Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 30 listopada 2017 r.

Sąd Rejonowy w Chełmnie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 30 listopada 2017 r. w Chełmnie

na rozprawie

sprawy z wniosku (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w G.

z udziałem M. H., B. H., Skarbu Państwa - Starosty (...)

o zasiedzenie służebności gruntowych o treści odpowiadającej służebnościom przesyłu

postanawia:

1.  Stwierdzić, że (...) S.A. z siedzibą w G. z upływem dnia 12 stycznia 2012r. nabyła w drodze zasiedzenia służebność przesyłu, polegającą na znoszeniu istnienia na nieruchomości obciążonej i w przestrzeni nad i pod powierzchnią tejże nieruchomości urządzeń przesyłowych i instalacji elektroenergetycznych wchodzących w skład linii napowietrznej średniego napięcia 15 kV (...) (odgałęzienie) oraz na prawie korzystania z nieruchomości obciążonej w zakresie niezbędnym do eksploatacji, konserwacji, remontów i modernizacji tychże urządzeń i instalacji wraz z prawem wejścia i wjazdu na teren nieruchomości odpowiednim sprzętem, obciążającą nieruchomość stanowiącą obecnie własność uczestników postępowania B. H. i M. H., położoną w miejscowości T., gm. K., oznaczoną w ewidencji gruntów jako działka o numerze (...), dla której prowadzona jest księga wieczysta numer (...),

2.  stwierdzić, że (...) S.A. z siedzibą w G. z upływem dnia 12 stycznia 2012r. nabyła w drodze zasiedzenia służebność przesyłu, polegającą na znoszeniu istnienia na nieruchomości obciążonej i w przestrzeni nad i pod powierzchnią tejże nieruchomości urządzeń przesyłowych i instalacji elektroenergetycznych wchodzących w skład linii napowietrznej średniego napięcia 15 kV (...) (odgałęzienie) oraz na prawie korzystania z nieruchomości obciążonej w zakresie niezbędnym do eksploatacji, konserwacji, remontów i modernizacji tychże urządzeń i instalacji wraz z prawem wejścia i wjazdu na teren nieruchomości odpowiednim sprzętem, obciążającą nieruchomość stanowiącą obecnie własność uczestników postępowania B. H. i M. H., położoną w miejscowości T., gm. K., oznaczoną w ewidencji gruntów jako działka o numerze (...), dla której prowadzona jest księga wieczysta numer (...),

3.  stwierdzić, że (...) S.A. z siedzibą w G. z upływem dnia 12 stycznia 2012r. nabyła w drodze zasiedzenia służebność przesyłu, polegającą na znoszeniu istnienia na nieruchomości obciążonej i w przestrzeni nad i pod powierzchnią tejże nieruchomości urządzeń przesyłowych i instalacji elektroenergetycznych wchodzących w skład linii napowietrznej średniego napięcia 15 kV (...) (odgałęzienie) oraz na prawie korzystania z nieruchomości obciążonej w zakresie niezbędnym do eksploatacji, konserwacji, remontów i modernizacji tychże urządzeń i instalacji wraz z prawem wejścia i wjazdu na teren nieruchomości odpowiednim sprzętem, obciążającą nieruchomość stanowiącą obecnie własność uczestników postępowania B. H. i M. H., położoną w miejscowości T., gm. K., oznaczoną w ewidencji gruntów jako działka o numerze (...), dla której prowadzona jest księga wieczysta numer (...),

4.  stwierdzić, że (...) S.A. z siedzibą w G. z upływem dnia 17 lutego 2007r. nabyła w drodze zasiedzenia służebność gruntową o treści odpowiadającej służebności przesyłu, polegającą na znoszeniu istnienia na nieruchomości obciążonej i w przestrzeni nad i pod powierzchnią tejże nieruchomości urządzeń przesyłowych i instalacji elektroenergetycznych wchodzących w skład linii napowietrznej niskiego napięcia 0,4 kV zasilanej ze stacji transformatorowej (...) obwód 100 i obwód 200 i zawieszonej na słupie tejże linii stacji transformatorowej (...) oraz na prawie korzystania z nieruchomości obciążonej w zakresie niezbędnym do eksploatacji, konserwacji, remontów i modernizacji tychże urządzeń i instalacji wraz z prawem wejścia i wjazdu na teren nieruchomości odpowiednim sprzętem, obciążającą nieruchomość stanowiącą obecnie własność uczestników postępowania B. H. i M. H., położoną w miejscowości T., gm. K., oznaczoną w ewidencji gruntów jako działka o numerze (...), dla której prowadzona jest księga wieczysta numer TO 1C/ (...);

5.  stwierdzić, że (...) S.A. z siedzibą w G. z upływem dnia 31 marca 2013r. nabyła w drodze zasiedzenia służebność przesyłu, polegającą na znoszeniu istnienia na nieruchomości obciążonej i w przestrzeni nad i pod powierzchnią tejże nieruchomości urządzeń przesyłowych i instalacji elektroenergetycznych wchodzących w skład linii napowietrznej średniego napięcia 15 kV (...) (linia główna) oraz na prawie korzystania z nieruchomości obciążonej w zakresie niezbędnym do eksploatacji, konserwacji, remontów i modernizacji tychże urządzeń i instalacji wraz z prawem wejścia i wjazdu na teren nieruchomości odpowiednim sprzętem, obciążającą nieruchomość stanowiącą obecnie własność uczestników B. H. i M. H., położoną w miejscowości T., gm. K., oznaczoną w ewidencji gruntów jako działka o numerze (...), dla której prowadzona jest księga wieczysta numer TO 1C/ (...);

6.  stwierdzić, że (...) S.A. z siedzibą w G. z upływem dnia 14 marca 2014r. nabyła w drodze zasiedzenia służebność przesyłu, polegającą na znoszeniu istnienia na nieruchomości obciążonej i w przestrzeni nad i pod powierzchnią tejże nieruchomości urządzeń przesyłowych i instalacji elektroenergetycznych wchodzących w skład linii napowietrznej średniego napięcia kierunek (...) oraz na prawie korzystania z nieruchomości obciążonej w zakresie niezbędnym do eksploatacji, konserwacji, remontów i modernizacji tychże urządzeń i instalacji wraz z prawem wejścia i wjazdu na teren nieruchomości odpowiednim sprzętem, obciążającą nieruchomość stanowiącą obecnie własność uczestników postępowania B. H. i M. H., położoną w miejscowości T., gm. K., oznaczoną w ewidencji gruntów jako działka o numerze (...), dla której prowadzona jest księga wieczysta numer TO 1C/ (...);

7.  stwierdzić, że (...) S.A. z siedzibą w G. z upływem dnia 17 lutego 2007r. nabyła w drodze zasiedzenia służebność gruntową o treści odpowiadającej służebności przesyłu, polegającą na znoszeniu istnienia na nieruchomości obciążonej i w przestrzeni nad i pod powierzchnią tejże nieruchomości urządzeń przesyłowych i instalacji elektroenergetycznych wchodzących w skład linii kablowo - napowietrznej niskiego napięcia 0,4 kV zasilanej ze stacji transformatorowej (...) obwód 200 oraz na prawie korzystania z nieruchomości obciążonej w zakresie niezbędnym do eksploatacji, konserwacji, remontów i modernizacji tychże urządzeń i instalacji wraz z prawem wejścia i wjazdu na teren nieruchomości odpowiednim sprzętem, obciążającą nieruchomość stanowiącą obecnie własność uczestników postępowania B. H. i M. H., położoną w miejscowości T., gm. K., oznaczoną w ewidencji gruntów jako działka o numerze (...), dla której prowadzona jest księga wieczysta numer TO 1C/ (...);

