Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 04 lipca 2017 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XVI Wydział Gospodarczy

w składzie:

po rozpoznaniu 22 czerwca 2017 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa T. T.

przeciwko Przedsiębiorstwu Państwowemu (...) w W.

o odszkodowanie

1.  zasądza od pozwanego Przedsiębiorstwa Państwowego (...) w W. na rzecz powoda T. T. kwotę 89.088 zł ( osiemdziesiąt dziewięć tysięcy osiemdziesiąt osiem złotych ) wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 15 sierpnia 2013r. roku do dnia 31 grudnia 2015r. i odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 01 stycznia 2016r. do dnia zapłaty tytułem odszkodowania za spadek wartości nieruchomości powoda położonej w W. przy ul. (...) ( działka o pow. (...) ha obręb (...) ), dla której Sąd Rejonowy dla Warszawy - Mokotowa w W. prowadzi księgę wieczystą nr (...), na skutek objęcia jej obszarem ograniczonego użytkowania dla (...) im. (...) w W. .

2.  w pozostałym zakresie powództwo oddala;

3.  kosztami procesu obciąża w całości pozwanego Przedsiębiorstwo Państwowe (...) w W. pozostawiając ich szczegółowe wyliczenie referendarzowi.

SSO Ewa Teofilak

Sygn. akt XVI GC 311/14

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 27/02/2014 r. (data prezentaty) T. T. domagał się zasądzenia od Przedsiębiorstwa Państwowego (...) w W. kwoty 76.000 zł (siedemdziesiąt sześć tysięcy złotych) wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 15/08/2013 r., z czego 66.000 zł tytułem spadku wartości nieruchomości oraz 10.000 zł tytułem kosztów rewitalizacji akustycznej; wraz z kosztami postępowania, w tym kosztami zastępstwa procesowego w wysokości trzykrotności stawki minimalnej oraz ustalenia w wyroku odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać w przyszłości, zarówno z tytułu ubytku wartości nieruchomości jak i kosztów rewitalizacji akustycznej.

Powód wskazał, iż jest właścicielem nieruchomości zabudowanej położonej w W. przy ul. (...) (KW (...)), która na skutek wejścia w życie Uchwały nr 76/11 Sejmiku Województwa (...) została objęta strefą Z1 obszaru ograniczonego użytkowania ustanowionego dla (...) im. (...) w W.. Skutkiem powyższego uciążliwości wprowadzone ww. aktem prawnym, nie ulegną już nigdy zmniejszeniu, a powód nie będzie mógł zażądać zaprzestania bądź ograniczenia uciążliwej działalności pozwanego. Wskazane kwestie spowodowały zawężenie prawa własności powoda, ograniczyły możliwość korzystania z nieruchomości oraz środowiska. Powód zgłosił swoje roszczenia pozwanemu na gruncie art. 129 POS, jednakże nie uzyskał odszkodowania, w związku z czym wystąpił na drogę postępowania sądowego. Powód opierał swoje roszczenia na art. 129 POŚ oraz jako ewentualną podstawę wskazywał art. 435 KC.

(pozew k. 2 – 118)

W odpowiedzi na pozew z dnia 13/05/2014 r. (data stempla pocztowego) Przedsiębiorstwo Państwowe (...) w W. domagało się oddalenia powództwa w całości jako bezpodstawnego, w szczególności z uwagi na upływ terminu zawitego w jakim powód mógł wystąpić z roszczeniem dochodzonym obecnie. Nieruchomość powoda została objęta ograniczeniami już na gruncie OOU 2007 - znajdowała się w strefie M - zatem w ocenie pozwanego roszczenia powoda wygasły w 2009 r. a najpóźniej z dniem 04/08/2013 r., kiedy upływał termin do zgłaszania roszczeń z OOU 2011. Ponadto pozwany zarzucił nieudowodnienie poniesienia szkody oraz związku przyczynowo - skutkowego, zarówno w części dotyczącej kosztów rewitalizacji jak i spadku wartości nieruchomości powoda. Pozwany podniósł zarzut przyczynienia się powoda do zaistnienia ewentualnej szkody w zakresie nieprawidłowego klimatu akustycznego w lokalu powoda oraz wskazał, że poziom dopuszczalnego hałasu na nieruchomości powoda nie zwiększył się pomiędzy wprowadzeniem OOU 2007 i 2011. Pozwany zanegował możliwość ustalenia na przyszłość jego odpowiedzialności za szkody związane z położeniem nieruchomości w OOU. Pozwany zanegował możliwość dochodzenia roszczeń powoda na podstawie art. 435 KC oraz zakwestionował datę początkową żądania odsetek.

(odpowiedź na pozew k. 132-234)

Postanowieniem z dnia 15/06/2016 r. Sąd zawiesił postępowanie w sprawie na podstawie art. 177 §1 pkt 1 KPC, które podjął ponownie postanowieniem z dnia 17/03/2017 r.

(postanowienie o zawieszeniu k. 418-420, postanowienie o podjęciu postępowania k. 435)

Pismem z dnia 23/05/2017 r. strona powodowa rozszerzyła powództwo o kwotę 13.080 zł do kwoty 89.088 zł (osiemdziesiąt dziewięć tysięcy osiemdziesiąt osiem złotych), ze względu na wysokość szkody za obniżenie wartości nieruchomości ustalonej w opinii biegłego. Strona powodowa jednocześnie złożyła uzupełnienie opłaty od rozszerzonego powództwa.

(pismo strony powodowej k. 442-446)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

T. T. jest właścicielem nieruchomości gruntowej, położonej w W. przy ul. (...) (dz. ew. (...) - obecnie nr (...), obręb (...)), dla której Sąd Rejonowy dla Warszawy M. w W. prowadzi KW nr (...)). Własność tej nieruchomości powód nabył na podstawie umowy darowizny z dnia 25/05/1984 r. Nieruchomość została zabudowana budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym - rok zakończenia budowy 1970. Budynek zgłoszono do użytkowania w 1990 r.

(dowód: odpis z KW k. 16-19, wypis z kartoteki budynków k. 20, opinia biegłego k. 317)

Rozporządzeniem Wojewody (...) nr 50 z dnia 07 sierpnia 2007 roku
w sprawie utworzenia OOU dla (...) im. (...) w W., które weszło w życie w dniu 25 sierpnia 2007 roku (dalej: OOU 2007), został utworzony obszar ograniczonego użytkowania dla (...) im. (...). Podstawą wydania Rozporządzenia była treść art. 135 ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2006 roku, Nr 129, poz. 902 ze zm.).

Zgodnie z treścią § 4 ust. 1 tego rozporządzenia w obszarze ograniczonego użytkowania zabroniono:

1)przeznaczania nowych terenów pod szpitale, domy opieki oraz zabudowę związaną ze stałym lub wielogodzinnym pobytem dzieci i młodzieży, a w strefie M także pod zabudowę mieszkaniową;

2)zmiany sposobu użytkowania budynków w całości lub w części na szpitale i domy opieki oraz na stały lub wielogodzinny pobyt dzieci i młodzieży, a w strefie M – także na cele mieszkaniowe – z zastrzeżeniem ust. 2;

3)budowy nowych szpitali, domów opieki, zabudowy związanej ze stałym lub wielogodzinnym pobytem dzieci i młodzieży, a w strefie M także budynków mieszkalnych, z zastrzeżeniem ust. 2.

Zaś § 5 tego rozporządzenia w obszarze ograniczonego użytkowania wprowadził następujące wymagania techniczne dotyczące budynków:

1)w nowoprojektowanych budynkach należy zapewnić izolacyjność ścian zewnętrznych, okien i drzwi w ścianach zewnętrznych, dachów i stropodachów – zgodnie z Polskimi Normami dotyczącymi izolacyjności akustycznej przegród w budynkach oraz izolacyjności akustycznej elementów budowlanych;

2)w istniejących budynkach należy zastosować zabezpieczenia zapewniające właściwy klimat akustyczny w pomieszczeniach poprzez zwiększenie izolacyjności ścian zewnętrznych, okien i drzwi w ścianach zewnętrznych, dachów i stropodachów – zgodnie z Polskimi Normami dotyczącymi ochrony przed hałasem pomieszczeń w budynkach.

