Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 10 sierpnia 2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W. stwierdził, że A. K. od dnia 1 lutego 2015 r. nie podlega ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu z tytułu zatrudnienia u płatnika składek ,, E. .pl (...)”. W uzasadnieniu decyzji, organ rentowy wskazał , że płatnik składek złożył dokument zgłoszeniowy za A. K. w dniu 15 marca 2016 r. , a więc po terminie (z datą zgłoszenia od 1 lutego 2016 r.). Jednocześnie podkreślono ,że A. K. przebywa na zwolnieniu lekarskim od dnia 7 marca 2016 r. Z ustaleń dokonanych przez organ rentowy wynika ponadto ,że A. K. został zatrudniony w ww. firmie na stanowisku menedżera ds. marketingu rejon Ł. w oparciu o umowę o pracę od dnia 1 lutego 2016 r. , w pełnym wymiarze czasu pracy, na półroczny okres próbny z wynagrodzeniem miesięcznym w wysokości 7 100,00 zł brutto i z zakresem obowiązków na to stanowisko. W ocenie organu rentowego w niniejszej sprawie brak jest wystarczających dowodów ,że A. K. faktycznie podjął pracę w firmie (...).pl (...)”. Zakład Ubezpieczeń Społecznych podniósł ,że A. K. nie posiadał doświadczenia zawodowego do wykonywania czynności na powierzonym mu stanowisku , a ponadto ,że stosowne zaświadczenie o braku przeciwwskazań do wykonywania pracy na powierzonym mu stanowisku , wystawiono dopiero w dniu 11 lutego 2016 r. Organ rentowy zaznaczył , że na miejsce A. K. nie zatrudniono nowego pracownika , a obowiązki te wykonywał właściciel firmy. Zdaniem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych działania polegające na zgłoszeniu do ubezpieczeń A. K. w charakterze pracownika były podyktowane uzyskaniem przez niego świadczeń z ubezpieczenia społecznego.

/decyzja w aktach ZUS/

W dniu 20 września 2016 r., pełnomocnik A. K. złożył, w jego imieniu, odwołanie od ww. decyzji, wnosząc o jej zmianę poprzez stwierdzenie , że A. K. podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu, od dnia 1 lutego 2016 r., jako pracownik na podstawie umowy o pracę u płatnika składek ,, E. .pl (...)”. W treści odwołania wskazano , że Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie podważył zawartej przez A. K. umowy o pracę , a wszystkie przedstawione przez wnioskodawcę oraz płatnika dowody wskazują ,iż, zarówno pod względem formalnym jak i faktycznym, praca była wykonywana. Podkreślono , że P. B. (1) prowadzi działalność gospodarczą pod firmą

,, E. .pl” i, w jej ramach, zajmuje się zakupem oraz sprzedażą części dźwigowych oraz naprawą podzespołów. Ponadto P. B. (1) jest większościowym udziałowcem w (...) Sp. z o.o. , która świadczy specjalistyczne usługi i zatrudnia pracowników legitymujących się najwyższymi uprawnieniami w tym zakresie. U podstaw zatrudnienia A. K. legła chęć rozszerzenia prowadzonej przez płatnika działalności o rynek (...). Odwołujący miał zorganizować przedstawicielstwo firmy w Ł. oraz kreować i nadzorować realizację strategii marketingowej firmy , nawiązywać współpracę z nowymi kontrahentami , negocjować umowy i analizować dane rynkowe. A. K. ,z uwagi na posiadane doświadczenie zawodowe i wykształcenie , posiadał kompetencje do wykonywania powierzonych mu obowiązków pracowniczych. W treści odwołania zaznaczono ,że argument organu rentowego wskazujący , iż zatrudnienie A. K. miało na celu jedynie osiągnięcie przez niego korzyści finansowych , nie znajduje uzasadnienia w rzeczywistości. Podkreślono ,że na protezoplastykę stawu biodrowego wnioskodawca został zakwalifikowany w dniu 1 lutego 2011 r. , a następnie w dniu 26 lutego 2014 r. i od tego czasu oczekiwał na ustalenie daty zabiegu. Podjęcie zatrudnienia , które wymagało od wnioskodawcy częstych podróży i wytężonego wysiłku fizycznego , spowodowało ,że pojawiły się u niego znaczne dolegliwości bólowe i w związku z nimi , wnioskodawca poddał się zabiegowi operacyjnemu.

