Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 lutego 2021r.

Sąd Rejonowy w Kaliszu w I Wydziale Cywilnym, w składzie:

Przewodniczący: sędzia Michał Włodarek

Protokolant: st. sekr. sąd. Anna Dulas

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 lutego 2021r. w K.

sprawy z powództwa R. B. (PESEL (...))

przeciwko pozwanej A. H. (1) (PESEL (...))

o zapłatę

1.  oddala powództwo w całości,

2.  nakazuje pobrać na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Kaliszu od powoda R. B. kwotę 1.578,00zł (jeden tysiąc pięćset siedemdziesiąt osiem złotych 00/100) tytułem nieuiszczonej opłaty sądowej od pozwu oraz kwotę 67,35zł (sześćdziesiąt siedem złotych 35/100) tytułem nieuiszczonych wydatków.

Sygn. akt I C 1781/19

UZASADNIENIE

W dniu 25 czerwca 2019r. powód R. B. skierował do tut. Sądu żądanie zasądzenia od pozwanej A. H. (1) kwoty pieniężnej w wysokości 31.558,47zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonym od dnia 6 czerwca 2018r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód podniósł, iż w dniach od 20 kwietnia 2013r. do dnia 6 maja 2013r. pozwana podczas wyprowadzki przywłaszczyła sobie jego rzeczy prywatne w postaci:

- urządzenia wielofunkcyjnego (...) o wartości 3.850zł,

- książki kucharskiej TM 31 o wartości 800zł,

- telewizora F. (...)” o wartości 462,28zł,

- lusterka (...) 35cm o wartości 34,95zł,

- urządzenia czyszczącego parą o wartości 111,69zł,

- szczotki parowej o wartości 154,47zł,

- lampy podł T. P. o wartości 163,48zł,

- suszarki do prania (na ubrania) V. o wartości 86,10zł,

- suszarki B. o wartości 145,53zł,

- utleniacza, pasków do włosów, wałków do trwałej o wartości 38,80zł,

- krzesła cyprys tapicerowane espres x 3 o wartości 297zł,

- kuchni mikrofalowej M. o wartości 699zł,

- wałków do trwałej comair 12 szt., wałków do trwałej comair sinus (...), wałków do trwałej 900 901 902 903 904 905 906 x 2 o łącznej wartości 35,50zł,

- alkoholu M. o wartości 155zł,

- kokówki (...) 001 002 1 szt., szczotki O. G. T53 1 szt., szczotki M. do koka – 3 rzędowa prosta 1 szt., grzebienia J. (...) szt. o łącznej wartości 80zł,

- odżywki K. 1000ml 1szt., serum Y. repair do kauteryzacji 13ml 6 szt., kuracji Y. (...) ml 6 szt., serum Y. nawilżające w ampułkach 13 ml 6 szt., nożyczek (...) degażówki R. (...)/5,5 1 szt., nożyczki (...) R. (...)/5,5 (...),5 1 szt. o łącznej wartości 331,50zł,

- kosza sanitarnego R. 31 krem stal nier. 2 szt., szufelki ze szczotką plastik 1 szt., ława (...) szklany blat 1 szt., świecznik S. śr.6xw.8cm opak 5 szt - 1 szt, podstawka pod świecę śr.11cm 3 szt. łącznej wartości 254,75zł,

- miotły gumowej 1 szt., lokówki E. ceramiczna 1 szt, kokówki 59050 1 szt., kokówki (...) 001 002 1 szt., wsuwsek 29 szt., miseczki do farby bm015 1 szt., miseczki J. 1 szt., szczotki F. (...)mm 1 szt., papilotów P. (...), 071, 072, 073, 074, 075, 076, papilotów 2530154 1 szt., klipsów karbonowych 788090 20 szt., wsuwek 10 szt., klamry czarnej 2557170 12 szt., rozpylacza 1384 1 szt., szczotki 01 10 103 1 szt., szczotki 01 16 102 2 szt., pędzelków jpp044 3 szt., grzebienia (...) 1 szt., grzebienia 23 08 222 1 szt., grzebienia P. (...)… 1 szt., grzebienia J. (...) szt., grzebienia J. (...) szt., grzebienia J. (...) szt., grzebienia F. (...) 319 1 szt., pędzelka jpp 044 1 szt., szczotki F. (...)mm 1 szt., szczotki O. G. T33 1 szt., szczotki O. G. T53 1 szt., wałków (...), (...), (...), 11519, 3 szt., farby G. (...) ml 18 szt., falownicy karbownicy R. (...) szt., maszynki J. (...) szt., o łącznej wartości 1.346,60zł,

