Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 czerwca 2017 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Agnieszka Stachurska

Protokolant: sekr. sądowy Monika Bąk - Rokicka

po rozpoznaniu w dniu 29 czerwca 2017 r. w Warszawie

sprawy (...) Sp. z o.o. w W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o wysokość zadłużenia z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne
i ubezpieczenie zdrowotne

na skutek odwołania (...) Sp. z o.o. w W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 23 marca 2017 roku, znak: (...)

oddala odwołanie.

UZASADNIENIE

(...) spółka z o.o. z siedzibą w W. w dniu 28 kwietnia 2017r., za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W., złożyła odwołanie od decyzji z dnia 23 marca 2017r., znak: (...), stwierdzającej, że jest dłużnikiem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne wraz z odsetkami na łączną kwotę 7.832,62 zł.

Zaskarżonej decyzji strona odwołująca się zarzuciła:

I.  naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, a mianowicie:

1.  art. 7 k.p.a. art. 8 k.p.a., art. 77 k.p.a., art. 80 k.p.a. i art. 107 § 3 k.p.a. poprzez:

a)  brak wnikliwego rozpoznania sprawy i wyczerpującego zebrania materiału dowodowego, co skutkowało nieustaleniem i niewyjaśnieniem wszystkich okoliczności stanu faktycznego sprawy i niesłusznym wydaniem decyzji oraz decyzji zmieniającej, uznających spółkę dłużnikiem ZUS;

b)  brak wszechstronnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy, a w konsekwencji, mimo ustalenia faktu zawarcia przez strony umowy z dnia 20 stycznia 2016r. o rozłożeniu na raty należności z tytułu składek, pominięcie wpływu tego zdarzenia na wynik sprawy;

2.  art. 10 § 1 k.p.a. przez niepouczenie strony o zakończeniu postępowania dowodowego i o przysługującym jej prawie zapoznania się z aktami sprawy, a w konsekwencji uniemożliwienie stronie wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów;

3.  art. 154 § 1 k.p.a. w zw. z art. 16 k.p.a. przez ich niewłaściwe zastosowanie i wydanie decyzji zmieniającej w tzw. trybie nadzwyczajnym, dopuszczającym wyłącznie możliwość zmiany decyzji ostatecznej;

II.  pośrednio naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 29 ust. 1, ust. la i ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez ich niezastosowanie w sytuacji, gdy strony łączy umowa o rozłożeniu na raty należności, co skutkowało wydaniem wadliwej decyzji zmieniającej, podlegającej w całości uchyleniu.

W uzasadnieniu odwołania odwołująca się spółka wskazała, że w dniu 20 stycznia 2016r. zawarła z organem rentowym umowę o rozłożenie na raty należności z tytułu składek, na podstawie której Zakład Ubezpieczeń Społecznych rozłożył na raty należność w ogólnej kwocie 37.441,38 zł, na którą składają się należności:

1.  na ubezpieczenia społeczne (51) w kwocie 32.102,85 zł (składki – 30.227,05 zł, odsetki za zwłokę – 1.841,00 zł, koszty upomnienia - 34,80 zł) za okres zadłużenia: 03/2004-04/2004, 08/2014-11/2014, 04/2015, 06/2015-08/2015;

2.  na ubezpieczenie zdrowotne (52) w kwocie 4.191,54 zł (składki – 4.003,74 zł, odsetki za zwłokę - 153,00 zł, koszty upomnienia - 34,80 zł) za okres zadłużenia: 04/2014, 07/2014-10/2014, 06/2015-08/2015;

3.  na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (53) w kwocie 1.146,99 zł (składki – 1.118,39 zł, odsetki za zwłokę - 17,00 zł, koszty upomnienia - 11,60 zł) za okres zadłużenia: 04/2014, 06/2015-08/2015.

