Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z 30 czerwca 2020 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że A. P. jako pracownik płatnika składek Ł. K. nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym od 1 marca 2020 r., zarzucając pozorność umowy o pracę. (decyzja w aktach ZUS)

A. P. odwołał się od powyższej decyzji złożyła, wnosząc o jej zmianę poprzez stwierdzenie, że podlega jako pracownik płatnika składek Ł. K. obowiązkowym pracowniczym ubezpieczeniom społecznym od 1 marca 2020 r., a także o zasądzenie kosztów postępowania, w tym zastępstwa procesowego, według norm prawem przepisanych, negując pozorności umowy o pracę. (odwołanie k. 3-6)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko w sprawie. (odpowiedź na odwołanie k. 44-45)

Płatnik składek przyłączył się do odwołania. (e-protokół rozprawy z 4.06.2021 r., zapis: 00:04:39)

Na rozprawie w dniu 20 stycznia 2022 r. – bezpośrednio poprzedzającej wydanie wyroku – pełnomocnik wnioskodawczyni poparł odwołanie i wniósł o zasądzenie kosztów postępowania, zainteresowany płatnik przyłączył się do odwołania, a pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. (e-protokół rozprawy z 20.01.2022 r., zapisy: 00:01:55,00:02:12, 00:02:20, 00:36:08, 00:40:09, 00:47:17)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

A. P. (ur. (...)) legitymuje się wykształceniem wyższym, ukończyła studia magisterskie na Uniwersytecie (...) w Ł. na kierunku socjologia, a także studia podyplomowe m.in. w zakresie zarządzania.

W okresie od 1 lutego 2005 r. do 17 września 2007 r. odwołująca pracowała w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej – Zespole ds. Orzekania o Niepełnosprawności, gdzie prowadziła kancelarię i uczestniczyła w komisjach orzekających o niepełnosprawności, zajmując tam stanowisko pracownika socjalnego.

Od 1 lutego 2005 r. do 29 lutego 2020 r. wnioskodawczyni była pracownikiem Urzędu Marszałkowskiego Województwa (...), zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, gdzie od 16 marca 2011 r. zajmowała stanowisko p.o. Naczelnika Wydziału Monitorowania i Sprawozdawczości ds. Departamentu Europejskiego Funduszu Społecznego, a następnie - Naczelnika tego Wydziału, otrzymując od 1 października 2019 r. miesięcznie wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 5388 zł brutto, dodatek funkcyjny w wysokości 800 zł miesięcznie oraz dodatek za wieloletnią pracę w wysokości 16% wynagrodzenia zasadniczego.

Na opisanym stanowisku A. P. odpowiadała za koordynację pracy zespołu, rozwiązywała konflikty interpersonalne w wydziale, podejmowała kluczowe decyzje dla wydziału, współtworzyła plan pracy dla departamentu oraz wizję i misję (...) poprzez pełnioną funkcję audytora systemu zarządzania jakością, współpracowała z urzędami i instytucjami takimi jak Ministerstwo (...), Ministerstwo Finansów, (...) Urząd Wojewódzki, Wojewódzki Urząd Pracy.

W lutym 2020 r. odwołująca uczestniczyła w Ogólnopolskim Kongresie Menedżerów w (...) zorganizowanym przez (...) Sp. z o.o.

(okoliczności niesporne, a nadto świadectwo pracy k. 9, pismo Urzędu Marszałkowskiego Województwa (...) z 9.10.2019 r. k. 15, akta osobowe wnioskodawczyni z Urzędu Marszałkowskiego, przesłuchanie wnioskodawczyni e-protokół rozprawy z 20.01.2022 r., zapis: 00:13:42-00:25:44 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami e-protokół rozprawy z 22.03.2021 r., zapis: 00:10:03-00:23:58, e-protokół rozprawy z 14.06.2021 r., zapis: 00:05:44-00:11:13, dyplom k. 55 akt ZUS, świadectwo ukończenia studiów podyplomowych k. 54 akt ZUS, certyfikaty i dyplomy ukończonych szkoleń k. 34-53 akt ZUS, zaświadczenia k. 33 akt ZUS, powołania k. 31-32 akt ZUS, zaświadczenie z 15.06.2007 r. w aktach osobowych wnioskodawczyni z Urzędu Marszałkowskiego)

Płatnik składek – Ł. K. prowadzi własną działalność gospodarczą w formie placówki medycznej pod firmą Centrum (...) z siedzibą w Ł.. (okoliczność niesporna)

A. P. nie jest spokrewniona ani z Ł. K., ani z żadną inną osobą zatrudnioną przez zainteresowanego płatnika składek. (okoliczności niesporne)

Płatnik składek postanowił utworzyć w swojej firmie nowe stanowisko pracy menagera medycznego. Decyzja o zatrudnieniu pracownika na tym stanowisku była podyktowana chęcią skupienia się przez niego tylko na praktyce lekarskiej i następującym rozwojem jego firmy - zwiększającą się liczbą pacjentów, zatrudnieniem nowego personelu medycznego i wprowadzeniem nowych usług. Okoliczności te wymagały powierzenia części dotychczas wykonywanych przez niego zadań administracyjnych osobie zatrudnionej na stanowisku menagera medyczny. W 2019 r. dziennie płatnik przyjmował 30 - 40 pacjentów.

Płatnik nie dawał nigdzie ogłoszenia o naborze na to stanowisko, starał się pozyskać pracownika wśród znajomych.

Ł. K. znał wnioskodawczynię, ponieważ w 2018 r. była jego pacjentką.

(przesłuchanie płatnika składek e-protokół rozprawy z 20.01.2022 r., zapis: 00:26:36-00:29:59, 00:35:15 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami e-protokół rozprawy z 22.03.2021 r., zapis: 00:27:11-00:37:42, dane z NFZ k. 171)

Po przeprowadzeniu rozmowy kwalifikacyjnej z A. P. płatnik składek postanowił zatrudnić wnioskodawczynię.

(przesłuchanie wnioskodawczyni e-protokół rozprawy z 20.01.2022 r., zapis: 00:13:42-00:25:44, e-protokół rozprawy z 22.03.2021 r., zapis: 00:10:03-00:23:58, e-protokół rozprawy z 14.06.2021 r., zapis: 00:05:44-00:11:13, przesłuchanie płatnika składek e-prot. z 22.03.2021 r.: 00:27:11-00:37:42 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami e-protokół rozprawy 20.01.2022 r., zapis: 00:26:36-00:29:59, 00:35:15)

Wnioskodawczyni zdecydowała się na pracę u płatnika pomimo zarobków nie wyższych od tych, jakie uzyskiwała w Urzędzie Marszałkowskim, ponieważ dostrzegła w tej pracy szansę na rozwój zawodowy.

