Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 27 października 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze odmówił S. R. prawa do emerytury. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że ubezpieczony nie udowodnił 15 - letniego okresu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Organ rentowy przyjął, iż wnioskodawca posiada staż sumaryczny w wysokości 25 lat, 1 miesiąca i 21 dni.

/decyzja – k. 23 nienum. akt rentowych/

S. R. wniósł odwołanie od powyższej decyzji i przyznanie prawa do emerytury, podnosząc, że ze świadectw pracy wynika, że pracował w pełnym wymiarze czasu pracy jako piekarz - piecowy.

/odwołanie – k. 2/

W odpowiedzi na odwołanie pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie, argumentując, jak w zaskarżonej decyzji. Wskazał, że brak było podstaw do zaliczenia okresu pracy do pracy w warunkach szczególnych – w Produkcyjno – Handlowej Spółdzielni (...) w Ł. od 7 sierpnia 1975 r do 31 stycznia 1991 r (w tym służba wojskowa od 26 października 1976 r do 18 października 1978 r) (15 lat, 5 miesięcy i 5 dni), od 1 lutego 1991 do 31 maja 1992 (1 rok 4 miesiące), oraz w PPHU (...) od 1 listopada 1993 do 31 grudnia 1998 r.(5 lat i 1 miesiąc), z uwagi na to, że złożone świadectwa pracy nie spełniają przesłanek określonych w przepisach.

/odpowiedź na odwołanie – k. 4/

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony S. R. urodził się w dniu (...).

W dniu 4 października 2016 roku ubezpieczony złożył wniosek o emeryturę.

Ubezpieczony nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego. Ubezpieczony na dzień 1 stycznia 1999 roku udokumentował 25 lat ogólnego stażu pracy.

/okoliczności bezsporne, wniosek – k. 1, decyzja – k.23. akt ZUS/

W okresie od 1 września 1973 r do 30 czerwca 1975 r wnioskodawca był zatrudniony w (...) Zakładach (...) w Ł. na stanowisku ucznia – piekarza.

/świadectwo pracy – k. 7 akt ZUS, umowa w aktach osobowych – k. 52/

W okresie od 7 sierpnia 1975 r do 31 stycznia 1991 r wnioskodawca był zatrudniony w Produkcyjno – Handlowej Spółdzielni (...) w Ł. na stanowisku piekarza – piecowego. W okresie 26 października 1976 r do 18 października 1978 r odbywał służbę wojskową, w okresie od 19 października 1978 r do 17 listopada 1978 r korzystał z urlopu bezpłatnego.

/świadectwo pracy – k. 8,umowa, aneksy do umów – akta osobowe – 52/

W okresie od 1 lutego 1991 roku do 31 maja 1992 r wnioskodawca był zatrudniony w Produkcyjno – Handlowej Spółdzielni (...) w Ł. – Ajencji, na stanowisku piekarza – pracownika ajenta.

/świadectwo pracy – k. 9 akt ZUS/

W okresie od 1 listopada 1993 r do 30 grudnia 2006 r wnioskodawca był zatrudniony na stanowisku piekarza – piecowego w pełnym wymiarze czasu pracy w PPHU (...) w K., w pkt. 8 świadectwa pracy wskazano, że wnioskodawca wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze – obsługa pieca węglowego do wypieku pieczywa.

/świadectwo pracy – k. 12 akt ZUS, umowa – k. 11 akt ZUS/

W spornych okresach wnioskodawca pracował przy piecach przy wypieku pieczywa. Jako uczeń był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w ramach przyuczenia do zawodu. Czyścił piec, utrzymywał jego temperaturę, wkładał pieczywo i przesuwał je oraz wyjmował. Piec był opalany węglem. Palił w piecu, sypał węgiel. W wolnej chwili, gdy pieczywo wypiekało się, pomagał przy skręcaniu ciasta. Każdy piecowy miał obowiązek dojść do stołu i zobaczyć, co będzie wypiekał.

/zeznania wnioskodawcy – e – prot. z dnia 10.03.16 00:02:02 w zw. z e – prot.z dnia 11.04.17 00:06.41 , zeznania świadka W. R. – e – prot. z dnia 10.03.16 00:10:31., S. A. 00:17:15 , H. W. - prot. z dnia 11.04.17 00:02:23,/

W dniu 12 marca 1983 r zostało wystawione świadectwo wykonywania pracy zaliczonej do pierwszej kategorii zatrudnienia w okresie od 7 sierpnia 1975 r do 25 października 1976 r i od 17 listopada 78 r do nadal na stanowisku piekarza, wymienionym w dziale X poz. Nr 1 pkt. 11 wykazu stanowiącego zał. nr 1 do uchwały nr 9 zarządu Społem (...) z dnia 30.08.1982 r w sprawie prac zaliczonych do pierwszej kategorii zatrudnienia w jednostkach spółdzielczości spożywców.

