Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 kwietnia 2022 roku

Sąd Okręgowy w Zielonej Górze I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Dorota Kordiak

Protokolant: Klaudia Wojcieszak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 11 kwietnia 2022 roku w Z.

sprawy z powództwa (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W.

przeciwko T. O.

o zapłatę

1.  uchyla w całości nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym Sądu Okręgowego w Zielonej Górze z dnia 16 lutego 2016 r. w sprawie I Nc 186/15;

2.  zasądza od pozwanego T. O. na rzecz powoda (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę 329.988,19 zł ( słownie trzysta dwadzieścia dziewięć tysięcy dziewięćset osiemdziesiąt osiem i 19/100) z odsetkami umownymi w wysokości stopy procentowej zmiennej obowiązującej w Banku (...) S.A. z siedzibą w W. dla wierzytelności postawionych w stan natychmiastowej wymagalności , stanowiącej czterokrotność wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego, z zastrzeżeniem , że odsetki umowne nie mogą przekraczać odsetek maksymalnych za opóźnienie, poczynając od dnia 30 listopada 2017 r. do dnia zapłaty;

3.  w pozostałej części powództwo oddala;

4.  nie obciąża pozwanego nieuiszczonymi kosztami sądowymi;

5.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 8.237,69 zł tytułem zwrotu kosztów procesu , w tym kwotę 7217 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sędzia SO Dorota Kordiak

Sygn. akt I C 437/16

UZASADNIENIE

Powód (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. w pozwie skierowanym przeciwko T. O. wniósł o orzeczenie nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym , że pozwany ma zapłacić na rzecz powoda należność główną w wysokości 428.083,66 zł i odsetki umowne za okres od 1 lutego 2015 r. do 30 listopada 2015 r. w kwocie 22.275,98 zł , wraz z dalszymi odsetkami umownymi , naliczanymi wg zmiennej stropy procentowej obowiązującej w Banku (...) SA przewidzianej dla wierzytelności postawionych w stan natychmiastowej wymagalności , stanowiącej każdorazowo czterokrotność wysokości stropy kredytu lombardowego NBP , liczonymi od kwoty należności głównej - 428.083,66 zł od dnia 1 grudnia 2015 do dnia zapłaty a także prowizją i opłatami bankowymi w wysokości 60 zł. Powód wniósł również o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł i kosztów poświadczonych notarialnie pełnomocnictw w wysokości 3,69 zł.

W razie wniesienia przez pozwanego zarzutów w ustawowym terminie , powód wniósł o utrzymaniu w mocy nakazu zapłaty , nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu zgodnie z żądaniem pozwu.

W uzasadnieniu pozwu powód podniósł, że w dniu 18 października 2007 r. strony zawarły umowę kredytu hipotecznego mieszkaniowego WŁASNY KĄT nr 203- (...) (aneksem z dnia 13 grudnia 2007 r. zmieniono numer umowy na 203- (...)). W związku z powstałym zadłużeniem i nieuregulowaniem rat kredytu , powód wezwał pozwanego do zapłaty zadłużenia .Wezwanie to zostało doręczone w dniu 17 sierpnia 2015 r. Do chwili obecnej pozwany nie uregulował zadłużenia . Jak wynika z wyciągu ksiąg bankowych powoda na dzień 1 grudnia 2015 r. zadłużenie pozwanego z tytułu ww. umowy wynosiło 450.419,64 zł , na którą to kwotę składała się należność główna w kwocie 428.083,66 zł, odsetki za okres od 1 lutego 2015 r. do 30 listopada 2015 r. w kwocie 22.275,98 zł i prowizje i opłaty bankowe w kwocie 60 zł (k. 1-2).

Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu nakazowym dnia 16 lutego 2016 r. , sygn. akt INc 186/15, Sąd Okręgowy w Zielonej Górze nakazał pozwanemu, aby w ciągu dwóch tygodni od dnia doręczenia nakazu zapłacił na rzecz powoda kwotę 450.419,64 zł wraz z odsetkami umownymi zmiennymi liczonymi od kwoty 428.083,66 zł od dnia 1 grudnia 2015 r. do dnia zapłaty, naliczonymi wg zmiennej stopy procentowej obowiązującej w Banku (...) S.A. przewidzianej dla wierzytelności postawionych w stan natychmiastowej wymagalności stanowiącej każdorazowo czterokrotność wysokości stopy kredytu lombardowego NBP oraz kwotę 270,69 zł tytułem kosztów procesu albo wniósł w tym terminie zarzuty (k. 30).

Od powyższego nakazu zapłaty pozwany w przepisanym terminie złożył zarzuty. Wniósł o uchylenie zaskarżonego nakazu zapłaty w całości i oddalenie powództwa w całości, a także zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu zarzutów pozwany przyznał, że w dniu 18 lipca 2007 r. doszło do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego WŁASNY KĄT. Jednocześnie podniósł, iż w dniu 26 maja 2015 r. pozwany udzielił powodowi upoważnienia do podejmowania działań w zakresie sprzedaży nieruchomości i otrzymał z banku zapewnienie, że kwota kredytu zostanie spłacona jednorazowo kwotą uzyskaną ze sprzedaży przez bank nieruchomości .Tym samym , w ocenie pozwanego , bank udzielił mu zwłoki w spłacie zobowiązań i odroczył termin spłaty do dnia sprzedaży nieruchomości. W ocenie pozwanego doszło do nowacji zobowiązania. Pozwany zarzucił również, że umowa nie została mu skutecznie wypowiedziana, a zatem kredyt nie został postawiony w stan natychmiastowej wykonalności. Podniósł także, iż strona powodowa opiera się jedynie na dowodach w postaci wyciągów z ksiąg bankowych, które nie stanowią dokumentów urzędowych. Zakwestionował również moc dowodową wyciągu z ksiąg bankowych powoda w zakresie kwot wymienionych w ww. dokumencie oraz upoważnienia osób go wystawiających do działania w ww. zakresie w imieniu banku (k. 41-43).

Pismem z dnia 10 listopada 2016 r., odpowiadając na zarzuty pozwanego, powód wniósł o oddalenie zarzutów od nakazu zapłaty w całości, przeprowadzenie rozprawy w nieobecności powoda oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu pisma strona powodowa stwierdziła, że łącząca strony umowa kredytu została wypowiedziana w dniu 1 czerwca 2015 r. Wraz z ww. wypowiedzeniem wypowiedziane zostały wszelkie aneksy. Ponieważ pozwany po wezwaniu go do zapłaty zaległości nadal nie uregulował zadłużenia , konieczne było wniesienie pozwu (k. 91).

W piśmie procesowym z dnia 22 grudnia 2016 r. pozwany rozwinął stawiane nakazowi zapłaty zarzuty , dodatkowo zarzucając ,iż strona powodowa nie wykazała umocowania osób składających oświadczenie o wypowiedzeniu umowy kredytowej z dnia 1 czerwca 2015 r. ( k.118-119).

W wykonaniu zobowiązania Sądu , pismem procesowym z dnia 28 grudnia 2020 r. strona powodowa poinformowała , że w związku z wpłatą kwoty 205.033 zł dnia 29.11.2017 r. , powód w zakresie tej kwoty cofa powództwo i modyfikując żądanie pozwu w ten sposób, że wnosi o zasądzenie od pozwanego kwoty 331.943,09 zł z odsetkami liczonymi od dnia 29 listopada 2017 r. do dnia zapłaty, według zmiennej stopy procentowej obowiązującej w Banku (...) S.A. przewidzianej dla wierzytelności postawionych w stan natychmiastowej wymagalności , stanowiącej każdorazowo czterokrotność wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego. Kwota wpłaty została przez powoda rozliczona w następujący sposób : kwota 96.140,57 zł zaliczona została na poczet kapitału , kwota 107.775,43 zł - na poczet odsetek, kwota 1.117 zł – na poczet kosztów (k. 509).

W piśmie procesowym z dnia 22 marca 2022 r. pełnomocnik powoda podtrzymał dotychczasowe stanowisko powoda wyrażone w pozwie i dalszych pismach procesowych , w tym w piśmie z dnia 28 grudnia 2020 r. i wniósł o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu , w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych (k.612-614).

Na rozprawie w dniu 11 kwietnia 2022 r. pełnomocnik powoda sprecyzował stanowisko w sprawie i wniósł o zasądzenie od pozwanego kwoty 331.943,09 zł z odsetkami w wysokości czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego NBP poczynając od dnia 29 listopada 2017 r. do dnia zapłaty. Co do kwoty 205.033 zł i w zakresie odsetek karnych w kwocie 1.182 zł tj. za okres od 29 listopada 2017 r. do 12 grudnia 2017 r. cofnął powództwo.

Pełnomocnik pozwanego podtrzymał swoje stanowisko w sprawie. Nie wyraził zgody na cofnięcie pozwu w zakresie wskazanym przez stronę powodową (k. 642).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 18 października 2007 r. powód (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. zawarł z pozwanym T. O. umowę o kredyt mieszkaniowy WŁASNY KĄT hipoteczny w kwocie 480.000 zł (nr umowy (...)). Kredyt przeznaczony był na zakup działek budowlanych nr (...) położonych w miejscowości R. (§ 2 pkt 1 umowy).

Oprocentowanie kredytu było ustalone według zmiennej stopy procentowej w stosunku rocznym (§ 6 pkt 1 umowy).

