Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 grudnia 2016 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Ewa Milczarek

Protokolant – sekr. sądowy Sylwia Sawicka

po rozpoznaniu w dniu 13 grudnia 2016 r. w Bydgoszczy

na rozprawie

odwołania: M. S. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

z dnia 22 kwietnia 2016 r., znak: (...)

w sprawie: M. S. (1)

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o emeryturę pomostową

1)  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu M. S. (1) prawo do emerytury pomostowej od dnia(...) r.,

2)  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B. na rzecz ubezpieczonego kwotę 1.080 (jeden tysiąc osiemdziesiąt) zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego,

3)  stwierdza, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Na oryginale właściwy podpis.

Sygn. akt VI U 1601/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 22 kwietnia 2016r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił ubezpieczonemu M. S. (1) prawa do emerytury pomostowej, powodując się na art. 4 ustawy z dnia 19 grudnia 2008r. o emeryturach pomostowych . W uzasadnieniu decyzji wskazano, że ubezpieczony nie spełnia wszystkich przesłanek wskazanych w powołanym przepisie, warunkujących przyznanie wnioskowanego świadczenia, w szczególności nie udowodnił okresu pracy w warunkach szczególnych wynoszącego co najmniej 15 lat oraz po dniu 31 grudnia 2008r. nie wykonywał prac w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych . Organ rentowy do pracy w warunkach szczególnych zaliczył ubezpieczonemu jedynie okres pracy od 7 września 1973r. do 24 października 1973r. w (...) w B.. Do okresu tego nie zaliczył: okresu od 17.04.1978r. do 12.09.1979r., od 1.10.1979r. do 9.06.1981r. oraz od 12.06.1981r. do 8.09.1990r. ponieważ za te okresy ubezpieczony nie przedłożył oryginałów dokumentów, a jedynie kserokopie. Jednocześnie organ rentowy wskazał, że do pracy w warunkach szczególnych nie uwzględnił ubezpieczonemu okresów zatrudnienia na statkach obcych bander, ponieważ ubezpieczony nie był delegowany do pracy za granicą przez pracodawcę polskiego lub zarejestrowanego w Polsce, a jedynie przez firmy, które zajmowały się kierowaniem polskich marynarzy do pracy u obcych armatorów.

Odwołanie od tej decyzji złożył ubezpieczony, który niósł o jej zmianę poprzez przyznanie mu prawa do emerytury pomostowej od dnia złożenia wniosku oraz o zasądzenie od organu rentowego na rzecz ubezpieczonego kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu odwołania ubezpieczony podniósł, że za okresy od 17.04.1978r. do 12.09.1979r., od 1.10.1979r. do 9.06.1981r. oraz od 12.06.1981r. do 8.09.1990r. tj. okresy zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Państwowym (...) oraz w (...) w S. przedłożył świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych co prawda nie w oryginałach, jednak w odpisach poświadczonych za zgodność przez reprezentującego go pełnomocnika profesjonalnego. Ubezpieczany podniósł również, że w okresie 2 września 1992 r. do 5 czerwca 2015r. podejmował zatrudnienie u pracodawcy zagranicznego, a w okresie od 1 sierpnia 2002 r. do 31 grudnia 2012 r. dobrowolnie opłacał składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe. Podkreślił, że błędne jest stanowisko organu rentowego jakoby tego ostatniego okresu nie można było zaliczyć do pracy w warunkach szczególnych jedynie z uwagi na okoliczność, że nie był delegowany do pracy za granicą przez pracodawcę polskiego lub zarejestrowanego w Polsce, a jedynie przez firmy, które zajmowały się kierowaniem polskich marynarzy do pracy u obcych armatorów. Ubezpieczony powołując się na orzecznictwo Sądu Najwyższego wskazał, że ugruntowany jest pogląd, że do okresu pracy w szczególnych warunkach wlicza się okresy wykonywania pracy za granicą u zagranicznych pracodawców -wymienionych w wykazach stanowiących załączniki do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub iv szczególnym charakterze , jeżeli są one uznane za okresy składkowe. Warunkiem zaliczenia pracy u zagranicznego pracodawcy do pracy w warunkach szczególnych jest, aby za ten okres ubezpieczony opłacał dobrowolnie składkę na ubezpieczenia społeczne w Polsce, oraz aby wykonywana praca rodzajowo odpowiada określeniu „praca w szczególnych warunkach". Ubezpieczony wskazał zatem, że spełnia wszystkie przesłanki do uzyskania emerytury pomostowej na podstawie art. 4 ustawy o emeryturach pomostowych , a niezależnie od tego- również na podstawie art. 49 tej ustawy.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. wniósł o jego oddalanie, podtrzymując stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji.

