępstwo, ale także, gdy czyn stanowić będzie wykroczenie. Nawet przy drobnej kradzieży, która powoduje nieznaczny lub zupełnie nieistotny uszczerbek majątkowy, dochodzi do naruszenia interesu niemajątkowego pracodawcy. Brak stosowanej reakcji na kradzieże stwarzałby zagrożenie dla funkcjonowania zakładu pracy. Niewątpliwie przyłapanie pracownika na kradzieży, uprawnia pracodawcę do rozwiązania z nim stosunku pracy w trybie dyscyplinarnym. Zarzut naruszenia podstawowego obowiązku pracowniczego, jakim jest obowiązek dbałości o mienie zakładu pracy, może być także sformułowany wówczas, gdy pracownik jedynie usiłował dokonać kradzieży czy przywłaszczenia (por. wyrok SN z dnia 12 lipca 2001 r., sygn. I PKN 532/00.

Sąd Rejonowy uznał, że przyczyna rozwiązania umowy o pracę z powodem faktycznie zaistniała, jest prawdziwa, konkretna, obiektywna a sposób jej sformułowania nie budzi wątpliwości, co jest istotą zarzutu stawianego pracownikowi. Ponadto Sąd doszedł do przekonania, że przyczyna ta stanowiła ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych i w pełni uzasadniała ten tryb rozwiązania z powodem stosunku pracy.

Sąd I instancji miał na uwadze, że w stosunku do powoda toczyło się postępowanie karne o czyn zabroniony ustawą karną, który zbieżny był z tym zarzucanym mu przez pracodawcę w rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia.

Sąd wskazał dalej, że przyczyna wskazana w rozwiązaniu umowy o pracę
z powodem pokrywa się z faktem wydania wyroku skazującego przez Sąd Rejonowy dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie III Wydział Karny z dnia 22 października 2014 r. w sprawie o sygn. akt III K 451/13. Sąd zważył, że zgodnie z art. 11 k.p.c. ustalenia wydanego w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku skazującego, co do popełnienia przestępstwa wiążą Sąd w postępowaniu cywilnym.

Sąd Rejonowy podzielił pogląd Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 9 sierpnia 2013 r., sygn. akt I ACa 355/13 , że „Istota związania sądu cywilnego skazującym wyrokiem karnym wyraża się w tym, że w skład podstawy faktycznej rozstrzygnięcia Sądu cywilnego wchodzi czyn opisany w sentencji karnego wyroku skazującego, a Sąd ten pozbawiony jest możliwości dokonywania ustaleń w tym zakresie, w tym w szczególności ustaleń odmiennych niż przeniesione na podstawie tego wyroku z procesu karnego”. Sąd Rejonowy podzielił również stanowisko Sądu Apelacyjnego w Szczecinie zawarte w wyroku z dnia 26 lutego 2014 r., sygn. akt I ACa 859/13, LEX nr 1459061), w którym podniesiono, „że określona w art. 11 k.p.c. moc wiążąca wyroku karnego oznacza, że w sprawie cywilnej niedopuszczalne jest dokonywanie jakichkolwiek własnych ustaleń, co do tych okoliczności, którymi zgodnie z omawianym przepisem, Sąd jest związany w postępowaniu cywilnym. Okoliczności te nie mogą być przedmiotem postępowania dowodowego ani oceny Sądu, a więc nie ma do nich zastosowania zasada swobodnej oceny dowodów (art. 233 k.p.c.),a Sąd w sprawie cywilnej dokonuje tylko subsumcji pod odpowiedni przepis prawa materialnego cywilnego wiążących ustaleń wynikających z wyroku karnego oraz ewentualnych własnych ustaleń dotyczących pozostałych okoliczności istotnych w rozpoznawanej sprawie. W konsekwencji wyłączona jest możliwość dochodzenia roszczeń w sposób sprzeczny z ustaleniami wyroku karnego. Skarżący nie może, więc w postępowaniu cywilnym dowodzić, że na skutek nieprawidłowego dokonania czynności procesowych na etapie postępowania sądowego w sprawie karnej lub postępowania przygotowawczego, został bezpodstawnie skazany za popełnienie przestępstw. Zasada prejudykatu wynikającego ze zdania pierwszego art. 11 k.p.c. ma charakter bezwzględnie obowiązujący w stosunku do sprawcy przestępstwa skazanego w procesie karnym. Osoba taka, jako pozwana w sprawie cywilnej nie może podważać ustaleń wyroku skazującego jej za popełnienie przestępstwa”.

