Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VIII U 921/17

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 3 marca 2017 r. nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. Inspektorat w K. stwierdził, że M. A. (1) jako pracownik płatnika składek K. A. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu od 12 września 2016 r.

W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że M. A. (1) nie świadczyła pracy na rzecz płatnika składek K. A. ze względu na fakt, że pracodawca nie przedłożył wiarygodnych dokumentów potwierdzających faktyczne wykonywanie pracy. Skonstatowano, że strony zawarły umowę o pracę o pozornym charakterze a świadczą o tym: brak dowodów na świadczenie przez ubezpieczoną pracy, krótkotrwałość zatrudnienia, niewiarygodna lista obecności, inne podpisy na fakturach VAT, zgłoszenie do ubezpieczeń przed podaniem o pracę i podpisaniem umowy.

M. A. (1) złożyła odwołanie od powyższej decyzji zaskarżając ją w całości. Zarzuciła jej niewyjaśnienie istniejącego stanu faktycznego, a w konsekwencji błędną jego ocenę poprzez przyjęcie, że nie podlegała ubezpieczeniom społecznym od dnia 12 września 2016 r. Powołując się na powyższe zarzuty wniosła o zmianę tej decyzji poprzez uznanie, że podlegała ubezpieczeniom społecznym od dnia 12 września 2016 r. z racji pozostawania w stosunku pracy.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, argumentując, jak w zaskarżonej decyzji.

Zainteresowana K. A. prowadząca działalność gospodarczą pod firmą P. P.H.U. (...) w Ł. przyłączyła się do stanowiska wyrażonego w odwołaniu pismem z dnia 22 czerwca 2017 r. zatytułowanym „odwołanie”. Stwierdziła, że nie zgadza się z nią, a organ rentowy niewłaściwie uznał, że umowa o pracę była umową pozorną a tym samym nieważną umową o pracę. Powołując się na powyższe wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji przez uznanie, że M. A. (1) podlegała ubezpieczeniom społecznym od dnia 12 września 2016 r. z racji pozostawania w stosunku pracy.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Zainteresowana K. A. prowadzi działalność gospodarczą pod firmą P. P.H.U. (...) w Ł. od listopada 2016 r., której przedmiotem jest prowadzenie pensjonatu Hotel (...) położonego w T. w Ł. (Zduny 34a), na trasie Ł. – G.. W tym samym budynku znajduje się restauracja o nazwie Restauracja (...), którą prowadzi J. A..

Zainteresowana zatrudnia H. P., która zajmuje się sprawami kadrowymi, M. S. i M. K. – recepcjonistów oraz A. Ś. – pokojówkę.

P.P.H.U. (...) w Ł. odnotowała dochód łączny w kwocie 161.081,59 zł za 2015 r. i 137.563,68 zł za 2016 r.

(wydruki z księgi przychodów i rozchodów – koperta – akta osobowe – k. 339)

K. A. znała M. A. (1) przed zatrudnieniem jej. Płatnik jest kuzynką męża wnioskodawczyni. M. A. (1) dowiedziała się od znajomej, że K. A. szuka pracownika.

Wnioskodawczyni przed zatrudnieniem w firmie (...) pracowała w następujących okresach i zakładach pracy:

-: w okresie od 1 lutego 2010 r. do 31 lipca 2010 r. jako referent do spraw rozliczeń w P. P. H. U. (...) w Ł.;
-: w okresie od 1 sierpnia 2010 r. do 29 lutego 2012 r. jako kelner-barman.
-: w okresie od 1 marca 2012 r. do 31 grudnia 2012 r. jako recepcjonista w P. P. H. U. (...) w Ł.;

(świadectwa pracy – koperta – akta osobowe – k. 339)

M. A. (1) w latach 2011 – 2012 ukończyła szkolenia w zakresie profesjonalnej obsługi klienta.

(certyfikat – akta osobowe – k. 339)

W sierpniu 2016 r. płatnik i wnioskodawczyni umówiły się, że M. A. (1) będzie pracowała w pensjonacie. M. A. (2) i K. A. spotkały się 8 września 2016 r. celem ustalenia szczegółów zatrudnienia, ustalenia daty rozpoczęcia pracy.

Zainteresowana dokonała zgłoszenia wnioskodawczyni do ubezpieczeń społecznych od dnia 8 września 2016 r.

