Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 lutego 2016 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy składzie:

po rozpoznaniu w dniu 15 lutego 2016 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa małoletnich K. G. (1) i K. G. (2) reprezentowanych przez przedstawicielkę ustawową A. K.

przeciwko A. G. (1)

o podwyższenie alimentów

oraz w powództwa wzajemnego A. G. (1)

przeciwko małoletnim K. G. (1) i K. G. (2) reprezentowanym przez przedstawicielkę ustawową A. K.

o obniżenie alimentów

na skutek apelacji A. G. (1)

od wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb.

z dnia 24 listopada 2015 roku, sygn. akt III RC 480/15

zmienia zaskarżony wyrok w punkcie pierwszym sentencji w ten sposób, że zasądzone od pozwanego na rzecz małoletniej powódki K. G. (2) alimenty w podwyższonej wysokości w kwocie po 400 złotych miesięcznie obniża do kwoty po 360 ( trzysta sześćdziesiąt) złotych miesięcznie a w pozostałym zakresie powództwo i apelację oddala, znosząc wzajemnie między stronami koszty procesu za instancję odwoławczą.

SSO Jarosław Gołębiowski

SSA w SO Grzegorz Ślęzak SSO Dariusz Mizera

Na oryginale właściwe podpisy

Sygn. akt. II Ca 58/16

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 24 listopada 2015 roku Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb. po rozpoznaniu sprawy z powództwa K. G. (1) i K. G. (2) - reprezentowanych przez przedstawicielkę ustawową A. K. przeciwko A. G. (1) o podwyższenie alimentów oraz z powództwa wzajemnego A. G. (2) przeciwko K. G. (3) i K. G. (4) - reprezentowanych przez przedstawicielkę ustawową A. K. o obniżenie alimentów

1. podwyższył alimenty od pozwanego A. G. (1) na rzecz Jego małoletnich dzieci K. G. (2) i K. G. (1), ostatnio ustalone ugodą z dnia 2 grudnia 2009 roku, zawartą przed Sądem Rejonowym w Człuchowie w sprawie IIIRC 289/09, na rzecz małoletniej K. G. (2) z kwoty po 280 złotych miesięcznie do kwoty po 400 złotych miesięcznie i na rzecz małoletniego K. G. (1) z kwoty po 280 złotych miesięcznie do kwoty po 360 (trzysta sześćdziesiąt) złotych miesięcznie, poczynając od dnia 4 września 2015 roku,

2. oddalił powództwo o podwyższenie alimentów w pozostałej części,

3. oddalił w całości powództwo wzajemne o obniżenie alimentów,

4. koszty procesu między stronami wzajemnie zniósł,

5. nie obciążył stron nieuiszczonymi kosztami sądowymi, które przejmuje na rachunek Skarbu Państwa,

6. wyrokowi w punkcie 1 sentencji nadał rygor natychmiastowej wykonalności.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego.

Ugodą z dnia 02 grudnia 2009 roku, zawartą przed Sądem Rejonowym w Człuchowie (-k.16 verte akt sprawy III RC 288/09 tegoż Sądu), pozwany A. G. (1) zobowiązał się łożyć w miejsce dotychczas ustalonego obowiązku alimentacyjnego wyrokiem Sądu Okręgowego w Słupsku z dnia 09 marca 2009 roku, w sprawie 1 RC 1077/07, na rzecz małoletnich powodów: K. G. (5) i K. G. (1), tytułem alimentów, kwoty po 280 złotych miesięcznie na rzecz każdego z nich, łącznie 560 złotych miesięcznie, płatne do dnia 15-go każdego miesiąca, do rąk przedstawiciela ustawowego A. G. (3), poczynając od dnia 01 grudnia 2009 roku, z odsetkami ustawowymi w przypadku zwłoki w płatności każdej z rat.

W związku z treścią powyższej ugody Sąd Rejonowy w Człuchowie, postanowieniem z dnia 02 grudnia 2009 roku m.in., umorzył postępowanie w sprawie.

Wówczas małoletnia powódka K. G. (2) (urodzona (...)) miała 11 lat i uczęszczała do szkoły podstawowej. Małoletni K. G. (1) (urodzony (...)) miał 4 lata i uczęszczał do przedszkola, za które należność wynosiła 160 złotych miesięcznie. Urodził się bez uszu, nie miał przewodów zewnętrznych, tylko małe wyrostki. Korzystał ze specjalnego aparatu do słyszenia, którego naprawa kosztowała 200 złotych i którą w połowie sfinansował pozwany A. G. (1).

A. G. (3) - przedstawicielka ustawowa małoletnich powodów mieszkała razem z nimi w wynajętym mieszkaniu, położonym na drugim piętrze budynku znajdującego się w C. przy ul. (...), o pow. 47,66 m2, składającym się z dwóch pokoi, kuchni, łazienki. Czynsz najmu wynosił 800 złotych miesięcznie.

Przebywała na urlopie wychowawczym z tytułu opieki nad niepełnosprawnym synem K. i z tego tytułu otrzymywała dodatek w wysokości 400,00 złotych miesięcznie. Pobierała również zasiłek rodzinny na dziecko w wysokości 112 złotych miesięcznie, dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego w wysokości 60 złotych miesięcznie, zasiłek pielęgnacyjny w wysokości 153 złote oraz dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego w kwocie 100 złotych.

