Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 czerwca 2017 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Tomasz Choczaj

Protokolant: st. sekr. sąd. Beata Krysiak

po rozpoznaniu w dniu 08 czerwca 2017 roku w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa D. C.

przeciwko Towarzystwu (...) S.A.
w W.

o zadośćuczynienie i rentę

1)  zasądza od pozwanej Towarzystwa (...) S.A. w W. na rzecz powódki D. C. kwotę:
a) 51 950,00 zł (pięćdziesiąt jeden tysięcy dziewięćset pięćdziesiąt złotych) tytułem zadośćuczynienia z ustawowymi odsetkami za okres
od dnia 01 lipca 2014 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 01 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty,

b) 2 760,00 zł (dwa tysiące siedemset sześćdziesiąt złotych złotych) tytułem skapitalizowanej renty za okres od maja 2012 roku do lutego 2016 roku włącznie (46 miesięcy), przy czym od kwoty:

- 1 560,00 zł (jeden tysiąc pięćset sześćdziesiąt złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia 01 lipca 2014 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku
i z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 01 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty,

- 60,00 zł (sześćdziesiąt złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia
01 sierpnia 2014 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 01 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty,

- 60,00 zł (sześćdziesiąt złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia
01 września 2014 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 01 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty,

- 60,00 zł (sześćdziesiąt złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia
01 października 2014 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 01 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty,

- 60,00 zł (sześćdziesiąt złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia
01 listopada 2014 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 01 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty,

- 60,00 zł (sześćdziesiąt złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia
01 grudnia 2014 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 01 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty,

- 60,00 zł (sześćdziesiąt złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia
01 stycznia 2015 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 01 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty,

- 60,00 zł (sześćdziesiąt złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia
01 lutego 2015 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 01 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty,

- 60,00 zł (sześćdziesiąt złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia
01 marca 2015 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 01 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty,

- 60,00 zł (sześćdziesiąt złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia
01 kwietnia 2015 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 01 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty,

- 60,00 zł (sześćdziesiąt złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia
01 maja 2015 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 01 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty,

- 60,00 zł (sześćdziesiąt złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia
01 czerwca 2015 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 01 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty,

- 60,00 zł (sześćdziesiąt złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia
01 lipca 2015 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 01 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty,

- 60,00 zł (sześćdziesiąt złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia
01 sierpnia 2015 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 01 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty,

- 60,00 zł (sześćdziesiąt złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia
01 września 2015 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 01 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty,

- 60,00 zł (sześćdziesiąt złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia
01 października 2015 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 01 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty,

- 60,00 zł (sześćdziesiąt złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia
01 listopada 2015 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 01 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty,

- 60,00 zł (sześćdziesiąt złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia
01 grudnia 2015 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 01 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty,

- 60,00 zł (sześćdziesiąt złotych) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 01 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty,

- 60,00 zł (sześćdziesiąt złotych) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 01 lutego 2016 roku do dnia zapłaty,

- 60,00 zł (sześćdziesiąt złotych) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 01 marca 2016 roku do dnia zapłaty,

c) po 60,00 zł (sześćdziesiąt złotych) miesięcznie tytułem renty, płatną
do 10 - go dnia każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami za opóźnienie
w terminie jej płatności, poczynając od marca 2016 roku,

d) 1 363,29 zł (jeden tysiąc trzysta sześćdziesiąt trzy złote 29/100) tytułem zwrotu części kosztów procesu,

2)  oddala powództwo w pozostałej części,

3)  nie obciąża powódki D. C. brakującymi kosztami procesu,

4)  nakazuje pobrać od pozwanej Towarzystwa (...) S.A. w W. na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 3 219,14 zł (trzy tysiące dwieście dziewiętnaście złotych 14/100) tytułem brakujących kosztów procesu,

5)  nakazuje zwrócić pozwanej Towarzystwu (...) S.A. w W. niewykorzystaną zaliczkę na koszty opinii biegłej G. B. w kwocie 51,07 zł (pięćdziesiąt jeden złotych 07/100).

Sygn. akt I C 137/16

UZASADNIENIE

D. C. wniosła o zasądzenie od Towarzystwa (...)
i (...) S.A. z siedzibą w W. kwoty 65 000,00 zł tytułem zadośćuczynienia w związku ze śmiercią męża, kwoty 24 384,00 zł tytułem skapitalizowanej renty za okres od 19 maja 2012 roku do 01 marca 2016 roku oraz renty w kwocie po 480,00 zł miesięcznie, płatnej na przyszłość do 10 - go dnia każdego miesiąca, począwszy od 01 marca 2016 roku, z ustawowymi odsetkami na wypadek uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat, przy czym wszystkie kwoty z ustawowymi odsetkami od dnia 01 lipca 2014 roku do dnia zapłaty.