Ustalono, iż wysokości stóp procentowych (będące sumą marży – 1,20 p.p. i stawki referencyjnej – WIBOR dla międzybankowych depozytów trzymiesięcznych WIBOR 3M (definicje - §1 pkt 8 i 7 umowy)) - będą obowiązywać w okresach trzymiesięcznych, przy czym zmiana wysokości stawki referencyjnej nastąpi w dniu wymagalności raty spłaty kredytu i odsetek, co powoduje zmianę oprocentowania (§ 6 pkt 1, 2 i 4 umowy ). Następnie ustalono, iż spłata zadłużenia kredytobiorcy z tytułu kredytu i odsetek następuje w drodze potrącania przez bank swoich wierzytelności z tytułu udzielonego kredytu ze wskazanego rachunku bankowego , zaś kredytobiorca zobowiązuje się do posiadania środków w 1 dniu każdego miesiąca kalendarzowego na tym rachunku w wysokości umożliwiającej uregulowanie należności z tytułu kredytu , przy czym potrącenie będzie dokonywane w terminie 1-go dnia każdego miesiąca w wysokości wynikającej z zawiadomienia , a w razie nieotrzymania nowego zawiadomienia – kredytobiorca powinien posiadać na wskazanym rachunku środki wskazane w ostatnim zawiadomieniu ( §14 umowy) .

Umowa stron przewidziała dwa rodzaje informacji przesyłanych kredytobiorcy listem zwykłym: zawiadomienia - o wysokości spłat, co 3 miesiące ( §14 ust. 5) , przypomnienia o kwocie należności z tytułu zaległej raty kredytu ( §19 ust. 3) .

W dniu zawarcia umowy stawka referencyjna wynosiła 5,1200%, marża wynosiła 1,20 punktu procentowego, a oprocentowanie kredytu wynosiło 6,3200% w stosunku rocznym. Marża, o której mowa w ust. 1 uległa podwyższeniu o 0,9 punktu procentowego do dnia przedłożenia w (...) SA dokumentu potwierdzającego dokonanie prawomocnego wpisu hipotek na rzecz banku , o której mowa w § 12 pkt. 1 umowy. Rzeczywista roczna stopa procentowa kredytu wynosiła 6,74% (§ 7 umowy).

Prowizja od udzielonego kredytu w wysokości 2% kwoty kredytu wyniosła 9.600 zł i została potrącona przez bank z kwoty kredytu. Szacunkową wysokość kosztu poniesionego przez kredytobiorcę z tytułu odsetek określono na kwotę 592.556,58 zł, przy założeniu, iż oprocentowanie kredytu, o którym mowa w § 7 ust. 1 nie ulegnie zmianie w całym okresie spłaty kredytu, kwota kredytu zostanie wypłacona jednorazowo w całości, a kredyt będzie wykorzystany i spłacany zgodnie z postanowieniami umowy. W umowie ustalono także, iż wysokość kosztu z tytułu odsetek ulega zmianie przy każdorazowej zmianie stopy procentowej kredytu. Szacunkowy całkowity koszt kredytu w dniu zawarcia umowy określono na kwotę 603.055,58 zł (§ 11 umowy).

W § 13 umowy ustalono, iż w okresie karencji kredytobiorca będzie spłacał miesięcznie należne (...) SA odsetki, natomiast po okresie karencji kredytobiorca będzie spłacał zadłużenie z tytułu kredytu i odsetek, w wysokości podanej w zawiadomieniu o wysokości spłaty, do dnia 1 października 2037 r. w ratach annuitetowych.

Ustalono także , iż dokonywane przez kredytobiorcę wpłaty bank zalicza na spłatę zadłużenia w następującej kolejności: koszty banku, prowizje i opłaty, odsetki od zadłużenia przeterminowanego, odsetki zapadłe (zaległe), zadłużenie przeterminowane z tytułu skapitalizowanych odsetek, zadłużenie przeterminowane z tytułu kredytu, odsetki bieżące, zadłużenie z tytułu skapitalizowanych odsetek oraz zadłużenie z tytułu kredytu (§ 16 umowy).

Zgodnie z § 19 pkt 1-3 umowy, niespłacenie przez kredytobiorcę części albo całości raty w terminie umownym spowoduje, że należność z tytułu zaległej spłaty stanie się zadłużeniem przeterminowanym. Brak środków na rachunku przeznaczonym do spłaty, o którym mowa w § 14 ust. 1, w terminie, o którym mowa w § 14 ust. 3, skutkować będzie niespłaceniem raty lub zadłużenia. (...) SA zawiadomi w formie pisemnej kredytobiorcę o kwocie należności z tytułu zaległej i kolejnej raty wysyłając przypomnienie. Koszty sporządzenia i wysłania przypomnienia o niedopłacie lub braku spłaty kredytu, raty (rat) kredytu lub odsetek obciążają kredytobiorcę i są podane w Taryfie (zał. nr 2 do umowy).

(...) S.A. może wypowiedzieć umowę kredytu w części dotyczącej warunków spłaty w przypadku niedokonania spłaty dwóch kolejnych spłat w terminach określonych przez (...) SA w wysłanych do kredytobiorcy i poręczycieli dwóch kolejnych przypomnieniach, naruszenia przez kredytobiorcę postanowień umowy bądź wykorzystania kredytu niezgodnie z celem określonym w umowie. (...) S.A. powiadomi kredytobiorcę i poręczycieli o wypowiedzeniu listem poleconym lub poprzez doręczenie do rąk własnych – za zwrotnym potwierdzeniem odbioru – wyznaczając termin spłaty zadłużenia. Okres wypowiedzenia wynosi 30 dni licząc od dnia doręczenia wypowiedzenia kredytobiorcy (§ 23 pkt 1-3 umowy).

Kredytobiorca wyraża zgodę na uznanie za doręczone wypowiedzenie, o którym mowa w § 23 ust. 2, wysłane przez (...) S.A. na ostatnio wskazane nazwisko i adres w razie jego zwrotu do (...) S.A. (§ 25).

Opłata przygotowawcza za rozpatrzenie wniosku oraz przygotowanie i zawarcie umowy o udzielenie kredytu będącego kredytem konsumenckim została ustalona na kwotę 50 zł (załącznik do umowy kredytu).

Aneksem nr (...) z dnia 15 listopada 2007 r. zmieniono §4 pkt 1 umowy i §5 umowy , a za zmianę ustalono prowizję w kwocie 150 zł.

Aneksem nr (...) z dnia 13 grudnia 2007 r. zmieniono numer umowy na 203- (...).

/dowód: umowa kredytu mieszkaniowego WŁASNY KĄT hipoteczny z dnia 18 października 2007 r. k. 4-8v.; aneksy do umowy k. 9 i 10/

Kredyt uruchomiono w dniu 13 grudnia 2007 r. Poczynając od 2009 r. pozwany wielokrotnie regulował należności z tytułu kredytu z opóźnieniem , wobec czego kierowano do niego monity i zawiadomienia o niedopłacie , a także wykonywano telefony interwencyjne.

/dowód: historie operacji na kontrakcie kredytowym k.122-128 , 137-143, historia umowy kredytowej k.191-194, szczegółowe rozliczenie zadłużenia k.336-345, informacje banku k.349-352/

Pismem z dnia 26 maja 2015 r. – „Upoważnienie do podejmowania działań w zakresie sprzedaży nieruchomości” , w związku z zaległościami w spłacie kredytu poczynając od lutego 2015 r. , pozwany upoważnił bank do podejmowania działań w zakresie sprzedaży swojej nieruchomości , polegających na przekazaniu wskazanym w piśmie firmom informacji o nieruchomości , swoich danych kontaktowych i do podejmowania działań marketingowych.

/ dowód : pismo z dnia 26 maja 2015 r. k.35/

Pismem z dnia 1 czerwca 2015 r. strona powodowa wypowiedziała pozwanemu umowę kredytu w części dot. warunków spłaty z powodu braku spłaty wymaganych rat informując pozwanego, iż wypowiedzenie umowy kredytu w części dot. warunków spłaty oznacza obowiązek spłaty zadłużenia w terminie wypowiedzenia. Termin wypowiedzenia wynosi 30 dni i liczy się od dnia następującego po dniu doręczenia niniejszego wypowiedzenia. Powód wskazał, że zadłużenie wobec (...) Banku (...) S.A. w dniu wystawienia wypowiedzenia obejmuje następujące pozycje:

-

zadłużenie z tytułu kredytu/pożyczki 422 607,70 zł

-

odsetki od zadłużenia przeterminowanego 92,86 zł

-

zaległe odsetki 5 413.23 zł

-

zaległy kapitał 5 475,96 zł

-

ogółem do spłaty 433 589,75 zł

-

opłaty bankowe 45 zł

Pozwany ww. wezwanie otrzymał w dniu 25 czerwca 2015 r.

/dowód: pismo z dnia 1 czerwca 2015 r. k. 92; zwrotne potwierdzenie odbioru k. 93/

W dniu 29 lipca 2015 r. strona powodowa, w związku z wypowiedzeniem umowy, wezwała pozwanego do zapłaty kwoty 435.759,25 zł przysługującej z tytułu kapitału w wysokości 428.083,66 zł, odsetek w kwocie 7.615,59 zł oraz prowizji i opłat w wysokości 60 zł, a także dalszych należnych odsetek naliczanych na bieżąco według zmiennej stopy procentowej wynoszącej na dzień sporządzenia wezwania 10,00% w stosunku rocznym , w terminie 7 dni , licząc od dnia doręczenia wezwania. Pozwany ww. wezwanie otrzymał w dniu 17 sierpnia 2015 r.

Pismem z dnia 24 sierpnia 2015 r. pozwany zwrócił się do powoda z wnioskiem o przesłanie szczegółowego wyliczenia dokonanych przez niego spłat , wskazując, że kwestionuje wysokość zaległości wskazanej w wezwaniu do zapłaty z dnia 29 lipca 2015 r.

/dowód: wezwanie do zapłaty z dnia 28 lipca 2015 r. k. 12; zwrotne potwierdzenie odbioru k. 11, pismo pozwanego z 24 sierpnia 2015 r. k. 46/

Na dzień wypowiedzenia pozwanemu przez powoda umowy pismem z dnia 1 czerwca 2015 r. pozwany spłacił łącznie tytułem kapitału kwotę 51.916,34 zł (ostatnie wpłaty miały miejsce 30 stycznia 2015 r. – na poczet wymagalnych odsetek 1167 zł , na poczet wymagalnego kapitału -1035,37 zł , a w dniu 2 lutego 2015 r. na poczet wymagalnych odsetek – 62,86 zł).