Na podstawie wskazanej umowy spółka zobowiązała się do opłacenia poszczególnych rat w terminach wynikających z ustalonego w § 4 ust. 3 harmonogramu spłat, w wysokości odrębnie ustalonej dla każdego tytułu zobowiązań. Jednocześnie organ rentowy zobowiązał się, zgodnie z treścią § 5 umowy, do niewszczynania i niewznawiania postępowań egzekucyjnych przez okres obowiązywania umowy, w stosunku do należności z tytułu składek objętych umową. Dodatkowo w § 7 umowy zostały wskazane przesłanki rozwiązania umowy w przypadku wystąpienia choćby jednej z wymienionych tam okoliczności.

Według odwołującej się spółki, wskazana umowa jest należycie realizowana, a także nie zaistniały okoliczności skutkujące jej rozwiązaniem. Ustalony stan faktyczny sprawy nie uwzględnia faktu niezakłóconego realizowania przez strony umowy, a przede wszystkim skutków prawnych wynikających z jej zawarcia i pozostawania w mocy. Nadto płatnik składek wskazał, że wydając decyzję zmieniającą organ rentowy objął jej zakresem tożsame należności z tytułu nieopłaconych składek, co należności ujęte w umowie. Innym istotnym naruszeniem, w ocenie strony odwołującej się, jest stwierdzenie w decyzji zmieniającej faktu, iż stanowi ona podstawę do wystawienia tytułu wykonawczego, bez uprzedniego doręczenia upomnienia, podstawę zabezpieczenia należności ustawowym prawem zastawu na wszystkich będących własnością dłużnika rzeczach ruchomych i zbywalnych prawach majątkowych oraz podstawę wpisu hipoteki do księgi wieczystej nieruchomości stanowiącej własność zobowiązanego, co wprost pozostaje w sprzeczności z postanowieniami § 5 umowy i dowodzi wadliwości samego mechanizmu wszczęcia przedmiotowego postępowania. Z uwagi na łączącą strony umowę Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie powinien wszczynać postępowania w przedmiocie stwierdzenia zadłużenia z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Dodatkowo w odwołaniu podniesione zostało, że odwołująca spółka nie została powiadomiona o zgromadzeniu materiału dowodowego i możliwości zapoznania się z tym materiałem oraz o możliwości składania stosownych wniosków. W konsekwencji, nie mając wiedzy o zakończeniu postępowania dowodowego w sprawie i o niepełnym materiale dowodowym, nie złożyła stosownego wniosku dowodowego w postaci dokumentów, z których bezspornie wynika, że umowa zawarta z organem rentowym jest nadal realizowana.

Odwołująca się spółka zarzuciła również, że organ rentowy dopuścił się rażącego naruszenia przepisów postępowania poprzez wydanie decyzji zmieniającej na podstawie i w trybie przewidzianym w art. 154 § 1 k.p.a. W myśl tego przepisu, w każdym czasie może być uchylona lub zmieniona jedynie decyzja ostateczna, na mocy której żadna ze stron nie nabyła prawa. Tymczasem organ rentowy wydając decyzję zmieniającą zastosował niewłaściwy tryb postępowania, bowiem nie została spełniona podstawowa przesłanka zastosowania wskazanego przepisu, tj. istnienie decyzji ostatecznej. Decyzja, która została przez organ rentowy zmieniona w trybie art. 154 § 1 k.p.a. była decyzją nieostateczną, od której służyło ubezpieczonemu odwołanie.

Uwzględniając wskazane okoliczności odwołująca się spółka wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji oraz o zasądzenie od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych ( odwołanie z dnia 26 kwietnia 2017r., k. 2-6 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania.