W piśmie procesowym z dnia 03 października 2016 roku pełnomocnik powódki ostatecznie doprecyzował powództwo i wniósł o zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kwoty 65 000,00 zł tytułem zadośćuczynienia z ustawowymi odsetkami od dnia 01 lipca 2014 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku
i z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 01 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty oraz kwoty 24 384,00 zł tytułem skapitalizowanej renty za okres od dnia 19 maja 2012 roku do dnia 01 marca 2016 roku i kwoty po 480,00 zł miesięcznie tytułem renty, płatnej do 10 - go dnia każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami od każdej renty w wysokości po 480,00 zł od dnia 01 lipca 2014 roku do dnia
31 grudnia 2015 roku i z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 01 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty, począwszy od dnia 01 marca 2016 roku.

Pozwana nie uznała powództwa i wniosła o jego oddalenie oraz
o zasądzenie od powódki na jej rzecz kosztów procesu.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

W dniu 19 maja 2012 roku w miejscowości C., gmina U., A. N. nieumyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym, w ten sposób, że kierując samochodem osobowym marki V. (...), o numerze rejestracyjnym (...), nie zachował szczególnej ostrożności, a nadto
nie dostosował techniki i taktyki jazdy do panujących warunków drogowych
i potrącił jadącego prawidłowo w tym samym kierunku rowerzystę K. C., doprowadzając nieumyślnie do powstania u niego obrażeń ciała w postaci dwumiejscowego złamania mostka, złamania żeber lewych i prawych
z wylewami krwi do mięśni międzyżebrowych, z rozerwanie opłucnej ściennej, aortalnych i jam opłucnowych, częściowej niedodmy płuc, złamania kręgu piersiowego piątego z rozerwaniem opon i rdzenia, złamania zamkniętego podudzia lewego w okolicy kostek oraz śmierci w wyniku wykrwawienia. Wyrokiem Sądu Rejonowego w Łasku z dnia 05 marca 2013 roku wydanym
w sprawie o sygn. akt VII K 337/12 został za to skazany na karę 2 lat pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 4 lat, (bezsporne) .

Samochód sprawcy wypadku w chwili zdarzenia był ubezpieczony
w zakresie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych
w pozwanej spółce, (bezsporne) .

Pełnomocnik powódki pismem, które wpłynęło do pozwanej 21 maja 2014 roku, zgłosił szkodę swojej mocodawczyni i wezwał do zapłaty na jej rzecz: 250 000,00 zł tytułem zadośćuczynienia, 30 000,00 zł tytułem odszkodowania, 208,00 zł tytułem zwrotu kosztów zakupionych leków, 1 571,00 zł tytułem zwrotu kosztów zakupionej odzieży żałobnej, 3 250,00 zł tytułem zwrotu kosztów zorganizowania przyjęcia po ceremonii pogrzebu, 700,00 zł tytułem zwrotu kosztów zakupionych kwiatów i wieńca, 10 000,00 zł tytułem kosztów wzniesienia nagrobka, 500,00 zł tytułem kosztów zniszczonego roweru, 680,00 zł tytułem zwrotu kosztów przejazdu, 1 000,00 zł tytułem posługi liturgicznej, 2 257,00 zł tytułem zwrotu kosztów pogrzebu oraz renty w kwocie po 800,00 zł miesięcznie, płatnej do 10 - go dnia każdego miesiąca, poczynając od 19 maja 2012 roku i na przyszłość, (bezsporne) .

Decyzją z dnia 16 czerwca 2014 roku pozwana przyznała na rzecz powódki zadośćuczynienie w wysokości 15 000,00 zł i odszkodowanie w wysokości 7 450,00 zł, (dowód: decyzja - k. 81 - 82) .

K. C. w chwili śmierci miał 75 lat. Był emerytem
i pobierał świadczenie w wysokości 981,36 zł miesięcznie. Powódka była również emerytką i co miesiąc otrzymywała świadczenie w wysokości 848,07 zł, (dowód: decyzja - k. 48 i k. 53) .

Powódka i zmarły K. C. pobrali się w 1964 roku. Mieli dwoje dzieci. Mieszkali w domu jednorodzinnym w miejscowości C. razem z córką E.. Obok nich mieszkał ich syn K. ze swoją rodziną. Przed przejściem
na emeryturę małżonkowie C. prowadzili gospodarstwo rolne, które przekazali swojej córce E., która w chwili obecnej wraz z matka partycypuje
w kosztach utrzymania domu, (dowód: częściowo zeznania powódki - k. 174 verte w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 97 - 98 oraz nagranie z dnia
05 grudnia 2016 roku - płyta - koperta - k 225, minuta od 00:09:18 do 00:22:23 i nagranie z dnia 25 lipca 2016 roku - płyta - k. 225, minuta od 00:06:11 do 00:47:26; częściowo zeznania świadka E. C. - k. 155 verte i nagranie z dnia 27 października 2016 roku - płyta - koperta - k. 225, minuta od 00:09:01 do 00:19:06) .

Małżonkowie C. byli zgodnym i kochającym się małżeństwem. Tworzyli udany związek, wspierali się i szanowali. Spędzali razem wolny czas, święta, uroczystości rodzinne. Wspólnie dbali o dom, odwiedzali rodzinę
i przyjaciół, wcześniej przynajmniej raz w roku wyjeżdżali na wspólne wczasy. Mąż był dla powódki wsparciem w codziennych obowiązkach, dbał o nią, woził
ją samochodem do lekarzy. Był samodzielny, cieszył się dobrym zdrowiem, wykonywał w domu drobne prace, (dowód: częściowo zeznania powódki - k. 174 verte w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 97 - 98 oraz nagranie z dnia 05 grudnia 2016 roku - płyta - koperta - k 225, minuta od 00:09:18 do 00:22:23 i nagranie z dnia 25 lipca 2016 roku - płyta - k. 225, minuta od 00:06:11 do 00:47:26; częściowo zeznania świadka E. C. - k. 155 verte i nagranie z dnia 27 października 2016 roku - płyta - koperta - k. 225, minuta od 00:09:01 do 00:19:06) .

