Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 kwietnia 2017 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Renata Gąsior

Protokolant Małgorzata Nakielska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 30 marca 2017 r. w Warszawie

sprawy K. K., R. C.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o podleganie ubezpieczeniom społecznym

na skutek odwołania K. K., R. C.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 25 lipca 2016 r., nr (...)

1. oddala odwołanie,

2. zasądza od odwołującej K. K. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Odział w W. kwotę 7.200,00 zł (siedem tysięcy dwieście złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego,

3. zasądza od odwołującego R. C. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Odział w W. kwotę 7.200,00 zł (siedem tysięcy dwieście złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 25 lipca 2016 r., nr: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. , działając na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 1, art. 68 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 121, ze zm.), stwierdził, że K. K., jako pracownik płatnika składek Centrum Medycznego (...) nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od 25 stycznia 2016 r.

W uzasadnieniu organ rentowy podniósł, że w toku postępowania wyjaśniającego strony nie przedstawiły dowodów potwierdzających faktyczne wykonywanie zatrudnienia w ramach stosunku pracy. W ocenie organu rentowego umowa o pracę zawarta pomiędzy K. K. a Centrum Medycznym (...) jest nieważna, z mocy art. 58 § 2 k.c., albowiem narusza zasady współżycia społecznego (art. 58 § 2 k.c.), a jej celem było uzyskanie nieuzasadnionych korzyści z ubezpieczeń społecznych (decyzja organu rentowego z dnia 25 lipca 2016 r., k. 43-44 a.r.).

Ubezpieczona K. K. w dniu 29 sierpnia 2016 r. wniosła za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. do Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie odwołanie od decyzji w/w organu rentowego z dnia 25 stycznia 2016 r. nr: (...). Ubezpieczona zaskarżonej decyzji zarzuciła: błąd w ustaleniach faktycznych, błędne przyjęcie, iż zawarta umowa o pracę była umową nieważną, błędną ocenę zebranego materiału dowodowego i w konsekwencji błędne wnioskowanie, że nie świadczyła ona pracy na podstawie zawartej umowy o pracę z R. C.. Wobec powyższego ubezpieczona wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji w całości poprzez stwierdzenie, iż podlega ubezpieczeniu emerytalnemu, chorobowemu, rentowemu, wypadkowemu od dnia 25 stycznia 2016 r. jako pracownik u płatnika składek CM (...)oraz zasądzenie od organu rentowego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Ponadto ubezpieczona wniosła o dopuszczenie dowodów z dokumentów dołączonych do odwołania oraz zeznań świadków: E. C., A. W., A. P. i R. C., a także przesłuchanie jej w charakterze strony (odwołanie ubezpieczonej od decyzji organu rentowego, k. 2-7 a.s.).

Odwołanie od decyzji organu rentowego z dnia 25 lipca 2016 r. złożył także płatnik składek (...). Płatnik składek podzielił zarzuty i wnioski zawarte w odwołaniu ubezpieczonej oraz wniósł o zasądzenie od organu rentowego na jego rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego (odwołanie od decyzji organu rentowego, k.2-7a.s. VII U 1413/16).

Zarządzeniem z dnia 28 września 2016 r., na podstawie art. 219 k.p.c., Sąd połączył sprawy z odwołania ubezpieczonej i płatnika składek do wspólnego rozpoznania (zarządzenie z dnia 28 września 2016 r., k. 36 a.s. VII U 1413/16).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. w odpowiedzi na odwołania z dnia 14 września 2016 r. wniósł o: ich oddalenie na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., przeprowadzenie rozprawy pod nieobecność organu rentowego, doręczenie odpisu sentencji prawomocnego orzeczenia kończącego postępowanie, zasądzenie od Ubezpieczonej i płatnika składek kosztów postępowania na rzecz organu rentowego według norm przepisanych. Organ rentowy wniósł także o: dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z podatkowej księgi przychodów i rozchodów oraz ksiąg handlowych płatnika składek za okres od 1 stycznia 2016 r. do dnia 1 kwietnia 2016 r., zwrócenie się przez Sąd do Urzędu Skarbowego o nadesłanie deklaracji i zeznań podatkowych składanych przez płatnika składek do Urzędu Skarbowego za rok 2015, dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu rachunkowości, na okoliczność, czy płatnik składek miał możliwość i czy było ekonomicznie uzasadnione, aby zatrudniać pracownika w ramach stosunku pracy za wynagrodzeniem 6.000,00 zł brutto. Ponadto organ rentowy wniósł o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego ginekologa na okoliczność, czy ubezpieczona była zdolna do podjęcia pracy w dniu 25 stycznia 2016 r.