Pozwany A. G. (1), z zawodu piekarz, mieszkał sam w lokalu nr (...), położonym w C. przy ul. (...). Czynsz za w/w lokal wynosił 120,00 złotych miesięcznie. Należność za energię elektryczną 120 złotych, co drugi miesiąc, za wodę 50 złotych miesięcznie.

Był zatrudniony na czas nieokreślony w Piekarni - Cukierni (...) J. w C. z wynagrodzeniem brutto 1276,00 złotych, netto 954,96 złotych.

Aktualnie małoletnia powódka K. G. (2) ma 17 lat i jest uczennicą klasy drugiej Technikum (...)wP. Cena biletu miesięcznego wynosi 76,50 złotych.

Generalnie jest zdrowa. W kwietniu i maju bieżącego roku miała wykonane 2 zabiegi, z uwagi na wrastanie paznokci u nóg. Całkowite koszty z nimi związane wyniosły około 2 000 złotych. Z uwagi na konieczność szybkiej ich realizacji nie zostały wykonane w ramach NFZ.

Nie uczęszcza na korepetycje.

Na ubrania dla powódki matka przeznacza kwotę do 100 złotych miesięcznie (ostatnio kupiła jej sweter i spodnie za 128,00 złotych), na podręczniki wydała 500 złotych, zeszyty 15-20 złotych, ubezpieczenie 40 złotych. Opłata na Komitet Rodzicielski wynosi 100 złotych. K. G. (2) posiada telefon komórkowy. Otrzymuje kieszonkowe w kwocie 50 złotych miesięcznie.

Małoletni K. G. (1) ma aktualnie 10 lat i jest uczniem klasy czwartej Szkoły Podstawowej im. H.w G.. Dojeżdża do szkoły busem.

Orzeczeniem Powiatowego Zespołu Ds. Orzekania o Niepełnosprawności w P.z dnia 25 lutego 2013 roku został zaliczony do osób niepełnosprawnych. Niepełnosprawność datuje się od urodzenia.

Chłopiec wymaga stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.

Korzysta ze specjalnych aparatów słuchowych (implantów). Raz na trzy miesiące matka kupuje do nich baterie. W dniu 04 września 2014 roku została wystawiona faktura za naprawę procesora dźwięku oraz linki zabezpieczającej do procesorów B. opiewająca na kwotę 2050,00 złotych.

Poprzedni aparat, z którego korzystał syn stron, zakupiony za kwotę 33 000 złotych ze środków pochodzących z drobnych darowizn, został oddany wraz z opaską do nieodpłatnego korzystania innemu dziecku.

Jest on pod opieką Poradni (...) w związku z tym, że traci głos. Miesięcznie koszty jego leczenia oscylują wokół kwoty 150,00 złotych. Stosuje m.in. maść N., preparat do nawilżania krtani, do strun głosowych, ten ostatni kosztuje 30 złotych, bierze tabletki do gardła, które kosztują 18 złotych. Niezbędna mu jest maść w aerozolu na otwarte rany w ilości 3 sztuk miesięcznie. Cena jednego opakowania wynosi 21 złotych. Do codziennej pielęgnacji używa maści T. za około 20 złotych.

Za podręczniki do języka niemieckiego i religii matka chłopca zapłaciła 70 złotych. Pozostałe otrzymał nieodpłatnie. Zakupiła mu plecak do szkoły za kwotę 50 złotych, piórnik za 15 złotych. Za wszystko zapłaciła około 100,00 złotych. Ubezpieczenie małoletniego powoda w szkole wynosi 32,00 złote.

Małoletni wraz z matką, ich ojczymem zamieszkują w domu jednorodzinnym położonym w K., gmina G., stanowiącym składnik gospodarstwa rolnego należącego do brata męża A. K.. Zajmują oni pokoje na piętrze domu. Na parterze zamieszkują teściowie przedstawicielki ustawowej wraz z drugim synem i dziadkiem męża A. K.. Z kuchni i łazienki korzystają wspólnie.

Partycypują w kosztach utrzymania domu. Mąż A. K. przekazał swoim rodzicom na opał kwotę 1 000 złotych. Dołożył się też do zakupu drewna. Należność za wodę wynosi 150 złotych za dwa miesiące, za wodę 150 złotych za 6 miesięcy, gaz ok. 60-80 złotych miesięcznie. Teściowie A. K. pomagają im finansowo, dają np. 100 złotych, kupują naprzemiennie z nią żywność. Otrzymują także od nich jajka, drób.

A. K. otrzymuje z Ośrodka Pomocy Społecznej w G. świadczenie pielęgnacyjne w wysokości 1 200 złotych miesięcznie oraz zasiłek pielęgnacyjny w wysokości 153 złote.

Mąż A. K. pracuje w Elektrowni (...), zarabia około 3 000 złotych miesięcznie. Nie osiągają innych dochodów. Nie mają wspólnych dzieci. Są właścicielami samochodu osobowego marki M. z 1998 roku. Innego majątku, oszczędności, kosztowności nie posiadają. Nie są udziałowcami w spółkach prawa handlowego. Urlop spędzają u rodziców przedstawicielki ustawowej małoletnich powodów w C.. Wyjeżdżają na wycieczki organizowane przez zakład pracy Jej męża. A. K. leczy się prywatnie u psychiatry. Wizyta u lekarza kosztuje 100 złotych, zaś miesięcznie koszt leczenia wynosi 45 złotych.