W piśmie procesowym z dnia 24 sierpnia 2016r. pełnomocnik ubezpieczonego, zobowiązana w tym zakresie przez Sąd, wskazała, że praca ubezpieczonego w okresie od 21 stycznia 2009r. do 31 grudnia 2012r. miała charakter zatrudnienia pracowniczego, była wykonywana przez ubezpieczonego osobiście na statku N. S., na rzecz pracodawcy zagranicznego i pod jego kierownictwem, natomiast do pisma procesowego z dnia 25 sierpnia 2016r. pełnomocnik ubezpieczonego dołączyła zaświadczenie od A. S.- prowadzącego działalność pod nazwą (...) S.C. w przedmiocie pośrednictwa w zawieraniu umów pomiędzy marynarzami z Polski a zagranicznymi armatorami, oznaczone datą 25 sierpnia 2016r. a z którego wynika, że ubezpieczony był zatrudniony za pośrednictwem (...) s.c. w firmie (...) (...)wN. w systemie kontraktowym na statku morskim (...) N. S. w charakterze 1 mechanika w terminie od 21 stycznia 2009r. do 31 grudnia 2012r.

W piśmie procesowym w dnia 20 października 2016r. organ rentowy wskazał, że ubezpieczony M. S. (1) w okresie od 1 sierpnia 2002r. do 31 grudnia 2012r. opłacał sam za siebie składki na ubezpieczenie społeczne z kodem ubezpieczeniowym 1610, tzn.: „obywatel polski wykonujący pracę w podmiocie zagranicznym”. Organ rentowy podtrzymał swoje stanowisko, że mimo, iż zaliczył ten okres jako składkowy, nie można go zaliczyć jako okresu pracy w warunkach szczególnych, ponieważ ubezpieczony nie był wówczas związany umową o pracę.

W piśmie z dnia 3 listopada 2016r. pełnomocnik ubezpieczonego wniosła o dopuszczenie dowodu z dokumentów: załącznika D do kontraktu, zawartego przez ubezpieczonego z (...) z dnia 19 stycznia 2015e. oraz zakresu obowiązków 1. mechanika na statkach (...).

Z kolei do pisma z dnia 7 listopada 2016r. pełnomocnik ubezpieczonego dołączyła 2 zaświadczenia z (...) S.C. z dnia 4 listopada 2016r., w których wymienione zostały okresy, w jakich ubezpieczony zatrudniony był w systemie kontraktowym na statku (...), obejmujące okres od 21 stycznia 2009r. do 23 marca 2015r. na stanowisku 1 mechanika oraz okres od 25 maja 2015r. do 5 czerwca 2015r. na statku (...) również w charakterze 1 mechanika.

Na rozprawach w dniach 13 października 2016r. oraz 13 grudnia 2016r. stromy podtrzymały swoje dotychczasowe stanowisko. Ubezpieczony oświadczył, że nie jest zatrudniony i nie pozostaje w stosunku pracy.