/odwołanie k.2-7/

W odpowiedzi na odwołanie , która wpłynęła do tutejszego Sądu w dniu 25 października 2016 r., organ rentowy wniósł o ich oddalenie oraz przytoczył argumentację jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

/odpowiedź na odwołanie k.53 – 54/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

A. K. urodził się (...) , legitymuje się wykształceniem wyższym ekonomicznym ( ukończył studia magisterskie w Uniwersytecie (...) , kierunek finanse i bankowość ) , a także ukończył studia podyplomowe w Politechnice (...) ( z zakresu rynków kapitałowych i funduszy inwestycyjnych oraz z zakresu: finance in banking and insurance institution) oraz w Uniwersytecie (...) ( z zakresu zarządzania spółkami kapitałowymi).

A. K. ukończył szereg kursów : doradcy inwestycyjnego , marketingowe studium zarządzania przedsiębiorstwem , valuation nad pricing of banking and insurance products , risk management for financial institution , akademia lidera – zarządzanie siecią sprzedaży i (...) , zarządzania projektami wg standardów (...) , komunikacji marketingowej i public relations , certyfikowanego trenera sprzedaży , kurs głównego księgowego.

W swojej karierze zawodowej, wnioskodawca wykonywał m.in. następujące obowiązki zawodowe: managera w (...) ( w latach 2011 – 2012) oraz dyrektora regionalnego w (...) Towarzystwie (...) - w okresie od czerwca 2013 do końca września 2015, nie zawierając umowy o pracę . Od 1 listopada 2010 r. A. K. prowadził działalność gospodarczą pod firmą (...) , a działalność ta, została zawieszona z dniem 1 października 2015 r.

/dokumentacja k.9 – 24 oraz k.42 – 52 odwrót , zeznania wnioskodawcy min.00:02:25 – 00:06:12 protokołu rozprawy z dnia 15 maja 2017 r. , płyta CD k.160 w związku z jego informacyjnymi wyjaśnieniami min.00:14:06 – 00:27:14 protokołu rozprawy z dnia 6 lutego 2017 r. , płyta CD k. 81 , wypis z (...) k.88/

Od dnia 1 maja 2006 r. P. B. (1) prowadzi działalność gospodarczą pod firmą (...). Firma płatnika zajmuje się wszelkimi kwestiami związanymi z branżą dźwigów osobowych. Siedziby firmy (...) znajdują się w P. oraz w W..

/wypis z (...) k.154 , zeznania płatnika min.00:06:37 – 00:17:48 protokołu rozprawy z dnia 15 maja 2017 r. , płyta CD k.160 w związku z jego informacyjnymi wyjaśnieniami min.00:02:58 – 00:14:06 protokołu rozprawy z dnia 6 lutego 2017 r. , płyta CD k. 81/

P. B. (1) jest większościowym udziałowcem w (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. Przedmiotem działalności spółki jest świadczenie usług m.in. w zakresie : wykonywania instalacji elektrycznych , wykonywania pozostałych instalacji budowlanych , naprawy i konserwacji maszyn , instalowania maszyn przemysłowych. W ramach firmy (...), P. B. (1) zatrudnia 25 osób.

/wypis z KRS k.83 – 85 odwrót , zeznania płatnika min.00:06:37 – 00:17:48 protokołu rozprawy z dnia 15 maja 2017 r. , płyta CD k.160 w związku z jego informacyjnymi wyjaśnieniami min.00:02:58 – 00:14:06 protokołu rozprawy z dnia 6 lutego 2017 r. , płyta CD k. 81/

(...) zajmuje się konserwacją oraz montażem dźwigów , a firma (...) sprawami handlowymi.

/zeznania świadka M. K. min.00:34:41 – 00:46:06 protokołu rozprawy z dnia 6 lutego 2017 r. , płyta CD k. 81/

W związku z chęcią rozszerzenia prowadzonej działalności ( firma płatnika zamierzała otworzyć magazyn na terenie Ł.) , płatnik składek zdecydował się zatrudnić A. K..

