Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 listopada 2013 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR (del.) Anna Maria Kowalik

Protokolant: protokolant sądowy – stażysta Piotr Hołyś

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 29 listopada 2013 r. w Warszawie

sprawy z odwołania (...) S.A. z siedzibą w K.

przeciwko Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

o naruszenie zbiorowych interesów konsumentów

na skutek odwołania od decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 12 grudnia 2011 roku, nr (...)

I.  oddala odwołanie,

II.  zasądza od powódki na rzecz pozwanego kwotę 360,00 zł (trzysta sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

SSR (del.) Anna Maria Kowalik

Sygn. akt XVII AmA 24/12

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 12 grudnia 2011 roku (...) Nr (...) Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (dalej: „Prezes UOKiK”) działając na podstawie art. 26 ust. 1 ustawy z dnia 16 lutego 2007 roku o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 50, poz. 331 ze. zm.) (dalej jako: „uokik”) po przeprowadzeniu postępowania w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów uznał za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów działanie (...) S.A. z siedzibą w K. , polegającą na zamieszczeniu w stosowanych wzorcach umów pn.:

1. „Umowa o świadczenie usług dystrybucji energii elektrycznej nr …” postanowień o treści:

1) „ Jeżeli (...) nie dopełnia obowiązku określonego w § 3 ust. 2.o. (...) uznaje za skuteczne doręczenie wszelkich powiadomień na dotychczasowy adres.”, które jest postanowieniem umownym, wpisanym do Rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone;

2) „ Spory mogące wynikać w trakcie realizacji Umowy, a nie podlegające kompetencji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki podlegają rozstrzygnięciu sądu powszechnego – właściwego dla siedziby (...), które jest postanowieniem umownym, wpisanym do Rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone;

2. „Umowa o przyłączenie…” postanowień o treści:

1) „(...) przysługuje prawo odstąpienia od niniejszej umowy ze skutkiem natychmiastowym w sytuacji gdy Podmiot Przyłączany nie uiści pierwszej raty opłaty za przyłączenie, określonej w ust. 2, w terminie 30 dni od wymaganego terminu zapłaty”, które jest postanowieniem umownym, wpisanym do Rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone;

2) „Ewentualne spory wynikłe przy wykonywaniu niniejszej umowy Strony będą rozstrzygać w drodze negocjacji, a w przypadku niemożności osiągniecia porozumienia spory te rozstrzygać będzie sad miejscowo właściwy dla siedziby (...) lub jego jednostki organizacyjnej uprawnionej do zawarcia niniejszej umowy.”, które jest postanowieniem umownym, wpisanym do Rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone;

3. „Umowa nr o przebudowę sieci elektroenergetycznej” postanowień o treści:

1) „ Przedsiębiorstwu (...) przysługuje prawo odstąpienia od umowy w przypadku, gdy w terminie 45 dni od daty wymaganego terminu zapłaty Inwestor nie uiści zaliczki, określonej w ust. 2”, które jest postanowieniem umownym, wpisanym do Rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone;

2) „Ewentualne spory wynikłe przy wykonywaniu niniejszej umowy Strony będą rozstrzygać w drodze negocjacji, a w przypadku niemożności osiągniecia porozumienia spory te rozstrzygać będzie sąd miejscowo właściwy dla siedziby Przedsiębiorstwa (...) lub jego jednostki organizacyjnej uprawnionej do zawarcia niniejszej umowy.”, które jest postanowieniem umownym, wpisanym do Rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone;

4. „Porozumienie nr o przebudowę sieci elektroenergetycznej.”

1) „Ewentualne spory wynikłe przy wykonywaniu niniejszej umowy Strony będą rozstrzygać w drodze negocjacji, a w przypadku niemożności osiągniecia porozumienia spory te rozstrzygać będzie sąd miejscowo właściwy dla siedziby lub jego jednostki organizacyjnej uprawnionej do zawarcia niniejszej umowy.”, które jest postanowieniem umownym, wpisanym do Rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone;

i stwierdził zaniechanie jej stosowania z dniem 23 sierpnia 2011 r.

W pkt II decyzji uznał za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, o której mowa w art. 24 ust. 1 i ust. 2 pkt uokik, działanie (...) S.A. z siedzibą w K., polegającą na naruszeniu obowiązku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji, poprzez zaniechanie umieszczenia w stosowanym wzorcu umowy pn. „Umowa o świadczenie usług dystrybucji energii elektrycznej nr …” postanowień określających: wysokość bonifikaty za niedotrzymanie parametrów oraz standardów jakościowych obsługi odbiorcy, co stanowi naruszenie obowiązku informacyjnego określonego w art. 5 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (tj. Dz.U. z 2006 r. Nr 89, poz. 625 ze zm.) i nakazał zaniechanie jej stosowania.

W pkt III. na podstawie art. 106 ust. 1 pkt uokik oraz stosownie do art. 33 ust. 4, ust. 5 i ust. 6 tej ustawy, nałożył na (...) SA w K., z tytułu naruszenia zakazu, o którym mowa w art. 24 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 uokik w zakresie opisanym w punkcie I sentencji decyzji karę pieniężną w wysokości 961 887,00 zł płatną do budżetu państwa, a z tytułu naruszenia zakazu, o jakim mowa w art. 24 ust. 1 i ust. 2 pkt 2 uokik w zakresie opisanym w punkcie II sentencji decyzji karę pieniężną w wysokości 901 769,00 zł płatną do budżetu państwa.

