Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 grudnia 2016 r.

Sąd Okręgowy w Tarnobrzegu I Wydział Cywilny w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 15 grudnia 2016 r. w Tarnobrzegu na rozprawie

sprawy z powództwa P. G. i J. G.

przeciwko (...) S.A. w S.

o zapłatę kwot po 100.000 zł

I.  zasądza od pozwanego (...) S.A.
w S. na rzecz powoda P. G. tytułem zadośćuczynienia kwotę
60.000 zł (sześćdziesiąt tysięcy) z ustawowymi odsetkami od dnia 15 grudnia
2016 r. do dnia zapłaty,

II.  zasądza od pozwanego (...) S.A.
w S. na rzecz powódki J. G. tytułem zadośćuczynienia kwotę
60.000 zł (sześćdziesiąt tysięcy) z ustawowymi odsetkami od dnia 15 grudnia
2016 r. do dnia zapłaty

III.  w pozostałej części powództwa oddala,

IV.  zasądza od pozwanego na rzecz każdego z powodów tytułem częściowego zwrotu kosztów procesu kwoty po 2.500 zł (dwa tysiące pięćset).

Sygn. akt I C 396/16

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 15 grudnia 2016r.

P. G. i J. G. domagali się zasądzenia od (...) SA tytułem zadośćuczynienia kwot po 100.000 zł z ustawowymi odsetkami od daty doręczenia pozwanemu odpisu pozwu do dnia zapłaty. W uzasadnieniu wskazali, że w dniu 1 grudnia 2014r. miał miejsce wypadek drogowy w wyniku, którego śmierć poniosła ich matka A. G.. Ze zmarłą łączyły ich głębokie więzi emocjonalne. Zawsze mogli liczyć na jej pomoc i wsparcie. Matka zawsze służyła im dobrą radą. Jej śmierć była dla nich ogromną tragedią. Stracili osobę, którą bardzo kochali. Odczuwali ogromny ból, smutek i przygnębienie. Do chwili obecnej nie pogodzili się z tą strata i nadal wspominają matkę, kultywując pamięć po niej.

Nakazem zapłaty z dnia 14 marca 2016r., sygn. akt I Nc 62/16 Referendarz Sądowy tut. Sądu nakazał pozwanemu (...) SA w S., aby w ciągu dwóch tygodni od doręczenia nakazu zaspokoiła w całości roszczenie przez uiszczenie na rzecz powodów kwoty po 100.000 zł tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami od daty doręczenia pozwanemu odpisu pozwu do daty zapłaty wraz z kosztami procesu w kwocie po 6.667 zł.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości. W uzasadnieniu wskazał, że przyznane w toku postępowania likwidacyjnego zadośćuczynienie jest odpowiednie do doznanej przez powodów krzywdy i adekwatne do rozmiaru cierpień fizycznych i psychicznych. Powodowie nie byli zmuszeni do korzystania z pomocy psychologa ani psychiatry i nie odbiło się to na ich zdrowiu w taki sposób, by musieli przyjmować leki lub środki o działaniu uspokajającym. W dacie śmierci matki byli już dorosłymi ludźmi posiadającymi własne rodziny i mieli własne dzieci wokół których koncentrowało się ich życie rodzinne. Od dawna już nie prowadzili wspólnego gospodarstwa domowego z rodzicami, wobec czego więź łącząca powodów z matką w sposób naturalny uległa znacznemu rozluźnieniu. Na skutek śmierci matki powodowie nie stali się osobami samotnymi, bowiem na co dzień mogą liczyć na wsparcie swoich współmałżonków, ojca oraz brata. Końcowo wskazali, że odsetki od ewentualnie zasądzonych roszczeń powinny być przyznane od daty wyrokowania.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 1 grudnia 2015r. w M. miał miejsce wypadek drogowy, podczas którego obrażeń ciała doznała matka powodów A. G. i które to obrażenia skutkowały jej zgonem.

