Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W pozwie, który wpłynął do Sądu Okręgowego w Łodzi w dniu 21 listopada 2017r., powód A. P. wniósł o zasądzenie od Skarbu Państwa – Zakładu Karnego nr (...) w Ł. zadośćuczynienia w kwocie 100.000 zł, z tytułu naruszenia jego dóbr osobistych w trakcie izolacji penitencjarnej.

W uzasadnieniu powód podniósł, że od 2013r. przebywał we wskazanej jednostce penitencjarnej, gdzie pracował w zakładzie naprawczym, nie otrzymał jednak gwarantowanego przepisany kodeksu pracy urlopu wypoczynkowego za lata pracy 2013-2016. Wskazał na konieczność wykonywania, w trakcie osadzenia w pozwanym Zakładzie Karnym, pracy wbrew zaleceniom lekarskim, co prowadziło do narastania bólu kolana, przebywanie w przeludnionych celach przez okres dłuższy, niż został dopuszczony przez ustawodawcę, dyskryminujące traktowanie, polegające na uniemożliwieniu mu udziału w kursach zawodowych pomimo zgłaszania chęci uczestnictwa oraz braku możliwości skorzystania z urządzeń i pomieszczeń znajdujących się na oddziale 1 pawilon A, skutkujących częstym nakazywaniem mu przez funkcjonariuszy służby więziennej zdejmowania mokrego prania, a także brakiem możliwości korzystania z pralki automatycznej.

Wskazał również na inne niedogodności, związane z koniecznością spożywania zimnych posiłków przygotowywanych w warunkach remontu kuchni z artkułów wydawanych z magazynu żywnościowego, uniemożliwianie udziału w zajęciach kulturalno-oświatowych, ich zakłócanie spowodowane wykonywaniem czynności przez fryzjera, a także konieczność wykonywania prac pomimo braku posiadanych w tym zakresie uprawnień.

(pozew k. 2-4)

W odpowiedzi na pozew z dnia 15 lutego 2018r. pozwany Skarb Państwa – Zakład Karny nr (...) w Ł. reprezentowany przez Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na rzecz Skarbu Państwa kosztów procesu, w tym na rzecz Skarbu Państwa Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwany zakwestionował roszczenie powoda zarówno co do zasady, jak i wysokości. Podniósł, iż A. P. nie wykazał przesłanek odpowiedzialności Skarbu Państwa.

(odpowiedź na pozew k. 27-35)

Na rozprawie w dniu 13 lipca 2018r. powód dokonał modyfikacji powództwa i wniósł o zasądzenie od pozwanego zadośćuczynienia w kwocie 50.000 zł z tytułu naruszenia jego dóbr osobistych oraz zasądzenie na rzecz Fundacji pomagającej dzieciom z chorobami nowotworowymi kwoty 50.000 zł tytułem zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.

(stanowisko strony, k. 195v.)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Powód A. P. przebywał, jako osadzony, w Zakładzie Karnym nr (...) w Ł. w okresie od 14 lutego 2013r. do 28 sierpnia 2017r.

W czasie pobytu w Zakładzie Karnym nr (...) w Ł. powód przebywał w pawilonie (...), na oddziale (...): w celi nr (...) od 14 do 27 lutego 2013r., w celi nr (...) od 27 lutego 2013r. do 4 marca 2015r., w celi nr (...) od 4 do 10 marca 2015r., w celi nr (...) od 10 marca do 7 października 2015r., w celi nr (...) od 7 października 2015r. do 1 lipca 2016r. oraz w celi nr (...) od 1 lipca 2016r. do 28 sierpnia 2017r. W żadnej z cel, w której przebywał powód, nie przypadało na osadzonego mniej niż 3 m ^(...) powierzchni.

(notatka z dnia 30.01.2017r., k. 72, wydruk z przeglądarki historii rozmieszczenia, k. 71)

A. P. został przetransportowany do pozwanej jednostki na własną prośbę, w związku z możliwością zatrudnienia. Na podstawie decyzji z dnia 1 marca 2013 r., od 1 marca do 16 czerwca 2013r. został zatrudniony nieodpłatnie w wymiarze 6/8 etatu. W dniu 17 czerwca 2013 r. na mocy decyzji Dyrektora Zakładu Karnego nr (...), osadzony został skierowany do zatrudnienia odpłatnego. Zgodnie z unormowaniem zawartym w art. 124 § 1 k.k.w. powód korzystał z przysługującego mu zwolnienia od pracy przez okres 14 dni roboczych, po roku nieprzerwanej pracy, w czasie odbywania kary pozbawienia wolności, w okresach: za rok 2013 – od 01.08.2014 r. do 20.08.2014 r., za rok 2014 – od 01.07.2015 r. do 20.07.2015 r, za rok 2015 – od 01.07.2016 r. do 20.07.2016 r. oraz za rok 2016 – od 01.06.2017 r do 21.06.2017 r.

