Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 września 2019r.

Sąd Rejonowy w Kaliszu w I Wydziale Cywilnym, w składzie:

Przewodniczący: sędzia Michał Włodarek

Protokolant: st. sekr. sąd. Anna Dulas

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 września 2019r.

sprawy z powództwa głównego D. J. (PESEL (...)) i A. J. (1) (PESEL (...))

przeciwko pozwanej A. J. (2) (PESEL (...))

o zapłatę

oraz

z powództwa wzajemnego A. J. (2) (PESEL (...))

przeciwko pozwanym D. J. (PESEL (...)) i A. J. (1) (PESEL (...))

o zapłatę

I.  z powództwa głównego:

1.  oddala powództwo w całości,

2.  zasądza solidarnie od powodów D. J. i A. J. (1) na rzecz pozwanej A. J. (2) kwotę 3.617,00zł (trzy tysiące sześćset siedemnaście złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego,

II.  z powództwa wzajemnego:

1.  zasądza solidarnie od pozwanych D. J. i A. J. (1) na rzecz powódki A. J. (2) kwotę 9.300,00zł (dziewięć tysięcy trzysta złotych 00/100) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 15 lutego 2019r. do dnia zapłaty,

2.  zasądza solidarnie od pozwanych D. J. i A. J. (1) na rzecz powódki A. J. (2) kwotę 2.100,00zł (dwa tysiące sto złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 1.800,00zł (jeden tysiąc osiemset złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt I C 4901/18

UZASADNIENIE

W dniu 1 sierpnia 2018r. powodowie (pozwani wzajemni) D. J. i A. J. (1) skierowali do tut. Sądu w stosunku do pozwanej (powódki wzajemnej) A. J. (2) żądanie zasądzenia kwoty pieniężnej w wysokości 17.500,00zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powodowie (pozwani wzajemni) podnieśli, iż w dniu 31 lipca 2007r. zawarli z pozwaną (powódką wzajemną) i jej byłym mężem R. J. umowę pożyczki na kwotę 35.000,00zł. Środki pieniężne pochodziły z zawartej przez powodów (pozwanych wzajemnych) umowy kredytu bankowego. Umowa pożyczki pomiędzy stronami została zawarta w formie ustnej, a kapitał został przekazany na rachunek bankowy pozwanej (powódki wzajemnej). Według powodów (pozwanych wzajemnych) to oni mieli dokonywać spłat kredytu bankowego z własnych środków, natomiast pozwana (powódka wzajemna) i jej były mąż R. J. mieli w terminie późniejszym, bliżej przez strony nieokreślonym, oddać powodom (pozwanym wzajemnym) całość zaciągniętej kwoty kredytu.

Pozwana (powódka wzajemna), pomimo kierowanych do niej wezwań do zapłaty, nie dokonała na rzecz powodów (pozwanych wzajemnych) zwrotu pożyczki.

W odpowiedzi na pozew pozwana (powódka wzajemna) A. J. (2) wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powodów (pozwanych wzajemnych) D. J. i R. J. na jej rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwana podniosła zarzut przedawnienia, niezasadności dochodzonego roszczenia oraz zakwestionowała wysokość roszczenia.

W dniu 15 lutego 2019r. pozwana (powódka wzajemna) A. J. (2) skierowała do tut. Sądu w stosunku do pozwanych (powodów wzajemnych) D. J. i A. J. (1) powództwo wzajemne domagając się zasądzenie solidarnie od powodów (pozwanych wzajemnych) kwoty 9.300,00zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu pozwana (powódka wzajemna) wskazała, iż dokonała wraz z byłym mężem spłaty części w łącznej wysokości 18.600,00zł, każdy z nich kwotę po 9.300,00zł, pożyczki zaciągniętej przez powodów (pozwanych wzajemnych) zabezpieczonej hipotecznie na stanowiącej współwłasność pozwanej (powódki wzajemnej) i jej byłego męża nieruchomości. W ocenie pozwanej (powódki wzajemnej) taka spłata stanowiła bezpodstawne przysporzenie po stronie powodów (pozwanych wzajemnych).