W uzasadnieniu odpowiedzi na odwołanie organ rentowy podniósł, że w dniu 20 stycznia 2016r. została zawarta z (...) spółką z o.o. z siedzibą w W. umowa o rozłożenie na raty należności z tytułu składek wobec ZUS. Zgodnie z harmonogramem spłat zadłużenie miało zostać uregulowane w 18 ratach - pierwsza rata płatna do 1 lutego 2016r., a ostatnia do 20 lutego 2017r. Po przeprowadzonej analizie terminowości realizacji umowy o rozłożenie na raty należności składkowych, skierowano do płatnika w dniach: 11 marca 2016r. oraz 6 lipca 2016r. zawiadomienia o nieterminowo opłaconych ratach. Zostały one doręczone odpowiednio 15 marca 2016r. i 11 lipca 2016r. Wobec braku reakcji ze strony płatnika, w dniu 24 sierpnia 2016r. Zakład zawiadomił odwołującego o zerwaniu umowy ratalnej. Na wniosek płatnika, organ rentowy w dniu 19 października 2016r. utrzymał umowę w mocy. Umowa ratalna na datę 21 marca 2017r. pozostawała aktualna i była prawidłowo realizowana przez płatnika.

W dniu 7 października 2016r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych zawiadomił spółkę o wszczęciu z urzędu postępowania w sprawie określenia wysokości należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, Fundusz Pracy i FGŚP. Następnie przekazał informację o zakończeniu postępowania dowodowego, która została odebrana w dniu 9 listopada 2016 roku. W dniu 8 lutego 2017r. została wydana decyzja określająca zadłużenie z tytułu nieopłaconych składek. Odsetki za zwłokę zostały naliczone na dzień wydania decyzji, a ponadto uwzględniono wpłaty płatnika składek (...) sp. z o.o. na poczet realizowanej umowy ratalnej.

W dniu 15 marca 2017r. wpłynęło odwołanie od ww. decyzji. Organ rentowy wychodząc naprzeciw zarzutom spółki w zakresie wysokości naliczonych odsetek za zwłokę oraz w zakresie wysokości składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i FGŚP, decyzją z dnia 23 marca 2017r. zmienił zaskarżoną decyzję z dnia 8 lutego 2017r. Ustalone w decyzji zmieniającej należności na dzień 23 marca 2017r. uwzględniają wpłaty z wyznaczonym terminem zapłaty do dnia 20 marca 2017r., dokonane w ramach realizowanej umowy ratalnej. Z kolei odsetki za zwłokę zostały naliczone ponownie, zgodnie z ustawą.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych odnosząc się do zarzutu braku zawiadomienia płatnika o prowadzonym i zakończonym postępowaniu w sprawie określenia wysokości należności z tytułu składek na rzecz ZUS, wskazał, że zawiadomienie o zakończeniu postępowania dowodowego i możliwości wypowiedzenia się w jego przedmiocie, zostało doręczone w dniu 9 listopada 2016r. Natomiast zaskarżona decyzja wydana została zgodnie z § 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 30 października 2014r. w sprawie określenia należności pieniężnych, których egzekucja może być wszczęta bez uprzedniego doręczenia upomnienia.

Odnosząc się zaś do zarzutu naruszenia art. 154 § 1 i 2 k.p.a. organ rentowy wskazał, że ww. przepis nie daje podstaw do uchylenia lub zmiany decyzji ostatecznej, na mocy której strona nie nabyła prawa, jeżeli przepisy ustaw sprzeciwiają się zmianie lub uchyleniu takich decyzji ostatecznych lub wprowadzają wyraźny zakaz uchylania albo zmiany wszelkich decyzji ostatecznych. W rozpatrywanej sprawie, w administracyjnym trybie, stronie nie służyło już odwołanie lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, a odwołanie do Sądu zostało wniesione w oparciu o przepisy procedury cywilnej. To potwierdza ostateczność decyzji. Jednocześnie nie ma wątpliwości co do tego, że na mocy zaskarżonej decyzji strona nie nabyła żadnych praw. W tym stanie rzeczy również i ten zarzut odwołania oceniono jako pozbawiony podstaw w obowiązującym systemie prawnym ( odpowiedź na odwołanie z dnia 9 maja 2017r., k. 14-16 a.s.).

