Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

29 listopada 2021 r.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w następującym składzie:

Przewodniczący SSO Małgorzata Kosicka

Protokolant: st. sekr. sądowy Maria Nalewczyńska

po rozpoznaniu 8 listopada 2021 r. na rozprawie w Warszawie

odwołania K. K. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddziału w W.

z 27 marca 2020 r., znak (...)

z udziałem A. K. (1) i A. K. (2) - wspólników spółki cywilnej (...) w O.

o wysokość podstawy wymiaru składek

zmienia zaskarżoną decyzję, w ten sposób, że stwierdza, że podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe) K. K. (1) zatrudnionej w pełnym wymiarze czasu pracy jako pracownik A. K. (1) i A. K. (2) - wspólników spółki cywilnej (...) w O. od 1 października 2019 r. wynosi 2250 zł.

UZASADNIENIE

K. K. (1) 29 kwietnia 2020 r. wniosła odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z 27 marca 2020 r. znak: (...)
w przedmiocie ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu zatrudnienia odwołującej na podstawie umowy o pracę u płatnika składek (...) S.C. A. K. (1), A. K. (2). Odwołująca wniosła o zmianę decyzji i przyznanie prawa
do zasiłku chorobowego od podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy. Ubezpieczona zarzuciła skarżonej decyzji błędne ustalenie stanu faktycznego i stwierdzenie, że wykonywała pracę od 1 października 2019 r. na rzecz (...) S.C. A. K. (1), A. K. (2)
w wymiarze ½ etatu, podczas gdy od tego dnia świadczyła pracę w wymiarze pełnego etatu
od poniedziałku do piątku po 8 godzin dziennie, tj. od 8:00 do 16:00. W uzasadnieniu odwołania wskazano, że ubezpieczoną i pracodawcę od 2 listopada 2017 r. łączyła umowa o pracę
w wymiarze ½ etatu, zaś 1 października 2019 r. doszło do zwiększenia wymiaru zatrudnienia do pełnego etatu oraz zwiększenia zakresu obowiązków o wprowadzanie danych do programu księgowego, dekretacji dokumentów, uzgadnianie sald, a dodatkowo powierzono odwołującej większą ilość pracy ( k.3 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. i zasądzenie na jego rzecz od odwołującej kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych. W ocenie ZUS skarżona decyzja była zasadna, bowiem postępowanie wyjaśniające przeprowadzone przez organ rentowy doprowadziło do wniosku, że działanie odwołującej i płatnika składek polegające na zawarciu 1 października 2019 r. porozumienia w sprawie warunków pracy i płacy, w tym zmianę wymiaru etatu z ½ na pełny
i podwyższenie wynagrodzenia z kwoty 1200 do 2250 zł nastąpiło w celu obejścia przepisów prawa ubezpieczeń społecznych, było fikcyjne i wiązało się z chęcią podwyższenia wysokości wypłaty świadczeń z funduszu chorobowego. Zdaniem organu rentowego w postępowaniu wyjaśniającym nie udowodniono, że doszło do faktycznego zwiększenia wymiaru pracy ubezpieczonej, do objęcia przez nią nowych obowiązków, ani że istniała taka potrzeba
po stronie pracodawcy, o czym świadczy fakt, że nie zatrudniono pracownika na zastępstwo
na czas nieobecności K. K. (1) w pracy, a jej obowiązki wykonywały studentki na podstawie umowy zlecenia. W ocenie ZUS z uwagi na ciążę K. K. (1), zwiększenie wymiaru czasu pracy i wynagrodzenia nie wiązało się z zamiarem stron
do długotrwałego świadczenia pracy na nowych warunkach. Organ uwypuklił, że do zawarcia porozumienia o zmianie warunków pracy doszło na 21 dni przed orzeczoną długotrwałą niezdolnością do pracy, zatem z punktu widzenia pracodawcy zawarcie porozumienia było nieracjonalne, skoro na jego podstawie pracownik wykonywał umowę przez krótki okres,
a następnie korzystał ze zwolnień, które powodowały ciągłą nieobecność w pracy i wypłatę zasiłków ( k.6-7 a.s.).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

(...) s.c. A. K. (2), A. K. (1) została zarejestrowana 31 sierpnia 2009 r. Przedmiotem działalności spółki jest działalność rachunkowo-księgowa, doradztwo podatkowe i kadrowe. Biuro obsługiwało ok. 50 klientów ( wydruk z CEIDG k.99-100 a.r.).