Granica zewnętrzna strefy „M” została wyznaczona przez obwiednię powstałą z połączenia izofony LAeqD 60 dB dla pory dziennej i LAeqN 50 dB dla pory nocnej.

Rozporządzenie nr 50 weszło w życie 14 dni od jego ogłoszenia tj. 25 sierpnia 2007 r. Termin zawity do zgłaszania roszeń upływał z dniem 25/08/2009 r.

Na mocy powyższego Rozporządzenia nieruchomość powoda znalazła się w strefie ograniczonego użytkowania „M” w całości.

(bezsporne, dowód: Dziennik Urzędowy Województwa (...) z 2007 roku, Nr 156, poz. 4276 z załącznikami k. 167-169)

Powód nie zgłosił pozwanemu swoich roszczeń w zakresie obniżenia wartości nieruchomości oraz kosztów rewitalizacji akustycznej na podstawie ww. Rozporządzenia.

(okoliczność bezsporna)

Na skutek m.in. zmiany w 2009 r. procedur operacji lotniczych na kierunku północno-zachodnim (M. – U.) pozwany, jako administrator lotniska O., został zobowiązany do sporządzenia i przedłożenia przeglądu ekologicznego dla (...) im. (...) w W. w zakresie oddziaływania akustycznego. Przedłożony przez pozwanego Przegląd Ekologiczny dla (...) im. (...) w W. wykazał, że oddziaływanie akustyczne portu znacznie wykracza poza teren, do którego zarządca posiada tytuł prawny. W tej sytuacji z uwagi także na powiększenie się obszaru, na którym dochodziło do przekroczeń hałasu Uchwałą nr 76/11 Sejmiku Województwa (...) z dnia 20 czerwca 2011 roku, która weszła w życie 04 sierpnia 2011 roku (dalej: OOU 2011), utworzono obszar ograniczonego użytkowania dla (...) im. (...) w W..

Zgodnie z powyższą uchwałą w strefie OOU (§6) określono wymagania techniczne dotyczące budynków: w nowoprojektowanych budynkach należy zapewnić odpowiednią izolacyjność ścian zewnętrznych, okien i drzwi w ścianach zewnętrznych, dachów i stropodachów – zgodnie z ustawą z dnia 07 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz.U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623 oraz z 2011 r. Nr 32, poz. 159 i Nr 45, poz. 235, dalej: Prawo budowlane) i przepisami wykonawczymi do tej ustawy, zaś w istniejących budynkach należy zastosować zabezpieczenia zapewniające właściwy klimat akustyczny w pomieszczeniach – zgodnie z ustawą Prawo budowlane i przepisami wykonawczymi do tej ustawy.

Na mocy tej uchwały nieruchomość powoda znalazła się w strefie Z1 obszaru ograniczonego użytkowania.

(bezsporne, k. 21-22 - załącznik do uchwały nr 76/11 Sejmiku Województwa (...) z dnia 20/06/2011 r. oraz uzasadnienie do uchwały)

Strefa Z1 obejmuje tereny OOU 2011 najbardziej zagrożone, gdzie hałas miarodajny przekracza poziom 55 dB w porze nocy i równocześnie, prawie w całej strefie, poziom 65 dB w porze dziennej. Podobnie kształtuje się poziom długookresowych wskaźników hałasu: w porze nocy wskaźnik LN przekracza poziom 55 dB, a w porze dnia poziom wskaźnika LDWN jest wyższy niż 65 dB. Granicą strefy Z1 jest izofona przebiegu miarodajnego poziomu dźwięku o wartości 55 dB w porze nocy. Zgodnie z mapą akustyczną nieruchomość powoda jest położona w strefie, gdzie hałas nocny jest na poziomie 55 dB zaś dzienny – 60 dB.

(dowód: mapy akustyczne k. 171-177)

Na skutek objęcia nieruchomości powoda ograniczeniami strefy Z1 obszaru ograniczonego użytkowania ustanowionego Uchwała nr 76/11, wartość nieruchomości strony powodowej – nieruchomości gruntowej zabudowanej budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym, położonej w W. przy ul. (...) (dz. ew.(...)((...)) obręb (...)) dla której Sąd Rejonowy dla Warszawy M. w W. prowadzi KW nr (...), obniżyła się o kwotę 89.088 zł (osiemdziesiąt dziewięć tysięcy osiemdziesiąt osiem złotych).

(dowód: opinia biegłego k. 311-386, ustne wyjaśnienia opinii na rozprawie k. 447-447a)

Pismem złożonym u pozwanego w dniu 23/07/2013 r. (data prezentaty pozwanego) powód wezwał do podjęcia negocjacji w sprawie ustalenia wysokości szkody oraz zgłosił roszczenie w trybie art. 129 ust. 2 i 4 POŚ. Pismem z dnia 31/07/2013 r. powód doprecyzował żądanie, wskazując, iż domaga się łącznie odszkodowania w wysokości 1.000.000 zł (jeden milion złotych).

(dowód: pisma powoda ze zgłoszeniem roszczeń k. 23-26)

Wnioskiem złożonym w Sądzie Rejonowym dla m.st. Warszawy w Warszawie w dniu 02/08/2013 r. powód domagał się zawarcia ugody z pozwanym w zakresie odszkodowania za ubytek wartości jego nieruchomości oraz kosztów rewitalizacji budynku mieszkalnego, poprzez zapłatę 1.000.000 zł (jeden milion złotych). Do zawarcia ugody nie doszło.

(dowód: kopia wniosku o zawezwanie do próby ugodowej k. 27-31, odpis protokół z posiedzenia w sprawie VIII GCo 937/13 k. 33)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dowody złożone przy pozwie, odpowiedzi na pozew oraz pismach dopuszczonych stosownymi decyzjami Sądu. Sąd nie uwzględnił wniosku strony powodowej o dopuszczenie dowodu z dokumentów znajdujących się w aktach wskazanych przez stronę ( k.241v) na okoliczność uznania, że w linii orzeczniczej sądów powszechnych uznawane było, że rozporządzenie wojewody nr 50 nie obowiązywało, bowiem okoliczności z uwagi na najnowsze orzecznictwo Sądu Najwyższego w aktualnym stanie prawnym nie miały znaczeni . Kwestia obowiązywania rozporządzenia nr 50 poruszona została w dalszej części uzasadnienia .

Nie miał znaczenia dla rozstrzygnięcia złożony przez pozwanego Raport – Analiza rynku gruntów zabudowanych budynkami mieszkalnymi z Obszarze Ograniczonego Użytkowania wokół (...) im. (...) w W. oraz w bezpośrednim sąsiedztwie nieruchomości przy ul. (...), bowiem jako dokument prywatny, wykonany na zlecenie strony pozwanej nie mógł korzystać z domniemania zgodności z prawdą (vide orzeczenie SN z dnia 15.04.1982 r. III CRN 65/82). Ponadto dokument ten nie dotyczył bezpośrednio nieruchomości powoda (k. 178 i n.).

Sąd dał wiarę opinii biegłego sądowego z zakresu wyceny nieruchomości E. W., oraz ustnych wyjaśnień opinii na rozprawie, w zakresie w jakim biegły oszacował spadek wartości nieruchomości powoda w wyniku wprowadzenia OOU 2011.

W ocenie Sądu opinia została sporządzona w sposób logiczny, rzeczowy i przejrzysty. Biegły wskazał na czym opierał się wydając opinię, z jakich źródeł korzystał i którą posłużył się metodologią. W sposób zrozumiały i przekonujący przedstawił wnioski opinii oraz w jaki sposób do nich doszedł. Sąd nie miał także wątpliwości odnośnie tego, że biegły posiada odpowiednie kompetencje i doświadczenie do wydania opinii w sprawie. Należy podkreślić, iż biegły jest rzeczoznawcą majątkowym od 2013 r. i sporządził wiele podobnych opinii w zbliżonych rodzajowo sprawach, zatem należy uznać, iż posiada niezbędne doświadczenie w przedmiocie objętym zakresem i niniejszej sprawy.