(karta przebiegu zatrudnienia nieodpłatnego, k. 76, rejestr zatrudnienia, k. 77, wnioski w sprawie udzielenia skazanemu zwolnienia od pracy za roczny okres pracy, k. 78-81, karty pracy osadzonego, 152-159, listy płatnicze, k. 160)

Wykonywał zadania na stanowisku pracownika ogólnobudowlanego, na terenie jednostki, zgodnie z zakresem swoich obowiązków. Pomagał kierownikowi warsztatu m.in. w kładzeniu instalacji elektrycznej.

(zeznania M. Z., k. 195, karta przebiegu zatrudnienia nieodpłatnego, k. 76, rejestr zatrudnienia, k. 77)

Nie zgłaszał referentowi Działu Kwatermistrzowskiego zastrzeżeń dotyczących wykonywania pracy w warsztacie naprawczym.

(notatka służbowa z 31.01.2018r., k. 82)

Osadzony był pobierany do zatrudnienia około godziny 08:30.

(okoliczność bezsporna)

Powoda w trakcie osadzenia w pozwanym Zakładzie motywowano do podniesienia poziomu wykształcenia bądź kompetencji zawodowych. Wychowawca więzienny zachęcał osadzonego do ponownego przemyślenia możliwości podjęcia nauki i podniesienia swoich kwalifikacji zawodowych oraz zdobycia wykształcenia. Powód pomimo posiadania jedynie wykształcenia podstawowego nie przejawiał chęci do podnoszenia swoich kwalifikacji. Twierdził, iż zatrudnienie w jednostce penitencjarnej go satysfakcjonuje.

W latach 2013-2017 w Zakładzie Karnym w Ł. było organizowanych 14 kursów, m.in. wprowadzających w zawód malarza, brukarza, montera stolarki okiennej. Kursy były organizowane na podstawie zgłoszeń wychowawców danej grupy.

(notatki sporządzone przez wychowawcę: z dnia 22.07.2015r., k. 85, z dnia 14.03.2016r., k. 86, z dnia 13 lipca 2016r., k. 87, z dnia 14 marca 2017r.,k. 88, notatka służbowa, k. 89, zeznania A. M., k. 194v.)

Zdarzyło się, że pomimo, iż powód był zainteresowany szkoleniem w zawodzie spawacza, kurs taki nie został zorganizowany, bowiem nie było firmy zainteresowanej jego przeprowadzeniem dla jednej osoby.

(zeznania A. M., k. 194v.)

Zdarzało się, że powód w trakcie pracy wykonywanej w warsztacie na terenie jednostki zgłaszał, że otrzymywane posiłki są zimne.

(zeznania M. Z., k. 195)

A. P. miał wykonane zlecone przez konsultującego ortopedę zabiegi fizykoterapeutyczne w postaci pola magnetycznego na prawy staw kolanowy w ilości 10 razy. Zabiegi były wykonywane w dniach od 15.01.2016r. do 02.02.2016r. w Pracowni Fizjoterapii ZK nr (...) w Ł..

W dokumentacji medycznej osadzonego nie ma zaleceń lekarskich odnośnie przerw między przeprowadzonym zabiegiem rehabilitacyjnym a porą, w której A. P. rozpoczynał wykonywanie pracy.

(dokumentacja medyczna, k. 66-69, konsultacja lekarska, k. 70, notatka służbowa, k. 93)

Zgodnie z Porządkiem Wewnętrznym Zakładu Karnego Nr (...) w Ł. własną bieliznę, odzież i obuwie można suszyć w celi mieszkalnej od zakończenia apelu porannego do rozpoczęcia apelu wieczornego.

(okoliczność bezsporna)

Administracja Zakładu Karnego w Ł., działając zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 października 2003 r. w sprawie warunków bytowych osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych oraz następnie obowiązującym Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 stycznia 2014 r. i obecnie obowiązującym z dnia 19 grudnia 2016 r. w sprawie warunków bytowych osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych umożliwia osadzonym utrzymywanie higieny osobistej i zapewnia w tym celu zgodnie z rozporządzeniami odpowiednie środki.

W budynku pawilonu administracyjno-koszarowego (...), zorganizowane są trzy odziały, w których zakwaterowani są osadzeni. Oddziały te posiadają różne przeznaczenie. Oddział (...) jest oddziałem terapeutycznym dla skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonymi umysłowo. Oddział trzeci, na którym przebywa powód, jest przeznaczony m.in. dla skazanych zatrudnionych przy pracach związanych z funkcjonowaniem jednostki.