Reasumując Sąd Rejonowy wskazał, że był związany ustaleniami zawartymi w sentencji wyroku skazującego, co do popełnienia przestępstwa i jego kwalifikacji, a więc uwzględniającymi znamiona przestępstwa, za popełnienie, którego powód został prawomocnie skazany. Przy czym zaznaczył, że związanie Sądu w postępowaniu cywilnym nie obejmował elementów uzasadnienia skazującego wyroku karnego, z wyjątkiem ustalenia miejsca i sytuacji, w jakiej przestępstwo zostało popełnione.

W ocenie Sądu, w niniejszej sprawie pracodawca niewątpliwie udowodnił winę powoda. Powód świadomie naruszył zakaz określony w znanych mu przepisach regulaminu pracy. Nadto w przypadku udowodnienia kradzieży czy też usiłowania jej dokonania bezprawność tego czynu jak również zagrożenie interesu majątkowego pracodawcy jest oczywista.

Wobec powyższego Sąd Rejonowy powództwo oddalił.

Sąd wskazał, że o kosztach procesu orzekł zgodnie z dyspozycją art. 98 § 1 k.p.c., zgodnie, z którym strona przegrywająca sprawę zobowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Sąd Rejonowy kierując się dyspozycją przepisu art. 108 § 1 zdanie drugie k.p.c. pozostawił rozstrzygnięcie o kosztach postępowania przed Sądem I instancji referendarzowi sądowemu, z tym ustaleniem, że powód P. Z. przegrał sprawę w całości.

Apelację od powyższego wyroku złożył powód zaskarżając wyrok w całości.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucono:

1. naruszenie prawa procesowego - art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów poprzez odmowę dania wiary zeznaniom powoda w zakresie w jakim zeznał on, że zatrzymane przy nim rzeczy - sprężarka układu pneumatycznego typu K. oraz osprzęt w postaci koła pasowego i łączników przewodów pneumatycznych były jego własnością natomiast istotnie nie zgłosił ich przy wnoszeniu na teren zakładu pracy,

2. naruszenie prawa procesowego - art. 233 k.p.c. - poprzez ustalenie, że powód dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych poprzez próbę wyniesienia poza zakład pracy mienia pracodawcy co w pełni uzasadniało rozwiązanie z powodem stosunku pracy, podczas gdy w istocie dopuścił się jedynie lekkiego naruszenia obowiązków pracowniczych przez naruszenie regulaminu pracy w postaci nie powiadomienia pracodawcy o wniesieniu na teren zakładu pracy należących do niego urządzeń.

Wskazując na powyższe zarzuty apelujący wniósł o zmianę w całości wyroku w ten sposób że:

- w punkcie I wyroku zasądzić od pozwanego Miejskich Zakładów (...) sp. z o.o. w W. na rzecz powoda P. Z. kwotę 10.603,38zł z odsetkami w ustawowej wysokości od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty

- w punkcie II wyroku rozstrzygnąć o kosztach procesu ustalając, że powód wygrał sprawę w całości oraz przyznać radcy prawnemu K. G. wynagrodzenie wg norm przepisanych za zastępstwo procesowe z urzędu obejmującego także zwrot kosztów korespondencji zgodnie ze złożonym spisem tych kosztów.

Nadto apelujący wniósł o przyznanie pełnomocnikowi powoda wynagrodzenia wg norm przepisanych za zastępstwo procesowe w postępowaniu odwoławczym sprawowane z urzędu wobec nie opłacenia tej pomocy prawnej w całości ani w części.

