Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 stycznia 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach

Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 23 stycznia 2014r. w Katowicach

sprawy z odwołania E. F. (E. F. )

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział

w B.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w Bielsku-Białej

z dnia 5 września 2013r. sygn. akt VI U 380/13

oddala apelację.

/-/ SSA M. Żurecki /-/ SSA M. Procek /-/ SSA M. Małek-Bujak

Sędzia Przewodniczący Sędzia

Sygn. akt III AUa 3252/13

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 5 września 2013 roku Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Bielsku-Białej zmienił zaskarżoną przez ubezpieczonego E. F. decyzję organu rentowego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.
z dnia 20 lutego 2013 roku, w ten sposób, że przyznał ubezpieczonemu prawo do, opisanej normą art. 32 w zw. z art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. 2004 r. nr 39, poz. 353 ze zm.), emerytury począwszy od dnia 30 stycznia 2013 roku.

W motywach przedstawionej decyzji - po rozpoznaniu wniosku ubezpieczonego
z dnia 14 stycznia 2013 r. - organ rentowy podniósł, że wnioskodawca nie udowodnił przesłanki w postaci piętnastoletniego okresu pracy w warunkach szczególnych.

Zatem, po przeprowadzeniu postępowania dowodowego z zeznań świadków, wyjaśnień ubezpieczonego i dokumentów opisujących przebieg zatrudnienia ubezpieczonego, Sąd Okręgowy ustalił, iż ubezpieczony E. F. był zatrudniony w (...) Zakładach (...) jako maszynista typograficzny w okresach od dnia 2 września 1972 roku do dnia 15 stycznia 1975 roku oraz od dnia 28 czerwca 1978 roku do dnia 30 grudnia 1978 roku.

Następnie ubezpieczony był zatrudniony jako kierowca samochodów ciężarowych
o ładowności powyżej 3,5 tony w okresach:

- od dnia 5 września 1979 r. do dnia 31 marca 1982 r. w (...) Spółdzielni (...),

- od dnia 1 kwietnia 1982 r. do dnia 5 października 1986 r. w Wojewódzkim Zarządzie (...) w B.,

- od dnia 7 stycznia 1987 roku do dnia 22 października 1987 roku w Wojewódzkim Zarządzie (...) w B.,

- od dnia 5 września 1989 r. od dnia 31 lipca 1991 r. w Spółce (...).

Ponadto – jak podaje Sąd Okręgowy – w trakcie postępowania sądowego odwołujący przedłożył z istniejących zakładów pracy tj. (...) w B., (...), (...) Zakładów (...), Zakładów (...) Sp. z o.o. i firmy (...) świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach.

W związku z powyższym Sąd pierwszej instancji ustalił, że staż pracy w warunkach szczególnych, po uwzględnieniu opisanych wyżej okresów zatrudnienia ubezpieczonego, wynosi powyżej 15 lat.

Dokonując rozważań prawnych, Sąd Okręgowy powołał się na treść art. 32 i art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U nr 39 poz. 352 z pózn. zm.), § 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów
z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z dnia 18 lutego 1983 r.) uznając, że ubezpieczony, w dniu (...) ukończył 60 rok życia, wykazał ponad 25 lat łącznego stażu emerytalnego oraz legitymuje się stażem pracy w warunkach szczególnych wynoszącym powyżej 15 lat.

Sąd Okręgowy zaliczył bowiem ubezpieczonemu do pracy w warunkach szczególnych - na podstawie działu XI, poz. 4 załącznika nr 1 do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia
7 lutego 1983 roku - pracę w charakterze maszynisty typograficznego oraz - na podstawie działu VIII, poz. 2 cyt. załącznika – zatrudnienie na stanowisku kierowcy samochodów ciężarowych o ładowności powyżej 3,5 tony.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy na mocy art.477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak
w sentencji.

Apelację od powyższego wyroku wniósł organ rentowy.

Zaskarżając wyrok Sądu Okręgowego w całości, apelujący zarzucił mu naruszenie prawa materialnego poprzez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie,
a w szczególności naruszenie art. 184 w związku z art. 32 ust. 1, 2 i 4 ustawy z dnia
17.12.1998r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2009 r. Nr 153 poz.1227 ze zm.).

Wskazując na powyższy zarzut, organ rentowy wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania.

