Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 9 stycznia 2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił U. W. przyznania rekompensaty z tytułu pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze powołując się na przepis art.21 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazał, że U. W. nie udowodniła 15 lat pracy w warunkach szczególnych (organ rentowy zaliczył jej okres w wymiarze 7 miesięcy i 9 dni). Zakład Ubezpieczeń Społecznych podkreślił, że jako pracy w warunkach szczególnych, nie uznano okresu od 1 stycznia 1984 r. do 31 grudnia 1998 tj. zatrudnienia na stanowisku kierownika magazynu, gdyż praca wykonywana na tym stanowisku nie jest zaliczana do pracy wykonywanej w warunkach szczególnych. W ocenie organu rentowego, nie można uznać, że wnioskodawczyni pracując na stanowisku kierownika stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przebywała w warunkach, w których nie były zachowane higieniczne normy pracy. Pracownicy wyższego szczebla kierowniczego mają wydzielone pomieszczenia do pracy, a ich zakres obowiązków daleko wykracza poza osobiste dozorowanie, czy kontrolę robotniczych stanowisk pracy. Ponadto praca kierownika wiąże się nie tylko z nadzorem pracowników, lecz również z wykonywaniem czynności organizacyjnych, do których należą np. czynności kadrowe oraz inne biurowe, pomocnicze, nieobjęte stosownym wykazem stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Jest ona wykonywana w innych warunkach niż szkodliwe – nie spełniająca kryterium zawartego w w/w przepisach.

/decyzja k.15 – 15 odwrót plik I akt ZUS/

W dniu 14 lutego 2018 r. U. W. reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika złożyła odwołanie od powyższej decyzji, w którym wniosła o jej zmianę i przyznanie jej prawa do rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach oraz o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych. W uzasadnieniu wskazano, że praca na stanowisku kierownika magazynu wiązała się ze stałym uczestnictwem w pracach magazynowych tj. wykonywaniem praca załadunkowych i wyładunkowych, a także ze sprawowaniem kontroli i nadzoru nad pracownikami magazynu w głównej sali magazynu.

/odwołanie k. 3 – 4/

W odpowiedzi na odwołanie, pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie, argumentując jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji

/odpowiedź na odwołanie k.6 – 6 odwrót/

Na rozprawie w dniu 26 września 2018 r. pełnomocnicy stron podtrzymali dotychczasowe stanowiska w sprawie.

/oświadczenia pełnomocników stron: protokół rozprawy z dnia 26 września 2018 r. 00:00:56- 00:01:08 - płyta CD k.154/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni U. W. urodziła się w dniu (...)

/okoliczności bezsporne/

Decyzja z dnia 13 grudnia 2017 roku znak (...), po rozpatrzeniu wniosku z dnia 30 listopada 2017 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. przyznał U. W. emeryturę od dnia 1 listopada 2017 r., tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. Do obliczenia emerytury przyjęto kwotę składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego, zaewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca, poprzedzającego miesiąc, od którego przyznano emeryturę. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, które ustalono na dzień zgłoszenia wniosku o emeryturę. W decyzji ustalono, że kwota składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wynosi – 175989,33 zł, kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego – 556370,88 zł, a średnie dalsze trwanie życia wynosi – 258,70 miesięcy. Wysokość emerytury obliczona została zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 ustawy emerytalnej i wyniosła 2830,92 zł brutto. Okresowa emerytura kapitałowa wyniosła 346,56 zł. Łącznie kwota emerytury z FUS oraz okresowej emerytury kapitałowej wyniosła 33177,48 zł. Wypłatę emerytury zawieszono z uwagi na kontynuowanie zatrudnienia.

/ decyzja k. 6-7 plik I akt ZUS/

Decyzja z dnia 13 grudnia 2017 roku znak (...), po rozpatrzeniu wniosku z dnia 30 listopada 2017 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. ustalił dla U. W. okresową emeryturę kapitałową od dnia 1 listopada 2017 r., tj. od dnia nabycia prawa do emerytury z FUS. Wysokość okresowej emerytury kapitałowej stanowi iloraz kwoty środków, z uwzględnieniem ich waloryzacji, zaewidencjonowanych na subkoncie, ustalonych na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przyznano okresową emeryturę kapitałową, tj. 89656,06 zł i średniego dalszego trwania życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, tj. wieku 60 lat i 5 miesięcy – 258,70 miesięcy. Od dnia 1 listopada 2017 roku okresowa emerytura kapitałowa wynosi 346,56 zł. Wypłatę emerytury zawieszono z uwagi na kontynuowanie zatrudnienia.