Również w ocenie Sądu sposób sporządzenia opinii odpowiada prawu, w szczególności jest zgodny z wymogami Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 września 2004 r. w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzania operatu szacunkowego (Dz.U. 2004 nr 207 poz. 2109 ze zm.). W § 4 ust. 2 powołanego rozporządzenia wskazano metody sporządzania operatu szacunkowego. Z treści ww. przepisu nie wynika, aby któraś z nich była nadrzędna w stosunku do innych, zatem to do biegłego należy wybór, która z nich będzie najodpowiedniejsza i najbardziej adekwatna do uzyskania rzetelnego wyniku.

Biegły zastosował podejście porównawcze, metodę korygowania ceny średniej lub porównywania parami.

Przy stosowaniu podejścia porównawczego konieczna jest znajomość cen transakcyjnych nieruchomości podobnych do nieruchomości będącej przedmiotem wyceny, a także cech tych nieruchomości wpływających na poziom ich cen. Przy stosowaniu metody korygowania ceny średniej do porównań przyjmuje się z właściwego rynku nieruchomości co najmniej kilkanaście nieruchomości podobnych, dla których znane są ceny transakcyjne, warunki zawarcia transakcji oraz cechy tych nieruchomości. Wartość nieruchomości będącej przedmiotem wyceny określa się poprzez korektę średniej ceny nieruchomości podobnych współczynnikami korygującymi. Przy metodzie korygowania ceny średniej do porównań przyjmuje się z rynku właściwego ze względu na położenie wycenianej nieruchomości co najmniej kilkanaście nieruchomości podobnych, które były przedmiotem obrotu rynkowego i dla których znane są ceny transakcyjne, warunki zawarcia transakcji oraz cechy tych nieruchomości. Określony rynek stanowi podstawę do przeprowadzenia jego analizy pod kątem wyboru cech rynkowych, które w sposób zasadniczy wpływają na wartość rynkową nieruchomości. Przyjęty do wyceny rynek nieruchomości typowych, często występujących na rynku powinien być rynkiem lokalnym, w przypadku gdy brak danych na rynku lokalnym analizę można rozszerzyć o rynek sąsiedni, podobny do rynku na którym występuje szacowana nieruchomość.

Przy metodzie porównywania parami porównuje się nieruchomość wycenianą o znanych cechach, kolejno z nieruchomościami podobnymi, o znanych cenach transakcyjnych i cechach. Wartość określa się poprzez korygowanie cen transakcyjnych ze względu na różnice ocen pomiędzy nieruchomością wycenianą i nieruchomościami podobnymi. Procedura działań przy stosowaniu tej metody wyceny zgodnie z obowiązującymi standardami zawodowymi rzeczoznawców majątkowych przedstawia się następująco: utworzenie zbioru nieruchomości podobnych, o znanych cenach transakcyjnych i cechach, stanowiącego podstawę wyceny; aktualizacja cen transakcyjnych na datę wyceny; ustalenie cech rynkowych wpływających w sposób zasadniczy na zróżnicowanie cen na rynku nieruchomości; ocena wielkości wpływu cech rynkowych na zróżnicowanie cen transakcyjnych; ustalenie zakresu skali ocen dla każdej z przyjętych cech rynkowych; wybór do porównań z utworzonego zbioru nieruchomości, co najmniej trzech nieruchomości najbardziej podobnych pod względem cech rynkowych do nieruchomości stanowiącej przedmiot wyceny, z ich niezbędną charakterystyką; charakterystyka wycenianej nieruchomości z przedstawieniem jej ocen w odniesieniu do przyjętej skali cech rynkowych; przeprowadzenie porównań nieruchomości wycenianej kolejno z nieruchomościami wybranymi do wyceny i określenie wielkości poprawek wynikających z różnicy ocen nieruchomości wycenianej i nieruchomości wybranych do porównań; obliczenie skorygowanej ceny transakcyjnej każdej nieruchomości przyjętej do porównań przy użyciu określonych poprawek; obliczenie wartości jednostkowej wycenianej nieruchomości jako średniej arytmetycznej z cen transakcyjnych skorygowanych, uzyskanych z porównań w poszczególnych parach, lub średniej ważonej, jeśli wiarygodność otrzymanych wyników jest zróżnicowana; określenie wartości wycenianej nieruchomości na podstawie iloczynu wartości jednostkowej i liczby jednostek porównawczych (np. m ² powierzchni gruntu, budynku czy lokalu).

Biegła opinie sporządziła w styczniu 2016r. . Zgodnie z art. 156 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami z dn. 21.08.1997r. operat szacunkowy może być wykorzystywany do celu, dla którego został sporządzony, przez okres 12 miesięcy od daty jego sporządzenia, chyba że wystąpiły zmiany uwarunkowań prawnych lub istotne zmiany czynników, o których mowa w art. 154. Na rozprawie w dniu 23 maja 2017r. biegła E. W. oświadczyła , że wg jej wiedzy i doświadczenia opinia jest aktualna a wyliczenia w niej przeprowadzone prawidłowe. W tej sytuacji sąd przyjął , że oświadczenie to spełnia wymogi klauzuli z art. 156 ust. 4 ustawy o gospodarce nieruchomościami z dn. 21.08.1997r

Sąd oddalił wszystkie pozostałe wnioski dowodowe zgłoszone przez strony, ze względu na fakt, iż w sprawie podstawową kwestią było zachowanie terminu zawitego do zgłoszenia i dochodzenia przez powoda roszczeń ze względu na objęcie jego nieruchomości OOU 2011 oraz – co wynikło z treści odpowiedzi na pozew – również obszarem OOU 2007. W ocenie Sądu przedmiotowe dowody były nieprzydatne dla rozstrzygnięcia, o czym szerzej mowa w części dotyczącej oceny prawnej roszczenia powoda.

Sąd oddalił wniosek strony powodowej o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego do spraw budownictwa lądowego inż. J. W. na okoliczność ustalenia, czy na podstawie akt sprawy można oszacować o ile metrów kwadratowych mogłaby nastąpić rozbudowa nieruchomości gdyby nie ograniczenia wprowadzone w strefie Z1 etc. (pismo k. 449-450a) W ocenie Sądu przedmiotowy wniosek był niezasadny i prowadziłby do obejścia zarówno przepisów o terminie zawitym jak i przepisów art. 129 POŚ oraz prowadziłby do bezpodstawnego wzbogacenia powoda. Szerzej o tych kwestiach Sąd wypowiada się przy ocenie prawnej. Również w ocenie Sądu wniosek o dopuszczenie dowodu z uzupełniającej opinii biegłego był niezasadny – biegły wyliczył w swojej opinii utraconą wartość nieruchomości i podtrzymał swoje wnioski w czasie rozprawy. Zarządzeniem z dnia 04/02/2016 r. Przewodniczący zobowiązał strony do złożenia zastrzeżeń do treści opinii w terminie 14 dni od daty doręczenia pisma sądowego (k. 387) i strona powodowa powinna była w tym terminie wnioskować o uzupełnienie opinii czego nie uczyniła. Ponadto Sąd udzielił powodowi terminu 10 dni do złożenia pisma o doprecyzowanie tezy dowodowej dla biegłego z zakresu szacowania nieruchomości – czego powód nie uczynił (postanowienie na rozprawie k. 447a) ograniczając się do wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego. Późniejszy wniosek należało oddalić jako sprekludowany.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w zakresie zmodyfikowanego roszczenia o odszkodowanie za spadek wartości nieruchomości strony powodowej oraz odsetek od tej kwoty, nie podlegało zaś uwzględnieniu w zakresie roszczenia o odszkodowanie za koszty rewitalizacji akustycznej.

Jak wskazano w stanie faktycznym, powód dochodził odszkodowania wraz z odsetkami ustawowymi za zmniejszenie wartości swojej nieruchomości, na skutek utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla (...) im. (...) w W. na podstawie uchwały nr 76/11 Sejmiku Województwa (...) z dnia 20 czerwca 2011 ze zm., na podstawie art. 129 ustawy Prawo ochrony środowiska. W pierwszej kolejności Sąd dokonał oceny prawnej roszczenia strony powodowej.