Odwołująca K. K. (1) w 2011 r. ukończyła studia magisterskie na kierunku ekonomii, ze specjalnością rachunkowość i podatki, dodatkowo w 2015 r. ukończyła kurs doskonalenia zawodowego w kierunku archiwisty, a w 2017 r. – certyfikowany kurs kadry
i płace ( dyplomy k.25-28 a.r.).

Ubezpieczona nawiązała współpracę z (...) S.C. A. K. (1), A. K. (2) 18 lipca 2017 r., kiedy strony zawarły umowę zlecenia nr (...). Na jej podstawie K. K. (2) zobowiązała się wykonywać samodzielnie prace polegające
na przygotowaniu dokumentów do księgowania poprzez wpięcie do segregatorów, archiwizowanie dokumentów. Z uwagi na pozytywną ocenę pracy odwołującej, 31 października 2017 r. została z nią zawarta umowa o pracę na 3-miesięczny okres próbny
w wymiarze ½ etatu. K. K. (1) została zatrudniona w (...) s.c. jako pracownik księgowości z wynagrodzeniem w kwocie 1000 zł brutto miesięcznie. Ubezpieczonej powierzono wykonywanie następujących obowiązków: wprowadzanie danych kadrowo-płacowych do programu; przygotowywanie umów o pracę, aneksów, wypowiedzeń i świadectw pracy i innych dokumentów pracowniczych; przygotowywanie list płac Klientów Biura (...); przygotowywanie deklaracji zgłoszeniowych i rozliczeniowych do ZUS; przygotowywanie dokumentów związanych z zasiłkami; sporządzenia sprawozdań z GUS
z zakresu płac; wykonywanie innych czynności zleconych przez pracodawcę ( umowa zlecenia z 18.07.2017 r. k.29-31 a.r., umowa o pracę z 31.10.201 7r. k.47 a.r., zakres czynności pracownika k.48 a.r., zeznania K. K. (1) k.60 a.s.).

Umowa o pracę odwołującej była przedłużana do 30 czerwca 2019 r., a następnie do 31 października 2019 r. Wynagrodzenie K. K. (1) było podnoszone na podstawie aneksów z 29 grudnia 2017 r. do kwoty po 1050 zł i z 30 maja 2018 r. do 1200 zł ( umowy
o pracę z 31.01.2018 r. k.54 a.r., z 26.06.2019 r. k.56 a.r., aneks z 29.12.2017r. k.53 a.r.,
z 30.05.2018 r. k.55 a.r.).

Aneksem z 29 grudnia 2017 r. podwyższono wynagrodzenie K. K. (1)
do 1050 zł, zaś 31 stycznia 2018 r. umowa o pracę odwołującej została przedłużona
do 30 czerwca 2019 r. 30 maja 2018 r. strony zawarły aneks, w którym podwyższono wynagrodzenie odwołującej do 1200 zł brutto ( aneks z 29.12.2017 r. k.53 a.r., umowa o pracę z 31.01.201 8r. k.54 a.r.).

Z uwagi na dużą ilość pracy w spółce i jej dobrą kondycję finansową, w sierpniu 2019 r. zaproponowano K. K. (1) zwiększenie wymiaru czasu pracy do pełnego etatu
od początku września 2019 r. Odwołująca zgodziła się na podwyższenie wymiaru czasu pracy, jednak poprosiła, aby nastąpiło to od 1 października 2019 r. co uzasadniła tym, że jej syn
od 1 września 2019 r. będzie uczęszczał do przedszkola i chciałaby przez pierwszy miesiąc pracować w wymiarze pół etatu, aby umożliwić mu stopniową adaptację. A. K. (1)
i K. K. (1) 30 września 2019 r. zawarły porozumienie w sprawie zmiany wynikających z umowy warunków pracy i płacy. Ustalono, że od 1 października 2019 r. ubezpieczona będzie zatrudniona w wymiarze pełnego etatu, a jej wynagrodzenie wzrośnie
z 1200 zł do 2250 zł miesięcznie. W związku ze zmianą wymiaru czasu pracy przedstawiono odwołującej zakres obowiązków, powiększony o wprowadzanie danych księgowych
do programu księgowego (książka przychodów i rozchodów, księgi handlowe), dekretację dokumentów i uzgadnianie sald ( porozumienie z 30.09.2019 r. k.57 a.r., zakres czynności k.60 a.r., oświadczenie D. Ż. k.130 a.r., zeznania świadka D. Ż. k.59 a.s., zeznania stron: K. K. (1) k.60 a.s., A. K. (1) k.60 a.s., A. K. (2) k.60 a.s.).