Odwołaniem od powyższej decyzji (...) domagał się uchylenia jej w całości, zarzucając Prezesowi UOKiK:

A.  Naruszenie przepisu art. 28 uokik poprzez błędne przyjęcie, że w niniejszej sprawie nie występowały przesłanki do wydania decyzji zobowiązującej przewidzianej w tym przepisie, co stanowi również naruszenie art. 11 kpa oraz art. 2 i 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;

B.  Naruszenie przepisów art. 24 ust. 1 i 2 uokik poprzez błędne przyjęcie, że praktyki określone w punkcie 1 ppkt 1 – 3 oraz w pkt II decyzji stanowią naruszenie zbiorowych interesów konsumentów;

C.  Naruszenie przepisu art. 385 ¹ kc poprzez błędne przyjęcie, iż stosowane przez T. D. postanowienia umów wskazane punkcie 1 ppkt 1 – 3 kształtują prawa i obowiązku konsumentów w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając ich interesy;

D.  Naruszenie przepisu art. 106 ust. 1 pkt 4 uokik w zw. z art. 111 uokik oraz art. 6 i 8 kpa oraz art. 32 Konstytucji RP poprzez nieuwzględnienie przy ustalaniu wysokości kary pieniężnej okoliczności wskazujących znikomy stopień winy powoda w związku ze stosowaniem zakwestionowanych praktyk, nieuwzględnienie pełnej współpracy powoda z pozwanym w toku postępowania administracyjnego jako przesłanki łagodzącej wymiar kary, błędne przyjęcie, że powód stosował, naruszając przepis art. 24 ust. 2 pkt 1 uokik, zakwestionowane w toku postępowania postanowienia zawarte we wzorcu „Umowa o świadczenie usługi dystrybucji energii elektrycznej nr …” przez okres 7 lat.

W oparciu o podniesione zarzuty wniósł o uchylenie decyzji w całości w oparciu o zarzut A. Natomiast w przypadku nieuwzględnienia powyższego wniosku (...) wniósł o zmianę decyzji w całości w oparciu o zarzut wskazany w pkt A poprzez zastąpienie pkt I. II i III zamieszczonych w sentencji decyzji następującą treścią:

a) zawieranie od dnia uprawomocnienia się decyzji kończącej niniejsze postepowanie nowych umów zgodnie z odpowiednimi wzorcami umów, w których nie występują klauzule zakwestionowane w niniejszym postępowaniu, tzn.:

• umów o świadczenie usług dystrybucji energii elektrycznej (dla grup taryfowych G) – zgodnie z wzorcem wprowadzonym w życie do obrotu konsumenckiego w dniu 1 września 2011 r.;

• umów o przebudowę sieci elektroenergetycznej, na obszarze działania byłej (...) S.A. - zgodnie z nowym wzorcem wprowadzonym w życie z dniem 3 i 23 sierpnia 2011 r.;

• porozumień o przebudowę sieci elektroenergetycznej, na obszarze działania byłej (...) S.A. - zgodnie z nowym wzorcem porozumienia, który został wprowadzony do obrotu konsumenckiego z dniem 23 sierpnia 2011 r.;

• umów o przyłączenie - zgodnie z nowym wzorcem umowy o przyłączenie przesłanym Prezesowi UOKiK wraz z pismem z dnia 23 września 2011 r.;

a w przypadku dokonania zmian w/w wzorców przez powoda w przyszłości – do niezamieszczania w kolejnych wzorach następujących klauzul, zakwestionowanych w niniejszym postępowaniu.

b) zamieszczenie we wzorcu umowy o świadczenie usług dystrybucji energii elektrycznej (z grup taryfowych G) postanowień, zgodnie z którymi do umowy dołącza się aktualną taryfę oraz zgodnie z którymi powód zobowiązany jest do doręczenia odbiorcom informacji o wejściu w życie zmian taryfy lub informacji o wejściu w życie nowej taryfy wraz z treścią zmienionych lub nowych postanowień, w terminach przewidzianych w ustawie z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne;

c) wystąpienie do konsumentów z propozycją zmian kwestionowanych przez Prezesa UOKiK postanowień we wszystkich zawartych i nadal obowiązujących umowach zawierających te postanowienia poprzez przesłanie do tych konsumentów podpisanych przez (...) S.A. aneksów zmieniających kwestionowane klauzule na klauzule w w/w wzorcach umów, z uwzględnieniem pkt b, względnie wedle wyboru powoda- zawarcie nowych umów zgodnych z wymienionymi w punkcie a) w związku z pkt b) powyżej wzorcami umów, przy czym stosowne pisma zawierające powyższą propozycję oraz odpowiednio, podpisany przez (...) aneks lub podpisaną umowę zostałby wysłane przez powoda do odbiorców w terminie 2 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji

d) przekazania Prezesowi UOKiK, w terminie 3 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji, informacji o stopniu realizacji zobowiązania nałożonego zgodnie z pkt a) oraz b) i c) poprzez dostarczenie odpowiednich dokumentów świadczących o zmianie zakwestionowanej praktyki.

W przypadku nie uwzględnienia powyższych wniosków (...) wniósł o zmianę decyzji w części i wydanie orzeczenia co do istoty sprawy w ten sposób, że usunięciu z jej sentencji ulegną punkty:

a)  I ppkt 1 ppkt 1)

b)  I ppkt 2 ppkt 1)

c)  I ppkt 3 ppkt 1)

d)  II

oraz zostanie zmieniony pkt III poprzez odstąpienie od wymierzenia kary, albo istotne obniżenie kary przewidzianej w pkt III ppkt 1 oraz wykreślenie pkt III ppkt 2, a w przypadku nie uwzględnienia również tych wniosków o zmianę decyzji w części i wydanie orzeczenia co do istoty sprawy zmieniającego pkt III poprzez odstąpienie od wymierzenia kary, albo poprzez jej istotne obniżenie kar przewidzianych w pkt III ppkt 1 i 2.

Ponadto Odwołujący wniósł o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kosztów procesu według norm przepisanych, dopuszczenie dowodów wnioskowanych w odwołaniu (k.14 i nast. odwołanie).

W odpowiedzi na odwołanie Prezes UOKiK wniósł o jego oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania. Ustosunkowując się do treści powyższych zarzutów Prezes UOKiK podniósł, iż są one nietrafne a w związku z tym odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie. Równocześnie Prezes UOKiK podtrzymał swoje stanowisko przedstawione w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji (odpowiedź na odwołanie, k. 117 i nast.).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

(...) Spółka Akcyjna z siedzibą w K. jest przedsiębiorcą wpisanym do Krajowego Rejestru Sadowego prowadzonego przez Sad Rejonowy dla Wrocławia Fabrycznej we Wrocławiu, VI Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego pod nr KRS: (...). Przedmiotem działalności Spółki jest m.in. przesyłanie i dystrybucja energii elektrycznej. Według stanu na dzień 30 czerwca 2011 r., Spółka obsługiwała 1 451 848 odbiorców indywidualnych rozliczanych w zespole grup taryfowych G, tj. odbiorców pobierających energię elektryczną m.in. na potrzeby gospodarstw domowych.