W piśmie procesowym z dnia 12 czerwca 2017r. odwołująca się spółka, polemizując z ustaleniami organu rentowego, wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji i zasądzenie od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych ( pismo procesowe z dnia 12 czerwca 2017r., k. 27-29 a.s.).

Na rozprawie w dniu 29 czerwca 2017r. pełnomocnik odwołującej się spółki wskazał, że kwestionuje tryb wydania decyzji. Nie negował zadłużenia spółki na datę wydania decyzji, negował zaś zadłużenie według stanu na datę rozprawy, gdyż spółka nie zalega już wobec ZUS. Dodatkowo sformułował zarzuty naruszenia art. 83a ust. 2, art. 83 ust. 6, art. 29 ust. 1, ust. 1a, ust. 2, ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji i stwierdzenie, że odwołująca się spółka nie jest dłużnikiem wobec ZUS (skrócony protokół rozprawy z dnia 29 czerwca 2017r., k. 34 – 36 a.s., nagranie rozprawy z dnia 29 czerwca 2017r., płyta CD - k. 37 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 20 stycznia 2016r. pomiędzy (...) spółką z o.o. z siedzibą w W. a Zakładem Ubezpieczeń Społecznych została podpisana umowa nr (...) o rozłożenie na raty należności z tytułu składek, obejmująca następujące należności:

- na ubezpieczenia społeczne za marzec 2014r., kwiecień 2014r., sierpień-listopad 2014r., kwiecień 2015r., czerwiec-sierpień 2015r. (składki) w łącznej kwocie 30.227,05 zł, odsetki za zwłokę w kwocie 1.841,00 zł i koszty upomnienia w wysokości 34,80 zł;

- na ubezpieczenie zdrowotne za kwiecień 2014r., lipiec-październik 2014r., kwiecień 2015r., czerwiec-sierpień 2015r. (składki) w łącznej kwocie 4.003,74 zł, odsetki za zwłokę w kwocie 153,00 zł oraz koszty upomnienia wynoszące 34,80 zł;

- na Fundusz Pracy i FGŚP za miesiące kwiecień 2014r, czerwiec-sierpień 2015r. (składki) w łącznej kwocie 1.118,39 zł, odsetki za zwłokę w kwocie 17 zł oraz koszty upomnienia w wysokości 11,60 zł.

Zgodnie z harmonogramem spłat zadłużenie miało zostać uregulowane w 18 ratach - pierwsza miała być płatna do 1 lutego 2016r., a ostatnia do 20 lutego 2017r. (umowa z dnia 20 stycznia 2016r., k. 9- 12 a.s.).

W dniach 11 marca 2016r. oraz 6 lipca 2016r. organ rentowy zawiadomił odwołującą się spółkę o nieterminowo opłaconych ratach. Zawiadomienia zostały doręczone odpowiednio 15 marca 2016r. i 11 lipca 2016r. i wobec braku reakcji ze strony spółki, w dniu 24 sierpnia 2016r. Zakład zawiadomił o zerwaniu umowy ratalnej. Jednak na wniosek płatnika, organ rentowy w dniu 19 października 2016r. utrzymał umowę w mocy. Umowa ratalna na datę 21 marca 2017r. pozostawała aktualna i była prawidłowo realizowana przez płatnika (zeznania świadka R. K., protokół skrócony rozprawy z dnia 29 czerwca 2017r., k. 34 – 36 a.s., nagranie rozprawy z dnia 29 czerwca 2017r., płyta CD – k. 37 a.s.).

W dniu 7 października 2016r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych zawiadomił (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. o wszczęciu z urzędu postępowania w sprawie określenia wysokości należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Zawiadomienie zostało odebrane w dniu 11 października 2016r. ( zawiadomienie, k. 3 - 5 a.r., potwierdzenie odbioru, k. 1 a.r.).