W odpowiedzi na pozew wzajemny pozwani (powodowie wzajemni) wnieśli o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powódki (pozwanej wzajemnej) kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny.

W dniu 30 lipca 2007r. powodowie (pozwani wzajemni) D. J. i A. J. (1) zawarli z (...) Bank (...) S.A. z/s w W. Oddział 1 w K. umowę pożyczki hipotecznej nr 206- (...). Bank przekazał powodom (pozwanym wzajemnym) do korzystania kwotę pieniężną w wysokości 35.000,00zł. Kontrakt miał charakter terminowy, powodowie (pozwani wzajemni) byli zobowiązani do zwrotu kapitału i należności ubocznych w miesięcznych ratach do dnia 1 sierpnia 2022r. Zabezpieczeniem wierzytelności pieniężnej banku były m.in. hipoteka umowna zwykła w kwocie 35.000,00zł (tytułem zabezpieczenia należności głównej) i hipoteka kaucyjna łączna do kwoty 10.500,00zł (tytułem zabezpieczenia należności ubocznych) obciążające nieruchomość stanowiącą współwłasność pozwanej (powódki wzajemnej) A. J. (2) i jej byłego męża R. J. zapisaną w księdze wieczystej prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Kaliszu VI Wydział Ksiąg Wieczystych za nr (...), położoną w K. przy ul. (...).

Kapitał pożyczki z opisanej czynności bankowej został udostępniony przez powodów (pozwanych wzajemnych) pozwanej (powódce wzajemnej) i jej byłemu mężowi R. J. na sfinansowanie inwestycji wykończenia należącej do nich nieruchomości budynkowej.

Kwota 35.000,00zł została przelana na rachunek bankowy pozwanej (powódki wzajemnej).

( umowa pożyczki k. 8-18, dyspozycja wypłaty k. 19-20, wydruk Kw (...) k. 64-79, zeznania świadka R. J. k. 115-115v 00:57:57-01:17:46, przesłuchanie powódki (pozwanej wzajemnej) D. J. k. 114v 00:11:22-00:35:41, k.148-148v 00:03:58-00:18:13, przesłuchanie powoda (pozwanego wzajemnego) A. J. (1) k. 114v-115 00:35:41-00:39:17, k. 148v 00:18:13-00:20:13, przesłuchanie pozwanej (powódki wzajemnej) A. J. (2) k. 115 00:39:17-00:57:57, k. 148v-149 00:20:13-00:39:44)

W związku z tym przysporzeniem majątkowym pozwana (powódka wzajemna) A. J. (2) i jej były mąż R. J. zobowiązali się wobec powodów (pozwanych wzajemnych) D. J. i A. J. (1) do dokonywania spłaty zaciągniętej przez powodów (pozwanych wzajemnych) D. J. i A. J. (1) pożyczki hipotecznej bezpośrednio na rzecz banku. Takich wpłat na łączną kwotę 8.884,21zł, pozwana (powódka wzajemna) A. J. (2) i jej były mąż R. J. dokonywali w okresie od miesiąca września 2007r. do miesiąca lipca 2019r.

W 2009r. powodowie (pozwani wzajemni) zwolnili pozwaną (powódkę wzajemną) A. J. (2) i jej byłego męża R. J. z obowiązku dalszej spłaty udostępnionej im kwoty pieniężnej poprzez uiszczanie do banku rat pożyczki hipotecznej.

Od miesiąca sierpnia 2009r. obowiązek wykonania postanowień umowy pożyczki hipotecznej realizowany był wyłącznie i osobiście przez powodów (pozwanych wzajemnych) D. J. i A. J. (1), którzy spłacali to zobowiązanie w pozostałej części w okresie od miesiąca sierpnia 2009r. do miesiąca października 2016r. w łącznej wysokości 30.538,00zł.

