Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 29 października 2013 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie Wydział II Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący SSO Dorota Gamrat - Kubeczak

Sędziowie: SO Marzenna Ernest (spr.)

SO Zbigniew Ciechanowicz

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym

w dniu 29 października 2013 r. w S.

sprawy z powództwa S. Ś.

przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w M.

o zapłatę

na skutek skargi S. Ś. o wznowienie postępowania w sprawie zakończonej prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 29 marca 2012 r., sygn. akt II Ca 1010/11

p o s t a n a w i a

odrzucić skargę.

Sygn. akt II Ca 774/13

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 29 marca 2012 r. Sąd Okręgowy w Szczecinie po rozpoznaniu apelacji powoda S. Ś. od wyroku Sądu Rejonowego w Gryfinie z dnia 6 czerwca 2011 r., sygn. akt I C 130/11 – oddalił apelację, zasądził od powoda S. Ś. na rzecz pozwanej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w M. kwotę 1.200 zł tytułem zwrotu kosztów procesu w postępowaniu apelacyjnym.

W dniu 21 czerwca 2013 r. złożona została przez powoda ponowna skarga o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 29 marca 2012 r., sygn. akt II Ca 1010/11 (uzupełniona pismem z dnia 8 lipca 2013 r. oraz pismem z dnia 16 października 2013 r.). Skarżący wniósł o uchylenie wyroków I C 130/11 z dnia 6 czerwca 2011 r. oraz II Ca 1010/11 z dnia 29 marca 2012 r. i zasądzenie na jego rzecz kwoty 23.001,22 zł, wstrzymanie wykonania wyroku w zakresie kosztów procesu oraz zasądzenie kosztów postępowania.

Skarżący wskazał, iż zgodnie z art. 421 ¹ k.p.c., art. 424 ⁴ k.p.c. i art. 408 k.p.c. sprawa powinna być wznowiona. Powód podniósł, iż nie był należycie reprezentowany ani w postępowaniach, w których wydano nakaz zapłaty ani w procesie zakończonym wyrokiem w sprawie II Ca 1010/11. Powód podniósł, iż pełnomocnik nie odbiera wezwania, a powód osobiście nie był zawiadomiony o posiedzeniu, w wyniku czego zapadł wyrok zaoczny. Skarżący podniósł, iż powołani przez Sąd pełnomocnicy zamiast bronić jego praw sporządzili bądź subiektywną opinię bądź też powołali się na brak umocowania. Powód wskazał także, iż fakty w niniejszej sprawie są bezsporne. Nakazy zapłaty - na podstawie których dokonano egzekucji - zostały wydane sprzecznie z prawem z naruszeniem art. 485 k.p.c. Zaznaczył również, iż pozwana prowadziła działalność gospodarczą z naruszeniem prawa. Skarżący podniósł, że w wyniku oddalenia wystosowanego przez niego powództwa może nastąpić niepowetowana szkoda, której nie da się naprawić, bo stanie się bezdomny. Powód wskazał, iż gdyby nie wydano wyroków sprzecznych z prawem nie zostałyby wszczęte przeciw niemu egzekucje. W ocenie skarżącego, skoro Sąd wydał orzeczenie niezgodne z prawem, to należy mu się odszkodowanie na podstawie art. 416 k.c. W ocenie powoda niesłusznie została także odrzucona wywiedziona przez niego skarga kasacyjna, albowiem przedmiotem postępowania było odszkodowanie, a nie prawa majątkowe.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Skarga powoda podlegała odrzuceniu.

Na wstępie wyjaśnić należy, iż w ramach postępowania ze skargi o wznowienie postępowania w doktrynie wyróżnia się dwie fazy, a mianowicie postępowanie w przedmiocie dopuszczalności postępowania (tzw. iudicium rescidens) i toczące się na skutek wznowienia postępowanie mające na celu ponowne rozpoznanie sprawy (tzw. iudicum rescissorium). (por. J. Bodio, T. Demendecki, A. Jakubecki, O. Marcewicz, P. Telenga, M.P. Wójcik, Komentarz do art.410 k.p.c. LEX/el. 2010).

Zgodnie z dyspozycją art. 410 § 1 k.p.c. w ramach postępowania wstępnego, przed sądem na posiedzeniu niejawnym badaniu podlega okoliczność czy skarga wniesiona została w terminie (wynikającym z przepisów art. 407 i 408 k.p.c.), czy jest dopuszczalna (ze względu na zaskarżone orzeczenie) oraz czy została oparta na ustawowej podstawie wznowienia. Instytucja wznowienia postępowania opiera się bowiem na przysługującej (poza tokiem instancji) skardze o reasumpcję wadliwego procesu i zastąpienie zapadłego orzeczenia nowym. Nadzwyczajny charakter powyższego środka prawnego, skierowanego przeciwko prawomocnemu orzeczeniu powoduje, że przywrócenie stanu sprzed zamknięcia, ulegającego wznowieniu, postępowania sądowego może nastąpić wyłącznie z powodów ściśle określonych w ustawie. Uwzględniają one konieczność wywołania na nowo procesu dotkniętego brakami formalnymi (nieważnością) bez względu na ich wypływ na rozstrzygnięcie (art. 401 pkt 1 i 2 k.p.c.), nadto o ile zaistnieją właściwe przyczyny restytucyjne (art. 403 k.p.c.) czy też miało miejsce wydanie wyroku na podstawie aktu normatywnego, uznanego przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodny z Konstytucją umową międzynarodową lub ustawą (art. 401 ¹ k.p.c.).