W uzasadnieniu apelacji powód podniósł w szczególności, że nie kwestionuje samej treści art. 11 k.p.c, natomiast jest zdania, że nie należy stosować go automatycznie, bez przeprowadzenia przez Sąd w sprawie cywilnej, a szczególności z zakresu prawa pracy postępowania dowodowego we własnym zakresie, które może prowadzić - skoro jest przeprowadzane przez Sąd - do ustaleń odmiennych od ustaleń zawartych w wyroku wydanym w sprawie karnej. Temu zresztą służyło przeprowadzenie postępowania dowodowego w niniejszej sprawie w postaci szczególnie dowodów osobowych - przesłuchania świadków i powoda w charakterze strony.

W odpowiedzi na apelację pozwana Miejskie Zakłady (...) sp. z o.o. wniosło o oddalenia apelacji w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych za II instancję.

Sąd Okręgowy, zważył co następuje:

Apelacja jako nieuzasadniona, podlegała oddaleniu.

Zarzut naruszenia art. 233 k.p.c. jest bezzasadny. Przepis ten ustanawia zasadę swobodnej oceny dowodów, w myśl której sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów stosownie do własnego przekonania, w oparciu o wszechstronne rozważenie zebranego w sprawie materiału, a więc biorąc pod uwagę wszystkie dowody przeprowadzone w postępowaniu oraz wszelkie - mające znaczenie dla ich mocy i wiarygodności - okoliczności towarzyszące ich przeprowadzaniu (por. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 11 lipca 2002 r., IV CKN 1218/00, niepubl., LEX nr 80266). Granice swobodnej oceny dowodów winny być wyznaczone wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego oraz regułami logicznego myślenia, w świetle których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych, a wiążąc ich moc i wiarygodność odnosi je do pozostałego materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 1999 r., II UKN 685/98, OSNAPiUS 2000, Nr 17, poz. 655). Postawienie zarzutu naruszenia tego przepisu nie może polegać na zaprezentowaniu przez skarżącego stanu faktycznego przyjętego przez niego na podstawie własnej oceny dowodów; skarżący może tylko wykazywać, posługując się wyłącznie argumentami jurydycznymi, że sąd rażąco naruszył ustanowione w wymienionym przepisie zasady oceny wiarygodności i mocy dowodów i że naruszenie to miało wpływ na wynik sprawy (por. postanowienie Sądu Najwyższego z 14 stycznia 2000 r., I CKN 1169/99, OSNC 2000, nr 7-8, poz. 139, oraz wyrok Sądu Najwyższego z 7 stycznia 2005 r., IV CK 387/04, niepubl.).

Skarżący - chcąc podważyć ocenę dowodów zastosowaną przez sąd - powinien wykazać istotne błędy logicznego rozumowania, sprzeczności dokonanej przez sąd oceny z doświadczeniem życiowym, brak wszechstronności, czy też bezzasadne pominięcie dowodów, które mogłyby prowadzić do wniosków odmiennych, aniżeli te, które stanowiły podstawę rozstrzygnięcia.

W ocenie Sądu odwoławczego, Sąd Rejonowy dokonując oceny materiału dowodowego zgromadzonego w toku postępowania, nie dopuścił się naruszenia wskazanych reguł. Wnioski Sądu I instancji zostały logicznie powiązane z zebranym w sprawie materiałem dowodowym. Sąd ten nie przekroczył granic swobodnej oceny dowodów i nie popełnił błędów w logicznym rozumowaniu. Zwrócić należy uwagę, że w przedmiotowej sprawie Sąd Rejonowy przeprowadził postępowanie dowodowe, zostali przesłuchani świadkowie oraz powód. Sąd I instancji wyczerpująco w uzasadnieniu wypowiedział się co do powodów, dla których obdarzył wiarygodnością dowody przedstawione przez strony a Sąd Okręgowy nie znajduje podstaw do uznania, że przy tej ocenie została przekroczona granica swobodnej oceny dowodów. Przepis ten zawiera nakaz - nie doznający wyjątku, aby wyrażona ocena w aspekcie wiarygodności dokonana była na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału w sprawie oraz uwzględnienie wszystkich dowodów przeprowadzonych postępowaniu. Wyraz tej oceny Sądu Rejonowego znalazł się w motywach wyroku, zaś Sąd Okręgowy w pełni ją podziela.