Pozwany, powód wzajemny A. G. (1) ma 47 lat. Z zawodu jest piekarzem. Zamieszkuje, jak poprzednio, w lokalu stanowiącym jego majątek osobisty, nabyty przed zawarciem związku małżeńskiego z matką dzieci. Koszty związane z jego utrzymaniem wynoszą około 300 złotych miesięcznie (czynsz 100 złotych, energia elektryczna 60 złotych, kablówka 52 złote, woda 60 złotych, Internet 35 złotych, RTV-20 złotych). Na wyżywienie przeznacza on około 200 złotych miesięcznie, leki 60 złotych miesięcznie, ubranie 20 złotych miesięcznie, telefon 50 złotych miesięcznie. Łącznie czyni to kwotę 657 złotych miesięcznie.

Spłaca kredyt w wysokości 5 000 złotych. Rata kredytu wynosi 300 złotych miesięcznie. Rok temu kupił dzieciom na raty komputer za kwotę 1 200 złotych, które zostały już spłacone.

Ożenił się po raz drugi. Związek małżeński został zawarty 24 sierpnia 2013 roku. Umową majątkową małżeńską z dnia 19 sierpnia 2013 roku, zwartą przed notariuszem J. A., w Jego Kancelarii Notarialnej w C., za numerem rep. (...), wyłączyli wspólność ustawową w swoim małżeństwie i ustanowili rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków, o której mowa w art. 51 ² -51 ⁵ k.r.o., jako ustrój obowiązujący w ich przyszłym małżeństwie.

Żona A. G. (1) mieszka z rodzicami, 20-letnim synem w domu jednorodzinnym położonym w C.. Jest właścicielką samochodu osobowego V. (...), rok produkcji 2005, w którym pozwany, powód wzajemny jeździ jako pasażer. Jest prawnikiem. W bieżącym roku zdała na aplikację radcowską. Widują się z pozwanym, powodem wzajemnym codziennie. Dzieci wspólnych nie mają.

W wyroku rozwodowym zostały ustalone kontakty A. G. (1) z dziećmi. Aktualnie nie są przez niego realizowane. Pozwany, powód wzajemny spotyka się z nimi na krótko w czasie wakacji/Świąt podczas pobytu byłej żony u Jej rodziców w C.. Raz na tydzień, dwa tygodnie dzwoni do dzieci. Babcia tacierzysta, gdy spotyka się z wnukami daje im 20;50 złotych. Ona również wspiera finansowo swojego syna kwotami 50-100 złotych.

A. G. (1) jest w dalszym ciągu zatrudniony w Piekarni -Cukierni (...) B. J. z siedzibą w C., z wynagrodzeniem 1750,00 złotych brutto, 1286,16 złotych netto.

Orzeczeniem Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w C. z dnia 29 stycznia 2015 roku został zaliczony do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności od 07 sierpnia 2012 roku, ze wskazaniem na pracę w warunkach pracy chronionej oraz korzystanie z usług socjalnych, opiekuńczych, terapeutycznych i rehabilitacyjnych świadczonych przez sieć instytucji pomocy społecznej, organizacje pozarządowe oraz inne placówki.

W dniu 16 kwietnia 2011 roku otrzymał on od lekarza pediatry skierowanie do Poradni Neurologicznej z rozpoznaniem bóle głowy - nadciśnienie, celem konsultacji i ew. diagnozy.

Z kolei w dniu 19 lutego 2013 roku została wystawiona przez specjalistę chirurgii ogólnej i onkologicznej informacja dla lekarza kierującego, dotycząca A. G. (1) z powodu rozpoznania u niego naczyniaka - żylaka uda lewego z zaleceniem dalszego leczenia w poradni chorób naczyń.

Pozwany, powód wzajemny nie jest udziałowcem w żadnej spółce prawa handlowego.

Dokonując powyższych ustaleń Sąd opierał się na, powołanych wyżej, orzeczeniach, zaświadczeniach, fakturach, paragonach, których wiarygodność i moc dowodowa nie budzi najmniejszych zastrzeżeń.

Podstawę ustaleń faktycznych w sprawie niniejszej stanowią również wyjaśnienia A. K. przedstawicielki ustawowej małoletnich powodów, jako korespondujące z powołanym wyżej materiałem dowodowym.

Jeśli natomiast chodzi o wyjaśnienia pozwanego i powoda wzajemnego A. G. (1), to Sąd dał im wiarę w takim zakresie, w jakim były one logiczne, zgodne z doświadczeniem życiowym, pozostałymi dowodami i w takim zakresie oparł się na nich czyniąc swoje ustalenia. Pominął je natomiast w części, jakiej odnosiły się one do prowadzenia wspólnie z żona gospodarstwa domowego. Zdaniem Sądu, powód, przecząc powyższemu faktowi chciał podwyższyć koszty związane z Jego utrzymaniem. Poza tym, Jego wyjaśnienia w tym zakresie są niespójne. Sam stwierdził bowiem również, że spotyka się z żoną codziennie (por. nagranie audio-video z dnia 18 listopada 2015 roku 00:33:39 -k.30).