Jak wynika z analizy wniesionej skargi, powód jej podstawy upatruje w nieważności polegającej na braku należytej reprezentacji w toku postępowania apelacyjnego tj. na podstawie art. 401 pkt 2 k.p.c.

Zgodnie z orzecznictwem za brak reprezentacji uznać można działanie w charakterze pełnomocnika strony osoby niemającej należytego umocowania oraz niedziałanie w procesie pełnomocnika z urzędu (zob., postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 3 marca 1997 r., III CKN 10/96, OSP 1997, z. 9, poz. 172). Utrwalony jest także pogląd, iż nienależyta reprezentacja jako podstawa wznowienia postępowania nie dotyczy sposobu zastępowania strony przez pełnomocnika procesowego (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 czerwca 2000 r., I PKN 277/00, OSNP 2002, nr 1, poz. 15). W szczególności nienależyte wykonywanie obowiązków przez pełnomocnika procesowego nie stanowi podstawy wznowienia postępowania w postaci braku należytej reprezentacji lub pozbawienia możności działania (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 października 2001 r., III AO 32/01, OSNP 2002, nr 18, poz. 449; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 marca 2003 r., II CZ 26/03, OSNC 2004, nr 6, poz. 95).

Zgodnie z art. 407 § 1 k.p.c. gdy podstawą wznowienia jest pozbawienie możności działania lub brak należytej reprezentacji, początek biegu terminu do wniesienia skargi wyznacza dzień dowiedzenia się przez stronę, jej organ lub przedstawiciela ustawowego o wyroku; jak przyjął Sąd Najwyższy, decyduje data powzięcia wiadomości o treści sentencji wyroku, a nie data doręczenia uzasadnienia wyroku (zob., postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 1998 r., III AO 58/98, M. Praw. 1999, nr 1, poz. 8).

Uwzględniając powyżej przytoczone rozważania prawne, skarga wywiedziona przez powoda, a odnosząca się do sprawy II Ca 1010/11, nie mogła zostać merytorycznie rozpoznana acz podlegała odrzuceniu.

Otóż, w dniu 29 marca 2012 r. Sąd Okręgowy w Szczecinie w sprawie II Ca 1010/11 oddalił apelację powoda. Z protokołu rozprawy apelacyjnej wynika, iż za powoda nikt się nie stawił, pełnomocnik został zawiadomiony prawidłowo. Wskazania w tym miejscu wymaga, iż zgodnie z treścią art. 133 § 3 k.p.c., jeżeli ustanowiono pełnomocnika procesowego, doręczenia należy dokonać tej osobie. Oznacza to, że o terminie rozprawy zawiadamia się ustanowionego przez stronę pełnomocnika procesowego, nie zaś stronę. Wyrok Sądu Okręgowego w sprawie II Ca 1010/11 jest prawomocny.

Z treści skargi oraz złożonych pism z dnia 8 lipca 2013 r. i 16 października 2013 r. wynika, iż jest to ponowna skarga o wznowienie postępowania. Już bowiem w dniu 23 kwietnia 2012 r. wpłynęła do Sądu Okręgowego w Szczecinie skarga o wznowienie postępowania w sprawie II Ca 1010/12. Postanowieniem Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 7 września 2012 r., sygn. akt II Ca 566/12, odrzucono tę skargę. Jak wynika z uzasadnienia postanowienia z dnia 7 września 2012 r., już wówczas podstawy wznowienia powód upatrywał w wykryciu wyroku w sprawie I C – upr. 86/10 Sądu Rejonowego, ponosząc, iż jest potwierdzeniem łamania prawa przez pozwaną Spółdzielnię w zakresie obciążania zaliczkami według uchwał Rady Nadzorczej nienależnymi należnościami. Sąd Okręgowy stwierdził, iż ww. wyrok nie dotyczy tego samego stosunku prawnego, co objęty wnioskiem o wznowienie. Skarżący powoływał się zresztą na tę sprawę w toku postępowania przed Sądem pierwszej instancji. Dlatego też Sąd Okręgowy uznał, iż skarga powoda nie została oparta na ustawowej podstawie – art. 403 § 2 k.p.c.