Treść powołanego przepisu mówi, że jeżeli w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości korzystanie z niej lub z jej części w dotychczasowy sposób lub zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem stało się niemożliwe lub istotnie ograniczone, właściciel nieruchomości może żądać wykupienia nieruchomości lub jej części (ust. 1). W tej sytuacji, w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości, jej właściciel może żądać odszkodowania za poniesioną szkodę; szkoda obejmuje również zmniejszenie wartości nieruchomości (ust. 2). Roszczenie, o którym mowa w ust. 1 i 2, przysługuje również użytkownikowi wieczystemu nieruchomości, a roszczenie, o którym mowa w ust. 2, także osobie, której przysługuje prawo rzeczowe do nieruchomości. (ust. 3) Z roszczeniem, o którym mowa w ust. 1-3, można wystąpić w okresie 2 lat od dnia wejścia w życie rozporządzenia lub aktu prawa miejscowego powodującego ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości (ust. 4).

Zgodnie z treścią art. 136 ust. 1 - 3 POŚ w razie ograniczenia sposobu korzystania ze środowiska w wyniku ustanowienia OOU, właściwymi w sprawach spornych dotyczących wysokości odszkodowania lub wykupu nieruchomości są sądy powszechne. Obowiązany do wypłaty odszkodowania lub wykupu nieruchomości jest ten, którego działalność spowodowała wprowadzenie ograniczeń w związku z ustanowieniem OOU. W razie określenia na obszarze ograniczonego użytkowania wymagań technicznych dotyczących budynków szkodą, o której mowa w art. 129 ust. 2, są także koszty poniesione w celu wypełnienia tych wymagań przez istniejące budynki, nawet w przypadku braku obowiązku podjęcia działań w tym zakresie.

Roszczenia formułowane na podstawie art. 129 ust. 1 i 2 POŚ podlegają ograniczeniom. Według art. 129 ust. 4 POŚ można wystąpić z nimi w okresie 2 lat od dnia wejścia w życie rozporządzenia lub aktu prawa miejscowego powodującego ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości.

Sąd zbadał zasadność roszczenia uwzględniając zarzuty podniesione przez pozwanego. Pomiędzy stronami niesporny był fakt położenia nieruchomości powoda – nieruchomości gruntowej zabudowanej budynkiem mieszkalnym – znajdującej się w W. przy ul. (...) w obszarze ograniczonego użytkowania - strefa M, ustalonego Rozporządzeniem nr 50 Wojewody (...) z dnia 07/08/2007 r. a następnie w obszarze ograniczonego użytkowania w strefie Z1 zgodnie z uchwałą nr 76/11 Sejmiku Województwa (...) z dnia 20 czerwca 2011 r. w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla (...) im. (...) w W. (Dz. Urz. Woj. (...). nr 128 poz. 4086).

W pierwszej kolejności należało rozważyć istnienie legitymacji po stronie powodowej do występowania z roszczeniem w niniejszej sprawie oraz czy dochowano terminu wynikającego z art. 129 ust. 4 POŚ, bowiem Sąd bada te przesłanki z urzędu. Z przedstawionego odpisu księgi wieczystej nieruchomości przy (...) oraz wypisu z kartoteki budynku wynika, iż powód nabył własność nieruchomości gruntowej zabudowanej budynkiem użytkowanym na cele mieszkalne w 1984 r. Świadczy to bezspornie, że wypełniona została przesłanka z art. 129 ust. 2 POŚ, ponieważ w dacie wejścia w życie aktu powód był właścicielem nieruchomości zabudowanej budynkiem użytkowanym na cele mieszkalne, objętym OOU.

W drugiej kolejności Sąd rozważył zachowanie terminu zawitego do dochodzenia przez powoda jego roszczenia, bowiem było to podstawowe zagadnienie, podnoszone przez stronę pozwaną, jako podstawa do oddalenia pozwu bez konieczności przeprowadzania postępowania dowodowego.

W ocenie Sądu obszar ograniczonego użytkowania dla (...) im. (...) w W. został utworzony w drodze rozporządzenia z dnia 07 sierpnia 2007 r. wydanego przez Wojewodę (...). Podstawą prawną do wydania rzeczonego aktu stanowił art. 135 ust. 2 POŚ w wówczas obowiązującym brzmieniu. W oparciu o powyższy przepis kompetencja do utworzenia OOU została powierzona wojewodzie.

Na skutek nowelizacji dokonanej na podstawie art. 19 pkt 5 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze zmianami w podziale zadań i kompetencji administracji terenowej (Dz. U. z 2005 r. Nr 175 poz. 1462 ze zm.), kompetencja do utworzenia OOU została powierzona sejmikowi województwa, który taki obszar tworzy w drodze uchwały. Powyższa nowelizacja zgodnie z art. 48 pkt 2 POŚ weszła w życie z dniem 01 stycznia 2008 r. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. zawierała także przepisy przejściowe, stanowiące, iż akty prawa miejscowego wydane na podstawie przepisów zmienianych niniejszą ustawą z zakresu zadań i kompetencji podlegających przekazaniu ustawą zachowują moc do czasu wydania nowych aktów prawa miejscowego przez organy przejmujące zadania i kompetencje (art. 47 ust. 2 ww. ustawy).

W dacie utworzenia OOU dla (...) im. (...) w W., tj. w dniu 24 sierpnia 2007 roku (data wejścia w życie rozporządzenia Wojewody (...) nr 50 z dnia 07 sierpnia 2007 roku), art. 135 ust 2 POŚ wskazywał, że obszar ograniczonego użytkowania dla przedsięwzięcia mogącego znacząco oddziaływać na środowisko, o którym mowa w art. 51 ust. 1 pkt 1, lub dla zakładów, lub innych obiektów, gdzie jest eksploatowana instalacja, która jest kwalifikowana jako takie przedsięwzięcie, w drodze rozporządzenia tworzy wojewoda.

Przepis ten uległ zmianie, na podstawie art. 19 pkt 5 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o zmianie niektórych ustaw w związku ze zmianami w podziale zadań i kompetencji administracji terenowej (Dz. U. z 2005 r. nr 175, poz. 1462), w brzmieniu obowiązującym od dnia 01 stycznia 2008 roku. Według tej nowelizacji, OOU dla przedsięwzięcia mogącego znacząco oddziaływać na środowisko, o którym mowa w art. 51 ust. 1 pkt 1, lub dla zakładów, lub innych obiektów, gdzie jest eksploatowana instalacja, która jest kwalifikowana, jako takie przedsięwzięcie, tworzy w drodze uchwały sejmik województwa. Zmieniono zatem jedynie organ uprawniony do utworzenia OOU – w miejsce wojewody – sejmik województwa oraz wskazano, że następuje to w formie uchwały, a nie jak dotychczas w formie rozporządzenia.

Zgodnie z treścią § 32 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 roku w sprawie "Zasad techniki prawodawczej" (Dz. U. 2002, Nr 100, poz. 908), jeżeli zmienia się treść przepisu upoważniającego do wydania aktu wykonawczego w ten sposób, że zmienia się rodzaj aktu wykonawczego albo zakres spraw przekazanych do uregulowania aktem wykonawczym lub wytyczne dotyczące treści tego aktu, przyjmuje się, że taki akt wykonawczy traci moc obowiązującą z dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej treść przepisu upoważniającego. Zgodnie zaś z treścią ust. 3 przywołanego wyżej §32 powyższego rozporządzenia, jeżeli zmiana treści przepisu upoważniającego polega na tym, że zmienia się organ upoważniony do wydania aktu wykonawczego, przyjmuje się, że taki akt zachowuje moc obowiązującą, w takim przypadku organem upoważnionym do zmiany lub uchylenia aktu wykonawczego wydanego na podstawie zmienionego przepisu upoważniającego jest organ wskazany w zmienionym upoważnieniu. Przepis ten stosuje się przy tym odpowiednio, na podstawie § 143 rozporządzenia, do aktów prawa miejscowego.

Zatem zmiana organu upoważnionego do wydania aktu wykonawczego z wojewody na sejmik województwa nie wpłynęła na moc obowiązującą Rozporządzenia nr 50 Wojewody (...) z dnia 07 sierpnia 2007 roku, bowiem w przypadku zmiany treści przepisu upoważniającego, polegającej na zmianie organu upoważniony do wydania aktu wykonawczego, przyjmuje się, że taki akt zachowuje moc obowiązującą, jak wywiedziono powyżej. Oznacza to, iż zmiana ustawy z dnia 03 października 2008 r. miała jedynie charakter redakcyjny i określała, kiedy tracą moc przepisy wykonawcze określające, które przedsięwzięcia mogą zawsze znacząco oddziaływać na środowisko.