Powódka bardzo przeżyła śmierć męża, której była świadkiem. Nie może otrząsnąć się z tamtych wydarzeń i pogodzić się z jego nagłą stratą. Nie związała się z innym mężczyzną po jego śmierci. Dba o grób męża, który często odwiedza. Od czasu śmierci męża straciła chęć do życia, nienawidzi świąt, nie organizuje już rodzinnych spotkań. Z osoby otwartej i towarzyskiej, stała się wycofana i straciła motywację do działania. Przepełnia ją smutek i żal po ut racie męża i nie potrafi zorganizować sobie funkcjonowania bez niego. Co prawda otrzymała wsparcie najbliższej rodziny i cieszy się ze swoich wnucząt, jednak czuje się osamotniona. Ze względu na swoje dolegliwości psychiatryczne związane ze śmiercią męża zgłosiła się do lekarza w grudniu 2012 roku. Była zagubiona, w obniżonym nastroju, skarżyła się na stany lękowe, niepokój wewnętrzny i natłok myśli. Lekarz psychiatra zalecił jej regularne leczenie psychoterapeutyczne oraz przyjmowanie leków antydepresyjnych i przeciwlękowych : D. , F. , F. , P. . Oprócz tego powódka wykupowała R. i L. , (dowód: częściowo zeznania powódki - k. 174 verte w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 97 - 98 oraz nagranie z dnia 05 grudnia 2016 roku - płyta - koperta - k 225, minuta od 00:09:18 do 00:22:23 i nagranie z dnia 25 lipca 2016 roku - płyta - k. 225, minuta od 00:06:11 do 00:47:26; częściowo zeznania świadka E. C. - k. 155 verte i nagranie z dnia 27 października 2016 roku - płyta - koperta - k. 225, minuta od 00:09:01 do 00:19:06zaświadczenie psychiatry - k 13 - 14; faktura - k. 18, k. 20, k. 24 - 26, k. 28, k. 30, k. 47 verte) .

Po tragicznej śmierci męża u powódki wystąpiła żałoba, która miała charakter powikłany. Powódka zatrzymała się w procesie żałoby, a odczuwane stany depresyjne nie pozwalają jej na normalne funkcjonowanie. Nastąpiło pogorszenie stanu somatycznego, który może wynikać z żałoby powikłanej
przekształconej w zablokowaną reakcję żałoby. Śmierć męża w znaczący sposób wpłynęła na funkcjonowanie psychologiczne powódki. Pomimo zastosowanej farmakoterapii i psychoterapii nie udało się poprawić jej stanu psychicznego, dlatego potrzebuje ona dalszego leczenia, istnieje bowiem ryzyko utrwalenia
się niewłaściwych mechanizmów obronnych. Na skutek tych zaburzeń powódka doznała długotrwałego uszczerbku na zdrowiu w wysokości 5%, (dowód: opinia pisemna biegłej J. K. - k. 100 - 106 verte i k. 159 - 160; opinia biegłej G. B. - k. 187 - 188 verte) .

Powyższy stan faktyczny jest w części bezsporny, ponieważ został oparty
na dowodach i twierdzeniach nie negowanych przez strony.

Sąd ustalił jakie więzi rodzinne łączyły powódkę ze zmarłym K. C. oraz w jaki sposób powódka przeżyła jego śmierć w oparciu o jej zeznania, które zdaniem Sądu były wyczerpujące i zgodne zasadami doświadczenie życiowego oraz znalazły potwierdzenie w zeznaniach córki powódki, E. C., którym Sąd również dał wiarę w tym zakresie. Jednocześnie Sąd nie znalazł żadnych powodów, aby kwestionować prawdziwość i szczerość złożonych zeznań w/w osób w tej części. Ponadto Sąd dokonał swoich ustaleń w tym zakresie na podstawie opinii biegłego lekarza psychiatry
i kardiologa.