Należy wskazać, że szczególne znaczenie dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy miał fakt, że w stosunku do powoda toczyło się postępowanie karne o czyn z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 278 § 1 k.k., który to czyn był zbieżny z przyczyną wskazaną w oświadczeniu pracodawcy o rozwiązaniu umowy o pracę z powodem. Prawomocnym wyrokiem z dnia 22 października 2014 r., wydanym w sprawie o sygn. akt: III K 451/13 Sąd Rejonowy dla Warszawy Mokotowa w Warszawie III Wydział Karny, uznał powoda za winnego tego, że w dniu 25 października 2012 r., w W., przy ul. (...), będąc pracownikiem Miejskich Zakładów (...) sp. z o.o., z terenu zajezdni autobusowej, usiłował dokonać kradzieży sprężarki do układu pneumatycznego, koła pasowego do sprężarki, 2 szt. łączników kątowych przewodów pneumatycznych z gwintem (...),5, 1 szt. S. M.,5 do przewodu pneumatycznego oczkowego i 1 szt. Ś. M.,5 do przewodu pneumatycznego oczkowego z redukcją (...),6 o łącznej wartości 2.419 zł na szkodę Miejskich Zakładów (...) sp. z o.o., lecz zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na interwencję pracowników ochrony, tj., o czyn z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 278 § 1 k.k.

Profesjonalny pełnomocnik powoda podniósł, że nie podnosi zarzutu naruszenia prawa materialnego w postaci art. 52 § 2 k.p. Jednocześnie wskazał w uzasadnieniu apelacji, że nie kwestionuje samej treści art. 11 k.p.c. aczkolwiek stoi na stanowisku, że powyższego przepisu nie należy stosować automatycznie bez przeprowadzenia przez Sąd w sprawie cywilnej, a w szczególności z zakresu prawa pracy postępowania dowodowego we własnym zakresie, które może prowadzić do ustaleń odmiennych od ustaleń zawartych w wyroku wydanym w sprawie karnej.

Zdaniem Sądu Okręgowego, art. 11 k.p.c. został prawidłowo zastosowany w niniejszej sprawie. Sąd przyjął bowiem, że przyczyna rozwiązania umowy o pracę wskazana w oświadczeniu pracodawcy w przedmiocie rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia potwierdzona została wydanym później wyrokiem skazującym. Zgodnie z treścią art. 11 k.p.c. ustalenia wyroku skazującego wydanego w postępowaniu karnym wiążą sąd w postępowaniu cywilnym (a więc i w rozpoznawanej sprawie) co do popełnienia przestępstwa. Sąd nie mógł zatem przyjąć wbrew ustaleniom wyroku skazującego, że powód nie dopuścił się usiłowania dokonania kradzieży sprężarki do układu pneumatycznego, koła pasowego do sprężarki, 2 szt. łączników kątowych przewodów pneumatycznych z gwintem (...),5, 1 szt. S. M.,5 do przewodu pneumatycznego oczkowego i 1 szt. Ś. M.,5 do przewodu pneumatycznego oczkowego z redukcją (...),6 na szkodę Miejskich Zakładów (...) sp. z o.o.