Nie zasługują również na wiarę Jego wyjaśnienia dotyczące konieczności zaciągania przez niego kredytów celem realizacji obowiązku alimentacyjnego. Suma wskazanych przez pozwanego, powoda wzajemnego wydatków, związanych z Jego utrzymaniem (657 złotych) oraz płaconych przez niego alimentów w dotychczasowej wysokości (560 złotych) nie przekracza bowiem kwoty najniższego wynagrodzenia, które w 2014 roku oscylowało wokół kwoty 1 250 złotych a w bieżącym roku kwoty 1 290 złotych.

Poza tym osoba, która zaciąga kredyt musi liczyć się z obowiązkiem jego spłaty a zatem mieć zagwarantowane środki na ten cel.

Powyższe oznacza, że realne dochody A. G. (1) były wyższe co najmniej o kwoty, które przeznaczał na spłatę zaciągniętych przez niego kredytów (w kwocie 5 000 złotych; kredytu zaciągniętego w 2014 roku na zakup komputera, który został już przez niego w całości spłacony). Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 12 listopada 1976 roku (III CRN 236/76), zadłużenie bankowe pozwanego nie może powodować ograniczenia należnych małoletnim powodom środków utrzymania i wychowania.

Sąd Rejonowy zważył, iż stosownie do treści art. 138 k.r.o. podstawą zmiany orzeczenia dotyczącego obowiązku alimentacyjnego jest zmiana stosunków tj. zmiana okoliczności, od których zależy istnienie i zakres obowiązku alimentacyjnego. Przez zmianę stosunków należy zatem rozumieć zmianę w zakresie zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego tj. zwiększenie lub zmniejszenie tych możliwości oraz zmianę w zakresie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego (art. 135 k.r.o.). Ważne jest by zmiana ta nastąpiła po dacie uprawomocnienia się wyroku zasądzającego poprzednio alimenty. Zmiana orzeczenia dopuszczalna jest bowiem tylko w razie zmiany stosunków powstałych po jego wydaniu, a jej ustalenie następuje poprzez porównanie stosunków obecnych z warunkami i okolicznościami uprzednio istniejącymi.

W sprawie będącej przedmiotem osądu, od daty ostatnio ustalonych alimentów na rzecz małoletnich powodów K. G. (2) i K. G. (1) upłynął bez mała okres 6 lat. K. zalicza się już do młodzieży, skończyła 17 lat, dojeżdża do Szkoły Ponadgimnazjalnej w P. i jej potrzeby są zdecydowanie wyższe od potrzeby 11 -letniego dziecka, które uczęszcza do Szkoły Podstawowej. Podobnie rzecz się ma w przypadku K.. Z przedszkolaka stał się uczniem IV klasy Szkoły Podstawowej. Poza tym koszty jego utrzymania, z racji niepełnosprawności są wyższe od jego rówieśników, z uwagi na konieczność nabywania preparatów, maści i innych środków niezbędnych do utrzymania w należytym stanie Jego narządu słuchu, baterii do implantów oraz ponoszenia kosztów związanych z prawidłowym funkcjonowaniem aparatu słuchowego.

Upływ czasu powoduje zresztą w naturalny sposób wzrost potrzeb finansowych związanych z nauką, co z kolei pociąga za sobą konieczność zwiększonych wydatków (wyrok SN z dnia 01 czerwca 1965 roku, I CZ 135/64).

Zakres potrzeb dziecka, które powinny być przez rodziców zaspakajane, wyznacza treść art. 96 k.r.o. według którego rodzice w zależności od swoich możliwości są obowiązani zapewnić dziecku środki do zaspokojenia zarówno jego potrzeb fizycznych (wyżywienia, mieszkania, odzieży, higieny osobistej, leczenia w razie choroby), jak i duchowych (kulturalnych), a także środki wychowania (kształcenia ogólnego, zawodowego), według zdolności, a także są zobowiązani do dostarczania rozrywek i zaspokajania potrzeby wypoczynku. Kryterium oceny, w jakim stopniu w/w potrzeby są usprawiedliwione w konkretnym przypadku stanowią wiek, miejsce pobytu dziecka, jego środowisko i cały szereg okoliczności danego przypadku, (por. też tezę IV uchwały SN z 16 grudnia 1987 roku, III CZP 91/86).

Biorąc pod uwagę powyższe kryteria a także wiek, stopę życiową rodziców małoletnich powodów, pozwanych wzajemnych Sąd określił usprawiedliwione potrzeby małoletniej córki stron na kwotę około 800 złotych miesięcznie, a małoletniego K. na kwotę około 750 złotych (mając m.in. na względzie także konieczność dodatkowych wydatków związanych z Jego stanem zdrowia, kalectwem, wskazanymi już wyżej plus konieczność wymiany raz na trzy miesiące baterii do implantów oraz naprawy procesora dźwięku).

Odnośnie natomiast „możliwości zarobkowych i majątkowych" pozwanego, powoda wzajemnego podkreślić trzeba, że przez możliwości te rozumieć należy nie tylko zarobki i dochody rzeczywiście uzyskiwane ze swojego majątku, lecz też zarobki i te dochody, które osoba zobowiązana może i powinna uzyskiwać przy dołożeniu należytej staranności i przestrzegania zasad prawidłowej gospodarki oraz stosownie do swoich sił umysłowych i fizycznych.