(zeznania świadka Z. G. e-protokół rozprawy z 22.03.2021 r., zapis:00:40:34, przesłuchanie wnioskodawczyni e-protokół rozprawy z 20.01.2022 r., zapis: 00:13:42-00:25:44, e-protokół rozprawy z 22.03.2021 r., zapis: 00:10:03-00:23:58, e-protokół rozprawy z 14.06.2021 r., zapis: 00:05:44-00:11:13

W dniu 1 marca 2020 r. A. P. i płatnik składek zawarli umowę o pracę na czas nieokreślony, na podstawie której wnioskodawczyni została zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku menagera medycznego, celem zapewnienia wysokiego poziomu kierowania firmą płatnika, stworzenia odpowiednich mechanizmów motywacyjnych i efektywnego zarządzania dla zapewnienia wzrostu wartości firmy płatnika, za wynagrodzeniem w wysokości 7150 zł brutto miesięcznie. (umowa o pracę k. 11-13)

Umowę tę strony podpisały w siedzibie płatnika. przesłuchanie wnioskodawczyni e-protokół rozprawy z 20.01.2022 r., zapis: 00:13:42-00:25:44, e-protokół rozprawy z 22.03.2021 r., zapis: 00:10:03-00:23:58, e-protokół rozprawy z 14.06.2021 r., zapis: 00:05:44-00:11:13)

W dacie zawarcia tej umowy o pracę wnioskodawczyni posiadała ważne orzeczenie lekarza medycyny pracy z 28 lutego 2020 r. stwierdzające brak przeciwwskazań do zatrudnienia u płatnika na stanowisku menagera medycznego. (orzeczenie k. 67 akt ZUS)

Przed przystąpieniem do pracy (w dniu 2 marca 2020 r.) wnioskodawczyni została przeszkolona przez płatnika w zakresie BHP ogólnie i stanowiskowo. (karta szkolenia wstępnego w zakresie BHP k. 66 akt ZUS)

Wnioskodawczyni nie przeszła przed przystąpieniem do pracy u płatnika szkolenia przeciwpożarowego, które uzupełniła dopiero w dniu 2 lipca 2020 r. (oświadczenie ze szkolenia ppoż. z 2.07.2020 r. w aktach osobowych, przesłuchanie wnioskodawczyni e-protokół rozprawy z 20.01.2022 r., zapis: 00:13:42-00:25:44, e-protokół rozprawy z 22.03.2021 r., zapis: 00:10:03-00:23:58, e-protokół rozprawy z 14.06.2021 r., zapis: 00:05:44-00:11:13)

Do zadań wnioskodawczyni na stanowisku menagera medycznego w firmie płatnika należało: tworzenie wizji i misji Centrum (...), Centrum (...) oraz (...), kreowanie, wdrażanie i kontrolowanie strategii firmy, kontrola wykonalności bieżących celów, podejmowanie decyzji kluczowych dla rozwoju przedsiębiorstwa, nadzór nad pracownikami, pomoc w rozwiązywaniu konfliktów pracowniczych, nadzór nad procesami związanymi z obsługą klienta i współpraca z pracownikami niezbędna dla obsługi klienta (w oparciu o ścieżkę pacjenta), doradztwo dla pacjentów i ich rodzin w sprawach związanych z organizacją leczenia (pacjenci nowi + key accounts), formalizacja współpracy i bieżący nadzór nad pracą lekarzy i innych specjalistów zewnętrznych , bieżąca współpraca z dostawcami zewnętrznymi (dostawcy mediów i innych usług niezbędnych dla funkcjonowania podmiotu medycznego), współpraca z urzędami i instytucjami kontrolującymi działalność ośrodka, zarządzanie zakupami i zapasami, nadzór nad dokumentacją niezbędną do prawidłowego funkcjonowania podmiotu leczniczego, inne zadania o charakterze administracyjnym, określone przez właściciela, bieżące działanie PR służące informowaniu o tym, co aktualnie dzieje się w firmie, może to być np. uzupełnienie oferty na nowe produkty, rozszerzenie działalności firmy, czy wyjście na nowe rynki, w ramach działań PR prowadzenie profili i kanałów w mediach społecznościowych typu FB, T., I., L., Y. . (pisemny zakres obowiązków k. 14)

Wnioskodawczyni jest jedyną osobą zatrudnioną przez płatnika na podstawie umowy o pracę. Pozostałe 5 osób w spornym okresie płatnik zatrudniał na podstawie umów zlecenia, a wynagrodzenia tych osób zależały od ilości przepracowanych w miesiącu godzin i kształtowane były stawką godzinową 40 zł netto za godzinę. Poza tym płatnik zawarł z 2 osobami umowy o świadczenie usług medycznych, które otrzymywały 200 zł netto za jedną konsultację medyczną. Członkowie personelu medycznego płatnika składek pracowali wówczas także w innych placówkach medycznych. ( okoliczności niesporne, a nadto: zestawienie osób zatrudnionych u płatnika k. 68, 210-211, pismo z (...) im. K. w Ł. k. 207, pismo K. C. (1) k. 179, pismo E. S. k. 182, pismo płatnika k. 209, pismo z Przychodni (...) k. 219, pismo Przychodni (...) k. 221, pismo z Centrum Medycznego (...) k. 223, pismo P. H. k. 263, pismo K. C. (2) k. 277)

Płatnik składek nie upoważnił wnioskodawczyni do podpisywania dokumentów dotyczących jego firmy. (okoliczność niesporna)

W okresie od 2 do 12 marca 2020 r. A. P. wykonywała pracę na rzecz płatnika – codziennie od poniedziałku do piątku. Jeżeli z uwagi na bieżącą potrzebę pracodawcy zdarzyła się sytuacja, że odwołująca wykonywała pracę po godzinie 17:00 wówczas godziny pracy ubezpieczonej były tak przesunięte, aby nie przekraczały 8-godzinnego dnia pracy. Placówka płatnika jest czynna w poniedziałki i czwartki od 14:00 do 19:00, natomiast we wtorki i piątki od 8:00 do 16:00. W te dni wnioskodawczyni świadczyła pracę w placówce medycznej płatnika - w poniedziałki i czwartki w godzinach od 9.00 do 17.00, a we wtorki i piątki do zamknięcia placówki, tj. do godz. 16.00.

W spornym okresie wnioskodawczyni miała udostępniony w placówce płatnika własny gabinet. W środy placówka medyczna płatnika jest nieczynna i tego dnia tygodnia wnioskodawczyni świadczyła dla płatnika pracę zdalnie.

W placówce medycznej płatnika są dwa gabinety lekarskie: Ł. K. oraz drugiego lekarza neurologa - K. C. (1). Płatnik składek pracuje w poniedziałki i czwartki od godz. 14.00 do 19.00, a we wtorki i w piątki od godz. 8.00 do 16.00. Lekarz K. C. (1) pracuje u płatnika w czwartki, choć nie we wszystkie, w godzinach od 15:30 do 19:30. Na umowy zlecenia są zatrudnione 3 pielęgniarki. W gabinecie pracuje również osteopata we wtorki od 10:00 do 15:00.

Płatnik ponadto pracuje w W. w (...) i wykonuje tę pracę sporadycznie w środy. Poza tym płatnik publikuje na YouTube i na F. filmy edukacyjne.