- urządzenia do farbowania (...) H. (...) szt., grzejnika kwarcowego E. (...) 1 szt. o łącznej wartości 70zł,

- kompletu garnków 11 sztuk o łącznej wartości 200,87zł,

- zestawu sztućców OSLO walizka o wartości 110,69zł,

- prostownicy R. (...) 1 szt. o wartości 89,99zł,

- sofy rozkładanej W. 1 szt. o wartości 4.500zł,

- dwóch foteli o wartości 3.000zł,

- toaletki W. o wartości 1.500zł,

- komody W. o wartości 1.200zł,

- mebli z I. o wartości 1.500zł,

- telewizora S. (...)” o wartości 2.500zł,

- alkoholi o wartości 1.000zł,

- pralki C. o wartości 1.200zł,

- lampki o wartości 70zł,

- karnisza metalowego o wartości 150zł,

- czajnika M. o wartości 150zł,

- żelazka M. o wartości 250zł, materiałów budowlanych o wartości 1.700zł,

- luster pozłacanych 3 szt. o wartości 900zł,

- kompletów obiadowych 2 szt. o łącznej wartości 300zł,

- sztućcy pozłacanych w walizce o wartości 300zł

- szklanej zastawy o wartości 700zł.

Postanowieniem z dnia 24 lipca 2019r. Sąd Rejonowy w Kaliszu w sprawie o sygn. akt I C1781/19 zwolnił powoda w całości od kosztów sądowych oraz oddalił jego wniosek o ustanowienie pełnomocnika z urzędu.

W odpowiedzi na pozew pozwana A. H. (1) wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz rozstrzygnięcie o kosztach postępowania.

W uzasadnieniu tego kwalifikowanego pisma procesowego pozwana zaprzeczyła roszczeniom powództwa co do zasady i co do wysokości oraz faktom i twierdzeniom, na których powód oparł swoje żądania procesowe.

Pozwana podniosła ponadto, że pomiędzy stronami w czasie trwania związku małżeńskiego istniał ustrój wspólności ustawowej, a po zakończeniu małżeństwa stron pozwana zabrała z domu powoda jedynie swoje rzeczy osobiste

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny.

Powód R. B. i pozwana A. H. (1) od 2007r. do 2014r. pozostawali w związku małżeńskim. W małżeństwie stron istniał ustrój wspólności ustawowej. W/w nie zawierali umów majątkowych małżeńskich, nie ustanowiono również pomiędzy nimi rozdzielności majątkowej.

Według dokumentów faktur Vat nabywcami n/w rzeczy:

- zestawu sztućcy O. walizka był w dniu 22 października 2011r. Sklep (...) z/s w L. za kwotę 89,90zł,

- alkoholu M. 40% 0,7l 1 szt. był w dniu 30 czerwca 2012r. Sklep (...) z/s w L. za kwotę 126,00zł,

- kuchni mikrofalowej M. 1 szt. był w dniu 22 listopada 2006r. Zakład (...) z/s w B. za kwotę 699,00zł,

- kompletu garnków P. był w dniu 7 sierpnia 2011r. Sklep (...) z/s w L. za kwotę 169,00zł,

- A. urządzenia do czyszczenia parą 1 szt i T. szczotki parowej clean maxx-bord 1 szt. był w dniu 21 czerwca 2008r. Sklep (...) z/s w L. za łączną kwotę 216,62zł

- prostownicy R. (...) 1 szt. była w dniu 10 listopada 2012r. (...) Sp. z o.o. z/s w O. W.. za kwotę 89,99zł,

- drabiny aluminiowej trzyelementowej 3x16 1 szt. była w dniu 19 sierpnia 2011r. (...) Sp. z o.o. z/s w O. W.. za kwotę 1.120,00zł,