( wyciąg z rachunku bankowego k. 21-26, częściowo zeznania świadka R. J. k. 115-115v 00:57:57-01:17:46, zaświadczenie k. 119-125, częściowo przesłuchanie powódki (pozwanej wzajemnej) D. J. k. 114v 00:11:22-00:35:41, k.148-148v 00:03:58-00:18:13, częściowo przesłuchanie powoda (pozwanego wzajemnego) A. J. (1) k. 114v-115 00:35:41-00:39:17, k. 148v 00:18:13-00:20:13, przesłuchanie pozwanej (powódki wzajemnej) A. J. (2) k. 115 00:39:17-00:57:57, k. 148v-149 00:20:13-00:39:44)

Wyrokiem z dnia 25 września 2014r. Sąd Okręgowy w Kaliszu w sprawie o sygn. akt I C 497/14 rozwiązał przez rozwód małżeństwo pozwanej (powódki wzajemnej) A. J. (2) i R. J..

R. J. został obciążony obowiązkiem zapłaty rent alimentacyjnych na rzecz dzieci w/w. W zakresie tych należności było prowadzone wobec R. J. postępowanie egzekucyjne przez komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Kaliszu E. M..

( wyrok I C 497/14 k. 45-46, wydruk sms k. 92-94, 96, potwierdzenie transakcji k. 95)

W wykonaniu przedwstępnej umowy sprzedaży nieruchomości z dnia 16 listopada 2016r. Rep. A (...) należącej do pozwanej (powódki wzajemnej) A. J. (2) i jej byłego męża R. J. położonej w K. przy ul. (...), zapisanej w Kw nr (...), w/w z otrzymanej od nabywców części ceny dokonali spłaty pożyczki hipotecznej nr 206- (...) w wysokości 18.600,00zł, każdy z nich po 9.300,00zł.

Z ceny sprzedaży nieruchomości pozwana (powódka wzajemna) A. J. (2) i jej były mąż R. J. uregulowali również inne zobowiązanie pieniężne zabezpieczone hipotecznie na tej rzeczy.

( wypis aktu notarialnego Rep. A (...) k. 80-85, zaświadczenie k. 119-125, z akt SR w Kaliszu I Ns 2715/15: potwierdzenie stanu zadłużenia k. 15, 16, 91, wypis aktu notarialnego Rep. A k. 132-136, zeznania świadka R. J. k. 115-115v 00:57:57-01:17:46, przesłuchanie pozwanej (powódki wzajemnej) A. J. (2) k. 115 00:39:17-00:57:57, k. 148v-149 00:20:13-00:39:44, przesłuchanie powódki (pozwanej wzajemnej) D. J. k. 114v 00:11:22-00:35:41, k.148-148v 00:03:58-00:18:13, przesłuchanie powoda (pozwanego wzajemnego) A. J. (1) k. 114v-115 00:35:41-00:39:17, k. 148v 00:18:13-00:20:13)

Powódka (pozwana wzajemna) D. J. w miesiącu grudniu 2016r. otrzymała od (...) Bank (...) S.A. z/s w W. zwrot kwoty 2.120,41zł tytułem nadpłaty w wykonaniu umowy pożyczki hipotecznej nr 206- (...).

( pismo banku k. 91)

Postanowieniem z dnia 21 grudnia 2016r. Sąd Rejonowy w Kaliszu w sprawie o sygn. akt I Ns 2715/15 umorzył postępowanie w sprawie z wniosku R. J. przy udziale uczestniczki postępowania A. J. (2) o podział majątku wspólnego.

( z akt SR w Kaliszu I Ns 215/15: postanowienie k. 130)

W dniu 15 marca 2018r. powodowie (pozwani wzajemni) D. J. i A. J. (1) skierowali do pozwanej (powódki wzajemnej) A. J. (2) wezwanie do zapłaty kwoty pieniężnej w wysokości 13.000,00zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia następującego po dniu doręczenia tego wezwania do dnia zapłaty.

Pozwana (powódka wzajemna) A. J. (2) nie zastosowała się do treści tego żądania.