Sąd nie dał wiary zeznaniom powódki i świadka E. C., w części dotyczącej twierdzeń o możliwościach zarobkowych zmarłego oraz kosztów utrzymania domu, w którym w/w mieszkają. Są one niezgodne z zasadami doświadczenia życiowego i zasadami logiki, nieprecyzyjne i niedokładne. Zasady doświadczenia życiowego wskazują na to, że przeciętny 75 - letni człowiek, który otrzymuje świadczenie pielęgnacyjne i który wcześniej przez całe swoje życie, od wczesnej młodości zajmował się pracą fizyczną w rolnictwie, nie ma takich sił i zdrowia, które pozwalałyby mu na stałe dodatkowe zarobkowanie w pracach polowych oraz w mechanice itp. Naturalne i powszechnie wiadome jest bowiem, że organizm ludzki z wiekiem eksploatuje się, tym bardziej, jeżeli narażony jest na codzienny wysiłek. Powódka nie przedstawiła przekonywujących dowodów na to, że zmarły K. C. pozostawał w zdrowiu na tyle dobrym, że umożliwiało mu ono wykonywanie zleceń dla osób trzecich. Opisując zaś relację z mężem, powódka wskazywała, że czas spędzali wspólnie, spotykali się ze znajomymi i rodziną, wyjeżdżali - tym samym mieli dużo wolnego czasu dla siebie nawzajem, co jednocześnie zaprzecza możliwości prowadzenia stronnicze, a przez to niewiarygodne. Biorąc pod uwagę charakter pracy rolniczej i dorywczy charakter pracy zmarłego, który miał przyjmować wybiórcze zlecenia, nieprzekonywujące jest, że każdego miesiąca z ich wykonywania miałby on otrzymywać dochód w wysokości po około 200,00 zł miesięcznie i więcej. Jasne jest bowiem, że praca na roli jest zróżnicowana i zależna od pory roku i pogody. Powódka i jej córka nie podały również żadnych szczegółów dotyczących charakteru pracy zmarłego - jakie maszyny ewentualnie posiadał i do jakich prac ich używał. Co do zaś posiadania przez powoda miejsca, gdzie naprawiał maszyny rolnicze, to należy stwierdzić, że obecne maszyny jakimi dysponują rolnicy są tak zaawansowane techniczne, że ich naprawa wymaga odpowiedniej wiedzy i zaplecza sprzętowego, na co strona powodowa również nie przedstawiła żadnych środków dowodowych. Być może takie okoliczności miały miejsce, jednakże z całą pewnością nie dotyczyły one ostatniego okresu życia K. C.. Z tych wszystkich względów Sąd uznał zeznania powódki i świadka w tym zakresie za niewiarygodne. Ponadto za niewiarygodne należy uznać twierdzenia w/w osób, z których to wynika, że córka powódki partycypuje w kosztach utrzymania nieruchomości jedynie kwotą 50,00 zł miesięcznie, gdyż w tym zakresie zeznania powódki i jej córki są niewiarygodne, gdyż są sprzeczne z zasadami współżycia społecznego i zasadami logiki. Należy przede wszystkim zwrócić uwagę na to, że powódka nie jest właścicielką nieruchomości, w której mieszka i ma niewielka emeryturę, którą w dużej części przeznacza na swoje leczenie. Natomiast jej córka jest młodą osobą, pracuje, ma gospodarstwo, które uprawia. Zatem nie sposób uwierzyć w to, by partycypowała w kosztach utrzymania swojej nieruchomości kwotą 50,00 zł miesięcznie. Oceniając tę kwestię przez pryzmat realiów rodzinnych i wiejskich, należy uznać, że co najmniej po połowie obie panie ponoszą koszty utrzymania nieruchomości, prowadząc wspólne gospodarstwo domowe.

Oceniając wiarygodność opinii sporządzonych przez biegłych lekarzy, Sąd miał na względzie ich wieloletnie doświadczenie w zakresie opiniowania.
Nie dostrzeżono przy tym żadnych czynników osłabiających zaufanie do wiedzy biegłych i ich bezstronności, ani żadnych ważnych powodów, które zmuszałyby
do dopuszczenia dowodu z opinii innych specjalistów. Pozwanej nie udało
się skutecznie zanegować wniosków opinii biegłego lekarza psychiatry, który rzeczowo odniósł się do wszystkich wątpliwości przez nią zgłaszanych. Wnioski
te potwierdziła również opinia biegłego lekarza kardiologa, ponieważ obie opinie były ze sobą zbieżne. Należy też zauważyć, że strony nie negowały opinii biegłego lekarza kardiologa.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W niniejszej sprawie powódka D. C. wystąpiła z żądaniem zapłaty zadośćuczynienia w związku z tragiczną śmiercią męża, a także
o przyznanie jej renty.

Oceniając żądanie powódki należy przywołać treść art. 436 § 1 k.c.,
z którego wynika, że samoistny posiadacz mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody ponosi odpowiedzialność za szkodę
na osobie lub mieniu na zasadzie ryzyka - gdy posiadacz samoistny oddał środek komunikacji w posiadanie zależne, odpowiedzialność ponosi posiadacz zależny (art. 436 § 1 k.c.).

Należy też w tym miejscu dodać, że przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony, przy czym uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela (art. 822 § 1 i § 4 k.c.). Ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej, wyrządziła szkodę
w związku z ruchem tego pojazdu ( art. 35 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych - tekst jedn. Dz. U. z 2016 roku, poz. 2060
ze zm.).

W niniejszej sprawie w sposób nie budzący wątpliwości ustalono,
iż sprawca wypadku, w którym zginął K. C., w dniu wypadku korzystał z obowiązkowego ubezpieczenia OC pozwanej firmy i kwestia ta nie wymaga dalszego wyjaśnienia.

Pozwana uznała swoją odpowiedzialność co do zasady, gdyż wypłaciła D. C. na etapie postępowania likwidacyjnego zadośćuczynienie
w wysokości 15 000,00 zł i odszkodowanie za poniesione koszty pogrzebu
w wysokości 7 450,00 zł.

W ocenie Sądu, zgłoszone przez powódkę roszczenie zapłaty zadośćuczynienia, oparte na podstawie art. 446 § 4 k.c., zasługuje na częściowe uwzględnienie.