(bezsporne)

M. A. (1) złożyła podanie o pracę w formie pisemnej dnia 10 września 2016 r. do P.P.H.U. (...) w Ł..

(podanie – akta osobowe – k. 339)

Dnia 12 września 2016 r. K. A. zawarła z M. A. (1) umowę o pracę na czas nieokreślony. M. A. (1) została zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku recepcjonisty za wynagrodzeniem w wysokości 1.850 zł brutto. Miejsce świadczenia pracy było tożsame z adresem położenia pensjonatu. Do umowy załączono następujące dokumenty, które stwierdzały m.in., że wnioskodawczyni ukończyła szkolenie wstępne w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy; zapoznała się z zakresem czynności recepcjonisty oraz z informacjami o warunkach zatrudnienia i uprawnieniach pracowniczych oraz zakresem obowiązków; nie będzie prowadziła działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy; brak przeciwwskazań zdrowotnych do podjęcia pracy na określonym stanowisku.

(umowa, oświadczenia, orzeczenie lekarskie – akta osobowe – k. 339)

K. A. poszukiwała pracownika do recepcji pensjonatu, ponieważ zwiększyły się obroty oraz zakres obowiązków związanych z pracą w restauracji, gdzie jest dodatkowo zatrudniony na umowę o pracę. Powodem zatrudnienia akurat M. A. (1) był fakt, że wnioskodawczyni miała doświadczenie przy pracy w hotelu i nie było obowiązku jej przyuczania do tego zawodu.

(zeznania płatnika – e-protokół z dnia 9 kwietnia 2018 r. – 00:17:19 – 00:31:05 – płyta CD – k. 390 w zw. z e-protokołem z dnia 5 lutego 2018 r. –00:35:35 – 00:52:25 – płyta CD – k. 379)

Do obowiązków wykonywanych przez wnioskodawczynie należała kompleksowa obsługa recepcji. Wnioskodawczyni zajmowała się m.in. meldowaniem gości, odbieraniem telefonów, obsługą skrzynki mailowej, wystawianiem faktur gotówkowych i przelewowych dla gości, podpisywaniem faktur związanych z prowadzeniem pensjonatu i restauracji, obsługiwaniem pensjonatu na portalach typu e-booking, e-travel, sporządzaniem raportów, rozliczaniem. Czynności te były wykonywane pod kierunkiem zainteresowanej. Dla J. A. – prowadzącej restaurację, na prośbę zainteresowanej ubezpieczona przyjmowała butle gazowe.

(zeznania wnioskodawczyni – e-protokół z dnia 9 kwietnia 2018 r. – 00:16:33 – 00:17:19 – płyta CD – k. 390 w zw. z e-protokołem z dnia 5 lutego 2018 r. – 00:04:51 – 00:35:35 – płyta CD – k. 379; zeznania płatnika – e-protokół z dnia 9 kwietnia 2018 r. – 00:17:19 – 00:31:05 – płyta CD – k. 390 w zw. z e-protokołem z dnia 5 lutego 2018 r. –00:35:35 – 00:52:25 – płyta CD – k. 379, zeznania świadka H. P. – e-protokół z dnia 5 lutego 2018 r. – 00:54:05 – 01:09:43 – płyta CD – k. 379; zeznania świadka M. S. – e-protokół z dnia 5 lutego 2018 r. – 01:09:43 – 01:18:12 – płyta CD – k. 379; zeznania świadka A. Ś. – e-protokół z dnia 9 kwietnia 2018 r. – 00:03:10 – 00:15:37 – płyta CD – k. 390)

Powyższe czynności wykonywane były przez wnioskodawczynię w godzinach 7:00 – 15:00. Z uwagi na fakt, że recepcja była czynna całą dobę obowiązki wnioskodawczyni poza godzinami jej pracy były przejmowane przez K. A. i kelnerki z restauracji położonej obok. Nocną obsługę recepcji sprawował pracownik płatnika – M. S., a czasem M. K..

Wnioskodawczyni w godzinach pracy wystawiła 190 faktur VAT w okresie 12 wrzesień 2016 r. – 3 stycznia 2017 r. Na części z nich widnieje pełny podpis jej imieniem i nazwiskiem, a na pozostałej części widnieje jej podpis samym nazwiskiem.

(...) Oprogramowania Hotelowego CHART automatycznie ma ustawione, że osobą upoważnioną do wystawienia faktury VAT jest K. A.. Wnioskodawczyni nie miała odrębnego konta do tego oprogramowania. W okresie 12 wrzesień 2016 r. – 13 marca 2017 r. w godzinach pracy wnioskodawczyni wysłała 111 maili do klientów.