Kolejnym zawiadomieniem z dnia 2 listopada 2016r. organ rentowy powiadomił odwołującą się spółkę o zakończeniu postępowania dowodowego i o wyznaczeniu 7 dniowego terminu na wypowiedzenie się co do zebranych dowodów i materiałów. Zawiadomienie zostało odebrane w dniu 9 listopada 2016r. ( zawiadomienie z dnia 2 listopada 2016r., k. 9 a.r., potwierdzenie odbioru, k. 7 a.r.).

W dniu 8 lutego 2017r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wydał decyzję znak: (...), stwierdzającą, że (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. jest dłużnikiem organu rentowego z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych wraz z odsetkami na łączną kwotę 13.597,69 zł, w tym z tytułu:

⚫

składek na ubezpieczenia społeczne w ramach zakresów numerów deklaracji 01-39 za okres od listopada 2014r. do sierpnia 2015r. 10 291,87 zł

⚫

odsetek za zwłokę: 1 358,00 zł

⚫

kosztów upomnienia: 0,00 zł

⚫

kosztów egzekucyjnych: 0,00 zł

⚫

składek na ubezpieczenie zdrowotne w ramach zakresów numerów deklaracji 01-39 za okres od lipca 2015r. do sierpnia 2015r. 1 355,87 zł

⚫

odsetek za zwłokę: 155,00 zł

⚫

kosztów upomnienia: 11,60 zł

⚫

kosztów egzekucyjnych: 0,00 zł

⚫

z tytułu: składek na Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w ramach zakresów numerów deklaracji 01-39 za okres od lipca 2015r. do sierpnia 2015r. w kwocie: 382,35 zł

⚫

odsetek za zwłokę: 43,00 zł

⚫

kosztów upomnienia: 0,00 zł

⚫

kosztów egzekucyjnych: 0,00 zł

( decyzja ZUS z dnia 8 lutego 2017r., znak: (...), k. 13 a.r.).

W dniu 15 marca 2017r. spółka złożyła odwołanie od ww. decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ( odwołanie z dnia 13 marca 2017r., k. 17-19 a.r.).

Organ rentowy po złożeniu odwołania, decyzją z dnia 23 marca 2017r., znak: (...), zmienił decyzję z dnia 8 lutego 2017r. Ustalił w decyzji zmieniającej, że zadłużenie spółki na dzień 23 marca 2017r., przy uwzględnieniu wpłat dokonanych w ramach realizowanej umowy ratalnej, wraz z należnymi odsetkami za zwłokę, naliczonymi na dzień wpływu wniosku o układ ratalny, tj. 15 grudnia 2015r., wynosi łącznie 7.832,62 zł, w tym:

⚫

z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne za okres od kwietnia 2015r. do sierpnia 2015r. w kwocie 6.938,96 zł, odsetek w kwocie 195,02 zł;

⚫

z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne za okres od sierpnia 2015r. w kwocie 684,76 zł, odsetek za zwłokę w kwocie 13,88 zł.

( decyzja z dnia 23 marca 2017r., znak: (...), k. 45 a.r.).

(...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. złożyła odwołanie od wskazanej decyzji ( odwołanie z dnia 26 kwietnia 2017r., k. 2-6 a.s.). W czerwcu 2017r. spłaciła zadłużenie względem ZUS. Prokurent spółki R. K. wystąpił w związku z tym do Zakładu o wydanie zaświadczenia o niezaleganiu w zapłacie składek (zeznania świadka R. K., protokół skrócony rozprawy z dnia 29 czerwca 2017r., k. 34 – 36 a.s., nagranie rozprawy z dnia 29 czerwca 2017r., płyta CD – k. 37 a.s., potwierdzenie przelewu, k. 33 a.s., zestawienie wpłat, k. 32 a.s.).

