Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 26 stycznia 2018 roku (znak: (...)) Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., na podstawie art., 24 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r, o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1383 zezm.), po rozpoznaniu wniosku z dnia 21-12-2017 r. przyznał B. Ż. emeryturę od 02-12-2017 r., tj. od daty nabycia uprawnień do emerytury.

Podstawę obliczenia emerytury stanowiła kwota kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji kapitału początkowego zaewidencjonowanego na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę.

- kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wyniosła 44947,40 zł

- średnie dalsze trwanie życia wynosi 263,20 m-cy 170,77 zł

- wysokość emerytury obliczonej zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 ustawy emerytalnej wyniosła 170,77 zł.

Emerytura przyznana od 02-12-2017 w kwocie 341,54 zł jest niższa od najniższej emerytury, która wynosi 1000,00 zł. Emerytury nie podwyższa się, gdyż wnioskodawczyni nie udowodniła łącznie okresów składkowych i nieskładkowych w wymiarze 20 lat.

Do obliczenia wartości kapitału początkowego nie uwzględniono okresów z tytułu umów zawartych z

- Wytwórnią (...) w latach 1982 do 1988

- (...) "SE-MA-FOR" w latach 1987-1989

- P.P.H.U. (...) Sp. z o.o. w okresie 13-04-1989 - 31-05-1989

- z Wytwórnia (...) w roku 1989

ponieważ zgodnie z poświadczeniem z Wydziału (...) i Składek firma rozliczała się deklaracjami bezimiennymi.

Organ rentowy wskazał, iż w celu zaliczenia powyższego należy przedłożyć pisemne zaświadczenia zleceniodawców stwierdzające okres pracy i fakt podlegania ubezpieczeniu społecznemu oraz legitymacje ubezpieczeniowe.

/ decyzja k.70-71/.

Odwołanie od w/w decyzji złożyła w dniu 13 lutego 2018 roku wnioskodawczyni B. Ż. wnosząc, wnosząc o jej zmianę i uwzględnienie przy ustaleniu wysokości kapitału początkowego oraz świadczenia emerytalnego wynagrodzenia otrzymywanego z Wytwórni (...) w latach 1982 do 1988, Studia (...) "SE-MA-FOR" w latach 1987-1989, P.P.H.U. (...) Sp. z o.o. w okresie 13-04-1989 - 31-05-1989 i z Wytwórni (...) w roku 1989 podnosząc, iż wynagrodzenie z umów z tymi podmiotami było jedynym jakie wówczas otrzymywała a zatem obowiązkowo była objęta składką na ubezpieczenie emerytalno rentowe.

/odwołanie k. 3-4/.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu przywołał argumentację podniesioną w zaskarżonej decyzji.

/ odpowiedź na odwołanie k.35/

Decyzją z dnia 14 maja 2018 r. Znak: ENP/20/021188964 na podstawie przepisów art. 114 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1383 ze zm.) w rozpoznaniu wniosku z dnia 2 marca 2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił wnioskodawczyni ponownego przeliczenia emerytury podnosząc iż nie pojawiły się nowe okoliczności ani dowody pozwalające na ponowne przeliczenie wysokości emerytury ustalonej decyzją z dnia 26.01.2018 r. Organ rentowy wskazał, iż przedłożone do wniosku kopie dokumentów były już analizowane przy ustalaniu wysokości świadczenia. Do obliczenia wartości kapitału początkowego nie ma możliwości uwzględnienia okresów z tytułu umów zawartych z Wytwórnią (...) w latach 1982 do 1988 z (...) "SE-MA-FOR" w latach 1987-1989 z P.P.H.U. (...) Sp. z o.o. w okresie 13-04-1989 - 31-05-1989 z Wytwórnią (...) w roku 1989, ponieważ zgodnie z poświadczeniem z Wydziału (...) i Składek firma rozliczała się deklaracjami bezimiennymi, aby ww. okresy zaliczyć należy przedłożyć pisemne zaświadczenia zleceniodawców stwierdzające okres pracy i fakt podlegania ubezpieczeniom.

/decyzja k. 106 akt ZUS/.

W dniu 25 maja 2018 r. wnioskodawczyni wniosła odwołanie od wskazanej decyzji domagając się jej zmiany. W uzasadnieniu swego stanowiska wskazała, iż wnosi o uwzględnienie przy obliczeniu wartości kapitału początkowego okresów z tytułu umów zawartych z Wytwórnią (...) w latach 1982 do 1988 z (...) "SE-MA-FOR" w latach 1987-1989 z P.P.H.U. (...) Sp. z o.o. w okresie 13-04-1989 - 31-05-1989 z Wytwórnią (...) w roku 1989. Wskazała, iż w dniu 2 marca 2018 r. złożyła nowe dokumenty z archiwum (...) i SE-MA-FOR w tym pismo z dnia 23 lutego 2018 r. potwierdzające fakt zawarcia umów na realizacje poszczególnych filmów ich wykonania i wypłaty wynagrodzenia. Wskazała, iż należy więc wnioskować z tych umów były odprowadzane składki na ubezpieczenia emerytalno rentowe. Podniosła, iż w związku z likwidacja (...) i SEMAFOR nie jest w stanie otrzymać druku RP 7. Natomiast za umowy z (...) przedstawia druk RP 7 potwierdzający wysokość zarobków w latach 1982, 1983, 1986 i (...) na łączna kwotę 87 171 zł.