( wezwanie do zapłaty k. 27, 104-106, wydruk wiadomości sms k. 28, odpowiedź na wezwanie k. 29, 107)

Sąd odmówił wiarygodności przesłuchaniu powódki (pozwanej wzajemnej) D. J. i powoda (pozwanego wzajemnego) A. J. (1) w części, tj. w zakresie prezentowanej przez w/w motywacji przejęcia od miesiąca sierpnia 2009r. spłaty zaciągniętej w banku pożyczki hipotecznej oraz co do oczekiwania w przyszłości rozliczenia się z tego zobowiązania przez pozwaną (powódkę wzajemną) A. J. (2) albowiem pozostaje to w sprzeczności z ustalonym w sprawie stanem faktycznym, w szczególności z przesłuchaniem pozwanej (powódki wzajemnej) A. J. (2). Prezentowanie depozycje konfrontowane z rzeczywistymi zachowaniami powodów (pozwanych wzajemnych) D. J. i A. J. (1) w stosunku do długu wynikającego z zaciągniętej przez nich pożyczki hipotecznej i czynności faktyczne dokonywane względem długu, w tym czasookres wykonywania przez powodów (pozwanych wzajemnych) D. J. i A. J. (1) spłat pożyczki hipotecznej w latach 2009 – 2016, w szczególności kontynuacja tej spłaty przez w/w już po dacie rozwodu pozwanej (powódki wzajemnej) A. J. (2) i R. J. świadczą jednoznacznie o woli po stronie powodów (pozwanych wzajemnych) D. J. i A. J. (1) o zwolnieniu z długu pozwanej (powódki wzajemnej) A. J. (2) i R. J. i to bez względu na motywację, która stanowiła podstawę takiego działania.

Nie polega również na prawdzie ta część depozycji powodów (pozwanych wzajemnych) D. J. i A. J. (1), gdzie wskazują, iż R. J. dokonuje na rzecz ich zwrotu kwot pieniężnych w wykonaniu przez powodów (pozwanych wzajemnych) umowy pożyczki hipotecznej. Powyższe nie zostało przede wszystkim potwierdzono żadnym weryfikowalnym dowodem, a wypowiedzi w/w pozostają ze sobą w sprzeczności.

Z tych samych, co powyżej względów i w tych samych granicach nie zasługują na atrybut wiarygodności zeznania świadka R. J..

Sąd Rejonowy zważył, co następuje.

Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 232 kpc), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 kpc) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 kc).

Dobór dowodów należy do strony, to ona powinna wskazywać wyłącznie takie, które są dopuszczalne i wiarygodne. Rzeczą Sądu nie jest zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia spraw.

Przepis prawa materialnego – art. 6 kc określa na czyje ryzyko idzie nieudowodnienie określonego faktu. Z kolei art. 232 kpc stanowi procesowe narzędzie za pomocą, którego strony mogą osiągnąć skutek w postaci udowodnienia dla nich korzystnych faktów istotnych z punktu widzenia dochodzonego roszczenia w znaczeniu materialnoprawnym. Art. 6 kc zawiera normę decyzyjną, pozwalającą ocenić wyniki przeprowadzonego postępowania dowodowego.

Obowiązkiem powodów (pozwanych wzajemnych) było przytoczenie okoliczności faktycznych, z których wywodzą roszczenie (art. 187 § 1 pkt 2 kpc) i wskazanie na dowody, których przeprowadzenie potwierdzi zasadność jego twierdzeń o faktach (art. 232 kpc i art. 6 kc), czemu nie sprostali. Zgodnie z zasadami procesu cywilnego ciężar gromadzenia materiału dowodowego spoczywa na stronach (art. 232 kpc, art. 3 kpc, art. 6 kc). Jego istota sprowadza się do ryzyka poniesienia przez stronę ujemnych konsekwencji braku wywiązania się z powinności przedstawienia dowodów. Skutkiem braku wykazania przez stronę prawdziwości twierdzeń o faktach istotnych dla sprawy jest tylko to, że twierdzenia takie zasadniczo nie będą mogły leżeć u podstaw sądowego rozstrzygnięcia. Strona, która nie udowodni przytoczonych twierdzeń, utraci korzyści, jakie uzyskałaby aktywnym działaniem (por. wyrok s.apel w B. z dnia 28sierpnia 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 286/14, opubl.L. (...) nr (...)).