(faktury – k. 26–206; maile – k. 207–319; zeznania wnioskodawczyni – e-protokół z dnia 9 kwietnia 2018 r. – 00:16:33 – 00:17:19 – płyta CD – k. 390 w zw. z e-protokołem z dnia 5 lutego 2018 r. – 00:04:51 – 00:35:35 – płyta CD – k. 379; zeznania płatnika – e-protokół z dnia 9 kwietnia 2018 r. – . – 00:17:19 – 00:31:05 – płyta CD – k. 390 w zw. z e-protokołem z dnia 5 lutego 2018 r. –00:35:35 – 00:52:25 – płyta CD – k. 379)

Wnioskodawczyni otrzymywała wynagrodzenie w formie gotówkowej.

(listy płac – k. 17–19)

Wnioskodawczyni często wracała do domu po pracy razem z H. P..

(zeznania świadka H. P. – e-protokół z dnia z dnia 5 lutego 2018 r. – 00:54:05 – 01:09:43 – płyta CD – k. 379)

Wnioskodawczyni przebywała na zwolnieniach lekarskich z powodu niezdolności do pracy w następujących okresach: od 20 października do 23 listopada 2016 r. oraz od 4 stycznia do 31 stycznia 2017 r. Wnioskodawczyni wracała do pracy między tymi okresami.

(decyzja – k. 137–147 akt ZUS; zeznania płatnika – e-protokół z dnia 9 kwietnia 2018 r.. – 00:17:19 – 00:31:05 – płyta CD – k. 390 w zw. z e-protokołem z dnia 5 lutego 2018 r. –00:35:35 – 00:52:25 – płyta CD – k. 379

Wnioskodawczyni dowiedziała się o ciąży 29 września 2016 r.

Dnia 17 marca 2017 r. K. A. zawarła z M. M. umowę o pracę na okres próbny. M. M. został zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku recepcjonista/kierowca za wynagrodzeniem w wysokości 2.000 zł brutto. Dnia 17 czerwca 2017 r. została zawarta nowa umowa między tymi samymi stronami na tych samych warunkach, tyle że na czas określony, tj. do 31 grudnia 2019 r.

(umowy – akta osobowe – k. 339)

Do zawarcia pierwszej umowy o pracę z M. M., zainteresowana wykonywał wszelkie obowiązki, które wykonywała wcześniej wnioskodawczyni. Z dniem podpisania tej umowy, czynności te stały się obowiązkiem pracowniczym M. M..

(zeznania płatnika – e-protokół z dnia 9 kwietnia 2018 r. – . – 00:17:19 – 00:31:05 – płyta CD – k. 390 w zw. z e-protokołem z dnia 5 lutego 2018 r. –00:35:35 – 00:52:25 – płyta CD – k. 379)

M. A. (1) urodziła dziecko 26 maja 2017 r.

Dnia 19 grudnia 2016 r. do organu rentowego wpłynął wniosek o wypłatę dla wnioskodawczyni zasiłku z ubezpieczenia chorobowego.

(decyzja – k. 137–147 akt ZUS)

Decyzją z dnia 3 marca 2017 r. nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. Inspektorat w K. po przeprowadzeniu postępowania mającego na celu ustalenie czy między stronami faktycznie został nawiązany stosunek pracy stwierdził, że M. A. (1) jako pracownik płatnika składek K. A. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu od 12 września 2016 r.

(decyzja – k. 137–147 akt ZUS)

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy dokonał w oparciu o załączone do akt dokumenty (umowy o pracę, decyzje ZUS, kopie faktur i korespondencji mailowej, kartę ciąży, wydruki księgowe) oraz w całości w oparciu o osobowe źródła dowodowe: zeznania wnioskodawczyni, zainteresowanej i wszystkich świadków (H. P., M. S. i A. Ś.). Zeznania świadków są spójne, wzajemnie się uzupełniają. Świadkowie widzieli wnioskodawczynię wykonującą pracę w recepcji hotelu. H. P. zwracała się do wnioskodawczyni o wydanie środków czystości, przekazywała jej informację o sprzątniętych pokojach. Fakt wykonywania przez wnioskodawczynię pracy potwierdził również M. S. i A. Ś..