/ odwołanie k. 3 akt sprawy VIII U 1287/18/

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu przywołał argumentację podniesioną w zaskarżonej decyzji. Dodatkowo podniósł, iż zaświadczenie z dnia 23 lutego 2018 r., z Wytwórni (...) nie spełnia wymogów formalnych, ponieważ brak informacji czy były opłacone składki na ubezpieczenie społeczne.

/odpowiedź na odwołanie k. 7 akt sprawy VIII U 1287/18/

Postanowieniem z dnia 29 czerwca 2018 r. Sąd Okręgowy w Łodzi VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych połączył sprawę o sygn akt VII U 1287/18 toczącą się z odwołania od decyzji z dnia 14 maja 2018 r. ze sprawą o syg. akt VIII U 545/18 toczącą się z odwołania od decyzji z dnia 26 stycznia 2018 roku.

/postanowienie z dnia 29 czerwca 2018 r. k. 11 akt sprawy VIII U 1287/18/

Na rozprawie w dniu 28 listopada 2018 r. –poprzedzającej wydanie wyroku pełnomocnik wnioskodawczyni poparł odwołanie. Natomiast pełnomocnik ZUS wniósł o jego oddalenie.

/ stanowiska procesowe stron protokół rozprawy z dnia 28 listopada 2018 r. 00:01:12 -00:09:39/

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:

B. Ż. urodziła się w dniu (...).

/okoliczność bezsporna/.

W latach 1982 do 1988 wnioskodawczyni B. Ż. miała zawarte następujące umowy cywilnoprawne z Wytwórnią (...) Sp. z o.o.

-Umowę z dnia 10.05.1982r. na pełnienie funkcji asystenta charakteryzatora na okres realizacji filmu „Smak czekolady” z wynagrodzeniem 651 zł

- Umowę z dnia 22.04.1982 r. na pełnienie funkcji opiekunki nieletniego aktora -P. J. przy filmie „Smak czekolady” w okresie od 22.04.1982 r. do 16.06.1982 r. z wynagrodzeniem 6 000 zł

- Umowę z dnia 15.10.1982r. na pełnienie funkcji asystenta charakteryzatora przy filmie (...) w okresie od 19.08.1982 r. do 18.09.1982 r. z wynagrodzeniem 4 500 zł

- Umowę o dzieło z charakteryzatorem z dnia 26.10.1982r na wykonanie charakteryzacji aktorów i statystów do filmu p.t. roboczym „Diabelski młyn” z wynagrodzeniem 4430 zł

- Umowę z dnia 09.04.1983r na pełnienie funkcji asystenta charakteryzatora przy filmie (...) w okresie od 15.03.1983 r. do 14.04.1983 r. z wynagrodzeniem 4000 zł

- Umowę z dnia 14.05.1983r na pełnienie funkcji asystenta charakteryzatora przy filmie (...) w okresie od 15.04.1983 do 14.05.1983 r. z wynagrodzeniem 4000 zł.

- Umowę z dnia 07.07.1983r. na pełnienie funkcji asystenta charakteryzatora przy filmach (...), oraz „Państwo U. przybyli do K.” w okresie od 1.06.1983 r. do 31.10.1983 r. z wynagrodzeniem 5.600 zł

- Umowę z dnia 29.12.1983r na pełnienie funkcji asystenta charakteryzatora przy filmie (...) w okresie od 1.01.1984 r. do 29.02.1984 r. z wynagrodzeniem 9750 zł.

- Umowę z dnia 01.02.1986r na pełnienie funkcji asystenta charakteryzatora II kategorii przy filmie (...) w okresie od 1.02.1986 r. do 31.07.1986 r. z wynagrodzeniem 9920zł,

- Umowę z dnia 0l.09.1986r na pełnienie funkcji asystenta charakteryzatora przy filmie” Harnasie” w okresie od 15.08.1986 r. do 30.09.1986 r. z wynagrodzeniem 16 320 zł

- Umowę z dnia 24.10.1988r na pełnienie funkcji asystenta charakteryzatora przy filmie (...) w okresie od 25.09.1988 r. do 24.10.1988 r. z wynagrodzeniem 22 000 zł

/ umowy zawarte pomiędzy B. Ż. a Wytwórnią (...) Sp. z o.o. k.79- 80, k.86 -105akt ZUS pismo Wytwórni (...) z dnia 23 lutego 2018 r. k. 78 akt ZUS pismo Wytwórni (...) Sp. z o.o. z wyjaśnieniami k. 114-115 akt ZUS/.

W umowach – poza umowa o dzieło, do której miały mieć zastosowanie zasady zawarte w przepisach prawa autorskiego, kodeksu cywilnego i zarządzenia nr 82 (...) z dnia 9.11.1974 r. - zawarty jest zapis, iż B. Ż. w wyniku ich zawarcia nie nabywa uprawnień pracowniczych a w sprawach nich nieuregulowanych mają zastosowanie przepisy kodeksu cywilnego.