Zgodnie z dyspozycją tego przepisu sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę w wyniku czynu niedozwolonego, chodzi zatem o naprawienie szkody niemajątkowej. Prawidłowa wykładnia art. 446 § 4 k.c. wymaga przede wszystkim podkreślenia, że roszczenie oparte na tym przepisie jest rodzajowo i normatywnie odmienne od roszczenia zmierzającego
do naprawienia szkody majątkowej, opartego na treści art. 446 § 3 k.c. Zadośćuczynienie przewidziane w art. 446 § 4 k.c. nie jest zależne
od pogorszenia sytuacji życiowej osoby bliskiej w wyniku śmierci bezpośrednio poszkodowanego, lecz ma na celu złagodzenie cierpienia psychicznego wywołanego śmiercią osoby najbliższej i pomoc członkom rodziny tej osoby
w dostosowaniu się do zmienionej sytuacji życiowej (patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 września 2013 roku, IV CSK 87/13, LEX nr 1383297).

Zgodnie z prezentowanym w orzecznictwie stanowiskiem na rozmiar krzywdy, o której mowa w art. 446 § 4 k.c. , mają wpływ przede wszystkim: wstrząs psychiczny i cierpienia moralne wywołane śmiercią osoby bliskiej, poczucie osamotnienia i pustki po jej śmierci, rodzaj i intensywność więzi łączącej pokrzywdzonego ze zmarłym, rola w rodzinie pełniona przez osobę zmarłą, wystąpienie zaburzeń będących skutkiem śmierci osoby bliskiej, wiek pokrzywdzonego i jego zdolność do zaakceptowania nowej rzeczywistości oraz umiejętność odnalezienia się w niej (patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia
03 czerwca 2011 roku, III CSK 279/10, niepubl .). O wysokości zadośćuczynienia decydują zatem w ostateczności realia każdej sprawy, co oznacza, że wysokość sum orzekanych w innych sprawach, objęta wszak dyskrecjonalną władzą sędziowską, może mieć znaczenie jedynie pośrednie w tym sensie, że nie powinna od nich rażąco odbiegać (patrz wyrok SN z dnia 11 lipca 2000 roku, II CKN 1119/98, Lex Polonica nr 388287).

Ustawodawca nie wskazuje zasad ustalania wysokości omawianego zadośćuczynienia, zatem posiłkować należy się w tym zakresie poglądami wypracowanymi w judykaturze na tle stosowania art. 445 k.c. Niewątpliwie krzywdę doznaną w wyniku śmierci osoby bliskiej bardzo trudno ocenić
i wyrazić w formie pieniężnej. W orzecznictwie Sądu Najwyższego dotyczącym zasad ustalania wysokości zadośćuczynienia wskazuje się, iż każdy przypadek powinien być traktowany indywidualnie z uwzględnieniem wszystkich okoliczności sprawy. Należy przy tym zaznaczyć, że zadośćuczynienie przewidziane w art. 446 § 4 k.c. jest odzwierciedleniem w formie pieniężnej rozmiaru krzywdy, która, jak słusznie wskazuje się w literaturze i orzecznictwie, nie zależy od statusu materialnego pokrzywdzonego. Jedynie zatem rozmiar zadośćuczynienia może być odnoszony do stopy życiowej społeczeństwa,
która pośrednio może rzutować na jego umiarkowany wymiar. Przesłanka „przeciętnej stopy życiowej społeczeństwa” ma więc charakter uzupełniający
i ogranicza wysokość zadośćuczynienia tak, by jego przyznanie nie prowadziło
do wzbogacenia osoby uprawnionej, nie może jednak pozbawiać zadośćuczynienia jego zasadniczej funkcji kompensacyjnej i eliminować innych czynników kształtujących jego rozmiar (patrz: wyrok SN z dnia 12 września 2002 roku, IV CKN 1266/00; wyrok SN z dnia 03 czerwca 2011 roku, III CSK 279/10; wyrok SN z dnia 30 stycznia 2004 roku, I CK 131/ 03, OSNC 2005, nr 2, poz. 40, wyrok SN z dnia 10 marca 2006 roku, IV CSK 80/05, OSNC 2006, nr 10, poz. 175 ).

Mając powyższe na uwadze oraz zgromadzony w sprawie materiał dowodowy należy stwierdzić, iż powódka bezsprzecznie doznała krzywdy wyrażającej się w zerwaniu więzi rodzinnej z mężem na skutek jego gwałtownej śmierci w wyniku zdarzenia drogowego, za skutki którego pozwana ponosi odpowiedzialność, co w sprawie jest bezsporne.

W wyniku tego zdarzenia powódka nagle utraciła swojego męża, z którym była silnie związana wobec tego, że spędzili razem ponad 50 lat swojego życia.
co potęguje niepomiernie uczucie jej osamotnienia i krzywdy. Przez to powódka została pozbawiona pomocy ze strony kochającego męża w codziennych obowiązkach, wzajemnej opieki i wsparcia, również w zakresie finansowym.
To doświadczenie spowodowało u niej powikłaną żałobę, której skutki nadal odczuwa, ponieważ nie potrafi sobie poradzić ze swoją obecną sytuacją, nie ma dalszej motywacji do życia, jest zrezygnowana i otępiała.