/ decyzja k. 8-9 plik I akt ZUS/

Zaskarżoną decyzją Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił U. W. przyznania rekompensaty z tytułu pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze.

/decyzja k.15 – 15 odwrót plik I akt ZUS/

Zakład Ubezpieczeń Społecznych zaliczył wnioskodawczyni do stażu pracy w warunkach szczególnych okres zatrudnienia w wymiarze 7 miesięcy i 9 dni (tj. okres zatrudnienia przypadający od 23 maja 1983 r. do 31 grudnia 1983 r.)

/decyzja k.15 – 15 odwrót plik I akt ZUS/

W okresie od 2 sierpnia 1982 r. do 28 grudnia 2017 r. U. W. była zatrudniona w zakładzie (...) S.A. w Ł. na stanowiskach: referenta ds. handlowych (od
2 sierpnia 1982r. do 22 maja 1983r.), magazyniera (od 23 maja 1983 r. do 31 grudnia 1983 r.), kierownika magazynu (od 1 stycznia 1984 r. do 28 grudnia 2017r.). Za powyższy okres zatrudnienia zakład pracy wystawił wnioskodawczyni świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach wskazując, że w tym okresie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywała prace magazynowe, załadunkowe, rozładunkowe oraz konfekcjonowanie surowców, półproduktów i wyrobów gotowych – pylistych, toksycznych, żrących, parzących i wybuchowych: od 23 maja 1983 r. do 31.12.1983 r. na stanowisku magazyniera, wymienionym w wykazie A dz.IV poz.40 pkt.15, od 1 stycznia 1984 r. do 28 grudnia 2017r. na stanowisku kierownika magazynu wymienionym w wykazie A dz.XIV poz.24 – wykazu stanowiącego załącznik nr 1 do zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego nr 7 z dnia 7 lipca 1987 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego.

/świadectwo pracy k.11 – 11 odwrót plik I akt ZUS , świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych k.12 plik I akt ZUS/

Zakład pracy (...) S.A. w Ł. (poprzednio Przedsiębiorstwo Handlu (...) w Ł.) zajmuje się hurtową sprzedażą wyrobów chemicznych takich jak: gumy, węże, opony, kauczuk, tworzywa sztuczne sypkie oraz granulowane, rozpuszczalniki, farby, kleje, żywice.

/okoliczność bezsporna/

Do powierzonych wnioskodawczyni obowiązków pracowniczych magazyniera należało przyjmowanie i wydawanie towarów z magazynu. Magazynier ponosił odpowiedzialność majątkową za powierzone mienie.

/zeznania wnioskodawczyni min.00:17:03 – 00:23:49 rozprawy z dnia 26 września 2018 r. , płyta CD k.154 w związku z jej informacyjnymi wyjaśnieniami k.143 – 144/

Z dniem 1 stycznia 1984 r. U. W. powierzono obowiązki pracownicze kierownika magazynu nr 12 zakładu (...) S.A. w Ł. (w magazynie tym znajdowały się wyroby gumowe - takie jak węże oraz taśmy). Z dniem 1 lutego 1989 r. U. W. powierzono obowiązki pracownicze kierownika magazynu nr 1 zakładu (...) S.A. w Ł. (w magazynie tym znajdowały się środki chemiczne takie jak kwasy oraz materiały łatwopalne).