/ umowy zawarte pomiędzy B. Ż. a Wytwórnią (...) Sp. z o.o. k.79- 80, k.86 -105akt ZUS/

W spółce nie można odnaleźć dokumentów zapłaty składek na ubezpieczenia społeczne za te okresy czasu, kiedy były sporządzane wskazane umowy.

/ pismo Wytwórni (...) Sp. z o.o. z wyjaśnieniami k. 114-115 akt ZUS/

Wytwórnia potwierdziła fakt wypłaty wynagrodzenia wskazanego w powyższych umowach wystawiając na ich podstawie zaświadczenie RP 7.

/ druk RP 7 k. 68/

Zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu RP 7 wystawiono omyłkowo z datą 22.05.2015 r. zamiast 22.05.2018 r. Ujęto w nim także wynagrodzenie z zawartej w dniu 26.10.1982 r umowy o dzieło.

/pismo z wyjaśnieniami k. 114-115 akt ZUS, zeznania świadka M. D. protokół z rozprawy z dnia 3 października 2018 r.00:01;56 -00:14:22. płyta CD k.70/.

Zawarte pomiędzy wnioskodawczynią a Wytwórnią (...) Sp. z o.o. umowy zlecenia były oskładkowane.

/zeznania świadka M. D. protokół z rozprawy z dnia 3 października 2018 r.00:01;56 -00:14:22. płyta CD k.70/.

W toku procesu w dniu 4 października 2017r. Wytwórnia (...) Sp. z o.o. wystawiła poprawiony druk RP 7 w świetle którego zarobki wnioskodawczyni wyniosły:

- w 1982 r. – 11.151,00 zł

- w 1983 r. – 23.350,00 zł

- w 1986 r. - 26.240,00 zł

- w 1988 r. – 22.000,00 zł

W zaświadczeniu wskazano, iż pracodawca do dnia 31.12.1998 r. zgłaszał pracowników do ubezpieczenia społecznego w deklaracji rozliczeniowej bezimiennej a zaświadczenie zostało wystawione na podstawie umowy na czas realizacji filmów.

/druk RP 7 z 4.10.2018 r. k.79, skrócone potwierdzenie ubezpieczania pracowników k. 54 akt ZUS/

Dodatkowo wnioskodawczyni legitymuje się umową zawartą z ww. Wytwórnią w dniu 24.04.1984 r. na pełnienie funkcji asystenta charakteryzatora przy filmie (...) w okresie od 1-20.03.1984 r. i 21-30.05.1984 r. za wynagrodzeniem 9.200 zł której jednak nie ma w zasobach archiwalnych tej wytwórni.

/umowa k. 18-19 akt ZUS/.

Brak jest dowodów potwierdzających fakt wypłaty wynagrodzenia z wskazanej umowy.

/bezsporne/

W okresie od 1987 r. do 1989 r. wnioskodawczyni miała zwarte następujące umowy ze (...) "SE-MA-FOR"

- Umowę z dnia 24.10.1987 r. o pełnienie funkcji asystenta charakteryzatora przy filmie (...) na czas jego realizacji za wynagrodzeniem 63.000 zł płatnym w ratach na poszczególnych etapach realizacji filmu, wraz z aneksem z dnia 17.07 1989 przewidującym podwyższenie wynagrodzenia do łącznej kwoty 67.520 zł. W umowie przewidziano iż w zakresie nieuregulowanym umowa odpowiednie zastosowanie maja przepisy zarządzenia 36 ministra kultury i sztuki z dnia 25.08.1983 w spr. Zawierania umów i wynagrodzenia za realizacje i opracowanie filmów, przepisy regulaminu grupy zdjęciowej/produkcyjnej /oraz odpowiednie przepisy kodeksu cywilnego.

/ umowa i aneks k. 22-24 akt ZUS/

- Umowę zlecenie z dnia 2.05.1989 na pełnienie funkcji asystenta charakteryzatora przy realizacji filmu (...) za wynagrodzeniem 48.400 zł za każdy przepracowany miesiąc. W umowie zastrzeżono ze asystent nie nabywa praw pracownika.

/umowa k. 26 akt ZUS/.

W zbiorach archiwalnych filmoteki Narodowej – instytutu (...) z siedziba w (...) – archiwum filmowe 3 w Ł. znajduje się teczka produkcyjna filmu (...) prod. (...) "SE-MA-FOR" zawierającą kopie umowy zlecenia z dnia 2.05.1989, oraz dyspozycje do działu Księgowości wystawiona przez kierownika produkcji Filmu o przekazanie wnioskodawczyni wynagrodzenia oraz oryginały dwóch rachunków wystawionych przez B. Ż. .

/pismo k. 81 akt ZUS, kopie umowy zlecenia z dnia 2.05.1989, dyspozycja o przekazanie wnioskodawczyni wynagrodzenia za maj 1989 r. rachunki za maj i czerwiec 1989 r. wystawionych przez B. Ż. k.82 – 85 akt ZUS./.