/ zeznania płatnika min.00:06:37 – 00:17:48 protokołu rozprawy z dnia 15 maja 2017 r. , płyta CD k.160 w związku z jego informacyjnymi wyjaśnieniami min.00:02:58 – 00:14:06 protokołu rozprawy z dnia 6 lutego 2017 r. , płyta CD k. 81/

Z treści umowy, nazwanej umową o pracę na czas nieokreślony, zawartej w dniu 4 stycznia 2016r. , pomiędzy firmą (...) , a A. K., wynika , że P. B. (1) – zatrudnia A. K. na czas określony (próbny) 6 miesięcy jako managera do spraw marketingu rejon Ł. , w pełnym wymiarze czasu pracy, , zobowiązując A. K. do wykonywani czynności na terenie Polski , zdalnie, począwszy od 1 lutego do 31 lipca 2016 r. Wynagrodzenie zostało określone w wysokości 7 100,00 zł brutto. A. K. podpisał tę umowę w dniu 1.02.2016r.

/umowa o pracę w aktach osobowych wnioskodawcy/

Do obowiązków powierzonych wnioskodawcy na stanowisku menagera ds. marketingu rejon Ł. należeć miało, choć zakres czynności , zawarty w aktach osobowych, nie został podpisany przez wnioskodawcę :

- zorganizowanie przedstawicielstwa w Ł. w związku z rozszerzeniem działalności.

- kreowanie i nadzorowanie realizacji strategii marketingowej firmy.

- nawiązywanie współpracy z nowymi kontrahentami z regionu (...).

-monitorowanie i analiza danych rynkowych z regionu (...) dotyczących segmentu, konsumentów, działań konkurencji i wyników własnych.

-przygotowywanie raportów marketingowych i cenowych, akcji promocyjnych z regionu (...).

-przygotowywaniu materiałów reklamowych i promocyjnych na region (...).

- negocjowanie warunków współpracy z wykonawcami i podwykonawcami z regionu (...).

-przygotowywanie umów i koordynacja ich realizacji.

-koordynacja kreacji i produkcji materiałów promocyjnych, informacji prasowych, targów.

-tworzenie budżetu marketingowego na region (...) i kontrola wydatków w regionie.

-organizowanie warunków formalnych dla prowadzenia kampanii reklamowej w regionie (...).

-uczestniczenie w realizacji strategii marketingowej na każdym etapie.

-opracowanie wewnętrznych norm i procedur.

-opiniowanie umów handlowych pod względem zapisów związanych z polityką firmy.

-przestrzeganie przepisów bhp i p.poż.

-przestrzeganie bezpiecznych metod pracy, przepisów bhp, powiadamianie przełożonych o zaistniałych wypadkach przy pracy.

-wykonywanie innych ustnych i pisemnych poleceń przełożonego.

/zakres obowiązków w aktach osobowych wnioskodawcy/

Z treści dokumentu zatytułowanego ,, karta szkolenia wstępnego w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy ” wynika ,że A. K. odbył szkolenie w ww. zakresie. Dokument ten opatrzony jest podpisem i pieczątką specjalisty ds. BHP A. U. , a także podpisem płatnika składek. Dokument ten nie zawiera podpisu A. K. , a widniejąca na dokumencie data jest nieczytelna.

/karta szkolenia w aktach osobowych wnioskodawcy/

Z treści zaświadczenia lekarskiego z dnia 11 lutego 2016 r., wynika ,że wnioskodawca jest zdolny do wykonywania obowiązków pracowniczych na stanowisku managera ds. marketingu w firmie (...).

/zaświadczenie lekarskie w aktach osobowych wnioskodawcy/

W dniu 15 marca 2016 r. (z datą zgłoszenia od 1 lutego 2016 r.) płatnik składek złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych dokument zgłoszeniowy za A. K..

/ustalenia w aktach ZUS/

Przez pierwsze dwa tygodnie wnioskodawca zapoznawał się ze specyfiką działalności, prowadzonej przez firmę płatnika. W kolejnym okresie, A. K. zajmował się analizą rynku i działających na nim firm ,celem przygotowania stosownej oferty handlowej - w związku z tym prowadził rozmowy z osobami , które poznał wcześniej, jako – sam prowadzący hurtownie , a zatem korzystająca z zasobu własnych kontaktów. A. K. skatalogował wszystkie firmy dźwigowe działające na terenie W. oraz Ł..