Na dzień 1 czerwca 2015 r. pozwany zalegał z ratami za okres luty 2015 r. – maj 2015 r. (saldo w zakresie odsetek umownych wyniosło 5413,23 zł , w zakresie kapitału 5475,96 zł , w zakresie odsetek karnych 92,86 zł , co odpowiada wartościom wskazanym w oświadczeniu o wypowiedzeniu ).

Saldo kredytu po ostatniej wpłacie na poczet wymagalnego kapitału wyniosło 428.083,66 zł.

Wartość odsetek umownych za okres od uruchomienia kredytu do dnia 1 lipca 2015 r. wyniosła 205.608,17 zł i w takiej też wysokości bank naliczył wysokość odsetek umownych.

Łączna wartość zadłużenia pozwanego T. O. wobec Banku (...) SA, wynikająca z tytułu umowy kredytu mieszkaniowego z dnia 18 października 2007 r., ustalona na dzień postawienia kredytu w stan wymagalności tj. 28 lipca 2015 r. , wynosiła 434.975,01 zł. Na kwotę tego zadłużenia składa się należność główna w wysokości 428.083,66 zł, odsetki w kwocie 6.831,35 zł ( 6.413,59 zł plus 417,76 zł ) oraz opłaty i prowizje w wysokości 60 zł.

Na dzień wpływu do Sądu pozwu, tj. na dzień 7 grudnia 2015 r. łączna wartość zadłużenia pozwanego T. O. wobec Banku (...) SA, wynikająca z tytułu ww. umowy kredytu wynosiła 450.456,39 zł. Na kwotę tego zadłużenia składa się należność główna w wysokości 428.083,66 zł, odsetki łącznie 22.312,73 zł ( niespłacone wymagalne odsetki umowne w wysokości 6.413,59 zł , odsetki karne od niespłaconych w terminie rat kapitałowych 183,19 zł , odsetki karne od zadłużenia postawionego w stan wymagalności 15.715,95 zł ) , opłaty i prowizje 60 zł.

/dowód: wyciąg z ksiąg bankowych nr (...) z dnia 1 grudnia 2015 r. k.3 , historie operacji na kontrakcie kredytowym k.122-128 , 137-143, zestawienie zbiorcze operacji k.156-157 , wydruk sporządzony w systemie Z. zbioru stóp procentowych k. 158-154, zestawienie k. 546-547, szczegółowe rozliczenie k.336-343wraz z naliczeniem opłat k.344-345 , informacje banku k.349- 352 , częściowo opinia główna i opinie uzupełniające biegłej sądowej z zakresu ekonomii, ekonomiki, finansów, rachunkowości oraz wyceny przedsiębiorstw mgr E. P. k. 261-287, 362-417, k. 557-594 , zeznania biegłej złożone na rozprawie w dniu 11 kwietnia 2022 r. k.642v/

W dniu 29 listopada 2017 r. na rzecz powoda jako wierzyciela hipotecznego , na mocy decyzji Wojewody (...) z dnia 11 października 2017 r. , wypłacona została przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad Oddział w S. kwota 205.033 zł . Kwota ta zaliczona została przez powoda na poczet zadłużenia pozwanego.

/dowód: historia operacji na koncie kredytowym wykonanych w dniu 29 listopada 2017 r. k. 479, potwierdzenie polecenia przelewu z dnia 29 listopada 2017 r. k. 491, zestawienie operacji k.495, historia operacji k.498 /

Łączna wartość zadłużenia pozwanego T. O. wobec Banku (...) S.A., ustalona z tytułu umowy kredytu mieszkaniowego z dnia 18 października 2007 r. po zarachowaniu wpłaty w kwocie 205.333 zł z dnia 29 listopada 2017 r., według zasad określonych w umowie , wynosi łącznie 329.988,19 zł . Zaliczenia dokonano w następujący sposób : 60 zł odsetki i prowizje , odsetki karne ogółem 100.463,94 zł , odsetki umowne do rat naliczonych przed wypowiedzeniem umowy 6.413, 59 zł , raty kapitałowe do dnia wypowiedzenia umowy kredytowej 6616, 12 zł , kapitał 91.479,35 zł.

/dowód: zestawienie oprocentowania k. 546-547, opinia uzupełniająca nr 2 biegłej sądowej z zakresu ekonomii, ekonomiki, finansów, rachunkowości oraz wyceny przedsiębiorstw mgr E. P. k. 557-594 , zeznania biegłej złożone na rozprawie w dniu 11 kwietnia 2022 r. k.642v /

Znaczna część ustalonego w sprawie stanu faktycznego nie była sporna między stronami , a w szczególności fakty : zawarcia umowy kredytu przez strony i uruchomienia kredytu . Bezsporna była również treść podpisanej umowy. Powyższe okoliczności zostały dodatkowo potwierdzone przez powoda przedłożonymi dokumentami. Sporne pomiędzy stronami były okoliczności związane z wypowiedzeniem umowy kredytowej i wysokości zadłużenia pozwanego. W kontekście braku przeciwdowodów przedstawionych przez stronę pozwaną , reprezentowaną przez profesjonalnego pełnomocnika , słusznym i uzasadnionym procesowo było oparcie ustaleń faktycznych na dokumentach prywatnych przedstawionych przez powoda, a także opinii biegłego z zakresu rachunkowości , co szczegółowo zostało omówione w dalszej części uzasadnienia.

Sąd Okręgowy zważył , co następuje :

Podstawę dochodzenia roszczeń od pozwanego stanowił art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe , zgodnie z którym przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Oznacza to, że na powodzie ciążył obowiązek przekazania kredytobiorcom określonej kwoty, na pozwanym zaś spoczywało zobowiązanie zwrotu wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

W rozpoznawanej sprawie fakt zawarcia przez strony umowy kredytu bankowego i rzeczywistego udzielenia go pozwanemu nie budził wątpliwości. Ze zgromadzonych w sprawie dokumentów wynika także, że T. O. zaprzestał spłacania swojego zobowiązania wynikającego z tej czynności prawnej i na skutek tego strona powodowa wypowiedziała mu umowę kredytu . Kwestią sporną była skuteczność wypowiedzenia umowy dokonanego przez bank pismem z dnia 1 czerwca 2015 r. a także wysokość dochodzonego pozwem roszczenia .

Podkreślić zatem należy , że ocena skuteczności dokonanego przez jedną ze stron umowy jej wypowiedzenia łączy się zarówno z badaniem istnienia podstawy do wypowiedzenia, jak i ustaleniem, czy oświadczenie o wypowiedzeniu dotarło do adresata w sposób umożliwiający mu zapoznanie się z jego treścią.

Art. 75 ust.1 i 2 Prawa bankowego , w brzmieniu do dnia 27 listopada 2015 r. , stanowił, że w przypadku niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu albo w razie utraty przez kredytobiorcę zdolności kredytowej bank może obniżyć kwotę przyznanego kredytu albo wypowiedzieć umowę kredytu. Termin wypowiedzenia, o którym mowa w ust. 1, o ile strony nie określą w umowie dłuższego terminu, wynosi 30 dni, a w razie zagrożenia upadłością kredytobiorcy - 7 dni.

Z kolei , w myśl postanowień łączącej strony umowy , bank może wypowiedzieć umowę kredytu w części dotyczącej warunków spłaty w przypadku niedokonania spłaty dwóch kolejnych spłat w terminach określonych przez (...) SA w wysłanych do kredytobiorcy i poręczycieli dwóch kolejnych przypomnieniach, naruszenia przez kredytobiorcę postanowień umowy bądź wykorzystania kredytu niezgodnie z celem określonym w umowie. (...) S.A. powiadomi kredytobiorcę i poręczycieli o wypowiedzeniu listem poleconym lub poprzez doręczenie do rąk własnych – za zwrotnym potwierdzeniem odbioru – wyznaczając termin spłaty zadłużenia. Okres wypowiedzenia wynosi 30 dni licząc od dnia doręczenia wypowiedzenia kredytobiorcy (§ 23 pkt 1-3 umowy).

Niedotrzymanie przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu tożsame jest z naruszeniem jakiegokolwiek postanowienia umowy kredytu (tak też B. Smykla, Prawo bankowe, s. 318; podobnie J. Molis, w: F. Zoll, Prawo bankowe, t. 1, s. 722). Nie ma tutaj także znaczenia waga (czy to z punktu widzenia banku, czy kredytobiorcy) dokonanego naruszenia , czy też kwestia winy po stronie kredytobiorcy (W. Pyzioł, Komentarz, Lex Polonica). Sąd rozpoznający sprawę w pełni stanowisko powyższe podziela.

Z ustaleń faktycznych poczynionych w sprawie wynika , że oświadczenie o wypowiedzeniu umowy zostało sporządzone na piśmie i przesłane pozwanemu na adres wskazany przez pozwanego w umowie .Pismo to odebrane zostało osobiście przez pozwanego w dniu 25 czerwca 2015 r.

