Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 października 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie - Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 17 października 2013 r. w Szczecinie

sprawy R. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

na skutek apelacji ubezpieczonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Koszalinie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 27 lutego 2013 r. sygn. akt IV U 1167/11

oddala apelację.

SSA Zofia Rybicka - Szkibiel SSA Romana Mrotek SSO del. Beata Górska

Sygn. akt III AUa 313/13

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K., decyzją z dnia 14 października 2011 r., odmówił ubezpieczonemu R. S. przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy wskazując, iż pomimo, że orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 5 października 2011r. został on uznany za trwale częściowo niezdolnego do pracy od 25 lipca 2000r. a w dziesięcioleciu liczonym od daty powstania niezdolności do pracy, tj. od 26 lipca 1990r. do 25 lipca 2000r., ubezpieczony udowodnił łącznie ponad 5 lat okresów składkowych i nieskładkowych, to jednak niezdolność do pracy powstała później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania ostatniego okresu składkowego, stąd też nie spełnia on warunku wymaganego do przyznania prawa do renty.

Ubezpieczony R. S. zaskarżył powyższą decyzję odwołaniem i wniósł o jej zmianę poprzez przyznanie mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, gdyż w jego ocenie jest on trwale, całkowicie niezdolny do pracy, na co przedłożył opinię sądowo-lekarską z 1 grudnia 2003 r.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K. w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie powtarzając argumenty użyte w uzasadnieniu decyzji. Jednocześnie wskazano, że ubezpieczony w dziesięcioleciu liczonym od daty złożenia wniosku z dnia 7.06.2011 r. udowodnił łącznie jedynie 3 lata, 10 miesięcy i 15 dni okresów składkowych i nieskładkowych.

Na rozprawie w dniu 20 stycznia 2012r. ubezpieczony podtrzymał swoje stanowisko procesowe, że jest trwale, całkowicie niezdolny do pracy i podniósł, że posiada łączny staż ubezpieczeniowy w wymiarze ponad 25 lat składkowych i nieskładkowych.

W odpowiedzi pismem procesowym z 14 lutego 2012r. organ rentowy wskazał, że istotnie łączny staż ubezpieczonego wynosi 25 lat, 8 miesięcy i 3 dni okresów składkowych oraz 11 miesięcy i 24 dni okresów nieskładkowych. Jednakże zdaniem organu rentowego w dalszym ciągu nie spełnia on przesłanek do nabycia prawa do renty, gdyż trwała częściowa niezdolność powstała po upływie okresów wskazanych w art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j.Dz. U. z 2009r.„ Nr 153, poz. 1227 z późn.zm.). Niezdolność do pracy ubezpieczonego powstała 25 lipca 2000r., natomiast ostatni okres ubezpieczenia ustał 31 grudnia 1995r.

Sad Okręgowy ustalił, że R. S. urodził się (...). Pracę zawodową rozpoczął w 1975r., a jego staż ubezpieczeniowy przedstawia się następująco:

- w okresie od 24 lutego 1975r. do 30 czerwca 1980r. - umowa o pracę,

- w okresie od 2 lipca 1980r. do 31 grudnia 1989r. - umowa o pracę,

- w okresie od 8 stycznia 1990r. do 1 września 1993r. - umowa o pracę,

- w okresie od 1 października 1993r, do 31 października 1995r. - umowa o pracę,

- w okresie od 22 grudnia 1995r. do 31 grudnia 1995r. - pobieranie zasiłku dla bezrobotnych (100%),

- w okresie od 2 stycznia 2001r. do 9 lipca 200Ir. - działalność gospodarcza,

- w okresie od 10 lipca 2001r. do 5 stycznia 2002r. - działalność gospodarcza,

- w okresie od 6 stycznia 2002r. do 29 stycznia 2002r. - działalność gospodarcza,

- w okresie od 13 lutego 2002r. do 12 lutego 2003r. - pobieranie zasiłku dla bezrobotnych (120%),