/bezsporne/

Wyrokiem z dnia 1 października 2015r., sygn. akt II K 359/15 Sąd Rejonowy w Mielcu uznał oskarżonego M. U. za winnego tego, że w dniu 1 grudnia 2014r. w M., woj. (...) na ulicy (...) kierujący ciągnikiem siodłowym marki R. (...) o nr rej (...) z naczepą z zamiarem opuszczenia tej ulicy na drogę podporządkowaną nie ustąpił pierwszeństwa przejazdu jadącemu w przeciwną stronę ulica (...) samochodowi marki V. (...) o nr rej (...) kierowanemu przez F. G., doprowadzając do zderzenia obu pojazdów, w wyniku którego obrażeń ciała skutkujących śmiercią doznała pasażerka samochodu V. A. G. oraz obrażeń ciała doznał kierowca tego pojazdu F. G. w postaci stłuczenia głowy ze stłuczeniem i wstrząśnieniem mózgu, głębokiego stłuczenia klatki piersiowej ze stłuczeniem płuc, złamania trzech żeber po stronie lewej (V, VII i VIII) bezpośrednio powikłanych niewielką odmą i śladem płynu w jamie opłucnej lewej, złamania łopatki lewej, złamania miednicy w obrębie kości krzyżowej, złamania kości łokciowej lewej, które to obrażenia spowodowały naruszenie czynności narządu ciała pokrzywdzonego na okres powyżej dni siedmiu, tj. przestępstwa z art. 177 § 1 i 2 kk i za to skazał go na karę 1 roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 3 lat.

/dowód: wyrok SR w Mielcu II K 359/15 – k. 12/

W dniu wypadku sprawca szkody korzystał z ochrony ubezpieczeniowej w zakresie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, na podstawie umowy ubezpieczenia zawartej ze stroną pozwaną.

/dowód: bezsporne/

Pismem z dnia 17 lutego 2015r. powodowie zgłosili pozwanemu roszczenie o zadośćuczynienie.

Po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego ubezpieczyciel przyznał na rzecz powodów zadośćuczynienie w kwotach po 40.000 zł.

/dowód: pismo z dnia 17 lutego 2015r. – k. 13-17, decyzje z dnia 21 kwietnia 2015r. – k. 18 i 19/

W dacie śmierci A. G. powodowie mieli już własne rodziny i zamieszkiwali osobno. Pomimo tego z matką utrzymywali stały kontakt. Odwiedzali się nawzajem, widując się nawet kilka razy w tygodniu. Zmarła pomagała zarówno swojemu synowi, jak i córce w opiece nad ich dziećmi. Powodowie mogli zawsze liczyć na wsparcie matki i jej dobrą radę. A. G. była osobą pogodną i rodzinną, gromadzącą wokół siebie swoich najbliższych. Rodzina spędzała razem święta i inne imprezy okolicznościowe. Śmierć matki była dla powodów bardzo traumatycznym przeżyciem. Odczuwali pustkę, smutek i żal. Stracili osobę, będącą dla nich oparciem w każdej sytuacji. W tym czasie ich ojciec przebywał w szpitalu, co jeszcze bardziej wpłynęło negatywnie na ich stan emocjonalny. Do chwili obecnej wspominają zmarłą. Powódka J. G. często płacze myśląc o matce. Często odwiedzają jej grób, kultywując pamięć po niej.

/dowód: zeznania świadka M. G. z dn. 15.06.2016r. 00:03:59-00:19:00, powoda 00:19:00- 00:31:00 i powódki 00:32:00-00:46:00/

Na podstawie opinii biegłego z zakresu psychologii Sąd ustalił, że tragiczna śmierć A. G. była dla jej córki J. G. bardzo silnym, urazowym przeżyciem. Stanowi o tym fakt zerwania w sposób nieodwracalny głębokich i bliskich związków uczuciowych, jakie łączyły matkę z córką. Śmierć ta zabrała powódce niezwykle ważną osobę w jej życiu. Zaskutkowało to zaburzeniami regulacji psychicznej, ogromnym cierpieniem, depresyjnością, wzmożonym napięciem emocjonalnym, płaczliwością, zaburzeniami snu, napięciowym bólem głowy, problemami z sercem, początkami nerwicy. Pojawił się też podwyższony poziom lęku dotyczycący bezpieczeństwa i życia najbliższych oraz własnego. Odejście matki wiąże się też z koniecznością podjęcia obowiązków nad ojcem, który nie jest w pełni sprawny po wypadku i domem rodzinnym, w którym zamieszkuje. Powódka nadal jest w stanie żałoby, mimo upływu czasu nie zamknęła jeszcze tego procesu.

Śmierć matki była dla jej syna silnym i urazowym przeżyciem. Stanowi o tym fakt zerwania w sposób nieodwracalny bliskich i głębokich związków uczuciowych jakie łączyły badanego z matką, pozbawienia jej obecności w życiu syna, pomocy i wsparcia w różnych życiowych okolicznościach. Powód bardzo boleśnie przeżył to doświadczenie. Starał się w sobie odnaleźć siły na uporanie się z cierpieniem i aktywne włączenie się w życie. Aktualnie powód funkcjonuje prawidłowo, ale pozostała pustka, żal że matki już nie ma. Śmierć matki wiąże się też z obowiązkiem pomocy ojcu i opieką nad nim.