Ponieważ pozwany kwestionował umocowanie osób składających oświadczenie o wypowiedzeniu w imieniu powodowego banku , na wstępie zaznaczyć trzeba ,że jednostronna czynność prawna polegająca na złożeniu oświadczenia woli bez umocowania lub z przekroczeniem jego zakresu jest nieważna, jednak gdy ten, komu zostało złożone oświadczenie woli w cudzym imieniu, godzi się na działanie bez umocowania, stosuje się odpowiednio przepisy o zawarciu umowy bez umocowania ( art. 104 k.c.).Zgoda taka może być dokonana także w sposób dorozumiany . Zdaniem Sądu , okoliczności sprawy - a w szczególności fakt, że pozwany zakwestionował umocowanie osób podpisanych pod pismem z dnia 1 czerwca 2015 r. do złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu umowy w imieniu strony powodowej dopiero w piśmie procesowym z dnia 22 grudnia 2016 r. (k.118-120) , a więc ponad rok po doręczeniu mu przedmiotowego oświadczenia – wskazują ,że w sposób dorozumiany wyraził zgodę na działanie osób podpisanych pod wskazanym pismem. Dodać trzeba , że na oświadczenie o wypowiedzeniu pozwany nie odpowiedział merytorycznie i jedynie w piśmie kierowanym do banku z dnia 24 sierpnia 2015 r. ( k.46) , w odpowiedzi na wezwanie do zapłaty z dnia 29 lipca 2015 r. (k.12) , zakwestionował wysokość wskazanego w tym piśmie zadłużenia.

Powyższe pozwala uznać , że uprzednio bez zastrzeżeń pozwany akceptował kwestionowaną obecnie formę oświadczenia o wypowiedzeniu i bez znaczenia dla niego pozostawało to, że składające w imieniu powoda oświadczenie o wypowiedzeniu umowy osoby rzekomo nie wykazały równocześnie swego umocowania do działania w imieniu strony powodowej. Skoro w takiej sytuacji należy stosować przepisy o zawarciu umowy bez umocowania ( art. 104 k.c. w zw. z art. 103 k.c.) , to przyjąć należy, że wytaczając powództwo w niniejszej sprawie, powód jako wierzyciel pozwanego, potwierdził w ten sposób ex post zarówno oświadczenie o wypowiedzeniu zawartej między stronami umowy kredytu, jak i zawarte w treści pisma z dnia 29 lipca 2015 r. wezwanie do zapłaty, gdyby założyć, że osoby za niego działające nie były umocowane do ich złożenia w imieniu powoda.

Niezależnie od powyższego stwierdzić trzeba , że nawet niewykazanie przez powoda umocowania dla osób podpisujących oświadczenie o wypowiedzeniu nie oznacza, że na podstawie reguł rozkładu dowodu Sąd powinien przyjąć okoliczność przeciwną, tj. że osoby te nie były uprawnione. Na przeszkodzie takiemu ustaleniu stoją zasady logiki i doświadczenia życiowego, które w związku z dyspozycją art. 231 k.p.c. nakazują ustalenie, że osoby te miały umocowanie. Zgodnie z powołanym przepisem sąd może uznać za ustalone fakty mające istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, jeżeli wniosek taki można wyprowadzić z innych ustalonych faktów. Ustalonym faktem jest, że osoby te były pracownikami powodowego banku i pełniły funkcje : K. K. – młodszego specjalisty , a K. J. – specjalisty , zaś samo oświadczenie o wypowiedzeniu umowy zostało opatrzone pieczęcią banku . Osoby te posługiwały się papierem firmowym , z oznaczeniem ,że pismo kierowane jest przez Centrum Restrukturyzacji i Windykacji Biura w G. , i pieczęcią banku, a nadto swoimi pieczęciami imiennymi (k. 92). Nie dającym się pogodzić z zasadami doświadczenia życiowego byłby zatem wniosek , że pismo podpisane zostało przez osoby , które nie były umocowane do złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu w imieniu powoda . Wniosek taki jest tym bardziej uzasadniony , gdyż pełnomocnictwo może być udzielone w dowolnej formie (art. 60 § 1 k.c.), także w sposób dorozumiany ( por. zob. wyr. Sądu Najwyższego z 23 października 2001 r., I CKN 323/99, OSNC 2002, Nr 7–8, poz. 94 ), a jedynie w sytuacji, gdy do ważności czynności prawnej potrzebna jest szczególna forma, pełnomocnictwo do dokonania tej czynności powinno być udzielone w tej samej formie (art. 99 § 1 k.c.).

W tym miejscu wskazać trzeba , że strona powodowa przedłożyła pełnomocnictwo jedynie dla jednej z osób podpisanych na piśmie z dnia 1 czerwca 2015 r. tj. K. K. (k.235 w zw. z k.226) a uwadze Sądu uszło , iż z treści tego pełnomocnictwa wynika ,że udzielono je do wykonywania łącznie z drugą upoważnioną osobą czynności m.in. w zakresie wypowiedzeń umów kredytowych .

Skoro jednak , w świetle powyższych rozważań , brak jest podstaw, aby z powodu nieprzedłożenia przez powoda pełnomocnictwa dla drugiej osoby podpisanej na oświadczeniu o wypowiedzeniu wywodzić, że osoba ta nie była umocowana, uznać nalało, iż przeciwnie - jej umocowanie (choćby udzielone w formie dorozumianej przez powierzenie obowiązków w komórce powodowego banku zajmującej się windykacją wierzytelności banku ) wynika z domniemania faktycznego.

W ocenie Sądu Okręgowego , także przesłanki uprawniające powodowy bank do złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu są zgodne z §23 ust. 1 umowy , albowiem przyczyną wypowiedzenia umowy było niedokonanie spłaty łącznie kwoty 5.475,96 zł z tytułu zaległego kapitału i kwoty 5.413,23 zł z tytułu zaległych odsetek . Zaległość na dzień wypowiedzenia przekraczała zatem znacznie dwukrotność raty miesięcznej , co upoważniało bank do wypowiedzenia umowy. Na pozwanym ciążył przy tym obowiązek wykazania, czemu nie podołał , że zapłacił kredyt i do zaległości nie doszło, ewentualnie, że nie doszło do zaległości w rozmiarze uzasadniającym dokonane wypowiedzenie .

Odnośnie zarzutu braku wprowadzenia procedury upominawczej wskazać należy ,że przepis art. 75c prawa bankowego dodany został ustawą z dnia 25 września 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1854), która weszła w życie 27 listopada 2015 r. , a więc już po skutecznym wypowiedzeniu przedmiotowej umowy. Natomiast w stanie prawnym obowiązującym w dacie złożenia oświadczenia o wypowiedzenia umowy kredytowej zainicjowanie programu naprawczego, który wyłącza wypowiedzenie umowy było fakultatywne, bank nie był do tego zobowiązany, gdyż jak wynika wprost z literalnego brzmienia przepisu art. 75 ust.3 Prawa bankowego zainicjowanie programu było zależne od zgody banku ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie I Wydział Cywilny z dnia 24 maja 2013 r. , I ACa 424/13).

Istotną kwestią w kontekście stawianego przez pozwanego zarzutu w tym zakresie jest to , że strony zawarły umowę kredytu z oprocentowaniem zmiennym, spłacanego w ratach kapitałowo - odsetkowych (annuitetowych) , co zostało wprost określone w umowie . Ustalono, iż wysokości stóp procentowych (będące sumą marży – 1,20 p.p. i stawki referencyjnej – WIBOR dla międzybankowych depozytów trzymiesięcznych WIBOR 3M ( definicje - §1 pkt 8 i 7 umowy) – w dacie zawierania umowy wnoszącej 5,1200% ) będą obowiązywać w okresach trzymiesięcznych, przy czym zmiana wysokości stawki referencyjnej nastąpi w dniu wymagalności raty spłaty kredytu i odsetek , co powoduje zmianę oprocentowania (§ 6 umowy ). Następnie ustalono, iż spłata zadłużenia kredytobiorcy z tytułu kredytu i odsetek następuje w drodze potrącania przez bank swoich wierzytelności z tytułu udzielonego kredytu ze wskazanego rachunku bankowego , zaś kredytobiorca zobowiązuje się do posiadania środków w 1 dniu każdego miesiąca kalendarzowego na tym rachunku w wysokości umożliwiającej uregulowanie należności z tytułu kredytu , przy czym potrącenie będzie dokonywane w terminie 1-go dnia każdego miesiąca w wysokości wynikającej z zawiadomienia , a w razie nieotrzymania nowego zawiadomienia – kredytobiorca powinien posiadać na wskazanym rachunku środki wskazane w ostatnim zawiadomieniu ( §14 mowy) .Ustalenia te należy uzupełnić o stwierdzenie, iż umowa przewidziała dwa rodzaje informacji przesyłanych kredytobiorcy listem zwykłym: zawiadomienia - o wysokości spłat, co 3 miesiące ( §14 ust. 5) , przypomnienia o kwocie należności z tytułu zaległej raty kredytu ( §19 ust. 3) . Istota powyższych ustaleń sprowadza się do tego, iż już z treści umowy kredytowej wynikała dla pozwanego wiedza o terminie płatności każdej z rat, o tym, iż raty te w okresach kwartalnych miały stałą wysokość i o tym, że o zmianie wysokości kolejnych rat bank ma co 3 miesiące zawiadamiać kredytobiorców, którzy zobowiązali się zapewnić do 1-go dnia każdego kolejnego miesiąca środki pieniężne w wysokości co najmniej równiej racie spłaty kredytu. Analiza umownych aktów staranności pozwanego wskazuje na to, iż przy ich dochowaniu pozwany jako kredytobiorca musi posiadać wiedzę o ewentualnych zaległościach. W takim kontekście przypomnienie o kwocie należności z tytułu zaległej raty spłaty kredytu (§19 ust. 3 umowy ) ma jedynie charakter informacyjny, gdyż kredytobiorca dokładając zwyczajnych aktów staranności musi posiadać wiedzę o swoich zaległościach.

Niezależnie od powyższego stwierdzić jednak należy , że powodowy bank przed wypowiedzeniem umowy kierował do powoda zawiadomienia o niedopłacie i monity , nie mógł być zatem powód zaskoczony dokonanym wypowiedzeniem , tym bardziej ,że prowadził negocjacje z bankiem , czego efektem było załączone przez niego do zarzutów pismo z dnia 26 maja 2015 r. – „Upoważnienie do podejmowania działań w zakresie sprzedaży nieruchomości” (k.45).