/zeznania wnioskodawcy min.00:02:25 – 00:06:12 protokołu rozprawy z dnia 15 maja 2017 r. , płyta CD k.160 w związku z jego informacyjnymi wyjaśnieniami min.00:14:06 – 00:27:14 protokołu rozprawy z dnia 6 lutego 2017 r. , płyta CD k. 81 , dokumentacja k.25 – 38 odwrót/

P. B. (1) pozostawał w kontakcie mailowym z A. K.. Panowie spotykali się celem ustalenia strategii rozwoju firmy (...).

/dokumentacja w aktach ZUS , zeznania świadka M. K. min.00:34:41 – 00:46:06 protokołu rozprawy z dnia 6 lutego 2017 r. , płyta CD k. 81/

W początkowym okresie , wnioskodawca zapoznawał się ze specyfiką firmy płatnika , a powierzone czynności wykonywał w elastycznym czasie pracy. Podstawowym zamiarem, powierzonym do realizacji A. K., było zbadanie przez niego (...) rynku usług dźwigowych. Wnioskodawca przedstawił płatnikowi ,,kontakty” do (...) firm, zajmujących się naprawą dźwigów, a także wyszukał miejsce na magazyn.

/ zeznania płatnika min.00:06:37 – 00:17:48 protokołu rozprawy z dnia 15 maja 2017 r. , płyta CD k.160 w związku z jego informacyjnymi wyjaśnieniami min.00:02:58 – 00:14:06 protokołu rozprawy z dnia 6 lutego 2017 r. , płyta CD k. 81/

Wnioskodawca był nieobecny w pracy od dnia 7 marca 2016 r. i od tego momentu czynności, jakie miał wykonywać A. K. , były wykonywane przez P. B. (1). Płatnik składek zaangażował, w miejsce nieobecnego wnioskodawcy , od dnia 1 kwietnia 2017 r. w oparciu o umowę zlecenia , P. B. (2).

/ zeznania płatnika min.00:06:37 – 00:17:48 protokołu rozprawy z dnia 15 maja 2017 r. , płyta CD k.160 w związku z jego informacyjnymi wyjaśnieniami min.00:02:58 – 00:14:06 protokołu rozprawy z dnia 6 lutego 2017 r. , płyta CD k. 81/

W 2015 r. przychód firmy (...) wyniósł 894 139,00 zł , a w 2016 r. 1 156 143,71 zł.

/zestawienie k.86 – 87/

A. K. stał się niezdolny do pracy z dniem 7 marca 2016 r.

/okoliczność bezsporna/

Wnioskodawca został przyjęty do szpitala w dniu 7 marca 2016 r. z rozpoznaniem choroby zwyrodnieniowej stawu biodrowego lewego. W dniu 8 marca 2016 r. wnioskodawca przeszedł operację stawu biodrowego lewego i nie powrócił do pracy w firmie (...).

/zeznania wnioskodawcy min.00:02:25 – 00:06:12 protokołu rozprawy z dnia 15 maja 2017 r. , płyta CD k.160 w związku z jego informacyjnymi wyjaśnieniami min.00:14:06 – 00:27:14 protokołu rozprawy z dnia 6 lutego 2017 r. , płyta CD k. 81 , dokumentacja medyczna k.93 – 142/

Wnioskodawca nie powrócił do pracy w firmie płatnika.

/okoliczność bezsporna/

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy dokonał na podstawie dowodów z dokumentów zawartych w aktach organu rentowego i załączonych do akt sprawy , a także w oparciu o zeznania wnioskodawcy , płatnika oraz świadka M. K..

Zgromadzony w niniejszej sprawie materiał dowodowy wskazuje , że jakkolwiek wnioskodawca wykonywał określone czynności na rzecz firmy płatnika , to jednocześnie nie jest możliwym przyjęcie ,że świadczył je w ramach umowy o pracę. Podkreślić należy, że dokumentacja osobowa wnioskodawcy z firmy,, (...) wskazuje ,że zaświadczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do wykonywania przez wnioskodawcę obowiązków managera zostało mu wystawiono dopiero w dniu 11 lutego 2016 r. Trudno tym samym przyjąć, by pracodawca, chcąc powierzyć pracownikowi określone obowiązki, zapomniał o podstawowym obowiązku jaki na nim ciąży i sprawdzeniu czy stan zdrowia pracownika pozwala mu na aktywność zawodową w postaci świadczenia - pracy. Ponadto z karty szkolenia wstępnego w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, nie wynika kiedy to szkolenie przeprowadzono. Co również istotne , pracodawca zgłosił wnioskodawcę do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych, po upływie przewidzianego prawem terminu , a w dodatku wnioskodawca przebywał wówczas na zwolnieniu lekarskim. Również motywy zaangażowania A. K. budzą wątpliwości , a fakt braku zaangażowania przez ponad rok innej osoby do wykonywania powierzonych wnioskodawcy obowiązków , uprawnia do postawienia tezy, że pracodawca nie miał realnej potrzeby zaangażowania osoby w formie pracowniczej . W aktach sprawy brak – jakiegokolwiek dowodu , wykonywania czynności, przez wnioskodawcę ,w ramach stosunku pracy. Zawarty w aktach – „osobowych”- zakres czynności , nie został podpisany przez wnioskodawcę, zatem – uprawniona jest teza , że nie został „przyjęty do wiadomości i stosowania”.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie i podlega oddaleniu.