8.  stwierdzić, że (...) S.A. z siedzibą w G. z upływem dnia 17 lutego 2007r. nabyła w drodze zasiedzenia służebność gruntową o treści odpowiadającej służebności przesyłu, polegającą na znoszeniu istnienia na nieruchomości obciążonej i w przestrzeni nad i pod powierzchnią tejże nieruchomości urządzeń przesyłowych i instalacji elektroenergetycznych wchodzących w skład linii napowietrznej niskiego napięcia 0,4 kV zasilanej ze stacji transformatorowej (...) obwód 200 oraz na prawie korzystania z nieruchomości obciążonej w zakresie niezbędnym do eksploatacji, konserwacji, remontów i modernizacji tychże urządzeń i instalacji wraz z prawem wejścia i wjazdu na teren nieruchomości odpowiednim sprzętem, obciążającą nieruchomość stanowiącą obecnie własność uczestników postępowania B. H. i M. H., położoną w miejscowości T., gm. K., oznaczoną w ewidencji gruntów jako działka o numerze (...), dla której prowadzona jest księga wieczysta numer TO 1C/ (...),

9.  Ustalić, że koszty postępowania ponoszą wnioskodawca i uczestnicy postępowania zgodnie ze swoim udziałem w sprawie.

Sędzia Sądu Rejonowego

M. P.

UZASADNIENIE

(...) S.A. w G. reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, wniósł o stwierdzenie, że wnioskodawca:

1.  z upływem dnia 12 stycznia 2002r. nabył w drodze zasiedzenia służebność gruntową o treści odpowiadającej służebności przesyłu, polegającą na znoszeniu istnienia na nieruchomości obciążonej i w przestrzeni nad i pod powierzchnią tejże nieruchomości urządzeń przesyłowych i instalacji elektroenergetycznych wchodzących w skład linii napowietrznej średniego napięcia 15 kV (...) (odgałęzienie) oraz na prawie korzystania z nieruchomości obciążonej w zakresie niezbędnym do eksploatacji, konserwacji, remontów i modernizacji tychże urządzeń i instalacji wraz z prawem wejścia i wjazdu na teren nieruchomości odpowiednim sprzętem, obciążającą nieruchomość stanowiącą obecnie własność uczestników postępowania 1 i 2, położoną w miejscowości T., gm. K., oznaczoną w ewidencji gruntów jako działka o numerze (...), dla której prowadzona jest księga wieczysta numer (...),

2.  z upływem dnia 12 stycznia 2002r. nabył w drodze zasiedzenia służebność gruntową o treści odpowiadającej służebności przesyłu, polegającą na znoszeniu istnienia na nieruchomości obciążonej i w przestrzeni nad i pod powierzchnią tejże nieruchomości urządzeń przesyłowych i instalacji elektroenergetycznych wchodzących w skład linii napowietrznej średniego napięcia 15 kV (...) (odgałęzienie) oraz na prawie korzystania z nieruchomości obciążonej w zakresie niezbędnym do eksploatacji, konserwacji, remontów i modernizacji tychże urządzeń i instalacji wraz z prawem wejścia i wjazdu na teren nieruchomości odpowiednim sprzętem, obciążającą nieruchomość stanowiącą obecnie własność uczestników postępowania 1 i 2, położoną w miejscowości T., gm. K., oznaczoną w ewidencji gruntów jako działka o numerze (...), dla której prowadzona jest księga wieczysta numer (...),

3.  z upływem dnia 12 stycznia 2002r. nabył w drodze zasiedzenia służebność gruntową o treści odpowiadającej służebności przesyłu, polegającą na znoszeniu istnienia na nieruchomości obciążonej i w przestrzeni nad i pod powierzchnią tejże nieruchomości urządzeń przesyłowych i instalacji elektroenergetycznych wchodzących w skład linii napowietrznej średniego napięcia 15 kV (...) (odgałęzienie) oraz na prawie korzystania z nieruchomości obciążonej w zakresie niezbędnym do eksploatacji, konserwacji, remontów i modernizacji tychże urządzeń i instalacji wraz z prawem wejścia i wjazdu na teren nieruchomości odpowiednim sprzętem, obciążającą nieruchomość stanowiącą obecnie własność uczestników postępowania 1 i 2, położoną w miejscowości T., gm. K., oznaczoną w ewidencji gruntów jako działka o numerze (...), dla której prowadzona jest księga wieczysta numer (...),

4.  z upływem dnia 17 lutego 1987r. nabył w drodze zasiedzenia służebność gruntową o treści odpowiadającej służebności przesyłu, polegającą na znoszeniu istnienia na nieruchomości obciążonej i w przestrzeni nad i pod powierzchnią tejże nieruchomości urządzeń przesyłowych i instalacji elektroenergetycznych wchodzących w skład linii napowietrznej niskiego napięcia 0,4 kV zasilanej ze stacji transformatorowej (...) obwód 100 i obwód 200 i zawieszonej na słupie tejże linii stacji transformatorowej (...) oraz na prawie korzystania z nieruchomości obciążonej w zakresie niezbędnym do eksploatacji, konserwacji, remontów i modernizacji tychże urządzeń i instalacji wraz z prawem wejścia i wjazdu na teren nieruchomości odpowiednim sprzętem, obciążającą nieruchomość stanowiącą obecnie własność uczestników postępowania 1 i 2, położoną w miejscowości T., gm. K., oznaczoną w ewidencji gruntów jako działka o numerze (...), dla której prowadzona jest księga wieczysta numer (...),

5.  z upływem dnia 31 marca 2003r. nabył w drodze zasiedzenia służebność gruntową o treści odpowiadającej służebności przesyłu, polegającą na znoszeniu istnienia na nieruchomości obciążonej i w przestrzeni nad i pod powierzchnią tejże nieruchomości urządzeń przesyłowych i instalacji elektroenergetycznych wchodzących w skład linii napowietrznej średniego napięcia 15 kV (...) (linia główna) oraz na prawie korzystania z nieruchomości obciążonej w zakresie niezbędnym do eksploatacji, konserwacji, remontów i modernizacji tychże urządzeń i instalacji wraz z prawem wejścia i wjazdu na teren nieruchomości odpowiednim sprzętem, obciążającą nieruchomość stanowiącą obecnie własność uczestników postępowania 1 i 2, położoną w miejscowości T., gm. K., oznaczoną w ewidencji gruntów jako działka o numerze (...), dla której prowadzona jest księga wieczysta numer (...),

6.  z upływem dnia 14 marca 2004r. nabył w drodze zasiedzenia służebność gruntową o treści odpowiadającej służebności przesyłu, polegającą na znoszeniu istnienia na nieruchomości obciążonej i w przestrzeni nad i pod powierzchnią tejże nieruchomości urządzeń przesyłowych i instalacji elektroenergetycznych wchodzących w skład linii napowietrznej średniego napięcia kierunek (...) oraz na prawie korzystania z nieruchomości obciążonej w zakresie niezbędnym do eksploatacji, konserwacji, remontów i modernizacji tychże urządzeń i instalacji wraz z prawem wejścia i wjazdu na teren nieruchomości odpowiednim sprzętem, obciążającą nieruchomość stanowiącą obecnie własność uczestników postępowania 1 i 2, położoną w miejscowości T., gm. K., oznaczoną w ewidencji gruntów jako działka o numerze (...), dla której prowadzona jest księga wieczysta numer (...)

