Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

do całości wyroku

Decyzją z dnia 17 marca 2020 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że S. O. (1) nie podlega ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu jako pracownik u płatnika składek Biuro Doradztwa i (...) w okresie od 20.01.2014 r. do 5.09.2016 r.

W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że płatnik składek Biuro Doradztwa i (...) zgłosił S. O. (1) (poprzednio T.) do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych tj. emerytalnego, rentowych, chorobowego i wypadkowego oraz do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego od 20.01.2014 r. do 5.09.2016 r, jako pracownika. Płatnik złożył z pracowniczym kodem tytułu ubezpieczenia dokumenty rozliczeniowe, w których wykazał pełen etat oraz składki na ubezpieczenia społeczne od miesięcznych podstaw ich wymiaru w wysokości za 01/2014 r.- 800,00 zł, 02/2014 r. i 03/2014 r. - 1680,00 zł., 04/2014 r. i 08/2014 r. - 0,00 zł. Za miesiące od 04/2014 r. do 04/2015 r. złożył dokumenty rozliczeniowe z kodem tytułu ubezpieczenia - osoba pobierająca zasiłek macierzyński. Natomiast za miesiące od 05/2015 r. do 09/2016 r. z kodem tytułu ubezpieczenia osoba przebywająca na urlopie wychowawczym. Ponadto płatnik

wykazał za S. O. (1) wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy z powodu choroby finansowane ze środków pracodawcy od 1.04.2014 r. do 9.04.2014 r., zasiłek macierzyński od 10.04.2014. do 8.04.2015 r. oraz urlop wychowawczy od 9.04.2015 r. do 5.09.2016 r. W oddziale został złożony wniosek o wypłatę dla S. O. (1) zasiłku macierzyńskiego od 10.04.2014 r. do 8.04.2015 r.

/decyzja k. 90 - 96 akt ZUS/

Odwołania od powyższej decyzji wniósł płatnik J. P. oraz S. O. (1), oboje domagając się zmiany ww. decyzji i ustalenia, iż wnioskodawczyni od dnia 20.01.2014 r. podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu zatrudnienia u płatnika. W uzasadnieniu odwołań podniesiono, iż wbrew zapatrywaniom organu rentowego wnioskodawczyni umówioną pracę na rzecz płatnika faktycznie wykonywała.

/odwołanie płatnika k. 3-6 akt VIII U 1150/20 odwołanie ubezpieczonej k. 3-4 akt VIII U 1157/20/

W odpowiedzi na odwołania organ rentowy wniósł o ich oddalenie i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych. W uzasadnieniach przytoczył argumentację jak w zaskarżonej decyzji.

/odpowiedzi na odwołania k. 21-22 akt VIII U 1150/20 k . 8 – 9 akt. VIII U 1157/20/

Postanowieniem z dnia 4 czerwca 2020 r. sprawy z obu ww. odwołań połączono do wspólnego rozpoznania.

/postanowienie k. 10 akt VIII U 1157/20/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny

Wnioskodawczyni S. O. (2) z domu T. w 2012 r. ukończyła (...) kierunek marketing, reklama, promocja marki oraz w latach 2009-2013 wykonywała pracę na stanowisku przedstawiciela handlowego, konsultanta ds. sprzedaży oraz konsultanta telefonicznego. Pracowała w B. Banku. Ostatnie zatrudnienie wnioskodawczyni w firmie (...) ustało 1.01.2014 roku.

kwestionariusz osobowy w aktach osobowych koperta k. 42 k.48 akt ZUS, zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 29.10.2020 r. 00:06:23 -00:12:40 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 17 września 2020 r. 00:03:03-00:31:14

J. P. prowadzi działalność gospodarczą – przedmiot - wg. (...) to 69.20.Z. – prowadzi Biuro Doradztwa i (...).

bezsporne

W ramach prowadzonej działalności płatnik zatrudniał następującą ilość pracowników:

w 2010 r. 12 os., w 2011 r. 12 os, w 2012 r. 14 os, w 2013 r. 15 os, w 2014 r. 15 os., w 2015 r. 13 os, w 2016 r. 15 os. ,w 2017 r. 16 os, w 2017 r. 16 os, w 2018 r. 18 os, w 2019 r.19 osób, przy czym zdecydowaną większość za minimalnym wynagrodzeniem za pracę.

zestawienie w piśmie k. 64-66 akt ZUS, wykaz dotyczący lat 2013-2014 r. k. 41 zeznania płatnika protokół z rozprawy z dnia 29.10.2020 r. 00;12:40 - 00:21:44 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 17 września 2020 r. 00:31:14 - 00:54:32

W okresie od 15.08.2013 r. do 16.01.2014 r. S. O. (1) była niezdolna do pracy z powodu choroby przypadającej w okresie ciąży. Pierwotnie jej ciąża była zagrożona i wnioskodawczyni w związku z tym przebywała w szpitalu im. R. w okresie od 15.08.2013 r. do 19.08.2013 roku.