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wszczął postępowanie wyjaśniające w ramach, którego przeprowadził analizę wzorców umów stosowanych w obrocie konsumenckim przez przedsiębiorców zajmujących się dystrybucją i sprzedażą energii elektrycznej dla klientów indywidualnych. W wyniku wskazanych wyżej czynności ustalono, iż w stosowanych przez (...) S.A. z siedzibą w K. (wówczas: (...) S.A. z siedziba we W.), wzorcach umów pn.:

1. „Umowa o świadczenie usług dystrybucji energii elektrycznej nr …”,

2. „Umowa o przyłączenie…”,

3. „Umowa nr o przebudowę sieci elektroenergetycznej”,

4. „Porozumienie nr o przebudowę sieci elektroenergetycznej”,

zamieszczono postanowienia umowne, które mogą być tożsame z klauzulami wpisanymi do rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone pod nr 353, 1350 i 2206, zaś we wzorcu pn. „Umowa o świadczenie usług dystrybucji energii elektrycznej nr …” dopatrzono się możliwości naruszenia obowiązku informacyjnego, wynikającego z ustawy prawo energetyczne.

W związku z powyższym - postanowieniem nr (...) z dnia 26 lipca 2011 r. – Prezes UOKiK wszczął z urzędu postepowanie w sprawie podejrzenia stosowania przez Spółkę praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów, o której stanowi art. 24 ust. 1 i ust. 2 pkt 1) i pkt 2) uokik, polegającej na umieszczeniu w stosowanych wzorcach umów postanowień, które są wpisane do rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone, o którym mowa w art. 479 ⁴⁵ kpc oraz na naruszeniu obowiązku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej pełnej informacji.

Odpowiadając na zawiadomienie o wszczęciu postepowania w pismach z dnia 25 sierpnia 2011 r. i 23 września 2011 r. Spółka oświadczyła, że w związku z opublikowanym w czerwcu 2011 r. Raportem Prezesa UOKiK „Pozycja konsumenta na rynku energii elektrycznej (Warszawa-Wrocław 2011)”, (...) SA zleciła przeprowadzenie analizy prawnej używanych przez nią postanowień umownych, w kontekście wykazanych w Raporcie zastrzeżeń. Po opublikowaniu Raportu, prace nad nowymi wzorcami umów prowadzone były z uwzględnieniem postanowień Raportu. Opracowany i zweryfikowany pod względem formalno-prawnym wzorzec umowy o świadczenie usług dystrybucji dla odbiorców grup taryfowych G (konsumentów), został wprowadzony do stosowania z dniem 24 sierpnia 2011 r. W przygotowanym wzorcu (...) SA zastosowała postanowienia, które uwzględniają uwagi Prezesa Urzędu zawarte w Raporcie, a następnie w postanowieniu o wszczęciu przedmiotowego postepowania.

W zakresie wzorców umowy o przyłączenie, zmienione postanowienia odnoszące się do postanowień umownych kwestionowanych przez Prezesa Urzędu zostały wprowadzone w życie aneksem nr (...) z dnia 3 sierpnia 2011 r. oraz aneksem nr (...) z dnia 23 sierpnia 2011 r. do Zarządzenia nr (...) Dyrektora Generalnego (...) SA z dnia 10 kwietnia 2005 r. w sprawie wprowadzenie „Elementów umów o przyłączenie”, natomiast w zakresie umowy i porozumienia o przebudowę sieci elektroenergetycznej aneksem nr (...) z dnia 3 sierpnia 2011 r. oraz aneksem nr (...) z dnia 23 sierpnia 2011 r. do Zarządzenia nr (...) Dyrektora Generalnego (...) SA z dnia 16 grudnia 2005 r. w sprawie wprowadzenia do stosowania dokumentów wykorzystywanych w procesie realizacji usuwania kolizji z siecią elektroenergetyczna (...) SA. Na poparcie powyższych twierdzeń, Spółka przedstawiła nowe brzmienie poszczególnych postanowień umownych.

W toku postepowania strona zawiadomiła Prezesa Urzędu, że z dniem 1 września 2011 r. (tj. po dacie wszczęcia przedmiotowego postepowania), nastąpiło połączenie spółek: (...) S.A. z siedzibą we W. oraz (...) S.A. z siedzibą w K., w wyniku czego powstała (...) S.A. z siedzibą w K.. Połączenie nastąpiło poprzez przejecie majątku (...) S.A. przez spółkę (...) S.A., w trybie art. 492 § 1 pkt 1 k.s.h. Następnie dokonano zmiany nazwy firmy z (...) S.A. na (...) S.A. Zmianie uległa także siedziba strony postepowania, która obecnie znajduje się w K..

W piśmie z dnia 21 października 2011 r., uzupełnionym pismem z dnia 9 i 21 listopada 2011 r., Spółka wniosła o wydanie przez Prezesa Urzędu, w trybie art. 28 uokik, decyzji zobowiązującej do podjęcia działań zmierzających do zapobieżenia zarzucanym naruszeniom zbiorowych interesów konsumentów poprzez wykonanie następujących zobowiązań:

a) zawieranie od dnia uprawomocnienia się decyzji kończącej przedmiotowe postepowanie administracyjne nowych umów zgodnie z odpowiednimi wzorcami umów, w których kwestionowane klauzule nie występują, tzn.:

• umów o świadczenie usług dystrybucji energii elektrycznej (dla grup taryfowych G) – zgodnie z wzorcem wprowadzonym w życie do obrotu konsumenckiego w dniu 1 września 2011 r.;

• umów o przebudowę sieci elektroenergetycznej, na obszarze działania byłej (...) S.A. - zgodnie z nowym wzorcem wprowadzonym w życie z dniem 3 i 23 sierpnia 2011 r.;

• porozumień o przebudowę sieci elektroenergetycznej, na obszarze działania byłej (...) S.A. - zgodnie z nowym wzorcem porozumienia, który został wprowadzony do obrotu konsumenckiego z dniem 23 sierpnia 2011 r.;