/7,

7.  z upływem dnia 17 lutego 1987r. nabył w drodze zasiedzenia służebność gruntową o treści odpowiadającej służebności przesyłu, polegającą na znoszeniu istnienia na nieruchomości obciążonej i w przestrzeni nad i pod powierzchnią tejże nieruchomości urządzeń przesyłowych i instalacji elektroenergetycznych wchodzących w skład linii kablowo - napowietrznej niskiego napięcia 0,4 kV zasilanej ze stacji transformatorowej (...) obwód 200 oraz na prawie korzystania z nieruchomości obciążonej w zakresie niezbędnym do eksploatacji, konserwacji, remontów i modernizacji tychże urządzeń i instalacji wraz z prawem wejścia i wjazdu na teren nieruchomości odpowiednim sprzętem, obciążającą nieruchomość stanowiącą obecnie własność uczestników postępowania 1 i 2, położoną w miejscowości T., gm. K., oznaczoną w ewidencji gruntów jako działka o numerze (...), dla której prowadzona jest księga wieczysta numer (...),

8.  z upływem dnia 17 lutego 1987r. nabył w drodze zasiedzenia służebność gruntową o treści odpowiadającej służebności przesyłu, polegającą na znoszeniu istnienia na nieruchomości obciążonej i w przestrzeni nad i pod powierzchnią tejże nieruchomości urządzeń przesyłowych i instalacji elektroenergetycznych wchodzących w skład linii napowietrznej niskiego napięcia 0,4 kV zasilanej ze stacji transformatorowej (...) obwód 200 oraz na prawie korzystania z nieruchomości obciążonej w zakresie niezbędnym do eksploatacji, konserwacji, remontów i modernizacji tychże urządzeń i instalacji wraz z prawem wejścia i wjazdu na teren nieruchomości odpowiednim sprzętem, obciążającą nieruchomość stanowiącą obecnie własność uczestników postępowania 1 i 2, położoną w miejscowości T., gm. K., oznaczoną w ewidencji gruntów jako działka o numerze (...), dla której prowadzona jest księga wieczysta numer (...);

W uzasadnieniu wniosku wnioskodawca wskazał, iż uczestnicy postępowania ad. 1 i 2 są właścicielami nieruchomości gruntowych położonych w miejscowości T., gmina K.. (...) te oznaczone są jako działki o numerach: 303/1 (księga wieczysta (...)), 303/14 (księga wieczysta (...)), 303/17 (księga wieczysta (...)), 304/4 (księga wieczysta (...)), 187/2 (księga wieczysta (...)), 303/9 (księga wieczysta (...)). Na przedmiotowych nieruchomościach posadowione są następujące urządzenia elektroenergetyczne, będące własnością wnioskodawcy:

1.  Działka nr (...) ( (...)):

linia napowietrzna średniego napięcia 15 kV (...) (odgałęzienie), jeden słup

Długość linii wynosi 91 m

Szerokość pasa służebności wynosi 6,8 m,

2.  Działka nr (...) ( (...)):

linia napowietrzna średniego napięcia 15 kV (...) (odgałęzienie), jeden słup

Długość linii wynosi 103 m

Szerokość pasa służebności wynosi 6,8 m,

3.  Działka nr (...) ( (...)):

linia napowietrzna średniego napięcia 15 kV (...) (odgałęzienie), jeden słup

Długość linii wynosi 78 m

Szerokość pasa służebności wynosi 6,8 m

4.  Działka nr (...) ( (...)):

linia napowietrzna niskiego napięcia 0,4 kV zasilana ze stacji transformatorowej (...), obwód 100 i obwód 200, trzy słupy

Długość linii wynosi 107 m obwodu 100 oraz 77 m obwodu 200,

Szerokość pasa służebności wynosi 3,4 m

słupowa stacja transformatorowa (...) Powierzchnia pasa służebności wynosi 9m ²

5.  Działka nr (...) ( (...)):

linia napowietrzna średniego napięcia 15 kV kierunek (...) (linia główna), trzy słupy

Długość linii wynosi 347 m Szerokość pasa służebności wynosi 8 m

linia napowietrzna średniego napięcia 15 kV kierunek (...), trzy słupy

Długość linii wynosi 159 m

Szerokość pasa służebności wynosi 6,8 m

linia kablowo - napowietrzna niskiego napięcia 0,4 kV zasilana ze stacji transformatorowej (...), obwód 200, dwa słupy

Długość linii wynosi 126m (odcinek napowietrzny) i 50m (odcinek kablowy).

Szerokość pasa służebności wynosi 3,4m

6.  Działka nr (...) ( (...)):

linia napowietrzna niskiego napięcia 0,4 kV zasilana ze stacji transformatorowej (...), obwód 200, jeden słup

Długość linii wynosi 35 m

Szerokość pasa służebności wynosi 3,4 m

Wnioskodawca wskazał, iż przedmiotowe urządzenia energetyczne zostały posadowione na nieruchomości uczestników postępowania ad. 1 i ad. 2 przez poprzednika prawnego wnioskodawcy, tj. Zakłady (...) – Zakład (...), będącego państwową osobą prawną działającą na rzecz Skarbu Państwa. Linia napowietrzna średniego napięcia 15 kV kierunek (...) została załączona pod napięcie w dniu 12 stycznia 1982r. na co wnioskodawca przedłożył protokół odbioru technicznego nr 10/RG/82. Natomiast co do linii napowietrznej i napowietrzno – kablowej niskiego napięcia 0,4 kV zasilanej ze stacji transformatorowej (...), to urządzenia te zostały załączone pod napięcie dnia 17 lutego 1997r., co wynika z protokołu odbioru nr (...). Linia napowietrzna średniego napięcia 15 kv kierunek (...) istniała już w dniu 14 marca 1984r. co wynika z wyciągu z protokołu budowlanego, na którym linia ta jest widoczna. Wreszcie linia napowietrzna średniego napięcia 15 kV kierunek (...) (linia główna) jest widoczna na planie sytuacyjnym, zawartym w wyciągu do projektu budowlanego linii napowietrznej średniego napięcia 15 kV (...) z marca 1983r. Zdaniem wnioskodawcy daty te uznać należy za początkowe daty biegu terminu zasiedzenia służebności gruntowej o treści odpowiadającej służebności przesyłu obciążającej sporną nieruchomość gruntową. Wnioskodawca dodatkowo powołał się na pogląd Sądu Najwyższego (wyrażony między innymi w postanowieniu z dnia 24 maja 2013r., sygn. akt: V CSK 287/12), w którym Sąd Najwyższy uznał, że przedsiębiorca przesyłowy posiada nieruchomość w zakresie służebności przesyłu od chwili wejścia na grunt w celu wybudowania urządzenia służącego do przesyłania energii elektrycznej. W konsekwencji, to nie data załączenia urządzeń pod napięcie, lecz data wejścia na grunt w celu budowy urządzeń stanowić powinna datę rozpoczęcia biegu terminu zasiedzenia służebności.

W dalszej części uzasadnienia wniosku, wnioskodawca wskazał, iż spełnione zostały wszystkie przesłanki zasiedzenia służebności przesyłu, w szczególności powołał się na dobrą wiarę w zakresie posiadania służebności. W ocenie wnioskodawcy w niniejszym postępowaniu do zasiedzenia znajdzie zastosowanie 10 letni termin zasiedzenia w zgodnie z art. 172 kc w brzmieniu obowiązującym do dnia 1 października 1990r. co do linii napowietrznej i napowietrzno – kablowej niskiego napięcia 0,4 kV zasilanej ze stacji transformatorowej (...) (obwody 100 i 200) oraz słupowej stacji transformatorowej (...). Natomiast względem pozostałych urządzeń co do terminów zasiedzenia zastosowanie znajdą przepisy obecnie obowiązującego kodeksu cywilnego tj. 20 lat w dobrej wierze i 30 lat w złej wierze. Z daleko idącej ostrożności procesowej w przypadku zakwestionowania przez Sąd istnienia po stronie wnioskodawcy dobrej wiary na chwilę objęcia służebności w posiadanie, wnioskodawca wnosi o stwierdzenie zasiedzenia co do części linii wskazanych we wniosku służebności przesyłu. Zdaniem wnioskodawcy w oparciu o załączone dokumenty wnioskodawca jest następcą prawnym państwowego przedsiębiorstwa energetycznego, które dokonało posadowienia spornych urządzeń elektrycznych.