Począwszy od 18 lipca 2017 r. bezpośrednim przełożonym K. K. (1) była D. Ż., która rozdzielała pracę pomiędzy pracowników ( zeznania świadka D. Ż. k.59 a.s.).

Firma ma siedzibę w lokalu o powierzchni 37m ², wszyscy pracownicy wykonują pracę w jednym pomieszczeniu, wspólnie z przełożonymi D. Ż. i właścicielką – A. K. (1). Z tego względu w firmie nie są prowadzone listy obecności. K. K. (1) prowadziła ewidencję swojego czasu pracy jedynie w okresie od 18 lipca do 31 października 2017 r., kiedy pracowała na podstawie umowy zlecenia i jej wynagrodzenie było uzależnione od ilości przepracowanych godzin ( ewidencja godzin wykonywania umowy zlecenie k.39-42 a.r.).

K. K. (1) do 30 września 2019 r. świadczyła pracę w godzinach od 8:00
do 12:00, zaś od 1 października 201 9r. od 8:00 do 16:00 ( oświadczenia T. P., E. J. i K. J. k.223-224 a.r., wydruki e-mail k.225-226 a.r.).

Zawierając porozumienie o zmianie warunków pracy, K. K. (1) była
w ciąży. Był to początkowy etap ciąży, odwołująca przewidywała, że będzie mogła jeszcze przez pewien czas pracować. Jednak od 22 października 2019 r. była hospitalizowana
i otrzymała zwolnienie lekarskie, dopiero wtedy poinformowała przełożonych o ciąży ( zeznania K. K. (1) k.60 a.s., karta ciąży k.65 a.s.).

Ubezpieczona 31 grudnia 2019 r. złożyła wniosek o zasiłek chorobowy ( bezsporne).

Od czasu nieobecności K. K. (1) w pracy, jej obowiązki częściowo przejęły studentki zatrudniane na umowy zlecenia – zajmowały się one wprowadzaniem danych do systemu, zaś czynności związane z obsługą kadrową i płacową klientów biura przejęły D. Ż. i A. K. (1) ( zeznania świadka D. Ż. k.59 a.s., zeznania A. K. (1) k.60 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. 29 stycznia 2020 r. zawiadomił płatników składek i ubezpieczoną o wszczęciu z urzędu postępowania w sprawie ustalenia obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym przez K. K. (1)
w związku ze zmianą warunków zatrudnienia u płatnika (...) s.c. A. K. (1), A. K. (2) z siedzibą w O. ( pisma z 29.01.2020 r. k.9-13 a.r.).

Po przeprowadzonym postępowaniu wyjaśniającym, w toku którego płatnik składek
i ubezpieczona złożyli wyjaśnienia i dowody w postaci dokumentów, organ rentowy 27 marca 2020 r. wydał skarżoną decyzję nr (...), w której stwierdził, że podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe) K. K. (1) z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę u płatnika składek (...) S.C. A. K. (1), A. K. (2) w wymiarze ½ etatu w przeliczeniu
na okres miesiąca od 1 października 2019 r. do 31 grudnia 2019r. wynosi 1200 zł brutto,
a od 1 stycznia 2020 r. do nadal wynosi 1300 zł brutto ( decyzja z 27.03.2020r. k.234 a.r.).