- w okresie od 1 sierpnia 2005r. do 28 lutego 2006r. - działalność gospodarcza,

- w okresie od 1 marca 2006r. do 27 sierpnia 2006r. - działalność gospodarcza (zasiłek chorobowy),

- w okresie od 28 sierpnia 2006r. do 24 kwietnia 2007r. - działalność gospodarcza,

- w okresie od 8 maja 2007r. do 6 maja 200 8r. - pobieranie zasiłku dla bezrobotnych (120%),

- w okresie od 7 maja 2008r. do 31 maja 2008r. - umowa zlecenie,

- w okresie od 13 października 2008r. do 13 lutego 2009r. - umowa o pracę,

- w okresie od 18 maja 2009r. do 26 marca 2010r. - umowa o pracę,

co w sumie dało łączny staż ubezpieczeniowy w wymiarze ponad 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych.

Ponadto Sąd Okręgowy ustalił, że w dniu 3 lutego 2003r. ubezpieczony złożył wniosek o ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Decyzją z dnia 25 lutego 2003 r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K., odmówił ubezpieczonemu R. S. przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W uzasadnieniu wskazano, że jest on okresowo całkowicie niezdolny do pracy, zaś niezdolność ta powstała w styczniu 2001r. W dziesięcioleciu liczonym od daty powstania niezdolności do pracy, tj. od 1 lutego 1991r. do 31 stycznia 2001r., ubezpieczony udowodnił łącznie jedynie 4 lata. 9 miesięcy i 11 dni okresów składkowych i nieskładkowych. W dziesięcioleciu liczonym od daty złożenia wniosku tj. od 4 lutego 1993r. do 3 lutego 2003r. udowodnił łącznie jedynie 4 lata, 8 miesięcy i 5 dni okresów składkowych i nieskładkowych. Ubezpieczony odwołał się od tej decyzji do Sądu Okręgowego w Koszalinie. W toku prowadzonego postępowania dowodowego wydana została opinia przez biegłą lekarz kardiolog, która stwierdziła, że ubezpieczony z przyczyn kardiologicznych jest trwale całkowicie niezdolny do pracy, zaś jako datę powstania tej niezdolności wskazała lipiec 2000r. Mając na uwadze powyższą okoliczność ustalono, że w dziesięcioleciu liczonym od daty powstania niezdolności do pracy, tj. od 1 sierpnia 1990r. do 31 lutego 2000r., ubezpieczony udowodnił łącznie ponad 5 lat okresów składkowych i nieskładkowych, jednakże ustalona niezdolność do pracy powstała później niż 18 miesięcy od ustania zatrudnienia. Jednocześnie ubezpieczony nie udowodnił łącznego stażu pracy w wymiarze 25 lat. Z powyższych przyczyn, wyrokiem z 14 kwietnia 2004r. Sąd Okręgowy w Koszalinie w sprawie o sygn. akt V U 555/03 oddalił odwołanie ubezpieczonego.

W dniu 7 czerwca 2011r. ubezpieczony ponownie złożył wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy. W wyniku przeprowadzonego badania przez lekarza orzecznika ZUS, orzeczeniem z dnia 20 czerwca 2011 r. został on uznany za osobę trwale, częściowo niezdolną do pracy, przy czym datę powstania tej niezdolności ustalono na 25 lipca 2001r. Powyższą treść orzeczenia lekarza orzecznika ZUS potwierdziła Komisja Lekarska ZUS orzeczeniem z 5 października 2011r.. W treści orzeczenia stwierdzono, że ubezpieczony jest trwałe, częściowo niezdolny do pracy, zaś datą powstania tej niezdolności jest 25 lipca 2000r. W konsekwencji decyzją z 14 października 2011r. organ rentowy odmówił ubezpieczonemu R. S. przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy wskazując, że ustalona niezdolność do pracy powstała w dniu 25 lipca 2000r. a więc później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania ostatniego okresu składkowego, stąd też nie spełnia on warunku wymaganego do przyznania prawa do renty.