Nie budzi najmniejszych wątpliwości to, że śmierć małżonka - który był jedną z najważniejszych osób dla powódki, jest tragedią dla niej wręcz niewyobrażalną i trudną do wycenienia. Nie budzi też najmniejszych wątpliwości to, że więź łącząca małżonków jest jedną z najsilniejszych więzi międzyludzkich. Tak więc brutalne rozerwanie tej więzi przez śmierć, pozostawiło piętno na dalszym życiu powódki, z którym nie może sobie dać rady.

Uwzględniając całokształt okoliczności sprawy, rozmiar wstrząsu psychicznego, którego doznała powódka po śmierci męża, cierpienia, bólu
i stopnia osamotnienia po utracie osoby najbliższej, więzi łączącej powódkę
ze zmarłym oraz wpływu śmierci na obecne jego życie, zwłaszcza na zdrowie psychiczne, Sąd doszedł do wniosku, iż kwota zadośćuczynienia powinna wynieść 66 950,00 zł. Wobec spełnienia przez ubezpieczyciela świadczenia na etapie postępowania likwidacyjnego w kwocie 15 000,00 zł - na rzecz powódki zasądzono kwotę 51 950,00 zł, o czym Sąd orzekł, jak w pkt 1 wyroku,
na podstawie art. 446 § 4 k.c.

Zadośćuczynienie w tej wysokości stanowi ekonomicznie odczuwalną wartość, ale jednocześnie utrzymane jest w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa. Kompensuje doznaną przez powódkę krzywdę, przedstawia
dla niej ekonomicznie odczuwalną wartość, nie jest również rażąco wygórowane i nie prowadzi do nieuzasadnionego przysporzenia w jej majątku. Sąd uwzględnił przy tym, że powódka może liczyć w tym trudnym okresie na wsparcie swoich dzieci i wnuków, nie pozostała sama ze swoimi problemami. Sąd zgadza się bowiem ze stanowiskiem Sądu Apelacyjnego w Łodzi wyrażonym
w uzasadnieniu do wyroku z dnia 14 kwietnia 2010 roku wydanym w sprawie
o sygn. akt I ACa 178/10 (LEX nr 715515), zgodnie z którym, mierzenie skali cierpienia osoby, która nie doznała uszkodzenia ciała i rozstroju zdrowia,
w znacznej mierze pozostaje poza możliwościami dowodowymi sądu i zakładu ubezpieczeń, bowiem aktualny stan wiedzy nie pozwala na udowodnienie rozmiaru uczuć i przywiązania czy też ich braku. Sąd podał, że najwyższe zadośćuczynienia powinny być przyznane osobom, które pozostają samotne
po śmierci osoby najbliższej. Jednocześnie uwzględnić należy, że śmierć każdej osoby jest zdarzeniem pewnym, które prędzej czy później musi nastąpić. Tym samym zadośćuczynienie rekompensuje w istocie często jedynie wcześniejszą utratę członka rodziny. W przedmiotowej sprawie, nie można hipotetycznie ustalić jak długo małżonkowie C. żyliby razem, jednakże zgodnie z zasadami doświadczenia życiowego byłby to czas odpowiednio krótszy. Wobec tego Sąd uznał, że żądanie zadośćuczynienia ponad zasądzoną kwotę jest wygórowane i nie znajduje potwierdzenia w zebranym w sprawie materiale dowodowym, dlatego powództwo w dalszym zakresie podlegało oddaleniu, o czym orzeczono w punkcie 2 wyroku.

Kwotę zadośćuczynienia zasądzono z ustawowymi odsetkami, jak w pkt 1 a wyroku, od dnia 01 lipca 2014 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku, na podstawie art. 481 k.c. w zw. z art. 476 k.c. i art. 817 k.c. i art. 14 ust. 2 ustawy
o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jedn. Dz. U. z 2016 r., poz. 2060 ze zm.) oraz od dnia 01 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, na podstawie art. 481 k.c. w brzmieniu obowiązującym od 01 stycznia 2016 roku, w zw. z art. 476 k.c. i art. 817 k.c. i art. 14 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jedn. Dz. U. z 2016 r., poz. 2060 ze zm.), gdyż pozwana w terminie 30 - dniowym nie zlikwidowała szkody, która została zgłoszona pozwanej 21 maja 2014 roku.

Na podstawie art. 446 § 2 k.c. powódka mogła żądać od pozwanej odpowiedniej renty. Zgodnie bowiem z powołanym przepisem osoba, względem której ciążył na zmarłym ustawowy obowiązek alimentacyjny, może żądać
od zobowiązanego do naprawienia szkody renty obliczonej stosownie do potrzeb poszkodowanego oraz do możliwości zarobkowych i majątkowych zmarłego przez czas prawdopodobnego trwania obowiązku alimentacyjnego.