• umów o przyłączenie - zgodnie z nowym wzorcem umowy o przyłączenie;

b) wprowadzenie do wzorca umowy o świadczenie usług dystrybucji, stosowanego w relacjach z odbiorcami z grup taryfowych G, postanowienia zobowiązującego (...) S.A. do załączenia aktualnej taryfy do umowy o świadczenie usług dystrybucji oraz do doręczania odbiorcy informacji o wejściu w życie zmian taryfy lub informacji o wejściu w życie nowej taryfy wraz z treścią zmienionych lub nowych postanowień, w terminach przewidzianych w ustawie z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne;

c) doręczanie odbiorcom z grup taryfowych G aktualnej taryfy przed zawarciem umowy o świadczenie usług dystrybucji oraz doręczanie odbiorcom z ww. grup informacji o wejściu w życie każdej zmiany taryfy lub o wejściu w życie nowej taryfy wraz z treścią zmienionych lub nowych postanowień w terminach przewidzianych w ustawie z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne;

d) wystąpienie do konsumentów z propozycja zmian kwestionowanych przez Prezesa UOKiK postanowień we wszystkich zawartych i nadal obowiązujących umowach zawierających kwestionowane klauzule tzn.:

• umów o świadczenie usług dystrybucji energii elektrycznej (dla grup taryfowych G),

• umów o przebudowę sieci elektroenergetycznej, na obszarze działania byłej (...) S.A.,

• porozumień o przebudowę sieci elektroenergetycznej, na obszarze działania byłej (...) S.A.,

• umów o przyłączenie (które nie zostały jeszcze wykonane), poprzez przesłanie do tych konsumentów podpisanych przez (...) SA aneksów zmieniających kwestionowane klauzule;

e) przekazania Prezesowi UOKiK, w terminie 3 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji, informacji o stopniu realizacji zobowiązania nałożonego zgodnie z ww. punktami, poprzez dostarczenie odpowiednich dokumentów świadczących o zmianie zakwestionowanej praktyki.

Pismem z dnia 23 listopada 2011 r. Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zawiadomił, że zostało zakończone gromadzenie materiału dowodowego w postepowaniu administracyjnym i poinformował, że Strona lub jej pełnomocnicy mogą zapoznać się z aktami sprawy.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dokumenty powołane wyżej, które zostały zgromadzone przez Prezesa UOKiK w toku postępowania administracyjnego. Prawdziwości tych dokumentów żadna ze stron nie kwestionowała.

Sąd zważył co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie, a podniesione w nim zarzuty nie mogły spowodować zmiany zaskarżonej decyzji.

W uzasadnieniu do odwołania powód podniósł, że w piśmie z dnia 21 października 2011 r., uzupełnionym pismem z dnia 9 i 21 listopada 2011 r., wniósł o wydanie przez Prezesa UOKiK, w trybie art. 28 uokik, decyzji zobowiązującej do podjęcia działań zmierzających do zapobieżenia zarzucanym naruszeniom zbiorowych interesów konsumentów poprzez wykonanie zobowiązań ściśle określonych w tych pismach. Zdaniem powoda Prezes UOKiK dokonując błędnej, wyłącznie językowej wykładni art. 28 uokik, niewłaściwie ustalił treść normy prawnej. Niesłusznie przyjął, że zaniechanie stosowania kwestionowanych postanowień, stoi na przeszkodzie zastosowaniu przepisu art. 28 uokik.

Z powyższymi zarzutami nie można się zgodzić. Stosownie do treści omawianego przepisu, jeżeli w toku postępowania w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów zostanie uprawdopodobnione - (...) że przedsiębiorca stosuje praktykę, o której mowa w art. 24, a przedsiębiorca, któremu jest zarzucane naruszenie tego przepisu, zobowiąże się do podjęcia lub zaniechania określonych działań zmierzających do zapobieżenia tym naruszeniom, Prezes UOKiK może (podkreślenie Sądu), w drodze decyzji, nałożyć obowiązek wykonania tych zobowiązań". Zatem Prezes UOKiK jest uprawniony, a nie zobowiązany do wydania decyzji na podstawie art. 28 ust. 1. (tak też wypowiedział się Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w wyroku z dnia z dnia 25 maja 2009 r. sygn. akt XVII Ama 98/08.). Reasumując, nie można czynić Prezesowi UOKiK zarzutu nie wydania decyzji, skoro jej wydanie ma charakter fakultatywny.

Ponadto wydanie decyzji zobowiązującej jest wyłącznie możliwe, w sytuacji gdy przedsiębiorca nadal stosuje zakwestionowane praktyki. Wydanie decyzji w momencie, gdy przedsiębiorca zaniechał stosowania zarzucanej mu praktyki jest bezprzedmiotowe, skoro Prezes nie ma go do czego zobowiązywać.

Natomiast odnośnie praktyki zarzuconej powodowi w pkt II decyzji, to w odpowiedzi na odwołanie Prezes UOKiK wyjaśniał, że propozycje przedstawione przez (...) nie czyniły zadość prawidłowemu wypełnieniu obowiązku informacyjnego, o którym mowa w art. 5 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 roku – Prawo energetyczne , co z kolei uzasadniało odmowę wydania decyzji w trybie art. 28 uokik ( „Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Komentarz pod red. C. Banasińskiego i E. Piontka, str. 481).

Przechodząc do pozostałych zarzutów podniesionych w odwołaniu, należy stwierdzić, że okoliczność stosowania przez Spółkę w prowadzonej działalności wzorców umowy oraz fakt występowania w nich postanowień o treści przytoczonej przez Prezesa UOKiK w zaskarżonej decyzji nie były przez powoda kwestionowane w postępowaniu prowadzonym przez Prezesa UOKiK ani w złożonym odwołaniu.

Na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego, nie ma też podstaw do stwierdzenia, że powód nie stosował zarzucanej mu praktyki. Powód nie udowodnił, że postanowienia wzorców umownych nie są tożsame z klauzulami wpisanymi do rejestru klauzul niedozwolonych, o którym mowa w art. 479 ⁴⁵ kpc. Zgodnie z art. 24 ust. 1 uokik, zakazane jest stosowanie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów a według ust. 2 pkt 1 uokik za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów rozumie się godzące w nie bezprawne działanie przedsiębiorcy, w szczególności stosowanie postanowień wzorców umów, które zostały wpisane do rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone, o którym mowa w art. 479 ⁴⁵ k.p.c.

Wzorcem umownym są postanowienia umowne w postaci jednostronnie wprowadzonych klauzul umownych, na które konsument nie ma wpływu, zawarte w ogólnych warunkach umów, wzorcach umów, regulaminach umownych.