W treści wypowiedzenia kredytodawca zawarł informację, że spłata zadłużenia przed upływem terminu wypowiedzenia skutkować będzie utratą mocy przez wypowiedzenie. Stwierdzić zatem trzeba , że brak jest ustawowego zakazu wypowiedzenia umowy o kredyt pod warunkiem i co do zasady możliwe również pozostaje zastrzeżenie warunku potestatywnego, czyli uzależniającego skutki czynności prawnej od zachowania drugiej strony umowy, w tym też od spełnienia przez nią świadczenia. Zgodnie bowiem z art. 89 k.c. powstanie lub ustanie skutków czynności prawnej ( również jednostronnej czynności prawnej jaką pozostaje wypowiedzenie umowy) można uzależnić od zdarzenia przyszłego i niepewnego (warunku), chyba że nie zezwala na to ustawa albo wynika to z właściwości tej czynności prawnej. Także Sąd Najwyższy w postanowieniu z 22 marca 2013 roku w sprawie III CZP 85/12 wskazał, że dopuszczalne jest – co do zasady - dokonanie czynności prawnej zawierającej zastrzeżenie, że jej skutek zależy od skorzystania z uprawnienia lub woli wykonującego zobowiązanie, a zdarzenie zależne od zachowania strony może polegać na spełnieniu lub niespełnieniu świadczenia. Zastrzeżenie to podlega ocenie na podstawie art. 353 ¹ k.c., z uwzględnieniem normatywnej konstrukcji warunku określonej w art. 89 k.c. Zaznaczyć przy tym trzeba ,że poglądy orzecznictwa przyjmujące niedopuszczalność dokonania wypowiedzenia umowy o kredyt z zastrzeżeniem warunku wskazują przede wszystkim na brak jednoznaczności w zakresie określenia sytuacji kredytobiorcy, do którego adresowane jest warunkowe wypowiedzenie umowy, a którego interesy muszą również podlegać stosownej ochronie i który ma prawo do pełnego rozeznania we własnej sytuacji prawnej, choćby w zakresie oznaczenia daty skutku wypowiedzenia. Argument powyższy nie może jednakże dotyczyć przedmiotowego sporu, albowiem z treści wypowiedzenia dokonanego przez kredytodawcę w sposób jednoznaczny wynika, że bank wypowiedział umowę kredytu, ale skutki wypowiedzenia ustałyby tylko wtedy, gdyby pozwany w terminie do dnia upływu okresu wypowiedzenia spłacił zadłużenie przeterminowane ( tj. kwotę 10.982,05 zł ). Termin wypowiedzenia umowy kredytu został precyzyjnie określony - wynosił 30 dni i biegł od dnia następnego po dniu doręczenia pozwanemu tego pisma. Sytuacja prawna pozwanego pozostawała więc jasna, oznaczenie dnia, w którym nastąpiło skuteczne wypowiedzenie umowy kredytu nie sprawiało pozwanemu żadnych trudności , zaś zastosowana przez powoda konstrukcja wypowiedzenia w istocie jest dla kredytobiorcy zdecydowanie korzystniejsza niż wypowiedzenie umowy bez warunku. Dała mu bowiem szansę do powrotu do spłaty kredytu w ratach. W tych okolicznościach – w realiach niniejszej sprawy – uprawnione jest wnioskowanie , że również i z właściwości umowy o kredyt nie wynika niedopuszczalność jej warunkowego wypowiedzenia, przy treści warunku jaki zastrzeżony został w przedmiotowej sprawie.

Pozwany podnosił także ,iż w związku z udzielonym bankowi upoważnieniem z dnia 26 maja 2015 r. do podejmowania działań w zakresie sprzedaży nieruchomości , bank udzielił mu zwłoki w spłacie zobowiązań i odroczył termin spłaty do dnia sprzedaży nieruchomości , a tym samym doszło do nowacji zobowiązania.

Zarzut pozwanego okazał się chybiony.

Umowny charakter nowacji nie budzi wątpliwości (A. Janiak, w: Kidyba, Komentarz KC, t. III, cz. 1, 2014, s. 836). Z przepisu jasno wynika, że jest to dwustronna czynność prawna (art. 506 § 1 k.c. – dłużnik zobowiązuje się za zgodą wierzyciela). W konsekwencji znajdą zastosowanie wszystkie przepisy k.c. dotyczące zobowiązań umownych. Odnowienie zakłada powstanie między stronami, w miejsce dotychczasowego, nowego stosunku obligacyjnego o odmiennej treści. Innymi słowy: nowe zobowiązanie musi być zaciągnięte w celu umorzenia dotychczasowego zobowiązania i mieć odmienną od niego treść (por. wyr. Sądu Najwyższego : z 11 marca 2010 r., IV CSK 429/09; z 20 sierpnia 2009 r., II CSK 97/09).

Sąd Okręgowy podzielił stanowisko prezentowane w postanowieniu Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 20 listopada 2010 r. , I ACz 1462/10 , iż art. 506 k.c. nie reguluje formy, w jakiej powinna być zawarta umowa odnowienia. Odnowienie w istocie jest zmianą pierwotnej umowy, wobec czego wymaga zachowania takiej formy, jaką ustawa lub strony przewidziały dla zawarcia umowy pierwotnej. Dodatkowe wymagania co do formy umowy odnowienia mogą wynikać z przepisów szczególnych, znajdujących zastosowanie ze względu na treść odnowienia (art. 76, 77 k.c.). W §33 przedmiotowej umowy strony postanowiły , iż wszelkie zmiany postanowień umowy wymagają zgody stron w formie pisemnej , pod rygorem nieważności , i będą wprowadzone aneksem do umowy , z wyjątkiem stawek oprocentowania , prowizji i opłat bankowych , danych osobowych. Oznacza to ,że także umowa odnowienia powinna być zawarta w formie pisemnej , co w rozpoznawanej sprawie nie miało miejsca.

Z treści przedstawionego przez pozwanego dokumentu prywatnego - upoważnienia do podejmowania działań w zakresie sprzedaży nieruchomości - wypełnionego wyłącznie przez pozwanego , w żaden sposób nie wynika, aby między stronami doszło do nowacji stosunku prawnego, bądź też innych działań prawnych, które mogłyby stanowić podstawę ustaleń, że strony porozumiały się co do tego, iż bank , jak twierdzi pozwany , odroczył mu termin spłaty kredytu do dnia sprzedaży nieruchomości . Z treści ww. dokumentu wynika wyłącznie , iż pozwany upoważnił bank do przekazania wskazanym firmom zajmującym się pośrednictwem nieruchomości informacji o samej nieruchomości i danych kontaktowych niezbędnych do podjęcia współpracy z zainteresowaną firmą. Dodatkowo upoważnienie obejmowało podjęcie przez bank wskazanych działań marketingowych mających na celu sprzedaż nieruchomości .

Hipotetycznie , nawet gdyby miała miejsce sytuacja, w której pracownik banku złożył ustnie deklarację co do odroczenia terminu spłaty długu , czy nawet jak twierdzi pozwany , nowacji zobowiązania , to oświadczenie takie uznać należałoby za bezskuteczne , albowiem zmiana umowy kredytowej w tym zakresie , wymagałaby co do zasady zachowania formy pisemnej zgodnie z §33 przedmiotowej umowy . Nadto , oświadczenie takie musiałoby być złożone przez osobę umocowaną do reprezentowania w tym zakresie banku . Pozwany na tę okoliczność zawnioskował jedynie dowód ze swojego przesłuchania , tymczasem w świetle art. 299 k.p.c. dowód ten ma tylko posiłkowe znaczenie i brak jest podstaw do jego dopuszczenia , jeżeli fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy zostały już wyjaśnione .

W świetle powyższego , uznając ,że zebrany materiał dowodowy w pełni wyjaśnia okoliczności faktyczne , Sąd nie przeprowadził w sprawie dowodu z przesłuchania pozwanego.

Dodać należy w tym miejscu ,że określone oczekiwania po stronie jednej tylko strony umowy, czy subiektywne interpretowanie zachowań drugiej strony, nie są wystarczające do uznania, że doszło do modyfikacji pierwotnej umowy. Stwierdzić zatem trzeba ,że pozwany nie udowodnił , zgodnie z art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c., że doszło do odroczenia terminu spłaty długu , czy nowacji zobowiązania.

W toku procesu pozwany konsekwentnie kwestionował także poprawność rozliczenia stanu jego zadłużenia dokonanego przez powoda. Uznając ,że weryfikacja przedstawionych przez powoda dokumentów analitycznych wymaga skorzystania z wiedzy specjalistycznej , Sąd przychylił się do wniosku pozwanego i dopuścił dowód z opinii biegłego z zakresu rachunkowości .

Przy sporządzaniu opinii biegły posiłkował się wyłącznie materiałem dowodowym przedłożonym przez stronę powodową , albowiem pozwany nie przedłożył jakichkolwiek dokumentów.

Pozwany zakwestionował moc dowodową zarówno wyciągu z ksiąg bankowych powodowego banku , jak i wszelkie wydruki komputerowe , czy zestawienia sporządzone przez powoda wskazując, że nie są to dokumenty, z których wynikałaby wysokość jego zaległości .

Wskazać zatem trzeba ,że wyciąg z ksiąg bankowych powoda rzeczywiście nie może stanowić wyłącznego dowodu wysokości zadłużenia pozwanego . W połączeniu z innymi dowodami przedłożonymi w sprawie , może zostać jednak oceniony jako dostateczna podstawa wykazania dochodzonego roszczenia .

Księgi rachunkowe banków i sporządzone na ich podstawie wyciągi oraz inne oświadczenia podpisane przez osoby upoważnione do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych banków i opatrzone pieczęcią banku, jak również sporządzone w ten sposób pokwitowania odbioru należności mają moc prawną dokumentów urzędowych w odniesieniu do praw i obowiązków wynikających z czynności bankowych oraz ustanowionych na rzecz banku zabezpieczeń i mogą stanowić podstawę do dokonania wpisów w księgach wieczystych (art. 95 ust. 1 ). Moc prawna dokumentów urzędowych, o której mowa powyżej, nie obowiązuje w odniesieniu do dokumentów wymienionych w tym przepisie w postępowaniu cywilnym (art. 95 ust. 1a Prawa bankowego).