Nadto wnioskodawczyni miała zawartą umowę zlecenia z dnia 13.04.1989 r. z P.P.H.U. (...) Sp. z o.o. na pełnienie funkcji asystenta charakteryzatora przy realizacji filmu Pt. (...)w okresie 13-04-1989 - 31-05-1989 za wynagrodzeniem 50.000 zł.

/umowa k. 27 akt ZUS/

W dniu 15 lutego 1989 r. wnioskodawczyni zawarła natomiast dwie umowy zlecenia z Wytwórnią (...) w Ł. na pełnienie funkcji asystenta charakteryzatora kat. I przy realizacji filmu „J. K. za wynagrodzeniem 50.000 zł od każdej z umów płatnym w ratach na poszczególnych etapach realizacji filmu wraz z aneksami z dnia 20.03.1989 r. przewidującym podwyższenie wynagrodzenia od obu umów do kwoty 91.000 zł. Do umów miały znaleźć zastosowanie przepisy zarządzenia nr 7 MKiSz z dnia 19.04.1988 r. oraz przepisy kodeksu cywilnego.

/umowy zlecenia z aneksami k. 28-33 akt ZUS/

Zarówno (...) "SE-MA-FOR" jak i Wytwórnia (...) rozliczały się przed 1 stycznia 1999r. na podstawie deklaracji rozliczeniowych bezimiennych. Natomiast płatnik P.P.H.U. (...) Sp. z o.o. w ogóle nie figuruje w kartotece Inspektoratu w Ł.

/skrócone potwierdzenie ubezpieczania pracowników k. 60,64 akt ZUS, pismo k. 68 akt ZUS/

Za okres zatrudnienia wnioskodawczyni w (...) "SE-MA-FOR", P.P.H.U. (...) Sp. z o.o. i Wytwórni (...) w Ł. brak jest zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu.

/ bezsporne/

W dniu 21 grudnia 2017 r. B. Ż. złożyła wniosek o emeryturę.

/ wniosek k.1-6 akt ZUS/.

Decyzją z dnia 16 stycznia 2018 r. na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 887) Zakład Ubezpieczeń społecznych ustalił kapitał początkowy na dzień 01.01.1999r. Do ustalenia wartości kapitału początkowego zakład przyjął podstawę wymiaru w kwocie 129,66 zł. Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych, tj. od 01.01.1981 do 31.12.1990. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 10,62% Do obliczenia stosunku podstawy wymiaru składek oraz kwot, o których mowa w art. 15 ust. 3 ustawy, w roku 1981, 1984, 1985 do przeciętnego wynagrodzenia za te lata przyjęto sumę kwot przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok, odpowiednią do liczby miesięcy, w których wnioskodawczyni podlegała ubezpieczeniu społecznemu na podstawie przepisów prawa polskiego. Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustalono w wyniku pomnożenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru przez kwotę bazową określoną ww ustawie. Okresy składkowe wyniosły łącznie 1 rok, 3 miesiące, 21 dni, tj. 15 miesięcy. Współczynnik proporcjonalny wyniósł 18,93%. Wysokość 24% kwoty bazowej wyniosła 293,01 zł. Kapitał początkowy ustalony na dzień 1.01.1999 r. wyniósł 12.034,22 zł.

/Decyzja k. 45-46 akt ZUS, wyliczenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego k.47 akt ZUS/

Zaskarżoną decyzją z dnia 26 stycznia 2018 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., , po rozpoznaniu wniosku z dnia 21-12-2017 r. przyznał B. Ż. emeryturę od 02-12-2017 r., tj. od daty nabycia uprawnień do emerytury w kwocie 170,77 zł, zaznaczając że do obliczenia wartości kapitału początkowego nie uwzględniono okresów z tytułu umów zawartych z Wytwórnią (...) w latach 1982 do 1988 (...) "SE-MA-FOR" w latach 1987-1989, P.P.H.U. (...) Sp. z o.o. w okresie 13-04-1989 - 31-05-1989, z Wytwórnia (...) w roku 1989 ponieważ zgodnie z poświadczeniem z Wydziału (...) i Składek firma rozliczała się deklaracjami bezimiennymi.

/ decyzja k.70-71/.

W dniu 2 marca 2018 r. wnioskodawczyni wniosła o ponowne ustalenie wysokości emerytury. Do wniosku załączyła pismo (...) Sp. zo.o. w Ł. z dnia 23.02.2018 r. informujące o wysokości zarobków wraz z kserokopiami umów oraz dokumentów z akt osobowych, oraz informacje z archiwum "SE-MA-FOR" o zatrudnieniu i wynagrodzeniu przy filmie (...)

/wniosek k 72 akt ZUS/.

Zaskarżoną decyzją z dnia 14 maja 2018 r. na podstawie przepisów art. 114 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1383 ze zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił wnioskodawczyni przeliczenia emerytury podnosząc iż nie pojawiły się nowe okoliczności ani dowody pozwalające na ponowne przeliczenie wysokości emerytury ustalonej decyzją z dnia 26.01.2018 r.