Zgodnie z treścią art. 6 ust.1 punkt 1, art.8 ust.1 i art.11 ust.1 i art.12 ust.1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2016 roku, poz.963 z późn. zm.) pracownicy, to jest osoby pozostające w stosunku pracy, podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym.

Definicja pracownika, na gruncie prawa ubezpieczeń społecznych, została zawarta w przepisie art.8 ust.1 ww. ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, który stanowi, iż za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy. Pojęcie stosunku pracy o jakim mowa w art.8 ust.1 ww. ustawy jest równoznaczne z pojęciem stosunku pracy definiowanym przez art. 22 k.p. (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2005 roku, I UK 296/04, OSNP 2006/9-10/157).

Stosownie do treści art. 22 §1 kodeksu pracy , przez nawiązanie stosunku pracy, pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

Stosunek pracy posiada szczególne cechy, które pozwalają na jego odróżnienie od innych stosunków prawnych do niego zbliżonych.

Stosunek pracy wyróżnia się:

1)  koniecznością osobistego wykonania pracy,

2)  podporządkowaniem pracownika pracodawcy,

3)  wykonywaniem pracy określonego rodzaju,

4)  wykonywaniem pracy na rzecz pracodawcy i na jego ryzyko,

5)  a ponadto odpłatnością pracy.

Nawiązanie stosunku pracy skutkuje równoległym powstaniem stosunku ubezpieczenia. Obydwa te stosunki, jakkolwiek mają inne cele, to wzajemnie się uzupełniają i zabezpieczają pracownika materialnie - pierwszy na co dzień, drugi na wypadek zdarzeń losowych. Stosunek ubezpieczenia społecznego pracowniczego jest konsekwencją stosunku pracy i jako taki ma charakter wtórny. Ubezpieczenie społeczne nie może bowiem istnieć bez stosunku pracy. Uruchomienie stosunku ubezpieczeniowego może odnosić się wyłącznie do ważnego stosunku pracy, a więc takiego, który stanowi wyraz woli obu stron realizowania celów, którym umowa ma służyć. Jeżeli stosunek pracy nie powstał bądź też nie jest realizowany, wówczas nie powstaje stosunek ubezpieczeniowy, nawet jeśli jest odprowadzana składka na ubezpieczenie społeczne (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 17 stycznia 2006 roku III AUa 433/2005, Legalis nr 88987). Sam fakt, że oświadczenia stron umowy o pracę zawierają określone w art.22 k.p. formalne elementy umowy o pracę nie oznacza, że umowa taka jest ważna.

Sąd podziela pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w uzasadnieniu wyroku z dnia 25 stycznia 2005 roku (II UK 141/04, OSNP 2005/15/235), w którym stwierdzono, iż stronom umowy o pracę, na podstawie której rzeczywiście były wykonywane obowiązki i prawa płynące z tej umowy, nie można przypisać działania w celu obejścia ustawy (art.58§1 k.c. w zw. z art.300 k.p.). Ocena taka nie odnosi się jednak do sytuacji, gdy podejmowane czynności w ramach zawartej umowy o pracę nie mają na celu rzeczywistej realizacji tej umowy, a jedynie uwiarygodnienie jej świadczenia – innymi słowy są czynnościami pozornymi, fikcyjnymi - pracownik udaje, że wykonuje jakieś czynności jedynie po to, aby stworzyć dowody jej świadczenia. Nawiązanie umowy o pracę może bowiem wynikać z czynności faktycznych wyrażających się z jednej strony zobowiązaniem pracownika do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem, z drugiej zobowiązaniem pracodawcy do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem ( art.22§1 k.p.).

Niniejsze postępowanie dotyczyło umowy, nazwanej umową o pracę, jaką firma (...) tj. ,, E. .pl”, formalnie, zawarła z A. K..