Cele w Zakładzie Karnym nr (...) w Ł. wyposażone są w sprzęt kwaterunkowy, zgodnie ze wskazanym powyżej rozporządzeniem w sprawie warunków bytowych osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych, obecnie Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 19 grudnia 2016 roku.

W przypadku ewentualnych braków, zniszczenia lub zużycia, sprzęt kwaterunkowy jest naprawiany lub wycofywany z użytku, a w ich miejsce wydawany jest nowy.

(okoliczności znane Sądowi z urzędu)

W oddziale (...)pawilonu (...), zajęcia kulturalno-oświatowe realizowane są w dwóch pomieszczeniach w oddziale (świetlica oddziału lub wyznaczony rejon korytarza oddziału – do wyboru osadzonych w zależności od tego, z którego chcą w danej chwili skorzystać). Zajęcia kulturalno – oświatowe odbywają się zgodnie z grafikiem zajęć organizowanych w świetlicach, halach sportowych, boiskach oraz innych pomieszczeniach. W grafiku dokonano podziału z uwzględnieniem cel mieszkalnych z danego oddziału oraz godzin, w których dana cela ma zajęcia kulturalno – oświatowe. Zgodnie z planem prac fryzjera w oddziale (...) pawilonu (...) strzyżenie odbywa się we wtorki, jeżeli do godziny 10 osadzeni zgłoszą oddziałowemu potrzebę. Praca fryzjera w oddziałach odbywa się na korytarzu oddziału pod nadzorem oddziałowego, ale w taki sposób, aby nie wpływać na realizację zajęć kulturalno-oświatowych.

(pismo koordynatora ZK nr (...) w Ł. T. L. z 31.01.2018r., k. 92)

Posiłki w Zakładzie Karnym nr (...) w Ł. są wydawane zgodne z Zarządzeniem Nr (...) Dyrektora Generalnego Służby Więziennej z 6 września 2010 roku w sprawie gospodarki żywnościowej w jednostkach organizacyjnych Służby Więziennej. Posiłki wydawane z kuchni są gorące, w termosach firmy cambro, w których utrata temperatury wynosi około 2°C na godzinę. Każdy posiłek przygotowywany w kuchni jednostki jest kontrolowany przez lekarza. Na czas prowadzenia remontu, pomieszczenia były opróżniane lub wydzielane.

(okoliczności znane Sądowi z urzędu, nadto pismo kierowcy Działu Kwatermistrzowskiego ZK nr (...) w Ł. T M., k. 170)

Powyższe ustalenia faktyczne Sąd poczynił w oparciu o złożone do akt sprawy przez strony dowody z dokumentów związanych z osadzeniem powoda w Zakładzie Karnym nr (...) w Ł.. Nadto ustalając stan faktyczny sprawy Sąd oparł się na zeznaniach powoda i powołanych w sprawie świadków - starszego wychowawcy Działu Penitencjarnego Zakładu Karnego nr (...) w Ł. - A. M. (2) oraz technika działu kwatermistrzowskiego Zakładu Karnego nr (...) w Ł. - M. Z. (2). Świadek A. M. (2) zajmowała się m.in. kwestią organizowania w jednostce penitencjarnej kursów doszkalających, zaś M. Z. (2) zajmował się kwestiami warsztatu naprawczego, w którym powód wykonywał prace.

Sąd nie dał wiary twierdzeniom powoda co do tego, że nie otrzymał on zwolnienia od pracy w wymiarze 14 dni w roku po przepracowaniu całego roku, twierdzenia te pozostają w sprzeczności ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym w postaci karty przebiegu zatrudnienia nieodpłatnego, rejestr zatrudnienia, wniosków w sprawie udzielenia skazanemu zwolnienia od pracy za roczny okres pracy, kart pracy osadzonego.

Sąd miał na uwadze, iż zeznania powoda oraz powołanych w sprawie świadków K. L. oraz M. G. noszą znamiona subiektywnych ocen, formułowanych przez pryzmat osobistego stosunku do opisywanych okoliczności, wyznaczonego przez niezadowolenie z warunków bytowych panujących w miejscu, w którym osoby te przebywały wbrew swojej woli, a przez co, z natury rzeczy, odbiegających od oczekiwanych. Z powyższych względów, w tym zakresie, nie zasługują one na wiarę w konfrontacji z pozostałym materiałem dowodowym w postaci dowodów z dokumentów, jak również z zeznań świadka A. M. (2) oraz M. Z. (2). Oczywistym jest, że osoby pozbawione wolności, przebywając w areszcie czy zakładzie karnym wbrew swojej woli, mają tendencję do narzekania i opisywania wszystkiego w sposób bardziej negatywny niż jest w rzeczywistości. Trudno zresztą oczekiwać od nich zadowolenia z przymusowej izolacji w warunkach jednostki penitencjarnej.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo jako bezzasadne podlegało oddaleniu.