Nadto jak wynika z akt sprawy II Ca 1010/11 postanowieniem z dnia 12 grudnia 2012r. Sąd Okręgowy w Szczecinie odrzucił skargę kasacyjną powoda od wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 29 marca 2012 r. W dniu 6 maja 2013 r. (lub 8 maja 2013 r. - nieczytelny stempel pocztowy) powód wywiódł kolejną skargę o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 29 marca 2012 r. w sprawie II Ca 1010/11.

W tym stanie rzeczy nie sposób uznać, iż powód wywodząc obecnie de facto trzecią skargę o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 29 marca 2012 r. (II Ca 1010/11) zachował termin przewidziany w art. 407 § 1 k.p.c., pomijając że wskazane w niniejszej skardze podstawy wznowienia były już przedmiotem rozpoznania przez Sąd Okręgowy w ramach poprzednich skarg. Przypomnienia wymaga, iż już skarga z dnia 8 maja 2013 r., sygn. akt II Ca 567/13 uznana została za spóźnioną. Podniesiony przez powoda brak odpowiedniej reprezentacji w sprawach objętych powództwem o zapłatę w związku z wyegzekwowaniem od niego na rzecz pozwanej w postępowaniach egzekucyjnych należności na podstawie tytułów wykonawczych wydanych w tych sprawach, nie może być przedmiotem rozpoznania w ramach skargi o wznowienie postępowania dotyczącego tego powództwa.

W uzasadnieniu postanowienia z dnia 20 maja 1999 r., II UKN 105/99 ( OSNP 2000/19/735) Sąd Najwyższy stwierdził, iż skarga o wznowienie postępowania nie służy korygowaniu wszelkich nieprawidłowych orzeczeń, lecz tylko wzruszeniu orzeczeń zapadłych w wyniku nieważności postępowania w rozumieniu art. 401 k.p.c. lub orzeczeń wydanych na podstawie dokumentu przerobionego lub podrobionego albo gdy w późniejszym czasie został wykryty prawomocny wyrok dotyczący tego samego stosunku prawnego lub takie okoliczności faktyczne bądź środki dowodowe, które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy, lecz strona nie mogła z nich skorzystać, gdyż były jej nie znane (art. 403 k.p.c.).

W tym miejscu podkreślenia wymaga, iż nowe fakty i dowody nie mogą odnosić się do norm prawnych oraz ich interpretacji. Skarga o wznowienie postępowania nie może bowiem opierać się na zarzucie wadliwej oceny dowodów i okoliczności faktycznych w sprawie, której dotyczy. Podstawy dla wznowienia postępowania nie stanowi także obiektywna wadliwość orzeczenia wynikająca z obrazy prawa materialnego. Nie stanowi ponadto podstawy wznowienia w oparciu o art. 403 § 2 k.p.c. interpretacja przepisów prawa dokonana przez Trybunał Konstytucyjny, która jest odmienna niż przyjęta wcześniej przez sąd powszechny lub Sąd Najwyższy. Podobnie wskazanie przez stronę, że przepisy przyjęte za podstawę prawomocnego wyroku zostały następnie inaczej zinterpretowane w uchwale Sądu Najwyższego czy też, że w innym postępowaniu sądowym poczyniona została odmienna ocena prawna tych samych przepisów, nie uzasadnia wznowienia postępowania na podstawie art. 403 § 2 k.p.c. (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 7 lipca 2005 r., sygn. akt IV CO 6/05, z dnia 4 stycznia 2007 r., sygn. akt V CZ 109/06 i z dnia 29 stycznia 2008 r., sygn. akt IV CZ 2/08).

Zgodnie z art. 410 § 1 k.p.c. Sąd odrzuca skargę wniesioną po upływie przepisanego terminu, niedopuszczalną lub nieopartą na ustawowej podstawie. Postanowienie może być wydane na posiedzeniu niejawnym.

Pomimo rozbieżności istniejących w tymże zakresie w orzecznictwie Sądu Najwyższego, Sąd w niniejszym składzie przychyla się do poglądu, iż stwierdzenie, na posiedzeniu niejawnym dopuszczalności wznowienia nie ogranicza się do badania, czy wskazane przez skarżącego okoliczności dają się podciągnąć pod przewidzianą w ustawie podstawę wznowienia, lecz obejmuje badanie i ustalenie, czy podstawa wznowienia rzeczywiście istnieje. Zgodnie z treścią art. 410 § 1 k.p.c. skarga podlega odrzuceniu nie tylko wtedy, gdy powołana w niej podstawa wznowienia została sformułowana w sposób nieodpowiadający ustawie, ale także wówczas, gdy wskazane w niej okoliczności wprawdzie dadzą się podciągnąć pod przewidzianą w ustawie podstawę wznowienia, jednak w rzeczywistości podstawa ta nie występuje (por. m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 maja 2007 roku, III CSK 56/07, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 lipca 2005 roku, IV CO 6/05, Biul. SN 2005 nr 9 poz. 14).

Z powyższych względów Sąd Okręgowy odrzucił przedmiotową skargę, o czym na podstawie art. 410 § 1 k.p.c. orzekł w sentencji postanowienia.