- urządzenia do farbowania (...) H. (...) szt., grzejnika kwarcowego E. (...) 1 szt. był w dniu 3 października 2011r. Zakład (...) z/s w L. za łączną kwotę 70,00zł,

- kosza sanitarnego R. 31 krem stal nier. 2 szt., szufelki ze szczotką plastik 1 szt., ławy (...) szklany blat 1 szt., świeczników S. śr.6xw.8cm opak 5 szt - 1 szt, podstawek pod świecę śr.11cm 3 szt. był w dniu 20 sierpnia 2011r. Zakład (...) z/s w L. za łączną kwotę 254,75zł,

- odżywki K. 1000ml 1szt., serum Y. repair do kauteryzacji 13ml 6 szt., kuracji Y. (...) ml 6 szt., serum Y. nawilżające w ampułkach 13 ml 6 szt., nożyczek (...) degażówki R. (...)/5,5 1 szt., nożyczek (...) R. (...)/5,5 (...),5 1 szt. był w dniu 16 listopada 2011r. Zakład (...) z/s w L. za łączną kwotę 331,50zł,

- C. krzesło tapicero.espres 21 szt. był w dniu 20 kwietnia 2010r. Zakład (...) z/s w L. za łączną kwotę 2.079,06zł,

- lusterka (...) 35cm był w dniu 12 października 2011r. Zakład (...) z/s w L. za kwotę 34,95zł,

- wałków do trwałej comair 12 szt., wałków do trwałej comair sinus (...), wałków do trwałej 900 901 902 903 904 905 906 x 2 był w dniu 23 listopada 2011r. Zakład (...) z/s w L. za łączną kwotę 35,50zł,

- kokówki (...) 001 002 1 szt., szczotki O. G. T53 1 szt., szczotki M. do koka – 3 rzędowa prosta 1 szt., grzebienia J. (...) szt. był w dniu 29 grudnia 2011r. Zakład (...) z/s w L. za kwotę 80,00zł,

- miotły gumowej 1 szt., lokówki E. ceramiczna 1 szt, kokówki 59050 1 szt., kokówki (...) 001 002 1 szt., wsuwsek 29 szt., miseczki do farby bm015 1 szt., miseczki J. 1 szt., szczotki F. (...)mm 1 szt., papilotów P. (...), 071, 072, 073, 074, 075, 076, papilotów 2530154 1 szt., klipsów karbonowych 788090 20 szt., wsuwek 10 szt., klamry czarnej 2557170 12 szt., rozpylacza 1384 1 szt., szczotki 01 10 103 1 szt., szczotki 01 16 102 2 szt., pędzelków jpp044 3 szt., grzebienia (...) 1 szt., grzebienia 23 08 222 1 szt., grzebienia P. (...)… 1 szt., grzebienia J. (...) szt., grzebienia J. (...) szt., grzebienia J. (...) szt., grzebienia F. (...) 319 1 szt., pędzelka jpp 044 1 szt., szczotki F. (...)mm 1 szt., szczotki O. G. T33 1 szt., szczotki O. G. T53 1 szt., wałków (...), (...), (...), 11519, 3 szt., farby G. (...) ml 18 szt., falownicy karbownicy R. (...) szt., maszynki J. (...) szt. był w dniu 12 października 2011r. Zakład (...) z/s w L. za łączną kwotę 1.346,60zł,

- urządzenia wielofunkcyjnego TM 31 1 szt. i książki kucharskiej TM 31 był w dniu 30 listopada 2009r. Zakład (...) z/s w L. za łączną kwotę 3.850,00zł,

- suszarki B. (...) szt. był w dniu 12 października 2011r. Zakład (...) z/s w L.

- lampy podł T. P. 1 szt. był w dniu 10 lutego 2007r. Zakład (...) z/s R. B. w B. za kwotę 163,48zł,

- telewizora F. (...)” był w dniu 17 października 2008r. Sklep (...) z/s w L. za kwotę 246,86zł,

- krzeseł barowych 25 szt. był w dniu 3 listopada 2006r. Zakład (...) z/s R. B. w B. za kwotę 6.000,26zł.