Praca wnioskodawczyni u płatnika na stanowisku menagera medycznego polegała przede wszystkim na wykonywaniu czynności administracyjnych, a w szczególności na koordynowaniu pracy zespołu zatrudnionych w placówce osób, planowaniu grafików zarówno dla pacjentów i jak personelu, zarządzaniu zasobami.

A. P. była odpowiedzialna za wyposażenie gabinetów zabiegowych, a także za utrzymywanie kontaktu z podwykonawcami oraz zajmowała się czynnościami marketingowymi mającymi na celu pozyskanie nowych pacjentów i zainteresowaniu ich usługami płatnika.

Płatnik składek uprzedził zatrudnione w jego placówce pielęgniarki o tym, że zatrudnił pracownika na stanowisku menagera medycznego i że w razie potrzeby zmiany w grafiku powinny w tym celu skontaktować się z A. P..

W zakresie ustalania grafiku i umawiania pacjentów odwołującej podlegały u płatnika 4 osoby: 3 pielęgniarki i lekarz neurolog K. C. (1).

Na jednym z dyżurów wnioskodawczyni przekazała ustnie pielęgniarce E. J. zatrudnionej u płatnika kiedy będzie jej dyżur zgodnie z ułożonym przez skarżącą grafikiem, a także przekazała jej informację o tym jakie zostaną wdrożone procedury dla pielęgniarek u płatnika.

W sprawie grafiku pracy odwołująca rozmawiała także z pielęgniarką E. S.. Układała także grafik dla położnej P. H..

Odwołująca przygotowywała pacjentów i otwierała gabinet lekarza neurologa K. C. (1) w dni, w które ta lekarka przyjmowała pacjentów w placówce płatnika.

Wnioskodawczyni rozmawiała z pacjentami płatnika na temat ankiet o stanie zdrowia, które wypełniali po przyjściu do placówki, a ponadto zdarzało się, że wyznaczała termin kolejnej wizyty.

A. P. prowadziła też rozmowy telefoniczne z pacjentami oraz korespondencję mailową z kontrahentami płatnika i z pacjentami.

Do 12 marca 2020 r. wnioskodawczyni nie zdążyła zająć się mediami społecznościowymi płatnika składek.

(zeznania świadka E. J. e-protokół rozprawy z 22.03.2021 r., zapis: 00:43:35-00:53:48, zeznania świadka E. S. e-protokół rozprawy z 22.03.2021 r., zapis: 00:55:35-01:03:03, zeznania świadka K. C. (1) e-protokół rozprawy z 22.03.2021 r., zapis: 01:06:01, zeznania świadka P. H. e-protokół rozprawy z 22.03.2021 r., zapis: 01:20:41-01:30:10, wydruki ze strony F.’a k. 284-304, wydruk korespondencji mailowej k. 21-42,przesłuchanie wnioskodawczyni e-protokół rozprawy z 20.01.2022 r., zapis: 00:13:42-00:25:44, e-protokół rozprawy z 22.03.2021 r., zapis: 00:10:03-00:23:58, e-protokół rozprawy z 14.06.2021 r., zapis: 00:05:44-00:11:13, przesłuchanie płatnika składek e-protokół rozprawy z 20.01.2022 r., zapis: 00:26:36-00:29:59, 00:35:15, z 22.03.2021 r., zapis: 00:27:11-00:37:42)

Zdarzało się, że w badanym okresie zatrudnienia w godzinach pracy wnioskodawczyni za zgodą płatnika wychodziła, aby kupić sobie lub płatnikowi coś do zjedzenia w sklepie spożywczym, bądź kupić w R. płyn do dezynfekcji, czy dorobić w Castoramie klucze do szafki w gabinecie w placówce medycznej płatnika, albo odebrać zamówione przez płatnika leki w aptece. Jeśli wnioskodawczyni dokonała zapłaty za zamówienie płatnika z własnych środków - wówczas przedstawiała płatnikowi rachunek, na podstawie którego pracodawca zwracał pieniądze odwołującej. Nie zdarzyło się, aby wnioskodawczyni opuściła miejsce pracy bez wiedzy płatnika. Wnioskodawczyni nie odnotowywała w listach obecności wyjść prywatnych i służbowych. Płatnik składek nie wymagał od odwołującej by takie wyjścia wpisywała. (potwierdzenia transakcji kartą k. 146-168, zaświadczenia k. 188-189, pismo wnioskodawczyni do (...) k. 272, zaświadczenie k. 273, przesłuchanie wnioskodawczyni e-protokół rozprawy z 20.01.2022 r., zapis: 00:13:42-00:25:44, e-protokół rozprawy z 22.03.2021 r., zapis: 00:10:03-00:23:58, e-protokół rozprawy z 14.06.2021 r., zapis: 00:05:44-00:11:13, przesłuchanie płatnika składek e-protokół rozprawy z 20.01.2022 r., zapis: 00:26:36-00:29:59, 00:35:15, z 22.03.2021 r., zapis: 00:27:11-00:37:42)

W dniu 9 marca 2020 r. płatnik składek dokonał zgłoszenia wnioskodawczyni do pracowniczych ubezpieczeń społecznych z datą od 1marca 2020 r. (okoliczność niesporna)

Odwołująca była nieobecna w pracy u płatnika z przyczyn usprawiedliwionych z powodu przebywania na zasiłku opiekuńczym od 12 marca 2020 r. do 28 czerwca 2020 r. Wnioskodawczyni korzystała w tym czasie z zasiłku w związku z opieką nad dzieckiem w okresie pandemii C.-19 ze względu na to, że zostały zamknięte placówki oświatowe w tym żłobki, przedszkola i szkoły. (okoliczność niesporna)

W dniu 13 marca 2020 r. wnioskodawczyni przesłała płatnikowi wyniki wykonanej przez nią pracy. W okresie zasiłku opiekuńczego ubezpieczona kontaktowała się z pracodawcą, ale nie dokonywał żadnych czynności pracowniczych. (przesłuchanie wnioskodawczyni e-protokół rozprawy z 20.01.2022 r., zapis: 00:13:42-00:25:44, e-protokół rozprawy z 22.03.2021 r., zapis: 00:10:03-00:23:58, e-protokół rozprawy z 14.06.2021 r., zapis: 00:05:44-00:11:13)

W okresie usprawiedliwionej nieobecności w pracy wnioskodawczyni Ł. K. nie zatrudnił nikogo na zastępstwo, sam wykonywał wtedy jej obowiązki. (przesłuchanie płatnika składek e-protokół rozprawy z 20.01.2022 r., zapis: 00:26:36-00:29:59, 00:35:15, z 22.03.2021 r., zapis: 00:27:11-00:37:42)

Płatnik składek utworzył dla wnioskodawczyni akta osobowe, prowadził listy obecności oraz listy płac. (okoliczności niesporne, a nadto załączone akta osobowe, listy obecności k. 16-18, listy płac k. 62 akt ZUS)

Płatnik składek wypłacał wnioskodawczyni wynagrodzenie drogą przelewu na rachunek bankowy. (potwierdzenie przelewu k. 63 akt ZUS, historia rachunku k. 96-105)