Pojęcie wzorca umowy jest integralnie związane ze sposobem zawierania umów przez adhezję, czyli przez przystąpienie. O umowach takich mówi się jako o umowach adhezyjnych. Wzorzec umowy zakłada degenerację konsensusu pojmowanego jako zgodę na treść konkretnych postanowień umownych. W kontekście stosowania wzorców umowy dochodzi do narzucenia woli silniejszego profesjonalisty, co prowadzi do asymetrii w rozkładzie praw i obowiązków. Konsument nie jest pytany o zgodę na treść wzorca; jeśli się nie zgodzi, jego potrzeba gospodarcza związana z zawarciem umowy nie znajdzie zaspokojenia. W umowie zawieranej na podstawie wzorca umownego trudno jest mówić o konsensusie w takim rozumieniu, w jakim występuje on w umowach indywidualnie negocjowanych (E. Łętowska, Europejskie prawo umów konsumenckim, Warszawa 2004, s. 255).

Treść art. 24 ust. 2 pkt 1 ustawy przesądza wyraźnie, że praktyką naruszającą zbiorowe interesy konsumentów jest stosowanie we wzorcu umowy postanowienia umownego, które zostało już wpisane do rejestru niedozwolonych postanowień umownych. Przepis ten nie różnicuje przy tym między 1) stosowaniem postanowienia o danej treści przez tego samego przedsiębiorcę, w tym samym wzorcu; 2) stosowaniem wpisanego postanowienia przez tego samego przedsiębiorcę w zmienionym wzorcu. Uznanie za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów poprzez stosowanie postanowień wzorców umów wpisanych do rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone jest konsekwencją wprowadzenia systemu kontroli wzorców (art. 479 ³⁸ k.p.c.).

Prezes UOKiK w zaskarżonej decyzji wskazał, że do Rejestru klauzul niedozwolonych, prowadzonego przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów zostały wpisane postanowienia wzorców umowy uznanych za niedozwolone na podstawie art. 479 ⁴⁵ k.p.c., będące tożsame z przedmiotowymi klauzulami zakwestionowanymi przez Prezesa UOKiK o brzmieniu:

a)  „Wszelkie sprawy jakie mogą powstać w związku z realizacją umowy strony będą rozstrzygać w drodze negocjacji, a w przypadku niemożności osiągniecia porozumienia przez Sąd miejscowo właściwy dla siedziby (...) S.A”. Postanowienie to zostało wpisane do Rejestru w dniu 1 marca 2005 r., pod pozycja nr 353, na podstawie wyroku Sadu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 18 października 2004 r. (sygn. akt XVII Amc 101/03).

b)  „Towarzystwo może również odstąpić od niniejszej umowy ze skutkiem natychmiastowym w przypadku, gdy Partycypant opóźni się powyżej 14 dni z wpłatą: a) którejkolwiek z rat określonych w par. 2 pkt. 3; b) dopłaty wynikającej z par. 2 pkt. 4; c) odsetek określonych w par. 2 pkt. 7” Postanowienie to zostało wpisane do Rejestru w dniu 3 marca 2008 r., pod pozycja nr 1350, na podstawie wyroku Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 31 października 2007 r. (sygn. akt XVII AmC 90/07).

c)  „W razie zaniechania obowiązku niezwłocznego zawiadomienia banku o zmianie adresu, pisma wysłane do posiadacza rachunku pod dotychczasowy adres pozostawia się w dokumentacji rachunku ze skutkiem doręczenia, chyba że nowy adres jest znany bankowi". Postanowienie to zostało wpisane do Rejestru w dniu 28 lutego 2011 r., pod pozycja nr 2206 na podstawie Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 3 listopada 2010 r. (sygn. akt XVII AmC 1783/09).

Powód zarzucił, że zakwestionowane postanowienia są jedynie rzekomo zbieżne z tymi przez niego stosowanymi, co w ocenie Sądu nie znajduje potwierdzenia w materiale zgromadzonym w toku postępowania. Słuszne jest w tym zakresie stanowisko Prezesa UOKiK, że dla uznania, iż klauzula stanowiąca przedmiot postępowania przed Prezesem UOKiK oraz klauzula wpisana do Rejestru są tożsame w treści, nie jest konieczna identyczność porównywanych postanowień. Zabiegi stylistyczne polegające na przestawieniu szyku zdania, zmianie użytych wyrazów, czy zastosowaniu synonimów, nie eliminują bowiem abuzywnego charakteru danego postanowienia. W celu uznania postanowień za tożsame wystarczy, żeby hipoteza klauzuli kwestionowanej w toku postępowania w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów mieściła się w hipotezie klauzuli wpisanej do Rejestru. Pogląd powyższy należy uznać za ugruntowany również w orzecznictwie. W wyroku z dnia 25 maja 2005 roku (sygn. akt XVII AmA 46/04) Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów wskazał, iż „nie jest konieczna literalna zgodność porównywanych klauzul. Głównym czynnikiem przesądzającym powinien być, zdaniem Sądu, cel jakiemu ma służyć kwestionowana klauzula. Jeśli jest on zgodny z celem utworzenia klauzuli uznanej za niedozwoloną, można uznać, iż obie są tożsame”. Stanowisko to znalazło potwierdzenie w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2006 roku (sygn. akt III SZP 3/06), w której Sąd podniósł, iż „stosowanie klauzuli o zbliżonej treści do klauzuli wpisanej do rejestru, która wywołuje takie same skutki, godzi przecież tak samo w interesy konsumentów, jak stosowanie klauzuli identycznej co wpisana do rejestru.”.

W związku z powyższym, Prezesa UOKiK prawidłowo stwierdził, iż w celu wykazania bezprawności działań przedsiębiorcy konieczne jest ustalenie, że treść postanowień zawartych w stosowanym przez niego wzorcu umowy mieści się w hipotezach klauzul wpisanych do Rejestru klauzul abuzywnych, a mianowicie kryterium tożsamości stosunków prawnych, których dotyczy klauzula kwestionowana i klauzula wpisana do rejestru, a także kryterium tożsamości treści klauzuli kwestionowanej z treścią klauzuli uznanej przez SOKiK za abuzywną.