( przedsądowe wezwanie do zapłaty k. 7, zdjęcia k. 8-26, 89-107, faktury i rachunku k. 27-54, 108-131, zapis rozmowy na płycie Cd. k. 200a, zeznania świadka E. M. k. 223v, zeznania świadka A. B. (1) k. 223v-224, zeznania świadka W. K. k. 22, zeznania świadka A. K. k. 224v, zeznania świadka S. D. k. k. 224v, zeznania świadka A. D. k. 224v-225, zeznania świadka A. W. k. 255-255v 00:03:23-00:14:52, zeznania świadka I. W. k. 255v 00:14:52-00:26:33, przesłuchanie powoda R. B. k. 195-195v 00:08:08-00:28:50, k. 255v 00:35:56-00:39:24, przesłuchanie pozwanej A. H. (1) k. 195v-196 00:28:50-00:48:02, 00:39:34-00:45:51)

W 2014r. doszło do faktycznego rozpadu związku małżeńskiego stron. Pozwana wraz z córką A. B. (1) wyprowadziły się z domu powoda. Pozwana zabrała swoje rzeczy osobiste oraz inne niezbędne służące zabezpieczeniu potrzeb bytowych i wychowawczych małoletniej córki stron.

( przesłuchanie pozwanej A. H. (1) k. 195v-196 00:28:50-00:48:02, 00:39:34-00:45:51, zeznania świadka A. B. (1) k. 223v-224, zeznania świadka S. D. k. k. 224v)

Postanowieniem z dnia 9 stycznia 2014r. Prokurator Prokuratury Rejonowej w Ostrowie W.. w sprawie o sygn. akt RCSiOW-G55/13 odmówił wszczęcia dochodzenia w sprawie przywłaszczenia powierzonego mienia dokonanego przez A. B. (2) na szkodę R. B. w okresie czasu od kwietnia 2013r. do dnia 5 maja 2013r. w miejscowości L. 155 gm. Ostrów W.., tj. o czyn z art. 284 § 2 kk.

Jako podstawę prawną tej decyzji procesowej organ postępowania przygotowawczego oznaczył art. 17 § 1 pkt 2 kpk, tj. wobec braku znamion czynu zabronionego.

Postanowieniem Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Ostrowie W.. z dnia 21 czerwca 2018r. w sprawie o sygn. akt PR 2Ds.257.2018 utrzymanym w mocy postanowieniem Sądu Rejonowego w Ostrowie W.. z dnia 23 sierpnia 2019r. w sprawie o sygn. akt II Kp 195/19 umorzono dochodzenie w sprawie o to, że:

- w okresie od 2006r. do 2012r. w miejscowości L. A. H. (1) działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadziła R. B. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w nieustalonej dotychczas kwocie w ten sposób, że bez jego upoważnienia i wiedzy zamawiała u różnych dostawców towary handlowe do prowadzonego przez niego sklepu spożywczego nie regulując płatności za wystawione przez dostawców faktury, którym i został obciążony R. B., tj. o czyn z art. 286 § 1 kk; działając na zasadzie art. 17 § 1 pkt 1 kpk, tj. z uwagi na brak danych dostatecznie uzasadniających podejrzenie popełnienia czynu zabronionego,

- w okresie od 2006r. do 2012r. w miejscowości L. i O. W.. A. H. (1) podrabiała podpisy R. B. na fakturach zakupu towarów handlowych do prowadzonego przez niego sklepu spożywczego oraz na dokumentach związanych z zatrudnieniem pracowników w prowadzonym przez niego salonie fryzjersko – kosmetycznym, tj. o czyn z art. 270 § 1 kk; działając na zasadzie art. 322 § 1 kpk, tj. z uwagi na niewykrycie sprawcy przestępstwa.