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dowodu z zeznań świadka R. K., a także w oparciu o dokumenty znajdujące się w aktach sprawy, w tym w aktach rentowych, które były wiarygodne i nie było podstaw do ich kwestionowania. Niezależnie od tego podkreślenia wymaga, że ustalone przez Sąd okoliczności stanu faktycznego, były między stronami niesporne. Spór dotyczył nie tyle okoliczności faktycznych, co kwestii prawnych związanych z możliwością wydania przez ZUS zaskarżonej decyzji stwierdzającej zadłużenie względem organu rentowego w sytuacji, gdy została zawarta umowa pomiędzy spółką a Zakładem i była realizowana.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

(...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział z dnia 23 marca 2017r., znak: (...), jako niezasadne, nie zasługiwało na uwzględnienie.

Tytułem wstępu należy wskazać, że samo istnienie w dacie wydania decyzji zaległości składkowych spółki nie było kwestionowane przez pełnomocnika reprezentującego spółkę, zatem Sąd nie badał tej kwestii. Również kwestia uiszczenia wszystkich zaległości przez spółkę według stanu na dzień zamknięcia rozprawy, pozostawała bez wpływu na wydane w sprawie rozstrzygnięcie, gdyż w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych obowiązuje zasada oceny prawidłowości decyzji według stanu istniejącego w dacie jej wydania. Wynika to z tego, że sąd ubezpieczeń społecznych, choć rozpoznaje sprawę merytorycznie na nowo - to jednak jako organ kontrolny wobec organu rentowego ma obowiązek odniesienia się do stanu rzeczy istniejącego w dacie wydania decyzji. Z tej przyczyny obowiązująca w "klasycznym" procesie cywilnym reguła wyrażona w art. 316 § 1 k.p.c., zgodnie z którą sąd bierze pod uwagę stan rzeczy z chwili zamknięcia rozprawy, doznaje wyjątku w postępowaniu odrębnym w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, ze względu na jego szczególny, odwoławczy charakter (tak m.in. w wyrokach Sądu Najwyższego: z dnia 4 października 2013r., I UK 55/13, LEX nr 1463840; z z dnia 3 grudnia 2014r., II UK 76/14, LEX nr 1777882; z dnia 20 maja 200 r., II UK 395/03, OSNP 2005/3/43). Odstępstwo od tej zasady jest dopuszczalne i uzasadnione w niektórych wyjątkowych wypadkach, kiedy np. ostatnia z przesłanek prawa do świadczenia zostanie spełniona w czasie postępowania odwoławczego przed sądem. Każdorazowo należy jednak rozważyć w takim wyjątkowym przypadku, czy odstępstwo takie nie prowadzi do wypaczenia charakteru postępowania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych i całkowitego pozbawienia znaczenia postępowania administracyjnego poprzedzającego postępowanie sądowe (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 grudnia 2014r., II UK 76/14, LEX nr 1777882; wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 15 października 2013r., III AUa 302/13, LEX nr 144152; wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku, III AUa 1154/13, LEX nr 1366061; wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 5 września 2013r., III AUa 121/13, LEX nr 1366093; wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 18 lipca 2013r., III AUa 1675/12, LEX nr 1349947).

Zdaniem Sądu, uwzględniając wskazane poglądy orzecznictwa, w rozpatrywanej sprawie nie zachodziła sytuacja, w której Sąd byłby zobligowany do uwzględnienia stanu faktycznego z daty zamknięcia rozprawy, tym bardziej, że wysokość zadłużenia w sprawie, według stanu na dzień wydania zaskarżonej decyzji, nie była przedmiotem sporu. To zaś, że spółka po tym, gdy zawisł spór, uiściła wszystkie zaległe należności, nie stoi na przeszkodzie, by Zakład potwierdził ten stan i wydał spółce zaświadczenie o braku zaległości, o które zresztą prokurent spółki wystąpił.