Sąd, rozpoznając sprawę cywilną, musi przyjąć, że skazany popełnił przestępstwo przypisane mu wyrokiem karnym (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 kwietnia 1977 r., sygn. akt IV PR 63/77, LEX nr 7928), a w postępowaniu cywilnym powód nie może bronić się zarzutem, że nie popełnił przestępstwa, za które został skazany prawomocnym wyrokiem wydanym w postępowaniu karnym, ani też że przestępstwem tym nie wyrządził szkody. Związanie dotyczy ustalonych w sentencji wyroku znamion przestępstwa, a także okoliczności jego popełnienia, dotyczących czasu, miejsca, poczytalności sprawcy itp. Wszelkie inne ustalenia prawomocnego, skazującego wyroku karnego, wykraczające poza elementy stanu faktycznego przestępstwa, nie mają mocy wiążącej dla sądu cywilnego, nawet jeśli są zawarte w sentencji wyroku. Nie są wiążące okoliczności powołane w uzasadnieniu wyroku. Nie można też traktować uzasadnienia wyroku karnego, czy jego fragmentów, jako dokumentu ze wszystkimi skutkami procesowymi, jakie kodeks postępowania cywilnego wiąże z dokumentami urzędowymi - art. 244 i 252 k.p.c. Sąd cywilny może więc czynić własne ustalenia w zakresie okoliczności, które nie dotyczą popełnienia przestępstwa, mimo że pozostają w związku z przestępstwem. Ustalenia te mogą różnić się od tych, których dokonał sąd karny (wyroki Sądu Najwyższego z dnia 17 czerwca 2005 r., sygn. akt III CK 642/04, LEX nr 177207, oraz z dnia 6 marca 1974 r., sygn. akt II CR 46/74, OSP 1975, z. 3, poz. 63).

W pojęciu „ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych", o którym mowa w art. 52 k.p. zgodnie z ugruntowanym w orzecznictwie poglądem mieszczą się trzy elementy, a mianowicie:

- bezprawność zachowania pracownika (naruszenie podstawowego obowiązku pracowniczego),

- naruszenie albo zagrożenie interesów pracodawcy;

- zawinienie obejmujące zarówno winę umyślną, jak i rażące niedbalstwo, które jest postacią winy nieumyślnej, której nasilenie wyraża się w całkowitym ignorowaniu następstw działania, jeżeli rodzaj wykonywanych obowiązków lub zajmowane stanowisko nakazują szczególną przezorność i ostrożność w działaniu. Samo zagrożenie lub naruszenie interesów pracodawcy nie może więc uzasadniać rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia w trybie art. 52 § 1 pkt 1 k.p. Podobnie, nie uzasadnia rozwiązania umowy o pracę w tym trybie sama tylko bezprawność zachowania pracownika. Dopiero łączne wystąpienie wyżej wymienionych trzech elementów składających się na pojęcie „ciężkiego naruszenia obowiązków pracowniczych” będzie zatem stanowić uzasadnioną przyczyną rozwiązania z pracownikiem umowy o pracę na podstawie art. 52 § 1 pkt 1 k.p.

Nie budzi żadnych wątpliwości w orzecznictwie, że usiłowanie dokonania kradzieży na szkodę pracodawcy jest dokonaniem ciężkiego naruszenia tych obowiązków. Już w fazie usiłowania dokonania kradzieży naruszony zostaje obowiązek dbałości o mienie pracodawcy, wynikający z art. 100 § 2 pkt 4 k.p. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 lipca 2001 r. I PKN 532/00, Legalis numer 50950). Wina pozwanego została przesądzona prawomocnym wyrokiem karnym, który to wyrok wiąże sąd cywilny na podstawie art. 11 k.p.c. W świetle powyższego wyroku uznać należało, że powód dopuścił się naruszenia podstawowego obowiązku pracowniczego jakim jest dbanie o mienie pracodawcy w sposób umyślny a powyższe stanowiło zagrożenie interesów pozwanego.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. apelację powoda oddalił.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 108 k.p.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, wskazaną w art. 98 § 1 k.p.c. Zgodnie z art. 98 § 3 k.p.c. do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata/radcę prawnego zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata/radcy prawnego, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez Sąd osobistego stawiennictwa strony. Wysokość wynagrodzenia pełnomocników pozwanych, będących radcami prawnymi ustalono na podstawie § 9 ust. 1 pkt. 1 w zw. z § 10 ust. 1 pkt. 1 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804).

Sąd Okręgowy przyznał z rachunku Skarbu Państwa wynagrodzenie na rzecz pełnomocnika powoda z urzędu na podstawie art. 22 ³ustawy o radcach prawnych z dnia 6 lipca 1982 r. (Dz.U. Nr 19, poz. 145 ze zm.), ustalając wysokość wynagrodzenia § 15 ust. 1 w zw. z § 16 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1805). Sąd podwyższył wynagrodzenie o kwotę podatku od towarów i usług stosownie do § 3 ww. Rozporządzenia.