Z dokonanych ustaleń wynika, że pomiędzy firmą (...) , a A. K. została zawarta umowa, nazwana umową o pracę na czas określony od 1 lutego do 31 lipca 2016 r. W treści umowy wskazano, że A. K. będzie świadczyć pracę na stanowisku managera ds. marketingu rejon Ł. , w sposób zdalny ,w wymiarze pełnego etatu. Wynagrodzenie A. K. zostało określone w wysokości 7 100,00 zł brutto.

Sąd zwraca uwagę na okoliczność, że A. K. przed podjęciem zatrudnienia w firmie (...) nie został skierowany do odbycia obowiązkowych badań lekarskich określających jego zdolność do wykonywania pracy na powierzanym stanowisku , a badanie te odbył dopiero w dniu 11 lutego 2016 r. Podkreślić należy ,że zgodnie z art. 229 & 4 kodeksu pracy pracodawca nie może dopuścić do pracy pracowniku bez aktualnego orzeczenia lekarskiego, stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku. Ponadto , ze zgromadzonego materiału dowodowego nie wynika kiedy dokładnie wnioskodawca odbył obowiązkowe szkolenie w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy , a co również istotne płatnik zgłosił wnioskodawcę do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych po upływie terminu określonego w art.36 ust.4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych

Tym samym niedotrzymanie wskazanych powyżej obowiązków spoczywających na pracodawcy wprost sugeruje, że nie umowa o pracę była podstawą wykonywania czynności wynikających z zawartej umowy o pracę.

Podkreślić także należy ,iż w treści zawartej między płatnikiem , a wnioskodawcą umowy wskazano ,że wnioskodawca będzie świadczyć pracę w sposób zdalny , a więc w sposób określony w art.67 ⁵§1 k.p. Niemniej jednak jest to jedynie rodzaj lub sposób jej wykonywania przy użyciu środków technologii informatycznej w ramach umowy lub stosunku pracy, w którym praca jest przeniesiona do regularnego wykonywania poza ten teren. Chodzi tu więc o rodzaj pracy umożliwiający, po pierwsze, jej wykonywanie poza terenem zakładu pracodawcy , po drugie, przekazanie jej wyników przy użyciu technologii informatycznej. Co jednak istotne , takie ukształtowanie stosunku pracy nie jest innym stosunkiem pracy od uregulowanego w art.22§1 k.p.

W tej sytuacji do Sądu należało przeprowadzenie oceny, czy analizowany stosunek prawny nosił konstytutywne cechy stosunku pracy.

Z dokonanych ustaleń wynika, że A. K. , w ramach obowiązującej go umowy , skatalogował wszystkie firmy dźwigowe działające na terenie W. oraz Ł. , przeprowadził analizę rynku pod kątem przygotowania stosownej oferty handlowej , a także zajmował się wyszukiwaniem lokalizacji dla mającego powstać na terenie Ł. magazynu (w związku z zamiarem rozszerzenia przez płatnika prowadzonej działalności gospodarczej). Niemniej jednak , zgromadzony w sprawie materiał dowodowy wskazuje ,że w wykonywaniu umowy nie występuje element podporządkowania co do czasu pracy. Wszystkich pracowników zatrudnionych podstawowym czasie pracy obowiązuje ta sama norma czasu pracy określona w art.129§1 k.p., pracownicy są zobowiązani do wykonywania pracy określonego rodzaju, który powinien wynikać z umowy o pracę i są rozliczani z wykonania pracy pod kątem starannego działania. Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika , iż wnioskodawca nie był rozliczany z czasu pracy. Co więcej , nie jest możliwym przyjęcie ,że wykonywał on pracę w sposób zdalny , gdyż zarówno on jak i płatnik nie przedstawili dowodów z których wynikałoby, że wnioskodawca stosownie do treści art.67 ⁵§2 k.p. przekazywał wyniki swojej pracy za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej.

Nie bez znaczenia dla oceny analizowanej sprawy, pozostaje również okoliczność, iż pomimo długotrwałej niezdolności wnioskodawcy w pracy, płatnik składek nie zdecydował się zatrudnić pracownika celem jego zastępstwa , a uczynił to dopiero po przeszło roku ,w oparciu o umowę cywilno – prawną. Tym samym u płatnika nie zaistniała realna potrzeba zatrudnienia pracownika na stanowisku powierzonym wnioskodawcy.