Wnioskodawczyni przed zatrudnieniem u płatnika przebywała na długotrwałym zwolnieniu lekarskim od 15 października 2019 r. do 23 stycznia 2020 r. oraz od 12 do 19 lutego 2020 r., a w okresie zatrudnienia u zainteresowanego płatnika przebywała na zwolnieniu lekarskim od 1 do 10 grudnia 2020 r. i 16 kwietnia 2021 r. (zestawienie świadczeń ubezpieczonego k. 125)

W 2019 r. firma płatnika uzyskała przychód w wysokości 434.282,50 zł i poniosła wydatki w wysokości 144.051,24 zł, zaś w 2020 r. od stycznia do września przychód wyniósł 296.810 zł, a wydatki 100.852,84 zł. (zapisy w buforze k. 66-67)

Płatnik składek uzyskał zwolnienie z obowiązku opłacania składek w okresie kwiecień – maj 2020 r. (okoliczność niesporna, a nadto pismo ZUS k. 213)

Wnioskodawczyni i płatnik zawarli w dn. 20 sierpnia 2020 r. porozumienie o obniżeniu wymiaru czasu pracy odwołującej w okresie od 1 sierpnia 2020 r. do 31 października 2020 r., wymiaru czasu pracy o 20% i w konsekwencji obniżenie proporcjonalnie wynagrodzenia. (okoliczność niesporna, a nadto porozumienie k. 214)

Wnioskodawczyni nadal jest pracownikiem płatnika składek. (okoliczność niesporna)

W styczniu 2022 r. płatnik składek powierzył prowadzenie jego mediów społecznościowych zewnętrznej firmie i w związku z tym obniżył wynagrodzenie wnioskodawczyni od 1 stycznia 2022 r. do kwoty 5.532 zł. (przesłuchanie wnioskodawczyni e-protokół rozprawy z 20.01.2022 r., zapis: 00:13:42-00:25:44, e-protokół rozprawy z 22.03.2021 r., zapis: 00:10:03-00:23:58, e-protokół rozprawy z 14.06.2021 r., zapis: 00:05:44-00:11:13, przesłuchanie płatnika składek e-protokół rozprawy z 20.01.2022 r., zapis: 00:26:36-00:29:59, 00:35:15, z 22.03.2021 r., zapis: 00:27:11-00:37:42)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych dokumentów, których autentyczności nie kwestionowała żadna ze stron postępowania, a i Sąd nie znalazł przyczyn by czynić to z urzędu, a ponadto na podstawie zeznań świadków, wnioskodawczyni i płatnika składek, uznając, że dowody te korelują ze sobą, tworząc logiczną, spójną całość.

Sąd uznał, że zeznania wnioskodawczyni i płatnika są wiarygodne, szczere i nie noszą znamion konfabulacji, albowiem były one konsekwentne, logiczne, a nadto wszystkie osoby zatrudnione u płatnika, które złożyły zeznania w charakterze świadków potwierdziły, że widzieli wnioskodawczynię w placówce medycznej płatnika, że odwołująca miała swój gabinet, w którym wykonywała pracę oraz że przy okazji wykonywania własnych obowiązków mieli styczność z odwołującą, która faktycznie wykonywała rodzajowo umówioną pracę, m.in. zeznali, że: zajmowała się sprawami grafików dla personelu medycznego, odbierała telefony do placówki, rozmawiała z pacjentami i zajmowała się wyznaczaniem kolejnych wizyt.

Dodać należy, że ZUS nie podważył wartości dowodowej zeznań świadków, którzy w sposób logiczny i spójny wyjaśnili na czym polegały ich kontakty w pracy z wnioskodawczynią w badanym okresie, a Sąd uznał, że zeznania te są koherentne i stanowią w pełni wartościowy materiał dowodowy.

Poza tym Sąd uznał, że wnioskodawczyni nie mogłaby mieć tak szczegółowej wiedzy na temat organizacji i funkcjonowania placówki płatnika o jakiej zeznała, gdyby faktycznie nie przystąpiła do wykonywania pracy na jego rzecz.

Zarówno płatnik, jak i ubezpieczona logicznie i przekonująco wyjaśnili jakimi motywami kierowali się podejmując decyzję o zawarciu spornej umowy o pracę. Wersję wnioskodawczyni potwierdził świadek Z. G., który zeznał, że odwołująca zamierzała zmienić pracę licząc na rozwój zawodowy. Świadek ten jest obcy dla stron postępowania i nie miał żadnego interesu, aby składać korzystne dla którejś z nich zeznania.

Z dostępnych dokumentów wynika przy tym, że nie było żadnych przeszkód natury medycznej do podjęcia przez skarżącą pracy u płatnika, albowiem posiadała stosowne orzeczenie lekarza medycyny pracy.

Sąd dostrzega, że wnioskodawczyni nie została przeszkolona przed przystąpieniem do wykonywania pracy u płatnika w zakresie ppoż. oraz, że płatnik składek zgłosił wnioskodawczynię po upływie ustawowego terminu do ubezpieczeń społecznych, jednakże tego typu uchybienia leżące po stronie pracodawcy nie mogą w żadnym razie obciążać pracownika i stanowić podstawy do wyciągania wobec niego jakichkolwiek negatywnych konsekwencji – zwłaszcza, że z pozostałych wiarygodnych dowodów wynika, że wnioskodawczyni przystąpiła do wykonywania badanej umowy, świadczyła rodzajowo umówioną pracę, a płatnik przyjmował świadczenie ubezpieczonej i wypłacił za nie wynagrodzenie. Zdaniem Sądu strona odwołująca udowodniła, że umowa była realizowana, co wyklucza jej pozorność.

Co się tyczy kwestii dokonywania w godzinach pracy zakupów przez skarżącą to została ona wystarczająco wyjaśniona, albowiem płatnik i wnioskodawczyni zgodnie przyznali, że zdarzało się, iż za zgodą płatnika odwołująca w godzinach pracy wychodziła zrobić zakupy spożywcze dla siebie lub płatnika, albo inne związane ze sprawami placówki medycznej, a także, że skarżąca korzystała wtedy z karty płatniczej mBanku oraz, że nie odnotowywała takich wyjść, ponieważ nie miała takiego obowiązku. Ani wnioskodawczyni, ani płatnik tego nie negowali, a jedynie podkreślali, że zawsze odbywało się to za wiedzą i zgodą pracodawcy.

Należy mieć na uwadze, że wnioskodawczyni została zatrudniona na stanowisku menagera, które charakteryzuje się pewnym stopniem swobody i z racji powierzonych jej obowiązków ubezpieczona nie musiała być stale na terenie placówki medycznej płatnika, tym bardziej, że była też odpowiedzialna za zaopatrzenie i do jej obowiązków należało też wykonywanie innych poleceń płatnika. Opuszczenie miejsca pracy przez wnioskodawczynię, aby dorobić klucz do szafki w gabinecie, czy odebranie zamówionych przez płatnika leków w aptece, a nawet grzecznościowe wyjście po jedzenie dla płatnika czy za zgodą pracodawcy dla samej siebie- nie świadczy w żaden sposób o pozorności umowy.