Zmiany art. 135 ust. 2 POŚ w zakresie organu, rodzaju aktu prawnego oraz określenia rodzaju przedsięwzięcia mogącego zawsze znacząco oddziaływać na środowisko w żaden sposób nie wpłynęły na skuteczność obowiązywania Rozporządzenia nr 50 Wojewody (...) z dnia 07 sierpnia 2007 roku, bowiem zmiana organu upoważnionego do wydania aktu wykonawczego nie wpłynęła na moc jego obowiązywania; kwestia formy aktu została rozstrzygnięta w przepisach przejściowych, to jest art. 47 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r., a zakres spraw przekazanych do uregulowania aktem wykonawczym przedmiotowo pozostał ten sam - nie zmieniła go ani nowelizacja dokonana ustawą z dnia 03 października 2008 roku, ani nowe rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 09 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko.

W tej sytuacji należy podzielić stanowisko, że przepisy rozporządzenia nr 50 Wojewody (...) z dnia 07 sierpnia 2007 r. zachowały moc obowiązującą do czasu wejścia w życie uchwały nr 76/11 Sejmiku Województwa (...) z dnia 20 czerwca 2011 roku w sprawie utworzenia OOU dla (...) im. (...) w W., zaprezentowaną w uzasadnieniach szeregu wyroków Sądu Apelacyjnego w Warszawie (sprawy o sygnaturach: VI ACa 1156/10, VI ACa 1058/10, VI ACa 194/11, VI ACa 14/11, VI ACa 140/11). Słuszność tej linii orzeczniczej potwierdził także w swoim orzeczeniu Sąd Najwyższy z dnia 25 czerwca 2015 r. (III CZP 34/15) oraz w uchwale w składzie siedmiu sędziów z dnia 22 listopada 2016 r. (sygn. akt III CZP 62/16). W uzasadnieniu do tego wyroku Sąd Najwyższy podkreślił że analiza przyczyn wprowadzenia zmiany art. 135 POŚ ustawą z 03/10/2008 wskazuje, że nie wpłynęły one na zakres przedmiotowy regulacji dotyczącej ustanowienia OOU a były wynikiem usuwania usterek powstałych przy włączaniu do systemu prawa wewnętrznego regulacji unijnych, które podlegały uwzględnieniu także przed zmianą w procesie interpretacji implementującej je ustawy. Sąd podkreślił także, że nie ma wyroków sądów administracyjnych stwierdzających nieważność rozporządzenia nr 50 Wojewody (...). Oba orzeczenia na których opierają się strony wskazujące brak ciągłości pomiędzy OOU 2007 i 2011 tj. II OSK 445/09 i II OSK 502/09, mają charakter formalny, bowiem dotyczą kwestii procesowej jaką stanowi umorzenie postępowania a wypowiedziany w ich uzasadnieniach pogląd o nieaktualności Rozporządzenia nr 50 nie został poparty szczegółową analizą zmiany art. 135 ust. 2 POŚ w wyniku nowelizacji z 03/10/2008 r.

Sąd Najwyższy w przywołanym orzeczeniu odniósł się także do zagadnienia desuetudo, podnoszonego w sprawach tzw. odszkodowań portowych, czyli powszechnej, ogólnie ustabilizowanej praktyki nierespektowania określonej normy prawnej przez ogół podmiotów stosujących prawo, pomimo braku formalnej jej derogacji. Sąd Najwyższy podkreślił, że samo występowanie rozbieżności zapatrywań w przedmiocie obowiązywania Rozporządzenia nr 50 przemawia przeciwko tezie o utracie przez nie mocy. Sąd Najwyższy konsekwentnie stanął na stanowisku, że nie zaistniały szczególne okoliczności uzasadniające zastosowanie nadzwyczajnej i motywowanej aksjologicznie instytucji desuetudo, skoro nie miały miejsca radykalne zmiany w systemie prawa ujmowanym jako całość, jak również w zakresie regulacji prawnych dotyczących ustanawiania obszarów ograniczonego użytkowania dla lotnisk. Sad podziela powyższy pogląd i przyjmuje za własny na gruncie niniejszej sprawy.

Ze względu na powyższe należy uznać, że Rozporządzenie nr 50 Wojewody (...) z dnia 07 sierpnia 2007 roku obowiązywało do czasu wejścia w życie uchwały Sejmiku Województwa (...) nr 76/11 z dnia 20 czerwca 2011 roku w sprawie utworzenia OOU dla (...) im. (...) w W..

Jak wynika z ustalonego w sprawie stanu faktycznego nieruchomość powoda położona w W. przy ul. (...) znajdowała się w całości się w obszarze ograniczonego użytkowania ustalonym Rozporządzeniem nr 50 Wojewody (...) z dnia 07 sierpnia 2007 r. w sprawie utworzenia OOU dla (...) im. (...) w W. – była położona w strefie „M” OOU 2007. W obszarze ograniczonego użytkowania utworzonego na podstawie Uchwały nr 76/11 Sejmiku Województwa (...) z dnia 20 czerwca 2011 r. OOU 2011 nieruchomość ta znajduje się w strefie Z1.

Uznając, że obydwa akty prawa lokalnego - zarówno rozporządzenie jak i uchwała - swoim zakresem objęły działkę powoda, należało dokonać analizy wprowadzonych przez nie ograniczeń w stosunku do nieruchomości i zbadać o ile, i w jakim zakresie ograniczenia te wpłynęły na dotychczasowy sposób korzystania z niej.

Z przeprowadzonego porównania i analizy przepisów powołanych wyżej aktów prawnych – Rozporządzenia nr 50 Wojewody (...) oraz Uchwały nr 76/11 Sejmiku Województwa (...) wynika, że ze względu na położenie nieruchomości powoda w strefie OOU 2011, w rzeczywistości doszło do zwiększenia ograniczeń obowiązujących na nieruchomościach, które w okresie obowiązywania OOU 2007 były położone w jej granicach, w strefie „M”. Pod rządami Rozporządzenia powód miał możliwość zmiany sposobu użytkowania budynku w całości lub w części na cele mieszkaniowe oraz budowy nowych budynków mieszkalnych jednorodzinnych jako towarzyszących innym funkcjom natomiast (§4 pkt 2), natomiast Uchwała 76/11 całkowicie zakazała przeznaczania terenów pod zabudowę mieszkaniową jedno-
i wielorodzinną, mieszkaniowo-usługową, zagrodową, zamieszania zbiorowego, związaną ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, szpitalną i domów opieki społecznej. Także zmiana funkcji obecnie istniejących budynków jest dopuszczalna jedynie na cele przemysłowe (§5 uchwały).

Sąd podziela tu w pełni stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia
27 czerwca 2012 r., sygn. akt IV CSK 28/12 zgodnie, z którym odpowiedzialność odszkodowawczą, o której mowa w art. 129 POŚ, przewidziano nie za samo ograniczenie i nie za każde ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości. Odszkodowanie nie rekompensuje zmiany dotychczasowej sytuacji właściciela nieruchomości, a tym bardziej utrzymywania już istniejących ograniczeń w przypadku zmiany aktu prawnego. Odszkodowanie przysługuje za konkretną szkodę, która powstała w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości, a nie za samo ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości. Konieczną przesłanką odpowiedzialności odszkodowawczej jest szkoda, której źródłem jest rozporządzenie lub akt prawa miejscowego powodujący ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości. Szkoda ma być normalnym następstwem wejścia w życie rozporządzenia lub aktu prawa miejscowego wprowadzającego ograniczenia w sposobie korzystania z nieruchomości. Szkoda taka może powstać, gdy akt prawa miejscowego wprowadza nowe lub zwiększa dotychczasowe ograniczenia, co do sposobu korzystania z nieruchomości lub też przedłuża ograniczenia na kolejny okres obowiązywania. Szkoda nie powstaje, gdy kolejny akt prawny utrzymuje zakres ograniczeń na dotychczasowym poziomie a tym bardziej, gdy je zmniejsza (teza wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12.12.2008 r. II CSK 367/08, gdzie Sąd jednoznacznie wskazał, że hipoteza art. 129 ust. 2 ustawy z 2001 r. - Prawo ochrony środowiska nie obejmuje każdego ograniczenia korzystania z nieruchomości położonej w obszarze ograniczonego użytkowania, ale tylko takie, które w związku utworzeniem obszaru ograniczonego użytkowania wynikają z zakresu ograniczeń w korzystaniu z nieruchomości wskazanego w akcie prawa miejscowego, tworzącego obszar ograniczonego użytkowania).