zestawienie zaświadczeń k. 86 akt ZUS, karta informacyjna leczenia szpitalnego koperta k. 54, dokumentacja medyczna k. 58 - 89 zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 29.10.2020 r. 00:06:23 -00:12:40 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 17 września 2020 r. 00:03:03-00:31:14

Wnioskodawczyni nawiązała współpracę z płatnikiem z polecenia swojego teścia.

zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 29.10.2020 r. 00:06:23 -00:12:40 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 17 września 2020 r. 00:03:03-00:31:14, zeznania płatnika protokół z rozprawy z dnia 29.10.2020 r. 00;12:40 - 00:21:44 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 17 września 2020 r. 00:31:14 - 00:54:32

W dniu 20.01.2014 r, strony tj. J. P. i S. O. (1) zwarły umowę nazwaną „umową o pracę” na czas określony od 20.01.2014 r. do 31.12.2015 r., na podstawie której wnioskodawczyni zobowiązała się wykonywać pracę na stanowisku pomoc księgowej, w Ł., ul. (...) w pełnym wymiarze czasu pracy za wynagrodzeniem 1680,00 zł. Jako termin rozpoczęcia pracy strony wskazały datę: 20.01.2014 r.

umowa o pracę w aktach osobowych koperta k. 42, k. 62, 70 akt ZUS

W chwili zawarcia spornej umowy płatnik wiedział, iż wnioskodawczyni jest w ciąży.

zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 29.10.2020 r. 00:06:23 -00:12:40 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 17 września 2020 r. 00:03:03-00:31:14, zeznania płatnika protokół z rozprawy z dnia 29.10.2020 r. 00;12:40 - 00:21:44 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 17 września 2020 r. 00:31:14 - 00:54:32

Umową z 14.09.2015 r strony przedłużyły zawarty stosunek prawny na czas określony od 1.01.2016 r. do 31.12.2020 roku. Jako termin rozpoczęcia pracy wskazano 1.01.2016 r. Wynagrodzenie określono na kwotę 1750,00 zł brutto. Pozostałe warunki zatrudnienia pozostawiono jak w umowie o pracę z 20.01.2014 r.

umowa o pracę w aktach osobowych koperta k. 42, k. 58 akt ZUS

Wnioskodawczyni miała otrzymywać wynagrodzenie w gotówce.

oświadczenie wnioskodawczyni k. 76 akt ZUS lisy płac w aktach osobowych koperta k. 42

Płatnik składek Biuro Doradztwa i (...) zgłosił S. O. (1) do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych tj. emerytalnego, rentowych, chorobowego i wypadkowego oraz do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego od 20.01.2014 r. do 5.09.2016 r, jako pracownika.

bezsporne

Płatnik utworzył dokumentację pracowniczą dotyczą ubezpieczonej, w której m.in. znalazły się następujące dokumenty: umowy o pracę, porozumienie zmieniające, kwestionariusz osobowy, zakres obowiązków na stanowisku pomocy księgowej, zaświadczenie lekarskie o braku przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania pracy na stanowisku pomoc księgowej z 17.01.2014 r., karta szkolenia wstępnego w dziedzinie bhp, lista płac za 09/2016 r., świadectwo pracy, listy obecności.

dokumentacja w aktach osobowych koperta k. 42, dokumenty k. 48-62 akt ZUS, listy obecności załączone do akt osobowych koperta k. 42

Etat, który powierzono wnioskodawczyni nie był nowoutworzonym. Na tym stanowisku była duża rotacja pracowników. Płatnik zatrudniał na nim 2-3 osoby. Stanowisko pomocy księgowej nie wymagało szczególnych kompetencji, jedynie czytania dokumentów ze zrozumieniem i podstawowej obsługi komputera.

zeznania płatnika protokół z rozprawy z dnia 29.10.2020 r. 00;12:40 - 00:21:44 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 17 września 2020 r. 00:31:14 - 00:54:32

Z przedłożonego zakresu obowiązków na stanowisku pomocy księgowej wynika, że do obowiązków wnioskodawczyni miało należeć m.in. wprowadzanie zadekretowanych dokumentów do systemu finansowo-księgowego, odhaczanie dokumentów wg. otrzymanych od księgowej rejestrów VAT i zapisów (...), numerowanie dokumentów według rejestrów, sporządzanie kserokopii dokumentów dla potrzeb księgowych i klientów.

zakres obowiązków w aktach osobowych koperta k. 42 k. 56 akt ZUS

Wnioskodawczyni w ramach powierzonych jej obowiązków miała odhaczać faktury w rejestrze, poukładać faktury miesiącami spiąć cały rok jednego klienta i umieścić w teczce – segregatorze, kserować dokumenty. Wnioskodawczyni miała nie mieć kontaktu z klientami.

zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 29.10.2020 r. 00:06:23 -00:12:40 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 17 września 2020 r. 00:03:03-00:31:14 zeznania płatnika protokół z rozprawy z dnia 29.10.2020 r. 00;12:40 - 00:21:44 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 17 września 2020 r. 00:31:14 - 00:54:32, zeznania świadka J. K. protokół z rozprawy z dnia17 września 2020 r. 00;58:14 -01:06:57