Wyciąg z ksiąg rachunkowych banku jest zatem dokumentem prywatnym i stanowi jedynie dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie (art. 245 k.p.c.). Wyciąg z ksiąg bankowych stanowi dowód sporządzenia dokumentu tej treści przez osoby pod nim podpisane, zgodnie z art. 245 k.p.c. ; potwierdza też pośrednio zawarcie umowy pomiędzy stronami, skoro umowa kredytu została wciągnięta do ksiąg banku, dokument ten nie stanowił jednak dowodu na wysokość zadłużenia ( tak wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie I Wydział Cywilny z dnia 12 lutego 2019 r. , I AGa 274/18) .Na podstawie tego dokumentu nie można zatem sformułować domniemania, że stwierdzone w nim okoliczności są zgodne z rzeczywistym stanem rzeczy. Fakt zadłużenia pozwanego, jego tytuł i wysokość, winny zostać wykazane za pomocą innych dowodów (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 24 lipca 2013 r., I ACa 443/13).

W kontekście zgłaszanych przez pozwanego zarzutów dodać trzeba ,że w orzecznictwie wyrażono zapatrywanie, iż wydruki komputerowe mogą stanowić dowód w postępowaniu cywilnym, co wynika z wykładni przepisów art. 308 k.p.c. Wydruki komputerowe stanowią bowiem „inny środek dowodowy”, o którym mowa w art. 308 k.p.c. i art. 309 k.p.c., gdyż wymieniony tam katalog ma charakter otwarty. Jakkolwiek nie można przyjąć, że oświadczenie zawarte w wydruku komputerowym jest zgodne z rzeczywistym stanem rzeczy, to należy przyjąć, że przedmiotowy środek dowodowy świadczy o istnieniu zapisu komputerowego określonej treści w chwili dokonywania wydruku (tak Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 4 grudnia 2013 r., sygn. akt I ACa 776/13 ; podobnie Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z 19 grudnia 2014 r., I ACa 637/14).

Zarzuty pozwanego co do braku wartości dowodowej przedłożonego wyciągu z ksiąg rachunkowych banku oraz wydruków komputerowych i zestawień sporządzonych przez powoda okazały się nieuzasadnione, albowiem nie były to wyłączne środki dowodowe w niniejszej sprawie, ale jedne ze środków dowodowych, obok dokumentu źródłowego w postaci umowy kredytu i aneksów do niej . Przy czym , wbrew twierdzeniom pozwanego , bez wątpienia dołączony do pozwu wyciąg z ksiąg bankowych jest dokumentem prywatnym ( art. 245 k.p.c.) , albowiem zawiera pieczęć banku i treść określonego oświadczenia wiedzy wynikającej z ksiąg bankowych oraz jest podpisany przez mających do tego umocowanie pracowników banku (k. 13 i 15). Z kolei zestawienia i tabele przedkładane w toku procesu przez powodowy bank traktować należy jako wydruki elektronicznych zapisów operacji z systemu bankowego . Wszelkie operacje bankowe , takie jak wpłaty , czy przelewy , są bowiem jedynie zapisami elektronicznymi i nie posiadają odpowiednika w postaci „ ręcznego ” dokumentu.

Pozwany kwestionował także wysokość stóp procentowych wskazanych przez powoda , a przyjętych przez biegłą dla celów sporządzenia opinii.

Zaznaczyć zatem trzeba , że zgodnie z treścią art. 76 Prawa bankowego , w brzmieniu z dnia zawarcia przedmiotowej umowy , zasady oprocentowania kredytu określa umowa kredytu, z tym że w razie stosowania stopy zmiennej należy: 1) określić w umowie kredytowej warunki zmiany stopy procentowej kredytu, 2) powiadomić w sposób określony w umowie kredytobiorcę, poręczyciela oraz, jeżeli umowa nie stanowi inaczej, inne osoby będące dłużnikami banku z tytułu zabezpieczenia kredytu o każdej zmianie stopy jego oprocentowania. Ustęp 2 ww. artykułu nakłada na bank obowiązek powiadomienia kredytobiorcy, poręczyciela oraz innych osób będących dłużnikami banku z tytułu zabezpieczenia kredytu o każdej zmianie oprocentowania. Powiadomienie takie powinno nastąpić w sposób określony w umowie . W myśl natomiast §7 ust.4 przedmiotowej umowy kredytowej (...) SA zobowiązany był do powiadamiania kredytobiorcy w formie pisemnej o każdej zmianie wysokości oprocentowania kredytu , z podaniem terminu , od którego zmiana ta obowiązuje .

Bez wątpienia powodowy bank powołujący się na kilkukrotną w trakcie trwania umowy zmianę oprocentowania , nie wykazał, iż zawiadomił o tym pozwanego na piśmie, czego wymagała umowa. Obowiązek dowodowy w tym zakresie obciążał bank, który poza swymi twierdzeniami, żadnych dowodów w tym względzie nie przedłożył, a pozwany otrzymaniu jakichkolwiek zawiadomień zaprzeczył.

Co ważne jednak , konsekwentnie, jak w przypadku uregulowań dotyczących przesłanek dopuszczalności zmiany oprocentowania, także w tym wypadku ustawodawca zaniechał wyznaczenia sankcji braku powiadomienia wskazanych w tym przepisie osób o zmianie wysokości oprocentowania. W piśmiennictwie utrzymuje się, że zmiana wysokości oprocentowania wiąże kredytobiorcę (i osoby zabezpieczające spłatę kredytu) od chwili jej dokonania, a nie zawiadomienia, zawiadomienie powinno nastąpić niezwłocznie po przeprowadzeniu zmiany (M. Bączyk (w:) S. Włodyka (red.), Prawo..., s. 845). Twierdzi się nadto, że kredytobiorca i zabezpieczyciel mogliby na podstawie art. 471 k.c. zgłosić wobec banku roszczenie odszkodowawcze w związku z brakiem wspomnianego zawiadomienia lub w razie zawiadomienia ich w niewłaściwym czasie (tamże) ( tak J. Molis [w:] Prawo bankowe. Komentarz, Tom I i II, red. F. Zoll, Kraków 2005, art. 76).

Pogląd powyższy w całości podzielił Sąd Okręgowy przyjmując w sprawie ,iż brak wskazanych zawiadomień nie rzutował na skuteczność zmiany oprocentowania , tym bardziej , że zmiany te okazały się w rezultacie korzystne dla pozwanego a on sam , do lutego 2015 r. , regulował raty zgodnie z aktualnym oprocentowaniem , co pośrednio potwierdza , iż miał wiedzę o jego zmianie .

Dodatkowo zaznaczyć należy, że pozwany na podstawie powszechnie dostępnych danych mógł też bez trudności uzyskać informacje o zmianach obiektywnych wskaźników, wpływających na ewentualną zmianę umownych stóp procentowych (stawka WIBOR , stopa kredytu lombardowego NBP, odsetki maksymalne). Takiej weryfikacji przedłożonego przez powoda zestawienia wysokości stóp procentowych , w oparciu o dostępne w internecie źródła informacji , dokonał także Sąd Okręgowy.

Biorąc pod uwagę treść zawartej między stronami umowy wraz z aneksami , historie operacji na kontrakcie kredytowym , zestawienie zbiorcze operacji , historię umowy kredytowej, posiłkując się przy tym opinią biegłej z zakresu rachunkowości ( sporządzoną w oparciu o ww. dokumenty a także dodatkowe informacje wskazane przez powoda w postaci szczegółowego rozliczenia i informacji o wartości i dacie wpłat dokonanych przez pozwanego , o datach wymagalności i wysokości rat kredytowych oraz o wysokości kosztów i opłat ) , Sąd doszedł do przekonania, iż w świetle całokształtu materiału dowodowego zaoferowanego przez strony stan zadłużenia pozwanego w dacie wniesienia pozwu w zakresie należności głównej odpowiadał kwocie 428.083,66 zł wskazanej w wyciągu z ksiąg bankowych z dnia 1 grudnia 2015 r i w pozwie . Pozwany nie przedstawił żadnego dowodu na odparcie tezy, że w dacie tej posiadał wymagalne zadłużenie z tytułu należności głównej w wysokości innej niż 428.083, 66 zł.

Strona powodowa dochodziła także należności z tytułu odsetek za okres od 1 lutego 2015 r. do 30 listopada 2015 r. w kwocie 22.275,98 zł , przy czym , co ważne , z opinii uzupełniającej nr 1 biegłej wynika, że na dzień wpływu pozwu do Sądu tj. na dzień 7 grudnia 2015 r. wartość niespłaconych odsetek wynikających z umowy wynosiła 22.312,73 zł .

Odnosząc się w tym miejscu do kolejnego zarzutu pozwanego , zaznaczyć trzeba , że w obowiązującym porządku prawnym okoliczność skutecznego wypowiedzenia umowy kredytu nie neguje zarazem zasadności naliczania odsetek od zadłużenia kredytowego w oparciu o regulacje tej umowy.

Skuteczne wypowiedzenie umowy kredytu nie powoduje zniesienia istniejącego między stronami stosunku obligacyjnego wynikającego z zawartej umowy, ale skutkuje wymagalnością roszczenia banku obejmującego niespłacone raty kredytu oraz odsetki kapitałowe i odsetki za opóźnienie. Błędne jest utożsamianie skutków wypowiedzenia umowy ze skutkami wynikającymi ze złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy. Wypowiedzenie umowy nie zwalnia kredytobiorcy z obowiązku zwrotu otrzymanego kredytu w wysokości określonej w umowie wraz z należnymi odsetkami, zmieniając jedynie termin wymagalności tego roszczenia, nie ma też podstaw do uznania, że określone w umowie odsetki związane z niedotrzymaniem przez kredytobiorcę terminu zwrotu świadczenia nie mogą dotyczyć obowiązku wymagalnego w terminie wynikającym z wypowiedzenia umowy ( tak wyrok Sądu Najwyższego Izba Cywilna z dnia 26 stycznia 2017 r. , II CSK 209/16) .