W kontekście pierwszego kwestionowanego postanowienia pkt I.1.1), decyzji należy wskazać, że jest ono tożsame z postanowieniem wpisanym do Rejestru pod nr 2206 (pkt c), albowiem kreuje fikcję doręczanie pism kierowanych do konsumentów, w razie, gdy nie zawiadomią oni na piśmie o zmianie adresu. Uzasadniając abuzywność tego rodzaju klauzuli, jak wymienione powyżej, SOKiK, w wyroku z dnia 17 sierpnia 2006 r. (Sygn. akt XVII Amc 100/05) stwierdził, iż uznany za niedozwolony zapis umowny „kształtuje sytuacje konsumenta niekorzystnie w porównaniu z sytuacją pozwanego, nakładając na konsumenta bardzo rygorystyczne skutki w zakresie odbierania korespondencji pozwanego analogicznie jak przepisy k.p.c. w odniesieniu do korespondencji sądowej. Instytucja doręczenia zastępczego należy do prawa procesowego i negatywnie należy ocenić próbę jej adaptowania do obrotu gospodarczego, zwłaszcza, gdy jedna ze stron umowy jest konsument oraz mając na uwadze art. 61 k.c., zgodnie z którym oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią (…). Takie ukształtowanie obowiązków konsumenta rażąco narusza jego interesy i jest sprzeczne z dobrymi obyczajami.”

Treść postanowienia stosowanego przez powoda również ustanawia fikcję skutecznego złożenia oświadczenia woli przez (...) i to w przypadku, gdy konsument pozbawiony byłby realnej możliwości zapoznania się z jego treścią. Rację ma Prezesa UOKiK podnosząc w uzasadnieniu decyzji, że o ile w sytuacji niedochowania przez konsumenta obowiązku powiadomienia przedsiębiorstwa energetycznego o zmianie adresu do korespondencji, można obciążyć go np. kosztami przesyłania korespondencji na nieaktualny adres, to niedopuszczalna jest regulacja sankcjonująca dokonanie przez przedsiębiorcę czynności, która w istocie nie nastąpiła. Zatem skutek stosowania kwestionowanego zapisu jest taki sam, jak tych, który został umieszczone w Rejestrze, m.in., pod poz. 2206, co w tym wypadku przesadza o tożsamości obu zapisów.

W piśmie procesowym z dnia 5 listopada 2013 roku, powód podtrzymując zarzuty podniesione w odwołaniu a mające świadczyć o braku cech abuzwyności zakwestionowanego w pkt I 1 ppkt 1 decyzji powołał się na stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 14 grudnia 2012 roku (sygn. akt I CSK 350/12, OSNC 90/7-8/2013), w którym stwierdzono, że „Zastrzeżenie w bankowym wzorcu umownym skutku doręczenia korespondencji zawierającej oświadczenie woli banku, kierowanej wobec posiadacza rachunku pod adres znany bankowi, nie wyłącza oceny, czy doszło do naruszenia przez posiadacza rachunku obowiązku kontraktowego, wynikającego z art. 729 k.c. i naruszenia przez bank ogólnych zasad składania oświadczeń woli innej osobie (art. 61 k.c.).”.

Sąd w niniejszym składzie nie podziela powyższego poglądu, albowiem zgodnie z przepisem art. 61 kc warunkiem uznania, że oświadczenie woli zostało skutecznie możliwość zapoznania się z treścią oświadczenia przez adresata. Ponadto oświadczenie zostaje złożone z chwilą dojścia treści tego oświadczenia do wiadomości adresata. W judykaturze utrwalony jest pogląd, iż złożenie oświadczenia woli o rozwiązaniu umowy ma miejsce także wtedy, gdy adresat mając możliwość zapoznania się z jego treścią, z własnej woli nie podejmuje przesyłki pocztowej zawierającej to oświadczenie (por. wyrok SN z dnia 11 grudnia 1996 r., I PKN 36/96, OSNAPiUS 1997 Nr 14, poz. 251; wyrok z dnia 13 grudnia 1996 r., I PKN 41/96, OSNAPiUS 1997 Nr 13, poz. 268 oraz wyrok z dnia 23 stycznia 1998 r., I PKN 501/97, OSNAPiUS 1999 Nr 1, poz. 15). Na składającym oświadczenie woli (w niniejszej sprawie – przedsiębiorcy) spoczywa ciężar dowodu, że doszło ono do adresata w sposób umożliwiający mu - według zasad doświadczenia życiowego - zapoznanie się z jego treścią. Adresat oświadczenia może obalić to domniemanie wykazując, iż nie miał możliwości zapoznania się z treścią oświadczenia. Natomiast zapisy zakwestionowanej w sprawie klauzuli nie dają konsumentowi realnej szansy na zapoznanie się z treścią wysyłanej do niego przez powoda korespondencji. Co więcej przerzucają ciężar dowodu braku doręczenia korespondencji na konsumenta. Przy istnieniu zakwestionowanego postanowienia powód musi jedynie wykazać, że nadał przesyłkę – bez konieczności udowadniania, czy została ona doręczona w sposób umożliwiający konsumentowi zapoznanie się z jej zawartością. Czym innym jest obowiązek klienta informowania o zmianie adresu, a czym innym niezgodne z prawem, a nadane kwestionowaną klauzulą, uprawnienie powoda do uznawania wysyłanych przez siebie przesyłek za doręczone. Taki zapis wzorca w sposób sprzeczny z przepisami i dobrymi obyczajami kształtuje prawa i obowiązki konsumentów, rażąco naruszając ich interesy, przerzucając na nich w każdej sytuacji obowiązek wykazania, że przesyłki nie otrzymali (a więc nakładając obowiązek przedstawienia tzw. dowodu negatywnego, czyli niezgodnie z treścią art. 6 k.c.). Bez znaczenia jest, czy konsument mógłby łatwo obalić "domniemanie" zawarte w tym postanowieniu, gdyż powód - niezgodnie z przepisami prawa - nakłada na konsumenta obowiązek, którego przepisy prawa nie przewidują (tak też Sąd Apelacyjny w Warszawie w uzasadnieniu do wyroku z dnia 28 października 2011 roku, sygn. akt VI ACa 445/11).