Wnioskodawczyni nie przychodziła do pracy codziennie, była widywana w biurze płatnika. zeznania świadka J. K. protokół z rozprawy z dnia17 września 2020 r. 00;58:14 -01:06:57, zeznania A. B. protokół z rozprawy z dnia17 września 2020 r. 01:06:57 -01:15:37

W okresie od 17 lutego do 28 lutego 2014 r. i od 18 marca do 31 marca 2014 tj. po 2 tygodnie wnioskodawczyni miała korzystać z urlopów wypoczynkowych. Urlopu udzielono z uwagi na stan ciąży wnioskodawczyni. Urlopu udzielono mimo, iż wnioskodawczyni nie nabyła do niego prawa.

zeznania płatnika protokół z rozprawy z dnia 29.10.2020 r. 00;12:40 - 00:21:44 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 17 września 2020 r. 00:31:14 - 00:54:32 zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 29.10.2020 r. 00:06:23 -00:12:40 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 17 września 2020 r. 00:03:03-00:31:14

W dniu 23.02.2014 r. i 26.02.2014 r. wnioskodawczyni zgłosiła się do Dermatologicznej Izby Przyjęć Szpitala im. (...) z powodu kontaktowego zapalenia skóry.

dokumentacja medyczna k. 214 -215

W okresie od 27.02.2014 r. (czwartek) do 3.03.2014 r. (poniedziałek) wnioskodawczyni przebywała na oddziale ginekologiczno – położniczym szpitala im. R..

dokumentacja medyczna w tym min. karta przyjęcia do szpitala i karta informacyjna leczenia szpitalnego k. 58 – 116, 216 – 252

Na liście obecności za miesiąc marzec 2014 r. w dniu 3.03.2014. wnioskodawczyni potwierdziła swą obecność w pracy pomimo, że przebywała tego dnia w szpitalu.

listy obecności za 01-03.2014 r. załączone do akt osobowych koperta k. 42

W okresie ok 20 marca 2014 r. na stanowisko pomocy księgowej została zatrudniona I. C. (1).

zeznania płatnika protokół z rozprawy z dnia 29.10.2020 r. 00;12:40 - 00:21:44 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 17 września 2020 r. 00:31:14 - 00:54:32

Od 1.04.2014r. wnioskodawczyni stała się niezdolna do pracy z powodu choroby przypadającej w okresie ciąży. Zaświadczenia lekarskie dla S. O. (1) wystawione zostały na okres od 1.04.2014r. do 14.04.2014r. W tym czasie wnioskodawczyni przebywała na oddziale położniczo –ginekologicznym Szpitala (...)

karta informacyjna leczenia szpitalnego koperta k. 54 dokumentacja medyczna k. 117 -213

W dniu 10.04.2014 r. ubezpieczona urodziła córkę - H..

skrócony odpis aktu urodzenia k. 84 akt ZUS

Płatnik złożył z pracowniczym kodem tytułu ubezpieczenia za wnioskodawczynię dokumenty rozliczeniowe, w których wykazał pełen etat oraz składki na ubezpieczenia społeczne od miesięcznych podstaw ich wymiaru w wysokości za 01/2014 r.- 800,00 zł, 02/2014 r. i 03/2014 r. - 1680,00 zł., 04/2014 r. i 08/2014 r. - 0,00 zł. Za miesiące od 04/2014 r. do 04/2015r. złożył dokumenty rozliczeniowe z kodem tytułu ubezpieczenia - osoba pobierająca zasiłek macierzyński. Natomiast za miesiące od 05/2015 r. do 09/2016r. z kodem tytułu ubezpieczenia osoba przebywająca na urlopie wychowawczym. Ponadto płatnik wykazał za S. O. (1) wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy z powodu choroby finansowanej ze środków pracodawcy od 1.04.2014 r. do 9.04.2014 r., zasiłek macierzyński od 10.04.2014. do 8.04.2015 r. oraz urlop wychowawczy od 9.04.2015 r. do 5.09.2016 r. W oddziale został złożony wniosek o wypłatę dla S. O. (1) zasiłku macierzyńskiego od 10.04.2014 r. do 8.04.2015 r.

bezsporne

Po urlopie macierzyńskim wnioskodawczyni nie wróciła do pracy, korzystała z urlopu wychowawczego.

dokumentacja osobowa koperta k. 42 zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 29.10.2020 r. 00:06:23 -00:12:40 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 17 września 2020 r. 00:03:03-00:31:14

W dniu 5.09.2016 r. strony rozwiązły zwartą umowę za porozumieniem stron.