( zaświadczenie KPP w O. W.. k. 175, dokumenty akt RCSiOW-G55/13 k. 1-19, dokumenty akt postępowania PR 2Ds.257.2018 k. 1-191)

Sąd odmówił wiarygodności przesłuchaniu powoda R. B. w części, tj. w zakresie jego depozycji odnoszących się do zarzutu stawianego pozwanej bezprawnego zaboru i przywłaszczenia należących do niego rzeczy, w tym co do ich ilości, jakości i wartości oraz sposobu dokonania albowiem pozostają one w opozycji do ustalonego w sprawie stanu faktycznego oraz dokumentarnego i osobowego materiału dowodowego, w tym przesłuchania pozwanej A. H. (1), córki stron A. H. (2) oraz świadków E. M. W. K., A. K. (O.), S. D., A. D., A. W. i I. W., który Sąd przyznał w całości walor wiarygodności.

Sąd przy ustalaniu stanu faktycznego pominął zeznania świadka S. M. albowiem w/w oświadczył, iż ma problemy z pamięcią i nic w tej sprawie nie wie.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje.

Powództwo podlega oddaleniu w całości.

Powód nie udowodnił dochodzonego w postępowaniu sądowym roszczenia zarówno, co do zasady jaki co do wysokości. Ponadto powód nie wykazał, że posiada tytuł prawny do spornych rzeczy i tym samym cechę legitymacji czynnej, a ponadto przesłanki bezprawności w działaniach i zachowaniach pozwanej w stosunku do rzeczy wchodzących w skład prowadzonych i zarządzanych przez niego przedsiębiorstw oraz składników materialnych majątku wspólnego stron.

Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 232 kpc), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 kpc) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 kc).

Dobór dowodów należy do strony, to ona powinna wskazywać wyłącznie takie, które są dopuszczalne i wiarygodne. Rzeczą Sądu nie jest zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia spraw.

Przepis prawa materialnego – art. 6 kc określa na czyje ryzyko idzie nieudowodnienie określonego faktu. Z kolei art. 232 kpc stanowi procesowe narzędzie za pomocą, którego strony mogą osiągnąć skutek w postaci udowodnienia dla nich korzystnych faktów istotnych z punktu widzenia dochodzonego roszczenia w znaczeniu materialnoprawnym. Art. 6 kc zawiera normę decyzyjną, pozwalającą ocenić wyniki przeprowadzonego postępowania dowodowego.

Obowiązkiem powoda było przytoczenie okoliczności faktycznych, z których wywodzi roszczenie (art. 187 § 1 pkt 2 kpc) i wskazanie na dowody, których przeprowadzenie potwierdzi zasadność jego twierdzeń o faktach (art. 232 kpc i art. 6 kc), czemu nie sprostał. Zgodnie z zasadami procesu cywilnego ciężar gromadzenia materiału dowodowego spoczywa na stronach (art. 232 kpc, art. 3 kpc, art. 6 kc). Jego istota sprowadza się do ryzyka poniesienia przez stronę ujemnych konsekwencji braku wywiązania się z powinności przedstawienia dowodów. Skutkiem braku wykazania przez stronę prawdziwości twierdzeń o faktach istotnych dla sprawy jest tylko to, że twierdzenia takie zasadniczo nie będą mogły leżeć u podstaw sądowego rozstrzygnięcia. Strona, która nie udowodni przytoczonych twierdzeń, utraci korzyści, jakie uzyskałaby aktywnym działaniem (por. wyrok s.apel w Białymstoku z dnia 28 sierpnia 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 286/14, opubl. LEX nr 1511625).

Powód pomimo pouczenia go w trybie art. 5 kpc nie zgłosił również wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu szacowania wartości rzeczy.

Ustalenia faktyczne dotyczące wartości spornych rzeczy, z uwagi na datę ich zakupu przez poszczególne podmioty gospodarcze oraz konieczność oceny stopnia ich zużycia i amortyzacji nie mogły zostać poczynione tylko na podstawie twierdzeń powoda, który domaga się zasądzenia kwot pieniężnych według wysokości transakcyjnej nabycia tych rzeczy, co powoduje uzasadnione wątpliwości i przekłada się na celowość odwołania się do wiadomości specjalnych.

Dowód z opinii biegłego sądowego ma charakter szczególny, gdyż zasadniczo nie służy ustalaniu okoliczności faktycznych, lecz ich ocenie przez pryzmat wiadomości specjalnych. Celem powołania dowodu z opinii biegłego nie jest ustalenie faktów istotnych dla rozstrzygnięcia lecz udzielenie sądowi wiadomości specjalnych w takich kwestiach, których wyjaśnienie przekracza zakres wiedzy wynikający z doświadczenia życiowego osób posiadających wykształcenie ogólne.