Kolejne klauzule, zawarte w pkt. I.2.1) i I.3.1) sentencji decyzji, są tożsame z treścią postanowienia wpisanego do Rejestru pod pozycją 1350 (pkt 4), które Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów uznał za niedozwolone, albowiem kształtuje prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i tym samym rażąco naruszający jego interesy w zakresie, w jakim ustanawia dla kontrahenta konsumenta prawo do wypowiedzenia umowy ze skutkiem natychmiastowym bez uprzedniego wyznaczenia dodatkowego terminu do wykonania ciążącego na konsumencie obowiązku zapłaty ceny czy też innych należności. Postanowienie to stoi w sprzeczności z dyspozycją art. 491 § 1 k.c., której treść winna być uwzględniona przy konstruowaniu wzorca umowy (będącej umową wzajemną). Sąd w tym zakresie w pełni podziela stanowisko wyrażone w wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 22 listopada 2005 r. (sygn. akt VI ACa 177/2005), zgodnie z którym nie uwzględnienie przez przedsiębiorcę w ramach zawieranych umów, treści przepisów prawa dotyczących tego rodzaju umów w tym znaczeniu, że proponowane warunki realizacji świadczenia są mniej korzystne niż rozwiązania wynikające z tych przepisów, nawet jeżeli nie są to przepisy bezwzględnie obowiązujące, należy uznać za działanie sprzeczne z dobrymi obyczajami. W konsekwencji nie wyznaczenie w kwestionowanym zapisie stronie kupującej będącej w zwłoce w wykonaniu ciążącego na niej obowiązku dodatkowego terminu do jego spełnienia stanowi naruszenie klauzuli generalnej wskazanej w 385 ¹ § 1 k.c.”

Reasumując, Sąd uznał, że analizowane postanowienie narusza interesy konsumentów, umożliwiając powodowi działanie w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, a ponadto jest tożsame z postanowieniem wpisanym do Rejestru zarówno pod względem celu, jak i skutku.

Z kolei postanowienie, o którym mowa w pkt I I.1.2), I.2.2), I.3.2) i I.4.1) decyzji jest tożsame z postanowieniem o treści: „Wszelkie sprawy jakie mogą powstać w związku z realizacją umowy strony będą rozstrzygać w drodze negocjacji, a w przypadku niemożności osiągniecia porozumienia przez Sąd miejscowo właściwy dla siedziby (...) S.A”, wpisanym do Rejestru pod pozycją 353. Tego typu postanowienia były wielokrotnie kwestionowane przez SOKiK, który w uzasadnieniu do wyroku z dnia 14 marca 2005 r. (sygn. akt XVII AmC 6/04) stwierdził, iż postanowienie zamieszczone przez przedsiębiorcę we wzorcu umownym, które jako sąd właściwy wskazuje zawsze sąd jego siedziby, jest niedozwolonym postanowieniem umownym, o którym mowa w art. 3851§ 1 k.c.”.

Warto również podkreślić, że w/w klauzula jest jedną z 23 uznanych za niedozwolone przez samego ustawodawcę, o których mowa w art. 385 ³ kc. Klauzula ta ma szczególne znaczenie dla ochrony praw konsumenta, albowiem powyższy zapis będzie narzucał rozpoznanie sprawy przez sąd, który wedle ustawy nie zawsze będzie miejscowo właściwy, a tym samym może narazić konsumenta na dodatkowe wydatki i dolegliwości związane z ochroną swoich praw, utratą czasu, koniecznością dojazdów, a w skrajnym przypadku pozbawić konsument prawa do ochrony prawnej. Działanie takie SOKiK wielokrotnie oceniał jako nieuczciwe wobec konsumenta i stawiające go w nierównorzędnym położeniu wobec kontrahenta – przedsiębiorcy. Przedmiotowa klauzula godzi bowiem w równowagę kontraktową i prowadzi do nieusprawiedliwionej dysproporcji praw i obowiązków na niekorzyść konsumenta i jest przejawem nadużywania przez przedsiębiorcę uprzywilejowanej pozycji kontraktowej profesjonalisty liczącego na brak świadomości prawnej konsumenta, co do przepisów prawa regulujących właściwość miejscową sądu.

Postanowienie pkt II decyzji również narusza zbiorowe interesy konsumentów, poprzez nie udzielanie konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji (art. 24 ust. 2 pkt 2 uokik), na skutek zaniechania umieszczenia w stosowanym wzorcu umowy pn. „Umowa o świadczenie usług dystrybucji energii elektrycznej nr …” postanowień określających wysokość bonifikaty za niedotrzymanie parametrów oraz standardów jakościowych obsługi odbiorców, co stanowi naruszenie obowiązku informacyjnego określonego w art. 5 ust. 2 pkt 2 Prawa energetycznego. Stosownie do wspomnianego przepisu umowa o świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji paliw gazowych lub energii powinna zawierać m.in. postanowienia określające wysokość bonifikaty za niedotrzymanie parametrów technicznych energii oraz standardów jakościowych obsługi odbiorców.

W niniejszej sprawie powód w treści wzorca umowy „Umowa o świadczenie usług dystrybucji energii elektrycznej” nie zawarł informacji dotyczących bonifikaty za niedotrzymanie standardów jakościowych obsługi odbiorcy oraz bonifikaty za niedotrzymanie parametrów technicznych energii.

Rację ma pozwany podkreślając w uzasadnieniu do decyzji, że obowiązku wynikającego z prawa energetycznego nie spełnia zapis o treści „przysługują bonifikaty i upusty zgodnie z Taryfą” (§ 6 ust. 22 ww. wzorca), która to Taryfa nie jest wymieniona jako integralna cześć umowy i nie jest dostarczana przy zawieraniu umowy z konsumentem.

Sąd nie podziela poglądu wyrażonego przez powoda, że konsument, w sytuacji braku informacji co do bonifikat w umowie, może i powinien sięgnąć do przepisów Rozporządzenia Ministra Gospodarski z dnia 2 lipca 2007 roku w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie energią elektryczną oraz Rozporządzenia z dnia 4 maja 2007 roku w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego, które zawierają przepisy dotyczące szczegółowych zasad kalkulacji bonifikat. Nie może przy tym konsument zasłaniać się nieznajomością prawa, które jest opublikowane w dziennikach urzędowych.