Świadek A. Ś. wyjaśniła przyczyny zgłoszenia wnioskdoawczyni do ubezpieczeń społecznych z dniem 8 września 2016 roku. Świadek zeznała, iż dla zainteresowanej pracuje na część etatu i chciała wykonać wszystkie czynności związane z zatrudnieniem w terminie. W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego nie budzi wątpliwości, iż wnioskodawczyni rozpoczęła pracę w dniu 12 września 2016 roku.

Świadek M. S. wyjaśnił, iż również podpisywał faktury swoim imieniem i nazwiskiem, choć program księgowy generował dane zainteresowanej. Na tę okoliczność zainteresowana przedłożyła faktury podpisane przez świadka M. S..

Zgromadzonym dowodom Sąd dał wiarę, a dokonując oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego Sąd uznał, że jest on wystarczający by wyjaśnić sporną okoliczność – a mianowicie, czy (jak stwierdził organ rentowy) działania wnioskodawczyni i płatnika polegające na zgłoszeniu jej do ubezpieczeń społecznych miały jedynie na celu uzyskanie tytułu do ubezpieczeń społecznych w celu korzystania z wypłaty zasiłków chorobowych i macierzyńskich oraz prawa do bezpłatnej opieki lekarskiej.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie i powoduje zmianę zaskarżonej decyzji.

Zgodnie z treścią art.6 ust.1 punkt 1, art.8 ust.1, art.11 ust.1, art.12 ust.1 i art.13 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2017 r. poz. 1778), pracownicy, to jest osoby fizyczne pozostające w stosunku pracy, podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym to jest emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu w okresie od nawiązania stosunku pracy do dnia jego ustania.

Definicja pracownika na gruncie prawa ubezpieczeń społecznych została zawarta w przepisie art.8 ust.1 ww. ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, który stanowi, iż za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy. Pojęcie stosunku pracy o jakim mowa w art.8 ust.1 ww. ustawy jest równoznaczne z pojęciem stosunku pracy definiowanym przez art. 22 k.p. (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2005 roku, I UK 296/04).

Według art. 22 § 1 k.p. przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

Do cech pojęciowych pracy, stanowiącej przedmiot zobowiązania pracownika w ramach stosunku pracy należą osobiste i odpłatne jej wykonywanie w warunkach podporządkowania. Zgodnie ze stanowiskiem judykatury stosunek ubezpieczeniowy jest następczy wobec stosunku pracy i powstaje tylko wówczas, gdy stosunek pracy jest realizowany. Jeżeli stosunek pracy nie powstał bądź też nie jest realizowany, wówczas nie powstaje stosunek ubezpieczeniowy, nawet jeśli jest odprowadzana składka na ubezpieczenie społeczne (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 17 stycznia 2006 r. III AUa 433/2005). Podleganie pracowniczemu tytułowi ubezpieczenia społecznego jest uwarunkowane nie tyle opłacaniem składek ubezpieczeniowych, ile legitymowaniem się statusem pracownika rzeczywiście świadczącego pracę w ramach ważnego stosunku pracy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 października 2005 r. o sygn. akt II UK 43/05).

Nawiązanie stosunku pracy powoduje konsekwencje prawne nie tylko w sferze prawa pracy, ale i w innych dziedzinach prawa. Jednym z takich skutków jest prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego na wypadek ziszczenia się określonych w ustawie warunków. Skutek ten po ich spełnieniu powstaje z mocy prawa. Nie można zatem wiązać zawarcia umowy o pracę, choćby zmierzała wyłącznie do uzyskania świadczeń ubezpieczeniowych, z zamiarem obejścia prawa (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 sierpnia 2005 r. II UK 320/04). Cel w postaci objęcia ubezpieczeniem społecznym i uzyskania z niego świadczeń nie jest bowiem sprzeczny z ustawą ani nie zmierza do jej obejścia, a przeciwnie - co zostało już wcześniej powiedziane - jest konsekwencją uzyskania statusu pracownika.

Jak wynika ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, M. A. (1) została zatrudniona w firmie (...) od 12 września 2016 r. Ta umowa stanowiła podstawę do zastosowania ww. regulacji i przyjęcia, że wnioskodawczyni podlega ubezpieczeniom społecznym. Ważność tych tej umowy została przez organ rentowy niesłusznie zakwestionowana.