Sąd ustalił, co następuje:

Ubezpieczony M. S. (2) ma (...) lata. Urodził się (...) Na dzień złożenia wniosku o emeryturę, tj. na dzień 15 stycznia 2016r. posiadał 27 lat, 7 miesięcy i 29 dni okresów składkowych oraz nie pozostawał w stosunku pracy, który został rozwiązany.

Bezsporne.

W dniu 15 stycznia 2016r. ubezpieczony złożył w organie rentowym wniosek o emeryturę pomostową. Decyzją z dnia 22 kwietnia 2016r. organ rentowy odmówił mu prawa do emerytury pomostowej, wskazując, że ubezpieczony nie legitymuje się co najmniej 15 letnim stażem pracy w warunkach szczególnych. Innych okoliczności organ rentowy nie kwestionował. ZUS zaliczył ubezpieczonemu do pracy w warunkach szczególnych okres 1 miesiąc i 18 dni pracy w okresie od 7 września 1973r. do 24 października 1973r.w (...) w B..

Bezsporne.

W okresach od 17 kwietnia 1978r. do 12 września 1979r. oraz od 1 października 1979r. do 9 czerwca 1981r. ubezpieczony był zatrudniony w Przedsiębiorstwie Państwowym (...) w S. na stanowisku motorzysta, kierownik maszyn jako pracownik wpisany na listę członków załogi statku i w tym okresie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace na jednostkach pływających w portach morskich i stoczniach morskich, wymienione w wykazie A dziale VIII poz. 6 stanowiącym załącznik do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. Ubezpieczony pracował tam na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy, nie korzystał w tym okresie z urlopów bezpłatnych. Łącznie okres pracy w warunkach szczególnych u tego pracodawcy wynosił zatem 3 lata, 1 miesiąc i 5 dni.

Dowód: odpis świadectwa pracy w warunkach szczególnych z dnia 10 lipca – k. 17 akt sprawy, dowód z zeznań stron ograniczony do ubezpieczonego- zapis AV na płycie CD- k. 106 akt.

W okresie od 12 czerwca 1981r. do 1 września 1992r. ubezpieczony zatrudniony był się w (...) w S. jako członek załogi statku na stanowiskach: motorzysty, asystenta maszynowego, oficera mechanika wachtowego. W okresie od 12 czerwca 1981r. do 8 września 1990r. ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace jako członek załogi statku na stanowisku IV oficera mechanika na statku wymienione w wykazie A dział VIII poz. 4 stanowiącym załącznik do Rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. Łącznie było to 8 lat 2 miesiące i 26 dni stażu pracy w warunkach szczególnych.

Dowód: odpis świadectwa pracy z dnia 1.09.1992r.- k. 28 akt sądowych, świadectwo wykonywania prac w warunkach szczególnych dnia 1.09,1992r.- k. 18 akt ZUS, zeznania ubezpieczonego- zapis AV na płycie CD- k. 106 akt.

W trakcie zatrudnienia w (...) w S. ubezpieczony korzystał z urlopu bezpłatnego od dnia 9 września 1990 r. do 1 września 1992 r. W okresie od 1 października 1990r. do 4 lipca 1991r. oraz w okresie od 8 listopada 1991r. do 16 czerwca 1992r. ubezpieczony był zatrudniony za granicą w A. C. u pracodawcy zagranicznego na stanowisku 3 mechanika i fakt ten zgłosił w Wojewódzkim Urzędzie Pracy w T.. Do pracy został skierowany przez (...) Spółkę z o.o. w S. na podstawie porozumień z dnia 7 września 1990r. oraz dnia 8 listopada 1991r., w ramach których zobowiązał się do dobrowolnego opłacania składki na ubezpieczenie społeczne oraz na Fundusz Pracy. W okresach tych opłacał obowiązkowe składki na Fundusz Pracy a składkę na FUS opłacił za okres od października 1990r. do lutego 1991r.(za 5 miesięcy)

Dowód: porozumienia z dnia 7 września 1990r. oraz dnia 8 listopada 1991r., - k. 24-27 akt sądowych, kontrakty w j. angielskim z dnia 8.11. 1991r. oraz z dnia 9.09.1990r.- k. 40-41V akt sądowych, zaświadczenie w (...) w T. z dnia 17.10.2016r.- k. 121 akt sprawy, dowody przelewu składki na FUS za okresy od października 1990r. do lutego 1991r.- k. 107-115 akt ZUS.