/dowód: opinia biegłego psychologa – k. 221-223 i 224-226/

Sąd dał w całości wiarę dowodom z ujawnionych na rozprawie dokumentów, gdyż wszystkie zostały sporządzone przez uprawnione organy, w granicach przysługujących im kompetencji i w przepisanej formie, a ich wiarygodność nie budziła wątpliwości Sądu i stron.

Na wiarę zasługują również zeznania świadka M. G. na okoliczność relacji łączących J. G. i P. G. z matką oraz skutków, jakie w życiu powodów wywołała jej śmierć. W takim samym zakresie przymiotem wiarygodności Sąd obdarzył zeznania powodów.

Szczególne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy mają opinie biegłej z zakresu psychologii, w oparciu, o które Sąd ustalił okoliczności związane z aktualnym stanem psychicznym J. G. i P. G. oraz skutki, jakie wywołał u nich zaistniały wypadek. Opinie te są jasne, spójne i logiczne, a zawarte w nich wnioski końcowe zostały prawidłowo i dokładnie uzasadnione. Opinia sporządzona została zgodnie z zakreślonymi przez Sąd tezami dowodowymi, przez biegłą posiadającą wieloletnie doświadczenie zawodowe.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługuje na częściowe uwzględnienie.

Bezspornym jest, że pozwany na podstawie art.9 ust.1 i art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych ponosi odpowiedzialność za skutki wypadku, w wyniku którego śmierć poniosła A. G., gdyż sprawca wypadku korzystał z ochrony ubezpieczeniowej w zakresie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, na podstawie umowy ubezpieczenia zawartej z pozwanym. Odpowiedzialność ubezpieczyciela z mocy art. 822 k.c. obejmuje także zadośćuczynienie należne najbliższym członkom rodziny zmarłego za doznaną krzywdę.

J. G. i P. G. domagali się zasądzenia na ich rzecz tytułem zadośćuczynienia kwot po 100.000 zł. Przedmiotowe roszczenie oparte zostało na art. 446 § 4 k.c., który stanowi, że Sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Krzywda ta to niemajątkowy skutek naruszenia dóbr osobistych w postaci prawa do życia w pełnej rodzinie i posiadania matki. Kwestia ustalenia krzywdy ma podstawowe znaczenie dla określenia odpowiedniej sumy, która miałaby stanowić jej pieniężną kompensatę. Ze względu na niewymierność krzywdy, określenie w konkretnym wypadku odpowiedniej sumy pozostawione zostało Sądowi, który dysponuje w takiej sytuacji większym zakresem swobody, niż przy ustalaniu szkody majątkowej i sumy potrzebnej do jej naprawienia. Nie oznacza to jednak, by ocena Sądu nie poddawała się weryfikacji pod kątem jej zgodności z dyspozycją art. 446 § 4 k.c. Kryteria istotne przy ustalaniu „odpowiedniej” sumy zadośćuczynienia to: rodzaj naruszonego dobra, czas trwania cierpień, wiek pokrzywdzonego, intensywność doznań psychicznych oraz rokowania na przyszłość (wyrok SN z dn. 20.04.2006r., IV CSK 99/05, LEX nr 198509). Wszystkie te kryteria winny być odniesione do okoliczności związanych z pokrzywdzonym, przy zastosowaniu, zobiektywizowanych kryteriów oceny.

W odróżnieniu od obowiązku naprawienia szkody majątkowej kompensacja krzywdy ma charakter fakultatywny, o czym świadczy użyty w treści art. 446 § 4 k.c. zwrot, że „Sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę". Mając na uwadze, że zadośćuczynienie to ma kompensacyjny charakter ustalenie jego odpowiedniej sumy nie może polegać na przyznaniu wyłącznie symbolicznej kwoty pieniędzy, ponieważ powinna ona odpowiadać wielkości ustalonej krzywdy jako ekwiwalentu utraconych dóbr.