Zgodnie z art. 83 § 1 k.c. nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Z czynnością prawną pozorną mamy do czynienia wówczas, gdy występują, łącznie następujące warunki: oświadczenie woli musi być złożone tylko dla pozoru, oświadczenie woli musi być złożone drugiej stronie, adresat oświadczenia woli musi zgadzać się na dokonanie czynności prawnej jedynie dla pozoru, czyli być aktywnym uczestnikiem stanu pozorności. Pierwsza i zasadnicza cecha czynności pozornej wyraża się brakiem zamiaru wywołania skutków prawnych, jakie prawo łączy z tego typu i treścią złożonego oświadczenia. Jest to zatem z góry świadoma sprzeczność między oświadczonymi a prawdziwymi zamiarami stron, czyli upozorowanie stron na zewnątrz i wytworzenie przeświadczenia dla określonego kręgu (otoczenia), nie wyłączając organów władzy publicznej, że czynność o określonej treści została skutecznie dokonana. Jednakże zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, wyrażonym w wyroku z dnia 14 marca 2001 r. (sygn. akt III UKN 258/00), nie można przyjąć pozorności oświadczeń woli o zawarciu umowy o pracę, gdy pracownik podjął pracę i ją wykonywał, a pracodawca świadczenie to przyjmował. Nie wyklucza to rozważenia, czy w konkretnym przypadku zawarcie umowy zmierzało do obejścia prawa (art. 58 § 1 k.c. w związku z art. 300 k.p.).

Sąd Okręgowy w pełni podziela stanowisko, jakie Sąd Najwyższy zajął w wyroku z dnia 22 czerwca 2015 roku, I UK 367/14 (Lex nr 1771586), iż umowa o pracę jest zawarta dla pozoru i nie może w związku z tym stanowić tytułu do objęcia pracowniczym ubezpieczeniem społecznym, jeżeli przy składaniu oświadczeń woli obie strony mają świadomość, że osoba określona w umowie jako pracownik nie będzie świadczyć pracy, a osoba określona jako pracodawca nie będzie korzystać z jej pracy, czyli gdy strony z góry zakładają, że nie będą realizowały swoich praw i obowiązków wypełniających treść stosunku pracy. Nie można przyjąć pozorności oświadczeń woli o zawarciu umowy o pracę wtedy, gdy pracownik podjął pracę i rzeczywiście ją wykonywał, a pracodawca pracę tę przyjmował.

Natomiast o czynności prawnej mającej na celu obejście ustawy można mówić wówczas, gdy czynność taka pozwala na uniknięcie zakazów, nakazów lub obciążeń wynikających z przepisu ustawy i tylko z takim zamiarem została dokonana. Nie jest natomiast obejściem prawa dokonanie czynności prawnej w celu osiągnięcia skutków, jakie ustawa wiąże z tą czynnością prawną. Skoro z zawarciem umowy o pracę ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych wiąże obowiązek ubezpieczenia emerytalno-rentowego, chorobowego i wypadkowego, podjęcie zatrudnienia w celu objęcia ubezpieczeniem i ewentualnego korzystania ze świadczeń z tego ubezpieczenia nie może być kwalifikowane jako obejście prawa.

Zgodnie z poglądem wyrażonym przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 6 sierpnia 2013 r. (II UK 11/13, Lex nr 1375189) jeżeli strony umowy o pracę nie zamierzają wywołać skutku prawnego w postaci nawiązania stosunku pracy, a ich oświadczenia uzewnętrznione umową o pracę zmierzają wyłącznie do wywołania skutku w sferze ubezpieczenia społecznego, to taka umowa jako pozorna jest nieważna (art. 83 § 1 k.c.).

Głównym celem zawarcia umowy o pracę winno być nawiązanie stosunku pracy, a jedynie rezultatem i pośrednim celem zatrudnienia jest uzyskanie wskazanych korzyści. Podkreślić przy tym należy, że zarówno przepisy prawa pracy, prawa ubezpieczeń społecznych, jak i przepisy ustrojowe pozwalają kształtować elementy stosunku pracy zgodnie z wolą stron.

W świetle poczynionych ustaleń faktycznych, w rozpoznawanej sprawie nie można mówić o pozorności oświadczeń woli w zawarciu umowy o pracę.

Postępowanie dowodowe wykazało bowiem, M. A. (1) podjęła pracę i ją świadczyła, a pracodawca świadczenie to przyjmował, płacąc umówione wynagrodzenie.