Stosownie do treści art. 278 § 1 kpc gdy rozstrzygnięcie sprawy wymagałoby wiadomości specjalnych, niedopuszczalne jest pominięcie dowodu z opinii biegłych. Sąd z uwagi na zasadę kontradyktoryjności, nie ma obowiązku przeprowadzania jego z urzędu. Może wtedy uznać, że dane kwestie, istotne z punktu widzenia żądań pozwu lub obrony pozwanego nie zostały udowodnione i wyciągnąć stąd odpowiednie konsekwencje procesowe. Strony zatem powinny wykazywać fakty, z których wywodzą skutki prawne, a zadaniem biegłego jest naświetlenie wyjaśnianych okoliczności z punktu widzenia wiadomości specjalnych przy uwzględnieniu zebranego w toku procesu i udostępnionego materiału dowodowego - por. wyrok SN z dnia 20 stycznia 2015r. w sprawie o sygn. akt V CSK 254/14, opubl. Legalis, postanow. SN z dnia 10 stycznia 2020r. w sprawie o sygn. akt III CSK 194/19, opubl. Legalis.

Z twierdzeń pozwu wynika, iż powód jako podstawę swojego żądania oznaczył reżim odpowiedzialności deliktowej i bezprawność zachowania pozwanej, która po faktycznym rozpadzie małżeństwa stron miała według stanowiska powoda przywłaszczyć lub dokonać kradzieży rzeczy z majątku wspólnego oraz zakupionych przez powoda na potrzeby prowadzonych przez niego działalności gospodarczych.

W tym miejscu trzeba wskazać, iż z zapisów zawartych w dokumentach faktur i rachunków, które przedstawił powód wynika, stronami umów sprzedaży były przedsiębiorstwa prowadzone lub reprezentowane przez powoda.

Powód występując z żądaniem pozwu nie wykazał przy tym, że jest obecnie uprawniony, przy uwzględnieniu jego oświadczenia, iż zakończył już prowadzenie i reprezentowanie wymienionych w dokumentach przedsiębiorstw, do dochodzenia roszczeń w imieniu i na rzecz tych podmiotów.

Powód dochodząc więc oznaczonego w pozwie roszczenia pieniężnego wbrew żądaniu powództwa nie wykazał zatem, że przysługuje mu tytuł prawny własności do spornych rzeczy albowiem były one przynależne prowadzonym przez niego przedsiębiorstwom, które zakończyły już działalność gospodarczą, że pozwana faktycznie włada tymi składnikami oraz że włada nimi w sposób nieuprawniony (por. art. 206 kc i 222 kc).

Powyższe należy zatem przełożyć na ocenę posiadania przez powoda w niniejszym postępowaniu atrybutu legitymacji czynnej.

Pozew jest pismem procesowym, które zawiera powództwo, tj. skierowany do sądu wniosek o udzielenie sądowej ochrony prawnej dokładnie określonemu żądaniu, uzasadnionemu i skonkretyzowanemu przytoczonymi okolicznościami faktycznymi. Żądanie pozwu jest tzw. roszczeniem formalnym (procesowym), którego treścią jest twierdzenie powoda o przysługującym mu i podlegającym ochronie prawnomaterialnym interesie.

Legitymacja procesowa wskazuje kwalifikację materialną podmiotów prowadzących spór, w tym znaczeniu, że powód jest uprawniony do występowania z żądaniem udzielenia mu ochrony prawnej w stosunku do pozwanego, a ten zobowiązany do określonego zachowania się.

W niniejszym postępowaniu powód nie wykazał, że spełnia materialnoprawną przesłankę procesu, która decyduje o dopuszczalności badania i ustalania prawdziwości jego twierdzeń, że wymieniony w powództwie stosunek prawny istnieje i co jest jego przedmiotem.

Przed oceną merytoryczną sprawy Sąd zawsze z urzędu ustala czy strony występujące w procesie posiadają legitymację, jej brak zawsze skutkuje oddaleniem powództwa bez potrzeby, a dokładniej bez możliwości merytorycznej oceny roszczenia.