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że postępowanie zostało wszczęte, ponieważ w krótkim czasie po zawarciu porozumienia o zmianie warunków pracy i płacy K. K. (1) stała się niezdolna do pracy z powodu ciąży, tj. 22 października 2019 r.,
a ponadto 31 grudnia 2019 r. wpłynął do ZUS jej wniosek o wypłatę zasiłku chorobowego. Zakład wskazał, że nie kwestionuje faktu zatrudnienia K. K. (1) w (...) s.c., jednak po przeanalizowaniu materiału dowodowego zgromadzonego w toku postępowania wyjaśniającego, uznał za nieudowodnione istnienie racjonalnego powodu pracodawcy
do zwiększenia wymiaru zatrudnienia ubezpieczonej oraz, aby doszło do faktycznego objęcia przez ubezpieczoną pracy w zwiększonym wymiarze począwszy od 1 października 2019 r. Przede wszystkim przywołano, że pomimo długotrwałej niezdolności do pracy odwołującej, która rzekomo miała być niezbędna do rzetelnego i kompleksowego świadczenia usług księgowych, nie zatrudniono pełnoetatowego pracownika na jej miejsce. Dotychczasowe obowiązki K. K. (1) przejęli: A. K. (1), pozostali pracownicy firmy
oraz zatrudnieni na podstawie umowy zlecenia studenci. Zdaniem ZUS, zwiększenie obowiązków pozostałych pracowników powinien przełożyć się na wzrost ich wynagrodzeń, co jednak nie znalazło odzwierciedlenia w dokumentach rozliczeniowych. W ocenie Zakładu powyższa sytuacja nie potwierdza, aby zmiana warunków zatrudnienia K. K. (1) była rzeczywiście niezbędna dla funkcjonowania biura, skoro jej obowiązki mogły zostać powierzone pozostałym pracownikom oraz studentom świadczącym umowę zlecenia. Organ rentowy dostrzegł sprzeczność w wyjaśnieniach płatnika, który jednocześnie wskazywał,
że zmiana warunków zatrudnienia ubezpieczonej była konieczna dla rzetelnego świadczenia usług wobec klientów biura oraz że K. K. (1) nie była samodzielnym pracownikiem księgowości i w ramach zajmowanego stanowiska nie prowadziła samodzielnie księgowości
i spraw kadrowo-płacowych. W ocenie ZUS, nie doszło do faktycznego zwiększenia obowiązków służbowych odwołującej od 1 października 2019r., bowiem nie udowodniono,
że po tej dacie ubezpieczona wykonywała dodatkowe czynności ponad dotychczasowe. Zdaniem ZUS zmiana warunków zatrudnienia pracownicy w ciąży, która będzie wykonywała pracę jedynie przez krótki okres (jak w niniejszej sprawie – 21 dni), a w następnych miesiącach korzystała ze zwolnień, które powodują ciągłą nieobecność w pracy i wypłatę zasiłków, jest nieracjonalne z punktu widzenia pracodawcy.

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił w na podstawie dowodów z dokumentów zawartych w aktach sprawy (w tym w aktach rentowych), przesłuchania świadka D. Ż. jak i na podstawie dowodu z przesłuchania stron postępowania – odwołującej K. K. (1) i A. K. (2).

Zdaniem sądu, dokumenty, w zakresie w jakim sąd oparł na nich swoje ustalenia,
są wiarygodne, wzajemnie się uzupełniają i tworzą spójny stan faktyczny. Dokumenty nie były przez strony sporu kwestionowane w zakresie ich autentyczności i zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy, a zatem wynikające z treści tych dokumentów okoliczności należało uznać
za bezsporne i mające wysoki walor dowodowy. Z kolei zeznania świadków, odwołującej
i płatnika korespondują ze sobą oraz ze zgromadzonym materiałem dowodowym. Świadek D. Ż. oraz strony, tj. odwołująca i jej pracodawcy wyjaśnili charakter wykonywanych przez ubezpieczoną czynności, intencje związane z zawarciem porozumienia zmieniającego warunki pracy oraz faktyczne podjęcie przez K. K. (1) pracy
w zwiększonym wymiarze czasu począwszy od 1 października 2019 r. Z powyższych względów sąd uznał materiał dowodowy zgromadzony w sprawie należało za kompletny i wystarczający do wydania orzeczenia kończącego postępowanie.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie było uzasadnione.