Wnioskodawczyni wykonywała w spornym okresie pracę u płatnika składek. Zajmowała się obsługą recepcji pensjonatu pod kierownictwem płatnika. W zakres wykonywanych przez nią czynności wchodziło wiele obowiązków, tj. np. meldowanie gości, odbieranie telefonów, obsługa skrzynki mailowej, wystawianie faktur gotówkowych i przelewowych dla gości, podpisywanie faktur związanych z prowadzeniem pensjonatu i restauracji, obsługiwanie pensjonatu na portalach typu e-booking, e-travel, sporządzanie raportów, rozliczanie. Wnioskodawczyni wykonywała szereg czynności, pracę świadczyła codziennie od poniedziałku do piątku w godzinach od 7 do 15.

Wnioskodawczyni miała nie tylko doświadczenie zawodowe w wykonywaniu pracy recepcjonistki, ale także przygotowanie teoretycznym do prowadzenia recepcji (ukończone szkolenia z zakresu komunikacji z klientami). Dodatkowym argumentem przemawiającym za powyższym jest to, że w latach 2010–2012 pracowała już w tym samym pensjonacie, a więc przyuczenie jej nie było potrzebne (na co zresztą wskazał płatnik opisując motywy jej zatrudnienia).

W ocenie Sądu, należycie zostały również wyjaśnione i udowodnione motywy związane z zatrudnieniem wnioskodawczyni. Płatnik potrzebował kogoś na stanowisko recepcjonistki, ponieważ miał dużo pracy w restauracji położonej obok. Dodatkową okolicznością decydującą o zatrudnieniu była wcześniejsza znajomość płatnika i wnioskodawczyni. Wbrew temu co twierdzi organ rentowy, znajomość pracodawcy i pracownika nie może od razu kwalifikować umowy o pracę zawartej między nimi jako nieważnej lub zawartej dla pozoru. Rzeczą powszechną i zgodną z doświadczeniem życiowym jest zatrudnienie w przedsiębiorstwach rodzinnych ( w szczególności w branży małych hoteli), osób które się zna z uwagi na duże zaufanie, które przy prowadzeniu takiej działalności jest niezwykle istotne. Należy także dodać, że dodatkową okolicznością świadczącą o potrzebie gospodarczej zatrudnienia pracownika do recepcji stanowi fakt, że w trakcie niezdolności do pracy wnioskodawczyni zatrudnił kolejnego pracownika na to samo stanowisko.

Ustalone okoliczności faktyczne sprawy uprawniają Sąd do oceny wynagrodzenia określonego w zawartej umowie o pracę. Zgodnie z art. 78 k.p. wynagrodzenie za pracę powinno być tak ustalone, aby odpowiadało w szczególności rodzajowi wykonywanej pracy i kwalifikacjom wymaganym przy jej wykonywaniu, a także uwzględniało ilość i jakość świadczonej pracy. Otrzymywana przez skarżącą kwota wynagrodzenia, biorąc pod uwagę jej doświadczenie zawodowe i wiek nie może być uznana za wygórowana.

Obrazu rzeczy nie zmieniają także argumenty organu rentowego, według których M. A. (1) nie pracowała wystarczająco długo by uznać umowę o pracę za zawartą nie dla pozoru, czy też fakt, że pracodawca ją zgłosił do ubezpieczeń społecznych kilka dni przed faktycznym zawarciem pisemnej umowy o pracę.

W ocenie Sądu sama długość faktycznego świadczenia pracy nie może decydować o tym, czy umowa została zawarta dla pozoru. Istotne jest bowiem wykazanie faktycznego świadczenia pracy, czemu wnioskodawczyni w niniejszym postępowaniu sprostała.

Jeżeli zaś chodzi o drugi argument organu rentowego, to w ocenie Sądu również pozostaje bez wpływu na wynik postępowania. Płatnik jak i ubezpieczona znały się wcześniej i w świetle doświadczenia życiowego standardem wydaje się być to, że takie osoby będą chciały się spotkać i porozmawiać przed faktycznym podpisaniem umowy. Zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych, nastąpiło zbyt wcześnie, jednakże może co najwyżej świadczyć albo o nieznajomości procedur związanych z zatrudnieniem pracowników i zasadą zgłaszania ich do ubezpieczeń społecznych dopiero po zawarciu umowy o pracę albo o nadgorliwości płatnika.