W toku prowadzonego postępowania Sąd Okręgowy przeprowadził dowód z opinii biegłych lekarzy specjalistów kardiologa i gastroenterologa na okoliczność ustalenia, w oparciu o dokumentację medyczną i bezpośrednie badanie ubezpieczonego, czy jest on osobą całkowicie niezdolną do pracy, jeżeli tak, to od kiedy i jaki jest przewidywany okres tej niezdolności.

Biegły z zakresu gastroenterologii rozpoznał u badanego: zaburzenia motoryki jelita grubego (najprawdopodobniej czynnościowe), przebyte krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego w przebiegu nadżerkowego zapalenia błony śluzowej żołądka i dwunastnicy spowodowanego przewlekłym stosowaniem niesterydowych leków przeciwzapalnych i antykoagulantów, bez jakichkolwiek trwałych następstw. Stwierdził, że aktualnie rozpoznane schorzenia nie powodują takiego naruszenia sprawności organizmu, które czyniłoby badanego niezdolnym do pracy całkowicie bądź częściowo.

Biegły z zakresu kardiologii rozpoznał u badanego: stan po przebytej w 2002r. operacji wszczepienia sztucznych zastawek - aortalnej i mitralnej z powodu ich niedomykalności, stan po wszczepieniu kardiostymulatora DDD w marcu 2011r. z powodu bloku a-v II°, niewydolność serca II° wg NYHA, nawracające napadowe migotanie przedsionków w wywiadzie. Biegły stwierdził, że badany był całkowicie niezdolny do pracy okresowo od 25 lipca 2000r. do 31 grudnia 2004r. a od 1 stycznia 2005r. stwierdził u badanego trwałą, częściową niezdolność do pracy.

W toku prowadzonego postępowania opinię na okoliczność ustalenia niezdolności do pracy u ubezpieczonego wydała również biegła - lekarz specjalista z zakresu medycyny pracy. Biegła rozpoznała u badanego: stan po wszczepieniu układu stymulującego z powodu bloku a-v II°, przebyte wszczepienie sztucznej zastawki mitralnej i aortalnej (2002r.) z powodu złożonej wady serca, zmiany zwyrodnieniowe i dyskopatyczne kręgosłupa krzyżowo-lędźwiowego, nadżerkowe zapalenie błony śluzowej żołądka i dwunastnicy w wywiadzie, krwawienie z przewodu pokarmowego z wywiadzie (2010r.). Biegła stwierdziła, że badany był całkowicie niezdolny do pracy okresowo od 25 lipca 2000r. do grudnia 2004r. a od stycznia 2005r. stwierdziła u badanego trwałą, częściową niezdolność do pracy

Sąd Okręgowy uznał, że opinia wydana w sprawie pod sygn. V U 555/03 stanowiła tylko dowód w tej sprawie, który nie miał charakteru rozstrzygającego, gdyż odwołanie ubezpieczonego oddalono z uwagi na brak wymaganego stażu ubezpieczeniowego. Zgodnie zaś z treścią art. 366 k.p.c, wyrok prawomocny korzysta z powagi rzeczy osądzonej tylko co do tego, co w związku z podstawą sporu stanowiło przedmiot rozstrzygnięcia a ponadto tylko między tymi samymi stronami. Należy także dodać, że z powagi rzeczy osądzonej co do zasady korzysta wyłącznie sentencja wyroku. Jednakże motywy rozstrzygnięcia istotne są dla określenia granic powagi rzeczy osądzonej, co ma szczególne znaczenie zwłaszcza wtedy, gdy powództwo zostało w całości lub części oddalone (vide: postanowienie Sądu Najwyższego z 3 lutego 2010r., sygn. II CSK 414/09, opubl. LEX nr 578135). W konsekwencji Sąd dokonując samodzielnych ustaleń, nie może ignorować stanowiska zajętego w innej sprawie, w której stan faktyczny konstruowany był na tym samym zdarzeniu, lecz biorąc je pod uwagę, obowiązany jest dokonać własnych, wszechstronnych ustaleń i samodzielnych ocen, które w rezultacie mogą prowadzić do odmiennych konkluzji. W konsekwencji Sąd związany był ustaleniem, że na dzień 25 marca 2003r. (data wydania zaskarżonej decyzji) ubezpieczony nie spełniał warunków do przyznania mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Po tej dacie nastąpiły zaś nowe okoliczności, które powodują między innymi, że na dzień wydania zaskarżonej decyzji z dnia 14 października 2011r., bezspornym jest, że ubezpieczony posiada staż ubezpieczeniowy w wymiarze ponad 25 lat. Spornym pozostało ustalenie aktualnego stopnia niezdolności ubezpieczonego do pracy.