świadectwo pracy w aktach osobowych koperta k. 42, k. 72- 74 i k. 42 akt ZUS

Z tytułu prowadzonej działalności płatnik składek J. P. Biuro Doradztwa i (...) osiągał następujące dochody:

- w 2011 r. 85 680,17 zł

- w 2013 r. 130.115,14 zł

- w 2014 r. 166.767,56 zł,

zapisy księgi przychodów i rozchodów za rok 2013, bilans firmy za rok 2011 k. 44 – 46 akt ZUS deklaracje dla podatku od towarów i usług (...)-7 miesiące od 01/2013 r. do 12/2013 r. k.14-40 akt ZUS., bilans firmy za 2014 r. wraz z zestawieniem zapisy w buforze k. 37 -38, bilans firmy za 2013 r. z zestawieniem w buforze k. 39-40

Przy tym Płatnik na koniec:

- 01/2013 r. wystawił 236 faktur a podstawa opodatkowania wyniosła 56135 zł,

- 01/2014 r. wystawił 259 faktur a podstawa opodatkowania wyniosła 56952 zł,

- I kwartału 2015 r. wystawił 280 faktur a podstawa opodatkowania wyniosła średnio 62441 zł miesięcznie,

- I kwartału 2016 r. wystawił 287 faktur a podstawa opodatkowania wyniosła średnio 68272 zł miesięcznie,

- I kwartału 2017 r. wystawił 333 faktury a podstawa opodatkowania wyniosła średnio 82501 zł miesięcznie,

- IV kwartału 2019 r. wystawił 530 faktur a podstawa opodatkowania wyniosła średnio 136.478 zł miesięcznie,

dokumentacja finansowa k. 7-19

Oceniając zebrany w sprawie materiał dowodowy Sąd nie dał wiary zeznaniom wnioskodawczyni i płatnika w części, w której wskazywali na realność zawartej pomiędzy S. O. (1) i płatnikiem J. P. umowy o pracę oraz faktycznego świadczenia pracy przez wnioskodawczynię w ramach tej umowy. W ocenie Sądu, w świetle zgromadzonego materiału dowodowego brak jest podstaw do przyjęcia, iż stosunek pracy w okresie od dnia 20.01.2014 r. do 5.09.2016 r. na podstawie zawartej umowy o pracę faktycznie był realizowany. Przeciwko prawdziwości wskazanych zeznań, zdaniem Sądu, świadczą ustalone okoliczności faktyczne.

Przede wszystkim wskazać należy, iż za okres zatrudnienia, poza dokumentacją osobową, czy inną dokumentacją dotyczącą pracownika, która stanowi formalny element zatrudnienia, a nie jest dowodem faktycznego istnienia pomiędzy stronami stosunku pracy, brak jest jakichkolwiek innych dokumentów potwierdzających aktywność ubezpieczonej. Nie należy też tracić z pola widzenia, iż wnioskodawczyni faktycznie w praktyce nie podpisywała dokumentów co wydaje się wręcz nieprawdopodobnym gdyby w istocie była zatrudnionym pracownikiem biurowym i przy zakresie zadań jaki rzekomo jej powierzono. Wnioskodawczyni miała zajmować się wprowadzaniem zadekretowanych dokumentów do systemu finansowo-księgowego, odhaczaniem dokumentów wg. otrzymanych od księgowej rejestrów VAT i zapisów (...), numerowanie dokumentów według rejestrów, sporządzanie kserokopii dokumentów dla potrzeb księgowych i klientów. W ocenie Sądu gdyby wnioskodawczyni faktycznie dokonywała tych czynności mogłoby to zostać w formalny sposób zweryfikowane. Nieprawdopodobnym jest zaś przyjęcie iż w kancelarii księgowo –podatkowej jakiekolwiek czynności związane z dokumentacją księgowa mogą zostać wykonane anonimowo bez ich weryfikacji. W sprawie nie przedstawiono też jakiegokolwiek dowodu poświadczającego fakt wyznaczenia wnioskodawczyni na bieżąco konkretnych zadań do wykonania i rozliczania jej z ich wykonania. Tym samym twierdzenia stron co do wykonywania przez wnioskodawczynię pracy podporządkowanej Sąd uznał za niewiarygodne.

W ocenie Sądu faktu wykonywania pracy przez wnioskodawczynię nie potwierdzają też zeznania przesłuchanych w procesie świadków. Wprawdzie wskazują oni, iż wnioskodawczyni pracowała w dziale księgowym wykonując czynności, na jakie wskazywała w procesie, jednakże nie potwierdzają, iż wnioskodawczyni była w pracy codziennie wskazując na jej rzekome zwolnienia lekarskie i niepamięć co do szczegółów lub zasłaniając się tym, że nie pracowali z powódką w jednym dziale. Tym samym ich pojęcie na temat faktycznie wykonywanej przez wnioskodawczynię pracy i jej wymiaru Sąd ocenił jako iluzoryczne. Nie należy też tracić z pola widzenia, iż świadkowie są wieloletnimi pracownikami płatnika stąd mogą nie być zaineresowani składaniem zeznań dla niego niekorzystnych. Tym samym ich zeznania należało oceniać także przez pryzmat tych okoliczności.

Sąd nie dał wiary twierdzeniom strony powodowej, iż wnioskodawczyni wykonywała pracę w terminach uwidocznionych na listach obecności. Podnieść należy, iż z list obecności wynika jakoby wnioskodawczyni miała świadczyć pracę w godz. 8.00 -16.00 m.in. w dniu 3.03.2014r. Tymczasem z dokumentacji medycznej przedłożonej w procesie wynika, iż we wskazanej dacie wnioskodawczyni przebywała na oddziale ginekologiczno – położniczym Szpitala im (...). Stąd też Sąd doszedł do przekonania, iż wskazana dokumentacja została stworzona dla potrzeb niniejszego procesu i wsparcia stanowiska stron i ocenił ją jako niewiarygodną.