Uzasadniając wniesiony środek odwoławczy, skarżący wskazał, że nie ulega wątpliwości, iż przepisy dotyczące uprawnień pracowników pracujących w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze są przepisami o charakterze szczególnym
(lex specjalis), co oznacza, że nie mogą być w drodze wykładni rozszerzane.

Organ rentowy, powołując się na treść art. 32 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach
z FUS, uznał za podstawowy warunek uznania danej osoby za pracownika zatrudnionego
w warunkach szczególnych, to status pracownika, a zatem osoba nie będąca pracownikiem, np. kierowca ciągnika będący „tylko członkiem (...), nie skorzysta z dobrodziejstw tych przepisów.

Dlatego, zdaniem apelującego, brak jest podstaw, aby żołnierz zasadniczej służby wojskowej - podlegający w okresie jej odbywania pod inne szczególne przepisy i nie wykonujący żadnej pracy zarobkowej, a co za tym idzie nie pobierający wynagrodzenia - miałby mieć zaliczony taki okres jako pracę w szczególnych warunkach.

Organ rentowy podkreślił, że co prawda okres zasadniczej (czynnej) służby wojskowej w Wojsku Polskim jest, zgodnie z unormowaniem zawartym w art. 6 ust. 1 pkt 4 powołanej ustawy, okresem składkowym, lecz brak jakichkolwiek podstaw do uznania, że jest on tożsamy z okresem pracy w szczególnych warunkach.

Skarżący powołał się przy tym na stanowisko przedstawione przez tutejszy Sąd Apelacyjny w uzasadnieniu wyroku z dnia 7 lutego 2013r., sygn. akt III AUa 898/12.

Według organu rentowego, z akt sprawy wynika, że ubezpieczony nie spełnił warunku 15 lat pracy w warunkach szczególnych z uwagi na fakt, iż po wyłączeniu okresu służby wojskowej, okres zatrudnienia ubezpieczonego w warunkach szczególnych wynosi jedynie
14 lat, 7 miesięcy i 6 dni.

Sąd Apelacyjny ustalił i zważył, co następuje:

Przyjmując ustalenia poczynione przez Sąd pierwszej instancji jako własne
i uzupełniając je przy wykorzystaniu dokumentów zgromadzonych w aktach rentowych ubezpieczonego oraz jego aktach osobowych z okresu zatrudnienia w (...) Zakładach (...), uznał, że apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Otóż bowiem z dokumentów zebranych w aktach rentowych wnioskodawcy oraz jego aktach osobowych z (...) Zakładów (...) w B. wynika, że istotnie ubezpieczony E. F. był zatrudniony w (...) Zakładach (...) jako maszynista typograficzny w okresach od dnia 2 września 1972 roku do dnia 15 stycznia 1975 roku oraz od dnia 28 czerwca 1978 roku do dnia 30 grudnia 1978 roku. W trakcie owego zatrudnienia powołany został do zasadniczej służby wojskowej, którą odbył w okresie
od 10 stycznia 1973 r. do dnia 13 grudnia 1974. (k. 7-9 akt rentowych). Po zakończeniu służby wojskowej powrócił do zatrudnienia w (...) Zakładach (...) na dotychczasowym stanowisku maszynisty typograficznego, zaś opisywany stosunek pracy został rozwiązany w dniu 14 stycznia 1975 r. na zasadzie porozumienia stron.

W niniejszej sprawie wnioskodawca domaga się przyznania prawa do świadczenia emerytalnego opisanego treścią art. 184 o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 162, poz. 1118). Zatem należy stwierdzić, że bezspornie ubezpieczony:

- osiągnął wiek przewidziany w art. 32 cyt. ustawy;

-

w dniu wejścia w życie ustawy dysponował okresem składkowym
i nieskładkowym, o którym mowa w art. 27;

-

nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego;

spór zaś dotyczył przesłanki w postaci okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach wymaganego w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym 65 lat - dla mężczyzn.

Według apelującego organu rentowego, ocenić należało kwestię dopuszczalności wliczenia okresu zasadniczej służby wojskowej - żołnierza zatrudnionego przed powołaniem do czynnej służby wojskowej w warunkach szczególnych, który po zakończeniu tej służby podjął zatrudnienie w tych samych warunkach - do okresu pracy w szczególnych warunkach, w rozumieniu przepisów § 3 i 4 rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych charakterze.