Mając powyższe na uwadze. Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych lekarzy specjalistów z zakresu gastroenterologii, kardiologii oraz medycyny pracy na okoliczność ustalenia, czy schorzenia na które cierpi ubezpieczony czynią go osobą całkowicie niezdolną do pracy, jeżeli tak to od kiedy i jaki jest przewidywany okres tej niezdolności. Biegły z zakresu gastroenterologii wykluczył aby schorzenia, na które cierpi ubezpieczony powodowały jakikolwiek stopień niezdolności do pracy. Z kolei biegły z zakresu kardiologii stwierdził, że rozpoznane u badanego schorzenia: stan po przebytej w 2002r. operacji wszczepienia sztucznych zastawek - aortalnej i mitralnej z powodu ich niedomykalności, stan po wszczepieniu kardiostymulatora DDD w marcu 2011r. w powodu bloku a-v II°, niewydolność serca II° wg NYHA, nawracające napadowe migotanie przedsionków w wywiadzie, powodowały, że ubezpieczony był całkowicie niezdolny do pracy okresowo od 25 lipca 2000r. do 31 grudnia 2004r., zaś od 1 stycznia 2005r. jest on trwale częściowo niezdolny do pracy. Biegły ten w bardzo szeroki sposób odniósł się do wniosków opinii biegłej kardiolog z 2003r. Trafność powyższej opinii potwierdziła także biegła z zakresu medycyny pracy.

Sąd Okręgowy ostatecznie przyjął ustalenia biegłych za podstawę określenia stanu zdrowia ubezpieczonego i jego zdolności do pracy. Sąd wziął pod uwagę wykształcenie ubezpieczonego i wykonywane przez niego wcześniej zatrudnienie, rozważając wpływ stwierdzonych schorzeń na możliwość podjęcia pracy zawodowej, jaką istotnie ubezpieczony w przeszłości wykonywał. Ponadto Sąd szczególną uwagę zwrócił na wnioski opinii biegłych dotyczących okoliczności związanych z poprawą stanu zdrowia ubezpieczonego oraz ustalenia aktualnego stopnia naruszenia sprawności organizmu z przyczyn kardiologicznych. Jednakże wobec ustalenia częściowej trwałej niezdolności do pracy Sąd uznał, że R. S. nie spełnił wszystkich z wymaganych warunków przewidzianych art. 57 ust 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych , gdyż nie jest osobą całkowicie niezdolną do pracy. Jednocześnie stwierdzona niezdolność do pracy powstała później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania ostatniego okresu składkowego, stąd też nie spełnia on warunku wymaganego do przyznania prawa do renty z przepisu art. 57 ust. 1 pkt. 3 w/w ustawy. W konsekwencji, na podstawie art. § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy oddalił odwołanie ubezpieczonego.

Apelację od powyższego orzeczenia wywiódł ubezpieczony zarzucając w niej zaskarżonemu wyrokowi naruszenie prawa materialnego poprzez błędną jego interpretację i niezastosowanie, tj. naruszenie art. 57 ust. 2 oraz art. 100 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz prawa procesowego, tj. naruszenie art. 233 i 278 § 1 k.p.c, jak też sprzeczność ustaleń Sądu we wskazanym zakresie z treścią zebranego w sprawie materiału.

Apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości poprzez przyznanie skarżącemu prawa do renty z tytułu całkowitej i trwałej niezdolności do pracy, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd I instancji, a nadto o zasądzenie od organu rentowego na rzecz ubezpieczonego kosztów sądowych według norm przepisanych. W uzasadnieniu apelacji podniósł, że uzasadnienie wyroku jest wewnętrznie sprzeczne i niezrozumiałe, bowiem na wstępie Sąd uznawał opinię biegłej z 2003 r., a później wycofał się z tego stanowiska mimo, że trafnie przywołał wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4.03.2009 r. sygn. IV CSK 441/08 lex 603182, przez co naruszył art. 233 kpc. Skoro Sąd w niniejszej sprawie powołał nowego biegłego, który subiektywnie nie zgodził się w części z poprzednią opinią biegłej, to doszło do sporu pomiędzy biegłymi i należało powołać kolejnego biegłego, który ten spór mógłby rozstrzygnąć. Skarżący podkreślił, że jest nadal całkowicie i trwale niezdolny do pracy rolnika i traktorzysty. Natomiast proponowane przez biegłych zatrudnienie jako portier, szatniarz czy ochroniarz bądź w chałupnictwie jest oderwane od rzeczywistości. Ponadto wskazując na naruszenie art. 100 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych stwierdził, że nabył prawo do renty, gdyż Sąd obiektywnie potwierdził, że ubezpieczony był całkowicie i trwale niezdolny do pracy w okresie od 25.07.2000 r. do 31.12.2004 r., a zatem to prawo powinno być stwierdzone, jest to prawo nabyte i może być obecnie modyfikowane. Zdaniem skarżącego renta jest należna z uwagi na uprzednie spełnienie przesłanek, gdyż takie stanowisko potwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 18.01.2008 r. sygn. II U 87/07, a także w wyroku z dnia 17.01.2002 r. sygn. II UKN 709/00, a skoro już raz skutecznie nabył prawo do renty, to winna mu ona być obecnie przyznana.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja okazała się bezzasadna.

Ponowna analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, a także zarzutów podniesionych w apelacji prowadzi zdaniem Sądu Apelacyjnego do wniosku, iż zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego jest prawidłowy. Sąd Apelacyjny podziela i przyjmuje za własne ustalenia Sądu I instancji co do opisanego przez Sąd stanu faktycznego, jak również podziela ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego. Sąd Okręgowy dokonał również trafnej interpretacji przepisów mających zastosowanie w niniejszej sprawie. Powyższe czyni zbytecznym ponowne przytaczanie ustaleń oraz szczegółowych rozważań zawartych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 05 listopada 1998 roku, sygn. I PKN 339/98).

Apelacja ubezpieczonego nie zawierała żadnych argumentów, które mogłyby podważyć prawidłowe ustalenia dokonane przez Sąd pierwszej instancji. W ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd Okręgowy wyjaśnił bowiem w toku przeprowadzonego postępowania wszystkie istotne okoliczności mające wpływ na rozstrzygnięcie niniejszej sprawy. Przede wszystkim przeprowadził w sprawie wyczerpujące postępowanie dowodowe, korzystając przy tym z opinii biegłych lekarzy specjalistów z zakresu gastroenterologii, kardiologii oraz medycyny pracy a zatem osób o specjalnościach medycznych adekwatnych do rodzaju schorzeń i dolegliwości zgłaszanych przez ubezpieczonego. Wnioski, które wywiódł z tych opinii były uzasadnione i w niczym nie naruszały przepisów prawa procesowego.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 57 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych , który stanowi, że renta przysługuje ubezpieczonemu, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat w przypadku mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy – należało uznać go za chybiony. Jak prawidłowo ustalił Sad meriti, R. S. na dzień złożenia wniosku o rentę z 7 czerwca 2011 r. udowodnił swój staż ubezpieczeniowy w wymiarze przekraczającym 25 lat, przez co spełnił jedną z powyższych przesłanek. Ustawa wymaga jednak spełnienia obu przesłanek łącznie, a ubezpieczony nie jest osobą całkowicie niezdolną do pracy, lecz wyłącznie częściowo i trwale niezdolną do wykonywania pracy. Skarżący wskazuje, że wedle opinii biegłej kardiolog wydanej w sprawie o sygn. akt V U 555/03 został uznany za trwale całkowicie niezdolnego do pracy i opinia ta powinna być wiążąca w niniejszym postępowaniu, powołując się przy tym na stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 4 marca 2009 r. (IV CSK 441/08) w myśl którego:

1. Art. 365 § 1 k.p.c. reguluje kwestię prawomocności materialnej wyroku w znaczeniu pozytywnym. Polega ona, co do zasady, na tym, że związanie treścią prawomocnego rozstrzygnięcia ogranicza się przede wszystkim do stron procesu i sądu, który je wydał, a następnie obejmuje także inne sądy oraz organy państwowe i organy administracji publicznej. To związanie innych sądów ogranicza się jednak do treści rozstrzygnięcia zawartego w sentencji a nie obejmuje jego motywów.

2. Sąd dokonując samodzielnych ustaleń, nie może ignorować stanowiska zajętego w innej sprawie, w której stan faktyczny konstruowany był na tym samym zdarzeniu, lecz biorąc je pod uwagę, obowiązany jest dokonać własnych, wszechstronnych ustaleń i samodzielnych ocen, które w rezultacie mogą prowadzić do odmiennych konkluzji.

Wyjaśnić należy ubezpieczonemu, że Sąd Okręgowy w żaden sposób nie naruszył zasady wyrażonej w powyższym wyroku. Aczkolwiek według opinii biegłej kardiolog w sprawie V U 555/03 R. S. uznany był za całkowicie i trwale niezdolnego do pracy od 25 lipca 2000 r., jednakże ta jedna przesłanka była niewystarczająca do przyznania renty, bowiem wyrokiem z dnia 14 kwietnia 2004 r. Sąd Okręgowy oddalił odwołanie ubezpieczonego. Skoro ubezpieczony nie wywiódł apelacji od tegoż orzeczenia, to wobec jego prawomocności nie może twierdzić, że nabył prawo do renty. Natomiast w toku niniejszego postępowania nie podważono zasadności ani prawdziwości tego ustalenia. Istotne jest jednak, że stan zdrowia ubezpieczonego może ulec (i zazwyczaj ulega) zmianie. Nie budzi wątpliwości, że możliwa jest zmiana orzeczonego stopnia niezdolności do pracy z częściowego na całkowity jeżeli stan zdrowia ubezpieczonego ulegnie pogorszeniu. Wedle tej samej zasady zawartej w art. 107 ustawy emerytalno-rentowej możliwa jest zmiana orzeczenia stopnia niezdolności z całkowitego na częściowy, a nawet uznanie braku niezdolności gdy stan zdrowia uległ poprawie. Z przepisu wynika jednoznacznie, iż badanie lekarskie przeprowadza się nie tylko na wniosek ale i z urzędu. Na takie uprawnienie (oczywiście poprzez wydanie decyzji organu rentowego po uzyskaniu stosownej opinii lekarskiej) wskazuje między innymi wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 kwietnia 2006 r. (II UK 143/05) Organ rentowy jest uprawniony do inicjowania przeprowadzenia badania przez lekarza orzecznika ZUS w celu ustalenia trwania niezdolności do pracy ubezpieczonego jako niezbędnej przesłanki prawa do renty.