Sąd miał na uwadze, że ewentualne zatrudnienie wnioskodawczyni było gospodarczo i ekonomicznie nieuzasadnione. Co prawda sytuacja finansowa płatnika pozwalała na zatrudnienie wnioskodawczyni, niemniej jednak, na co wskazywał sam J. P., potrzebował on sumiennego pracownika do prostych prac w dziale księgowości. Tymczasem wnioskodawczyni z uwagi na zaawansowany stan ciąży nie dawała gwarancji wykonywania tej pracy w dłuższej perspektywie czasu. Płatnik mógł pozyskać pracownika, który taką gwarancję będzie mu dawał i to zrobił, zatrudniając od 20 marca I. C. (2). Tym samym należało uznać, iż zatrudnienie wnioskodawczyni na okres dłuższy, a nadto przedłużenie tej umowy w okresie urlopu wychowawczego, było de fato determinowane innymi powodami, a nie faktycznym wykonywaniem przez nią pracy pomocy księgowej. Należy przy tym wskazać, iż zatrudnienie wnioskodawczyni nastąpiło nijako z polecenia znajomego płatnika – teścia ubezpieczonej, który jak podał płatnik, szukał rozwiązania jej problemów rodzinnych. Wnioskodawczyni będąc bowiem w 6 miesiącu ciąży, w związku z utratą poprzedniego zatrudnienia nie mogła liczyć w dłuższym okresie czasu na świadczenia z ubezpieczenia społecznego.

W końcu, w ocenie Sądu wbrew zapatrywaniom stron brak jest w ogóle podstaw do uznania, iż wnioskodawczyni z uwagi na stan zdrowia mogła podjąć zatrudnienie u płatnika. Wnioskodawczyni co prawda legitymowała się ważnym zaświadczeniem lekarskim dopuszczającym ją do pracy na stanowisku pomocy księgowej, nie mniej jednak zdolności tej faktycznie nie odzyskała. Wnioskodawczyni, co niesporne, w okresie przed podjęciem spornego zatrudnienia w dniu 20.01.2014 r. , od 15.08.2013 r. do 16.01.2014 r. nieprzerwanie była niezdolna do pracy z powodu choroby przypadającej w okresie ciąży. Niewątpliwie ciąża wnioskodawczyni była zagrożoną skoro w okresie od 15.08.2013 r. do 19.08.2013 r. wnioskodawczynię poddano nawet hospitalizacji. Ponadto, co niesporne, w okresach od 17 lutego do 28 lutego 2014 r. i od 18 marca do 31 marca 2014 tj. w ciągu niespełna 3 miesięcznego zatrudnienia S. O. (1) pracy nie wykonywała. Wówczas miał być jej udzielony urlop wypoczynkowy, przy czym strony nie zaprzeczają, iż miało to związek z ciążą wnioskodawczyni i jej stanem zdrowia. Jednocześnie dostrzec należy, iż z uwagi na krótki okres rzekomego zatrudnienia, do urlopu tego w ogóle nie powinna być uprawniona. Ponadto w okresach 23,26.02.2014 oraz od 27.02.2014 r. do 3.03.2014 r. wymagała albo konsultacji na Szpitalnej Izbie Przyjęć albo hospitalizacji w związku z problemami zdrowotnymi, jakie u niej wystąpiły w okresie ciąży. To wszystko zaś prowadzi Sąd do wniosku iż wnioskodawczyni, wbrew stanowisku procesowemu strony powodowej - zeznaniom płatnika i ubezpieczonej, nie była zdolna do wykonywania pracy w oparciu o zawartą umowę w okresie ciąży.

Mając na względzie powyższe Sąd odmówił wiary wnioskodawczyni i płatnikowi składek, nadto świadkom co do faktu, że rzeczywiście świadczyła pracę w ramach zawartej umowy o pracę tj. od 20 stycznia 2014 r.

Dochodząc do powyższych wniosków Sąd Okręgowy na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 5 kpc pominął zgłoszony przez pełnomocnika organy rentowego wniosek o zwrócenie się do NFZ z zapytaniem, czy ubezpieczona w okresie od 1 czerwca 2013 r. do 31 marca 2014 r. leczyła się w ramach funduszu oraz wskazania wszystkich placówek medycznych, w których miała udzielone świadczenia i zwrócenie się do tych placówek o nadesłanie dokumentacji nadto do wskazania, czy realizowała recepty celem ustalenia zdolności do pracy ubezpieczonej albowiem sama wnioskodawczyni na rozprawie w dniu 17 września 2020 r. wskazała te placówki, wskutek czego pozyskano dokumentację medyczną za wskazany okres. Tym samym uwzględnienie powyższego wniosku prowadziłoby jedynie do zbędnego przedłużania postępowania.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje

Odwołania jako niezasadne podlegały oddaleniu.