W niniejszej sprawie powód wystąpił o zapłatę tytułem zadośćuczynienia kwoty 50.000 zł oraz kwoty 50.000 zł na wskazany cel społeczny, w związku z naruszeniem jego dóbr osobistych w czasie osadzenia w pozwanym Zakładzie Karny nr (...) w Ł..

Zasadność roszczenia pozwu podlegała analizie w oparciu o przepisy art. 23 k.c. i art. 24 k.c. w zw. z art. 448 k.c. oraz art. 417 k.c.

W myśl art. 417 § 1 k.c. Skarb Państwa ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej. Przesłankami odpowiedzialności Skarbu Państwa zatem, na gruncie tego przepisu są: szkoda wyrządzona przy niezgodnym z prawem wykonywaniu czynności z zakresu władzy publicznej oraz adekwatny związek przyczynowy pomiędzy niezgodnym z prawem wykonywaniem takich czynności a powstaniem szkody.

Na gruncie art. 417 k.c. odpowiedzialność Skarbu Państwa ma miejsce wówczas, gdy wykonującemu władzę publiczną – bez względu na sposób i formę działania – można postawić zarzut działania z naruszeniem prawa. Przepis powyższy dotyczy wszelkich czynności (działania i zaniechania) związanych z wykonywaniem imperium, a więc czynności faktycznych i prawnych, które pozostają w ścisłym, funkcjonalnym związku z wykonywaniem władzy publicznej. Nie ulega przy tym wątpliwości, że do sfery imperium państwa należy stosowanie środków przymusu związanych ze stosowaniem środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania, czy z wykonywaniem kary pozbawienia wolności.

Niezgodność z prawem na gruncie art. 417 k.c. oznacza „zaprzeczenie zachowania uwzględniającego nakazy i zakazy wynikające z normy prawnej” (wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 grudnia 2001 r., SK 18/00). Chodzi tu o niezgodność z konstytucyjnie rozumianymi źródłami prawa, czyli Konstytucją, ustawami, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi oraz rozporządzeniami, a także dorobkiem prawnym Wspólnoty Europejskiej i prawem stanowionym przez Unię Europejską.

Odnosząc się do przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej przewidzianej w art. 417 k.c. w postaci szkody, wskazać należy, iż jest ona rozumiana szeroko - jest nią każdy uszczerbek w prawnie chronionych dobrach danego podmiotu, zarówno o charakterze majątkowym, jak i niemajątkowym. Art. 417 k.c. dotyczy zatem również odpowiedzialności Skarbu Państwa z tytułu naruszenia dóbr osobistych obywatela, co oznacza możliwość wystąpienia przez pokrzywdzonego z roszczeniem o zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę niemajątkową. Przy czym nie ulega wątpliwości, że poszkodowany może żądać zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę jedynie w wypadkach wskazanych w ustawie.

Zgodnie z art. 24 § 1 k.c. ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. Jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych (§ 2).

Zatem stosownie do art. 24 k.c., na zasadach przewidzianych w kodeksie pokrzywdzony może żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na cel społeczny. Roszczenia o zadośćuczynienie w niniejszej sprawie rozpatrywać należy w oparciu o art. 448 k.c. Przy czym ocena, czy dobro osobiste człowieka zostało zagrożone lub naruszone, wymaga zastosowania kryteriów o charakterze obiektywnym. Nie ma tu bowiem znaczenia subiektywna reakcja i odczucia pokrzywdzonego, lecz istotny jest odbiór danego zachowania przez osoby trzecie i reakcja opinii publicznej (tak SN w wyroku z 26 października 2001 r., V CKN 195/01, LEX nr 53107).

Art. 23 k.c. zawiera otwarty katalog dóbr osobistych. Nie każde naruszenie dobra osobistego daje jednak prawo do skorzystania z ochrony prawa cywilnego. W myśl bowiem art. 24 k.c. ochrona taka przysługuje jedynie przed bezprawnym naruszeniem dobra osobistego. Przy czym powołany przepis zawiera domniemanie bezprawności zachowania pozwanego, a zatem to pozwany dążąc do uwolnienia się od odpowiedzialności winien wykazać, że nie było ono bezprawne. Bezprawne jest zachowanie sprzeczne z normami prawa lub zasadami współżycia społecznego. Okolicznościami kontratypowymi, wyłączającymi bezprawność, mogą być przykładowo - zgoda poszkodowanego, działanie w ramach obowiązku prawnego, wykonywanie własnego prawa podmiotowego, obrona konieczna, czy wreszcie działanie podjęte w obronie uzasadnionego interesu społecznego lub prywatnego.