/decyzja k. 106 akt ZUS/.

W dniu 24 maja 2018 r. w związku z otrzymaniem nowego dokumentu z wytwórni (...) zaświadczenia RP -7 wnioskodawczyni wniosła o ponowne ustalenie kapitału początkowego i emerytury.

/wniosek k. 107 akt ZUS/

Decyzją z dnia 18 października 2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych w rozpoznaniu tego wniosku ustalił ponownie kapitał początkowy wnioskodawczyni. Do ustalenia wartości kapitału początkowego zakład przyjął podstawę wymiaru w kwocie 137,96 zł. Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych, tj. od 01.01.1981 do 31.12.1990. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 11,30% Do obliczenia stosunku podstawy wymiaru składek oraz kwot, o których mowa w art. 15 ust. 3 ustawy, w roku 1981, 1984, 1985, 1986 do przeciętnego wynagrodzenia za te lata przyjęto sumę kwot przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok, odpowiednią do liczby miesięcy, w których wnioskodawczyni podlegała ubezpieczeniu społecznemu na podstawie przepisów prawa polskiego. Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustalono w wyniku pomnożenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru przez kwotę bazową określoną ww ustawie. Okresy składkowe wyniosły łącznie 1 rok, 9 miesięcy, 21 dni, tj. 21 miesięcy. Współczynnik proporcjonalny wyniósł 23,40%. Wysokość 24% kwoty bazowej wyniosła 293,01 zł. Kapitał początkowy ustalony na dzień 1.01.1999 r. wyniósł 14.987,39 zł. Wskazana decyzja przeliczono wysokość kapitału początkowego z uwzględnieniem zatrudnienia i wynagrodzenia w okresie od 1.02.1986 do 31.07.1986 na podstawie umowy z dnia 1.02.1986. pozostałe umowy cywilnoprawne potwierdzają zatrudnienie w okresie poniżej 6 miesięcy, zatem brak podstaw do uwzględnienia pozostałych okresów do wartości kapitału początkowego.

/decyzja k. 119 v. akt ZUS, wyliczenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego k.120 akt ZUS/.

Decyzją z dnia 19-10-2018 Znak: ENP/20/021188964 Zakład Ubezpieczeń społecznych I Oddział w Ł. na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1270), po rozpatrzeniu wniosku z dnia 24-05-2018 r.- w związku z przeliczeniem kapitału początkowego - po zakończeniu postępowania wyjaśniającego z zakładem pracy przeliczył emeryturę wnioskodawczyni od 01-05-2018 r., tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek.

Podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji kapitału początkowego zewidencjonowanego na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę.

Po przeliczeniu kapitału początkowego, kwota ponownie obliczonego i zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 55977,42 zł. średnie dalsze trwanie życia wynosi 263,20 m-cy wyliczona kwota emerytury wynosi 212,68 zł

Zakład podniósł, iż emerytura przyznana od 02-12-2017 w kwocie 212,68 zł jest niższa od najniższej emerytury, która wynosi 1029,80 zł. Emerytury nie podwyższa się, gdyż wnioskodawczyni nie udowodniła łącznie okresów składkowych i nieskładkowych w wymiarze 20 lat. Emerytura po waloryzacji przysługuje w kwocie: od 01-03-2018 -219,02 zł

/ decyzja k. 121 i 121 v akt ZUS./.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy. Analiza zgromadzonych dowodów wskazuje, iż są one spójne i wzajemnie się uzupełniają i nie ma żadnych podstaw by kwestionować ich wiarygodność.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Odwołanie jedynie w niewielkim zakresie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 174 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2018 roku, poz 1270), kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12.

Natomiast zgodnie z ust. 2 tego przepisu przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:

1) okresy składkowe, o których mowa w art. 6,

2) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5,

3) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-3 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2.

W myśl ust. 3 w/w przepisu podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się przed dniem 1 stycznia 1999 roku.

Według ust. 3b w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 października 2013 roku (w związku z wejściem w życie ustawy z dnia 21 czerwca 2013 roku o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych) jeżeli okres wskazany do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego obejmuje rok kalendarzowy, w którym ubezpieczony pozostawał w ubezpieczeniu społecznym na podstawie przepisów prawa polskiego jedynie przez część miesięcy tego roku, do obliczenia stosunku sumy kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w art. 15 ust. 3, w okresie tego roku do przeciętnego wynagrodzenia, przyjmuje się sumę kwot przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za ten rok kalendarzowy odpowiednią do liczby miesięcy pozostawania w ubezpieczeniu.

Natomiast w myśl ust. 7 analizowanego przepisu do obliczenia kapitału początkowego przyjmuje się kwotę bazową wynoszącą 100 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w II kwartale kalendarzowym 1998 roku. Ustęp 8 powyższego przepisu stanowi, że przy obliczaniu kapitału początkowego część kwoty bazowej wynoszącej 24 % tej kwoty mnoży się przez współczynnik proporcjonalny do wieku ubezpieczonego oraz okresu składkowego i nieskładkowego osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 roku.