Powyższe dowodzi, że motywy oraz proces i uzasadnienie zatrudnienia wnioskodawczyni zostały uznane za wiarygodne w świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego.

Abstrahując od powyższych rozważań, zasadniczą jednak kwestią dla oceny realności umowy o pracę pomiędzy odwołującą a płatnikiem składek jest to, że M. A. (1) faktycznie rozpoczęła pracę i ją świadczyła na rzecz pracodawcy.

Fakt wykonywania pracy jako recepcjonistki został w postępowaniu sądowym udowodniony przede wszystkim poprzez zeznania wielu świadków – pracowników pensjonatu oraz przez zeznania wnioskodawczyni i płatnika. Zeznania te znalazły swoje odzwierciedlenie w dowodach z dokumentów – fakturach VAT i korespondencji mailowej. Wszyscy świadkowie są pracownikami pensjonatu (kadrowa, recepcjoniści i pokojówka), także mieli możliwości widzieć wnioskodawczynię jak świadczy pracę na recepcji. H. P. zeznała, że widziała wnioskodawczynię podczas pracy, a ponadto razem z nią wracała do domu. Z kolei M. S. mijał się z wnioskodawczynią jak przychodził na recepcję podczas nocnej zmiany. Najobszerniejszy materiał dowody dostarczyły zeznania pokojówki – A. Ś., która zeznała, że często widziała wnioskodawczynię, ponieważ podchodziła do recepcji po klucze i po środki chemiczne potrzebne jej do pracy. Fakt pracy M. A. (1) potwierdzają także faktury VAT i korespondencja mailowa, które świadczą o tym, że w godzinach pracy w pensjonacie zajmowała się obsługą gości, odpowiadała im na maile w sprawie noclegów oraz wystawiała im faktury za pobyt. Prace te wykonywała na rzecz zainteresowanej i pod jej kierownictwem.

Natomiast za bezzasadne w tym kontekście należy uznać twierdzenia organu rentowego o różnych podpisach na fakturach i na fakcie, że na każdym dokumencie widnieje wydrukowane imię i nazwisko płatnika. Taki stan rzeczy jest wynikiem odpowiednich ustawień w oprogramowaniu (co zostało przyznane przez wnioskodawczynię i płatnika) i nie świadczy o tym, że na dokumencie widnieją podpisy K. A., a nie M. A. (1). Ponadto w ocenie Sądu faktury VAT zostały podpisane przez wnioskodawczynię, tylko raz podpisała ja pełnym imieniem i nazwiskiem a raz tylko nazwiskiem. Wynika to oczywiście ze specyfiki pracy na recepcji (kolejki, zniecierpliwienie gości).

Uwzględniając poglądy Sądu Najwyższego wyrażone w przytoczonych wyżej orzeczeniach, należy uznać, że w sytuacji gdy wolą stron zawierających umowę o pracę było nawiązanie stosunku pracy i doszło do faktycznego świadczenia pracy za wynagrodzeniem, sama świadomość jednej ze stron umowy, a nawet obu jej stron, co do wystąpienia w przyszłości zdarzenia uprawniającego do świadczeń z ubezpieczenia społecznego (np. wiedza pracodawcy o ciąży) nie daje podstawy do uznania, że umowa miała na celu obejście prawa. Ponadto nie można przyjąć pozorności oświadczeń woli o zawarciu umowy o pracę, gdy pracownik podjął pracę i ją wykonywał, a pracodawca świadczenie to przyjmował.

Reasumując z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż wnioskodawczyni wykonywała pracę określonego rodzaju, w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, za wynagrodzeniem, na ryzyko pracodawcy i pod jego kierownictwem. Pracę wykonywała osobiście

Wobec powyższego, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w pkt. 1. sentencji.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art.98§1 k.p.c., nakładając na Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. obowiązek zwrotu wnioskodawczyni kosztów procesu, które stanowi wynagrodzenie pełnomocnika ustalone na podstawie §9 ust.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 roku (tekst jednolity Dz.U. z 2018 roku, poz.265)

(P.K.)

ZARZĄDZENIE

1. Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi organu rentowego.

2. Wypożyczyć pełnomocnikowi ZUS akta rentowe, zobowiązując do zwrotu w razie złożenia apelacji.

24 kwietnia 2018 roku

VIII U 921/17

Podstawa prawna:

Powołane przepisy:

Korekty wprowadzone przez SAOS:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

ZARZĄDZENIE