W uzasadnieniu organ rentowy podniósł, że w toku postępowania wyjaśniającego strony nie przedstawiły dowodów potwierdzających faktyczne wykonywanie zatrudnienia w ramach stosunku pracy.

Do zamknięcia rozprawy strony podtrzymały dotychczas zgłoszone stanowiska.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

K. K. (W.), urodzona (...), ukończyła w dniu 12 stycznia 2006 r. studia na kierunku (...) w Wyższej Szkole (...) w W., uzyskując tytuł licencjata (dyplom ukończenia studiów licencjackich, k. 9 a.s.).

W dniu 12 listopada 2007 r. ubezpieczona ukończyła Wyższą Szkołę (...) na kierunku (...) w zakresie marketingu w turystyce i hotelarstwie, uzyskując tytuł magistra (dyplom ukończenia studiów magisterskich, k. 10 a.s.).

W dniu 25 stycznia 2016 r. K. K. zawarła umowę o pracę na czas nieokreślony z płatnikiem składek Centrum Medycznym (...). Postanowienia umowy przewidywały zatrudnienie K. K. na stanowisku manager klinik, w wymiarze pełnego etatu, z wynagrodzeniem w wysokości 6.000,00 zł brutto. Termin rozpoczęcia pracy został oznaczony przez strony na dzień 25 stycznia 2016 r. (umowa o pracę z dnia 25 stycznia 2016 r., k. 19-20 a.s.).

Do zakresu obowiązków odwołującej miało należeć: koordynowanie pracy wewnętrzną kliniki i dbanie o jej rozwój, sprawowanie nadzoru i kontroli nad realizacją zadań przez poszczególnych pracowników, obiegiem dokumentacji wewnętrznej i zewnętrznej, przestrzeganiem przez podległych pracowników porządku i dyscypliny pracy, przestrzeganiem zasad i przepisów bhp oraz przepisów przeciwpożarowych, zapewnianie równomiernego podziału zadań pomiędzy pracowników, wyznaczanie zastępstw w razie nieobecności pracowników, a także motywowanie podległych pracowników do podnoszenia kwalifikacji i kompetencji zawodowych (zakres obowiązków, k. 27 a.s.).

W związku z dokonanym przez płatnika składek zgłoszeniem do ubezpieczeń społecznych organ rentowy powziął wątpliwość co do zasadności zgłoszenia wnioskodawczyni do ubezpieczeń społecznych z tytuł zawartej umowy i w związku z tym wszczął z urzędu postępowanie w sprawie prawidłowości tego zgłoszenia.

W toku postępowania uzyskano wyjaśnienia złożone przez płatnika składek oraz dokumenty kadrowo-płacowe, w tym: umowę o pracę z dnia 25 stycznia 2016 r., zakres obowiązków, orzeczenie lekarskie o braku przeciwskazań do wykonywania pracy na stanowisku manager kliniki, listę płac za okres od stycznia do maja 2016r., zaświadczenie o ukończeniu szkolenia BHP, kartę szkolenia BHP, kopię oświadczeń pracownika recepcji A. Ś. oraz fizjoterapeuty K. D., a także księgę przychodów za miesiące styczeń-marzec 2016 r.

W oparciu o powyższe Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. w dniu 25 lipca 2016 r. wydał decyzję nr: (...), którą stwierdził, że K. K. jako pracownik płatnika składek Centrum Medyczne (...) nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu od 25 stycznia 2016 r. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że umowa została zawarta dla pozoru, wyłącznie w celu objęcia odwołującej ubezpieczeniem społecznym w rozumieniu przepisów art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (decyzja organu rentowego z dnia 25 lipca 2016 r., k.43-44 a.r.).

Od decyzji z dnia 25 lipca 2016 r. K. K. oraz płatnik składek CM (...) złożyli odwołania inicjując postępowanie sądowe.