W sprawie bezsporne jest zaś, że ubezpieczony bezpośrednio przed powołaniem
do zasadniczej służby wojskowej był zatrudniony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku maszynisty typograficznego (dział XI pkt 4 załącznika nr 1 do cyt. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku). Służbę wojskową odbył w okresie od dnia
10 stycznia 1973 roku do dnia 13 grudnia 1974 roku i po jej zakończeniu powrócił do pracy
u dotychczasowego pracodawcy, w dalszym ciągu pracując jako maszynista typograficzny do dnia 14 stycznia 1975 roku.

Odnosząc się zatem do zarzutu apelacji, Sąd drugiej instancji w niniejszym składzie podziela - ugruntowane w orzecznictwie Sądu Najwyższego i sądów powszechnych - stanowisko, zakładające, iż przepis art. 108 ust. 1 obowiązującej od dnia 29 listopada 1967 r. ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 241, poz. 2416 z późn. zm.) - w brzmieniu pierwotnym, obowiązującym do 31 grudnia 1974 r. wskazuje, iż czas odbywania zasadniczej lub okresowej służby wojskowej wlicza się pracownikowi do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień związanych z tym zatrudnieniem, jeżeli po odbyciu tej służby podjął on zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w którym był zatrudniony przed powołaniem
do służby. Wydane na podstawie, między innymi, art. 108 ust. 4 powyższej ustawy rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 listopada 1968 r. w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy i ich rodzin (Dz. U. Nr 44, poz. 318 z późn. zm.) regulowało w sposób szczegółowy uprawnienia żołnierza, który w terminie 30 dni po zwolnieniu ze służby zgłosił powrót do zakładu pracy i w wyniku tego podjął w nim zatrudnienie. W myśl w § 5 ust. 1 tego rozporządzenia żołnierzowi wlicza się czas odbywania służby wojskowej do okresu zatrudnienia w zakładzie pracy, w którym podjął zatrudnienie, w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem w tym zakładzie oraz w zakresie szczególnych uprawnień uzależnionych od wykonywania pracy na określonym stanowisku lub
w określonym zawodzie. Wykładnia gramatyczna powołanych unormowań nie nasuwa jakichkolwiek wątpliwości, że okres odbytej czynnej (zasadniczej) służby wojskowej przez pracownika zatrudnionego poprzednio w szczególnych warunkach pracy, który po zakończeniu tej służby zgłosił swój powrót do tego zatrudnienia, traktuje się tak samo jak wykonywanie takiej pracy. Skoro okres ten podlega zaliczeniu do okresu zatrudnienia
w zakresie wszelkich uprawnień uzależnionych od ilości lat pracy w szczególnych warunkach, to uwzględnia się go także do stażu pracy wymaganego do nabycia prawa
do emerytury w niższym wieku emerytalnym (por. wyroki SN z dnia 25 lutego 2010 roku,
II UK 219/09; z dnia 6 kwietnia 2006 roku, III UK 5/06; z dnia 17 maja 2012 r.,
I UK 399/11; wyrok SA w Krakowie z dnia 23 kwietnia 2013 roku, III AUa 1412/12; wyrok SA w Gdańsku z dnia 19 marca 2013 roku, III AUa 1600/12; wyrok SA w Lublinie z dnia
17 stycznia 2013 roku, III AUa 1070/12; wyrok SA w Łodzi z dnia 20 września 2013 roku,
III AUa 116/12; wyrok SA w Katowicach z dnia 18 sierpnia 2011 roku, III AUa 415/11; wyrok SA w Katowicach z dnia 20 września 2012 roku, III AUa 1468/12).

Przekładając powyższe na grunt analizowanej sprawy należy uznać, że okres odbywania przez ubezpieczonego zasadniczej służby wojskowej bezsprzecznie stanowi okres zatrudnienia w szczególnych warunkach (por. uchwała 7 sędziów SN z dnia 16 października 2013 r., II Uk 6/13).

Trafnie, zatem, Sąd Okręgowy przyjął, że ubezpieczony wypełnił przesłankę w postaci posiadania wymaganego okresu co najmniej 15 lat pracy wymienionej w Wykazie A
cyt. rozporządzenia RM.

Konkludując, Sąd II instancji uznał, że apelacja jest bezzasadna i na mocy
art. 385 k.p.c., orzekł o jej oddaleniu.

/-/ SSA M. Żurecki /-/ SSA M. Procek /-/ SSA M. Małek-Bujak

Sędzia Przewodniczący Sędzia

ek