Zgodnie natomiast z treścią ust. 8 przy obliczaniu kapitału początkowego część kwoty bazowej wynoszącej 24% tej kwoty mnoży się przez współczynnik proporcjonalny do wieku ubezpieczonego oraz okresu składkowego i nieskładkowego osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 roku, według wskazanego w nim wzoru.

Z kolei w myśl art. 15 ust. 1 powyższej ustawy podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, z uwzględnieniem ust. 6 i art. 176. Natomiast stosownie do brzmienia ust. 2a tego samego przepisu, jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy. Z kolei na postawie ust. 6 omawianego przepisu na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.

Jak stanowi art. 15 ust. 4 w/w ustawy w celu ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty:

1.  oblicza się sumę kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w ust. 3, w okresie każdego roku z wybranych przez zainteresowanego lat kalendarzowych,

2.  oblicza się stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia, ogłoszonej za dany rok kalendarzowy, wyrażając go w procentach, z zaokrągleniem do setnych części procentu,

3.  oblicza się średnią arytmetyczną tych procentów, która, z zastrzeżeniem ust. 5, stanowi wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury lub renty, oraz

4.  mnoży się przez ten wskaźnik kwotę bazową, o której mowa w art. 19, przy czym wskaźnik wysokości podstawy wymiaru nie może być wyższy niż 250%, jednakże przy ponownym przeliczeniu wysokości emerytury należy mieć na względzie, iż zgodnie z art. 111 ust. 2 ustawy uwzględnia się kwotę bazową ostatnio przyjętą do obliczenia świadczenia.

W związku z treścią zacytowanych przepisów można stwierdzić, iż kwota kapitału początkowego zależy od długości udowodnionych okresów składkowych i nieskładkowych przebytych przed 1 stycznia 1999 rokiem, podstawy wymiaru oraz współczynnika proporcjonalnego do wieku ubezpieczonego, który służy do obliczenia tzw. części socjalnej.

W myśl art. 24 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych Ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego określonego w ust. 1a i 1b, z zastrzeżeniem art. 46, 47, 50, 50a, 50e i 184.

W myśl art. 26 ust. 1 w/w ustawy, emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183.

Zgodnie z art. 25 ust. 1b, jeżeli ubezpieczony pobrał emeryturę częściową lub emeryturę na podstawie przepisów art. 46, 50, 50a, 50e, 184 lub art. 88 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2016 r. poz. 1379), podstawę obliczenia emerytury , o której mowa w art. 24, ustaloną zgodnie z ust. 1, pomniejsza się o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Jak dalej stanowi art. 114 ust. 1 ustawy emerytalnej prawo do świadczeń lub ich wysokość ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość.

Przytoczone zasady postępowania – w świetle uchwały Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 2003 roku w sprawie o sygn. III UZP 2/03 (OSNP 2003/14/338) - tak przy ustalaniu prawa do świadczenia, jak i jego przeliczaniu, pozwalają na ogólną uwagę, iż zamiarem ustawodawcy było umożliwienie ubezpieczonym dokonanie wyboru, w ramach prawa, najkorzystniejszego z ich punktu widzenia okresu, z którego podstawa wymiaru składek ubezpieczeniowych, będzie stanowić podstawę wymiaru świadczenia.

Zgodnie z § 21 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. Nr 237, poz. 1412) środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument na podstawie, którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.

Wskazana regulacja niewątpliwie wyznacza kierunek postępowania dowodowego, nie oznacza jednak, iż zarówno okres zatrudnienia jak i wysokość uzyskiwanego uposażenia nie może być wykazana w inny sposób, tak przy pomocy pisemnych środków dowodowych pochodzących od pracodawcy, czy też nawet dowodów pośrednich, nie wyłączając zeznań świadków (por. wyrok Sądu Najwyższego z 25.07.1997 r., II UKN 186/97, OSNAPiUS 1998/11/342, a także wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 1997-03-04, III AUa 105/97 opubl: OSA w W. rok 1997, Nr. 2, poz. 7; wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 1993-08-18, III AUr 294/93 opubl: P.. Sąd. rok 1994, Nr. 3, poz. 6/.

Przyjąć zatem trzeba, iż w postępowaniu przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (sporne czy też niemożliwe do udowodnienia przy pomocy dowodu z dokumentu) mogą być dowodzone wszelkimi dostępnymi środkami, które Sąd uzna za pożądane i celowe, co wynika także z treści przepisu art. 473 k.p.c. Mając to na uwadze Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe obejmujące analizę dostępnej dokumentacji związanej ze spornymi okresami zatrudnienia wnioskodawczyni.

W rozpoznawanej sprawie wnioskodawczyni w odwołaniach wskazała, że organ rentowy nie uwzględnił jej przy ustalaniu wysokości emerytury i kapitału początkowego okresów z tytułu umów zawartych z Wytwórnią (...) w latach 1982 do 1988 z (...) "SE-MA-FOR" w latach 1987-1989 z P.P.H.U. (...) Sp. z o.o. w okresie 13-04-1989 - 31-05-1989 z Wytwórnią (...) w roku 1989.