Zgodnie z treścią art. 482 § 2 k.c. jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. Jednakże, jeżeli wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej niż stopa ustawowa, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej kwoty. Ponieważ ustawodawca w treści art. 481 § 2 k.c. wskazał na pierwszeństwo odsetek umownych wobec ustawowych, Sąd przyjął iż stopę należnych odsetek należy ustalić w oparciu o §19 ust. 4 i 5 umowy.

W niniejszej sprawie okoliczność opóźnienia przez pozwanego ze spełnieniem należnego świadczenia pozostawała poza sporem. Zatem samo żądanie naliczania odsetek wobec składnika należności w postaci kwoty kapitału – 428.083, 66 zł było zasadne i znajdujące oparcie w omówionym wyżej §19 umowy. Powód był też uprawniony do dochodzenia odsetek od dnia wystawienia wyciągu z ksiąg bankowych tj. od 1 grudnia 2015 r. , skoro na dzień wystawienia wyciągu została wyliczona należność główna z uwzględnieniem wszystkich wpłat, jakich dokonał pozwany wraz z odsetkami do dnia 30 listopada 2015 r.

Z uwagi na liczne trafne zastrzeżenia do pierwszej opinii biegłej , a następnie do uzupełniającej opinii ( także zasadne głównie z uwagi na błędne przyjęcie przez biegłą daty wymagalności roszczenia na dzień 26 lipca 2015 r. ), po uzupełnieniu materiału dowodowego , Sąd zlecił biegłej ponowne uzupełnienie opinii . Potrzeba uzupełnienia opinii wynikała też z okoliczności ,że w toku procesu na rzecz wierzyciela hipotecznego (...) SA Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad Oddział S. przekazała kwotę 205.033 zł a prawidłowość rozliczenia dokonanej wpłaty przez powoda budziła wątpliwości . W piśmie z dnia 10 września 2020 r. (k.496) Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad Oddział S. wskazała ,że ww. kwotę przekazała bankowi w dniu 29 listopada 2017 r. , co znalazło odzwierciedlenie w potwierdzeniu przelewu ( k.494).

Ostatecznie , przyjmując prawidłową datę wymagalności roszczenia jako 28 lipca 2015 r. i uwzględniając dokonaną w toku procesu wpłatę kwoty 205.033 zł i ponownie uzupełniony materiał dowodowy , biegła z zakresu rachunkowości E. P. w drugiej opinii uzupełniającej , w sposób jasny i precyzyjny ustosunkowała się do kwestii niezbędnych dla rozstrzygnięcia . Wskazała zatem ,że na dzień wymagalności roszczenia na kwotę zadłużenia składały się : należność główna w wysokości 428.083,66 zł oraz odsetki umowne w kwocie 6.831, 35 zł , przy czym odsetki umowne od rat kapitałowych pozostałe do spłaty przed wypowiedzeniem umowy kredytowej wynosiły 6.413,59 zł .

Pozwany kwestionował przy tym prawidłowość zaliczenia przez powoda dokonanej w toku procesu wpłaty kwoty 205.033 zł , wskazując ,że kwota ta powinna być zaliczona na poczet spłaty kapitału głównego.

W świetle art. 451 § 1 k.c., a w szczególności zdania drugiego, nie budzi wątpliwości, iż odrębnymi długami uzasadniającymi wybór dłużnika nie są wymagalna należność główna i przysługujące od niej odsetki, względnie zaległa część należności głównej (w razie rozłożona jej na raty). W rozumieniu art. 451 § 1 zd. 1 k.c. stanowią one jeden dług. Wierzyciel nie ma obowiązku zawiadamiania dłużnika o zaliczeniu dokonanej przez niego wpłaty w pierwszej kolejności na poczet zaległych odsetek, czy zaległych rat należności głównej. Taki obowiązek nie wynika z przepisów k.c.. W związku z tym, jeżeli dłużnik zaznacza w tytule zapłaty, że czyni to na poczet zaległej należności głównej, w sytuacji, w której odmienny w stosunku do przepisu art. 451 § 1 zd. 2 k.c. sposób zaliczania nie wynika z łączącej wierzyciela i dłużnika umowy, powinien uzyskać u wierzyciela informację, czy rzeczywiście w taki sposób zaliczył jego wpłatę. Milczenie wierzyciela nie oznacza, że wyraził zgodę i odstąpił od uprawnienia z tego przepisu. Inaczej będzie w przypadku, gdy wierzyciel potwierdzi zaliczenie zgodnie ze wskazaniem dłużnika. Wówczas wierzyciel nie ma już możliwości skorzystania z uprawnienia przewidzianego w art. 451 § 1 zd. 2 k.c.. Wyrażona w art. 451 § 1 zd. 2 k.c. reguła ma zastosowanie również, gdy dłużnik spełniający świadczenie ma względem wierzyciela nie kilka, lecz tylko jeden dług, złożony z należności głównej i zaległych odsetek ( tak wyrok Sądu Najwyższego Izba Cywilna z dnia 4 listopada 2016 r. , I CSK 732/15).

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy ,że jedynie w sytuacji istnienia kilku zobowiązań dłużnik zachowuje prawo wyboru, który dług chce spłacić w pierwszej kolejności. W sytuacji natomiast spłaty danego jednego zobowiązania to wierzyciel zachowuje uprawnienie, aby zaliczać wpłaty w pierwszej kolejności na spłatę np. odsetek. Dyspozycja ww. przepisu koresponduje przy tym z brzemieniem §16 umowy , zgodnie z którym dokonywane przez kredytobiorcę wpłaty bank zalicza na spłatę zadłużenia w następującej kolejności: koszty banku, prowizje i opłaty, odsetki od zadłużenia przeterminowanego, odsetki zapadłe (zaległe), zadłużenie przeterminowane z tytułu skapitalizowanych odsetek, zadłużenie przeterminowane z tytułu kredytu, odsetki bieżące, zadłużenie z tytułu skapitalizowanych odsetek oraz zadłużenie z tytułu kredytu .W tym stanie rzeczy bank był uprawniony do zaliczenia wpłaty kwoty 205.033 zł dopiero w ostatniej kolejności na poczet zaległej kwoty kapitału.

Opierając się ostatecznie na po raz drugi uzupełnionej opinii biegłej z zakresu rachunkowości i zeznaniach biegłej na rozprawie w dniu 11 kwietnia 2022 r. , Sąd Okręgowy ustalił ,że po zarachowaniu wpłaty z dnia 29 listopada 2017 r. kwoty 205.033 zł na poczet : opłat i prowizji bankowych w kwocie 60 zł , odsetek tzw. karnych w kwocie 100.463,94 zł , odsetek umownych od rat kapitałowych pozostałych do spłaty przed wypowiedzeniem umowy kredytowej w kwocie 6.413,59 zł i kapitału w kwocie 98.095,47 , do zapłaty na rzecz powoda pozostała kwota 329.988,19 zł.

Sąd nie podzielił opinii biegłej w zakresie , w jakim bezkrytycznie zaliczyła ona na poczet opłat i prowizji wszelkie koszty wykazane w załączniku nr 3 pisma powoda z dnia 20 sierpnia 2019 r. po sporządzeniu wyciągu z ksiąg bankowych ( k.352 ). Uwadze biegłej uszło bowiem ,że w zestawieniu tym ujęto m.in. opłatę od pozwu w przedmiotowej sprawie , czy opłaty od pełnomocnictw . W ocenie Sądu , skoro w wyciągu z ksiąg bankowych z dnia 1 grudnia 2015 r. prowizje i opłaty bankowe stanowiły łącznie kwotę 60 zł , brak było podstaw do zarachowania na poczet dokonanej w dniu 29 listopada 2017 r. wpłaty innych kwot z tego tytułu . Dochodzona w pozwie należność z tytułu opłat i prowizji odpowiada kwocie 60 zł , a podstawą roszczenia powoda z tego tytułu stanowi §9 , 10 i §19 ust. 3 umowy . Bez wątpienia do dnia sporządzenia wyciągu z ksiąg bankowych powód poniósł koszty z tytułu opłat i prowizji w dochodzonej pozwem kwocie , albowiem kierowano do pozwanego monity i upomnienia w związku z nieterminowym regulowaniem należności , a co wynika z zapisów operacji z systemu bankowego przedłożonych przez powoda . Pozwanemu umknęło przy tym , wbrew stawianym przez niego tezom , że wszelka zmiana wysokości opłat czy prowizji zgodnie z §33 umowy nie wymaga zmiany postanowień umowy wprowadzonych aneksem , a niezależnie od powiadomienia , o którym mowa w §10 ust.3 umowy , stosownie do ust. 4 §10 umowy , (...) podaje do wiadomości klientów obowiązujące prowizje i opłaty bankowe oraz ich wysokość w komunikacie (...) SA dostępnym w lokalach oddziału oraz na stronie internetowej – pod wskazanym adresem.

Strona pozwana podnosiła również stosowanie przez powoda postanowień niedozwolonych w odniesieniu do opłat za czynności windykacyjne i upominawcze banku. Zgodnie z art. 385 ¹ § 1 k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Stosownie natomiast do § 2 ww. przepisu jeżeli postanowienie umowy zgodnie z § 1 nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie. Kolejno paragraf § 3 stanowi, że nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta. Zgodnie z § 4 ciężar dowodu, że postanowienie zostało uzgodnione indywidualnie, spoczywa na tym, kto się na to powołuje. W ocenie Sądu na postanowienia w zakresie opłat za czynności windykacyjne i upominawcze banku pozwany jako konsument nie miał realnego wpływu, albowiem umowa została zawarta z nim na podstawie stosowanego przez powoda wzorca umowy. Należało się jednak zastanowić, czy kwestionowane przez pozwanego postanowienia umowy kształtowały jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy.