Skoro ograniczenia dla nieruchomości powoda zwiększyły się z momentem wejścia w życie Uchwały 76/11, należy uznać że termin z art. 129 § 4 POŚ w zakresie roszczenia o odszkodowanie za spadek wartości nieruchomości otworzył się na nowo. Uchwała nr 76/11 Sejmiku Województwa (...) z dnia 20 czerwca 2011 roku weszła w życie 04 sierpnia 2011 roku zatem termin na zgłaszanie roszczeń odszkodowanych z art. 129 POŚ mijał dnia 03 sierpnia 2013 r. Powód temu obowiązkowi sprostał, bowiem zgłosił swoje roszczenia pozwanemu pismem doręczonym w dniu 23/07/2013 r. Sąd ocenił przy tym, iż pomimo określenia zgłoszenia jako podjęcie negocjacji, intencją powoda było ustalenie wysokości odkodowania, o czym świadczy doprecyzowanie treści zgłoszenia pismem z dnia 31/07/2017 r.

Należy także wskazać iż Sąd Najwyższy w uchwale sygn. akt III CZP 7/17 z dnia 12 maja 2017 r. zaprezentował odmienną interpretację stwierdzając, że wniesienie do sądu wniosku o zawezwanie do próby ugodowej, bez uprzedniego zgłoszenia roszczenia osobie obowiązanej do jego zaspokojenia, prowadzi do zachowania dwuletniego terminu przewidzianego w art. 129 ust. 4 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (jedn. tekst: Dz.U. z 2017 r., poz. 519) również wtedy, gdy odpis wniosku został doręczony tej osobie po upływie tego terminu. W przedmiotowej sprawie powód złożył wniosek o zawezwanie do próby ugodowej w dniu 02/08/2013 r., zatem również i ta jego czynność prowadziła do zachowania terminu zawitego w myśl przywołanego orzecznictwa.

Odmiennie sąd potraktował roszczenie o odszkodowanie za koszty rewitalizacji akustycznej w budynku powoda, objętym regulacjami OOU 2007 i następnie OOU 2011.

Obowiązek posiadania odpowiedniego klimatu akustycznego przez budynki mieszkalne został uregulowany w ustawie z dnia 7 lipca 1994 r. prawo budowlane (t.j. Dz. U. 2017 poz. 1332). Aktem wykonawczym do ww. ustawy określającym wymagania dotyczące właściwości jest Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12/04/2002 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. 75 poz 690 ze zm.). Z kolei ten akt prawny odwołuje się do norm budowlanych – izolacyjność akustyczna jest określona w normie PN-B-02151-3 – akustyka budowlana – Ochrona przed hałasem w budynkach – Izolacyjność akustyczna przegród oraz elementów budowalnych (norma ta obowiązywała w dacie wejścia w życie OOU 2007 oraz OOU 2011). Określa ona wymagania dotyczące izolacyjności akustycznej ścian wewnętrznych, drzwi, stropów i przegród zewnętrznych (w tym okien) w budynkach jedno- i wielorodzinnych, w budynkach zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej, jak również wymagania dotyczące izolacyjności akustycznej elementów budowlanych. Zarówno dla OOU 2007 jak i OOU 2011, biorąc pod uwagę granice wyznaczone wartością izofon minimalny wskaźnik oceny wypadkowej izolacyjności akustycznej właściwej przybliżonej dla pokoi mieszkalnych wynosi 23dB dla natężenia hałasu w przedziale 56-60 dzień i 46-50 noc. Oznacza to, iż pomimo zmiany aktu prawa lokalnego z Rozporządzenia Wojewody (...) poziom klimatu akustycznego, który powinien zostać zapewniony wewnątrz mieszkania został utrzymany przy uwzględnieniu, że zmiana pomiędzy izofonami wyznaczającymi obszar M oraz Z1 OOU mieści się w tym samym przedziale skali. W § 5 pkt 2 rozporządzenia nr 50 nakazano zastosować zabezpieczenia zapewniające właściwy klimat budynku poprzez zwiększenie izolacyjności ścian zewnętrznych okien i drzwi w ścianach zewnętrznych, dachów i stropodachów – zgodnie z Polskimi Normami dotyczącymi ochrony przed hałasem w pomieszczeniach i budynkach. Obowiązek zapewnienia prawidłowego klimatu akustycznego istniał już dla nieruchomości w 2007, a po wprowadzeniu OOU 2011 wymagania Polskich Norm w tym zakresie nie uległy zmianie. Konsekwentnie przywołując wnioskowanie dot. ponownego otwarcia terminu do zgłoszenia roszczenia należało uznać, iż wobec utrzymania dotychczasowych przepisów – termin do zgłoszenia roszczenia z tytułu nakładów na zapewnienie właściwego klimatu akustycznego w budynku powoda upłynął z dniem 25 sierpnia 2009 r.. W sprawie było bezsporne, że powód nie zgłosił roszczeń z tego tytułu pozwanemu we wskazanym terminie, zatem należało uznać, że w tym zakresie roszczenie powoda wygasło i jako takie podlegało oddaleniu o czym orzeczono jak w sentencji w punkcie 2.

Wobec ustalenia, iż powodowi przysługiwała legitymacja czynna, a termin zawity do wystąpienia z roszczeniem ( odszkodowawczym w zakresie spadku wartości ) został dochowany oraz został wprowadzony w życie akt prawa miejscowego ustanawiający obszar ograniczonego użytkowania obejmujący nieruchomość powoda, należało ustalić, czy wystąpiła szkoda i czy nastąpiła ona w wyniku wprowadzenia OOU. W ocenie Sądu powód wykazał powyższe poprzez opinię biegłego.

Zgodnie z art. 129 ust. 2 POŚ właściciel może żądać odszkodowania za poniesioną szkodę, w tym zmniejszenie wartości nieruchomości, w związku z o ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości, przy czym ograniczeniem takim jest także samo ustanowienie obszaru ograniczonego użytkowania. W związku z tym pozostaje nie tylko obniżenie wartości nieruchomości będące następstwem ograniczeń przewidzianych bezpośrednio w treści rozporządzenia o utworzeniu OOU, zwłaszcza ograniczeń zabudowy i przeznaczenia budynków do niektórych rodzajów działalności, lecz także obniżenie wartości nieruchomości wynikające z faktu, że dochodzi do zawężenia granic własności i tym samym ścieśnienia wyłącznego władztwa właściciela względem nieruchomości położonej w OOU. Bowiem o ile przed wejściem w życie OOU właściciel mógł żądać zaniechania immisji przekraczającej standard ochrony środowiska, o tyle w wyniku ustanowienia OOU takiej możliwości został pozbawiony. Innymi słowy szkodą podlegającą naprawie jest swoisty przymus znoszenia dopuszczalnych na tym obszarze immisji, co wywołuje skutki ekonomiczne tego stanu prawnego. Obniżenie wartości nieruchomości stanowi wymierną stratę niezależnie od tego czy właściciel ją zbył czy też nie, bowiem nieruchomość jest dobrem o charakterze inwestycyjnym. W praktyce orzeczniczej zwraca się uwagę na to, że przesłanką roszczenia odszkodowawczego przewidzianego w art. 129 ust. 2 POŚ nie jest zbycie nieruchomości a odszkodowanie nie jest ograniczone do rzeczywistej straty, obowiązuje bowiem zasada pełnej odpowiedzialności odszkodowawczej za wprowadzenie ograniczeń w korzystaniu z nieruchomości (por. wyrok SN z dnia 25 lutego 2009, sygn. akt II CSK 546/08, LEX nr 503415).