Realizacja spoczywających na administracji Zakładu Karnego nr (...) w Ł. obowiązków w zakresie organizowania miejsc, w których przebywają osoby pozbawione wolności należy do działań władczych państwa i mieści się w pojęciu wykonywania zadań z zakresu władzy publicznej. A zatem ocena, czy obowiązki te zostały zrealizowane, winna być dokonana z uwzględnieniem uprawnień skazanego, szczegółowo uregulowanych przepisach ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. kodeks karny wykonawczy (Dz. U. Nr 90, poz. 557, z późn. zm.), a także z uwzględnieniem treści przepisów wykonawczych, rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 25 sierpnia 2003 r. (Dz. U. z 2003 r. Nr 152, poz. 1493) oraz z dnia 21 grudnia 2016 r. (Dz.U.2016.2231) w sprawie regulaminu organizacyjno-porządkowego wykonywania kary pozbawienia wolności, rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 października 2003r. (Dz. U. z 2003 r. Nr 186, poz. 1820), z dnia 28 stycznia 2014 r. (Dz.U.2014.200) oraz obecnie obowiązującego z dnia 19 grudnia 2016 r. (Dz.U.2016.2224) w sprawie warunków bytowych osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych.

Ustawodawca, wśród naczelnych zasad kodeksu karnego wykonawczego wymienił w art. 4, zasadę humanitaryzmu, która zakłada, że kary, środki karne, zabezpieczające i zapobiegawcze wykonuje się w sposób humanitarny, z poszanowaniem godności ludzkiej skazanego. Skazany zachowuje także prawa i wolności obywatelskie. Ich ograniczenie może wynikać jedynie z ustawy oraz z wydanego na jej podstawie prawomocnego orzeczenia.

W myśl art. 5 k.k.w. skazany jest podmiotem określonych w kodeksie praw i obowiązków. Przykładowo zostały one wskazane w art. 102 k.k.w., gdzie w pkt 1 mowa jest o tym, że skazany ma prawo do odpowiedniego, ze względu na zachowanie zdrowia, wyżywienia, odzieży, warunków bytowych, pomieszczeń oraz świadczeń zdrowotnych i odpowiednich warunków higieny.

Warunki bytowe osadzonego w zakładzie karnym bądź areszcie śledczym określa m.in. art. 110 k.k.w., zgodnie z którym skazanego osadza się w celi mieszkalnej wieloosobowej lub jednoosobowej (§ 1). Powierzchnia w celi mieszkalnej, przypadająca na skazanego, wynosi nie mniej niż 3 m2. Cele wyposaża się w odpowiedni sprzęt kwaterunkowy zapewniający skazanemu osobne miejsce do spania, odpowiednie warunki higieny, dostateczny dopływ powietrza i odpowiednią do pory roku temperaturę, według norm określonych dla pomieszczeń mieszkalnych, a także oświetlenie odpowiednie do czytania i wykonywania pracy (§ 2).

Udzielenie powodowi cywilnoprawnej ochrony wymagało zatem ustalenia, że zachowania administracji pozwanego Aresztu Śledczego godziły w jego dobra osobiste w rozumieniu art. 24 § 1 k.c. Z mocy art. 6 k.c. na powodzie ciążył dowód wskazania konkretnych uchybień w postaci zaniechania podjęcia działań zapewniających mu realizację jego uprawnień w zakresie warunków bytowych wynikających ze wskazanych powyżej przepisów, naruszających sferę jego dóbr osobistych. Pozwanego obciążał zaś obowiązek udowodnienia, że działał zgodnie z prawem i nie naruszył dobra osobistego powoda (art. 6 k.c. w związku z art. 24 k.c.).

Przechodząc do szczegółowej analizy zarzutów sformułowanych przez powoda i mających świadczyć o naruszeniu jego dóbr osobistych przez pozwanego, podniósł on zarzuty odnośnie warunków bytowych urągających jego godności osobistej, a mianowicie przebywanie w trakcie osadzenia w pozwanej jednostce penitencjarnej w celi o powierzchni przypadającej na osadzonego mniejszej niż 3m ². Jak już wyżej zostało wskazane stosownie do art. 110 k.k.w. powierzchnia w celi mieszkalnej, przypadająca na skazanego, powinna wynosić nie mniej niż 3 m ². Możliwe jest umieszczenie osadzonego w celi przy powierzchni przypadającej osadzonego mniejszej niż 3m ² w szczegółowo określonych w powołanym przepisie sytuacjach.