W tym stanie rzeczy Sąd postanowił na podstawie art. 235 ²§ 1 pkt 2 i 5 k.p.c. pominąć zgłoszony przez pełnomocnika ZUS wniosek dowodowy o zobowiązanie wnioskodawczyni do udzielenia sądowi upoważnienia celem wystąpienia przez Sąd do mBanku o udzielenie informacji w zakresie transakcji dokonywanych przez wnioskodawczynię z użyciem kart i innych form bezpośredniej zapłaty w spornym okresie, albowiem dotychczas zgromadzony materiał dowodowy jest wystarczający do rozstrzygnięcia sprawy, zwłaszcza, że zostały już złożone dokumenty potwierdzające, że wnioskodawczyni korzystała z karty mBanku a nadto strony spornej umowy przyznały, że wnioskodawczyni w godzinach pracy za zgodą pracodawcy wychodziła z pracy, a zatem dalsze prowadzenie postępowania dowodowego we wnioskowanym zakresie co do udowodnionych już okoliczności, skutkowałoby jedynie zbędnym wydłużeniem procesu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie jest zasadne i skutkuje zmianą zaskarżonej decyzji.

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 pkt 1 i art. 13 ust. 1 ustawy z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U.2021 r., poz. 423) obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym podlegają osoby fizyczne, będące pracownikami, od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku.

Oznacza to, że warunkiem podlegania ubezpieczeniom społecznym jest posiadanie statusu pracownika w rozumieniu art. 8 ust. 1 omawianej ustawy, który to przepis stanowi, że za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy. W konsekwencji powyższego, decydujące znaczenie dla powstania stosunku ubezpieczeniowego ma uprzednie istnienie stosunku pracy.

W świetle art. 22 § 1 k.p. przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem a pracodawca do zatrudnienia pracownika za wynagrodzeniem.

Na tle cytowanego przepisu zarówno w doktrynie jak i w orzecznictwie określone zostały konstytutywne cechy stosunku pracy, odróżniające go od innych stosunków prawnych. Należą do nich: dobrowolność, osobiste świadczenie pracy w sposób ciągły, podporządkowanie, wykonywanie pracy na rzecz pracodawcy ponoszącego ryzyko związane z zatrudnieniem i odpłatny charakter zatrudnienia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 października 2006 roku, I PK 110/06, Lex nr 207175).

W okolicznościach faktycznych niniejszej sprawy organ rentowy podnosił, iż zakwestionowana umowa o pracę zawarta została między stronami dla pozoru, w celu skonstruowania okoliczności świadczących o istnieniu stosunku pracy pomiędzy płatnikiem i ubezpieczoną.

Stanowisko to nie znajduje żadnego oparcia w dowodach zebranych w sprawie.

W ocenie Sądu, brak podstaw do ustalenia, że zawarta przez strony umowa o pracę miała charakter pozorny orazże czynność ta została dokonana w celu obejścia prawa.

Zgodnie z treścią art. 83 k.c. w związku z art. 300 k.p. nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Złożenie oświadczenia woli dla pozoru oznacza, że osoba oświadczająca wolę nie chce, aby powstały skutki prawne, jakie zwykle prawo łączy ze składanym przez nią oświadczeniem. Inaczej mówiąc strony niejako udają, że dokonują jakiejś czynności prawnej np. zawierają umowę o pracę. Pozorność jest zatem wadą oświadczenia woli polegającą na świadomej, a przy tym ujawnionej wobec adresata i przez niego aprobowanej, niezgodności pomiędzy treścią złożonego oświadczenia woli, dostępną dla innych uczestników obrotu, a rzeczywistą wolą osoby składającej to oświadczenie. Pozorne oświadczenie woli ma miejsce wówczas gdy jest skierowane do adresata. Wada tego oświadczenia polega na niezgodności między aktem woli a jej przejawem na zewnątrz (art. 83 § 1 kodeksu cywilnego).

Podleganie pracowniczym ubezpieczeniom społecznym jest uwarunkowane nie tyle opłacaniem składek ubezpieczeniowych, ale legitymowaniem się statusem pracownika rzeczywiście świadczącego pracę w ramach ważnego stosunku pracy. Podkreślenia w tym miejscu wymaga, na co Sąd Najwyższy wielokrotnie zwracał uwagę, że nie skutkuje w sferze prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego taka umowa o pracę, która nie wiąże się z wykonywaniem tej umowy, a zgłoszenie do ubezpieczenia następuje tylko pod pozorem istnienia tytułu ubezpieczenia w postaci zatrudnienia. Chodzi tu zatem o "fikcyjne" zawarcie umowy, gdzie następuje zgłoszenie do ubezpieczenia społecznego jako pracownika osoby, która w rzeczywistości pracy nie świadczyła (por. wyroki SN z 16 marca 1999 r. II UKN 512/98, OSNAPiUS rok 2000, Nr. 9, poz. 36; z 28 lutego 2001 r. II UKN 244/00, OSNAPiUS rok 2002, Nr. 20, poz. 496; z 17 grudnia 1996 r. II UKN 32/96, OSNAPiUS rok 1997, Nr. 15, poz. 275; z 4 sierpnia 2005 r. II UK 320/04,OSNAPiUS rok 2006, Nr. 7-8, poz. 122; z 4 sierpnia 2005 r. II UK 320/04, OSNAPiUS rok 2006, Nr. 7-8, poz. 122; z 25 stycznia 2005 r. II UK 141/04, OSNAPiUS rok 2005, Nr. 15, poz. 235, str. 712).

Tytułem do ubezpieczenia, z którym przepisy prawa ubezpieczeń społecznych łączą podleganie ubezpieczeniu i prawo do świadczeń, miało być w przedmiotowej sprawie zatrudnienie, jako wykonywanie pracy w ramach stosunku pracy. Nie jest istotne przy tym, czy strony miały realny zamiar zobowiązania się – przez pracownika do wykonywania pracy, a przez pracodawcę do przyjmowania tego świadczenia i wypłacania wynagrodzenia, lecz to czy zamiar taki został w rzeczywistości zrealizowany.

Pozorność wyraża się w braku zamiaru wywołania skutków prawnych i jednoczesnym zamiarze stworzenia okoliczności mających na celu zmylenie osób trzecich. Istotne znaczenie ma niezgodność między aktem woli a jego uzewnętrznieniem. Założeniem unormowania jest zgoda drugiej osoby na złożenie oświadczenia woli dla pozoru.

W niniejszej sprawie stosunek prawny, w ramach którego wnioskodawczyni świadczyła pracę na rzecz płatnika składek na stanowisku menagera medycznego, spełnia cechy stosunku pracy określone w powołanym wyżej przepisie art. 22 § 1 k.p.