Sporządzając opinię biegły ustalił, że nieruchomość powoda położona jest na terenie dzielnicy W., w obszarze zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej powstającej od lat 40 XX w., który charakteryzuje się niekorzystną strukturą wiekową budynków, słabym terenem estetycznym otoczenia, część z obiektów została przeznaczona do prowadzenia działalności gospodarczej. Ze względu na sąsiedztwo lotniska oraz dobrą dostępność komunikacyjną – trasy wylotowe z W., obszar ten jest ukierunkowany na rozwój funkcji komercyjnych, przemysłowych a nie mieszkalnych. W otoczeniu nieruchomości występują obiekty o zróżnicowanych funkcjach, dominuje zabudowa niemieszkalna i komercyjna, zabudowa jest chaotyczna. Nieruchomość sąsiaduje z 2-kondygnacyjnym budynkiem biurowo – magazynowym. Infrastruktura usługowa jest ograniczona ze względu na degradację funkcji mieszkaniowej oraz ograniczenia wynikające z ustalenia OOU – brak możliwości lokalizacji usług z zakresu edukacji i zdrowia. Na tle dzielnicy lokalizacja budynku jest mało atrakcyjna.

Dla lokalizacji brak jest miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego – aktem planistycznym określającym przeznaczenia terenu jest studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego (...) W., uchwalone przez Radę (...) W. uchwała LXXXII/2746/2006 z dnia 10/10/2006 r. ze zm. Nieruchomość położona jest w obszarze (U).12 – tereny planowanego rozwoju usług w strefie przedmieść o minimalnym udziale 60% powierzchni biologicznie czynnej. Biegły do obliczeń przeanalizował nieruchomości gruntowe zabudowane budynkami jednorodzinnymi w zabudowie wolnostojącej oraz bliźniaczej a także w ostrej granicy bez zabudowy szeregowej, powstałe przed 2002r. na działkach (...) mkw. , budynki z terenu dzielnicy W. oraz części gminy R. – R., R., N..

W okresie 2007 – 2015 na tak zakreślonym rynku wtórnym zawarte zostało 175 transakcji. Biegły po przeprowadzeniu obliczeń i ich analizie ustalił liczbę transakcji, powierzchnie budynków będących przedmiotem obrotu oraz poziom cen całkowitych i jednostkowych przeliczonych na powierzchnie gruntu i budynku. Biegły wydzielił trzy obszary do badań – R., (...). Po przeprowadzeniu dalszych analiz wykluczył (...) jako najmniej podobny. Pozwoliło to na ustalenie trendów cenowych – w latach 2007-2008 tendencja była wzrostowa, do maksimum w 2010 r. najniższy poziom osiągały w latach 2012-2013, zaś w latach 2014-2015 ceny ustabilizowały się. Biegły ustalił, iż widoczny jest spadek cen w czasie we wszystkich grupach, natomiast po utworzeniu OOU 2011 przedmiotem transakcji nie była ani jedna nieruchomość spełniająca kryterium nieruchomości podobnej do wycenianej. Biegły ustalił także, że najwyższe ceny uzyskiwały nieruchomości położone na obszarze LDWN 47-49 dB, zaś o nawet 40% niże nieruchomości położone na obszarze natężenia hałasu 62-65 dB. Wyniki oszacowań doprowadziły biegłą do wniosku, że spadek wartości nieruchomości poza OOU to 6% zaś dla strefy gdzie położona jest wyceniana nieruchomości to 15% i jest to skutek objęcia nieruchomości strefą Z1. Kwotowo ubytek wartości nieruchomości powoda biegły wycenił na 89.088 zł (osiemdziesiąt dziewięć tysięcy osiemdziesiąt osiem złotych).

Do przedmiotowej opinii zgłosił zastrzeżenia pozwany, wskazując na błędy matematyczne w wyliczeniach oraz brak wskazania z jakich obliczeń korzystał biegły określając trend czasowy zmiany wartości nieruchomości, pominięcie hałasu drogowego, który wg pozwanego jest większy niż lotniczy.

Wyjaśnienia ustne opinii złożone przez biegłego na rozprawie w dniu 23 maja 2017 r. w sposób zupełny usuwają wszelkie zastrzeżenia pozwanego do opinii. Należy wskazać, iż kolejne OOU były ustanawiane w związku z hałasem lotniczym, zatem poziom hałasu drogowego, o ile nieruchomość nie byłaby w strefie formalnie wydzielonej dla dróg, gdzie obowiązują zmienione normy hałasowe, nie ma żadnego znaczenia. Biegły podtrzymał swoje obliczenia oraz wyjaśnił, iż nie wyliczał trendu czasowego dla strefy Z1, bowiem brak było transakcji na podstawie, których można by taki trend wskazać. Sądowi znana jest z urzędu okoliczność że na skutek wprowadzenia strefy Z1 ilość transakcji na tym obszarze została zredukowana do kilku, bowiem celem ustalenia tej strefy jest degradacja funkcji mieszkaniowej i temu tez służą ograniczenia OOU 2011.

Biorąc pod uwagę powyższe należało uznać iż opinia biegłego jest prawidłowa a wyliczony spadek wartości realnie odzwierciedla zmianę prawa własności przysługującego powodowi.

Strona powodowa wnosiła o uzupełnienie opinii biegłego celem ustalenia do jakiej maksymalnej powierzchni można by rozbudować nieruchomość budynkową strony powodowej, gdyby nie ograniczenia ze strefy Z1 – było to skutkiem rozważań biegłego o szkodzie bezpośredniej i pośredniej. W ocenie Sądu biegły wykroczył w tym miejscu poza ocenę faktów, do czego nie jest uprawniony. W myśl art. 129 ust. 2 POŚ szkoda za objęcie nieruchomości ograniczeniami OOU dotyczy jedynie szkód rzeczywistych, co zostało wprost wyrażone w przepisie, stąd obliczana jest w stosunku do stanu w jakim był budynek na dzień objęcia go ograniczeniami – tak też biegły obliczył wartość szkody poniesionej przez powoda. Dla sądu oczywistym jest ,ze wyliczony spadek wartości jest właśnie konsekwencją faktu, że na nieruchomości powoda aktualnie jest zakaz zabudowy mieszkaniowej. Przyjęcie stanowiska powoda, o utraconych korzyściach z potencjalnej rozbudowy byłoby nie tylko sprzeczne wprost z przepisem Prawa ochrony środowiska, ale prowadziłoby do bezpodstawnego wzbogacenia powoda kosztem pozwanego. Stąd też wnioski powoda jako bezprzedmiotowe należało oddalić.

Nie było podstaw do uznania alternatywnego roszczenia powoda opartego na art. 435 KC po pierwsze z racji uwzględnienia go na podstawie art. 129 POŚ oraz ze względów jak poniżej. Sąd orzekający popiera stanowisko Sądu Najwyższego, który w wyroku z dnia
09 kwietnia 2010 r. (III CZP 17/10, LEX nr 584036; zob. także wyrok SN z dnia 6 maja
2010 r., II CSK 602/09, LEX nr 585768 oraz postanowienie SN z dnia 24 lutego 2010 r., III CZP 128/09, LEX nr 578138) podkreślił, że: „Przepisy art. 435 KC w związku z art. 322 POŚ i art. 129 POŚ przewidują rozłączne reżimy odpowiedzialności. Za taką interpretacją przemawia również dążenie do kompleksowego uregulowania skutków ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania w zakresie szkody polegającej na obniżeniu wartości nieruchomości. Rozszczepienie tych skutków na szkody wynikające z ograniczeń przewidzianych wprost w rozporządzeniu o ustanowieniu obszaru ograniczonego użytkowania oraz szkody wynikające w emisji hałasu byłoby zresztą sztuczne”. Zresztą nawet gdyby przyjąć dopuszczalność zastosowania art. 435 KC jako alternatywnej podstawy odpowiedzialności, to port lotniczy nie jest przedsiębiorstwem w całości (jak wymaga ugruntowany w orzecznictwie pogląd) wprawianym w ruch za pomocą sił przyrody
w rozumieniu tego przepisu, bowiem siły elementarne są wykorzystywane jedynie do części jego działalności (por. wyrok SA w Warszawie z dnia 7 marca 2014 r., VI ACa 1047/13, http://orzeczenia.waw.sa.gov.pl/, wyroki Sądu Najwyższego z dnia 25 maja 2012 r., I CSK 509/11, LEX nr 1215402, z dnia 23 maja 2012 r,, I PK 198/11, LEX nr 1219494). Nadto należy zauważyć, że przyjęcie dopuszczalności zastosowania art. 435 KC jako podstawy odpowiedzialności prowadziłoby do ominięcia 2-letniego terminu zawitego przewidzianego w art. 129 ust. 4 POŚ i niweczyłoby funkcję gwarancyjną tego przepisu, który pozwala podmiotowi nadmiernie ingerującemu w środowisko naturalne na prowadzenie racjonalnej gospodarki finansowej, umożliwiając mu zaspokojenie roszczeń poszkodowanych w przewidywalnym terminie.