W latach1992-2002 ubezpieczony pracował na statkach morskich obcych bander bez opłacania składki na ubezpieczenie społeczne.

Bezsporne.

Począwszy od roku 2002 ubezpieczony zawierał umowy z firmami (...) Ltd. Sp. z o. o. z siedzibą w G. a następnie (...) s.c. – tj. firmami pośredniczącymi w zawieraniu przez marynarzy kontraktów z armatorami obcych bander. Umowy zawierane były na różne okresy: od pół roku do dwóch lat. Do każdej umowy dołączono dokument A. (...), który wskazywał konkretny statek na który ubezpieczony był skierowany. Ubezpieczony pracował w systemie 6 tygodni na statku na 6 tygodni w domu, a od 2007r. w cyklu 8 tygodni pracy na 8 tygodni płatnego wolnego (urlopu). Pracował maksymalnie 12 godzin na wachcie. Okres pobytu w domu wynikał z konieczności odebrania czasu wolnego w związku z ilością godzin przepracowanych na statku. Okres pobytu w domu był okresem, za który otrzymywał normalne wynagrodzenie wskazane w dokumencie A.. W latach 2002 - 2012 pracował na rzecz tego samego armatora norweskiego: (...). Ubezpieczony wykonywał pracę na statku jako pierwszy mechanik. Była to praca podporządkowana, podlegał kapitanowi i starszemu mechanikowi. Za pracę otrzymywał miesięczne wynagrodzenie, miał prawo do płatnego urlopu. Pracę wykonywał stale w pełnym wymiarze czasu pracy w 8-godzinnym systemie pracy a w miarę zmiany wyniosły 12 a nawet 24 godziny. Zakres czynności na zajmowanym stanowisku pracy określał regulamin armatora. Zgodnie z jego zapisami do obowiązków ubezpieczonego jako pierwszego mechanika należało m.in:

⚫

realizacja poleceń Chiefa Mechanika oraz sprawozdawczość w tym zakresie;

⚫

nadzór nad pracownikami, warsztatem, magazynami, utrzymaniem i naprawą.

⚫

prowadzenie ewidencji personelu maszynowni, wykonanej pracy, godzin odpoczynku i godzin nadliczbowych, jeśli dotyczy.

⚫

zapewnienie prawidłowej, bezpiecznej i okresowej kontroli i konserwacji urządzeń i instalacji elektrycznych.

⚫

pomoc Chiefowi Mechanikowi w szkoleniu młodszych oficerów, kadetów i młodszych marynarzy we wszystkich obszarach funkcjonowania maszynowni, najlepszych praktyk, bezpieczeństwa i zapobieganiu zanieczyszczeniom

⚫

regularne uaktualnianie Książki Zapisów Olejowych wraz z takimi szczegółami i wykonywałem czynności polegające na dozorze i utrzymaniu stanu technicznego maszynowni;

⚫

rejestrowanie spalania tworzyw sztucznych, odpadów i usuwania na lądzie plastikowego klinkieru. Codzienne utrzymanie Planowanego Systemu Konserwacji;

⚫

rutynowe sprawdzanie wszystkich alarmów oraz zadziałania według zaplanowanego systemu konserwacji dla IGS oraz kalibracji analizatora tlenu IGS we współpracy z Chiefem Oficerem.

⚫

utrzymanie maszyn zgodnie z zaplanowanym system konserwacji

Dowód: kontrakty, umowy –k. 30, 42-50, 58-62, wierzytelne tłumaczenie na język polski wyciągu z regulaminu armatora odnośnie obowiązków 1 mechanika- k. 119v-120 akt sądowych.