Idąc powyższym tokiem rozumowania, wzrosły, zdaniem Sądu, możliwości zarobkowe pozwanego, powoda wzajemnego.

Po pierwsze, od 2009 roku, kiedy to A. G. (1) zgodził się płacić na rzecz swoich małoletnich dzieci alimenty w łącznej kwocie 560 złotych, jego wynagrodzenie za pracę netto wzrosło z kwoty 954,96 złotych do kwoty 1 286,16 złotych tj. o 331,20 złotych.

Jest on w dalszym ciągu zatrudniony w piekarni, w której pracował zanim został zaliczony do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności i gdzie ma możliwość uzyskiwania dodatkowych dochodów przygotowując chociażby zaczyny na chleb (por. nagranie audio -video z dnia 18 listopada 2015 roku -00:53:55 wyjaśnienia A. K. - k.30). Poza tym, w orzeczeniu o stopniu niepełnosprawności nie stwierdzono, że jest on niezdolny do żadnej pracy a jedynie zawarte jest wskazanie co do zatrudnienia w warunkach pracy chronionej.

Podkreślić również należy, że pozwany, powód wzajemny jest osobą młodą, dyspozycyjną i przy dołożeniu należytej staranności ma możliwość znalezienia lepiej płatnej pracy w warunkach pracy chronionej, tym bardziej, że Jego żona zamieszkuje w większym mieście, gdzie rynek pracy jest szerszy niż w C.. Dlatego też Sąd określił jego możliwości zarobkowe w granicach co najmniej 1 700 złotych miesięcznie.

W tym stanie rzeczy uznał, że jest on w stanie płacić alimenty na rzecz małoletnich powodów, pozwanych wzajemnych jedynie o 200 złotych wyższe od dotychczasowych, tj. w łącznej kwocie 760 złotych miesięcznie. Pierwsza z wymienionych kwot stanowi niespełna 2/3 wzrostu wynagrodzenia A. G. (1) w stosunku do 2009 roku, kiedy to po raz ostatni były ustalone alimenty na ich rzecz (200 zł :330 zł).

Poza tym, na podkreślenie zasługuje fakt, iż stopa wzrostu świadczenia alimentacyjnego odpowiada także w przybliżeniu stosunkowi, o jaki wzrosło na przełomie 6 lat najniższe wynagrodzenie.

Dodatkowo podkreślić należy, że rodzice nie mogą uchylić się od obowiązku alimentacyjnego na tej podstawie, że wykonywanie tego obowiązku stanowiłoby dla nich nadmierny ciężar. Są obowiązani podzielić się z dzieckiem nawet najmniejszymi dochodami.

Określając podwyższoną kwotę świadczeń alimentacyjnych na rzecz małoletniego powoda K. G. (1) Sąd wziął pod uwagę również kwotę zasiłku pielęgnacyjnego, jaki otrzymuje na niego A. K.. W jego ocenie, matka chłopca, zważywszy na jego niepełnosprawność winna w mniejszym stopniu niż ojciec partycypować w finansowych kosztach jego utrzymania albowiem swój obowiązek alimentacyjny wypełnia także poprzez osobiste starania o Jego utrzymanie i wychowanie (art. 135 § 2 k.r.o.). Tymczasem kontakty ojca z dziećmi są sporadyczne.

W tym stanie rzeczy i na podstawie, powołanych wyżej, przepisów Sąd podwyższył alimenty od pozwanego A. G. (1) na rzecz Jego małoletnich dzieci K. G. (2) i K. G. (1), ostatnio ustalone ugodą z dnia 02 grudnia 2009 roku, zawartą przed Sądem Rejonowym w Człuchowie w sprawie III RC 289/09, na rzecz małoletniej K. G. (2) z kwoty po 280 złotych miesięcznie do kwoty po 400 złotych miesięcznie i na rzecz małoletniego K. G. (1) z kwoty po 280 złotych miesięcznie do kwoty po 360 złotych miesięcznie, poczynając od dnia 04 września 2015 roku.

Dalej idące żądanie w tym przedmiocie oraz w całości powództwo wzajemne o obniżenie alimentów, jako niezasadne, Sąd oddalił.

O kosztach procesu orzekł zgodnie z treścią art. 100 k.p.c.

Mając na uwadze charakter sprawy niniejszej, sytuację materialną stron, Sąd skorzystał z dobrodziejstwa płynącego z art. 113 ust. 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. z 2010 roku nr 90, poz. 594 z późniejszymi zmianami) i nie obciążył ich nieuiszczonymi kosztami sądowymi (w tym pozwanego, powoda wzajemnego A. G. (1) opłatą od pozwu wzajemnego) które przejął na rachunek Skarbu Państwa.

Na podstawie zaś art. 333 § 1 pkt 1 nadal wyrokowi w punkcie pierwszym sentencji rygor natychmiastowej wykonalności.