Tym samym należało uznać, iż powód poniósł szkodę w postaci spadku wartości jego nieruchomości położonej w W., przy ul. (...) dz. ew. (...) ((...)) obręb (...)) dla której Sąd Rejonowy dla Warszawy M. w W. prowadzi KW nr (...), o kwotę 89.088 zł (osiemdziesiąt dziewięć tysięcy osiemdziesiąt osiem złotych).

Powód rozszerzył powództwo w zakresie roszczenia o odszkodowanie za spadek wartości nieruchomości do wskazanej kwoty pismem z dnia 23/05/2017 r. – Sąd uznał je za dopuszczalne i skuteczne, bowiem mieściło się ono w granicach roszczenia zgłoszonego pozwanemu w terminie zawitym.

Powód wykazał również istnienie związku przyczynowego pomiędzy powstałą szkodą a wprowadzeniem obszaru ograniczonego użytkowania na mocy uchwały nr 76/11 Sejmiku Województwa (...) z dnia 20 czerwca 2011 r. w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla (...) im. (...) w W..

W myśl art. 361 §1 KC zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Kryterium adekwatności, jakie zostało przyjęte we wskazanym przepisie odwołuje się do „normalnych" następstw działania i zaniechania wywołującego szkodę. Innymi słowy adekwatne są „normalne" następstwa działania i zaniechania, z którego szkoda wynikła. Wszystkie inne zaś są „nieadekwatne". Dla stwierdzenia istnienia związku przyczynowego nie wystarcza, więc jakiekolwiek powiązanie przyczynowe między i zachowaniem poszkodowanego a powstaniem zwiększeniem szkody, gdyż musi to być związek przyczynowy normalny w rozumieniu art. 361 § 1 KC (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 lipca 2008 r., IV CSK 127/08, M. Praw. 2009, nr 19, s. 1065). Jak wynika z opinii biegłego wartość nieruchomości powoda obniżyła się o wskazaną przez niego kwotę. Prowadzi to do jednoznacznego wniosku, iż obliczone obniżenie, biorąc pod uwagę wszelkie czynniki porównawcze, nastąpiło wyłącznie z powodu wprowadzenia OOU.

Zgodnie z art. 481 §1 KC, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Chwilę, w której dłużnik dopuszcza się opóźnienia, określić należy na podstawie art. 476 KC - dłużnik dopuszcza się zwłoki, gdy nie spełnia świadczenia w terminie, a jeżeli termin nie jest oznaczony, gdy nie spełnia świadczenia niezwłocznie po wezwaniu przez wierzyciela. W ocenie Sądu regułą jest, że dłużnik odpowiedzialny za wyrównanie szkody pozostaje w opóźnieniu z zapłatą świadczenia bezterminowego, jakim jest odszkodowanie za wyrządzoną szkodę, na zasadach ogólnych tj. od wezwania go przez poszkodowanego o spełnienie tego świadczenia (art. 455 KC). Dotyczy to także odszkodowań dochodzonych w oparciu o przepisy art. 129 ust 2 oraz art. 136 ust. 3 ustawy Prawo ochrony środowiska.

Sąd Najwyższy w postanowieniu z 14 lipca 2016 r. (sygn. akt III CSK 170/16) potwierdził swoje wcześniejsze stanowisko zawarte w wyroku z 4 grudnia 2013 r., (sygn. akt II CSK 161/13), w którym wyjaśniono, że roszczenie przewidziane w art. 129 ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. powstaje od dnia wprowadzenia ograniczeń korzystania z nieruchomości w wyniku ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania, a roszczenie o zapłatę odsetek za opóźnienie z wypłatą dochodzonego odszkodowania może powstać jeszcze przed wydaniem wyroku zasądzającego odszkodowanie, jeżeli strona pozwana była skutecznie wzywana do wypłaty odszkodowania przed takim wyrokiem (art. 455 KC). Zatem prawidłowo odsetki powinny zostać naliczone od daty zgłoszenia roszczeń, ewentualnie od daty wskazanej jako data zapłaty w tym piśmie. W przedmiotowej sprawie powód zgłosił swoje roszczenia pozwanemu skutecznie z dniem 23/07/2013 r. zakreślając termin do 29/07/2013 r. na podjęcie negocjacji w sprawie. Następnie pismem z dnia 31/07/2013 r. sformułował żądanie co do kwoty odszkodowania nie zakreślając dodatkowego terminu. Ponieważ powód wnosił o zasądzenie odsetek od dnia 15/08/2013 r. i w tym zakresie nie zmodyfikował powództwa należało uznać że od tej daty pozwany pozostawał w zwłoce z zapłatą odszkodowania, o czym orzekł Sąd w punkcie 1 sentencji.

Ze względu na zmianę brzmienia art. 481 §2 KC od dnia 01 stycznia 2016 r. Sąd zasądził odsetki ustawowe do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz odsetki za opóźnienie od dnia 01 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty.

Sąd oddalił żądanie strony powodowej o ustalenie odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać w przyszłości w zakresie ubytku wartości powoda, jak i kosztów nakładów na rewitalizację akustyczną budynku posadowionego na przedmiotowej nieruchomości powoda w związku z koniecznością znoszenia ograniczeń. Zarówno w uzasadnieniu do rozporządzenia nr 50 jak i uchwały nr 76/11 wskazano podstawi i okoliczności uzasadniające ustanowienie obszaru ograniczonego użytkowania w szczególności związane z natężeniem hałasu. W przypadku zmiany tych okoliczności tj. przekraczania norm jakie zostały wskazane w akcie prawa lokalnego ustanawiającego obszar OU istnieje dalszy tryb postępowania umożliwiający zmianę dotychczasowych ograniczeń i wysokość dopuszczalnych norm ( art. 135- 136 POŚ) poprzez sporządzanie kolejnego przeglądu ekologicznego i w konsekwencji zmianę obszaru. W przypadku, gdy te nowe ograniczenia zwiększą się dla powoda będą mu przysługiwały nowe roszczenia na tej podstawie w zw. z art. 129 POŚ. Żądanie to zostało sformułowane jako roszczenie o ustalenie. Zgodnie z art. 189 KPC powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny. Takie interesu strona powodowa tu nie wykazała. Nadto orzecznictwo ustaliło zasadę, że nie ma interesu prawnego ten, kto może poszukiwać ochrony prawnej w drodze powództwa o zasądzenie świadczeń pieniężnych . Zasada ta opiera się na założeniach, że - po pierwsze, wydanie wyroku zasądzającego możliwe jest, jeżeli także ustalona zostanie legitymacja czynna powoda, oraz - po drugie, że wyrok tylko ustalający istnienie stosunku prawnego nie zapewni ostatecznej ochrony prawnej, ponieważ nie jest - w przeciwieństwie do wyroków zasądzających - wykonalny na drodze egzekucji sądowej (por. m.in. orzeczenie SN z dnia 13 kwietnia 1965 r., II CR 266/64, OSP 1966, z. 6-8, poz. 166; wyrok SN z dnia 22 listopada 2002 r., IV CKN 1519/00, LEX nr 78333). Zatem także z tego względu żądanie w tym zakresie nie mogło zostać uwzględnione.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 i 108 KPC, uznając, iż z racji oddalenia powództwa w bardzo niewielkim stopniu, pozwany powinien ponieść koszty procesu w całości - pozostawił przy tym szczegółowe ich wyliczenie referendarzowi, o czym orzeczono jak w sentencji w punkcie 3.

SSO Ewa Teofilak

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

(...)