/dokumentacja pracownicza wnioskodawczyni k.21 – 134/

Do podstawowych obowiązków pracowniczych na powierzonym wnioskodawczyni stanowisku kierownika magazynu należało przede wszystkim przyjmowanie oraz wydawanie wyrobów chemicznych (stosownie do otrzymanych dyspozycji). W zakresie powierzonych obowiązków, wnioskodawczyni zajmowała się również rozdzielaniem przywiezionego towaru na mniejsze opakowania (np. w przypadku towarów sypkich). Wnioskodawczyni nadzorowała także pracę podległych jej pracowników fizycznych (najczęściej były to dwie osoby) oraz magazyniera (U. W. kontrolowała pracę ww. osób pod kątem prawidłowości rozmieszczenia składowanych materiałów chemicznych na półkach). Zdarzało się, że na podstawie dostarczonych faktur wnioskodawczyni przygotowywała stosowną dokumentację (czym również zajmował się magazynier) oraz wprowadzała dane przywiezionego towaru do kartoteki, przy czym za wykonywanie tego rodzaju czynności, co do zasady, była odpowiedzialna zatrudniona w tym celu osoba (na stanowisku kartotekarki). Powierzone obowiązki odwołująca wykonywała przez 8 godzin dziennie ( od godz. 7.00 do godz. 15.00), a w zależności od potrzeb, także w nadgodzinach. U. W. ponosiła odpowiedzialność majątkową za powierzone mienie, przy czym zakres jej odpowiedzialności był większy niż zatrudnionych w magazynie pracowników. Pracownicy zatrudnieni w magazynach korzystali z murowanego pomieszczenia socjalnego, w którym mogli spożyć posiłek.

/dokumentacja pracownicza wnioskodawczyni k.21 – 134 , zeznania świadków: B. K. k.144 odwrót – 145, S. R. k.145 , M. K. min.00:02:50 –00:15:29 rozprawy z dnia 26 września 2018 r. - płyta CD k.154 , zeznania wnioskodawczyni min.00:17:03 – 00:23:49 rozprawy z dnia 26 września 2018 r.-, płyta CD k.154 w związku z jej informacyjnymi wyjaśnieniami k.143 – 144/

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie zgromadzonych dowodów zarówno w postaci dokumentów, w tym przede wszystkim dokumentacji osobowej ze spornych okresów zatrudnienia, jak i osobowych źródeł dowodowych w postaci zeznań wnioskodawczyni oraz świadków. Autentyczność dokumentów nie była przez strony kwestionowana i nie budziła wątpliwości sądu. Zostały one sporządzone w sposób zgodny z przepisami prawa, przez uprawnione do tego osoby, w ramach ich kompetencji, oraz w sposób rzetelny, stąd też zostały uznane za wiarygodne. Sąd dał wiarę zeznaniom odwołującej jak i świadków, co do charakteru jej pracy w spornym okresie, nie znajdując żadnych podstaw by kwestionować ich prawdziwość i zgodność z rzeczywistym stanem rzeczy. Zeznania wnioskodawczyni znajdują potwierdzenie w dokumentach znajdujących się w aktach osobowych skarżącej ze spornego okresu, tworząc logiczną całość i stanowią tym samym wiarygodne źródło dowodowe.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie wnioskodawczyni jest uzasadnione.

Zgodnie z art.21 ust.1 ustawy o emeryturach pomostowych ( tj. Dz. U. z 2018 r. , poz. 1924) rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat.

Stosownie do treści ust. 2 tego przepisu rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

W myśl art.23 ust.1 i 2 powołanej ustawy ustalenie rekompensaty następuje na wniosek ubezpieczonego o emeryturę; rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego, o którym mowa w przepisach art. 173 i art. 174 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

W związku z powyższym wskazać należy, iż prawo do rekompensaty, zgodnie ze wskazaną wyżej ustawą, mają osoby urodzone po 31 grudnia 1948 roku, które przed 1 stycznia 2009 roku wykonywały przez co najmniej 15 lat prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu art. 32 i 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Celem rekompensaty, podobnie jak i emerytury pomostowej, jest łagodzenie skutków utraty możliwości przejścia na emeryturę przed osiągnięciem wieku emerytalnego przez pracowników zatrudnionych przy pracach w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. W przypadku rekompensaty realizacja tego celu polega jednak nie na stworzeniu możliwości wcześniejszego zakończenia aktywności zawodowej, lecz na odpowiednim zwiększeniu podstawy wymiaru emerytury z FUS, do której osoba uprawniona nabyła prawo po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego ( tak M. Zieleniecki - Komentarz do art.21 ustawy o emeryturach pomostowych, LEX, por. też wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 31.03.2016 r., III AUa 1899/15 – LEX 2044406).