Spór w niniejszej sprawie koncentrował się na kwestii wymiaru czasu pracy
i wynagrodzenia K. K. (1), jakie przysługiwało jej z tytułu zatrudnienia w spółce cywilnej (...) w O.. Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych ( t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 423, dalej: u.s.u.s.) obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9 osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są m.in. pracownikami,
z wyłączeniem prokuratorów. Za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy,
z zastrzeżeniem ust. 2 i 2a. Osoby będące pracownikami podlegają obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu (art. 11 ust. 1 u.s.u.s.), z kolei osoby podlegające obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu (art. 12 ust. 1 u.s.u.s.). Jak wynika natomiast z art. 18 ust. 1 u.s.u.s., podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pracowników stanowi przychód
w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia
w ramach stosunku pracy z zastrzeżeniem ust. 2. Zgodnie zaś art. 20 ust. 1 u.s.u.s., że podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe oraz ubezpieczenie wypadkowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe,
z zastrzeżeniem ust. 2 i ust. 3.

Na podstawie skarżonej decyzji organ rentowy zakwestionował zwiększenie wymiaru czasu pracy ubezpieczonej do pełnego etatu oraz wynagrodzenie, przewidziane
w porozumieniu zmieniającym warunki pracy i płacy z 30 września 2019 r., twierdząc, podwyższenie wymiaru czasu pracy i wynagrodzenia miało na prowadzić do uzyskania przez odwołującą wyższych świadczeń przysługujących z tytułu zasiłku chorobowego
i macierzyńskiego. Dokonując wskazanego zabiegu organ rentowy skorzystał z prawa kontrolowania wysokości wynagrodzenia w zakresie zgodności z prawem i zasadami współżycia społecznego. Przedmiotem takiej kontroli może być prawidłowość i rzetelność obliczenia, potrącenia i płacenia składek. Zakład ma przy tym prawo badać zarówno tytuł zawarcia umowy, jak i ważność jej poszczególnych postanowień. Nie jest ograniczony
do kwestionowania faktu wypłacenia wynagrodzenia we wskazanej kwocie, lecz może też ustalić stosunek ubezpieczenia społecznego na ściśle określonych warunkach. Potwierdził
to wyraźnie Sąd Najwyższy w uchwale z 27 kwietnia 2005 r. (II UZP 2/05), w której stwierdził, że autonomia stron umowy w kształtowaniu jej postanowień podlega ochronie jedynie
w ramach wartości uznawanych i realizowanych przez system prawa, a strony obowiązuje nie tylko respektowanie własnego interesu jednostkowego, lecz także wzgląd na interes publiczny. W ramach art. 41 ust. 12 i 13 u.s.u.s. Zakład Ubezpieczeń Społecznych może zakwestionować wysokość wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, jeżeli okoliczności sprawy wskazują, że zostało wypłacone na podstawie umowy sprzecznej z prawem, zasadami współżycia społecznego lub zmierzającej do obejścia prawa (art. 58 k.c.). Nadmierne podwyższenie wynagrodzenia pracownika w zakresie prawa ubezpieczeń społecznych może być bowiem ocenione jako dokonane z zamiarem nadużycia prawa do świadczeń. Wynika to z tego, że nadmiernemu uprzywilejowaniu płacowemu pracownika, które w prawie pracy mieściłoby się w ramach art. 353 ^{( 1)} k.c., w prawie ubezpieczeń społecznych, w którym pierwiastek publiczny zaznacza się bardzo wyraźnie, można przypisać – w okolicznościach konkretnego wypadku – zamiar nadużycia świadczeń przysługujących
z tego ubezpieczenia albowiem alimentacyjny charakter tych świadczeń oraz zasada solidaryzmu wymagają, żeby płaca – stanowiąca jednocześnie podstawę wymiaru składki – nie była ustalana ponad granicę płacy słusznej, sprawiedliwej i zapewniającej godziwe utrzymanie oraz żeby rażąco nie przewyższała wkładu pracy, a w konsekwencji, żeby składka nie przekładała się na świadczenie w kwocie nienależnej (por. wyrok Sądu Apelacyjnego
w Gdańsku z 28.03.2018 r., III AUa 963/17; wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie
z 20.09.2012 r., III AUa 420/12; wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 16.10.2013 r., III AUa 294/13). W związku z powyższym ustalenie w umowie o pracę rażąco wysokiego wynagrodzenia za pracę stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne może być w konkretnych okolicznościach uznane za nieważne z mocy art. 58 § 3 k.c. w związku z art. 300 k.p. jako dokonane z naruszeniem zasad współżycia społecznego. W konsekwencji nieważnością mogą być dotknięte jedynie uzgodnienia stron umowy dotyczące wynagrodzenia za pracę, przy zachowaniu ważności pozostałych postanowień umownych, ponieważ zgodnie
z art. 58 § 3 k.c., jeżeli nieważnością jest dotknięta tylko część czynności prawnej, czynność pozostaje w mocy co do pozostałych części, chyba że z okoliczności wynika,
iż bez postanowień dotkniętych nieważnością czynność nie zostałaby dokonana (por. wyroki Sądu Najwyższego z 4.08.2005r., II UK 16/05; z 9.08.2005r., III UK 89/05; z 6.02.2006r., III UK 156/05; z 5.06.2009r., I UK 19/09).