W odpowiedzi na wniosek uczestnik postępowania – Skarb Państwa – Starosta (...) wskazał, iż wnioskodawca posiada odpowiedni wachlarz środków prawnych aby dokonać zasiedzenia przedmiotowej w sprawie służebności na własną rzecz. Zgodnie bowiem z jednoznaczną treścią postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 13 czerwca 2013 r. IV CSK 672/12 „Zgodnie z art. 176 § 1 KC przedsiębiorca energetyczny może doliczyć do swojego (i swoich poprzedników prawnych) okresu posiadania okres posiadania Skarbu Państwa (jako poprzednika w posiadaniu) o ile zostaną spełnione wskazane w tym przepisie przesłanki”. Uczestnik powołał się również na postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 lipca 2015 r. I CSK 629/14, w którym wskazano, iż służebność przesyłu ustanawiana jest w celu stworzenia przedsiębiorcy korzystającemu z urządzeń, o jakich mowa w art. 49 § 1 k.c. trwałego tytułu do ich posadowienia na cudzych gruntach, co jest warunkiem wykonywania przez niego zadań i uczestniczenia w obrocie gospodarczym przez dostarczanie odbiorcom wody i energii, albo świadczenie dla nich usług. Ustalenie tytułu do korzystania z cudzej nieruchomości na rzecz przedsiębiorcy korzystającego z urządzeń przesyłowych prowadzi do ograniczenia prawa właściciela nieruchomości obciążonej i powinno dotyczyć tylko takiego zakresu korzystania z jego nieruchomości, jaki okaże się niezbędny dla osiągnięcia celów, które przedsiębiorca zamierza realizować przy wykorzystaniu tych urządzeń.

Również Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 24 czerwca 2015 r. VI ACa 1113/14 wskazał, że z uwagi na przeznaczenie urządzeń przesyłowych, służebność przesyłu w praktyce można ustanowić wyłącznie na rzecz przedsiębiorstwa przesyłowego (art. 3051 k.c. w zw. z art. 49 k.c.). Jedynie bowiem przedsiębiorstwo zajmujące się doprowadzaniem i odprowadzaniem energii elektrycznej lub w inny sposób eksploatujące konkretne urządzenie przesyłowe korzysta z niego zgodnie z gospodarczo-społecznym przeznaczeniem tego urządzenia, nie jest także możliwe ustanowienie służebności przesyłu w sytuacji, gdy urządzenie przesyłowe nie jest wykorzystywane zgodnie z jego przeznaczeniem.

Uczestnicy postępowania B. H. i M. H. reprezentowani przez profesjonalnego pełnomocnika wnieśli o oddalenie wniosku w całości. Pełnomocnik uczestników podniósł, iż z orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika, że „[...] w okresie przed wejściem w życie nowelizacji kodeksu cywilnego / ustawa z dnia 31.01.1989., Dz. U. nr 3, poz. 1/ znoszącej zasadę tzw. jednolitej własności państwowej, czyli przed dniem 1.02.1989 państwowe osoby prawne /w tym przedsiębiorstwa państwowe/ wykonywały uprawnienia związane z własnością nieruchomości wprawdzie we własnym imieniu, ale na rzecz Skarbu Państwa, jako jedynego dysponenta własności państwowej. Dlatego tez skutki prawne związane z posiadaniem samoistnym w tamtym okresie przez przedsiębiorstwo państwowe mogły powstać tylko na rzecz Skarbu Państwa, a nie na rzecz tego przedsiębiorstwa. Zdaniem pełnomocnika, przedsiębiorstwa państwowego nie można uznać w okresie do 1.02.1989 za samoistnego posiadacza nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści służebności gruntowej /art. 352 k.c./ Oznacza to, że niedopuszczalne jest zaliczanie posiadania przez przedsiębiorstwo państwowe wykonywanego przed ta datą do okresu potrzebnego do nabycia służebności przez następcę prawnego tego przedsiębiorstwa. Pełnomocnik powołał się na kolejne orzeczenia Sądu Najwyższego.

W ocenie pełnomocnika uczestników, nieuzasadnione jest stanowisko wnioskodawcy, iż posiada on tytuł prawny do korzystania z nieruchomości uczestników. Zgodnie z powołanym orzeczeniem Sądu Najwyższego, trzydziestoletni okres zasiedzenia tychże służebności gruntowych odpowiadających treści służebności przesyłu nastąpi dopiero w 2019r. Pełnomocnik zakwestionował wartość dowodową dołączonych do wniosku kserokopii dokumentów niepoświadczonych za zgodność, jako podstawy ustaleń.

Na rozprawie w dniu 19 września 2017r. pełnomocnik uczestników B. H. i M. H. oświadczył, iż uczestnicy zgadza się z miejscem posadowienia, rodzajem i ilością urządzeń przesyłowych. Zgadzają się również co do daty początkowej rozpoczęcia użytkowania i posadowienia urządzeń przez wnioskodawców.

Sąd ustalił, co następuje:

Linia napowietrzna średniego napięcia 15 kV (...) posadowiona jest na nieruchomościach obejmujących:

-

działkę nr (...), dla której tutejszy Sąd prowadzi księgę wieczystą (...), obejmująca jeden słup; długość linii wynosi 91 m, szerokość pasa służebności wynosi 6,8 m (odgałęzienie),

-

działkę nr (...), dla której tutejszy Sąd prowadzi księgę wieczystą (...), obejmująca jeden słup; długość linii wynosi 103 m, Szerokość pasa służebności wynosi 6,8 m (odgałęzienie),

-

działkę nr (...) dla której tutejszy Sąd prowadzi księgę wieczystą (...), obejmująca jeden słup; długość linii wynosi 78 m, szerokość pasa służebności wynosi 6,8 m (odgałęzienie),

-

działkę (...) dla której tutejszy Sąd prowadzi księgę wieczystą (...) (linia główna), obejmująca trzy słupy; długość linii wynosi 347 m Szerokość pasa służebności wynosi 8 m (linia główna),

Linia niskiego napięcia 0,4 kV zasilana ze stacji transformatorowej (...), posadowiona jest na nieruchomościach obejmujących:

-

działkę nr (...), dla której tutejszy Sąd prowadzi księgę wieczystą (...), linia obwód 100 i obwód 200, obejmująca trzy słupy; długość linii wynosi 107 m obwodu 100 oraz 77 m obwodu 200, szerokość pasa służebności wynosi 3,4 m, Powierzchnia pasa służebności wynosi 9m ². Na działce tej znajduje się stacja transformatorowa, która zasila odbiorców w tej okolicy.

-

działkę nr (...) dla której tutejszy Sąd prowadzi księgę wieczystą (...), linia kablowo - napowietrzna obwód 200, obejmująca dwa słupy; długość linii wynosi 126 m (odcinek napowietrzny) i 50 m (odcinek kablowy) Szerokość pasa służebności wynosi 3,4 m,

-

działkę (...) której tutejszy Sąd prowadzi księgę wieczystą (...), obwód 200, obejmująca jeden słup, długość linii wynosi 35 m, szerokość pasa służebności wynosi 3,4 m.

Linia średniego napięcia 15 kV kierunek (...) posadowiona jest na nieruchomości obejmującej działkę nr (...) dla której tutejszy Sąd prowadzi księgę wieczystą (...) obejmuje trzy słupy; długość linii wynosi 159 m, szerokość pasa służebności wynosi 6,8 m.

/ Okoliczności bezsporne, a ponadto dowody: wypisy z rejestru gruntów k.39 – 44, plan linii napowietrznej k. 45, zeznania świadka Z. S. k. 103/

Obecnymi właścicielami nieruchomości na których posadowione są opisane powyżej urządzenia są M. H. i B. H. we wspólność ustawowej majątkowej małżeńskiej.