Prawo bankowe , dopuszczając możliwość pobierania wynagrodzenia banku w postaci prowizji bądź opłaty ( art. 110 Prawa bankowego ) , nie wskazuje, w jakiej wysokości powinna zostać ustalona opłata lub prowizja bankowa. Nie precyzuje też sposobu, w jaki bank ma to określić w umowie z klientem (kwotowo, procentowo itp.). Ustawodawca uszczegółowienie tej problematyki pozostawił praktyce obrotu. Zgodnie z § 9 umowy za czynności związane z obsługą kredytu oraz zmianę postanowień umowy (...) SA pobiera od kredytobiorcy prowizję i opłaty bankowe określone w Taryfie . W dniu zawarcia umowy obowiązują prowizje i opłaty bankowe oraz ich wysokość określone w Taryfie , z której wyciąg stanowi załącznik do umowy. W myśl §10 umowy , prowizje i opłaty bankowe oraz ich wysokość mogą ulegać zmianom , przy czym bank nie miał całkowitej swobody w ustalaniu nowych opłat i prowizji , albowiem okoliczności wpływające na tę zmianę określono w §10 ust. 2 pkt 1 i 2 umowy . Bank zgodnie z umową był zatem uprawniony do obciążenia kredytobiorcy także opłatami za czynności windykacyjne i upominawcze banku , w tym przypomnienia ( monity) o niedopłacie lub braku spłaty kredytu (§19 ust.3 ). Takie zapisy w umowach kredytowych stanowią swoiste ostrzeżenie dla nierzetelnych kredytobiorców. Opłaty te pojawiają się bowiem jedynie w takich sytuacjach, w których kredytobiorca opóźnia się ze spłatą swojego zobowiązania. W tych okolicznościach nie sposób uznać wskazanych postanowień umowy za sprzecznych z zasadami współżycia społecznego .

W rozpoznawanej sprawie , powód , przedkładając wydruki elektronicznych zapisów operacji z systemu bankowego , wykazał czynności podejmowane wobec pozwanego w związku z nieterminowym regulowaniem przez niego zadłużenia , a wysokość naliczonych prowizji od wskazanych czynności określała Taryfa prowizji i opłat bankowych banku .

W zakresie opinii biegłej z zakresu rachunkowości E. P. pozwany , mimo uzupełnienia opinii , w dalszym ciągu konsekwentnie kwestionował ustalenia zawarte w opiniach , podnosząc argumenty dotyczące przyjętej przez biegłą metodologii i zarzucając ,iż biegła sporządziła opinię wyłącznie w oparciu o twierdzenia i dokumenty przedłożone przez stronę powodową. W ocenie Sądu częściowo opinia główna i opinie uzupełniające oraz zeznania biegłej

na rozprawie w dniu 11 kwietnia 2022 r. pozwoliły na uzyskanie wyczerpujących informacji niezbędnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Wszelkie kwestie wymagające wiadomości specjalnych zostały w sposób wyczerpujący wyjaśnione , zatem Sąd w zakresie wniosku pozwanego o przeprowadzenie dowodu z kolejnej opinii biegłego z zakresu rachunkowości w oparciu o art.235 ²§1 pkt 5 k.p.c. wniosek ten pominął , jako zmierzający do przedłużenia postepowania. Ostatecznie , po uzupełnieniu materiału dowodowego niezbędnego do wydania opinii i po wskazaniu prawidłowej daty wymagalności roszczenia , biegła sporządziła kolejną opinię uzupełniająca , która w powiązaniu , częściowo , z poprzednimi opiniami i konsekwentnymi zeznaniami biegłej pozwoliła na uzyskanie danych niezbędnych dla rozstrzygnięcia.

Dodać trzeba , że część zarzutów pozwanego do dokumentacji przedłożonej przez stronę powodową wynikała , jak się wydaje , z pobieżnej analizy opinii biegłej i wskazanych dokumentów .Przykładowo , pozwany kwestionował dokument w postaci historii operacji na kontrakcie kredytowym wskazując, że oznaczenia typu E1, E2 itd. są nieczytelne , tymczasem w opinii głównej biegła szczegółowo odniosła się do symboli ujętych w tych dokumentach , objaśniając ich znaczenie.

Nadto , co istotne , na powodowym banku ciążył obowiązek wykazania, że doszło do zawarcia z pozwanym ważnej umowy kredytu oraz że swoje zobowiązanie z tej umowy wykonał , nadto wskazanie aktualnej kwoty zadłużenia z odwołaniem się do zapisów analitycznych z dokumentacji bankowej . Pozwany natomiast, reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika , o ile nie zgadzał się z przedstawionym przez powoda bilansem wykonania umowy , miał obowiązek podnieść przeciwko niemu merytoryczne zarzuty, przez przedstawienie konkurencyjnego rozliczenia . Tymczasem , pozwany w tym zakresie pozostał w procesie całkowicie bierny, ograniczając się wyłącznie do zaprzeczania wszystkich podnoszonych przez powoda twierdzeń.

W zakresie kwoty 205.033 zł i odsetek karnych w kwocie 1182 zł za okres od 29 listopada 2017 r. do 12 grudnia 2017 r. strona powodowa cofnęła pozew na rozprawie w dniu 11 kwietnia 2022 r. ( k.642 i 642v) , jednak strona pozwana nie wyraziła na to zgody. Sąd uznał zatem ,że cofnięcie pozwu we wskazanym przez powoda zakresie było niedopuszczalne w świetle art. 203§1 k.p.c.

Mając powyższe na uwadze Sąd w oparciu o art. 493§4 k.p.c. uchylił w całości nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 16 lutego 2016 r. i zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 329.988,19 zł wraz z odsetkami jak w pkt 2 wyroku , oddalając powództwo w pozostałej części jako bezzasadne .

O odsetkach Sąd orzekł w oparciu o art. art. 481 § 1 i 2 k.c. , przyjmując, co zostało omówiono wyżej , iż stopę należnych odsetek należy ustalić w oparciu o §19 ust. 4 i 5 umowy. Sąd wziął również pod uwagę fakt wprowadzenia przez ustawodawcę tzw. odsetek maksymalnych. W dacie wytoczenia niniejszego powództwa art. 359 § 2 ¹ k.c. przewidywał, iż maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie może w stosunku rocznym przekraczać czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego. Z kolei od dnia 1 stycznia 2016 r. art. 359 § 2 ¹ k.c. normuje, iż maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie może w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych. Sąd naliczył przy tym odsetki od dnia następnego po dokonanej dnia 29 listopada 2017 r. wpłacie kwoty 205.033 zł , co wynikało z przyjętego sposobu zarachowania tej kwoty .

Biorąc pod uwagę trudną sytuację materialną pozwanego , co obrazowały składane przez niego wnioski o zwolnienie od kosztów sądowych , w oparciu o art. 102 k.p.c. Sąd zadecydował o tym , by nie obciążać pozwanego nieuiszczonymi kosztami sądowymi .

O kosztach procesu należnych od pozwanego na rzecz powoda orzeczono w oparciu o art. 98§1 i 3 k.p.c. Wprawdzie zasadą jest - w wypadku oddalenia powództwa - obowiązek zwrotu kosztów procesu na rzecz pozwanego na jego żądanie , jednakże dopuszczalne jest odstępstwo od tej zasady, jeżeli powód wykaże, że wystąpienie z powództwem było niezbędne dla celowego dochodzenia praw lub celowej obrony, z uwzględnieniem okoliczności istniejących w dacie wytoczenia powództwa. Dotyczy to zwłaszcza sytuacji, gdy oddalenie powództwa jest konsekwencją zaspokojenia przez pozwanego wymagalnego w chwili wytoczenia powództwa roszczenia powoda .W rozumieniu przepisów o kosztach procesu ( art. 98 k.p.c. ) pozwanego należy uznać wówczas za stronę przegrywającą sprawę ( postanowienie Sądu Najwyższego z 12 kwietnia 2012 r. w sprawie II CZ 208/11 ). Także w postanowieniu z dnia 20 sierpnia 1979 r. w sprawie I CZ 93/79 Sąd Najwyższy wskazywał , że pozwany, który płaci dochodzoną należność po wniesieniu pozwu, chociaż przed otrzymaniem jego odpisu, z punktu widzenia przepisów kodeksu postępowania cywilnego o kosztach procesu uważany jest za przegrywającego sprawę i w konsekwencji zobowiązany jest zwrócić powodowi poniesione koszty . Taka też sytuacja zaistniała w rozpoznawanej sprawie , albowiem wpłata w toku procesu kwoty 205.033 zł , przy jednoczesnym braku zgody pozwanego na cofnięcie pozwu , skutkowała oddalenie powództwa w zakresie wynikającym z zarachowania dokonanej wpłaty w sposób wskazany wyżej. Sąd ustalił stan zadłużenia pozwanego na dzień 7 grudnia 2016 r. , co omówiono wyżej , a ponieważ w zasadzie odpowiadał on kwocie dochodzonej pozwem , pozwanego traktować należy jako przegrywającego sprawę w rozumieniu art. 98§1 k.p.c. Na poniesione przez powoda koszty procesu złożyły się : opłata od pozwu w kwocie 1000 zł , koszty poświadczonych notarialnie pełnomocnictw w wysokości 3,69 zł ( 3x1,23 zł) , koszty opłaty od pełnomocnictwa 34 zł i wynagrodzenie adwokata ustalone zgodnie z §6 ust.7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. z 2013 r. poz. 461 oraz z 2015 r. poz. 616 i 1079) w kwocie 7200 zł , obowiązujące w dacie wniesienia pozwu.

Sędzia SO Dorota Kordiak