Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 12 kwietnia 2021 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., po rozpatrzeniu wniosku z dnia 22 lutego 2021 roku, przyznał E. C. prawo do emerytury od dnia 20 marca 2021 roku, tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego oraz odmówił przyznania prawa do rekompensaty.

Podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę.

- kwota składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wynosi 19816,94 zł

- kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 456457,59 zł

- średnie dalsze trwanie życia wynosi 261,50 m-cy

- wyliczona kwota emerytury wynosi 1821,32 zł

Wysokość emerytury została obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 ustawy emerytalnej:

( (...),94 + (...),59) / 261,50 = 1821,32 zł.

Od 01-05-2021 obliczona emerytura brutto wynosi 1821,32 zł.

Wysokość świadczenia do wypłaty wynosi miesięcznie 1532,40 zł.

Zakład odmówił przyznania rekompensaty, ponieważ na wymagane 15 lat pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze ubezpieczona nie udowodniła żadnego okresu.

Organ rentowy nie uznał jako zatrudnienia w szczególnych warunkach okresów pracy ubezpieczonej od 15-05-1980 do 31-12-1998 i od 01-01-1999 do 31- 05-2000 wymienionych w zaświadczeniach z 31-05-2000 r. i z 04-10-2001r. z (...) S.A.

Jak podkreślił ZUS, w wymienionych dokumentach pracodawca wskazał charakter wykonywanej przez ubezpieczoną pracy ( obsługa maszyn i urządzeń produkujących wyroby tytoniowe), który jest niezgodny z wymienionym w powołanym przez niego zarządzeniu nr 16 MRLiGŻz dnia 31-03-1988 r. tj. praca w przemyśle tytoniowym: przenoszenie, sortowanie i rozdrabnianie tytoniu. Wobec występujących rozbieżności brak jest możliwości przyznania rekompensaty.

Za okres pracy na umowę o pracę tj. od 20-08-1979 do 11-04-1980, za który ubezpieczona nie przedłożyła dochodów ZUS przyjął obowiązujące w tym okresie kwoty minimalnego wynagrodzenia.

(decyzja – k. 13-15 plik II załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Odwołanie od w/w decyzji wniosła E. C., reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, zaskarżając ją w części odmawiającej jej przyznania prawa do rekompensaty, o której mowa w art. 21 ustawy z 19-12-2008 r. o emeryturach pomostowych i wnosząc o jej zmianę poprzez przyznanie prawa do emerytury wraz z rekompensatą z tytułu pracy w warunkach szczególnych począwszy od dnia 20 marca 2021 roku, a ponadto o zasądzenie od organu rentowego na rzecz wnioskodawczyni zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazano, że praca skarżącej w istocie polegała na przenoszeniu i sortowaniu (sporadycznie także na rozdrabnianiu) tytoniu, a czynności te stanowiły obsługę maszyn urządzeń produkujących tytoń.

(odwołanie – k. 3-4)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie przytaczając argumentację jak w zaskarżonej decyzji.

(odpowiedź na odwołanie – k. 7-7 verte)

Na rozprawie w dniu 8 lutego 2022 roku pełnomocnik wnioskodawczyni oświadczył, że w spornym okresie wykonywała ona pracę na stanowisku maszynistki urządzeń i urządzeń tytoniowych i pomocnika w oparciu o rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.- wykaz A, dział X, poz. 3 pkt 9 .

(rozprawa z dnia 8 lutego 2022 roku e-protokół (...):04:58 – 00:09:04 - płyta CD – k. 33 )

Na rozprawie w dniu 7 czerwca 2022 roku pełnomocnik wnioskodawczyni poparł odwołanie, zaś pełnomocnik ZUS wniósł o jego oddalenie.

(końcowe stanowiska stron – rozprawa z dnia 7 czerwca 2022 roku e-protokół (...):37:37 – 00:37:47 – płyta CD – k. 51)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

E. C. urodziła się w dniu (...).

(okoliczność bezsporna)

Z umowy o pracę zawartej w dniu 15 maja 1980 roku pomiędzy (...) Wytwórnią (...) a skarżącą wynikało, że powierzono jej obowiązki maszynisty maszyn i urządzeń tytoniowych.