Zdaniem Sądu, zgromadzony w sprawie niniejszej materiał dowodowy, pozwalał na ustalenie, że pozwany zapewnił powodowi w pełni zgodne z prawem warunki odbywania kary pozbawienia wolności. Wbrew stanowisku powoda, przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, że został on umieszczony w celach, w których na osadzonego przypadała powierzchnia nie mniejsza niż 3m2.

Sąd zważył, iż przy dokonywaniu oceny, czy osadzenie powoda w warunkach bytowych, oferowanych przez pozwaną jednostkę, mogło mieć wpływ na naruszenie jego dóbr osobistych, należy mieć na uwadze, że odbywanie kary pozbawienia wolności niesie ze sobą w sposób immanentny wiele dolegliwości wyrażających się nie tylko w pozbawieniu możliwości swobody, ale i w dużej mierze intymności, z uwagi na konieczność przebywania i wykonywania czynności życia codziennego w ściśle określonych, niekomfortowych warunkach.

Potwierdzenia nie znalazł kolejny zarzut stawiany pozwanemu, polegający na dyskryminującym w ocenie powoda traktowaniu go w dostępie do udziału w organizowanych w pozwanym Zakładzie kursach doszkalających. Jak wynika ze zgromadzonego materiału dowodowego wychowawca więzienny motywował i wielokrotnie zachęcał powoda do podjęcia nauki i podniesienia swoich kwalifikacji zawodowych oraz zdobycia wykształcenia. Jednak powód nie przejawiał chęci do podnoszenia swoich kwalifikacji. Zaś szklenie w zawodzie spawacza, którym powód był zaineresowany, nie zostało zorganizowane z uwagi na brak osób zainteresowanych oraz brak firmy zainteresowanej jego przeprowadzeniem dla jednej osoby.

W następnej kolejności należało odnieść się do stawianego pozwanemu zarzutu niezapewnienia powodowi, pomimo zaleceń lekarskich, przerwy między zabiegami rehabilitacji a rozpoczynaniem pracy. Zgodnie z poczynionymi ustaleniami stanu faktycznego powód miał wykonane zlecone przez konsultującego ortopedę zabiegi fizykoterapeutyczne w postaci pola magnetycznego na prawy staw kolanowy w ilości 10 razy. Zabiegi były wykonywane w dniach od 15.01.2016r. do 02.02.2016r.

Wskazać należy, iż realizacja spoczywających na Administracji Zakładu Karnego obowiązków w zakresie opieki medycznej nad osobami pozbawionymi wolności należy do działań władczych i mieści się w pojęciu wykonywania zadań z zakresu władzy publicznej zawartym w dyspozycji art. 417 § 1 k.c. Ocena, czy obowiązki te zostały zrealizowane, winna być dokonana z uwzględnieniem uprawnień skazanego, szczegółowo uregulowanych w art. 115 § 1 – 8 k.k.w. oraz przepisach rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości i Ministra Zdrowia z dnia z dnia 9 maja 2012 r. w sprawie szczegółowych warunków, zakresu i trybu współdziałania podmiotów leczniczych z podmiotami leczniczymi dla osób pozbawionych wolności w zakładach karnych i aresztach śledczych w zapewnieniu świadczeń zdrowotnych osobom pozbawionym wolności (Dz. U.2012.547) i rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 czerwca 2012 r. w sprawie udzielania świadczeń zdrowotnych przez podmioty lecznicze dla osób pozbawionych wolności (Dz. U. z dnia 29 czerwca 2012 r.).

Jednakże, w analizowanym stanie faktycznym, wbrew twierdzeniom powoda, w dokumentacji medycznej, w tym sporządzonej na okoliczność konsultacji medycznej udzielonej mu przez lekarza ortopedę, brak jest zaleceń lekarskich odnośnie przerw między przeprowadzonym zabiegiem rehabilitacyjnym a porą, w której A. P. rozpoczynał wykonywanie pracy.

Odnosząc się do stawianych przez powoda kolejnych zarzutów dotyczących nieudzielenia mu przez pozwanego wbrew obowiązkom wynikającym z kodeksu pracy urlopu wypoczynkowego, na wstępie wskazać należy, iż w myśl art. 121 § 9 k.k.w w stosunku do skazanych zatrudnionych na podstawie skierowania do pracy nie stosuje się przepisów prawa pracy, z wyjątkiem przepisów dotyczących czasu pracy oraz bezpieczeństwa i higieny pracy.

Stosownie do § 124 § 1 k.k.w. skazanemu zatrudnionemu odpłatnie na podstawie skierowania do pracy lub umowy o pracę nakładczą przysługuje po roku nieprzerwanej pracy, w czasie odbywania kary pozbawienia wolności, zwolnienie od pracy przez okres 14 dni roboczych, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia, a skazanemu zatrudnionemu nieodpłatnie - 14 dni zwolnienia od pracy, bez prawa do wynagrodzenia.