Nie budzi wątpliwości, że w prawie pracy obowiązuje zasada swobodnego kształtowania postanowień, jednocześnie zaznaczenia wymaga, że wolność kontraktowa jest możliwa do realizacji w takim zakresie, w jakim przewiduje to obowiązujące prawo. Jakkolwiek z punktu widzenia art. 18 § 1 k.p., umówienie się o wyższe od najniższego wynagrodzenia jest dopuszczalne, gdyż semiimperatywne normy prawa pracy swobodę
tę ograniczają tylko co do minimum świadczeń należnych pracownikowi w ramach stosunku pracy, to należy pamiętać, że autonomia stron umowy w kształtowaniu jej postanowień podlega ochronie jedynie w ramach wartości uznawanych i realizowanych przez system prawa, a strony obowiązuje nie tylko respektowanie własnego interesu jednostkowego, lecz także wzgląd
na interes publiczny. Sam cel zawarcia umowy o pracę w postaci osiągnięcia świadczeń
z ubezpieczenia społecznego nie jest sprzeczny z ustawą, ale nie może to oznaczać akceptacji dla nagannych i nieobojętnych społecznie zachowań oraz korzystania ze świadczeń
z ubezpieczeń społecznych, przy zawarciu umowy o pracę na krótki okres przed zajściem zdarzenia rodzącego uprawnienie do świadczenia i ustalenia wysokiego wynagrodzenia w celu uzyskania świadczeń obliczonych od tej podstawy. Taka umowa o pracę jest nieważna w części ustalającej wygórowane, nieusprawiedliwione rzeczywistymi warunkami świadczenia pracy wynagrodzenie jako sprzeczna z zasadami współżycia społecznego (por. uchwała Sądu Najwyższego z 27.04.2005 r., II UZP 2/05; wyroki Sądu Najwyższego z 18.10.2005 r., II UK 43/05, z 12.02.2009 r., III UK 70/08). Zgodnie bowiem z art. 78 k.p. wynagrodzenie za pracę powinno być tak ustalone, aby odpowiadało w szczególności rodzajowi wykonywanej pracy
i kwalifikacjom wymaganym przy jej wykonywaniu, a także uwzględniało ilość i jakość pracy. W orzecznictwie Sądu Najwyższego wskazuje się, że do oceny ekwiwalentności wynagrodzenia należy stosować wzorzec, który w najbardziej obiektywny sposób pozwoli ustalić poziom wynagrodzenia za pracę o zbliżonym lub takim samym charakterze, który będzie uwzględniał również warunki obrotu i życia społecznego (por. wyrok Sądu Najwyższego
z 23.01.2014r. I UK 302/13). Ocena godziwości wynagrodzenia wymaga uwzględnienia każdego konkretnego przypadku, a zwłaszcza rodzaju, ilości i jakości świadczonej pracy
oraz wymaganych kwalifikacji (zob. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 26.11.1996 r., U 6/96, wyrok Sądu Najwyższego z 16.12.1999 r. I PKN 456/99).