(umowa o pracę, podanie, angaże w aktach osobowych - kserokopia (koperta) – k. 45, zeznania wnioskodawczyni na rozprawie w dniu 7 czerwca 2022 roku e-protokół (...):36:08 – 00:36:26 w związku z e-protokół (...):03:22-00:11:56 – płyta CD – k. 51)

Wnioskodawczyni pracowała na maszynach przy wytwarzaniu papierosów, sypała tytoń do maszyn. Za pomocą maszyny, która nabijała papierosy, cięła je, a gotowe papierosy wychodziły na taśmę. Maszynę obsługiwało kilka osób. Jedna z nich zajmowała się obsługą samej maszyny czyli: zmianą bibuły, oklejki, uruchamianiem maszyny. Druga z nich zdejmowała gotowe papierosy z taśmy, układała w ramki i wieszała na urządzeniu (transporter), który przenosił je do kolejnych działów.

(zeznania wnioskodawczyni na rozprawie w dniu 7 czerwca 2022 roku e-protokół (...):36:08 – 00:36:26 w związku z e-protokół (...):03:22-00:11:56 – płyta CD – k. 51, zeznania świadka G. C. na rozprawie w dniu 7 czerwca 2022 roku e-protokół (...):19:42 – 00:27:28 – płyta CD – k. 51, zeznania świadka J. K. na rozprawie w dniu 7 czerwca 2022 roku e-protokół (...):27:28 – 00:34:02 – płyta CD – k. 51)

Na początku każdej zmiany do sali przychodził brygadzista, bądź mistrz i kierował pracowników do poszczególnych prac.

(zeznania wnioskodawczyni na rozprawie w dniu 7 czerwca 2022 roku e-protokół (...):36:08 – 00:36:26 w związku z e-protokół (...):11:56 – 00:15:50 – płyta CD – k. 51, zeznania świadka G. C. na rozprawie w dniu 7 czerwca 2022 roku e-protokół (...):19:42 – 00:27:28 – płyta CD – k. 51, zeznania świadka J. K. na rozprawie w dniu 7 czerwca 2022 roku e-protokół (...):27:28 – 00:34:02 – płyta CD – k. 51)

Z dniem 1 października 1980 roku skarżącej powierzono obowiązki robotnika pomocniczego.

(angaż w aktach osobowych - kserokopia (koperta) – k. 45)

Skarżąca sypała tytoń do maszyn, zajmowała się także transportem – chodziło o to, że na sali wyrobów papierosów koniecznym było dowożenie filtrów do maszyn. Zdarzało się, że wnioskodawczyni dostawała filtry zapakowane na wózku, czasami sama musiała zapakować je przy maszynie. Tak zapakowane filtry odwołująca rozwoziła do maszyn . Wszystko odbywało się na jednej sali.

(zeznania wnioskodawczyni na rozprawie w dniu 7 czerwca 2022 roku e-protokół (...):36:08 – 00:36:26 w związku z e-protokół (...):03:22-00:11:56 – płyta CD – k. 51, zeznania świadka G. C. na rozprawie w dniu 7 czerwca 2022 roku e-protokół (...):19:42 – 00:27:28 – płyta CD – k. 51, zeznania świadka J. K. na rozprawie w dniu 7 czerwca 2022 roku e-protokół (...):27:28 – 00:34:02 – płyta CD – k. 51)

Z dniem 1 lutego 1983 roku odwołującej powierzono obowiązki maszynisty maszyn i urządzeń tytoniowych.

(angaż w aktach osobowych - kserokopia (koperta) – k. 45)

Z dniem 1 kwietnia 1997 roku zmianie uległo dotychczasowe zajmowane przez wnioskodawczynię stanowisko pracy z maszynisty maszyn i urządzeń tytoniowych na pomocnika maszynisty maszyn i urządzeń tytoniowych.