/dowód: odpisy zwykłe ksiąg wieczystych k. 33- 38/

Księga wieczysta (...) prowadzona dla nieruchomości oznaczonej jako działka nr (...) założona została w dniu 31 maja 1999r. po przeniesieniu nieruchomości z księgi wieczystej (...), która to księga założona została w dniu 31 marca 1994r. po przeniesieniu nieruchomości z księgi dawnej T. k. 111.

Księga wieczysta (...) prowadzona dla nieruchomości oznaczonej jako działka nr (...) założona została w dniu 21 lutego 1986r. po przeniesieniu nieruchomości z księgi wieczystej T. k. 67.

Księga wieczysta (...) prowadzona dla nieruchomości oznaczonej jako działka nr (...) założona została w dniu 29 sierpnia 1964r.

Księga wieczysta (...) prowadzona dla nieruchomości oznaczonej jako działka nr (...) założona została w dniu 19 lutego 1980r.

Księga wieczysta (...) prowadzona dla nieruchomości oznaczonej jako działka nr (...) założona została w dniu 20 grudnia 1991r. po przeniesieniu nieruchomości z księgi wieczystej (...).

Księga wieczysta (...) założona została w dniu 16 stycznia 1962r. Prowadzona dla nieruchomości oznaczonej jako działka nr (...), która powstała z podziału działek nr (...), a która to powstała z podziału działek nr (...).

W żadnej z tych ksiąg wieczystych nie był ujawniony jako właściciel Skarb Państwa.

/ dowody: akta ksiąg wieczystych TO1C/20917/1, 15794, T. k. 111, (...), T. k. 67, (...), (...), (...), (...) , T. k. 108, - dział I i II/

Linia napowietrzna średniego napięcia 15 kV kierunek (...) (linia główna) istniała w marcu 1983r., co wynika z planu sytuacyjnego zawartego w wyciągu projektu budowlanego linii napowietrznej średniego napięcia 15 kV (...), gdzie widnieje ona jako linia istniejąca. Odgałęzienia tej linii podłączone zostały pod napięcie dnia 12 stycznia 1982r., co wynika z protokołu odbioru technicznego nr 10/RG/82. Zakończenie prac przy przebudowie przedmiotowej linii miało miejsce w dniu 31 grudnia 1981r.

/dowód: wyciąg z projektu budowlanego z 1983r. k. 54, protokół odbioru nr (...) k. 47, dokument - powołanie Komisji Sprawdzenia (...) k. 48 , protokół odbioru nr (...) k. 46, projekt techniczny k. 50, decyzja z dnia 12.04.1983r. k. 51, opis techniczny k. 52, zeznania świadka Z. S. k. 103/

Linia napowietrzna i napowietrzno - kablowa (obwody 100 i 200) niskiego napięcia 0,4 kV zasilana ze stacji transformatorowej (...) oraz słupowa stacja transformatorowa (...),została załączona pod napięcie dnia 17 lutego 1977r., na co wskazuje protokół odbioru nr (...). Linia ta biegnie do budynków.

/dowody: protokół odbioru nr (...)/77k. 49, opis techniczny k. 52, zeznania świadka Z. S. k. 103/

Linia napowietrzna średniego napięcia 15 kV kierunek (...), podłączona była pod napięcie już dnia 14 marca 1984r., gdyż widniała jako istniejąca na planie sytuacyjnym, który został potwierdzony za zgodność z wykonaniem przez kierownika budowy dnia 14 marca 1984r. Linia ta jest najnowszą linią.

/dowód: wyciąg z projektu budowlanego z 1983r. 54 – 55, wykaz właścicieli k. 53, , zeznania świadka Z. S.

Urządzenia te cały czas znajdują się na przedmiotowych nieruchomościach w tej samej ilości i cały czas są eksploatowane. Jedyne przerwy w dopływie energii mogą być związane z awariami, ale są one usuwane na bieżąco. Prąd płynie na bieżąco. Co pięć lat dokonywane są oględziny linii, na podstawie których przeprowadzane są zabiegi eksploatacyjne, jeśli jest taka konieczność i ewentualne usuwanie awarii. Jeśli jest możliwość oceny stanu technicznego z ulicy, to nie ma potrzeby wchodzenia na grunt właściciela. Od dwóch lat oględziny średniej linii przeprowadzane są przy użyciu helikoptera i nie ma potrzeby wchodzenia na grunt. W przypadku zabiegów eksploatacyjnych, które nie są spowodowane nagłym uszkodzeniem to zazwyczaj wejście na grunt jest dokonywane za porozumieniem z właścicielem.

/dowody: plan linii k. 45, zeznania świadka Z. S. k.103 – 103v./

W dacie posadowienia, przedmiotowe urządzenia przesyłowe i instalacje elektroenergetyczne wchodzące w skład linii energetycznych znajdowały się we władaniu Zakładu (...), wchodzącego w skład przedsiębiorstwa państwowego pod nazwą Zakłady (...). Następnie w wyniku podziału powstało przedsiębiorstwo pod nazwą Zakład (...) w T.. Następnie zarządzeniem Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 09 lipca 1993 roku nr 202/ (...)/93 nastąpił podział przedsiębiorstwa państwowego pod nazwą Zakład (...) z siedzibą w T. i przekształcenie przedsiębiorstwa państwowego pod nazwą Zakład (...) w T. w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa. W dniu 31 grudnia 2004 roku nastąpiło przejęcie Zakładu (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w T. przez E. G. Kompanię Energetyczną uchwałą Nadzwyczajnych Zgromadzeń wszystkich spółek łączonych, a następnie na mocy postanowienia Sądu Rejonowego w Gdańsku z dnia 31 grudnia 2004 roku, nastąpiła zmiana nazwy na (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w G.. Natomiast w dniu 03 lipca 2007 roku nastąpiła zmiana nazwy spółki na (...) S.A. w G..

/dowody: Odpis pełny z rejestru przedsiębiorców z KRS wnioskodawcy – k. 15-42, Statut Zakładów (...) z dnia 11 listopada 1985 r. – k. 56- 57, zarządzenie nr 2/ O.. Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 14 lutego 1985 r. – k. 57v, pismo Ministra Przemysłu z dnia 10 stycznia 1989 r. – k. 58, zarządzenie nr 50/ORG/89 Ministra Przemysłu z dnia 16 stycznia 1989 r. – k.58v - 59, zarządzenie nr 202/URG/93 Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 9 lipca 1993 r .– k.60, postanowienia Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 2 sierpnia 1993 r. – k. 61- 62, wypis z aktu notarialnego rep. A nr (...) z dnia 8 października 1997 r. – k.62v - 66, wypis z aktu notarialnego rep. A nr (...) z dnia 26 listopada 2004 r. – k. 67 - 76, decyzja z dnia 08.03.1996r. k. 76v – 77/

Sąd zważył, co następuje.

W niniejszej sprawie stan faktyczny został ustalony na podstawie dokumentów przedłożonych przez wnioskodawcę oraz zeznań świadka Z. S.. Dla ustalenia kolejnych właścicieli nieruchomości w okresie eksploatacji linii energetycznych Sąd z urzędu zbadał księgi wieczyste (...) i akta tych ksiąg wieczystych.

Dokumenty, z których przeprowadzono dowód w szczególności mapa geodezyjna, dokumenty związane z lokalizacją i uruchamianiem linii elektroenergetycznych oraz odpisy ksiąg wieczystych dla przedmiotowej nieruchomości, stanowiły wiarygodny środek dowodowy, gdyż zostały potwierdzone za zgodność przez występującego w sprawie pełnomocnika – radcę prawnego. Ponadto ich autentyczność co do zasady nie została w toku postępowania podważone. W ocenie Sądu treść dokumentów wykazujących budowę i odbiór linii energetycznych była jasna i czytelna i nie budziła wątpliwości, iż dokumenty te obejmują urządzenia przesyłowe szczegółowo opisane we wniosku. Okoliczności te dodatkowo potwierdził świadek.