W toku postępowania zostały złożone dokumenty potwierdzające okresy zatrudnienia i wynagrodzenie ubezpieczonej wynikające z zawarcia umów z Wytwórnią (...) w latach 1982 do 1988.

Sąd po przeanalizowaniu dokumentacji ustalił, że po zakończonym postępowaniu wyjaśniającym decyzją z dnia 18 października 2018 r. o ponownym ustaleniu kapitału początkowego oraz decyzją z dnia 19 października 2018 r. ponownie ustalającą wysokość należnej wnioskodawczyni emerytury, uwzględniono ubezpieczonej w stażu pracy okres zatrudnienia i wynagrodzenia od 1.02.1986 do 31.07.1986 na podstawie umowy cywilnoprawnej zawartej z Wytwórnią (...) z dnia 1.02.1986. na pełnienie funkcji asystenta charakteryzatora II kategorii przy filmie (...).

Zaś jeśli chodzi o pozostałe wnioski ubezpieczonej to należy wskazać, że brak jest możliwości wyliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego ubezpieczonej z uwzględnieniem wynagrodzeń wynikających z pozostałych zawartych przez nią umów.

W pierwszej kolejności co do okresu wykonywania pracy dla Wytwórni (...), która to wystawiła wnioskodawczyni zaświadczenie Rp 7 dokumentujące wysokość osiąganych przez nią zarobków w latach w 1982 r., 1983 r.,1986 r.,1988 r. nie można uznać, iż całość tych dochodów może posłużyć do ustalenia wysokości świadczenia emerytalnego.

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 1975 r. o ubezpieczeniu społecznym osób wykonujących prace na rzecz jednostek gospodarki uspołecznionej na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia (Dz.U. Nr 45, poz. 232 ze zm.) - obowiązującej w okresie wykonywania przez wnioskodawczynię wskazanych umów, obowiązkowe ubezpieczenie społeczne określone ustawą obejmowało osoby wykonujące stale i odpłatnie prace na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia zawartej z jednostką gospodarki uspołecznionej. Umową zlecenia w rozumieniu ustawy była zaś umowa, na podstawie której osoba ją zawierająca zobowiązuje się do wykonywania określonych czynności w imieniu jednostki gospodarki uspołecznionej lub na rzecz tej jednostki. Zaś pracę uważa się za wykonywaną stale, jeśli trwa nieprzerwanie co najmniej sześć miesięcy. Tymczasem w ramach spornych umów jedynie wspomniana umowa z dnia 1.02.1986. na pełnienie funkcji asystenta charakteryzatora II kategorii przy filmie (...) trwała 6 miesięcy. Tym samym pozostałe umowy zlecenia nie stanowiły podstawy do odprowadzenia składek na ubezpieczenie społeczne. Wobec tego ustalenie wynagrodzenia jakie faktycznie wnioskodawczyni otrzymywała za ich realizację, pozostaje bez wpływu na wynik rozstrzygnięcia. W przypadku tych umów nie było bowiem obowiązku ubezpieczenia.

Nie było też podstaw by przy ustaleniu wysokości świadczenia uwzględnić umowę o dzieło z charakteryzatorem z dnia 26.10.1982r na wykonanie charakteryzacji aktorów i statystów do filmu p.t. roboczym „Diabelski młyn” z wynagrodzeniem 4430 zł. O ile bowiem umowa zlecenia i umowa o świadczenie usług na zasadach określonych ww ustawą stwarzały zatrudnionym gwarancje ubezpieczenia społecznego, to umowa o dzieło nie dawała i w chwili obecnej nie daje już takich gwarancji. (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 9 stycznia 2018 r. III AUa 383/17 LEX). I w tym zakresie żądanie odwołania nie mogło zostać uwzględnione.