(aneks, zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu w aktach osobowych - kserokopia (koperta) – k. 45)

Na wskazanych stanowiskach ubezpieczona wykonywała te same czynności co we wcześniejszych okresach

(zeznania wnioskodawczyni na rozprawie w dniu 7 czerwca 2022 roku e-protokół (...):36:08 – 00:36:26 w związku z e-protokół (...):03:22-00:11:56 – płyta CD – k. 51, zeznania świadka G. C. na rozprawie w dniu 7 czerwca 2022 roku e-protokół (...):19:42 – 00:27:28 – płyta CD – k. 51, zeznania świadka J. K. na rozprawie w dniu 7 czerwca 2022 roku e-protokół (...):27:28 – 00:34:02 – płyta CD – k. 51)

Ze świadectwa pracy z dnia 31 maja 2000 roku wynika, że wnioskodawczyni zatrudniona była w (...) S.A. w likwidacji w Ł. w okresie od dnia 15 maja 1980 roku do dnia 31 maja 2000 roku w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku maszynisty maszyn tytoniowych O.. Wyrobu Papierosów; pomocnika maszynisty maszyn tytoniowych O.. Papierosów.

(świadectwo pracy – k. 6-6 verte plik II załączonych do sprawy akt organu rentowego oraz w aktach osobowych – kserokopia (koperta) – k. 45)

Z wystawionego przez (...) S.A. w likwidacji w Ł. świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia 31 maja 2000 roku wynikało, że wnioskodawczyni będąc zatrudniona we wskazanym zakładzie pracy w okresie od dnia 15 maja 1980 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywała prace polegające na: obsłudze maszyn i urządzeń produkujących wyroby tytoniowe na stanowisku maszynisty maszyn i urządzeń tytoniowych wymienionym w Wykazie A, Dziale X, poz. 3, pkt 09 – rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz.43 ze zm.), zarządzenia nr 16 Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31 marca 1988 r. ( (...)–16/88).

(świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach – k. 11 plik II załączonych do sprawy akt organu rentowego, w aktach osobowych – kserokopia (koperta) – k. 45)

Z wystawionego przez (...) S.A. w upadłości w Ł. świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia 4 października 2001 roku wynikało, że wnioskodawczyni będąc zatrudniona we wskazanym zakładzie pracy w okresie od dnia 1 stycznia 1999 roku do dnia 31 maja 2000 roku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywała prace w przemyśle tytoniowym: obsłudze maszyn i urządzeń produkujących wyroby tytoniowe na stanowisku maszynisty maszyn i urządzeń tytoniowych - Wykaz A, Dział X, Poz. 3, Pkt 09 - rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz.43 ze zm.), zarządzenia nr 16 Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31 marca 1988 r. ( (...)–16/88).

(świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach – k. 11 plik II załączonych do sprawy akt organu rentowego, w aktach osobowych – kserokopia (koperta) – k. 45)

W dniu 22 lutego 2021 roku wnioskodawczyni złożyła do ZUS wniosek o emeryturę wraz z rekompensatą.

(wniosek – k. 1-3 verte plik II załączonych do sprawy akt organu rentowego)

W dniu 12 kwietnia 2021 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. wydał zaskarżoną decyzję.