Jak wynika ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego powód na podstawie decyzji z dnia 1 marca 2013 r., od 1 marca do 16 czerwca 2013r. został zatrudniony nieodpłatnie w wymiarze 6/8 etatu. W dniu 17 czerwca 2013 r. na mocy decyzji Dyrektora Zakładu Karnego nr (...), osadzony został skierowany do zatrudnienia odpłatnego. Zgodnie z unormowaniem zawartym w art. 124 § 1 k.k.w. powód korzystał z przysługującego mu zwolnienia od pracy przez okres 14 dni roboczych, po roku nieprzerwanej pracy, w czasie odbywania kary pozbawienia wolności, w okresach: za rok 2013 – od 01.08.2014 r. do 20.08.2014 r., za rok 2014 – od 01.07.2015 r. do 20.07.2015 r., za rok 2015 – od 01.07.2016 r. do 20.07.2016 r. oraz za rok 2016 – od 01.06.2017 r. do 21.06.2017 r.

A. P. nie wykazał, iż nie udzielano mu w pozwanym Zakładzie zwolnienia od pracy w latach 2014-2016r. Za nieudowodnione należy uznać także twierdzenie powoda, iż był zmuszany do wykonywania prac, m.in. przy urządzeniach bądź instalacjach elektrycznych, w zakresie których nie miał uprawnień.

Nie znalazł potwierdzenia w zgromadzonym materiale dowodowym także podnoszony przez powoda zarzut braku możliwości odbywania zajęć kulturalno-oświatowych bądź ich zakłócania, wynikający z konieczności świadczenia w danym pomieszczeniu pracy przez fryzjera. Za nieudowodnione w ocenie Sądu należało uznać twierdzenia powoda odnośnie otrzymywania zimnych, przyrządzanych w trakcie remontu pomieszczeń posiłków. Posiłki były wydawane zgodne z Zarządzeniem Nr (...) Dyrektora Generalnego Służby Więziennej 06.09.2010 roku w sprawie gospodarki żywnościowej w jednostkach organizacyjnych Służby Więziennej. Posiłki wydawane z kuchni są gorące, wydawane są w termosach firmy (...), w których utrata temperatury wynosi około 2°C na godzinę. Każdy posiłek przygotowywany w kuchni jednostki jest kontrolowany przez lekarza. Na czas prowadzenia remontu, pomieszczenia były opróżniane lub wydzielane. Czasami w trakcie pracy w warsztacie powód zgłaszał, iż posiłki są zimne. Jednakże te zdarzenia nie mogą być one oceniane w oderwaniu od całego (długotrwałego) pobytu powoda u strony pozwanej, podczas którego strona pozwana zapewniała mu regularne posiłki (w tym posiłek ciepły), stale poddając kontroli ich jakość i sposób przygotowywania. Choćby i z tego względu nie można było uznać, że działanie to prowadziło do naruszenia dóbr osobistych powoda, skoro jego potrzeby w zakresie żywienia były zaspokajane w sposób systematyczny i stały.

Nie zasługuje na zrozumienie stawiany pozwanemu zarzut o braku możliwości korzystania przez powoda ze sprzętu oraz pomieszczeń znajdujących się na oddziale (...) pawilonu (...).

Nie można tracić z pola widzenia faktu, iż powód był osadzony na oddziale (...)pawilonu (...), przeznaczonego dla skazanych zatrudnionych przy pracach związanych z funkcjonowaniem jednostki, zaś oddział (...) jest oddziałem terapeutycznym dla skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo. Cele we wskazanych pawilonach w Zakładzie Karnym nr (...) w Ł. wyposażone są w sprzęt kwaterunkowy, w ten sam sposób, zgodnie z powołanym wcześniej Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 19 grudnia 2016 r. W przypadku ewentualnych braków, zniszczenia lub zużycia, sprzęt kwaterunkowy jest naprawiany lub wycofywany z użytku, a w ich miejsce wydawany jest nowy.

Odnosząc się do argumentacji powoda w zakresie potrzeby korzystania z pomieszczeń na oddziale (...), A. P. zgodnie z obowiązującym w jednostce Porządkiem Wewnętrznym miał możliwość suszenia własnej bielizny, odzieży i obuwia w celi mieszkalnej od zakończenia apelu porannego do rozpoczęcia apelu wieczornego. Osadzony miał więc możliwość wyprania odzieży i jej powieszenia na sznurkach w celi mieszkalnej przed opuszczeniem celi w związku z zatrudnieniem (od czasu zakończenia apelu porannego). Powołane powyżej rozporządzenia nie zakładają na zakłady karne obowiązku wyposażania oddziałów w pralki do prania. Należy wskazać, iż pranie ręczne oraz suszenie ubrań w pomieszczeniach mieszkalnych jest czynnością powszechnie praktykowaną, także w warunkach wolnościowych. Trudno zatem uznać wskazane ograniczenie za godzące w dobra osobiste powoda.