Zauważyć należy, że raz orzeczona przez biegłego całkowita i trwała niezdolność do pracy nie ma charakteru bezwzględnej nienaruszalności. Jeżeli pojawią się nowe okoliczności związane ze stanem zdrowia ubezpieczonego mogące mieć znaczenie dla ustalenia prawa do renty, organ rentowy jest zobowiązany do ich wnikliwego zbadania. W niniejszej sprawie takie okoliczności powstały, bowiem ubezpieczony złożył nowy wniosek o rentę z dnia 7 czerwca 2011 r., zaś organ rentowy po jego rozpoznaniu wydał kolejną decyzję 14 października 2011 r. odmawiając prawa do renty. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, w postępowaniu wywołanym odwołaniem do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych, sąd rozstrzyga o prawidłowości zaskarżonej decyzji w granicach jej treści i przedmiotu, według stanu rzeczy w dniu jej wydania (por. wyrok z dnia 26 maja 2011 r. II UK 360/10 teza 2, postanowienie z dnia 2 marca 2011 r. II UZ 1/11 teza 1, wyrok z dnia 1 września 2010 r. III UK 15/10 teza 1 i 2, wyrok z dnia 23 kwietnia 2010 r. II UK 309/09, postanowienie z dnia 3 lutego 2010 r. II UK 314/09, teza 2, postanowienie z dnia 20 stycznia 2010 r. II UZ 49/09 teza 2, postanowienie z dnia 13 października 2009 r. II UK 234/08 teza 1, wyrok z dnia 2 sierpnia 2007 r. III UK 25/07, wyrok z dnia 7 lutego 2006 r. I UK 154/05 teza 1, wyrok z dnia 6 września 2000 r. II UKN 685/09, postanowienie z dnia 13 maja 1999 r. II UZ 52/99).

W świetle powyższego Sąd Apelacyjny uznał, iż argumentacja skarżącego zawarta w pisemnym uzasadnieniu apelacji stanowi wyraz błędnego stawiania znaku równości pomiędzy jedną z przesłanek – ustaloną całkowitą niezdolnością do pracy przez biegłego kardiologa w poprzedniej sprawie o sygn. akt V U 555/03 zakończonej prawomocnym wyrokiem z dnia 14 kwietnia 2004 r. oddalającym odwołanie ubezpieczonego i jednocześnie rzekomo nabytym prawem do renty, wbrew temu rozstrzygnięciu. W szczególności zaakcentowania wymaga, że apelacja ubezpieczonego ma charakter polemiczny, zaś analiza argumentacji skarżącego wskazuje, iż łączy on postępowania sądowe prowadzone w poprzedniej i obecnej sprawie, wyprowadzając na ich podstawie zupełnie odmienne wnioski, pomijając prawidłowe ustalenia i rozważania prawne przedstawione w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku. Trafność rozstrzygnięcia Sądu meriti znajduje potwierdzenie w wyrokach Sądu Najwyższego z dnia 12 lutego 2005 r. I UK 193/08 „1. Warunki nabycia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy określone w art. 57 ustawy z 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych muszą być spełnione łącznie w chwili wydania decyzji przez organ rentowy. 2. W postępowaniu odwoławczym od decyzji odmawiającej prawa do renty sąd ubezpieczeń społecznych ocenia legalność decyzji według stanu rzeczy istniejącego w chwili jej wydania.”, z dnia 20 maja 2004 II UK 395/03 a treści „Warunki nabycia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy określone w art. 57 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jednolity tekst: Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 ze zm.) muszą być spełnione łącznie w chwili wydania decyzji przez organ rentowy. W postępowaniu odwoławczym od decyzji odmawiającej prawa do renty sąd ubezpieczeń społecznych ocenia legalność decyzji według stanu rzeczy istniejącego w chwili jej wydania”.

Podniesione w apelacji zarzuty wobec opinii biegłych są chybione. Wbrew argumentacji skarżącego Sąd I instancji oparł się na jednoznacznym i kategorycznym stanowisku powołanych w sprawie biegłych, według których na dzień wydania decyzji z 14.10.2011 r. nie stwierdzono u ubezpieczonego całkowitej niezdolności do pracy, tylko czasową. Natomiast ubezpieczony był całkowicie niezdolny do pracy od 25 lipca 2000 r. do grudnia 2004 r. Biegli z powołaniem się na dokumentację medyczną wskazali również okoliczności związane z poprawą stanu zdrowia ubezpieczonego, a także odnieśli się w sposób szczegółowy i przekonujący do wniosków opinii biegłego kardiologa z 2003 r.