(decyzja – k. 13-15 plik II załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o całokształt materiału dowodowego zebranego w sprawie, w szczególności o dokumenty zawarte w załączonych do akt sprawy aktach ZUS, kopii dokumentów pracowniczych skarżącej dotyczących jej spornego okresu zatrudnienia, a także na podstawie osobowych źródeł dowodowych w postaci zeznań wnioskodawczyni i powołanych w sprawie świadków: G. C., J. K., którzy w spornym okresie pracowali razem z wnioskodawczynią na analogicznym jak ona stanowisku pracy tj. maszynisty maszyn i urządzeń tytoniowych i wobec tego dysponowali wiedzą na temat charakteru pracy skarżącej i tego na czym ona polegała. Zgromadzonym dowodom Sąd dał wiarę. Zeznania wnioskodawczyni oraz powołanych świadków- osób niezainteresowanych rozstrzygnięciem sprawy na korzyść którejkolwiek ze stron, nie budzą wątpliwości tutejszego Sądu przy ocenie ich wiarygodności, nie są wzajemnie ze sobą ani z treścią załączonych do akt sprawy dokumentów sprzeczne, wzajemnie ze sobą korespondują. Co również istotne zeznania ubezpieczonej oraz powołanych w sprawie świadków nie zostały zasadnie podważone przez organ rentowy w toku procesu. Zdaniem Sądu powyższe dowody są wystarczające do merytorycznego rozstrzygnięcia.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych (tekst jednolity Dz. U. z 2018 r. poz. 1924 z późn. zm), ustawa określa warunki nabywania prawa do emerytur i rekompensat przez niektórych pracowników wykonujących pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, zwanych „emeryturami pomostowymi”, o których mowa w art. 24 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Zgodnie z art. 2 pkt 5 tej ustawy rekompensata stanowi odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej.

Stosownie do art. 21 ust. 1 ustawy, rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS wynoszący co najmniej 15 lat.

Zgodnie z art. 21 ust. 2 powoływanej ustawy, rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Celem rekompensaty, podobnie jak i emerytury pomostowej, jest łagodzenie skutków utraty możliwości przejścia na emeryturę przed osiągnięciem wieku emerytalnego przez pracowników zatrudnionych przy pracach w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. W przypadku rekompensaty realizacja tego celu polega jednak nie na stworzeniu możliwości wcześniejszego zakończenia aktywności zawodowej, lecz na odpowiednim zwiększeniu podstawy wymiaru emerytury z FUS, do której osoba uprawniona nabyła prawo po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego ( tak M. Zieleniecki - Komentarz do art.21 ustawy o emeryturach pomostowych, LEX, por. też wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 31.03.2016 r., III AUa 1899/15 – LEX 2044406).

Art. 23 ust. 1 w/w ustawy stanowi, że ustalenie rekompensaty następuje na wniosek ubezpieczonego o emeryturę.

A zatem prawo do rekompensaty, zgodnie z w/w ustawą, mają osoby urodzone po 31 grudnia 1948 r., które przed 1 stycznia 2009 r. wykonywały przez co najmniej 15 lat prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu art. 32 i 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Należy wskazać, że art. 2 pkt 5 i art. 21 ust. 1 w/w ustawy o emeryturach pomostowych formułują dwie zasadnicze przesłanki nabycia prawa do rekompensaty: 1) nienabycie prawa do emerytury pomostowej, 2) osiągnięcie okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu ustawy o emeryturach i rentach z FUS wynoszącego co najmniej 15 lat. Przesłanka negatywna została zawarta w art. 21 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Jest nią nabycie prawa do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

W literaturze podkreśla się, że wykładnia przepisu art. 21 ust.2 ustawy o emeryturach pomostowych nie może prowadzić do absurdalnego wniosku, że prawo do rekompensaty przysługuje wyłącznie tym osobom, które nie nabyły prawa do jakiejkolwiek emerytury z FUS. Skoro zgodnie z art.23 ustawy o emeryturach pomostowych rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego, a zgodnie z art. 173 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS kapitał początkowy ustala się dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., za których były opłacane składki na ubezpieczenie społeczne przed dniem 1 stycznia 1999 r., to warunek sformułowany w art. 21 ust. 2 ustawy o emeryturach pomostowych należy rozumieć w taki sposób, że rekompensata jest adresowana wyłącznie do ubezpieczonych objętych systemem emerytalnym zdefiniowanej składki, którzy przed osiągnięciem podstawowego wieku emerytalnego nie nabyli prawa do emerytury z FUS obliczanej według formuły zdefiniowanego świadczenia. Przyjąć tym samym również należy, że rekompensata nie przysługuje tym ubezpieczonym, którzy zostali objęci ubezpieczeniem społecznym lub rozpoczęli służbę po 31 grudnia 1998 roku.