Sąd nie znalazł podstaw, by odmówić wiarygodności zeznaniom świadka Z. S., gdyż były spójne, logiczne i zgodne z zasadami doświadczenia życiowego, poza tym częściowo znajdowały potwierdzenie w przedłożonych dokumentach. Przy czym podkreślić należało, iż świadek ten w zakresie wiedzy co do posadowienia urządzeń zeznawał jedynie w oparciu o wiedzę jaką posiadał na podstawie dokumentacji wnioskodawcy, zatem jego zeznania miały jedynie charakter uzupełniający co do stanu faktycznego, który w zakresie daty posadowienia urządzeń ustalany był przede wszystkim na podstawie przedłożonych dokumentów.

Sąd pominął jako zbędny dla rozstrzygnięcia (art. 227 k.p.c. a contrario
i art. 278 § 1 k.p.c. a contrario) wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu elektroenergetyki i geodezji, o którego przeprowadzenie wystąpił wnioskodawca w razie kwestionowania przez uczestników miejsca posadowienia, rodzaju i ilości urządzeń przesyłowych oraz daty rozpoczęcia biegu terminu zasiedzenia. W odniesieniu do biegłego z zakresu elektroenergetyki należy stwierdzić, że lokalizacja linii energetycznych i ich charakterystyka były między stronami bezsporne, natomiast daty wybudowania zostały wykazywane przede wszystkim dokumentami, zatem ich ustalenie nie wymagało wiadomości specjalnych. W odniesieniu zaś do biegłego z zakresu geodezji wypada podkreślić, że oznaczenie przebiegu służebności na mapie w przypadku jej zasiedzenia nie jest potrzebne, gdyż wystarczy słowny opis przebiegu służebności. Przebieg służebności ma przy tym charakter pochodny wobec przebiegu linii energetycznej, która podlega ewidencji geodezyjnej.

W myśl art. 292 k.c., służebność gruntowa może być nabyta przez zasiedzenie tylko
w wypadku, gdy polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia. Przepisy
o nabyciu własności nieruchomości przez zasiedzenie stosuje się odpowiednio.

Konstrukcja służebność przesyłu wprowadzona została do polskiego porządku prawnego z dniem 03 sierpnia 2008 roku ustawą z dnia 30 maja 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 116, poz. 731). Zgodnie z treścią art. 305 ¹ k.c. nieruchomość można obciążyć – na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1 k.c. – prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu). W szczególności przedmiotowe ograniczone prawo rzeczowe może być ustanowione wówczas, gdy rzeczone urządzenia przesyłowe już istnieją, jak również wtedy, gdy mają one zostać dopiero posadowione. Tym samym w pierwszym z przypadków, ustanowienie takiej służebności może być co do zasady uznane za usankcjonowanie istniejącego już stanu rzeczy. W myśl art. 305 ⁴ k.c. do służebności przesyłu stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych. W szczególności znajduje tu zastosowanie art. 292 k.c. stanowiący o możliwości nabycia rzeczonej służebności przez zasiedzenie na rzecz samoistnego posiadacza. Powyższe ma miejsce jednakże tylko wówczas, gdy polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia. Moment powstania urządzenia stanowi przy tym początkową granicę biegu zasiedzenia.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się jednolicie, że stan prawny obowiązujący przed ustawowym uregulowaniem służebności przesyłu, umożliwiał obciążenie nieruchomości służebnością gruntową odpowiadającą swą treścią służebności przesyłu. W uchwale z dnia 7 października 2008 r. (sygn. akt III CZP 89/08, Lex nr 458125) Sąd Najwyższy stwierdził, że przed ustawowym uregulowaniem służebności przesyłu dopuszczalne było nabycie w drodze zasiedzenia służebności odpowiadającej treści służebności przesyłu, a jej nabycie w drodze zasiedzenia następuje przez przedsiębiorcę, a nie na rzecz właściciela nieruchomości władnącej, przy instytucji przesyłu kategoria „nieruchomość władnącej” w ogóle nie występuje, oznaczenie takiej nieruchomości jest więc dla nabycia przez zasiedzenie służebności przesyłu niepotrzebne (por. wyrok SN z dnia 12 grudnia 2008 r., II CSK 389/08, Lex 484715; uzasadnienie postanowienia z dnia 26 lipca 2012 r., II CSK 752/11, Lex nr 1218185).

Przyjmuje się, iż nabycie służebności odpowiadającej treści służebności przesyłu następuje na zasadach ogólnych w oparciu o przepisy art. 145 k.c. oraz art. 292 k.c. w zw. z art. 172 k.c. Po wejściu w życie Kodeksu cywilnego terminy zasiedzenia wynosiły 10 lat przy dobrej wierze posiadacza i 20 lat przy jego złej wierze (art. 172 k.c.). Istotna zmiana nastąpiła w dniu 1 października 1990 roku, tj. wraz z wejściem w życie ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 55, poz. 321 ze zm.) i polegała na wydłużeniu terminu zasiedzenia do dwudziestu i trzydziestu lat (art. 172 k.c. w aktualnym brzemieniu). Wydłużone terminy zasiedzenia znajdą zastosowanie do biegu zasiedzenia, który rozpoczął się przed wejściem w życie ustawy nowelizującej (art. 9 ustawy). Natomiast do przypadków zasiedzenia, które nastąpiło przed wejściem w życie ustawy nowelizującej, będą miały zastosowanie dziesięcioletnie i dwudziestoletnie okresy posiadania, przewidziane w art. 172 k.c. w brzmieniu obowiązującym przed tą datą.

Długość terminu zasiedzenia jest zależna od dobrej lub złej wiary posiadacza,
przy czym decydujące znaczenie dla oceny tej okoliczności ma moment objęcia nieruchomości w posiadanie. Zgodnie z utrwalonym poglądem dobra wiara posiadacza oznacza usprawiedliwione okolicznościami przekonanie o przysługiwaniu określonego prawa. Art. 7 k.c. przewiduje domniemanie dobrej wiary, które jak trafnie wskazano w judykaturze działa na rzecz przedsiębiorstwa przesyłowego (tak. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13/10.2005r., IC Ck 165/05 niepubl.) Akcentuje się również, że dla oceny dobrej lub złej wiary posiadacza ma znaczenie zgodność z prawem objęcia cudzej nieruchomości w posiadanie, mająca swe źródło, np. w ustawie z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości (jedn. tekst: Dz.U. z 1974 r. Nr 10, poz. 64 ze zm.) czy też ustawie z dnia 28 czerwca 1950 r. o powszechnej elektryfikacji wsi i osiedli (jedn. tekst: Dz.U. z 1954 r. Nr 32, poz. 135 ze zm.). Sąd w obecnym składzie nie podziela kierunku interpretacyjnego zakładającego a priori istnienie dobrej wiary przy obejmowaniu w posiadanie urządzeń przesyłowych. W ocenie Sądu, dostrzec bowiem trzeba, że nawet w poprzednim ustroju społeczno-gospodarczym własność prywatna była dostrzegana i uznawana przez prawodawcę, czego wyrazem było proklamowanie w art. 13 Konstytucji PRL z 1952 r. całkowitej ochrony własności osobistej obywateli. Uwzględniając odmienności wcześniejszego ustroju i znacząco większą rolę państwa, trudno jednak przypisywać organom państwa lub przedsiębiorstwom państwowym brak świadomości wkraczania w sferę własności prywatnej, jeżeli następowało to bez jakiejkolwiek podstawy prawnej. W tym stanie rzeczy nie można wymagać po upływie kilkudziesięciu lat od takich ingerencji od aktualnych właścicieli nieruchomości wykazywania braku podstawy prawnej podejmowanych działań. Przeciwnie, to na następcach prawnych podmiotów naruszających sferę własności powinien ciążyć obowiązek wykazania podstawy prawnej działań podejmowanych przez ich poprzedników. Stanowisko to nabiera szczególnej doniosłości w odniesieniu do działań z końcowych lat istnienia poprzedniego ustroju, gdy rola i świadomość własności prywatnej były nieporównanie większe niż w latach powojennych.