/świadectwo pracy – akta osobowe k. 52/

Sąd dokonał następującej oceny dowodów i zważył, co następuje:

Odwołanie jest zasadne.

Postępowanie w niniejszej sprawie sprowadziło się do rozstrzygnięcia czy okres pracy ubezpieczonego- w Produkcyjno Handlowej Spółdzielni (...) w Ł. i PPHU (...) w K., był okresem pracy w warunkach szczególnych.

Zgodnie z treścią art.184 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2016 roku, poz.887) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art.32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Stosownie do treści art.184 ust.2 ww. ustawy, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2013 roku, emerytura, o której mowa w ust.1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Prawo do emerytury na podstawie art.184 ww. ustawy przysługuje ubezpieczonemu, który na dzień wejścia w życie ustawy (1 stycznia 1999 roku) spełnił określone w niej wymogi stażowe, a po tej dacie osiągnął wymagany wiek, niezależnie od tego czy w chwili osiągnięcia tego wieku wykonywał pracę w szczególnych warunkach, czy wykonywał inną pracę i czy pozostawał w zatrudnieniu.

Z treści przepisu art.32 ww. ustawy wynika, że możliwe jest wcześniejsze przejście na emeryturę przez pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie art.32 ust.4 ww. ustawy wiek emerytalny, o którym mowa w ust.1 rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki na podstawie którym osobom wymienionym w ust.2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Za dotychczasowe przepisy (w rozumieniu art.32 ust.4 ww. ustawy) należy uważać przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. nr 8, poz.43), ale wyłącznie w zakresie regulowanym przez ww. ustawę o emeryturach i rentach, a więc co do wieku emerytalnego, rodzaju prac lub stanowisk oraz warunków, na jakich osobom wykonującym prace określone w ust.2 i ust.3 art. 32 tej ustawy przysługuje prawo do emerytury (uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 13 lutego 2002 roku, III ZP 30/01, OSNAP 2002/10/243 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 września 2009 roku, II UK 31/09, Lex nr 559949).

Zgodnie z treścią §3 i 4 ww. rozporządzenia za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia. Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Powołany wykaz wskazuje wszystkie te prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego.

W wykazie tym do pracy w szczególnych warunkach zostały zaliczone prace w postaci prac przy wypieku pieczywa ( wykaz A dział X punkt 11).

Dokonując oceny warunku stałej pracy na stanowisku wymienionym w tym punkcie należy mieć na uwadze również czynności przygotowawcze, które wiążą się z wykonywaniem danej pracy. Praca świadczona w warunkach szczególnych przy wypieku pieczywa dotyczy nie tylko wkładania i wyciągania pieczywa z pieca, lecz odnosi się do innych czynności, które funkcjonalnie łączą się z wypiekiem pieczywa i obejmuje czynności przygotowawcze. Gdyby ustawodawca zamierzał do okresów pracy w warunkach szczególnych zaliczyć tylko ostatnie czynności w procesie produkcji pieczywa, to posłużyłby się określeniem „wypiek pieczywa”, czy „prace polegające na wypieku pieczywa”, a nie „prace przy wypieku pieczywa”./tak SA w Krakowie w wyroku z dnia 30.11.2016 r, w sprawie III AUa 199/16/

Regulacja § 2 rozporządzenia, statuująca ograniczenia dowodowe i obowiązująca w postępowaniu przed organem rentowym, nie ma zastosowania w postępowaniu odwoławczym przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. W konsekwencji okoliczność i okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach Sąd uprawniony jest ustalać także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy, w tym zeznaniami świadków (por. uchwała Sądu Najwyższego z 27 maja 1985 r. sygn. III UZP 5/85 – LEX 14635, uchwała Sądu Najwyższego z 10 marca 1984 r. III UZP 6/84 – LEX 14625).