Apelację od powyższego orzeczenia wniósł pozwany zaskarżając je w części co do pkt: 1, 2, 3 i 6 wyroku zarzucając:

- błąd w ustaleniach faktycznych sprawy przez błędne przyjęcie, że pozwany A. G. (1) ( będącym powodem w zakresie powództwa wzajemnego ) jest w stanie sprostać finansowo opłacaniu alimentów w kwocie 400,00 zł miesięcznie na rzecz małoletniej K. G. (2) oraz 360 zł miesięcznie na rzecz małoletniego K. G. (1) - podczas gdy sytuacja finansowa zobowiązanego jest na tyle trudna, że alimenty w tej wysokości przekraczają jego zdolności i możliwości zarobkowe;

- niewyjaśnienie wszystkich istotnych okoliczności sprawy, polegających głównie na braku uwzględnienia jedynego zawodu wyuczonego i wykonywanego w chwili wydania wyroku przez Sąd 1 Instancji przez A. G. (1), tj. piekarza/cukiernika w kontekście jego obecnej niepełnosprawności ( fizycznej i psychicznej) w zw. z art. 15 ust 2-3 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych - Sąd I Instancji zupełnie pominął istotny fakt, że możliwości zarobkowe A. G. (1) ze względu na chorobę ( zły stan psychofizyczny ) dramatycznie zmalały, ponadto osoby niepełnosprawne w Polsce mają duże trudności w znalezieniu zatrudnienia; „

- bezpodstawne prawnie i faktycznie stwierdzenie Sądu I Instancji, że osoba o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności może sobie dorobić stanowi swoiste podżeganie do naruszenia prawa, albowiem Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych w przepisie art. 66 nakazuje w sprawach nieuregulowanych stosować odpowiednio m.in. Kodeks pracy. Stąd też w przypadku naruszenia wymiaru czasu pracy osób niepełnosprawnych w stopniu umiarkowanym, zastosowanie znajdzie art. 281 pkt 5 k.p., który za wykroczenie uznaje naruszenie przepisów o czasie pracy;

- przedstawione na rozprawie przez matkę-małoletnich powodów rachunki mają charakter okazjonalny i nie powinny mieć wpływu na wysokość miesięcznych alimentów albo pokrywane są z przeznaczonego na ten właśnie cel zasiłku » pielęgnacyjnego i dodatkowych funduszy z Państwa. Tym bardziej, ze dzieci otrzymują również różne świadczenia okazjonalne od babci, cioć itp.;

- naruszenie podstawowych praw obywatelskich A. G. (1) zagwarantowanych w Konstytucji RP, tj. w art. 31, 32, 33, 37, 38, 45, 47, 67, 68, 69, 71, 75 - Sąd I Instancji wydając zaskarżony wyrok, pozbawił A. G. (1) głównie prawa do ochrony jego zdrowia i życia - poprzez wydanie wyroku zawyżającego alimenty do kwoty niemożliwej do uregulowania przez zobowiązanego pozbawi! Go środków do życia, w tym niemożność zakupu niezbędnych leków Sąd 1 Instancji doprowadził do bezpośredniego narażenia na utratę zdrowia a nawet życia osobę niepełnosprawną, tj. A. G. (1);

- stronniczość Sądu I Instancji polegająca na danie wiary stereotypom, tego typu, że matka ma zawsze rację i jest zawsze poszkodowana niezależnie od tego co robi f może kłamać, szantażować i zastraszać byłego męża], a mężczyzna jest od płacenia niebotycznych alimentów tylko dlatego, że jest ojcem a nie matką oraz arogancja sekretarek sądu, doręczenie ojcu pozwu bez załączników ( wbrew obowiązkowi z art. 128 KPC ), wysłanie wyroku niesprostowanego tylko matce małoletnich, nieudzielenie informacji telefonicznej o wyroku mimo , że na rozprawie sąd podał, że informację te uzyskam telefonicznie - po moich interwencjach otrzymane od sekretariatu telefoniczne informacje zawierały błędne dane o kwotach: zasądzonych alimentów;

- demoralizujący wpływ wyroku Sądu I instancji na psychofizyczny rozwój małoletnich, powodów ( będących również pozwanymi w zakresie powództwa wzajemnego j -polegające na tym, że małoletni widząc wpływ wyroku Sądu I Instancji na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb osoby niepełnosprawnej, tj. własnego taty, któremu obecnie brakuje nawet na jedzenie, utracą zaufanie do organów wymiaru sprawiedliwości, który doprowadził do narażenia na utratę zdrowia a nawet życia ich ojca; tym samym małoletni nie będą szanowały Sądu, który zamiast, stać na straży praworządności, w świetle prawa, jednym gestem pozbawił ich ojca środków do życia;

- naruszenie swobodnej oceny dowodów rozumowania sądu co naruszyło kryteria oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego - oceniając rażąco błędnie oraz oczywiście sprzecznie z treścią materiału dowodowego, w sposób nieodpowiadający zasadom logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego, w tym poprzez brak wszechstronności oraz bezzasadne pominięcie dowodów, doprowadził do fałszywych wniosków. Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim w sposób zupełnie dowolny i samowolny w procedowaniu i orzekaniu wyszedł poza dopuszczalne granice sędziowskiej oceny zgromadzonego materiału.