Z akt sprawy wynika, że odwołująca K. K. w okresie od 1 sierpnia 2002 r. do dnia 31 lipca 2005 r. była zatrudniona, w oparciu o umowę o pracę, w (...) S.A. na stanowisku asystent (świadectwo pracy z dnia 31 lipca 2005 r., k. 11 a.s.).

Następnie w okresie od 1 sierpnia 2005 r. do 31 sierpnia 2006 r. odwołująca była zatrudniona, również w oparciu o umowę o prace na stanowisku asystentka, w (...) S.A. ( świadectwo pracy z 31 sierpnia 2006 r., k.12-13 a.s.).

W dniu 1 czerwca 2007 r. ubezpieczona rozpoczęła działalność gospodarczą pod firmą (...) (zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej, k. 14 a.s.).

Od 6 października 2008 r. do 16 kwietnia 2011 r. ubezpieczona pracowała na stanowisku recepcjonistka w (...) s.c. (świadectwo pracy z dnia 16 kwietnia 2011 r., k. 15 a.s.), a w okresie od 1 marca 2014 r. do 24 stycznia 2016 r. w (...) (świadectwo pracy z dnia 24 stycznia 2016 r., k.16-18 a.s.).

W dniu 25 stycznia 2016 r. K. K. zawarła umowę o pracę na czas nieokreślony z płatnikiem składek Centrum Medycznym (...) (umowa o pracę z dnia 25 stycznia 2016 r., k.19-20 a.s.).

Od dnia 31 marca 2016 r., tj. ciągu dwóch miesięcy od zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych, ubezpieczona stała się niezdolna do pracy w związku z ciążą.

W dniu 30 sierpnia 2016 r. odwołująca urodziła córkę i obecnie przebywa na urlopie rodzicielskim (odpis skrócony aktu urodzenia, akta osobowe).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów zawartych: w aktach sprawy, aktach rentowych oraz częściowo w oparciu o dowody osobowe w postaci zeznań przesłuchanych świadków tj. E. C. (k. 71-73 a.s.), A. B. (wcześniej P.) (k. 69-71 a.s.), K. D. (k. 110-111 a.s.), A. Ś. (k. 94 a.s.), A. W. (k. 73-75 a.s.), jak też na podstawie zeznań przesłuchanych w charakterze stron odwołujących się: K. K. (k. 112-113 a.s.) oraz R. C. (k. 114-115 a.s.).

Sąd oddalił wnioski organu rentowego o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu rachunkowości oraz z opinii biegłego ginekologa. W ocenie Sądu zebrany w sprawie materiał dowodowy nie wymagał, aby opiniował go biegły. Okoliczności, na które mieli być powołani biegli zostały dostatecznie wyjaśnione w trakcie przeprowadzonego postępowania dowodowego. Nadto wnioski te zmierzały w sposób oczywisty do przedłużenia postępowania.

Sąd za niewiarygodny uznał materiał dowodowy w tej części w jakiej zmierzał do wykazania, że K. K. świadczyła pracę na rzecz Centrum Medycznego (...) w rygorach przewidzianych dla stosunku pracy (w tym w zakresie jaki przewidywała umowa o pracę z dnia 25 stycznia 2016 roku oraz załączony do niej zakres obowiązków). W szczególności za niewiarygodne Sąd uznał w tym aspekcie zeznania złożone w charakterze strony przez odwołującą oraz płatnika składek.

Nadto w ocenie Sądu dla wykazania faktycznej okoliczności świadczenia pracy w ramach umowy o pracę niedostateczny okazał się materiał zaoferowany przez stronę odwołującą oraz płatnika składek. Za gołosłowne i niewykazane Sąd uznał twierdzenia odwołującej się oraz płatnika składek jakoby K. K. faktycznie realizowała zadania na rzecz Centrum Medycznego(...) przewidziane umową o prace. W toku sprawy strona odwołująca się nie przedstawiła bowiem żadnego wiarygodnego dokumentu, czy też świadka, który potwierdziłby, że K. K. faktycznie świadczyła pracę.