Dodatkowo wskazać należy, że podleganie pracowniczym ubezpieczeniom społecznym jest uwarunkowane nie tyle opłacaniem składek ubezpieczeniowych, ale legitymowaniem się statusem pracownika rzeczywiście świadczącego pracę w ramach ważnego stosunku pracy. Stosunek pracy jest bowiem stosunkiem zobowiązaniowym uzewnętrzniającym wolę umawiających się stron. W sytuacji, gdy strony nie pozostają faktycznie związane stosunkiem pracy, nie można mówić o fakcie podlegania pracowniczym ubezpieczeniom społecznym. Natomiast sam fakt wykonywania za wynagrodzeniem określonego rodzaju czynności przez jedną ze stron na rzecz drugiej w zależności od cech danego stosunku prawnego, co do zasady może zostać zakwalifikowany, jako umowa o dzieło, umowa zlecenia lub też umowa o świadczenie usług, o której mowa w art.750 k.c. wobec której stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu. Ocena, z jakim faktycznie stosunkiem prawnym mamy do czynienia na gruncie przedmiotowej sprawy, pozostaje jednak poza zakresem rozważań Sądu Okręgowego, albowiem przedmiotem zaskarżonej decyzji była wyłącznie umowa o pracę.

Reasumując, z zebranego w sprawie materiału dowodowego, wynika, że wnioskodawca i płatnik składek zawarli umowę o pracę, której nie mieli zamiaru realizować. Umowa ta została zawarta jedynie w celu uzyskania przez ubezpieczonego ochrony ubezpieczeniowej. Ocena zebranego w sprawie materiału dowodowego prowadzi do wniosku, że był to jedyny cel zawarcia umowy o pracę. Wnioskodawca nie świadczył pracy w reżimie umowy o pracę, bowiem w wykonywaniu pracy występują elementy obce dla stosunku pracy – brak podporządkowania co do czasu świadczenia pracy.

Zgodnie z art.83§1 k.c. w zw. z art.300 k.p. nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Z czynnością prawną pozorną mamy do czynienia wówczas, gdy występują łącznie, następujące warunki: oświadczenie woli musi być złożone tylko dla pozoru, oświadczenie woli musi być złożone drugiej stronie, adresat oświadczenia woli musi zgadzać się na dokonanie czynności prawnej jedynie dla pozoru, czyli być aktywnym uczestnikiem stanu pozorności. Pierwsza i zasadnicza cecha czynności pozornej wyraża się brakiem zamiaru wywołania skutków prawnych, jakie prawo łączy z tego typu i treścią złożonego oświadczenia. Jest to zatem z góry świadoma sprzeczność między oświadczonymi a prawdziwymi zamiarami stron, czyli upozorowanie przez strony na zewnątrz i wytworzenie przeświadczenia dla określonego kręgu (otoczenia), nie wyłączając organów władzy publicznej, że czynność o określonej treści została skutecznie dokonana.

W wyroku z dnia 2 lipca 2008 roku (II UK 334/07, Lex nr 531865) Sąd Najwyższy wskazał, iż w sytuacji, gdy wolą stron zawierających umowę było faktyczne nawiązanie stosunku pracy i doszło do świadczenia pracy za wynagrodzeniem, sama świadomość jednej ze stron umowy, a nawet obu stron, co do wystąpienia w przyszłości zdarzenia uprawniającego do świadczeń z ubezpieczenia społecznego, nie daje podstawy do uznania, że umowa miała na celu obejście prawa. Ocena taka nie odnosi się jednak do sytuacji gdy podejmowane czynności w ramach zawartej umowy o pracę nie mają na celu rzeczywistej realizacji tej umowy, a jedynie uwiarygodnienie jej świadczenia – innymi słowy są czynnościami pozornymi, fikcyjnymi - pracownik udaje, że wykonuje jakieś czynności jedynie po to, aby stworzyć dowody jej świadczenia.

W ocenie Sądu celem podjętych przez wnioskodawcę działań było uzyskanie świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Nawet jeżeli nie można zarzucić wnioskodawcy takiego działania, to z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż umowa o pracę nie była wykonywana. Wprawdzie płatnik składek założył akta osobowe to jednak w ocenie Sądu dokumenty te nie świadczą o wykonywaniu pracy. Stworzenie tej dokumentacji miało jedynie uprawdopodobnić świadczenie pracy. Do ustalenia, że doszło do powstania między stronami stosunku pracy nie jest wystarczające spełnienie warunków formalnych zatrudnienia, a konieczne jest ustalenie, że strony miały zamiar wykonywać obowiązki stron stosunku pracy, wynikające z umowy o pracę i to czyniły.