Biorąc pod uwagę powyższe apelujący wnosił o:

- o zmianę zaskarżonego orzeczenia przez ustalenie renty alimentacyjnej w kwocie 200 zł miesięcznie na rzecz małoletniej K. G. (2) od dnia 01.12.2015r oraz w kwocie 200,00 zł miesięcznie na rzecz małoletniego K. G. (1) od dnia 01.12.2015r.;

- oddalenie powództwa o podwyższenie alimentów w całości, tj. od dnia wniesienia powództwa czyli od dnia 04.09.2015r.;

- jako nowe dowody w sprawie wnoszę o dopuszczenie dowodów z dokumentów załączonych do apelacji, jako że potrzeba powołania się na nie wynikła później niż przed Sądem I Instancji, głównie:

a) zaświadczeń lekarskich potwierdzających pogorszenie się stanu zdrowia A. G. (1) na skutek wydań a zaskarżonego wyroku przez Sąd l Instancji niemożliwego do zrealizowania przez zobowiązanego;

b) zaświadczenie z PUP C. o uzyskaniu statutu bezrobotnego od stycznia 2016r. oraz braku pracy dla niego- informację o dużej prawdopodobności takiej sytuacji A. G. (1) przedstawił w pozwie wzajemnym określonym jako „odpowiedź na pozew";

- przeprowadzenie rozprawy pod nieobecność pozwanego (powoda w zakresie powództwa wzajemnego)- ponieważ nie posiadam środków pieniężnych na dojazd do sądu oddalonego o kilkaset kilometrów od mojego miejsca zamieszkania;

- o przyspieszenie rozpatrzenia apelacji, ponieważ wnoszący apelację nie ma za co żyć, brakuje mu nawet na jedzenie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego jest częściowo uzasadniona.

W obszernych wywodach jej autor wskazując na błąd w ustaleniach faktycznych, obrazę prawa procesowego i materialnego podnosił, iż orzeczone na rzecz jego dzieci alimenty są w nadmiernej wysokości, nieadekwatnej do jego możliwości płatniczych oraz usprawiedliwionych potrzeb uprawnionych.

Lektura akt i zgromadzonego w nich materiału dowodowego potwierdza częściowo zarzuty w zakresie dotyczącym wysokości świadczeń alimentacyjnych należnych małoletniej K. G. (6).

Wysokość tych świadczeń- w realiach niniejszej sprawy- została określona wadliwie. Treść motywów pisemnych zaskarżonego wyroku daje się wskazywać, iż przyczyn do podwyższenia alimentów na rzecz w/w do kwoty po 400 złotych miesięcznie Sąd Rejonowy upatruje głównie w wieku uprawnionej i poziomie jej kształcenia, który realizuje. Z tych przyczyn Sąd meriti dokonał zróżnicowania alimentów, określając świadczenie należne małoletniemu K. na poziomie po 360 złotych miesięcznie.

Analizując stan faktyczny sprawy należało dojść do przekonania, że takie założenia nie mogą w decydujący sposób rzutować na wysokość alimentów należnych uprawnionej.

Poza sporem jest, iż obecnie małoletnia powódka jest uczennicą II klasy technikum. Niewątpliwie nastąpił znaczny wzrost jest usprawiedliwionych potrzeb związanych choćby z upływem 6 lat oraz realizowania kształcenia w szkole średniej.

Małoletni powód jest od niej 7 lat młodszy, jest aktualnie uczniem szkoły podstawowej. W zwykłym stanie rzeczy różnica w wieku dzieci winna znaleźć odzwierciedlenie w różnej wysokości przysługujących im świadczeń.

W realiach rozpoznanej sprawy taka sytuacja jednakże nie występuje. Małoletni K. orzeczeniem z dnia 26 lutego 2013 roku został zaliczony do kręgu osób niepełnosprawnych. Powód wymaga stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy osób trzecich. Ma bowiem znaczenie ograniczona możliwość samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współdziałania na co dzień opiekuna w procesie leczenia, rehabilitacji i edukacji. Stan jego zdrowia generuje koszty jego leczenia i rehabilitacji.

W zaistniałej sytuacji pomimo znaczącej różnicy wieku obojga uprawnionych brak było podstaw do ustalenia alimentów na rzecz małoletniej powódki w rozmiarze większym niż wysokość świadczeń ustalonych na rzecz małoletniego powoda.

W konsekwencji musiało to prowadzić do obniżenia alimentów należnych uprawnionej do kwoty po 360 złotych miesięcznie (art. 386 § 1 k.p.c.).

Apelacja w pozostałej części nie jest uzasadniona i podlegała oddaleniu.

Wysokość świadczeń alimentacyjnych jest zdeterminowana wysokością usprawiedliwionych potrzeb uprawnionych oraz możliwościami płatniczymi zobowiązanego.

Zgodnie z dyspozycją art. 138 k.r.i.o. określony obowiązek alimentacyjny może być zmieniony w razie zmiany istotnej stosunków- co odnosi się zarówno do możliwości zarobkowych i dorobkowych zobowiązanego oraz usprawiedliwionych potrzeb uprawnionych.

Sąd Rejonowy trafnie- kierując się wskazaniami wynikającymi z w/w przepisu- nie podzielił argumentacji pozwanego, który stanowisko swoje opierał na dochodach, a ściślej ich braku.