Zgodnie z treścią art.6 ust.1 punkt 1, art.8 ust.1 i art.11 ust.1 i art.12 ust.1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2020 r. poz. 266) pracownicy, to jest osoby pozostające w stosunku pracy, podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym.

Definicja pracownika na gruncie prawa ubezpieczeń społecznych została zawarta w przepisie art.8 ust.1 ww. ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, który stanowi, iż za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy. Pojęcie stosunku pracy o jakim mowa w art.8 ust.1 ww. ustawy jest równoznaczne z pojęciem stosunku pracy definiowanym przez art. 22 k.p. (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2005 roku, I UK 296/04, OSNP 2006/9-10/157).

Stosownie do treści art.22§1 k.p. przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

Stosunek pracy posiada szczególne cechy, które pozwalają na jego odróżnienie od innych stosunków prawnych do niego zbliżonych.

Stosunek pracy wyróżnia się:

1)  koniecznością osobistego wykonania pracy,

2)  podporządkowaniem pracownika pracodawcy,

3)  stałym wykonywaniem pracy na rzecz pracodawcy

4)  i na jego ryzyko,

5)  a ponadto odpłatnością pracy.

W razie ustalenia, że w łączącym strony stosunku prawnym występowały elementy obce stosunkowi pracy nie jest możliwa ocena, że zawarta została umowa o pracę.

Nawiązanie stosunku pracy skutkuje równoległym powstaniem stosunku ubezpieczenia. Obydwa te stosunki, jakkolwiek mają inne cele, to wzajemnie się uzupełniają i zabezpieczają pracownika materialnie - pierwszy na co dzień, drugi na wypadek zdarzeń losowych. Stosunek ubezpieczenia społecznego pracowniczego jest konsekwencją stosunku pracy i jako taki ma charakter wtórny. Ubezpieczenie społeczne nie może bowiem istnieć bez stosunku pracy. Uruchomienie stosunku ubezpieczeniowego może odnosić się wyłącznie do ważnego stosunku pracy, a więc takiego, który stanowi wyraz woli obu stron realizowania celów, którym umowa ma służyć. Jeżeli stosunek pracy nie powstał bądź też nie jest realizowany, wówczas nie powstaje stosunek ubezpieczeniowy, nawet jeśli jest odprowadzana składka na ubezpieczenie społeczne (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 17 stycznia 2006 roku III AUa 433/2005, Legalis nr 88987). Sam fakt, że oświadczenia stron umowy o pracę zawierają określone w art.22 k.p. formalne elementy umowy o pracę nie oznacza, że umowa taka jest ważna.

Sąd podziela pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w uzasadnieniu wyroku z dnia 25 stycznia 2005 roku (II UK 141/04, OSNP 2005/15/235), w którym stwierdzono, iż stronom umowy o pracę, na podstawie której rzeczywiście były wykonywane obowiązki i prawa płynące z tej umowy, nie można przypisać działania w celu obejścia ustawy (art.58§1 k.c. w zw. z art.300 k.p.). Ocena taka nie odnosi się jednak do sytuacji gdy podejmowane czynności w ramach zawartej umowy o pracę nie mają na celu rzeczywistej realizacji tej umowy, a jedynie uwiarygodnienie jej świadczenia – innymi słowy są czynnościami pozornymi, fikcyjnymi - pracownik udaje, że wykonuje jakieś czynności jedynie po to, aby stworzyć dowody jej świadczenia. Nawiązanie umowy o pracę może bowiem wynikać z czynności faktycznych, wyrażających się z jednej strony zobowiązaniem pracownika do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem, z drugiej zobowiązaniem pracodawcy do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem (art.22§1 k.p.).

bbW niniejszej sprawie płatnik składek Biuro Doradztwa i (...) zawarł z S. O. (1) umowę o pracę, która z formalnego punktu widzenia stanowiła stosowną podstawę do objęcia wnioskodawczyni ubezpieczeniem społecznym. Ważność tej umowy została jednak – słusznie – zakwestionowana przez organ rentowy.

Zdaniem Sądu, analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego prowadzi do wniosku, że ubezpieczona żadnej pracy na rzecz płatnika z uwagi na stan zdrowia w okresie ciąży nie wykonywała.

Przede wszystkim w toku niniejszego postępowania nie zostały złożone żadne dokumenty (poza dokumentacją osobową), z których wynikałoby, że wnioskodawczyni świadczyła pracę w ramach stosunku pracy. Brak jakiegokolwiek formalnego dowodu – zeznania stron i świadków w tej materii są zaś niewiarygodne - wskazującego na to iż wnioskodawczyni wprowadzała zadekretowane dokumenty do systemu finansowo-księgowego, odhaczała dokumentów wg. otrzymanych od księgowej rejestrów VAT i zapisów (...), numerowała dokumenty według rejestrów, sporządzanie kserokopii dokumentów dla potrzeb księgowych i klientów.