Powołany przepis przewiduje dwie przesłanki zasądzenia świadczenia: potrzeby osoby uprawnionej oraz możliwości majątkowe i zarobkowe zmarłego. Pierwsza przesłanka nie została niczym ograniczona, może więc ona obejmować wszystkie potrzeby uprawnionego, których został pozbawiony w wyniku czynu niedozwolonego, rzeczywiście zaspokajane przez zmarłego. Wysokość należnej
na podstawie art. 446 § 2 k.c. renty alimentacyjnej została ograniczona jedynie przez wprowadzenie drugiej przesłanki w postaci „możliwości zarobkowych
i majątkowych zmarłego”, które determinują wysokość renty, a więc jednocześnie determinują zakres potrzeb uprawnionego, które mogą być zaspokojone przez zasądzenie takiej renty. Przy ustalaniu wysokości renty wyrównawczej określonej w art. 446 § 2 k.c. sąd musi dokonać oceny nie tylko rzeczywiście uzyskiwanych przez zmarłego dochodów, ale także uwzględnić jego możliwości w tym zakresie. Ocena możliwości zarobkowych musi być przy tym oparta na realnych podstawach - sąd musi zatem z dużym stopniem prawdopodobieństwa ustalić, że określone dochody zostałyby osiągnięte przez zmarłego.

Pomiędzy małżonkami na podstawie art. 27 k.r.io. istnieje obowiązek alimentacyjny o charakterze bezwzględnym i nie uchyla go zdolność małżonka
do samodzielnego utrzymania się z pracy zarobkowej lub prowadzonej działalności gospodarczej, co kwalifikuje małżonków do kręgu osób uprawnionych do renty z art. 446 § 2 k.c. Jak wskazał Sąd Najwyższy
w uzasadnieniu wyroku z dnia 24 sierpnia 1990 roku wydanym w sprawie o sygn. akt I CR 422/90 (OSNC z 1991r. nr 10-12, poz.124) „ Artykuł 27 k.r. io. konkretyzujący konstytucyjną zasadę ochrony trwałości rodziny nakłada na oboje małżonków obowiązek zaspokajania potrzeb całej grupy rodzinnej własną pracą i wkładem materialnym. Zgodnie z powszechnym poglądem, obowiązek wynikający z powołanego przepisu ma charakter alimentacyjny i taki też - uprzywilejowany - charakter mają uprawnienia członków rodziny oparte na art. 27 k.r. io. Alimentacyjnego charakteru omawianych obowiązków nie można zakwestionować, ponieważ odpowiadają one definicji wynikającej z art. 128 k.r. io., pomimo oczywistych różnic między alimentacją grupową rodziny
a alimentacją uregulowaną w art. 128 - 144 k.r. io. O istnieniu obowiązku alimentacyjnego między małżonkami pozostającymi we wspólnym pożyciu - jako przesłanki renty odszkodowawczej - nie przesądza okoliczność, czy pozostały przy życiu małżonek pracuje zarobkowo.” Podobnie w wyroku z dnia 03 grudnia 2010 roku wydanym w sprawie o sygn. akt I PK 88/10 Sąd Najwyższy stwierdził,
że „Wdowa jest osobą, względem której ciążył na zmarłym ustawowy obowiązek alimentacyjny w rozumieniu art. 446 § 2 zdanie pierwsze k.c. ”

Zatem powódka wykazała, że jest osobą, względem której na zmarłym K. C. spoczywał obowiązek alimentacyjny.

Na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Sąd ustalił, że możliwości zarobkowe majątkowe męża powódki ograniczały
się do wysokości jego świadczenia emerytalnego, które w dacie jego śmierci wynosiło 981,36 zł miesięcznie, co wynika z decyzji z dnia 12 marca 2012 roku (k. 53). Biorąc pod uwagę jego wiek, kwalifikacje zawodowe i status na rynku pracy, nie posiadał on zdaniem Sądu nawet hipotetycznych możliwości dodatkowego zarobkowania. Powódka była również emerytką i co miesiąc otrzymywała świadczenie w wysokości 848,07 zł. Zliczając ich świadczenia otrzymujemy kwotę 1 829,43 zł, którą małżonkowie mogli przeznaczyć na swoje utrzymanie. Dzieląc tę kwotę przez dwa otrzymujemy kwotę 914,71 zł, która przypadała na jednego małżonka na miesiąc. Odliczając od tej kwoty kwotę uzyskiwanej przez powódkę emerytury, czyli kwotę 848,07 zł, otrzymujemy kwotę 66,64 zł, której na skutek śmierci męża powódka była pozbawiona.

Biorąc pod uwagę powyższe Sąd ustalił, że zmarły mąż mógł alimentować powódkę tylko kwota wynoszącej około 60,00 zł, a w związku z tym, że powódka wykazała (opinia biegłej psychiatry, zaświadczenie o terapii, rachunki i faktury), że bezpośrednio po śmierci męża zwiększyły się jej potrzeby o koszt zakupu leków i wizyt lekarskich, należy uznać, że należy jej się renta miesięczna w tej właśnie wysokości Zwiększone potrzeby powódki trwają według biegłego lekarza psychiatry do chwili obecnej, a koszt zakupu leków i wizyt lekarskich
oscyluje wokół kwoty 60,00 zł miesięcznie. Zatem taką wysokość renty Sąd ustalił od maja 2012 roku i na przyszłość, o czym orzekł, jak w pkt 1 b i 1 c wyroku, na podstawie art. 446 § 2 k.c. w zw. z art. 322 k.p.c., ustalając termin płatności renty na przyszłość zgodnie z żądaniem pozwu, co też jest zgodne z treścią art. 904 k.c.