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy sąd przeprowadził postępowanie dowodowe w celu weryfikacji prawidłowości skarżonej decyzji. Wynikiem powyższego było stwierdzenie braku podstaw do obniżenia podstawy wymiaru składek ubezpieczonej K. K. (1), jaka wynikała z porozumienia zmieniającego warunki pracy i płacy zawartego 30 września 2019 r. Sąd nie podzielił stanowiska organu rentowego w zakresie uznania, że podstawa wymiaru składek ubezpieczonej została ustalona wyłącznie w celu umożliwienia uzyskania wyższych świadczeń. Na tle cytowanego wyżej orzecznictwa należy zaznaczyć, że samo zwiększenie wymiaru czasu pracy i podwyższenie wynagrodzenia nie przesądza o naruszeniu zasad współżycia społecznego. Za takim stwierdzeniem nie przemawia również okoliczność zawarcia przez ubezpieczoną aneksu do umowy o pracę w czasie ciąży. Zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem samo zawarcie umowy o pracę w okresie ciąży, nawet gdyby głównym motywem było uzyskanie zasiłku macierzyńskiego bądź też podwyższenie świadczeń związanych z nadchodzącym macierzyństwem i potencjalnym okresem niezdolności do pracy, nie jest naganne ani tym bardziej sprzeczne z prawem; przeciwnie, jest to postępowanie rozsądne i uzasadnione zarówno z osobistego, jak i społecznego punktu widzenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z 6.02.2006 r., III UK 156/05).

Z dokonanych w sprawie ustaleń wynika, że odwołująca od 1 października 2019 r. faktycznie podjęła pracę w wymiarze pełnego etatu i rozpoczęła wykonywanie dodatkowych obowiązków. Okoliczności powyższe wynikały przede wszystkim z przedłożonych już w toku postępowania wyjaśniającego przed organem rentowym dokumentów, zaś w postępowaniu sądowym zostały one potwierdzone przez świadka D. Ż. oraz odwołującą K. K. (1) i A. K. (1). Postępowanie dowodowe pozwoliło na ustalenie różnic w zakresie wykonywanych przez odwołującą obowiązków w czasie wykonywania umowy zlecenia w okresie od lipca do października 2017 r., następnie w wymiarze połowy czasu pracy od listopada 2017 r. do września 2019 r. oraz od 1 października 2019r. w pełnym wymiarze czasu pracy. Świadek i strony zgodnie wskazali, że początkowo ubezpieczona wykonywała obowiązki administracyjno-biurowe, wdrażała się w funkcjonowanie biura, co pozwoliło jej
na wykonywanie obsługi klientów biura w zakresie spraw kadrowych. Zauważyć należy,
że wprawdzie odwołująca do końca września 2019 r. nie wykonywała obowiązków związanych z prowadzeniem księgowości, jednak posiada w tym kierunku wykształcenie, bowiem ukończyła studia magisterskie na kierunku ekonomia ze specjalnością w rachunkowości.
Za naturalne należy więc uznać zarówno dążenie K. K. (1) do rozwoju zawodowego, polegającego na wykonywaniu nowego zakresu obowiązków, jak również działanie pracodawcy polegające na powierzeniu nowych obowiązków dotychczasowemu, doświadczonemu i sprawdzonemu pracownikowi spółki. Zauważyć przy tym należy, że nie można uznać za nieracjonalne działania pracodawcy polegającego na zwiększeniu wymiaru pracy pracownicy w ciąży, skoro z wiarygodnych zeznań płatników składek oraz odwołującej wynikało, że pracodawca nie miał świadomości tego, że 30 września 2019 r. K. K. (1) była w ciąży, a sama odwołująca nie miała co do tego faktu pewności.

Mając na względzie powyższe okoliczności sąd stwierdził, że stanowisko organu rentowego wyrażone w skarżonej decyzji było niezasadne. Uwzględniając całokształt okoliczności faktycznych ustalonych w oparciu o przeprowadzone postępowanie dowodowego sąd nie znalazł podstaw do uznania zmiany wymiaru etatu i wynagrodzenia przysługującego
z umowy o pracę za dokonane w celu uzyskania wyższych świadczeń z ubezpieczenia społecznego, a przez to ustalone z naruszeniem zasad współżycia społecznego. Wobec powyższych ustaleń sąd stwierdził, że odwołanie było zasadne, co skutkowało jego uwzględnieniem i stosowną zmianą skarżonej decyzji, o czym sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł w sentencji wyroku.