Ubezpieczony opłacał dobrowolnie składki na ubezpieczenie społeczne w okresie od 1 sierpnia 2002r. do 31 grudnia 2012r..

Bezsporne, nadto pismo ZUS z dnia 20.10.2016r.- k. 109 akt sądowych.

W okresie, w którym ubezpieczony opłacał dobrowolnie składki na FUS w ramach zawieranych kontraktów wykonywał pracę na morzu w następujących statkach i na następujących stanowiskach (okresy te obejmują jedynie okresy zaokrętowania, bez okresów płatnego urlopu na lądzie, a te trwały dokładnie tyle samo dni, ile dni ubezpieczony przebywał na morzu):

1.  Na statku N. Y.: jako pierwszy mechanik w okresie 7.12.2002r- 23.12.2002r.;

2.  Na statku N. S.:- jako pierwszy mechanik od 28.02.2003r. – 26.05.2003r.

3.  Na statku N. S.: pierwszy mechanik asystujący w okresach:

⚫

20.08.2003 – 13.10.2003

⚫

2.12.2003 – 14.01.2004

⚫

17.02.2004 – 27.03.2004

⚫

5.05.2004 – 16.06.2004

⚫

28.07.2004 – 1.09.2004

⚫

20.10.2004 – 15.12.2004

⚫

20.01.2005- 16.02.2015

⚫

20.03 – 2005 – 03.05.2005

⚫

16.03.2005 – 8.08.2005

⚫

12.09.2005 -21.10.2005

⚫

30.11.2005 – 23.01.2006

⚫

9.02.2006- 22.03.2006

⚫

2.05.2006- 14.06.2006

4. na statku N. S. jako pierwszy mechanik w okresie 18.07.2006 – 23.08.2006;

5. na statku N. S. jako pierwszy mechanik w okresach:

⚫

30.09.2006 – 27.11.2006

⚫

29.01.2007 – 19.04.2007

⚫

18.07.2007 – nieczytelne

⚫

19.11. 2007 – 13.01.2008

⚫

10. 03 (?) 2008 – 7.05.2008

⚫

26.06.2008 – 19.08.2008

⚫

6.10.2008 – 28.11.2008

⚫

21.01.2009 – 12.03.2009 –

⚫

24.05.2009 – 01.07.2009

⚫

24.08.2009 – 16.10.2009

⚫

3.12.2009 – 31.01.2010

⚫

21.05.2010- 09.07.2010

⚫

29.08.2010 – 14.10.2010

⚫

22.12.2010- 22.02.2011

⚫

13.04.2011 – 1.06.2011

⚫

5.08.2011- 22.09.2011

⚫

31.10.2011 – 16.12.2011

⚫

10.02.2012 – 5.04.2012r

⚫

24.05.2012- 5.07.2012

⚫

30.08.2012 – 23.10.2012

⚫

10.12.2012 – 31 grudnia 2012r

Dowód: zapisy w odpisach z Książeczek Żeglarskich- k. 63-75v

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sad ustalił w oparciu o powołane powyżej dokumenty zgromadzone w aktach organu rentowego oraz aktach sprawy oraz o zeznania ubezpieczonego, które uznał za wiarygodne. Wprawdzie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. w toku postępowania administracyjnego zakwestionował moc dowodową dokumentów przedłożonych przez ubezpieczonego ze względów formalnych (wedle ZUS dokumenty te mocy dowodowej były pozbawiane ponieważ zostały złożone w kserokopiach a nie w oryginałach), ale stanowisko to nie miało żadnych uzasadnionych podstaw. Podkreślenia wymaga, że postępowanie przed organem rentowym jest postępowaniem administracyjnym, a zgodnie z art. 76a. § 1. kpa § 2 zamiast oryginału dokumentu strona może złożyć odpis dokumentu, jeżeli jego zgodność z oryginałem została poświadczona przez notariusza albo przez występującego w sprawie pełnomocnika strony będącego adwokatem, radcą prawnym, rzecznikiem patentowym lub doradcą podatkowym. Wprawdzie z treści art. 180. § 1 kpa wynika, że w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych stosuje się przepisy kodeksu, chyba że przepisy dotyczące ubezpieczeń ustalają odmienne zasady postępowania w tych sprawach, jednak nadużyciem byłby wniosek, że jakieś przepisy ubezpieczeniowe, np. ustawa o emeryturach i rentach z FUS wyłącza zastosowanie przepisów postępowania administracyjnego określających formę dokumentów oraz możliwość przedstawiania ich w odpisach. Wprawdzie zgodnie z art.116 ust.5 zd. 2 tej ustawy do wniosku w sprawie przyznania świadczeń powinny być dołączone dowody uzasadniające prawo do świadczeń i ich wysokości, określone w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego, a zgodnie z tym rozporządzeniem (z 11 października 2011r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe) dokumenty poświadczające uprawnienie ubezpieczonego do świadczenia, potwierdzające wysokość wynagrodzenie, czy też okresy zatrudnienia, winno być złożone w oryginale i mieć szczególną formę, wymienioną w tym rozporządzeniu i wprost nie jest wskazane, że dokument taki może być złożony w odpisie poświadczonym za zgodność przez reprezentującego ubezpieczonego w sprawie pełnomocnika profesjonalnego. Jednak możliwość taka wynika z samego kpa – art. 76 a, który jest przepisem ogólnym i nie sposób uznać, żeby mogło jego stosowanie wyłączać.

Sąd dał również wiarę zeznaniom ubezpieczonego w zakresie, w jakim na ich podstawie ustalił, w jakim reżimie prawnych ubezpieczony wykonywał pracę na rzecz armatorów zagranicznych, z którymi łączyły go kontrakty, tj., że praca ta była wykonywana w reżimie pracowniczym, była pracą podporządkowaną, wykonywana osobiście. Okoliczności te potwierdzały także dokumenty złożone przez zabezpieczonego, w tym wyciąg z regulaminu armatora, oraz zaświadczenie od pośrednika z dnia 4 listopada 2016r.

Biorąc pod uwagę tak ustalony stan faktyczny stwierdzić należało, że odwołanie ubezpieczonego zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 24 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych dla ubezpieczonych, urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, z wyjątkiem ubezpieczonych mających prawo do emerytury na warunkach określonych w art. 32, 33, 39, 40, 46, 50, 50a i 50e, 184 oraz w art. 88 ustawy, o której mowa w art. 150, zostaną ustanowione emerytury pomostowe (ust. 2). Zasady, warunki i tryb ustanawiania emerytur, o których mowa w ust. 2, określi odrębna ustawa (ust. 3) . Ustawa ta, to ustawa z 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych . Zdefiniowane tam prac w szczególnych warunkach (art. 3) to prace związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku; wykaz prac w szczególnych warunkach określa załącznik nr 1 do ustawy (ust. 1) . Załącznik wymienia m. in. prace na statkach żeglugi morskiej (poz. 23) . Za pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze uważa się również osoby wykonujące przed dniem wejścia w życie ustawy prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS (ust. 7). Należy, więc dodać, że praca na statkach żeglugi morskiej była kwalifikowana jako pracą w szczególnych warunkach w myśl przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. (prace na statkach morskich w żegludze międzynarodowej i w polskim ratownictwie okrętowym - pracownicy wpisani na listę członków załogi tych statków – załącznik A do rozporządzenia Dział VIII poz. 4).