Z uwagi na wskazane okoliczności Sąd przystąpił do oceny zaskarżonej decyzji według stanu z daty jej wydania, koncentrując się głównie wokół spornej między stronami kwestii możliwości wydania decyzji o zaległościach składkowych w sytuacji, kiedy strony podpisały umowę o rozłożeniu na raty należności z tytułu składek i była ona realizowana.

Pełnomocnik odwołującej się spółki w odwołaniu wskazał na naruszenie szeregu przepisów kodeksu postępowania administracyjnego. Odnosząc się do tych zarzutów Sąd wskazuje, że postępowanie sądowe w sprawach dotyczących ubezpieczeń społecznych
skupia się na wadach wynikających z naruszenia prawa materialnego, a kwestia wad decyzji administracyjnych spowodowanych naruszeniem przepisów postępowania administracyjnego, pozostaje w zasadzie poza przedmiotem tego postępowania. Sąd ubezpieczeń społecznych - jako sąd powszechny - może i powinien dostrzegać jedynie takie wady formalne decyzji administracyjnej, które decyzję tę dyskwalifikują w stopniu odbierającym jej cechy aktu administracyjnego jako przedmiotu odwołania ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 marca 2016r., III UK 83/15). Do tego rodzaju wad z pewnością nie należą te, na które wskazała strona odwołująca się. Wobec powyższego Sąd na tego rodzaju wadach nie koncentrował się i nie badał ich, uznając że z przyczyn wskazanych nie ma do tego podstaw. Zbadał natomiast zarzuty podniesione przez pełnomocnika (...) sp. z o.o. z siedzibą w W., odnoszące się do naruszenia przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, a w szczególności art. 29 ust. 1, ust. 1a, ust. 2 oraz ust. 4.

Art. 29 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. 2016r., poz. 963 ze zm.), zwanej dalej ustawą systemową, wskazuje w ust. 1, że ze względów gospodarczych lub innych przyczyn zasługujących na uwzględnienie Zakład może na wniosek dłużnika odroczyć termin płatności należności z tytułu składek oraz rozłożyć należność na raty, uwzględniając możliwości płatnicze dłużnika oraz stan finansów ubezpieczeń społecznych. W myśl ustępu 1a odroczenie terminu płatności należności z tytułu składek oraz rozłożenie należności na raty następuje w formie umowy. Zgodnie z ustępem 2 od składek, które rozłożono na raty, nie nalicza się odsetek za zwłokę począwszy od następnego dnia po dniu wpływu wniosku o udzielenie tych ulg, zaś w myśl ustępu 4 w przypadkach, o których mowa w ust. 1, Zakład ustala opłatę prolongacyjną na zasadach i w wysokości przewidzianej w ustawie - Ordynacja podatkowa dla podatków stanowiących dochód budżetu państwa.

W ocenie Sądu, Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydając skarżoną decyzję nie naruszył powołanych przepisów. Zawarł ze spółką umowę, o której w ww. przepisie mowa. Odsetki i inne opłaty, po korekcie dokonanej w skarżonej decyzji, naliczył prawidłowo, a więc do dnia wpływu wniosku o rozłożenie należności na raty. Wobec tego nie uchybił zasadom, jakie art. 29 ustawy systemowej określa. Sąd w związku z tym nie znalazł podstaw do formułowania omawianych zarzutów, tym bardziej, że decyzja, którą w rozpatrywanej sprawie zaskarżyła strona nie jest umową o jakiej mowa we wskazanym przepisie. Zarzut naruszenia tego przepisu można byłoby formułować raczej w związku z zawarciem umowy, jaką strony podpisały w dniu 20 stycznia 2016r., ale nie wobec decyzji, która określa wysokość zaległości spółki, których spółka zresztą nie kwestionowała.