W ocenie Sądu brak jest dowodu na rzeczywisty czas pracy ubezpieczonej . W procesie nie przedstawiono żadnych dowodów wskazujących na rzeczywisty czas pracy i jej wymiar jak i sprawowania przez płatnika kontroli w tym zakresie. Listy płac nie oddają stanu rzeczywistego, poświadczają bowiem fakt rzekomego wykonywania pracy przez wnioskodawczynię w godz. 8-16 w dniu 3.03.2014 tj. w dniu, w którym ta niewątpliwie w świetle przedłożonej w sprawie dokumentacji medycznej była hospitalizowana. Nie sposób zatem stwierdzić, w jakich konkretnie godzinach i w które konkretnie dni wnioskodawczyni miałaby świadczyć pracę. Nadmienić przy tym należy, iż nawet świadkowie nie wskazywali, że wnioskodawczyni była w pracy codziennie. Tym samym trudno dojść do przekonania, iż praca była przez nią rzeczywiście wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Ponadto zdaniem Sądu Okręgowego, elementem charakterystycznym umowy o pracę, którego analizowany stosunek pracy na pewno nie zawierał, było wykonywanie pracy w ramach podporządkowania pracowniczego pod kierownictwem pracodawcy. Przede wszystkim zwrócić należy uwagę na to, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie potwierdza, aby płatnik kierował pracą wnioskodawczyni, w szczególności, aby wskazywał na konkretne zadania do realizacji związane z powierzonym stanowiskiem pracy, oraz aby zakreślał konkretne terminy wykonania poszczególnych zadań. Jest to istotne, jeżeli uwzględni się, że zatrudnienie pracownicze odwołuje się do staranności, a nie rezultatu. Przyjęcie, że pracownik wykonuje pracę pod kierownictwem pracodawcy oznacza, że przejawy takiego kierownictwa będą mieć miejsce w trakcie realizacji procesu pracy. Pracodawca wskazuje zadania oraz proces ich realizacji. Wykonywanie poleceń jest fundamentem wzajemnych relacji między stronami stosunku pracy. Innymi słowy, istotą pracy umownie podporządkowanej jest możliwość codziennego konkretyzowania pracownikowi jego obowiązków, a w szczególności określania czynności mieszczących się w zakresie uzgodnionego rodzaju pracy i sposobu ich wykonywania. Przy tym pracowniczego podporządkowania nie można utożsamiać z permanentnym nadzorem (obserwacją) przełożonego nad sposobem, czy też właściwym tempem wykonywanych czynności, wystarczy bowiem wskazanie zadania i zakreślenie terminu jego wykonania, a następnie kontrola jakości i terminowości wykonanej pracy. Istotne natomiast jest to, że pracownik nie ma samodzielności w określaniu bieżących zadań, ponieważ to należy do sfery pracodawcy organizującego proces pracy. Wyznaczanie osobie zatrudnionej w sposób jednostronny miejsca, w którym ma ona wykonywać pracę, a także określanie godzin jej pracy, wskazuje na istnienie cechy charakterystycznej dla umowy o pracę. Codzienne stawianie się do pracy, bez z góry określonych czynności do wykonania i realizowanie na bieżąco poleceń przełożonych, zwykle świadczy o wykonywaniu pracy pod kierownictwem pracodawcy./ II PK 27/18 - wyrok SN - Izba Pracy z dnia 16-05-2019/.

Ze zgromadzonego materiału dowodowego nie wynika, aby taki stan rzeczy miał miejsce w przypadku wnioskodawczyni. Brak podstaw do uznania by były jej wydawane bieżące polecenia co do wykonywania pracy. Nie wiadomo, kto miał wnioskodawczyni zadania wyznaczać i kto je rozliczał. Nie jest jasnym co wnioskodawczyni konkretnie zrobiła.

Nie ma zatem żadnych podstaw do przyjęcia, że S. O. (1) w spornym okresie świadczyła pracę w warunkach kierownictwa pracodawcy.

Zdaniem Sądu Okręgowego w tym kontekście nie ma wątpliwości, że umowa o pracę łącząca wnioskodawczynię i płatnika składek miała charakter fikcyjny.

W końcu znamiennym jest, iż wnioskodawczyni w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w ogóle nie była zdolna do podjęcia zatrudnienia. Wnioskodawczyni, aż do dnia 16.01.2014 r. była nieprzerwanie niezdolna do pracy z uwagi na chorobę przypadającą w okresie ciąży. W okresie kwestionowanego przez ZUS zatrudnienia, tj. w okresie niespełna 3 miesięcy poprzedzających hospitalizację związaną z porodem bezspornie z uwagi na stan ciąży nie wykonywała pracy przez okres miesiąca (rzekomy urlop), nadto w dniach 23,26.02.2014 oraz od 27.02.2014 r. do 3.03.2014 r. wymagała albo konsultacji na Szpitalnej Izbie Przyjęć albo hospitalizacji w związku z problemami zdrowotnymi, jakie u niej wystąpiły w okresie ciąży. Tym samym faktyczna zdolność do wykonywania przez nią pracy w zaawansowanej i problematycznej ciąży musi zostać zakwestionowana.