W ocenie Sądu, powodowi umknęło, że przepis art. art. 5 ust. 2 pkt 2 Prawa energetycznego jednoznacznie wymaga, aby umowa o świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji paliw gazowych lub energii zawierała min. wysokość bonifikaty za niedotrzymanie parametrów technicznych paliw gazowych lub energii oraz standardów jakościowych obsługi odbiorców. Wspominana regulacja nie przewiduje możliwości zawarcia tych danych w Taryfie, czy też odesłania do przepisów jakichkolwiek Rozporządzeń. Celem wprowadzenia do systemu prawnego takiego uregulowania było zapewnienie konsumentom – odbiorcom paliw gazowych i energii łatwego dostępu do jasno i precyzyjnie sformułowanych informacji dotyczących min. bonifikat, które niewątpliwie mają znaczenie z punktu widzenia ekonomicznego interesu konsumenta.

Niezależnie od kwestionowania zasadności uznania postanowień, o którym mowa w decyzji za praktyki naruszające zbiorowe interesy konsumentów, powód kwestionował również wysokość nałożonej na niego kary. W jego ocenie Prezes UOKiK nie uwzględnił okoliczności wskazujących na znikomy stopień winy powoda, aktywnego współdziałania z Prezesem UOKiK i przyczynienie się do szybkiego i sprawnego zakończenia postępowania, jak również błędnie przyjął, że powód stosował zakwestionowane w decyzji postanowienia zawarte we wzorcu „Umowa o świadczenie usług dystrybucji energii elektrycznej nr …” przez 7 lat.

Ze powołanymi zarzutami nie można się zgodzić. Zgodnie z art. 106 ust 1 pkt 4 uokik Prezes Urzędu może nałożyć na przedsiębiorcę, w drodze decyzji, karę pieniężną w wysokości nie większej niż 10 % przychodu osiągniętego w roku rozliczeniowym poprzedzającym rok nałożenia kary, jeżeli przedsiębiorca ten, choćby nieumyślnie dopuścił się stosowania praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów w rozumieniu art. 24 ustawy.

Zgodnie z art. 111 powołanej ustawy przy ustalaniu wysokości kar pieniężnych, o których mowa w art. 106-108 ustawy, należy uwzględnić w szczególności okres, stopień oraz okoliczności naruszenia przepisów ustawy, a także uprzednie naruszenie przepisów ustawy.

W ocenie Sądu w sprawie nie ujawniono okoliczności uzasadniających odstąpienie od wymierzenia kary, należało zatem zbadać jedynie prawidłowość postępowania w zakresie ustalenia jej wysokości.

Zdaniem Sądu Prezes UOKiK w sposób prawidłowy ustalił wysokość kary, jak również w uzasadnieniu do decyzji szczegółowo wyjaśnił przesłanki, jakimi kierował się przy jej ustalaniu.

Po pierwsze, fakt działania Spółki w sposób nieumyślny nie mógł wpłynąć na obniżenie wysokości kary, albowiem nieumyślność działania jest przesłanką samą w sobie wystarczającą do wymierzenia kary zgodnie z przepisem art. 106 ust. 1 pkt 4 uokik. Natomiast umyślność działania może być podstawą do podwyższenia kary o 50% (patrz. Pkt. 4.2 Wyjaśnień w sprawie ustalania wysokości kar pieniężnych za stosowanie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. Dziennik Urzędowy Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów Nr 1 z 2009 roku dalej: Wyjaśnienia).

Po drugie, Prezes UOKiK uwzględnił fakt zaniechania przez Spółkę stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów z dniem 23 sierpnia 2011 roku oraz zapowiedź zmian kwestionowanych postanowień we wszystkich zawartych i nadal obowiązujących umowach zawierających kwestionowane klauzule oraz zadeklarowany krótki okres realizacji tych czynności.

Po trzecie, Prezes Urzędu nie dopatrzył się okoliczności obciążających, które mogłyby wpłynąć na zaostrzenie wymiaru kary.

Ponadto obowiązkiem każdego przedsiębiorcy jest współdziałanie z Prezesem w toku postępowania administracyjnego, a zatem fakt współpracy powoda nie mógł w ocenie Sądu wpłynąć na obniżenie wysokości kary. Natomiast brak takiej współpracy mógłby uzasadniać podwyższenie kary.

Natomiast rację należy przyznać powodowi, iż stosowanie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów zawartych we wzorcu o nazwie „Umowa o świadczenie usług dystrybucji energii elektrycznej nr …” trwało 4,5 roku, a nie jak ustalił pozwany 7 lat, albowiem postanowienie dotyczące sądu właściwego do rozstrzygania sporów zostało uznane za niedozwolone wyrokiem SOKiK z dnia 18 października 2004 roku, a powód zaniechał jej stosowania z dniem 23 sierpnia 2011 roku. Powyższe ustalenia, nie mogą jednak uzasadniać obniżenia kary pieniężnej, albowiem nie zmieniają faktu, że praktyka była stosowana długotrwale, tj. aż 4,5 roku.

Reasumując Sąd nie znalazł, podstaw do obniżenia kary pieniężnej nałożonej na powoda w zakwestionowanej decyzji uznając, że wymierzona kara w wysokości 961.887,00 zł (tj. (...)maksymalnego wymiaru kary i ok. (...)% przychodu osiągniętego w 2010 roku) oraz 901.769,00 zł (tj. (...) maksymalnego wymiaru kary i ok. (...)% przychodu osiągniętego w 2010 roku) jest adekwatna do stopnia i zakresu naruszenia zbiorowych interesów konsumentów oraz uwzględnia funkcje prewencyjne, represyjne i edukacyjne, nie jest zbyt dolegliwa, chociaż niewątpliwie stanowi represję dla sprawcy czynu a jej wysokość pozwala jednocześnie przypuszczać, że powód nie będzie w przyszłości naruszać zbiorowych interesów konsumentów.

Mając na uwadze przedstawione okoliczności Sąd Okręgowy, wobec braku podstaw do uwzględnienia odwołania oddalił je jako bezzasadne – art. 479 ^31a § 1 kpc.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 98 § 1 kpc i obciążono nimi powoda, jako stronę, która przegrała proces. Do niezbędnych kosztów procesu poniesionych przez Prezesa UOKiK zaliczono wynagrodzenie radcy prawnego należne stosownie do § 14 ust. 3 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. 2002r., Nr 163, poz. 1349 ze zm.) w wysokości 360,00 zł.

SSR (del.) Anna Maria Kowalik