Sąd mając na uwadze wyniki postępowania dowodowego przeprowadzonego w sprawie, w tym podzielając twierdzenia powodów oraz przesłuchanego w sprawie świadka, uznał że kwotą adekwatną do poniesionej przez P. G. i J. G. krzywdy będzie suma po 100.000 zł. Bezspornym jest, że powodów łączyła z matką silna więź emocjonalna. Zawsze mogli liczyć na jej pomoc i wsparcie. Była dla nich autorytetem i wzorem do naśladowania. Pomimo, że w dacie śmierci powodowie zamieszkiwali osobno to często odwiedzali matkę. Także ona często odwiedzała powodów, gdyż opiekowała się ich dziećmi. Śmierć matki była dla nich bardzo traumatycznym przeżyciem. Towarzyszył im smutek, cierpienie i poczucie osamotnienia. Czuli ogromy żal i poczucie pustki. Stracili osobę, która była ich powiernikiem i przyjacielem. W związku ze śmiercią matki, spadł na nich obowiązek opieki nad ojcem, który w związku z obrażeniami doznanymi w krytycznym wypadku, nie odzyskał pełnej sprawności fizycznej. Do chwili obecnej wspominają matkę. Powódka często myśląc o niej płacze. Wspomnienia wracają zwłaszcza w okresie świąt czy uroczystości rodzinnych, które to zdarzenia wcześniej celebrowali razem. Powodowie często odwiedzają grób matki, kultywując pamięć po niej.

Wszystkie powyższe okoliczności przemawiają za uznaniem, że kwotą odpowiednią do poniesionej przez powodów krzywdy będzie suma 100.000 zł. Z perspektywy dziecka utrata rodzica jest zawsze bardzo traumatycznym przeżyciem, nawet jeśli dziecko jest już dorosłym człowiekiem i posiada własną rodzinę. Jest to szczególnie dotkliwe, kiedy osoby te mieszkają w niedalekiej odległości i często się odwiedzają, utrzymując ze sobą stały kontakt.

Zadośćuczynienie ma na celu rekompensatę wszelkich skutków wypadku
o charakterze niematerialnym, ale musi być miarkowane i musi odnosić się do realiów społeczno-gospodarczych.

Ostatecznie na rzecz powodów zasądzono kwoty po 60.000 zł, uwzględniając wypłacone w ramach postępowania likwidacyjnego sumy po 40.000 zł.

Stanowiska stron w zakresie daty odsetek ustawowych były sprzeczne. Powodowie domagali się, aby datą początkową była data doręczenia pozwanemu odpisu pozwu, wedle pozwanego powinna to być data wyroku.

Dotychczasowe orzecznictwo sądów powszechnych i Sądu Najwyższego w zakresie daty początkowej od zasądzanych kwot zadośćuczynienia było i jest rozbieżne. Część orzeczeń stanowi o dacie początkowej wraz z upływem terminu do likwidacji szkody przez ubezpieczyciela, inne zaś nakazują przyjmować jako datę początkową datę wyroku. Niemniej w kilku orzeczeniach pojawił się motyw odnoszenia jednak daty początkowej do ustalonego stanu faktycznego.

W niniejszej sprawie Sąd kierował się treścią wyroku SN z 18.02.2011 r. sygn. I CSK 243/10. W orzeczeniu tym Sąd Najwyższy podsumował dotychczasowy dorobek orzecznictwa i opowiedział się ostatecznie za tym aby termin naliczania odsetek za opóźnienie w zapłacie należnego zadośćuczynienia uzależniony był od okoliczności sprawy. Może to więc być data wyroku, ale i też data wcześniejsza.

W niniejszej sprawie wiadomo, że w dniu 21.04.2015r. pozwany wydał ostateczną decyzję szkodową przyznając powodom kwoty wyżej wymienione. W ocenie Sądu zrozumiałym jest, że w tamtej dacie pozwany nie miał możliwości oceny wszystkich cierpień powodów i ich natężenia, dolegliwości, traumy i negatywnych emocji. Potwierdza to fakt, że wszyscy powodowie w toku niniejszego procesu nadal zgłaszali takie okoliczności, a wyrok zapadł przecież w dniu 15 grudnia 2016 r. Pozwany nie mógł wiedzieć i nie mógł ustalić, czy po półtora roku od daty jego decyzji takie okoliczności po stronie powodów nadal będą istniały, nie mógł więc być w zwłoce w stosunku do roszczeń, o których jeszcze nie wiedział, a nawet nie wiedzieli sami powodowie. Kierując się powyższym Sąd przyznał odsetki od zasądzonych kwot od daty wyrokowania, tj. od dnia 15 grudnia 2016r.

Wobec częściowego uwzględnienia powództwa, na podstawie art. 100 kpc Sąd zasądził od pozwanego na rzecz każdego z powodów po 2.500 zł tytułem częściowego zwrotu kosztów postępowania, mając na uwadze, że każdy z powodów utrzymał się z żądaniem częściowo i wedle oceny Sądu przyznany zwrot kosztów procesu uwzględniania wymienioną okoliczność.

ZARZĄDZENIE

(...)

(...),

(...)