Także umowa zawarta z Wytwórnią (...) w dniu 24.04.1984 r. na pełnienie funkcji asystenta charakteryzatora przy filmie (...) w okresie od 1-20.03.1984 r. i 21-30.05.1984 r. oraz umowy z (...) "SE-MA-FOR" w latach 1987-1989 z P.P.H.U. (...) Sp. z o.o. w okresie 13-04-1989 - 31-05-1989 i z Wytwórnią (...) w roku 1989 pozostają bez wpływu na wynik rozstrzygnięcia. Co do tych umów wskazać przede wszystkim należy, iż w ogóle nie wiadomo czy doszło faktycznie do wypłaty wynagrodzeń w nich wskazanych. Wytwórnia (...) w ogóle nie potwierdza realizacji wskazanej umowy. Ponadto czas jej trwania nie wynosił min. 6 miesiecy. Co do umów zawartych z pozostałymi zleceniodawcami podnieść należy, iż konkretny zapis w umowie co do wysokości wynagrodzenia nie jest równoznaczny z faktem jego wypłaty. Ustalenie treści umowy nie dowodzi faktu jej realizacji. Wobec tego dokumenty te nie mogły posłużyć do ustalenia osiąganych przez wnioskodawczynie realnie zarobków. Znamiennym jest również i umowy te nie wskazują niekiedy również na okres na jaki zostały zawarte. Powyższe wynika z charakteru zatrudnienia przy realizacji konkretnego filmu. Niemniej jednak powyższe sprawia, że nie wiadomo kiedy konkretnie wnioskodawczyni miała wynagrodzenie otrzymać ani ile konkretnie trwała umowa, a to –co już podniesiono - jest decydujące dla oceny istnienia obowiązku ubezpieczenia. Nie są miarodajne dla rozstrzygnięcia także zlecenia zapłaty i rachunki przedstawione przez wnioskodawczynie przy realizacji umowy zlecenia z dnia 2.05.1989 zawartej z (...) "SE-MA-FOR" na pełnienie funkcji asystenta charakteryzatora przy realizacji filmu (...) za wynagrodzeniem 48.400 zł za każdy przepracowany miesiąc. Podnieść należy iż zlecenie zapłaty dotyczy wyłącznie maja zaś rachunki maja i czerwca. Przy tym brak dowodu potwierdzającego fakt wypłaty konkretnego wynagrodzenia. Dodatkowo nie wiadomo przez jaki okres umowa była realizowana. Przy ustalaniu wysokości wynagrodzeń i przy wyliczaniu emerytury i kapitału początkowego nie może być niepewności co do ich wysokości. Tym samym i w tym przypadku nie zachodziły podstawy do uwzględnienia wskazanych zarobków w wymiarze należnych wnioskodawczyni świadczeń.

Stosownie do treści art. 6 k.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. W postępowaniu sądowym ubezpieczony może korzystać z wszelkich środków dowodowych stwierdzających wysokość zarobków lub dochodów stanowiących podstawę wymiaru emerytury lub renty, w szczególności z dowodów z dokumentów oraz z przesłuchania świadków (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lipca 1997 roku, II UKN 186/97, OSNP 11/1998, poz. 342).

Nie jest możliwe obliczanie wysokości emerytury wyłącznie na podstawie twierdzeń wnioskodawcy. Twierdzenia te muszą być udowodnione. Wskazać należy, iż nie jest rzeczą sądu zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie, ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.). Stanowisko takie zawarł Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 grudnia 1996 roku w sprawie o sygn. akt I CKU 45/96 (opubl. OSNC z 1997r., z.6-7, poz.76). Podobnie, w wyroku z dnia 7 października 1998 roku w sprawie o sygn. akt II UKN 244/98
( OSNAPiUS 1999, nr 20, poz. 662), Sąd Najwyższy stwierdził nawet, że od dnia 1 lipca 1996 roku nastąpiło zniesienie zasady odpowiedzialności sądu za wynik postępowania dowodowego, także w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych.

Podobny pogląd zaprezentował Sąd Apelacyjny w Łodzi w uzasadnieniu wyroku
z dnia 15 marca 2006 roku, zapadłego w sprawie o sygn. akt III AUa 1096/05, wskazując,
iż ujemne konsekwencje związane z trudnościami w dokumentowaniu wysokości wynagrodzeń z lat odległych nie powinny obciążać wyłącznie ubezpieczonych, jednakże nie można również odpowiedzialności za taki stan rzeczy przenosić wyłącznie na Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Ustawowym wymogiem jest bowiem wykazanie przez ubezpieczonego konkretnych kwot otrzymanych przez niego zarobków, jako podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe lub ubezpieczenie społeczne, przy czym nie może istnieć tu żaden stan niepewności co do wysokości.

Na gruncie rozpoznawanej sprawy ubezpieczona w przeważającym zakresie nie przedstawiła dowodów na poparcie swych roszczeń. Za pomocą przedłożonej dokumentacji zdołała jedynie wykazać wysokość faktycznie wypłacanego wynagrodzenia oraz obowiązek ubezpieczenia obligujący do zapłaty składek, wyłącznie w związku z umową zlecenia zawartą z Wytwórnią (...) dnia 1.02.1986. na okres od 1.02.1986 do 31.07.1986 na pełnienie funkcji asystenta charakteryzatora II kategorii przy filmie (...). Przy czym w ocenie Sądu dokumenty pozwalające na ustalenie tego faktu zostały załączone przez wnioskodawczynię do wniosku o ponowne przeliczenie emerytury z dnia 2 marca 2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych dysponując oryginałami zawartych przez wnioskodawczynie umów oraz informacją Wytwórni (...) z dnia 23.02.2018 r. co do faktu zatrudnienia w oparciu o konkretne umowy i zarobków wypłacanych wnioskodawczyni mógł już wtedy dokonać ponownego przeliczenia świadczeń.

Na mocy art. 129 ust. 1 ustawy emerytalnej świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy w Łodzi na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję z dnia 14 maja 2018 r. jedynie w ten sposób, że zobowiązał Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. do ustalenia wysokości emerytury B. Ż., tak jak w decyzji z dnia 19 października 2018 r. poczynając od dnia 1 marca 2018 r. W pozostałej zaś części na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. odwołania jako bezzasadne oddalił.

J.L.