Wnioskodawczyni w świetle całokształtu dowodów zgromadzonych w sprawie podjęła pracę u płatnika zgodnie z badaną umową i rzeczywiście wykonywała umówioną rodzajowo pracę na stanowisku menagera medycznego w spornym okresie - do czasu konieczności skorzystania z zasiłku opiekuńczego ze względu na konieczność zapewnienia opieki dziecku, na którym przebywała od 12 marca 2020 r. do 28 czerwca 2020 r., a po jego zakończeniu powróciła do pracy u płatnika.

Przesłuchani w sprawie wnioskodawczyni, płatnik składek oraz świadkowie zeznali, że ubezpieczona rzeczywiście wykonywała w badanym okresie umówioną pracę. Zdaniem Sądu brak podstaw do kwestionowania zeznań świadków w zakresie w jakim potwierdzili wykonywanie pracy przez wnioskodawczynię, albowiem opisali w jakich okolicznościach służbowych zetknęli się z wnioskodawczynią i na czym konkretnie polegała jej praca, a nadto świadkowie byli osobami obcymi w stosunku do stron, a zatem nie mieli żadnego interesu, aby składać zeznania korzystne dla jednej z nich. Trzeba też podkreślić, że wartości dowodowej zeznań przesłuchanych świadków nie podważał w toku niniejszego postępowania organ rentowy. Nie można zatem przyjąć pozorności oświadczeń woli o zawarciu umowy o pracę, jeżeli pracownik podjął pracę i ją wykonywał, a pracodawca tę pracę przyjmował (por. wyrok SN z 12 lipca 2012 r., II UK 14/12, LEX nr 1216864; wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 16 kwietnia 2013 r., III APa 4/13, LEX nr 1313346).

O prawdziwości zatrudnienia skarżącej u płatnika i rzeczywistej potrzebie stworzenia stanowiska menagera medycznego w placówce medycznej zainteresowanego, świadczy to, że strony nadal pozostają w stosunku pracy.

Sąd nie ma żadnych wątpliwości, że wnioskodawczyni posiadała odpowiednie kompetencje do wykonywania u płatnika pracy na stanowisku menagera medycznego, albowiem potwierdzają to dokumenty zalegające w załączonych aktach osobowych skarżącej z okresu zatrudnienia w Urzędzie Marszałkowskim oraz załączone do akt ZUS-owskich liczne certyfikaty i dyplomy, z których wynika, że odwołująca posiada zarówno odpowiednie wykształcenie, jak również wieloletnie doświadczenie zawodowe, jako osoba kierująca i organizująca pracę zespołu pracowników, które predysponowały ją do należytego wykonywania zleconych jej obowiązków u płatnika.

Należy wziąć pod uwagę, że płatnik składek jest lekarzem prowadzącym praktykę, który dziennie ma kilkudziesięciu pacjentów, a oprócz tego wykonuje swój zawód także w W., więc zlecenie czynności administracyjnych i menagerskich w jego placówce wnioskodawczyni, która jest osobą posiadającą odpowiednie umiejętności i doświadczenie zawodowe w kierowaniu ludźmi i w kontaktach z rozmaitymi urzędami, było racjonalną decyzją przedsiębiorcy dbającego w należyty sposób o rozwój własnej firmy oraz własną karierę lekarską.

Podkreślić należy, że w dacie zawierania umowy o pracę wnioskodawczyni była zdolna do wykonywania pracy co potwierdza orzeczenie lekarza medycyny pracy z 28 lutego 2020 r.

Kwestia przebywania przez wnioskodawczynię na zasiłku opiekuńczym od 12 marca 2020 r. do 28 czerwca 2020 r. w związku z koniecznością sprawowania opieki nad dzieckiem w okresie pandemii C.-19 nie może skutkować automatycznie przyjęciem, że zatrudnienie u płatnika składek było fikcyjne.

Zdaniem Sądu należy wziąć pod uwagę, że skarżąca znalazła się, jak wiele innych osób w Polsce, w specyficznej i całkowicie od niej niezależnej sytuacji, kiedy przedszkola przestały normalnie funkcjonować, a odwołująca nie należała do preferowanej grupy zawodowej do przyjęcia jej dziecka do takiej placówki. Zawierając przedmiotową umowę o pracę strony nie mogły przewidzieć tego, że w dniu 20 marca 2020 r. zostanie wprowadzony w Polsce stan epidemii i w związku z tym zostaną zamknięte żłobki i przedszkola, przez co odwołująca nie będzie mogła świadczyć pracy. W tym czasie zresztą wystarczyło, że wobec zamknięcia przedszkola pracownik oświadczył pracodawcy, że chce skorzystać z zasiłku opiekuńczego w związku z koniecznością zapewnienia opieki nad dzieckiem do lat 9. Skorzystanie z tego uprawnienia przez skarżącą absolutnie samo z siebie nie może prowadzić do tak drastycznego dla ubezpieczonej skutku, jak uznanie, że jej zatrudnienie było pozorne. Gdyby nie sytuacja nadzwyczajna zaistniała w Polsce, której ubezpieczona nie mogła przewidzieć, mogłaby w dalszym ciągu świadczyć pracę na rzecz płatnika składek.

Ubezpieczona dopełniła wszelkich formalności związanych z nawiązaniem stosunku pracy, albowiem wzięła udział w postępowaniu rekrutacyjnym, a po pomyślnie odbytej rozmowie kwalifikacyjnej, stawiła się na podpisanie umowy, dostarczyła także orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do podjęcia pracy na stanowisku wskazanym w umowie o pracę oraz odbyła szkolenie z zakresu bhp i do 12 marca 2020 r. świadczyła pracę.

Mając na uwadze powyższe okoliczności, trudno jest zatem przyjąć, aby odwołująca nie kierowała się zamiarem rzeczywistego podjęcia zatrudnienia i świadczenia pracy w oparciu o nawiązany stosunek pracowniczy.

W świetle poczynionych w sprawie ustaleń nie można zatem uznać, że umowa o pracę została zawarta jedynie dla pozoru celem uzyskania ochrony ubezpieczeniowej i świadczeń z ubezpieczenia społecznego i jako taka jest nieważna. Należy mieć również na uwadze, że świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, które obejmują m.in. zasiłek opiekuńczy, mają na celu pokrycie szkody spowodowanej zajściem danego rodzaju ryzyka, tj. określonej sytuacji życiowej, z której wystąpieniem wiąże się opłacanie składki (por. wyrok TK z dnia 6 marca 2007 r., P 45/06, OTK-A 2007, Nr 3, poz. 22).

Treścią tego ryzyka jest ochrona sytuacji polegających na zapewnieniu opieki dziecku. Celem ogólnym zasiłków wypłacanych okresowo jest zastąpienie pracownikowi wynagrodzenia, którego nie może uzyskać z powodu niemożności świadczenia pracy (W. Musialski, Prawo socjalne, Warszawa 2006, s. 115).