Dalej trzeba wskazać, iż dopuszcza się samodzielne stwierdzenie przez sąd w postępowaniu cywilnym, czy popełniono przestępstwo. Jeżeli w postępowaniu karnym nie stwierdzono tego z jakiejkolwiek przyczyny, a kwestia ma znaczenie dla rozstrzygnięcia sporu, sąd cywilny jest obowiązany do dokonania własnych ustaleń odnośnie do podmiotowych i przedmiotowych znamion przestępstwa. Nie chodzi w tym wypadku o zastąpienie sądu, tylko przesłankowe ustalenie okoliczności istotnej dla odpowiedzialności cywilno – prawnej sprawcy danego czynu. Następuje to według zasad właściwych postępowaniu karnemu, w zakresie wymagającym wiadomości specjalnych przy wykorzystaniu opinii biegłych – por. wyrok SN z dnia 10 sierpnia 2017r. w sprawie o sygn. akt II CSK 837/16, opubl. Legalis., wyrok SN z dnia 10 czerwca 2016r. w sprawie o sygn. akt IV CSK 647/15, opubl. Legalis.

Artykuł 415 kc jest ogólnym przepisem umożliwiającym nałożenie obowiązku naprawienia szkody na podmiot, który wyrządził ją ze swojej winy.

Z art. 415 kc wynika, że przesłankami odpowiedzialności odszkodowawczej na zasadzie winy są zachowanie człowieka, szkoda oraz wina człowieka, którego zachowanie wyrządziło szkodę. Przesłanki te uzupełniane są przez art. 361 kc, w którym ustawodawca dodaje do nich adekwatny związek przyczynowy między zachowaniem sprawczym i naruszeniem dobra, z którego wynikła szkoda.

Wina w art. 415 kc przesądza o zarzucalności zachowania sprawczego i może przybrać postać umyślności bądź nieumyślności.

Sąd w niniejszym postępowaniu rozstrzygał zachowania pozwanej przez pryzmat możliwości przypisania jej przestępstw przywłaszczenia lub kradzieży rzeczy.

Przy założeniu, na co wskazano wyżej, ze powód nie wykazał, że jest legitymowany czynnie do dochodzenia roszczeń odszkodowawczych na rzecz przedsiębiorstw, które prowadził bądź którymi zarządzał, trzeba dokonać oceny działań pozwanej pod kątem postawienia jej zarzutu bezprawności w płaszczyźnie zarządu i czynności wobec składników majątku wspólnego stron.

Co istotne takie dywagacje należy przeprowadzić, przy uwzględnieniu, iż w małżeństwie w/w obowiązywał ustrój wspólności ustawowej oraz że pomiędzy stronami nie toczyło się postępowanie o podział majątku wspólnego.

Artykuł 199 i n. kc przy uwzględnieniu przepisów art. 31 i n. kro przewiduje określony ustawowo model współposiadania i korzystania z rzeczy wspólnej w ramach ustroju współwłasności.

W reżimie odpowiedzialności deliktowej na podstawie art. 415 kc bezprawnym jest zachowanie sprzeczne z obowiązującym porządkiem prawnym, przez który rozumie się powszechnie obowiązujące nakazy i zakazy wynikające z normy prawnej, jak również nakazy i zakazy wynikające z norm moralnych i obyczajowych, czyli zasad współżycia społecznego. Zachowanie bezprawne może zatem, ale nie musi stanowić czyn zabroniony pod groźbą sankcji karnej. Bezprawność jest kategorią obiektywną. Element obiektywny oznacza niezgodność zachowania się z obowiązującymi normami postępowania, z obowiązującym porządkiem prawnym, a element subiektywny dotyczy stosunku woli i świadomości działającego do swojego czynu. Winę można zatem przypisać podmiotowi prawa wtedy, gdy istnieją podstawy do negatywnej oceny jego zachowania z punktu widzenia obu tych elementów – por. wyrok SN z dnia 6 lipca 2018r. w sprawie o sygn. akt II CSK 511/17, opubl. Legalis, wyrok SN z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie o sygn. akt II CSK 528/15, opubl. Legalis.