Pełnomocnik ubezpieczonego, na rozprawie w dniu 29 czerwca 2017r., podniósł również, że organ rentowy naruszył zapisy wskazanej umowy z dnia 20 stycznia 2016r., z której wynika, że wierzyciel zobowiązuje się do podjęcia działań zmierzających do zawieszenia wcześniej wszczętych i niezakończonych postępowań egzekucyjnych dotyczących należności z tytułu składek objętych umową; do niewszczynania i niewznawiania tychże postępowań przez okres obowiązywania umowy oraz do podjęcia działań zmierzających do umorzenia postępowania egzekucyjnego dotyczących należności objętych niniejszą umową, po całkowitej spłacie zadłużenia. Zdaniem Sądu, wydana decyzja z dnia 23 marca 2017r. nie narusza zacytowanego § 5 umowy ratalnej. Jest ona decyzją stwierdzającą wysokość zadłużenia z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne. Nie wszczyna natomiast, nie wznawia ani w żaden inny sposób bezpośrednio nie odnosi się do postępowania egzekucyjnego. Określa jedynie niekwestionowaną przez spółkę wysokość zadłużenia względem organu rentowego i tylko ten element – z uwagi na to jaki jest zakres rozstrzygnięcia w skarżonej decyzji – podlega ocenie. Drugorzędne znaczenie dla tej oceny w przedmiotowej sprawie – wbrew przekonaniu strony odwołującej się – mają konsekwencje jakie mogły wyniknąć dla spółki w przyszłości i cel jaki przyświecał organowi rentowemu przy wydawaniu tej decyzji. Sąd kontrolując decyzję ogranicza się bowiem do badania tego, co jest w niej przedmiotem rozstrzygnięcia i bada jej zgodność z prawem w tym kontekście. Nie kontroluje tego, co pozostaje poza treścią skarżonej decyzji, a ta w rozpatrywanej sprawie dotyczy określenia wysokości zadłużenia. Zadłużenie w dacie wydania decyzji spółka posiadała. Nie kwestionowała wysokości tego zadłużenia, zatem to, że organ rentowy wydał decyzję w tym przedmiocie, było zgodne ze stanem faktycznym, a z drugiej strony nie naruszało przepisów, które wskazała strona odwołująca się, ani żadnych innych.

Zarzut naruszenia art. 83a oraz art. 83 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, zdaniem Sądu, także nie był zasadny. Organ rentowy mógł wydać decyzję z dnia 23 marca 2017r., zmieniającą w części decyzję z dnia 8 lutego 2017r., w trybie art. 83 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Wskazany przepis stanowi, że jeżeli Zakład uzna odwołanie za słuszne, zmienia lub uchyla decyzję niezwłocznie, nie później niż w terminie 30 dni od dnia wniesienia odwołania. W tym wypadku odwołaniu nie nadaje się dalszego biegu. W rozważanym przypadku organ rentowy dokonał zmiany decyzji, na skutek wniesionego przez spółkę odwołania z dnia 13 marca 2017r. W części uwzględnił zarzuty strony, w pozostałym zaś zakresie podtrzymał swe stanowisko powielając je w decyzji nowo wydanej w dniu 23 marca 2017r

Decyzja ta, jak było wskazane, stanowi jedynie o tym, jakie zadłużenie posiada płatnik składek względem organu rentowego na dzień wpływu wniosku o układ ratalny i jest prawidłowa. Rację miała spółka wskazując, że w decyzji znajduje się zapis łamiący postanowienia umowy ratalnej, zobowiązujący spółkę do uregulowania zaległości w wyznaczonym terminie z zagrożeniem przymusowego ściągnięcia. Został on jednak zamieszczony w decyzji z dnia 8 lutego 2017r. i nie został powielony w decyzji z dnia 23 marca 2017r., która była przedmiotem badania przez Sąd.

Konkludując, Sąd Okręgowy wywiódł, że zaskarżona decyzja odpowiada prawu i z tych względów na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., odwołanie podlegało oddaleniu.

ZARZĄDZENIE

(...)