Wcześniejsza emerytura jest dla powszechnego systemu świadczeń emerytalnych instytucją wyjątkową, określającą szczególne uprawnienia uprzywilejowanego kręgu podmiotów, stąd wymaga ścisłej wykładni i pewnego ustalenia przesłanek prawa. Należy jednak podkreślić, że brak świadectwa pracy wykonywanej w warunkach szczególnych nie przekreśla ustalania, że tego rodzaju praca była wykonywana. W szczególności ubezpieczony może wykazywać innymi środkami dowodowymi, że praca świadczona była w warunkach szczególnych. W postępowaniu z zakresu ubezpieczeń społecznych stosuje się bowiem te same reguły dowodzenia, jak w zwykłym procesie cywilnym. W szczególności zastosowanie mają art. 6 k.c., art. 232 k.p.c. Strony mają też prawo podważać moc dowodową dokumentów, w tym także świadectwa pracy, które jest dokumentem prywatnym i podlega ocenie przez sąd zgodnie z zasadami art. 233 § 1 k.p.c. W postępowaniu sądowym nie jest dopuszczalne oparcie się wyłącznie na zeznaniach świadków, w sytuacji, gdy z dokumentów wynikają okoliczności przeciwne./tak SA w Szczecinie w wyroku z dnia 20 lipca 2016 r, III AUa 690/15, LEX nr 2121869 /.

W sprawie o emeryturę w obniżonym wieku z tytułu pracy w warunkach szczególnych, gdzie przedmiotem ustaleń sądu ma być charakter zatrudnienia, dokonywanie ustaleń stanu faktycznego odbywa się z reguły poprzez przeprowadzenie dowodów osobowych oraz - o ile to jest możliwe - dowodów z dokumentów znajdujących się w aktach osobowych. Osobowe źródła dowodowe (w tym zarówno zeznania świadków, jak i strony procesowej) muszą być skonfrontowane z istniejącą dokumentacją i dopiero uzyskanie przekonania graniczącego z pewnością co do przebiegu zatrudnienia, może pozwolić na pozytywne rozstrzygnięcie o prawie do emerytury. Ocena osobowych źródeł dowodowych musi być przy tym wolna od jakiejkolwiek dowolności, uwzględniając reguły logiki oraz zasady doświadczenia zawodowego./tak SA w Szczecinie w wyroku z dnia 27 października 2016 r III AUa 41/16 LEX nr 2151525/

Dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 czerwca 2011 r. I UK 393/10).

W orzecznictwie (por. np. wyrok z dnia 15 grudnia 1997 r., II UKN 417/97, OSNAPiUS 1998 nr 21, poz. 638) przyjmuje się, że nie korzysta z uprawnienia do emerytury w niższym wieku emerytalnym pracownik, który nie udowodnił, że wykonywał pracę w szczególnych warunkach w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku. Z rozważań zawartych w tym orzeczeniu należy wyprowadzić nadto wniosek, iż - ze względu na charakter omawianego świadczenia (wcześniejsza emerytura) - przepisy rozporządzenia należy wykładać ściśle.

Pełne zatrudnienie w warunkach szczególnych pojmowane jest jako bezwzględna cecha tego zatrudnienia jako uprawniającego do świadczeń z ubezpieczenia emerytalnego. Możliwe jest przy tym łączenie w przebiegu dniówki prac o różnym charakterze polegające na wykonywaniu nie jednego, lecz kilku rodzajów prac w szczególnych warunkach, wymienionych w wykazie. W takim wypadku do czasu pracy w warunkach szczególnych zlicza się czas równolegle wykonywanych czynności tylko wtedy, gdy różne prace wszystkie łącznie lub każda z osobna odpowiadają pracom w szczególnych warunkach i wszystkie razem wykonywane są stale i w pełnym wymiarze czasu pracy./tak SA w Łodzi w wyroku z dnia z dnia 2 czerwca 2016 r., III AUa 1687/15, LEX nr 2062050/

Z przywileju przejścia na emeryturę w niższym wieku emerytalnym, przysługującego pracownikom zatrudnionym w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, mogą korzystać wyłącznie pracownicy, którzy byli rzeczywiście zatrudnieni stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w szkodliwych warunkach pracy. Oznacza to, że nie jest dopuszczalne uwzględnianie przy ustalaniu okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, innych równocześnie wykonywanych prac w ramach dobowej miary czasu pracy, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika./tak SA w Łodzi w wyroku z dnia z dnia 18 kwietnia 2016 r. ,III AUa 1636/15, LEX nr 2044356/.