Majątek objęty wspólnością małżeńską może stanowić przedmiot przestępstwa przywłaszczenia lub kradzieży.

Przywłaszczeniem jest bezprawne, z wyłączeniem osoby uprawnionej, rozporządzenie znajdującym się w posiadaniu sprawcy cudzym mieniem ruchomym przez włączenie go do majątku swojego lub innej osoby i powiększenie w ten sposób swojego lub innej osoby stanu posiadania, czemu musi towarzyszyć animus rem sibi habendi, tj. zamiar zatrzymania cudzego mienia ruchomego dla siebie lub innej osoby, bez żadnego ku temu tytułu prawnego, natomiast kradzież polega na zabraniu w celu przywłaszczenia cudzej rzeczy ruchomej.

Możliwość przypisania pozwanej odpowiedzialności z tytułu popełnienia czynu zabronionego jako przywłaszczenia lub kradzieży musi być oceniana w kontekście tego, że pozwana po faktycznym zakończeniu małżeństwa stron była zmuszona do opuszczenia wraz z małoletnią córką w/w zajmowanego dotychczas wspólnie domu powoda oraz że była uprawniona do zabrania zarówno rzeczy osobistych jak i innych przedmiotów zwykłego urządzenia domowego, które przeznaczyła na organizację i zapewnienie sobie oraz małoletniej córce właściwych warunków bytowych.

Istotne jest również, iż żaden z zaofiarowanych przez powoda dowodów zarówno dokumentarnych jak i osobowych nie pozwala na przypisanie pozwanej bezprawnego i umyślnego zaboru bądź przywłaszczenia rzeczy.

Mając na względzie powyższe należy jednoznacznie stwierdzić, iż zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie pozwala na przypisanie zachowaniu pozwanej cech bezprawności i zawinienia, a także umyślności i kierunkowego działania i w konsekwencji popełnienia występków stypizowanych w treści art. 278 § 1 kk czy art. 284 § 1 i § 2 kk.

W warunkach przedmiotowej sprawy nie zaistniały również podstawy do rozstrzygania w oparciu o treść art. 405 kc i art. 410 § 1 i 2 kc.

Bezpodstawne wzbogacenie jest szczególnym zdarzeniem prawnym, w wyniku, którego bez podstawy prawnej powstaje nowa sytuacja, polegająca na wzroście majątku po stronie podmiotu wzbogaconego, kosztem jednoczesnego pogorszenia sytuacji majątkowej osoby zubożonej. Zubożenie i wzbogacenie łączy więc koincydencja (wspólna przyczyna), a nie związek przyczynowo – skutkowy pomiędzy nimi, ponieważ wzbogacenie nie jest przyczyną zubożenia, które nie jest jego skutkiem (por. wyrok s. apel. w Łodzi z dnia 25 lutego 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 1121/13, opubl. LEX nr 1451696).

Pozwana nie uzyskała bowiem korzyści majątkowej kosztem powoda i nie jest obowiązana do jej zwrotu, nie uzyskała też świadczenia nienależnego.

Nienależne świadczenie odróżnia się bowiem od pozostałych przypadków bezpodstawnego wzbogacenia źródłem powstania, bowiem do zaistnienia tego zobowiązania dochodzi w wyniku spełnienia świadczenia przez zubożonego, a nie poprzez jakiekolwiek inne przesunięcia majątkowe, niebędące świadczeniem (jak w pozostałych wypadkach bezpodstawnego wzbogacenia). Jednocześnie zachodzi brak podstawy prawnej do świadczenia. Nienależne świadczenie jest tylko szczególnym przypadkiem bezpodstawnego wzbogacenia (art. 410 kc), a zatem przyczyną powstania roszczenia z tytułu nienależnego świadczenia pozostaje bezpodstawność („bez podstawy prawnej") przesunięcia majątkowego, a zatem jego „niesłuszność".

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 108 § 1 kpc w zw. z art. 98 § 1 – 3 kpc oraz na podstawie art. 13 ust. 1 i art. 113 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. 2020.755 – j.t. ze zm.).

Z tych wszystkich względów orzeczono jak w sentencji wyroku.