Reasumując, stwierdzić należy, że ustalone przez Sąd fakty nie dają podstaw do przypisania pozwanemu naruszenia dóbr osobistych powoda. Wbrew stanowisku powoda, przeprowadzone postępowanie dowodowe nie wykazało, aby przebywanie w pozwanym Zakładzie wywołało u niego negatywne skutki zdrowotne, fizyczne bądź psychiczne powodujące poczucie krzywdy, innej niż wynikająca z samego faktu pozbawienia wolności i związanej z tym izolacji od świata zewnętrznego, ograniczenia swobody i wolnej woli decydowania o samym sobie. Nie można oczekiwać, iż miejsca, w których przebywają osoby pozbawione wolności, będą odpowiadały standardom hoteli czy innych zakładów prowadzących działalność komercyjną. Odwołując się z kolei do orzecznictwa Sądu Najwyższego, wskazać należy iż osoba osadzona musi liczyć się z ograniczeniami i dolegliwościami wynikającymi z wykonywania kary pozbawienia wolności (por. wyrok SN z 02.10.2007r., II CSK 269/07, opubl. Monitor Prawniczy, rok 2007, Nr 21, str. 1172).

Zgodnie z art. 6 k.c. to na powodzie ciążył obowiązek udowodnienia faktów, z których wywodzi on skutki prawne. W rozpoznawanej sprawie powód nie wykazał w żaden sposób, że podczas odbywania przez niego kary pozbawienia wolności w Zakładzie Karnym w Ł. uniemożliwiano mu udział w kursach doszkalających, zmuszany był do wykonywania pracy wymagającej uprawnień eklektycznych, których powód nie posiada, braku możliwości wykorzystania przysługujących mu dni zwolnienia od pracy, pobierania do pracy wbrew zaleceniom lekarskim, uniemożliwiania udziału w zajęciach kulturalno-oświatowych.

Podnoszone przez powoda zachowania pozwanego nie miały charakteru bezprawnych działań, skutkujących naruszeniem dobra osobistego osadzonego. W ocenie Sądu, dolegliwości, jakich doznawał powód w pozwanym Zakładzie nie naruszały jego godności. Podkreślenia wymaga, że każde przebywanie w pewnej zbiorowości ludzkiej wiąże się, w sposób nieuchronny, z ograniczeniem własnej prywatności. Sytuacja ta ma z natury rzeczy również miejsce w przypadku pozbawienia wolności będącego skutkiem tymczasowego aresztowania lub wykonania kary orzeczonej prawomocnym wyrokiem skazującym. Odbywanie kary polega bowiem na przymusowej izolacji w warunkach jednostki penitencjarnej, razem z innymi współosadzonymi umieszczonymi na niewielkiej powierzchni mieszkalnej, co nigdy nie sprzyja zachowaniu pełnej prywatności oraz zakłóca intymność.

Biorąc pod uwagę powyższe, stwierdzić należy, iż brak jest podstaw do uwzględnienia żądania pozwu. Wobec czego powództwo podlegało oddaleniu w całości.

Rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów procesu zapadło w oparciu o art. 102 k.p.c. Powód w całości przegrał sprawę, zatem powinien ponieść wszelkie związane z tym koszty, które pojawiły się po stronie jego przeciwnika procesowego. Jednakże w myśl art. 102 k.p.c, w przypadkach szczególnie uzasadnionych Sąd może nie obciążać strony kosztami procesu w całości lub w części. Zdaniem Sądu w niniejszej sprawie zaistniały takie warunki. Sąd miał przede wszystkim na uwadze trudną sytuację życiową i majątkową powoda, który korzystał także ze zwolnienia od kosztów sądowych. W związku z czym Sąd doszedł do przekonania, że w okolicznościach niniejszej sprawy zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek pozwalający na nieobciążanie powoda kosztami zastępstwa procesowego strony pozwanej.

W toku procesu, w związku ze zwolnieniem powoda od kosztów sądowych, powstały nieuiszczone koszty sądowe. Na podstawie art. 113 ust. 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U.2018.300 t.j.), Sąd nie obciążył powoda nieuiszczoną opłatą oraz wydatkami poniesionymi tymczasowo ze Skarbu Państwa i przejął je na rachunek Skarbu Państwa.