Odwołująca nie przystąpiła do pracy od 12 marca 2020 r. tylko i wyłącznie z przyczyn obiektywnych, z powodu konieczności zapewnienia dziecku niezbędnej opieki, a tego rodzaju okoliczność nie niweczy skutku zgodnych oświadczeń stron umowy o pracę w postaci nawiązania stosunku pracy. Niewątpliwie też zamknięcie placówek oświatowych stanowiło wyłączną przyczynę niemożności dalszej okresowej realizacji umowy. Jednocześnie po zakończeniu pobierania zasiłku opiekuńczego, odwołująca wróciła do pracy i dalej ją świadczyła, a obecnie strony spornej umowy wciąż pozostają w stosunku pracy.

Zaakcentować przy tym należy, że przepisy z zakresu ubezpieczeń społecznych nie uzależniają skuteczności nawiązania stosunku pracowniczego od czasookresu trwania konkretnej umowy, a także od długości wcześniej przysługującej ochrony ubezpieczeniowej. Z tego wynika, że nagłe przerwanie relacji z pracodawcą bądź nieprzystąpienie do realizacji umowy o pracę w ustalonym czasie z powodu pogorszenia stanu zdrowia pracownika, nie może wpływać negatywnie na powstały stosunek ubezpieczenia społecznego i skutki z niego wynikające. Dla powstania wskazanych skutków konieczne jest bowiem skuteczne nawiązanie umowy o pracę. Skutku takiego nie rodzi zawarcie przez strony umowy o pracę bez woli jej realizacji, nawet jeżeli strony podejmują jakieś czynności, które mają na zewnątrz pozorować realizację umowy (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 15 maja 2014r., III AUa 826/13).

Organ rentowy nie przedstawił skutecznie żadnego dowodu przeciwnego, zmierzającego do wykazania, że ubezpieczona nie podjęła i nie wykonywała pracy u płatnika składek, a zatem uznać należy, że zarzut pozorności umowy o pracę okazał się bezzasadny.

W zasadzie pozwany skoncentrował przeważającą aktywność procesową na wykazaniu, że ubezpieczona w godzinach pracy dokonywała zakupów za pomocą karty płatniczej.

O ile z załączonego zaświadczenia z (...) wynika, że wnioskodawczyni takich czynności nie robiła, ale jej mąż, o tyle ze złożonych dokumentów z mBnaku wynika, że zdarzały się takie sytuacje. Sąd zważył jednak, że strony spornej umowy przyznały, że wnioskodawczyni za zgodą pracodawcy w godzinach pracy dokonywała prywatnych lub służbowych zakupów płacąc kartą mBanku, ale jednocześnie konsekwentnie zeznały, że zawsze wyjście w godzinach pracy odbywało się za zgodą i wiedzą pracodawcy.

Sąd miał także na uwadze, że strony potwierdziły, że gdy w środę placówka medyczna płatnika była nieczynna wnioskodawczyni świadczyła pracę zdalnie.

Badając tę okoliczność Sąd zważył, że zgodnie z treścią art. 128 § 1 k.p., czasem pracy jest czas, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy. Oznacza to, iż na ogólnych zasadach kodeksowych możliwym jest poszerzenie miejsca pracy pracownika również ponad siedzibę pracodawcy, a więc – co najczęściej może mieć miejsce - o miejsce zamieszkania. W odniesieniu do pracy zdalnej dotyczy to sytuacji, gdy miejscem świadczenia pracy przez pracownika może być zarówno zakład pracy jak i każde inne miejsce wskazane przez pracodawcę. Jednocześnie powszechnie obowiązujące przepisy zezwalają na to, by praca w domu mogła być wykonywana w warunkach innych niż spełniających kryteria telepracy, a więc jako praca domowa, nie telepracownicza, nazywana również powszechnie „home office”. Istotne jest jednak, iż taka praca nie może przejawiać nadto „regularnego” charakteru. W przeciwnym bowiem wypadku, niejako nachodzić będzie na warunki telepracy, co powodowałoby, iż ostatecznie zastosowywanie znalazłyby odpowiednie dla telepracy przepisy. Aby nazwać dany stosunek „telepracą”, spełniać on musi łącznie następujące warunki: pracownik musi wykonywać powierzone zadania regularnie poza zakładem pracy, a z ich wykonania rozliczać się z pracodawcą za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Decyzja o tym, że praca ma być świadczona w systemie telepracy może zostać podjęta przez strony przy zawieraniu umowy o pracę albo już w trakcie trwania zatrudnienia. Telepraca nie jest przy tym żadnym odrębnym czy szczególnym rodzajem stosunku pracy, a umowa o telepracę nie stanowi żadnego odrębnego rodzaju umowy o pracę. Jest to jedynie regulacja szczególnej formy wykonywania (świadczenia) pracy.

W realiach niniejszej sprawy Sąd uznał, że powierzone wnioskodawczyni stanowisko menagera medycznego i łączące się z nim obowiązki, a także specyfika branży, w której działa płatnik pozwalał na to, że odwołująca część pracy wykonywała w środy zdalnie i nie była to telepraca. Należy bowiem uwzględnić, że tego dnia placówka medyczna płatnika była nieczynna, on sam pracował także w W., natomiast niewątpliwie w świetle pisemnego zakresu obowiązków skarżącej część powierzonych zadań odwołująca mogła z powodzeniem wykonywać zdalnie, jak choćby zadania promocyjne, czy związane z zaopatrzeniem bez konieczności przebywania w placówce płatnika.

Wysokość wynagrodzenia ustalona w badanej umowie o pracę także nie budzi zastrzeżeń Sądu, gdyż zakres obowiązków skarżącej u płatnika oraz posiadane przez skarżącą kwalifikacje i dotychczasowe doświadczenie zawodowe nakazują uznać, że kwota ta była adekwatna, a ponadto była jedynie nieznacznie wyższa od dotychczasowych zarobków ubezpieczonej w Urzędzie Marszałkowskim, przy czym nie sposób nie zauważyć, że z drugiej strony płatnik jako prywatny przedsiębiorca nie wypłacał skarżącej pewnych świadczeń, jak np. tzw. trzynastej pensji. Wobec tego nie sposób wyprowadzić na podstawie ustalonego w spornej umowie wynagrodzenia skarżącej wniosku, że odwołująca chciała w taki sposób uzyskać jedynie tytuł do ubezpieczenia z wysoką podstawą wymiaru składek, skoro bezpośrednio przed podjęciem zatrudnienia u płatnika miała już porównywalny tytuł pracowniczy.

Nadto zdaniem Sądu nie można zgodzić się z twierdzeniem organu rentowego, że wnioskodawczyni miała odbiegające od pozostałych osób zatrudnionych u płatnika wynagrodzenie. Takie ujęcie porównawcze jakie zastosował pozwany wymyka się bowiem pełnemu kontekstowi niniejszej sprawy, gdyż nie uwzględnia specyfiki branży, w której działa płatnik.