W pozostałej części Sąd powództwo o rentę oddalił, o czym orzekł,
jak w pkt 2 wyroku, gdyż powódka nie wykazała, że jej mąż miał możliwości finansowe, by płacić kwotę wyższą i nie wykazała, że jej potrzeby przekroczyły kwotę 60,00 zł miesięcznie od maja 2012 roku i na przyszłość.

Powódka żądała skapitalizowanej renty za okres od maja 2012 roku
do lutego 2016 roku, czyli za okres 46 miesięcy, a w związku z tym, że Sąd uznał, że od maja 2012 roku powódce należy się renta w wysokości po 60,00 zł miesięcznie, zasądził od pozwanej z tego tytułu kwotę 2 760,00 zł, o czym orzekł, jak w pkt 1 b wyroku.

Część kwoty skapitalizowanej renty w wysokości 1 560,00 zł zasądzono zgodnie z żądaniem pozwu z ustawowymi odsetkami, jak w pkt 1 b wyroku, od dnia 01 lipca 2014 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku, na podstawie art. 481 k.c. w zw. z art. 476 k.c. i art. 817 k.c. i art. 14 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jedn. Dz. U. z 2016 r., poz. 2060 ze zm.) oraz od dnia 01 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty z ustawowymi odsetkami
za opóźnienie, na podstawie art. 481 k.c. w brzmieniu obowiązującym
od 01 stycznia 2016 roku, w zw. z art. 476 k.c. i art. 817 k.c. i art. 14 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jedn. Dz. U. z 2016 r., poz. 2060 ze zm.), gdyż pozwana w terminie 30 - dniowym nie zlikwidowała szkody, która została jej zgłoszona 21 maja 2014 roku.

Pozostałą części renty skapitalizowanej, stosując powyższe przepisy oraz treść art. 904 k.p.c., Sąd zasądził ze stosownymi odsetkami ustawowymi
i ustawowymi za opóźnienie od kwot po 60,00 zł miesięcznie - od pierwszego dnia każdego następnego miesiąca po tym, w którym renta winna być zapłacone (renta płatna z góry), gdyż od maja 2014 roku (zgłoszenie żądania renty) pozwana była w zwłoce z poszczególnymi ratami miesięcznymi, których termin nie był ustalony w umowie lub w orzeczeniu sądowym i upływał z ostatnim dniem każdego poprzedniego miesiąca, zatem od każdego pierwszego dnia następnego miesiąca pozwana była w zwłoce.

W pozostałej części żądanie w zakresie odsetek od renty Sąd oddalił, o czym orzekł, jak w pkt 2 wyroku, gdyż, co wynika z treści wyżej cytowanego przepisu art. 904 k.c., jeżeli nie oznaczono inaczej terminów płatności renty, rentę pieniężną należy płacić miesięcznie z góry, a rentę polegającą na świadczeniach w rzeczach oznaczonych tylko co do gatunku należy uiszczać w terminach wynikających z właściwości świadczenia i celu renty.

O kosztach procesu należnych powódce Sąd orzekł, jak w pkt 1 d wyroku, na podstawie art. 100 k.p.c. Powódka poniosła koszty procesu (koszty zastępstwa prawnego, które zostały ustalone na podstawie § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 roku, poz. 1800 ze zm.) w wysokości 7 200,00 zł . Natomiast pozwana poniosła koszty procesu w wysokości 7 765,93 zł (7 200,00 zł - koszty zastępstwa prawnego, ustalone na podstawie § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych - Dz. U. z 2015 roku, poz. 1804 ze zm., 17,00 zł - koszty opłaty skarbowej i 548,93 zł - koszty opinii biegłego lekarza kardiologa). Przyjmując, że powódka wygrała sprawę w 61 %, to należy stwierdzić, że wygrała koszty procesu w wysokości 4 392,00 zł (61 % z kwoty 7 200,00 zł), a przyjmując, że pozwana wygrała sprawę w 39 %, to należy stwierdzić, że wygrała koszty procesu w wysokości 3 028,71 zł (31 % z 7 765,93 zł). Różnicę obu kwot w wysokości 1 363,29 zł Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powódki.

Sąd nie obciążył powódki brakującymi kosztami procesu, o czym orzekł,
jak w pkt 3 wyroku, na podstawie art. 102 k.p.c., z uwagi na jej trudną sytuację życiową, w tym zdrowotną i majątkową.

O brakujących kosztach procesu należnych od pozwanej Skarbowi Państwa Sąd orzekł, jak w pkt 4 wyroku, na podstawie art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn., Dz. U. z 2016 roku, poz. 623 ze zm.) w zw. z art. 100 k.p.c., przyjmując te same proporcje w zakresie wygrania przez strony niniejszej sprawy. Wynoszą one 5 277,28 zł, w tym 4 470,00 zł - brakująca opłata stosunkowa i 807,28 zł - brakujące koszty opinii biegłego lekarza psychiatry. Zatem brakujące koszty procesu obciążające pozwaną wynoszą 3 219,14 zł (61 % z 5 277,28 zł).

O zwrocie na rzecz pozwanej nierozdysponowanej zaliczki na koszty opinii biegłego lekarza kardiologa w wysokości 51,07 zł, Sąd orzekł, jak w punkcie 5 wyroku, na podstawie art. 84 ust. 1 i 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn., Dz. U. z 2016 roku, poz. 623 ze zm.).