Mając powyższe na uwadze Sąd na okoliczność pracy wykonywanej
przez wnioskodawcę w szczególnych warunkach dopuścił dowód z zeznań świadków
i z przesłuchania wnioskodawcy oraz przeprowadził dowód z dostępnej dokumentacji osobowej ze spornego okresu zatrudnienia. W ocenie Sądu zeznania świadków i wnioskodawcy są logiczne, spójne i wzajemnie się uzupełniają, nadto nie są sprzeczne z dokumentacją osobową.

Z ustaleń poczynionych na podstawie zgromadzonego w ten sposób materiału dowodowego wynika, że w okresie od 7 sierpnia 1975 r do 31 stycznia 1991 r wnioskodawca był zatrudniony w Produkcyjno – Handlowej Spółdzielni (...) w Ł. na stanowisku piekarza – piecowego. W okresie 26 października 1976 r do 18 października 1978 r odbywał służbę wojskową, w okresie od 19 października 1978 r do 17 listopada 1978 r korzystał z urlopu bezpłatnego. Następnie w okresie od 1 lutego 1991 roku do 31 maja 1992 r wnioskodawca był zatrudniony w Produkcyjno – Handlowej Spółdzielni (...) w Ł. – Ajencji, na stanowisku piekarza – pracownika ajenta.W okresie od 1 listopada 1993 r do 30 grudnia 2006 r wnioskodawca był zatrudniony na stanowisku piekarza – piecowego w pełnym wymiarze czasu pracy w PPHU (...) w K., a w pkt. 8 świadectwa pracy wskazano, że wnioskodawca wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze – obsługa pieca węglowego do wypieku pieczywa.

W spornych okresach wnioskodawca pracował przy piecach przy wypieku pieczywa. Także jako uczeń był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w ramach przyuczenia do zawodu. Czyścił piec, utrzymywał jego temperaturę, wkładał pieczywo i przesuwał je oraz wyjmował. Piec był opalany węglem. Palił w piecu, sypał węgiel. W wolnej chwili, gdy pieczywo wypiekało się, pomagał przy skręcaniu ciasta. Każdy piecowy miał obowiązek dojść do stołu i zobaczyć, co będzie wypiekał.

W dniu 12 marca 1983 r zostało wystawione także świadectwo wykonywania pracy zaliczonej do pierwszej kategorii zatrudnienia w okresie od 7 sierpnia 1975 r do 25 października 1976 r i od 17 listopada 78 r do nadal na stanowisku piekarza, wymienionym w dziale X poz. Nr 1 pkt. 11 wykazu stanowiącego zał. nr 1 do uchwały nr 9 zarządu Społem (...) z dnia 30.08.1982 r w sprawie prac zaliczonych do pierwszej kategorii zatrudnienia w jednostkach spółdzielczości spożywców.

Zebrany w niniejszej sprawie materiał dowodowy wskazuje zatem, że ubezpieczony zajmował się pracami związanymi z pracą przy wypieku pieczywa i stanowiły one pracę w warunkach szczególnych w rozumieniu cytowanych przepisów. Także czynności w postaci przygotowania pieczywa do wypieku (pomoc przy skręcaniu ciasta) należało zaliczyć do pracy w warunkach szczególnych, traktując je jako czynności przygotowawcze do wypieku pieczywa, nadto były to czynności incydentalnie, w wymiarze nieznaczącym dla wymiaru czasu pracy w warunkach szczególnych./por. w tym zakresie Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 29 czerwca 2015 r. ,III AUa 1224/14, LEX nr 1771016/

Reasumując z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż ubezpieczony spełnia wszystkie warunki do przyznania prawa do emerytury określone w art.184 ust.1 ww. ustawy, bowiem okres zatrudnienia w spornych zakładzie w warunkach szczególnym daje wnioskodawcy ponad 15 lat pracy w takich warunkach (nawet przy odliczeniu służby wojskowej o okresu pracy do dnia odbyci tej służb). Pozostałe warunki nie były sporne między stronami.

Wniosków dowodowych mających wykazać okoliczności przeciwne organ rentowy nie zgłosił.

Wobec powyższego podstawie art.477 ¹⁴§2 k.p.c. Sąd zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury .

O dacie przyznania prawa do emerytury, Sąd orzekł na podstawie art. 100 w zw. z art. 129ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, przyznając prawo do emerytury od dnia 12 października 2016 roku, w związku ze spełnieniem w tym dniu wszystkich przesłanek uprawniających o świadczenia (ukończenie 60 roku życia).

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełn. ZUS wraz z aktami rentowymi