Co podniesiono wcześniej, realnie uzyskiwane dochody bądź ich utrata mają w sprawie alimentacyjnej znaczenie drugorzędne. Ustawodawca bowiem, jako jeden z kluczowych parametrów uznał możliwości płatnicze zobowiązanego.

Biorąc to pod uwagę, ważna jest ta część wywodów Sądu meriti, w których tę przesłankę szczegółowo ocenił.

Należało zgodzić się z Sądem I instancji, iż aktualnie skarżący, jako osoba niepełnosprawna, uprawniona do zatrudnienia w warunkach pracy chronionej może uzyskiwać wynagrodzenie na poziomie około po 1700 złotych miesięcznie. Ustaleń Sądu w tej mierze nie podważają twierdzenia autora apelacji, że w miejscowości, w której zamieszkuje, uzyskanie takich dochodów jest nierealne. Twierdzenia te nie zostały poparte żadnymi dowodami. Gdyby się jednak okazało, że rynek pracy w środowisku, w którym żyje skarżący był ograniczony, należy oczekiwać od niego podjęcia skutecznych starań o pracę w innej miejscowości, gdzie możliwości zatrudnienia są znacząco wyższe.

W omawianym aspekcie nie wnoszą nic istotnego załączone do apelacji dokumenty w postaci zaświadczeń lekarskich oraz z PUP w C.. Stan zdrowia skarżącego ilustruje orzeczenie o niepełnosprawności. Niemożność świadczenia pracy zarobkowej nie została potwierdzona decyzją organu rentowego.

Podstaw do uwzględnienia apelacji nie można również upatrywać w przepisach ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz o zatrudnieniu niepełnosprawnych.

Rozstrzygnięcie o podwyższeniu alimentów- wbrew temu, co podnosi apelant- nie „zmusza go” do łamania prawa i nie ogranicza jego uprawnień do wykonywania pracy zarobkowej w warunkach pracy chronionej. Nie nakłada na niego obowiązku podjęcia zatrudnienia w innych zakładach w pełnym wymiarze czasu pracy. Z tych przyczyn brak jest również podstaw do przyjęcia, iż zasądzenie alimentów w podwyższonej wysokości doprowadzi do pogwałcenia przepisów kodeksu pracy.

Sąd Okręgowy nie podziela argumentacji pozwanego, który nadmierną uwagę poświęca jedynemu wyuczonemu zawodowi- piekarza, cukiernika. Świadczenie alimentów na rzecz małoletnich dzieci jest ustawowym obowiązkiem rodzica, który winien dołożyć wszelkich starań, ażeby temu obowiązkowi sprostać, uzyskując wynagrodzenie pozwalające także na pokrycie własnych kosztów utrzymania. W ramach tych powinności leżą również starania o uzyskanie innych dodatkowych kwalifikacji, które umożliwią podjęcie zatrudnienia w innym zawodzie w warunkach pracy chronionej.

Całkowicie bezpodstawne są zarzuty dotyczące obrazy przepisów konstytucji.

Pozwany przy dołożeniu sił i starań w przedstawionym wyżej kierunku jest zdolny uzyskiwać wynagrodzenie na poziomie co najmniej po 1700 złotych miesięcznie. Łączna suma zasądzonych od niego alimentów to kwota po 720 złotych miesięcznie. Pozostała suma około 1000 złotych miesięcznie winna pokryć bieżące własne koszty jego utrzymania.

Nie ma racji autor apelacji, że koszty utrzymania małoletnich powodów są znacząco niższe i uzasadniają nie tylko oddalenie powództwa głównego ale też uwzględnienie powództwa wzajemnego- o obniżenie alimentów.

Należy podnieść, iż bieżące usprawiedliwione koszty utrzymania obojga dzieci zostały ustalone przez Sąd prawidłowo. Uwzględniają ich wiek, poziom kształcenia oraz stan zdrowia. Podwyższenie świadczeń nastąpiło przy respektowaniu reguł wymienionych w art. 138 k.r.i.o.

Skala podwyższenia alimentów uwzględnia także aktualne możliwości zarobkowe i stan zdrowia pozwanego.

Nieprzekonywujące są zarzuty apelacji, nakierowane na podważenie wiarygodności wydatków ponoszonych na dzieci przez matkę.

Trudno na przykład, uznać za okazjonalne wydatki na kształcenie, czy też leczenie oraz rehabilitację syna.

Lektura akt nie dostarcza żadnych argumentów, że postępowanie niniejsze było prowadzone przez Sąd Rejonowy stronniczo.

Nie można również zaakceptować stanowiska skarżącego, że zaskarżony wyrok ma demoralizacyjny wpływ na psychikę małoletnich. Przyznanie alimentów uprawnionym dzieciom nie ma niewątpliwie negatywnego wpływu na ich postawę i rozwój emocjonalny.

Zarzut obrazy art. 233 § 1 k.p.c. jest gołosłowny. Jego autor nie wskazał na czym jego zdaniem ocena zgromadzonych dowodów jest dowolna i nie mieści się w granicach swobodnej.

Z tych więc przyczyn i na podstawie art. 385 k.p.c. apelację w tej części, jako oczywiście nieuzasadnioną należało oddalić.

SSO Jarosław Gołębiowski

SSA w SO Grzegorz Ślęzak SSO Dariusz Mizera

Na oryginale właściwe podpisy