Sąd zauważył, że złożone do akt sprawy listy płac (k. 24-26 a.s.) samoistnie nie potwierdzają zarówno okoliczności świadczenia pracy, jak też nie wynika z nich, że kwoty umówionego wynagrodzenia zostały faktycznie wypłacone, szczególnie gdy brak jest na tą okoliczność potwierdzeń wykonania przelewów bankowych, czy też druków wypłat wynagrodzenia w formie gotówkowej.

Żaden z powołanych świadków nie potwierdził świadczenia pracy przez odwołującą. Świadek A. B. wskazała, że widziała odwołująca w klinice dwa razy. Świadek E. C. zeznał, że widział odwołującą kilkakrotnie bywając w C. w lutym i w marcu, jednak nie posiadał żadnej wiedzy na temat tego, czym dokładnie zajmowała się K. K., w jakich dniach i godzinach pracowała, a także co udało jej się zrobić w ramach swojej pracy. Okoliczności, że odwołująca faktycznie świadczyła pracę nie potwierdziły też zeznania A. Ś. i K. D., którzy pracowali w klinice.

W ocenie Sądu zgromadzony materiał dowodowy był wystarczający do wydania orzeczenia.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołania K. K. oraz R. C. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 25 lipca 2016 r., nr: (...) są niezasadne i podlegają oddaleniu.

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 963, dalej: ustawa systemowa) obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym podlegają m. in. osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami. Zgodnie z treścią art. 11 ust. 1 ustawy systemowej pracownicy, podlegają także obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu. Natomiast osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu podlegają także obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu (art. 12 ust. 1 ustawy systemowej). Definicję pracownika zawiera art. 8 ust. 1 ustawy systemowej, zgodnie z którym za pracownika uważa się osobę pozostająca w stosunku pracy, z zastrzeżeniem ust. 2 i 2a.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie było ustalenie czy K. K. była pracownikiem firmy Centrum Medyczne (...) i czy z tego tytułu podlegała obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym.

Zaznaczenie wymaga, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych jest organem upoważnionym do oceny ważności umowy o pracę, która stanowi podstawę ubezpieczenia. W świetle art. 68 ust. 1 pkt 1 ustawy systemowej do zakresu działania organu rentowego należy miedzy innymi realizacja przepisów o ubezpieczeniach społecznych, a w szczególności stwierdzenie i ustalenie obowiązku ubezpieczeń społecznych. W doktrynie i orzecznictwie konsekwentnie jest przyjmowana dopuszczalność weryfikowania rzeczywistego charakteru zawieranych przez ubezpieczonych umów o pracę, czego przykładem jest wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 lutego 2005 r. (sygn. akt III UK 200/04, Legalis), zgodnie z którym Zakład Ubezpieczeń Społecznych jest uprawniony do zbadania ważności umowy o pracę w celu stwierdzenia objęcia ubezpieczeniem społecznym pracowników, w tym także zbadania, czy umowa ta nie została zawarta dla pozoru. Kontrola i weryfikacja zawartych umów o pracę w stosunku do osób zgłoszonych do ubezpieczenia społecznego odbywa się przy tym nie tylko w zakresie warunków formalnych tych umów, ale także tego, czy osoby zgłoszone do ubezpieczenia społecznego faktycznie wykonywały obowiązki pracownicze w okresie wskazanym w umowie (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 2 grudnia 2004 roku, sygn. akt III AUa 1160/04, Legalis). Oceny czy zawarta umowa jest umową o pracę, należy dokonywać na podstawie przepisów kodeksu pracy. Natomiast o jej ważności i skuteczności będą decydowały, zgodnie z art. 300 k.p., przepisy kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 22 k.p. przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy, a pracodawca zobowiązuje się do zatrudnienia pracownika za wynagrodzeniem. Oczywiste jest, że zawarcie umowy o pracę w celu wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy odpowiada prawu pracy, a całkowicie zgodne z porządkiem prawnym i z zasadami współżycia społecznego jest dążenie stron umowy o pracę do tego, ażeby pracownik z tytułu pracowniczego statusu uzyskiwał przewidziane w prawie o ubezpieczeniach społecznych prawa i świadczenia. Są to podstawowe i niebudzące żadnych wątpliwości relacje między stosunkami pracy i stosunkami ubezpieczenia społecznego. Jednak sam fakt złożenia przez strony oświadczeń zawierających formalne elementy określone w art. 22 k.p. nie oznacza jeszcze, że taka umowa jest ważna.