Nawiązanie stosunku pracy, którego elementami są zobowiązanie się pracownika do wykonywania pracy i zobowiązanie pracodawcy do wypłacania wynagrodzenia, nie było rzeczywistym celem stron. Stronom chodziło o uzyskanie świadczeń z ubezpieczenia społecznego i temu celowi podporządkowały skonstruowanie określonej sytuacji prawnej, a umowa o pracę stanowić miała przede wszystkim narzędzie do realizacji tego celu. Fikcyjne, czyli tylko pozorne zawarcie umowy o pracę nie mogło stanowić podstawy do objęcia obowiązkowymi ubezpieczeniami pracowników.

Przedstawione wyżej rozważania jednoznacznie wskazują, iż zawarta umowa o pracę i sposób jej realizacji nie odpowiada treści art.22 k.p. Umowa ta jest zatem nieważna z uwagi na jej pozorność (art.83§1 k.c.).

Podkreślić przy tym trzeba, że zarówno przepisy prawa pracy, prawa ubezpieczeń społecznych, jak i przepisy ustrojowe pozwalają tak kształtować elementy stosunku pracy, jaka jest wola stron. Powyższa kwestia przestaje być tylko sprawą stron nawiązujących stosunek pracy, gdy po uregulowaniu niespełna jednomiesięcznych składek przerzuca się ciężar wypłaty świadczeń na fundusz dysponujący publicznymi pieniędzmi, którymi zarządza Zakład Ubezpieczeń Społecznych. W systemie ubezpieczeń społecznych obowiązuje zasada solidaryzmu. Solidaryzm oznacza urzeczywistnienie idei samopomocy społecznej poprzez udzielanie świadczeń osobom znajdującym się w potrzebie, z funduszu wypracowanego wspólnym wysiłkiem ubezpieczonych. Oznacza to, że płacą wszyscy, a korzystają tylko ci którzy zostali dotknięci ryzykiem socjalnym. (por. W. Muszalski Ubezpieczenie społeczne, Warszawa 2004). Tymczasem działania płatnika i wnioskodawcy zmierzały do tego, aby osiągnąć nieuzasadnione świadczenia z systemu ubezpieczeń społecznych kosztem innych osób ubezpieczonych.

Wobec powyższego Sąd uznał, że zaskarżona decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ustalająca niepodleganie przez A. K. ubezpieczeniom społecznym z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę w firmie (...) odpowiada prawu i na podstawie art.477 ¹§1 k.p.c. w punkcie 1 sentencji wyroku oddalił odwołanie.

W punkcie 2 sentencji wyroku Sąd nie obciążył wnioskodawcy oraz P. B. (1) kosztami zastępstwa procesowego, o czym orzekł w oparciu o art. 102 k.p.c. Obciążenie strony, zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, może w okolicznościach konkretnej sprawy pozostawać trudne do pogodzenia z poczuciem sprawiedliwości oraz zasadami współżycia społecznego. Z tego względu ustawodawca przewidział w przytoczonym przepisie specjalne unormowanie pozwalające nie obciążać strony przegrywającej obowiązkiem zwrócenia przeciwnikowi całości lub części kosztów. Ideę tę urzeczywistnia wyrażona w komentowanym przepisie zasada słuszności. Należy zauważyć, iż art. 102 k.p.c. nie konkretyzuje w żaden sposób pojęcia wypadków szczególnie uzasadnionych. Ocena, czy taki wypadek rzeczywiście zachodzi, pozostawiona została uznaniu Sądu. Musi ona mieć na względzie całokształt okoliczności sprawy, a zatem te związane z przebiegiem procesu, ale również pozostające poza jego zakresem. Okoliczności te powinny być oceniane przede wszystkim z punktu widzenia zasad współżycia społecznego. Kryteria pomocne przy rozstrzyganiu o istnieniu, czy też nieistnieniu przesłanek zastosowania zasady słuszności wskazane zostały w licznych orzeczeniach Sądu Najwyższego. W ocenie Sądu , okoliczności niniejszej sprawy wskazują , że, w przedmiotowo-podmiotowym stanie faktycznym, możliwym jest zastosowania powołanego przepisu art.102 k.p.c.

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi wnioskodawcy.

S.B.