W pierwszym rzędzie wymaga ustalenia rodzaj zobowiązania łączącego powodów (pozwanych wzajemnych) oraz pozwaną (powódkę wzajemną) i jej byłego męża R. J. wynikającego z udostępnienia pozwanej (powódce wzajemnej) i jej byłem mężowi R. J. kwoty pieniężnej w wysokości 35.000,00zł pochodzącej z zaciągniętej przez powodów (pozwanych wzajemnych) umowy pożyczki hipotecznej nr 206- (...).

Należy podnieść, iż podmioty tego stosunku nie zachowały formy pisemnej, w której określiłyby katalog praw i obowiązków dotyczący każdego z podmiotów tego kontraktu.

Mając jednak na względzie brak ograniczeń dowodowych wynikających z art. 74 kc w zw. z art. 246 i art. 247 kpc oraz ustalony w sprawie stan faktyczny oceniany przez pryzmat przepisów 65 § 1 i kc oraz art. 353 ¹ i n. kc i art. 720 § 1 kc i n., można uznać, iż pomiędzy wymienionymi doszło do zawarcia umowy pożyczki kwoty pieniężnej albowiem ukształtowana przez strony relacja zobowiązaniowa posiadała essentialia negotii tego typu kontraktu.

Bez znaczenia pozostaje przy tym, iż obowiązek zwrotu pieniędzy został przyjęty w taki sposób, iż pozwana (powódka wzajemna) i jej były mąż R. J. będą oddawać periodycznie dłużne sumy na rzecz banku, tj. wierzyciela powodów (pozwanych wzajemnych) z umowy pożyczki hipotecznej nr 206- (...) – por. art. 356 § 2 kc, wyrok SN z dnia 11 października 2000r. w sprawie o sygn. akt III CKN 263/00, opubl. L..

Nie doszło przy tym pomiędzy wymienionymi do zawarcia umowy o zwolnienie z długu w rozumieniu art. 392 kc, czy też umowy o świadczenie na rzecz osoby trzeciej na podstawie art. 393 kc albowiem strony stosunku prawnego mogą tak ukształtować swoje stosunki, że zapłata kwoty z cudzego zobowiązania będzie realizacją własnego zobowiązania, a nie będzie działaniem w celu zwolnienia z zobowiązania kredytobiorcy.

Znamienne pozostaje bowiem przy tym, iż pozwana (powódka wzajemna) i jej były mąż R. J. posiadali status dłużników rzeczowych w ramach umowy pożyczki hipotecznej nr 206- (...), a to wobec tego, że zabezpieczeniem wierzytelności pieniężnej banku były ustanowione na ich nieruchomości zapisanej w Kw nr (...) hipoteki umowna zwykła i kaucyjna łączna.

Następnie należy wskazać, iż wobec treści art. 118 kc w zw. z art. 5 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 13 kwietnia 2018r. o zmianie ustawy – kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2018.1104) pozwana (powódka wzajemna) nieskutecznie podniosła zarzut przedawnienia.

Stosownie do treści art. 353 § 1 kc, podstawowym obowiązkiem dłużnika jest spełnienie świadczenia. Prowadzi ono do zaspokojenia interesu wierzyciela, wskutek czego zobowiązanie wygasa.

Artykuł 354 kc określa obowiązki dłużnika w ten sposób, że oprócz treści zobowiązania rozumianej jako nakazy wyrażone w czynności prawnej stanowiącej źródło zobowiązania oraz odnoszących się do tego zobowiązania normach prawnych jego zachowanie powinno odpowiadać trzem dalszym wzorcom postępowania - celowi społeczno-gospodarczemu, zasadom współżycia społecznego, a także ewentualnie ustalonym zwyczajom, natomiast art. 355 kc określa sposób, w jaki dłużnik powinien wykonywać zobowiązanie i w tym znaczeniu stanowi swoistą kontynuację uregulowań zawartych w art. 354 kc i jednocześnie przepis ten definiuje pojęcie należytej staranności oraz ustanawia obowiązek dokładania owej staranności.