Momentem decydującym o istnieniu dobrej lub złej wiary poprzedników prawnych wnioskodawcy jest chwila przystąpienia do eksploatacji urządzeń przesyłowych, gdyż od tego momentu można mówić o korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia (art. 292 k.c.).

Przesłankami zasiedzenia służebności gruntowej są zatem: posiadanie służebności polegające na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia w zakresie odpowiadającym treści służebności oraz upływ oznaczonego w ustawie czasu, czyli 10 (20) lub 20 (30) lat, w zależności od tego czy posiadacz był w dobrej, czy w złej wierze.

Bezsporny w sprawie jest fakt, iż wnioskodawca nie posiada innego tytułu prawnego do korzystania z urządzeń przesyłowych usytuowanych na przedmiotowych działkach. Nie budzi również żadnej wątpliwości, iż w przedmiotowej sprawie spełniona została przesłanka polegająca na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia w zakresie odpowiadającym treści służebności. Żadna ze stron postępowania nie kwestionowała istnienia w chwili obecnej jak i wcześniej zarówno słupów, jak również lokalizacji linii energetycznych i ich charakterystyki.

W ocenie Sądu nie ulega również wątpliwości, że uczestnik w zakresie wszystkich linii energetycznych objętych niniejszym postępowaniem jest następcą prawnym Zakładów (...) - Zakładu (...). Poprzednik prawny wnioskodawcy stał się z mocy samego prawa samodzielnym podmiotem posiadającym prawo do składników mienia państwowego, którym dotychczas jedynie zarządzał w dniu 5 grudnia 1990 roku tj. w dniu w którym na podstawie art. 2 ust 1 i 2 ustawy z dnia 29 września 1990 roku o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczeniu nieruchomości (Dz.U. nr 79 , poz. 464 ze zm) nastąpiło „ uwłaszczenie” posiadanych do tej pory przez przedsiębiorstwa państwowe składników mienia państwowego pozostających do tego dnia w ich zarządzie. Decyzje uwłaszczeniowe wydane na podstawie z art. 2 ust. 3 cyt. ustawy miały jedynie charakter deklaratywny. Należy podkreślić, iż wnioskodawca załączył do wniosku decyzję Wojewody z dnia 08 marca 1996 roku (GP.II. ( (...)-2/3/96) wydaną na podstawie wskazanej powyżej ustawy. W uzasadnieniu wyroku z dnia 20 stycznia 2015 roku wydanego w sprawie V CSK 26/14 Sąd Najwyższy podkreślił, że do posiadania służebności stosuje się tylko odpowiednio przepisy o posiadaniu. W literaturze przeważa pogląd, że do posiadania nie stosuje się przepisu art. 349 -351 k.c. a nawet zapatrywanie, że nie stosuje się także przepisu art. 348 k.c. W przypadku zatem posiadania służebności przesyłowej w zasadzie wydanie rzeczy polega na przejęciu przedsiębiorstwa przesyłowego, którego użyteczność jest zwiększana przez korzystanie z cudzej nieruchomości w zakresie odpowiadającym służebności gruntowej (wyrok SN z 3 stycznia 1969 roku III CRN 271/68, OSNCP 1969, poz. 177). W orzecznictwie przyjmuje się przy tym, że posiadanie jest czynnością faktyczną co oznacza, że wszelkie wypadki uwłaszczenia z mocy ustawy oznaczają jednocześnie przeniesienie posiadania.

Sąd podziela pogląd wyrażony w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 24 maja 2013 r. (V CSK 287/12), iż ograniczenia we władaniu przez właściciela nieruchomością ujawniają się niewątpliwie już wtedy, gdy przedsiębiorca zajął oznaczoną część nieruchomości i rozpoczął prace związane z wznoszeniem urządzeń służących do przesyłania energii elektrycznej. Z tym też zdarzeniem należy wiązać początek biegu terminu do zasiedzenia służebności.

W niniejszej sprawie wnioskodawca domagał się ustalenia zasiedzenia służebności gruntowych o treści odpowiadającej służebności przesyłu linii napowietrznej średniego i niskiego napięcia. Wnioskodawca powoływał się na dobą wiarę, w związku z czym jego zdaniem do zasiedzenia doszło po upływie 10 lat i 20 lat od podłączenia poszczególnych odcinków linii do zasilania, tj. najpóźniej dnia:

-

12 stycznia 2002r. - względem linii napowietrznej średniego napięcia 15 kV kierunek (...) (odgałęzienie) posadowionej na działkach nr (...),

-

17 lutego 1987r. - względem linii napowietrznej i napowietrzno - kablowej niskiego napięcia 0,4 kV zasilanej ze stacji transformatorowej (...) oraz słupowej stacji transformatorowej (...), posadowionej na działkach nr (...),

-

14 marca 2004r. - względem linii napowietrznej średniego napięcia 15 kV kierunek (...), posadowionej na działce nr (...).

-

31 marca 2003r . - względem linii napowietrznej średniego napięcia 15 kV kierunek (...) (linia główna) posadowionej na działce nr (...).

Sąd jako początek biegu terminu zasiedzenia służebności przyjął terminy wskazane przez wnioskodawcę, albowiem wnioskodawca na tę okoliczność przedłożył stosowne dokumenty. Ponadto pełnomocnik wnioskodawców oświadczył, iż uczestnicy nie kwestionują początku okresu objęcia służebności w posiadanie, a mianowicie daty:

-

12 stycznia1982r. - względem linii napowietrznej średniego napięcia 15 kV kierunek (...) (odgałęzienie) posadowionej na działkach nr (...),

-

17 lutego 1977r. - względem linii napowietrznej i napowietrzno - kablowej niskiego napięcia 0,4 kV zasilanej ze stacji transformatorowej (...) oraz słupowej stacji transformatorowej (...), posadowionej na działkach nr (...),

-

14 marca 1984r. - względem linii napowietrznej średniego napięcia 15 kV kierunek (...), posadowionej na działce nr (...).

-

31 marca 1983r. - względem linii napowietrznej średniego napięcia 15 kV kierunek (...) (linia główna) posadowionej na działce nr (...).

W ocenie Sądu w oparciu o poczynione ustalenia, wnioskodawca nie legitymował się jakimkolwiek dokumentem, na podstawie którego uzyskał możliwość korzystania z nieruchomości uczestników. Dlatego zdaniem Sądu wnioskodawca nie miał też podstaw przyjmować, że przysługuje mu uprawnienie do korzystania z nieruchomości w zakresie odpowiadającym służebności przesyłu, nie mogła zatem zostać mu przypisana dobra wiara. (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z 6 września 2013 roku V CSK 440/12). Wnioskodawca nie wykazał również by posiadał zgodę poprzedniego właściciela nieruchomości na posadowienie urządzeń. Zdaniem Sądu, jeżeli powołujący się na dobrą wiarę wnioskodawca – Przedsiębiorstwo (...) dysponujące obsługą prawną powołał takie okoliczności, które w żaden sposób nie usprawiedliwiają jego przeświadczenia o istnieniu tytułu prawnego do korzystania z nieruchomości, to uznać trzeba, że domniemanie wynikające z art. 7 k.c. zostało wzruszone. Podobne zapatrywania prawne dotyczące złej wiary sformułował Sąd Okręgowy w Toruniu w sprawie sygn. akt VIII Ca 666/13. Uczestnicy dodatkowo oświadczyli, iż ani oni, ani ich poprzednicy prawni nigdy nie wyrazili zgody na korzystanie z nieruchomości w zakresie odpowiadającym służebności przesyłu.