Zainteresowany prowadzi wszak placówkę medyczną i poza skarżącą zatrudnia w niej personel medyczny. Wnioskodawczyni nie należy do tej kategorii pracowników i jej rola w placówce płatnika był zdecydowanie inna. Jest wiedzą powszechną, że pracownicy branży medycznej pracują z reguły w kilku placówkach i są zatrudniani na umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług medycznych. Nie inaczej było w badanej sprawie. Z załączonych do akt sprawy pism z innych placówek medycznych wynika, że pozostałe osoby zatrudniane przez płatnika także w taki sposób funkcjonowały w badanym okresie na rynku usług medycznych, co zdaniem Sądu wyklucza wnioskowanie, że ustalona dla tych osób u płatnika kwota 40 zł netto za godzinę pracy czy 200 zł za konsultację medyczną oraz niepracowniczy charakter ich zatrudnienia, oznacza, że umowa o pracę skarżącej była fikcyjna, a wynagrodzenie wnioskodawczyni było wygórowane, tym bardziej, że było to jedyne miejsce zatrudnienia odwołującej od 1 marca 2020 r. w pełnym wymiarze czasu pracy.

Załączone dokumenty obrazujące kondycję finansową płatnika potwierdzają, że posiadał on środki pozwalające na ustalenie takich warunków płacowych dla skarżącej.

Na marginesie należy zauważyć, że w trakcie badanego zatrudnienia płatnik czasowo ograniczył ubezpieczonej wymiar czasu i co za tym idzie - proporcjonalnie zmniejszył wtedy jej wynagrodzenie, a ostatnio wobec zlecenia części dotychczasowych zadań wnioskodawczyni w zakresie prowadzenia social mediów zewnętrznej firmie – płatnik zmniejszył odpowiednio wynagrodzenie skarżącej.

Całokształt tych okoliczności świadczy, że wynagrodzenie wnioskodawczyni było ustalane przez płatnika z poszanowaniem zasad wynikających z art. 78 k.p., tj. odpowiadało w szczególności rodzajowi wykonywanej pracy i kwalifikacjom wymaganym przy jej wykonywaniu, a także uwzględniało ilość i jakość świadczonej pracy.

Przedmiotowa umowa o pracę nie zmierzała zatem do obejścia prawa. Czynnością prawną podjętą w celu obejścia ustawy jest czynność, nie objęta zakazem prawnym, ale przedsięwzięta w celu osiągnięcia skutku zakazanego przez prawo. Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z 25 listopada 2004 r. (I PK 42/04. OSNP 2005, nr 14. poz. 209), stwierdził, że "czynności mające na celu obejście ustawy (in fraudem legis) zawierają jedynie pozór zgodności z ustawą. Czynność prawna mająca na celu obejście ustawy polega na takim ukształtowaniu jej treści, która z punktu widzenia formalnego (pozornie) nie sprzeciwia się ustawie, ale w rzeczywistości (w znaczeniu materialnym) zmierza do zrealizowania celu, którego osiągnięcie jest przez nią zakazane. Chodzi tu zatem o wywołanie skutku sprzecznego z prawem" (por. również wyrok SN z 25 stycznia 2005 r., II UK 141/04. OSNP 2005. nr 15, poz. 235).

Stwierdzić należy zatem, że obejście ustawy to zachowanie podmiotu prawa, który napotykając prawny zakaz dokonania określonej czynności prawnej "obchodzi" go w ten sposób, że dokonuje innej niezakazanej formalnie czynności w celu osiągnięcia skutku związanego z czynnością zakazaną, a tym samym sprzecznego z prawem. Skorzystanie z zasiłków z ubezpieczenia społecznego, nie może być uznane za cel, którego osiągnięcie jest sprzeczne z prawem. Skorzystanie z ochrony gwarantowanej pracowniczym ubezpieczeniem społecznym jest legalnym celem zawierania umów o pracę. Może ono nawet być głównym motywem nawiązania stosunku pracy, zamiast wykonywania pracy na innych podstawach prawnych (por. wyrok Sądu Najwyższego z 9 sierpnia 2005 r., III UK 89/05. OSNP 2006/11-12/192).

Zawierając umowę o pracę strony mogą kierować się różnymi motywami indywidualnymi, które należy wyraźnie odróżnić od causae czynności prawnej. Jak trafnie wskazał Sąd Najwyższy, zawarcie umowy o pracę, choćby zmierzało do uzyskania zwolnienia od kosztów sądowych, czy uzyskania kredytu bankowego, nie jest obejściem ustawy (zob. wyrok SN z 25 listopada 2004 r., I PK 42/04).

Podobnie takiego zarzutu nie można postawić umowie o pracę nienaruszającej art. 22 k.p., nawet gdy jej cel dyktowany był wyłącznie chęcią uzyskania świadczeń z ubezpieczenia społecznego (tak SN w wyrokach: z 25 stycznia 2005 r., II UK 141/04 oraz z 9 sierpnia 2005 r., III UK 89/05).

Tym samym uzyskanie ochrony gwarantowanej pracowniczym ubezpieczeniem społecznym jest legalnym celem zawierania umów o pracę. Może nawet ono być nawet głównym motywem wyboru świadczenia pracy w ramach stosunku pracy, zamiast wykonywania pracy na innych podstawach prawnych (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 14 maja 2014 r., III AUa 1254/13, LEX nr 1477215).

Należy zgodzić się ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, że stronom umowy o pracę, na podstawie której rzeczywiście były wykonywane obowiązki i prawa płynące z tej umowy, nie można przypisać działania w celu obejścia ustawy (por. wyrok SN z 25 stycznia 2005 r., II UK 141/04, OSNP 2005/15/235).

Samo spóźnione zgłoszenie odwołującej do ubezpieczeń społecznych nie przesądza o nieważności umowy czy o nieprawidłowej motywacji ubezpieczonej i płatnika składek, gdyż tego rodzaju nieprawidłowość po stronie pracodawcy nie może skutkować negatywnie po stronie ubezpieczonego pracownika.

Reasumując - Sąd uznał, że całokształt ustalonych przedmiotowej sprawie okoliczności w sposób jednoznaczny i nie budzący wątpliwości wskazuje, że wnioskodawczyni zawierając sporną umowę o pracę miała zamiar świadczyć pracę i rzeczywiście na jej podstawie wykonywała na rzecz płatnika składek umówione czynności, a płatnik faktycznie miał rzeczywiste i uzasadnione powody, by zatrudnić w swojej firmie wnioskodawczynię na nowoutworzonym stanowisku pracy menagera medycznego, przyjmował pracę świadczoną przez ubezpieczoną i wypłacał za nią umówione wynagrodzenie.

W tym stanie rzeczy, zdaniem Sądu, brak jest podstaw do twierdzenia, że umowa ta była czynnością „fikcyjną”. Ubezpieczona podjęła bowiem wykonywanie czynności wynikających ze spornej umowy o pracę do czasu konieczności skorzystania z prawa do opieki nad dzieckiem w okresie pandemii i wykonywała je później – po powrocie do pracy nadal pozostaje z płatnikiem w stosunku pracy.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy uznał, że wnioskodawczyni jako pracownik u płatnika składek od 1 marca 2020 r. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu i w rezultacie na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję.

O kosztach procesu Sąd orzekł zgodnie z art. 98 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 r. (tj. Dz.U. z 2018 r. poz. 265).

A.P.