Niedostosowanie się przez dłużnika do opisanych wyżej wymagań sprawia, że dojdzie do nienależytego wykonania zobowiązania lub niewykonania całkowitego (art. 471 kc). Każda bowiem rozbieżność pomiędzy prawidłowym spełnieniem świadczenia a rzeczywistym zachowaniem się dłużnika rodzi odpowiedzialność kontraktową. Nienależyte wykonanie zobowiązania ma bowiem miejsce wtedy, gdy zachowanie dłużnika zmierzało do spełnienia świadczenia, jednak osiągnięty przez niego wynik nie spełnia wymogów świadczenia, do którego dłużnik był zobowiązany. Wskazać jednak należy, że dłużnik zawsze, bez względu na rodzaj winy, odpowiada wobec wierzyciela za uchybienia obowiązkowi dołożenia należytej staranności (art. 355 kc).

Mając na względzie powyższe należy stwierdzić, iż po stronie pozwanej (powódki wzajemnej) nie powstała odpowiedzialność kontraktową i obowiązek zwrotu powodom (pozwanym wzajemnym) kwoty pieniężnej z udostępnionego w/w przez powodów (pozwanych wzajemnych) kapitału umowy pożyczki hipotecznej nr 206- (...) albowiem pozwana (powódka wzajemna) nie uchybiła swoim obowiązkom kontraktowym (por. art. 471 kc i art. 361 § 1 i 2 kc w zw. z art. 720 § 1 kc i n.).

W szczególności pozwana (powódka wzajemna) przedstawiła okoliczności i wykazała wystąpienie po jej stronie zarzutu hamującego roszczenie powodów (pozwanych wzajemnych) skutkującego wygaśnięciem zobowiązania w związku ze zwolnieniem jej z długu.

Stosownie bowiem do treści art. 508 kc zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.

Umowa o zwolnienie z długu nie wymaga, co do zasady formy szczególnej. Oświadczenia woli mogą zostać wyrażone przez czynności konkludentne, tj. w sposób dorozumiany – por. wyr. SN z dnia 25 sierpnia 2004r. w sprawie o sygn. akt IV CK 590/03, opubl. MoP 2004, Nr 19, wyrok SA w Katowicach z dnia 29 grudnia 2015r. w sprawie o sygn. akt V ACa 189/15, opubl. L..

Na podstawie zawartej pomiędzy stronami procesu oraz R. J. umowy zwolnienia z długu doszło z momentem jej zawarcia do wygaśnięcia zobowiązania pozwanej (powódki wzajemnej) i jej byłego męża R. J. względem powodów (pozwanych wzajemnych) z udostępnionego w/w przez powodów (pozwanych wzajemnych) kapitału umowy pożyczki hipotecznej nr 206- (...), ze skutkiem na przyszłość – por. wyr. SN z dnia 13 listopada 2003r. w sprawie o sygn. akt IV CK 202/02, opubl. OSP 2005, Nr 6, poz. 75.

W konsekwencji należy uznać, iż powodowie (pozwani wzajemni) zwolnili pozwaną (powódkę wzajemną) i jej byłego męża z długu, a pozwana (powódka wzajemna) i jej były mąż zwolnienie to bez zastrzeżeń przyjęli, co spowodowało bezprzedmiotowość i bezpodstawność domagania się zapłaty należności w wysokości wykonanej przez powodów (pozwanych wzajemnych) umowy pożyczki hipotecznej nr 206- (...).