W konsekwencji Sąd przyjął, że przystąpienie do eksploatacji linii wysokiego napięcia nastąpiło bez podstawy prawnej, a poprzednikom wnioskodawcy należy przypisać złą wiarę. Bieg terminu zasiedzenia dla posiadacza w złej wierze wynosił 20 lat. Ponieważ w dniu 1 października 1990 roku, tj. wraz z wejściem w życie ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 55, poz. 321 ze zm.) nastąpiło wydłużenie terminu zasiedzenia do dwudziestu i trzydziestu lat dla posiadaczy w złej wierze (art. 172 k.c. w aktualnym brzemieniu), a wydłużone terminy zasiedzenia znajdowały zastosowanie do biegu zasiedzenia, który rozpoczął się przed wejściem w życie ustawy nowelizującej, uznać należało, iż termin zasiedzenia co do wszystkich służebności o treści odpowiadającej służebnościom przesyłu – wszystkich linii uległ wydłużeniu do lat 30 i ostatecznie upłynął w dniach:

-

12 stycznia 2012r. - względem linii napowietrznej średniego napięcia 15 kV kierunek (...) (odgałęzienie) posadowionej na działkach nr (...),

-

17 lutego 2007r. - względem linii napowietrznej i napowietrzno - kablowej niskiego napięcia 0,4 kV zasilanej ze stacji transformatorowej (...) oraz słupowej stacji transformatorowej (...), posadowionej na działkach nr (...),

-

14 marca 2014r. - względem linii napowietrznej średniego napięcia 15 kV kierunek (...), posadowionej na działce nr (...).

-

31 marca 2013r. - względem linii napowietrznej średniego napięcia 15 kV kierunek (...) (linia główna) posadowionej na działce nr (...).

Jak już powyżej wskazano, treść służebności przesyłu i opis ich przebiegu nie były sporne między wnioskodawcą a uczestnikami.

Ponieważ w dniu 3 sierpnia 2008r. ustawą z dnia 30 maja 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 116, poz. 731) wprowadzono do polskiego porządku prawnego służebność przesyłu – art. art. 305 ¹ k.c., co do służebności, których termin zasiedzenia upływał po tym dniu, tj.

-

względem linii napowietrznej średniego napięcia 15 kV kierunek (...) (odgałęzienie) posadowionej na działkach nr (...),

-

względem linii napowietrznej średniego napięcia 15 kV kierunek (...), posadowionej na działce nr (...).

-

względem linii napowietrznej średniego napięcia 15 kV kierunek (...) (linia główna) posadowionej na działce nr (...).

należało stwierdzić nabycie w drodze zasiedzenia służebności przesyłu, a nie służebności gruntowej o treści odpowiadającej służebności przesyłu, o co zresztą z ostrożności procesowej wnosił pełnomocnik wnioskodawcy.

Sąd nie podzielił poglądu pełnomocnika uczestników ad. 1 i 2, iż niedopuszczalne jest zaliczanie posiadania przez przedsiębiorstwo państwowe wykonywanego przed datą 01.02.1989, okresu potrzebnego do nabycia służebności przez następcę prawnego tego przedsiębiorstwa. Pełnomocnik powołał się między innymi na orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 9 grudnia 2009r. (IV CSk 291/09). Wskazać należało, iż z powołanego orzeczenia wynika jedynie, iż przedsiębiorstwa państwowego w okresie do 1 lutego 1989r. nie można uznać za samoistnego posiadacza nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści służebności gruntowej. Z tezy tego orzeczenia wynika, iż przedsiębiorcy nie mogą doliczać okresu posiadania przedsiębiorstwa państwowego przed 1 lutym 1989r., ale nie ma przeszkód do doliczenia okresu posiadania przez Skarb Państwa.

Pogląd taki między innymi podziela również Sąd Okręgowy w Toruniu (postanowienie z dnia 29 marca 2017r. sygn. akt VIII Ca13/17), w którym podkreślił, iż również w innych orzeczeniach Sąd Najwyższy konsekwentnie przyjmował, iż osoba prawna, która przed dniem 1 lutego 1989r. mając status państwowej osoby prawnej nie mogła nabyć (także w drodze zasiedzenia) własności nieruchomości, może do okresu samoistnego posiadania wykonywanego po dniu 1 lutego 1989r. doliczyć okres posiadania Skarbu Państwa sprzed tej daty. Stanowisko te wyrażone zostało w szczególności właśnie w odniesieniu do przedsiębiorstw energetycznych i innych przedsiębiorstw przesyłowych, które do dnia wejścia w życie ustawy z dnia 31 stycznia 1989r. korzystały ze służebności przesyłu w ramach zarządu mienieniem państwowym w imieniu i na rzecz Skarbu Państwa, a więc w istocie były dzierżycielami w rozumieniu art. 338 kc oraz ze względu na treść art. 128 kc nie mogły nabyć na swoją rzecz własności ani innych praw rzeczowych. (wyroki Sądu Najwyższego z dnia 31 maja 2006r., IV CSK 149/05 z dnia 8 czerwca 2005r., postanowienia z dnia 25 stycznia 2006r., I CSK 11/05). Zatem zgodnie z utrwaloną linią orzecznictwa dopuszczalne jest zaleczenie do okresu posiadania służebności odpowiadającej treścią służebności przesyłu, okresu posiadania przez Skarb Państwa przed dniem 1 lutego 1989r. jeśli nastąpiło przeniesienie posiadania, natomiast niedopuszczalne jest przed tą datą doliczenie okresu dzierżenia przez przedsiębiorstwa państwowe władnące mieniem państwowym w ramach sprawowanego zarządu. (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 października 2011r., V CSk 502/10).

W niniejszej sprawie wszystkie nieruchomości od dat początkowych objęcia w posiadanie służebności przez poprzednika prawnego wnioskodawcy, stanowiły własność osób prywatnych. Zatem tym bardziej sytuacja niemożności doliczenia posiadania przez poprzednika prawnego wnioskodawcy – państwowego przedsiębiorstwa przesyłowego nie miała miejsca.

Mając na uwadze wskazane okoliczności wniosek podlegał uwzględnieniu o czym orzeczono na podstawie art. 292 kc w zw. z art. 172 kc w zw. z art. 176 kc i art. 305 ⁴ kc w zw. z art. 292 kc w zw. z art. 172 kc w zw. z art. 176 kc jak w punktach 1 – 8 sentencji postanowienia.

O kosztach postępowania orzeczono jak w punkcie II sentencji postanowienia na podstawie art. 520§ 1 kpc gdyż – mimo sprzeczności interesów stron – Sąd nie dostrzegł podstaw do odstąpienia od ogólnej zasady postępowania nieprocesowego przewidującej ponoszenie przez każdego z uczestników kosztów postępowania związanych ze swoim udziałem w sprawie. W postępowaniu nieprocesowym nie ma dwóch przeciwstawnych sobie stron, dlatego też nie można mówić o przegrywającym, który powinien zwrócić koszty postępowania wygrywającemu (art. 98 § 1). Przeciwnie, z treści całego art. 520 kpc wynika, że ustawodawca zakłada, że w zasadzie uczestnicy postępowania są w tym samym stopniu zainteresowani jego wynikiem, a orzeczenie sądu udziela ochrony prawnej każdemu uczestnikowi. Dlatego ten, kto poniósł koszty sądowe lub koszty zastępstwa procesowego nie uzyska zwrotu wydanych kwot od innego uczestnika, ale i nie jest obowiązany do zwracania kosztów poniesionych przez innego uczestnika.

ZARZĄDZENIE

1.  odnotować w kontrolce uzasadnień,

2.  odpis postanowienia wraz z uzasadnieniem doręczy:

-

pełn. uczestników adw. Z. R..

3.  Skserować działy I- O i II księga wieczystych (...)/, (...), (...) i kserokopie dołączyć do akt sprawy a księgi zwrócić do V Wydziału Ksiąg Wieczystych,

4.  przedłożyć z apelacją lub za 20 dni.

C., dnia 19 stycznia 2018r.