Na podstawie art. 4 prawo do emerytury pomostowej, z uwzględnieniem art. 5-12, przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1)  urodził się po dniu 31 grudnia 1948 r.;

2)  ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat;

3)  osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn;

4)  ma okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych w art. 5-9 i art. 11 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn;

5)  przed dniem 1 stycznia 1999 r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS;

6)  po dniu 31 grudnia 2008 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;

7)  nastąpiło z nim rozwiązanie stosunku pracy.

Odnosząc się do kwestii świadczenia pracy na statkach żeglugi morskiej warto wskazać, że w orzecznictwie sądowym nie kwestionowano uprawnienia do emerytury tylko ze względu na świadczenie pracy u zagranicznego pracodawcy, w tym pracy na postawie umowy cywilnej, podkreślając tylko konieczność ustalenia, że okres zatrudnienia był okresem składkowym (wyrok SN z dnia 5 marca 2003 r sygn. akt II UK 196/02, wyrok SN z dnia 1 czerwca 2010 r. LEX nr 589882). Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 marca 2010 r. wydanym w sprawie o sygn. akt II UK 286/09 (LEX nr 1663635) wskazał także że „dobrowolny charakter ubezpieczenia pracownika zatrudnionego u zagranicznego pracodawcy nie świadczy, że zatrudnienie to nie mogło odbywać są w ramach stosunku pracy." W tym kontekście wskazać należy na ustalenie w stanie faktycznym niniejszej sprawy umówionego rodzaju pracy, jej czasu, podporządkowania ubezpieczonego kapitanowi statku, odpłatność pracy czy prawa do płatnego urlopu, które prowadzą do wniosku o tym, że ubezpieczony pracował na podstawie stosunku pracy.

W ocenie Sadu ubezpieczony spełnił, zatem w chwili złożenia wniosku przesłanki nabycia prawa do emerytury pomostowej na podstawie art. 4 ustawy o emeryturach pomostowych . Urodził się (...) i 60 rok życia ukończył jeszcze przed złożeniem wniosku o emeryturę, świadczył pracą w warunkach szczególnych przez okres przekraczający 15 lat, przy czym prace na statkach żeglugi morskiej świadczył zarówno przed dniem 1 stycznia 1999 r. jak i po tej dacie, także po 1 stycznia 2009r. ma okres składkowy wynoszący 27 lat, 7 miesięcy 29 dzień, na dzień składania wniosku o emeryturę nie pozował w stosunku pracy – doszło do jego wygaśnięcia.

Z tych względów na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 K. p. c. należało zmienić zaskarżoną decyzję, o czym Sąd orzekł w punkcie 1. wyroku przyznając ubezpieczonemu prawo do emerytury począwszy od (...)., tj. od pierwszego dnia miesiąca, w którym zgłoszono wniosek.

Rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów zastępstwa procesowego zawarte w punkcie 2. wyroku, wydano kierując się zasadą odpowiedzialności za wynik procesu (art 98 k.p.c.) oraz w oparciu o § 9 ust. 2. W związku z § 15 ust. 3. Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. 2015, poz. 1804) w brzmieniu obowiązującym przed 27 października 2016r. Sąd zasądził od organu rentowego na rzecz odwołującego tytułem zastępstwa procesowego trzykrotność stawki minimalnej wynikającej § 9 ust. 2 cytowanego rozporządzenia, uwzględniając nakład pracy pełnomocnika, jego przyczynienie się do wyjaśnienia okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy oraz obszerność zgromadzonego materiału dowodnego. Stawka minimalna wnosząca 360 zł byłaby w ocenie Sądu rażąco niska w porównaniu do nakładu pracy pełnomocnika ubezpieczonego, zatem Sąd zasądził koszty zastępstwa procesowego w kwocie trzykrotnie wyższej niż stawka minimalna, kierując się regulacją zawartą w § 15 ust 3 powołanego wyżej Rozporządzenia.

Z uwagi na brak zaświadczeń o okresach pracy w warunkach szczególnych w punkcie 3. wyroku orzeczono o braku odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji (art. 28 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych w zw. z art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ).

SSO Ewa Milczarek