Z treści art. 22 k.p. wynika, że stosunek pracy charakteryzuje się pewnymi szczególnymi cechami, tj.: koniecznością osobistego wykonywania pracy, podporządkowaniem pracodawcy, wykonywaniem pracy na jego rzecz i ryzyko oraz odpłatnością za pracę. Istotą stosunku pracy jest, to, aby praca odbywała się pod kierownictwem pracodawcy i by pracownik stosował się do jego poleceń związanych zwłaszcza z organizacją i przebiegiem pracy. Świadcząc pracę w oparciu o umowę o pracę pracownik jest podporządkowany pracodawcy, co do czasu, miejsca i sposobu jej wykonywania. Stosunek pracy jest stosunkiem zobowiązaniowym uzewnętrzniającym wolę umawiających się stron. Po stronie pracownika musi zatem istnieć chęć świadczenia pracy oraz możliwości jej świadczenia, a po stronie pracodawcy potrzeba zatrudnienia i korzystania z tej pracy za wynagrodzeniem. Istnienie faktycznego stosunku pracy jest warunkiem powstania pracowniczego ubezpieczenia społecznego (wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 14 października 2014r., sygn. akt III AUa 25/14, Legalis). Można więc stwierdzić, że stosunek ubezpieczeniowy jest następczy wobec stosunku pracy i powstaje tylko wówczas, gdy stosunek pracy charakteryzujący się w/w cechami i jest realizowany.

W judykaturze utrwalony jest pogląd, zgodnie z którym w sytuacji, gdy stosunek pracy nie powstał bądź też nie jest realizowany, nie powstaje stosunek ubezpieczeniowy, nawet jeśli jest odprowadzona składka na ubezpieczenie społeczne (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 17 stycznia 2006r., sygn. akt III AUa 433/2005, Legalis). Podleganie pracowniczemu tytułowi ubezpieczenia społecznego jest uwarunkowane nie tyle opłacaniem składek ubezpieczeniowych, ile legitymowaniem się statusem pracownika rzeczywiście świadczącego pracę w ramach ważnego stosunku pracy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 października 2005 roku, sygn. akt II UK 43/05, Legalis). O tym, że strony istotnie nawiązały umowę o pracę nie decyduje formalne zawarcie umowy nazwanej umową o pracę, lecz faktyczne i rzeczywiste realizowanie na jej podstawie elementów charakterystycznych dla stosunku pracy – a więc świadczenia pracy podporządkowanej w czasie i miejscu wyznaczonym przez pracodawcę. Nie można mówić o umowie o pracę, jeżeli w łączącym strony stosunku prawnym brak jest podstawowych elementów charakterystycznych dla stosunku pracy, takich jak osobiste wykonywanie czynności oraz podporządkowanie organizacyjne i służbowe (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 grudnia 1997 roku, sygn. akt I PKN 394/97, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 października 1998 roku, sygn. akt I PKN 416/98, Legalis). Dokonując kwalifikacji stosunku prawnego należy uwzględniać zarówno zgodny zamiar stron i cel umowy, jak i okoliczności istniejące w chwili jej zawierania (wyrok Sądu Najwyższego z 18 czerwca 1998 roku, sygn. akt I PKN 191/98, Legalis).

Sąd zważył również, że zgodnie z art. 83 § 1 kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2017 r. poz. 459, dalej: k.c.) nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Jeżeli oświadczenie takie zostało złożone dla ukrycia innej czynności prawnej, ważność oświadczenia ocenia się według właściwości tej czynności. Nadto w orzecznictwie ugruntowany jest pogląd, zgodnie z którym pozorność umowy o pracę ma miejsce nie tylko wówczas, gdy mimo jej zawarcia praca w ogóle nie jest świadczona, ale również wtedy gdy jest świadczona, lecz na innej podstawie niż umowa o pracę (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 października 2006 roku, sygn. akt I UK 120/06, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 lipca 2009 roku, sygn. akt I UK 43/09, wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 19 marca 2014 roku, sygn. akt III AUa 426/13, Legalis).