Przepisy art.2 pkt 5 i art.21 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych formułują dwie zasadnicze przesłanki nabycia prawa do rekompensaty, tj.:

1) nienabycie prawa do emerytury pomostowej,

2) osiągnięcie okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu ustawy o emeryturach i rentach z FUS wynoszącego co najmniej 15 lat.

Przesłanką negatywną zawartą w art.21 ust.2 ustawy o emeryturach pomostowych jest nabycie prawa do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

W literaturze podkreśla się, że wykładnia przepisu art.21 ust.2 ustawy o emeryturach pomostowych nie może prowadzić do absurdalnego wniosku, że prawo do rekompensaty przysługuje wyłącznie tym osobom, które nie nabyły prawa do jakiejkolwiek emerytury z FUS. Skoro zgodnie z art.23 ustawy o emeryturach pomostowych rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego, a zgodnie z art. 173 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS kapitał początkowy ustala się dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., za których były opłacane składki na ubezpieczenie społeczne przed dniem 1 stycznia 1999 r., to warunek sformułowany w art.21 ust.2 ustawy o emeryturach pomostowych należy rozumieć w taki sposób, że rekompensata jest adresowana wyłącznie do ubezpieczonych objętych systemem emerytalnym zdefiniowanej składki, którzy przed osiągnięciem podstawowego wieku emerytalnego nie nabyli prawa do emerytury z FUS obliczanej według formuły zdefiniowanego świadczenia. Przyjąć tym samym również należy, że rekompensata nie przysługuje tym ubezpieczonym, którzy zostali objęci ubezpieczeniem społecznym lub rozpoczęli służbę po 31 grudnia 1998 r.

Analiza układu warunkującego prawo do emerytury pomostowej prowadzi do wniosku, że świadczenie to przysługuje tym pracownikom, którzy osiągnęli co najmniej 15-letni okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art.32 ust.1 i 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, ale nie nabyli prawa do emerytury pomostowej z powodu nieuznania ich pracy za wykonywaną w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych (tak M. Zieleniecki - Komentarz do art.21 ustawy o emeryturach pomostowych, LEX).

W przedmiotowej sprawie bezsporne jest, że odwołująca się nie nabyła prawa do emerytury pomostowej, ani prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym w związku z wykonywaniem pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze.

Stosownie natomiast do treści art.32 ust.2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( t. j. Dz. U. z 2018 r. , poz. 1270) za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych.

Z kolei przepis art.32 ust.4 stanowi, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust.2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, to jest na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz.43 z późn. zm.).

Z § 1 cytowanego rozporządzenia wynika, że jego treść stosuje się do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, wymienione w §4-15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia.

Przepis § 2 ust.1 rozporządzenia ustala, ze za okresy uzasadniające nabycie prawa do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu uważa się okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

W niniejszym postępowaniu wnioskodawczyni domagała się ustalenia, że w okresie zatrudnienia w zakładzie (...) S.A. w Ł. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywała pracę w warunkach szczególnych w wymiarze 15 lat i tym samym spełnia warunki do przyznania rekompensaty.

Rozporządzenie Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43) w § 2 ust. 2 zobowiązuje zakłady pracy do stwierdzenia okresów zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wyłącznie na podstawie posiadanej dokumentacji.

Natomiast w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. 2011. 237.1412) określone zostały środki dowodowe, które powinny być dołączone do wniosku, stwierdzające okoliczności uzasadniające przyznanie tego świadczenia.

W myśl § 21-23 powołanego rozporządzenia środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia są pisemne zaświadczenia zakładów pracy, wydane na podstawie posiadanych dokumentów, oraz legitymacje ubezpieczeniowe, a także inne dowody z przebiegu ubezpieczenia. W przypadku zaś ubiegania się pracownika o przyznanie emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnym charakterze, zaświadczenie zakładu pracy powinno stwierdzać charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których jest uzależnione przyznanie takiej emerytury lub renty. Wyjątek od zasady ustalonej w powołanym przepisie jest zawarty w § 25 wymienionego rozporządzenia, który przewiduje, że okresy zatrudnienia mogą być udowodnione zeznaniami świadków, gdy zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy.

Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 27 maja 1985 r., III UZP 5/85 wyjaśnił, że w postępowaniu o świadczenia emerytalno-rentowe dopuszczalne jest przeprowadzenie przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych dowodu z zeznań świadków na okoliczność zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, jeżeli zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy. Pogląd ten został rozwinięty w znowelizowanym art.473 k.p.c., który stanowi, że w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych nie stosuje się przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu ze świadków i z przesłuchania stron. W postępowaniu przed tymi sądami okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń mogą być udowadniane wszelkimi dostępnymi środkami dowodowymi (por. wyr. SN z dnia 02.02.1996 r. II URN 3/95 OSNP 1996/16/239).

Dla rozstrzygnięcia spornej kwestii zasadnym stało się zatem ustalenie, czy praca wykonywana przez wnioskodawczynię w spornym okresie była pracą wykonywaną w warunkach szczególnych, o jakiej mowa w cytowanych wyżej przepisach.

Podkreślić także należy, iż istotnym jest, jakie prace faktycznie w toku swojego zatrudnienia wykonywała skarżąca oraz czy prace te są wymienione w cytowanym wyżej rozporządzeniu z dnia 7 lutego 1983 roku, gdyż właśnie to rozporządzenie jest aktem prawnym, w oparciu o który należy orzekać, czy dana praca była pracą w warunkach szczególnych.

W ocenie Sądu Okręgowego analiza zgromadzonego materiału dowodowego daje podstawę do stwierdzenia, iż pomimo zmiany - z dniem 1 stycznia 1984 r., stanowiska pracy, zakres obowiązków pracowniczych wnioskodawczyni, co do zasady nie uległ zmianie. U. W. była bowiem nadal odpowiedzialna za przyjmowanie oraz wydawanie środków chemicznych, a także wykonywała inne czynności charakterystyczne dla magazyniera (m.in. rozdzielała przywieziony towar na mniejsze opakowania). Wprawdzie zdarzało się, że wnioskodawczyni przygotowywała stosowną dokumentację i w pewnym zakresie kontrolowała oraz sprawowała nadzór nad pracownikami zatrudnionymi w magazynie, to okoliczność ta nie może przekreślać faktu, iż w spornym okresie wykonywała obowiązki pracownicze określone w wykazie A dziale IV (chemia), pkt 40 ( m.in. prace magazynowe, załadunkowe, rozładunkowe, transport oraz konfekcjonowanie surowców, półproduktów i wyrobów gotowych - pylistych, toksycznych, żrących, parzących i wybuchowych) rozporządzenia. Do prac tego rodzaju należy wymieniona w załączniku nr 1 do zarządzenia nr 7 Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z dnia 7 lipca 1987 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego
( Dz.Urz.MG.1987.4.7 z dnia 7 lipca 1987 r.) w wykazie A, dziale IV poz.40 punkcie 15 praca magazyniera. Wykaz ten stanowi - jako, że ma charakter informacyjny, techniczno-porządkujący, uściślający ogólne pojęcia istniejące w rozporządzeniu Rady Ministrów - swego rodzaju wskazówkę, dowód, że takie a nie inne czynności były przez pracownika istotnie wykonywane w szczególnych warunkach (wyrok Sądu Najwyższego z 29 stycznia 2008 roku, I UK 192/07, Lex nr 447272).

Ponadto należy zaznaczyć, że jakkolwiek przepisy dotyczące przyznawania emerytury w obniżonym wieku powinny być ściśle interpretowane, tak jednocześnie ich wykładania nie może być na tyle skrajna i restrykcyjna, by prowadziła do absurdalnej sytuacji, gdy za pracę wykonywaną w szczególnych warunkach uznaje się tylko i wyłącznie czynności wymienione w wykazie A załącznika do cytowanego wyżej rozporządzenia, wykonywane ciągle przez cały obowiązujący pracownika czas pracy, bez jakichkolwiek przerw i bez wykonywania innych czynności, które są jednak immanentnie związane ze stanowiskiem pracy zajmowanym przez ubezpieczonego. Takie przyjęcie uniemożliwiałoby w praktyce przyznanie komukolwiek prawa do emerytury w obniżonym wieku z tytułu pracy w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze z tego względu, że żaden z ubezpieczonych nie spełniałby takich wymogów /por. wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia
7 lutego 2012 r. ,sygn. akt III AUa 1644/11/.