Zaakcentować należy, że Sąd Okręgowy w pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego wyroku wskazał za biegłymi lekarzami kardiologiem i medycyny pracy jakie prace może wykonywać R. S.. Katalog ten jest otwarty i nie jest wiążący dla ubezpieczonego. Ma on jedynie na celu wskazanie przykładowych stanowisk, których wykonywanie nie wymaga znacznej sprawności fizycznej.

Wobec powyższego nieuzasadniony jest de facto zarzut naruszenia prawa procesowego, tj., wadliwej, wybiórczej czy niedostatecznie wnikliwej analizy zgromadzonego materiału dowodowego, gdyż rozstrzygające co do istoty sprawy dowody z opinii biegłych z zakresu kardiologii i medycyny pracy nie potwierdziły twierdzeń skarżącego. Zwłaszcza, że opinie biegłych podlegają jak inne dowody ocenie według art. 233 § 1 k.p.c., lecz co odróżnia je pod tym względem, to szczególne dla tych dowodów kryteria oceny, które stanowią: poziom wiedzy biegłego, podstawy teoretyczne opinii, sposób motywowania sformułowanego w niej stanowiska oraz stopień stanowczości wyrażonych w niej ocen, a także zgodność z zasadami logiki i wiedzy powszechnej (wyrok SN z 15 listopada 2002 r. V CKN 1354/00). W efekcie specyfika oceny dowodu z opinii biegłych wyraża się w tym, że sfera merytoryczna opinii kontrolowana jest przez Sąd, który nie posiada wiadomości specjalnych, w istocie tylko w zakresie zgodności z zasadami logicznego myślenia, doświadczenia życiowego i wiedzy powszechnej. Odwołanie się do przez Sad do tych kryteriów oceny stanowi więc wystarczające i należyte uzasadnienie przyczyn uznania opinii biegłych za przekonujące (wyrok SN z 7 kwietnia 2005 r., II CK 572/04). Stąd jedynie gołosłowna polemika oraz dezaprobata ubezpieczonego w stosunku do wniosków biegłych kardiologa i medycyny pracy z punktu widzenia jego interesów w sprawie – nie mogły stanowić skutecznej podstawy przedmiotowego środka odwoławczego, w tym prowadzenia dalszego postępowania dowodowego do ewentualnego uzyskania pożądanych przez skarżącego wyników tego postępowania. Szczególnie, że wnioski środka dowodowego w postaci opinii biegłych mają być jasne, kategoryczne i przekonujące dla Sądu jako bezstronnego arbitra w sprawie, dlatego gdy opinia biegłego czyni zadość tym wymogom, co pozwala uznać znaczące dla istoty sprawy okoliczności za wyjaśnione, to nie zachodzi potrzeba dopuszczania dowodu z dalszej opinii biegłych (wyrok SN z 21 listopada 1974 r. II CR 638/74). Granicę obowiązku prowadzenia przez Sąd postępowania dowodowego wyznacza podlegająca kontroli instancyjnej, ocena czy dostatecznie wyjaśniono sporne okoliczności sprawy, okoliczność zaś, że opinia biegłych nie ma treści odpowiadającej stronie, zwłaszcza gdy w sprawie wypowiedziało się kilku kompetentnych pod względem fachowości biegłych, nie stanowi dostatecznego uzasadnienia dla przeprowadzenia dowodu z kolejnych opinii. Potrzeba powołania innego biegłego powinna wynikać z okoliczności sprawy, a nie z samego niezadowolenia strony (postanowienie SN z 3 września 2008 r. I UK 91/08, wyrok SA w Łodzi z dnia 25 kwietnia 2013 r. I ACa 1447/12).

Mając na uwadze powyższe, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 kpc oddalił apelację.

SSA Zofia Rybicka - Szkibiel SSA Romana Mrotek SSO del. Beata Górska