Dokonując analizy niniejszej sprawy przez pryzmat art. 83 § 1 k.c. oraz powołanych poglądów orzecznictwa Sąd w oparciu o przeprowadzone postępowanie dowodowe uznał, że umowa zawarta pomiędzy wnioskodawczynią a płatnikiem składek zdecydowanie miała charakter pozorny. Zdaniem Sądu w rozpoznawanej sprawie wnioskodawczyni i płatnik składek wcale nie mieli zamiaru świadczenia nawzajem w stosunku do siebie pracy podporządkowanej organizacyjnie i służbowo w czasie określonym przez płatnika. Ich zamiarem było wyłącznie stworzenie pozorów wykonywania pracy w celu uzyskania przez K. K. korzyści w postaci objęcia ubezpieczeniem społecznym. Podleganie ubezpieczeniom społecznym wiąże się bowiem ściśle z przynależnością do określonej grupy osób wskazanej w art. 6 ustawy systemowej. Nie podlega więc ubezpieczeniom ten, kto został zgłoszony jako pracownik, lecz pracownikiem w rozumieniu kodeksu pracy nie jest choćby de facto wykonywał jakąś pracę, lecz w ramach jakiegoś innego stosunku prawnego. Stosunek pracy jest bowiem takim stosunkiem prawnym o charakterze zobowiązaniowym, zachodzącym pomiędzy dwoma podmiotami, w którym pracownik jest zobowiązanych świadczyć osobiście, w sposób ciągły i powtarzający się, prace określonego rodzaju pod kierownictwem pracodawcy oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez niego.

W ocenie Sądu zgromadzony materiał dowodowy nie daje podstaw do przyjęcia, że przewidziana w umowie praca w ogóle była wykonywana. O powyższym świadczy fakt, że strona odwołująca nie przedstawiła żadnych dowodów, które potwierdzałby, że odwołująca wykonywała jakąkolwiek pracę.

Trudno również dostrzec faktyczny cel ekonomiczny, dla którego K. K. została w zatrudniona w Centrum Medycznym (...) za wynagrodzeniem w wysokości 6.000,00 zł brutto. W toku sprawy strona odwołująca nie wykazała aby płatnik składek osiągał z tytułu zatrudnienia K. K. jakąkolwiek korzyści (pośrednią lub bezpośrednią) lub jakikolwiek zysk. W ocenie Sądu organ rentowy zasadnie przyjął, że ustalenie we wskazanym okresie zatrudnienia odwołującej wynagrodzenia za pracę na poziomie 6.000,00 zł brutto miesięcznie zostało dokonane przez strony umowy o pracę z zamiarem nadużycia prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 sierpnia 2005 roku, sygn. akt II UK 16/05, Legalis).

Korelacja powyższych okoliczności świadczy zdaniem Sądu, że cel jaki przyświecał zawarciu umowy o pracę był inny niż faktyczne realizowanie zatrudnienia. W związku z powyższym, w ocenie Sądu, umowa o pracę zawarta pomiędzy stronami ma charakter pozorny w rozumieniu art. 83 § 1 k.c., a co za tym idzie jest ona nieważna. Tym samym Sąd Okręgowy zważył, że argumenty wskazywane przez organ rentowy w treści decyzji z dnia 25 lipca 2016 r. są słuszne, a decyzja organu rentowego odpowiada prawu.

Jednocześnie Sąd rozważając rozkład ciężaru dowodów w niniejszej sprawie zauważył, że z jednej strony spoczywa on na organie rentowym, który przyjął zgłoszenie do ubezpieczenia pracowniczego i początkowo nie kwestionował tytułu tego zgłoszenia. Jednakże, w niniejszej sprawie istota sporu nie sprowadza się do ustaleń faktycznych, lecz w zasadzie do oceny prawnej ustalonego w toku postępowania wyjaśniającego przez organ rentowy stanu faktycznego.