Podkreślenia wymaga dodatkowo, iż organ rentowy nie kwestionował, iż na wydziale, na którym pracowała wnioskodawczyni - jako podstawowe były wykonywane prace wymienione w wykazie A (tj. prace magazyniera).

W tym miejscu należy zauważyć, iż w wyroku z dnia 6 grudnia 2007 roku Sąd Najwyższy, sygn. akt III UK 66/07, LEX nr 483283 wskazał, iż czynności ogólnie pojętego nadzoru lub kontroli w procesie produkcji wykonywanej w wydziałach i oddziałach,
w których zatrudnieni są pracownicy wykonujący pracę w warunkach szczególnych
w rozumieniu rozporządzenia z 1983 roku, w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, objęte poz. 24 działu XIV wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia RM z dnia 7 lutego 1983 roku, to wyłącznie te czynności, które wykonywane są w warunkach bezpośrednio narażających na szkodliwe dla zdrowia czynniki, a więc polegające na bezpośrednim nadzorze i bezpośredniej kontroli procesu pracy na stanowiskach pracy wykonywanej w szczególnych warunkach. Jeśli zatem czynności te wykonywane są w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na stanowisku pracy związanej z kontrolą międzyoperacyjną, kontrolą jakości produkcji i usług oraz dozorem inżynieryjno-technicznym, to okres wykonywania tej pracy jest okresem pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu. Natomiast, jeśli pracownik zatrudniony na stanowisku związanym z kontrolą międzyoperacyjną, kontrolą jakości produkcji i usług oraz dozorem inżynieryjno-technicznym wykonuje - poza bezpośrednim nadzorem procesu produkcji - inne czynności, w tym szeroko rozumiane czynności administracyjno-zarządzające, polegające na wykonywaniu pracy umysłowej i biurowej, istotne znaczenie z punktu widzenia uprawnień do emerytury na podstawie art. 32 ustawy z 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS ma ustalenie, jaką część obowiązującego czasu pracy zajmowały te czynności. W uzasadnieniu wskazanego wyroku Sąd Najwyższy podkreślił, iż we wskazanej pozycji 24 nie wymienia się stanowiska pracy, lecz odwołuje się do czynności ogólnie pojętego nadzoru lub kontroli w procesie produkcji wykonywanej w tych wydziałach i oddziałach, w których zatrudnieni są pracownicy wykonujący pracę w warunkach szczególnych. Jednocześnie podniósł, że definicję ustawową "pracy w szczególnych warunkach" zawiera art. 32 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS stwierdzając, iż za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Praca w warunkach szczególnych to praca, w której pracownik w sposób znaczny jest narażony na niekorzystne dla zdrowia czynniki i pracę taką pracownik musi wykonywać stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku, aby nabyć prawo do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym. Sąd Najwyższy podkreślił, iż ustawodawca tworząc instytucję przewidzianą w art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, opierał się na założeniu, że praca wykonywana w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy, przyczynia się do szybszego obniżenia wydolności organizmu, stąd też osoba wykonująca taką pracę ma prawo do emerytury wcześniej niż inni ubezpieczeni. Zdaniem Sądu Najwyższego, przy takim założeniu, czynności ogólnie pojętego nadzoru lub kontroli w procesie produkcji wykonywanej w tych wydziałach i oddziałach, w których zatrudnieni są pracownicy wykonujący pracę w warunkach szczególnych w rozumieniu rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r., objęte poz. 24 działu XIV wykazu A, to wyłącznie te czynności, które wykonywane są w warunkach bezpośrednio narażających na szkodliwe dla zdrowia czynniki, a więc polegające na bezpośrednim nadzorze i bezpośredniej kontroli procesu pracy na stanowiskach pracy wykonywanej w szczególnych warunkach.