Wskazać należy, że zgodnie z art.83§1 k.c. w zw. z art.300 k.p. nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Z czynnością prawną pozorną mamy do czynienia wówczas, gdy występują łącznie następujące warunki: oświadczenie woli musi być złożone tylko dla pozoru, oświadczenie woli musi być złożone drugiej stronie, adresat oświadczenia woli musi zgadzać się na dokonanie czynności prawnej jedynie dla pozoru, czyli być aktywnym uczestnikiem stanu pozorności. Pierwsza i zasadnicza cecha czynności pozornej wyraża się brakiem zamiaru wywołania skutków prawnych, jakie prawo łączy z tego typu treścią złożonego oświadczenia. Jest to zatem z góry świadoma sprzeczność między oświadczonymi, a prawdziwymi zamiarami stron, czyli upozorowanie przez strony na zewnątrz i wytworzenie przeświadczenia dla określonego kręgu (otoczenia), nie wyłączając organów władzy publicznej, że czynność o określonej treści została skutecznie dokonana.

Tytułem do ubezpieczenia, z którym przepisy prawa ubezpieczeń społecznych łączą podleganie ubezpieczeniu i prawo do świadczeń, miało być w przedmiotowej sprawie zatrudnienie, jako wykonywanie pracy w ramach stosunku pracy. Nie jest istotne przy tym, czy strony miały realny zamiar zobowiązania się – przez pracownika do wykonywania pracy a przez pracodawcę do przyjmowania tego świadczenia i wypłacania wynagrodzenia, lecz to czy zamiar taki został w rzeczywistości zrealizowany. Pozorność wyraża się w braku zamiaru wywołania skutków prawnych i jednoczesnym zamiarze stworzenia okoliczności mających na celu zmylenie osób trzecich. Istotne znaczenie ma niezgodność między aktem woli, a jego uzewnętrznieniem. Założeniem unormowania jest zgoda drugiej osoby na złożenie oświadczenia woli dla pozoru.

Ocena zwartej przez wnioskodawczynię i płatnika umowy o pracę wskazuje na to, że strony nie miały zamiaru jej realizować. O pozorności umowy o pracę wnioskować należy z całokształtu okoliczności od momentu jej zawarcia: zatrudnienie na polecenie znajomego, „pracownika” w zaawansowanej ciąży wcześniej długo niezdolnego do pracy w związku z ciążą, brak dowodów na wykonywanie faktycznej pracy, formalne udzielenie urlopu na okres 1 miesiąca w związku ze stanem ciąży w sytuacji gdy pracownik nie nabył do niego prawa, problemy zdrowotne wymagające hospitalizacji w okresie urlopu, możliwość zatrudnienia innego pracownika dającego gwarancje wykonywania pracy w dłuższej perspektywie czasu, gdy ta z uwagi na stan ciąży nie występuje u wnioskodawczyni. Strony mogą dowolnie ustalać wzajemne stosunki prawne i układać relacje, jednak zasada swobody zawieranych umów doznaje ograniczenia w sytuacji, w której zawarcie postanowień umownych prowadzi do obejścia obowiązujących przepisów prawa, do nadużycia prawa, jego naruszenia, czy wreszcie naruszenia zasad sprawiedliwości społecznej. O tym, czy strony prawidłowo układają i realizują stosunek pracy, stanowiący tytuł ubezpieczeń społecznych nie decyduje formalne zawarcie umowy o pracę, wypłata wynagrodzenia, przystąpienie do ubezpieczenia i opłacenie składki, wystawienie świadectwa pracy, ale faktyczna realizacja umowy, zgodnie z jej treścią i w warunkach charakterystycznych dla tego stosunku prawnego. Treścią stosunku pracy jest obowiązek osobistego wykonywania pracy określonego rodzaju przez pracownika pod kierownictwem, na rzecz i na ryzyko pracodawcy oraz obowiązek pracodawcy zatrudniania pracownika przy umówionej pracy i wypłacania mu wynagrodzenia za pracę. W przypadku każdej umowy o pracę, podstawą jej zawarcia może być jedynie uzasadniona potrzeba o charakterze ekonomicznym, znajdująca oparcie w charakterze prowadzonej działalności. To potrzeba gospodarcza pracodawcy determinuje zatrudnienie. Przy ocenie pozorności umowy o pracę, racjonalność zatrudnienia, potrzeba zatrudnienia pracownika są przesłankami istotnymi dla oceny ważności umowy. /Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 15 października 2019 r. III AUa 116/19/

W rozpoznawanej sprawie zatrudnienie wnioskodawczyni nie było racjonalne skoro ta z uwagi na stan ciąży powikłanej realnie pracy świadczyć nie mogła.

Wobec powyższego Sąd, na podstawie art.477 ¹⁴§1 k.p.c. oddalił odwołania.

O kosztach procesu w stosunku do każdego z odwołujących Sąd orzekł na podstawie art.98 k.p.c., a wysokość wynagrodzenia pełnomocnika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ustalił zgodnie z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2018 r., poz.265).

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku z uzasadnieniem i pouczeniem o terminie i sposobie wniesienia apelacji doręczyć płatnikowi

J.L.