Należy wskazać, że postępowanie kontrolne, w oparciu o które organ wydał zaskarżoną decyzję wyznaczyło przedmiot sporu, zarówno w podstawie faktyczne, jak i prawnej. Przy tym Sąd zważył, że zgodnie z normami generalnymi statuowanymi przede wszystkim przez art. 6 k.c. oraz przez art. 232 k.p.c. strona postępowania obowiązana jest udowodnić wszystkie swoje twierdzenia zgłaszane przez nią w sprawie. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 22 listopada 2001 r. (sygn. akt I PKN 660/00, Legalis) samo twierdzenie dotyczące istotnych dla sprawy okoliczności (art. 227 k.p.c.) powinno być udowodnione przez stronę to twierdzenie zgłaszającą. Ponadto jak argumentował to Sąd Apelacyjny w Warszawie, w wyroku z dnia 13 kwietnia 2006 r. (sygn. akt Sądu Apelacyjnego w Warszawie, III AUa 35/06, Legalis), przedmiotem postępowania dowodowego są fakty mające istotne znaczenie dla merytorycznej oceny dochodzonego roszczenia.

Sąd zauważył, że umowa łącząca strony zawarta została wyłącznie w celu uzyskania nienależnych świadczeń z ubezpieczeń społecznych, przy czym należy zaznaczyć, że o ile samego celu w postaci chęci osiągnięcia (przez kobietę w ciąży) świadczeń z ubezpieczenia społecznego orzecznictwo nie traktuje jako sprzecznego z ustawą, o tyle na akceptację nie może zasługiwać naganne i nieobojętne społecznie zachowanie oraz korzystanie ze świadczeń z ubezpieczeń społecznych, przy zawarciu umowy o pracę na krótki okres przed zajściem zdarzenia rodzącego uprawnienie do świadczenia i zadeklarowaniu wysokiej podstawy składek w celu uzyskania świadczeń obliczonych od tej podstawy. Taka umowa, niezależnie od jej pozorności, jest nieważna (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 października 2005 r., sygn. akt II UK 43/05, Legalis).

Zgodzić się należy także ze stwierdzeniem, że samo zawarcie umowy o pracę jest dopuszczalne na zasadzie swobody umów. W sytuacji jednak, gdy powoduje powstanie skutków na zewnątrz, tak jak w przedmiotowej sytuacji w zakresie podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, organ rentowy jest uprawniony do badania tego, czy zawarcie takiej umowy, a tym samym zgłoszenie do ubezpieczeń było zgodne z rzeczywistym stanem, czy też fikcyjne, pozorne, analizowania tego, jaki był cel stworzenia tytułu podlegania ubezpieczeniom społecznym. Przede wszystkim należy wskazać na brak dowodów na wykonywanie pracy przez odwołującą, w zakresie wynikającym z umowy o pracę. Okoliczności sprawy wskazują także na to, że zawarcie umowy nie miało na celu realizacji jej zobowiązań, ale wyłącznie uzyskanie świadczeń z ubezpieczenia społecznego.

W świetle całokształtu materiału dowodowego i poczynionych wyżej rozważań, Sąd Okręgowy zważył, że umowa o pracę zawarta pomiędzy stronami miała charakter pozorny w rozumieniu art. 83 § 1 k.c. i jako taka okazała się nieważna. Ponadto w toku sprawy odwołujący nie wskazali jakiegokolwiek materiału dowodzącego, że K. K. świadczyła pracę lub aby wystąpiły wady decyzji organu rentowego stanowiąca podstawę do dokonania jej zmiany (art.6 k.c.).

Dlatego też Sąd Okręgowy mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., orzekł jak w sentencji wyroku.

Sąd o kosztach procesu orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 2 pkt. 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. 2015 poz. 1804). Sąd jednocześnie orzekając o kosztach zastępstwa procesowego miał na uwadze treść uchwały Sądu Najwyższego z dnia 20 lipca 2016 r., sygn. akt II UZP 2/16, zgodnie z którą w sprawie o ustalenie istnienia bądź nieistnienia stosunku ubezpieczenia społecznego lub jego zakresu (o objęcie obowiązkiem ubezpieczenia społecznego; o podleganie ubezpieczeniom społecznym) do niezbędnych kosztów procesu zalicza się wynagrodzenie reprezentującego stronę radcy prawnego lub adwokata, biorąc za podstawę zasądzenia opłaty za jego czynności z tytułu zastępstwa prawnego stawki minimalne uzależnione od wartości przedmiotu sporu określone w właściwym rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych, bądź adwokatów.