Powyższe konstatację potwierdza w szczególności sposób zachowania się powodów (pozwanych wzajemnych) i ich stosunek wobec długu wynikającego z zaciągniętej przez nich pożyczki hipotecznej i czynności faktyczne dokonywane względem tego długu, w tym czasookres wykonywania przez powodów (pozwanych wzajemnych) spłat pożyczki hipotecznej w latach 2009 – 2016, w szczególności kontynuacja tej spłaty przez w/w już po dacie rozwodu pozwanej (powódki wzajemnej) i R. J., co przy uwzględnieniu złożenie pozwanej (powódce wzajemnej) i jej byłemu mężowi wyraźnego oświadczenia o zwolnieniu ich z długu świadczy jednoznacznie o woli powodów (pozwanych wzajemnych) spowodowania wygaśnięcia istniejącego zobowiązania.

Bez znaczenia pozostaje przy tym motywacja takiego zachowania przez powodów (pozwanych wzajemnych).

Powyższe spowodowało wygaśnięcie zobowiązania pozwanej (powódki wzajemnej) i jej byłego męża wobec powodów (pozwanych wzajemnych) z tytułu z udostępnionego w/w przez powodów (pozwanych wzajemnych) kapitału umowy pożyczki hipotecznej nr 206- (...) – por. wyr. SN z 26.3.2009 r., I CSK 282/08, L..

Mając powyższe na względzie orzeczono o oddaleniu w całości żądań powództwa głównego.

Pozwana (powódka wzajemna), w związku z dokonaną spłatą pożyczki hipotecznej nr 206- (...) w wysokości 9.300,00zł ze środków pochodzących umowy sprzedaży nieruchomości z dnia 16 listopada 2016r. Rep. A 11905/206 należącej do pozwanej (powódki wzajemnej) i jej byłego męża R. J. położonej w K. przy ul. (...), zapisanej w Kw nr (...), była uprawniona do żądania od powodów (pozwanych wzajemnych) D. J. i A. J. (1) zapłaty tej należności.

Jak ustalono przywołana wierzytelność była zabezpieczona hipoteką umowną zwykłą w kwocie 35.000,00zł (tytułem zabezpieczenia należności głównej) i hipoteką kaucyjną łączną do kwoty 10.500,00zł (tytułem zabezpieczenia należności ubocznych) na nieruchomości stanowiącej współwłasność pozwanej (powódki wzajemnej) i jej byłego męża zapisanej w księdze wieczystej prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Kaliszu VI Wydział Ksiąg Wieczystych za nr (...).

Trzeba wskazać, iż pozwana (powódka wzajemna) wykonała to zobowiązania jako dłużnik rzeczowy i to płacąc cudzy dług po uprzednim opisanym wyżej zwolnieniu jej z długu na podstawie art. 508 kc – por. art. 65 i n. ustawy z dnia 6 lipca 1982r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz. U. 2018.191 – j.t. ze zm.).

Hipoteka daje bowiem podstawę do zasądzenia od dłużnika rzeczowego, który nie jest dłużnikiem osobistym, kwoty zabezpieczonej nią wierzytelności. Znaczenie hipoteki nie ogranicza się bowiem do zabezpieczenia realizacji wierzytelności od dłużnika osobistego. Rzeczowy charakter hipoteki powoduje, że dłużnikiem rzeczowym (egzekwowanym) staje się każdorazowy właściciel nieruchomości, który swoją odpowiedzialność względem wierzyciela hipotecznego ponosi wraz z dłużnikiem osobistym na zasadach odpowiedzialności in solidum. – por. wyrok SA w Warszawie z dnia 13 września 2018r. w sprawie o sygn. akt V ACa 1497/17, opubl. legalis, wyrok SN z dnia 25 sierpnia 2004r. w sprawie o sygn. akt IV CK 606/03, opubl. L..

Odpowiedzialność wobec wierzyciela spoczywać może nie tylko na dłużniku, ale także na osobach, które w celu zapewnienia realizacji wierzytelności ustanowiły zabezpieczenia lub które nabyły rzeczy lub prawa obciążone zabezpieczeniem. W szczególności odpowiedzialność wobec wierzyciela ponoszą właściciel rzeczy obciążonej hipoteką

Stosownie do treści art. 518 § 1 pkt 1 kc osoba trzecia, która spłaca wierzyciela, nabywa spłaconą wierzytelność do wysokości dokonanej zapłaty jeżeli płaci cudzy dług, za który jest odpowiedzialna osobiście albo pewnymi przedmiotami majątkowymi.