W wyroku z dnia 11 marca 2009 roku, sygn. akt II UK 243/08, LEX nr 550990.
Sąd Najwyższy wskazał, iż czynności obejmujące sporządzenie dokumentacji związanej
z dozorem stanowią integralną część sprawowanego dozoru. Nie ma zatem podstaw do ich wyłączania i traktowania odrębnie. W sytuacji, gdy dozór inżynieryjno-techniczny jest pracą w szczególnych warunkach i praca polegająca na dozorze była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, nie ma żadnej potrzeby ustalania, ile czasu pracownik poświęcał na bezpośredni nadzór nad pracownikami, a ile na inne czynności, które również były związane z tym dozorem.

Również w wyroku z dnia 24 września 2009 roku sygn. akt II UK 31/09, LEX
nr (...) Sąd Najwyższy stwierdził, iż jeśli czynności ogólnie pojętej kontroli oraz dozoru inżynieryjno-technicznego wykonywane są stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na stanowisku pracy związanym z określoną w pkt 24 działu XIV wykazu A rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) kontrolą lub dozorem inżynieryjno-technicznym, to okres wykonywania tej pracy jest okresem pracy uzasadniającym prawo do świadczeń na zasadach przewidzianych
w rozporządzeniu, niezależnie od tego ile czasu pracownik poświęca na bezpośredni dozór pracowników, a ile na inne czynności ściśle związane ze sprawowanym dozorem i stanowiące jego integralną część, takie jak sporządzanie związanej z nim dokumentacji.

W związku z powyższym należy podkreślić, iż określonymi w pkt 24 działu XIV wykazu A rozporządzenia czynnościami ogólnie pojętej kontroli oraz dozoru inżynieryjno-technicznego na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie, są wyłącznie te czynności, które wykonywane są w warunkach bezpośrednio narażających na szkodliwe dla zdrowia czynniki, a więc polegające na bezpośrednim dozorze i bezpośredniej kontroli procesu pracy na stanowiskach pracy wykonywanej w szczególnych warunkach. Jeśli zatem czynności te wykonywane są stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na stanowisku pracy związanym z określoną w pkt 24 działu XIV wykazu A rozporządzenia kontrolą lub dozorem inżynieryjno-technicznym, to okres wykonywania tej pracy jest okresem pracy uzasadniającym prawo do świadczeń na zasadach przewidzianych w rozporządzeniu, niezależnie od tego ile czasu pracownik poświęca na bezpośredni dozór pracowników, a ile na inne czynności ściśle związane ze sprawowanym dozorem i stanowiące jego integralną część, takie jak sporządzanie związanej z nim dokumentacji.

Nie ma bowiem żadnych podstaw do wyłączania czynności administracyjno-biurowych takiego rodzaju z czynności polegających na sprawowaniu dozoru i traktowania ich odrębnie (por. także powołane wyżej wyroki z dnia 6 grudnia 2007 r., III UK 62/07; z dnia 6 grudnia 2007 r., III UK 66/07; z dnia 5 maja 2009 r., I UK 4/09 oraz wyroki z dnia 30 stycznia 2008 r., I UK 195/07, OSNP 2009 Nr 7-8, poz. 105 i z dnia 11 marca 2009 r., II UK 243/08, niepublikowany).

Podsumowując, stwierdzić należy, że wnioskodawczyni nie tylko w okresie od 23 maja 1983 r. do 31 grudnia 1983 r. pracując na stanowisku magazyniera, ale także w całym spornym, tj. od 1 stycznia 1984 r. do 31 grudnia 2008 roku wykonywała czynności wymienione w pkt.40 Działu IV oraz w pkt 24 działu XIV wykazu A rozporządzenia i tym samym legitymuje się ona wymaganym 15-letnim okresem pracy w warunkach szczególnych.

Mając na względzie powyższe, na podstawie powołanych przepisów prawa materialnego i art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. Sąd zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał U. W. prawo do rekompensaty.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art.98 k.p.c., zgodnie z zasadą odpowiedzialności stron za wynik postępowania i zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. na rzecz U. W. kwotę 180,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego stosownie do treści § 9 ust.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z
2018 r., poz.265).

S.B.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi ZUS, wypożyczając akta rentowe, zobowiązując do zwrotu w razie złożenia apelacji.

30.10.2019r.