Subrogacja ustawowa ( cessio legis) przewidziana w tym przepisie polega na tym, że w sytuacjach w nim wskazanych osoba trzecia, spłacając wierzyciela, nabywa spłaconą wierzytelność do wysokości dokonanej zapłaty, wywołuje to skutek podobny do przelewu wierzytelności.

Osoba trzecia, która spłaciła wierzyciela, zajmuje jego miejsce. Następuje więc, w wyniku wstąpienia osoby trzeciej w prawa zaspokojonego wierzyciela, zmiana wierzyciela. Wierzytelność na skutek jej spłacenia nie wygasa, lecz trwa nadal ze zmienionym podmiotem po stronie wierzyciela. Jest to ta sama wierzytelność, jaka przysługiwała wierzycielowi przed spłatą, a osobie trzeciej przysługują te same zarzuty, co wierzycielowi. Dłużnik dotychczasowego wierzyciela ma obowiązek, na żądanie osoby trzeciej – nowego wierzyciela, zapłacić mu kwotę, jaką ten spłacił dotychczasowego wierzyciela. Cechą charakterystyczną konstrukcji wejścia w prawa zaspokojonego wierzyciela jest spłata przez osobę trzecią długu cudzego, do zapłaty którego nie jest osobiście zobowiązana.

Przesłanką nabycia wierzytelności na podstawie art. 518 § 1 pkt 1 kc jest zapłata cudzego długu przez osobę ponoszącą za ten dług odpowiedzialność, może to być także odpowiedzialność „pewnymi przedmiotami majątkowymi”. Nabycie wierzytelności na tej podstawie następuje jedynie w granicach zapłaty. Artykuł 518 § 1 pkt 1 kc ma zastosowanie także w razie zaspokojenia niewymagalnego roszczenia pieniężnego wierzyciela. – por. wyrok. SN z dnia 27 listopada 2008r. w sprawie o sygn. akt IV CSK 295/0, opubl. L., wyrok SN z dnia 7 listopada 2008r. w sprawie o sygn. akt II CSK 293/08, opubl. L..

Zastosowanie art. 518 § 1 pkt 1 kc nie jest również wyłączone w razie zapłaty cudzego długu za zgodą dłużnika, gdy nie doszło do przejęcia długu przez osobę, która dokonała zapłaty – por. wyrok SN z dnia 23 czerwca 2010r. w sprawie o sygn. akt II CSK 689/09, opubl. L..

Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy należy wskazać, iż pozwana (powódka wzajemna) jako dłużnik rzeczowy z zabezpieczenia hipotecznego na nieruchomości zapisanej w Kw nr (...), poprzez zapłatę kwoty 9.300,00zł w wykonaniu spłaty pożyczki hipotecznej nr 206- (...) nabyła w stosunku do powodów (pozwanych wzajemnych) spłaconą wierzytelność do wysokości dokonanej zapłaty i była uprawniona do żądania zapłaty od powodów (pozwanych wzajemnych) tej kwoty na jej rzecz, dlatego mając to wszystko na względzie uwzględniono w całości powództwo wzajemne.

O roszczeniu ubocznym z powództwa wzajemnego orzeczono w oparciu o treść art. 481 § 1 i 2 - 2 ⁴ kc.

O kosztach procesu, w tym kosztach zastępstwa procesowego orzeczono na podstawie art. 108 § 1 kpc w zw. z art. 98 § 1 i 3 kpc i art. 105 § 1 i 2 kpc w zw. z art. 13 ust. 1 i art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. 2019.785 – j.t. ze zm.) oraz w zw. z § 2 pkt 4 i 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. 2015.1800 ze zm.) w zw. z art. 1 ust. 1 pkt 2 i art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006r. o opłacie skarbowej (Dz. U. 2019.1000 – j.t. ze zm.).

Z tych wszystkich względów orzeczono jak w sentencji wyroku.