Bezspornym jest w rozpoznawanej sprawie jest, że wnioskodawczyni nie nabyła prawa do emerytury pomostowej, ani prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym w związku z wykonywaniem pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze.

Analiza układu warunkującego prawo do emerytury pomostowej prowadzi do wniosku, że świadczenie to przysługuje tym pracownikom, którzy osiągnęli co najmniej 15-letni okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art.32 ust.1 i 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, ale nie nabyli prawa do emerytury pomostowej z powodu nieuznania ich pracy za wykonywaną w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych (tak M. Zieleniecki - Komentarz do art.21 ustawy o emeryturach pomostowych, LEX).

Stosownie natomiast do treści art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( tj. Dz. U. z 2020 r. , poz. 53 ), za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych.

Z kolei art. 32 ust.4 ustawy emerytalnej stanowi, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, to jest na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz.43 ze zm.).

Z § 1 cytowanego rozporządzenia wynika, że jego treść stosuje się do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, wymienione w § 4-15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia. Przepis § 2 ust.1 rozporządzenia ustala, że za okresy uzasadniające nabycie prawa do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu uważa się okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

W świetle § 2 ust. 1 wskazanego rozporządzenia oraz zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy, przy czym powyższe okoliczności pracownik jest obowiązany udowodnić ( por. wyrok Sądu Najwyższego z 15 grudnia 1997 r. II UKN 417/97 – (...) i US (...) i wyrok Sądu Najwyższego z 15 listopada 2000 r. II UKN 39/00 Prok. i Prawo (...) ).

W rozpoznawanej sprawie kwestią sporną było, czy wnioskodawczyni posiada co najmniej 15-letni staż pracy w szczególnych warunkach uprawniający ją do rekompensaty w myśl cyt. wyżej przepisów ustawy o emeryturach pomostowych.

Materiał dowodowy zgromadzony w niniejszym postępowaniu, w szczególności dowody w postaci kserokopii dokumentów pracowniczych wnioskodawczyni dotyczących jej zatrudnienia w (...) S.A (m.in. świadectwo pracy, umowa o pracę, angaże) oraz dowody w postaci zeznań świadków oraz wnioskodawczyni - w powiązaniu z dokumentami zawartymi w aktach ubezpieczeniowych – pozwoliły na uznanie, że wnioskodawczyni spełnia warunek posiadania co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Rozporządzenie Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43) w § 2 ust. 2 zobowiązuje zakłady pracy do stwierdzenia okresów zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wyłącznie na podstawie posiadanej dokumentacji.

Brak takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy nie wyklucza jednak dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego.

Należy wskazać, że świadectwo pracy w warunkach szczególnych wydane pracownikowi przez pracodawcę z zachowaniem warunków przewidzianych normą § 2 ww. rozporządzenia stanowi domniemanie i podstawę do przyjęcia, iż okres pracy w nim podany jest okresem pracy w warunkach szczególnych. Samo jednakże posiadanie świadectwa pracy potwierdzającego wykonywanie zatrudnienia w warunkach szczególnych organu rentowego nie wiąże i nie przesądza automatycznie o przyznaniu świadczenia emerytalnego na podstawie art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach w postępowaniu sądowym traktuje się jako dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c., który stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Dokument taki może być więc weryfikowany pod kątem prawdziwości wskazanych w nim faktów (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 4 listopada 2008 roku sygn. III AUa 3113/08, Lex nr 552003; wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 30 listopada 2006 roku sygn. III AUa 466/06, opubl: Orzecznictwo Sądu Apelacyjnego w Katowicach rok 2007, Nr 3, poz. 8; wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 24 września 2008 roku sygn. III AUa 795/08, opubl: Orzecznictwo Sądów Apelacji B. rok 2008, Nr 4, str. 60). Sąd nie jest zatem w żaden sposób związany oceną charakteru zatrudnienia pracownika dokonaną przez pracodawcę w wystawionym pracownikowi świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Ma ono służyć jedynie celom dowodowym. Dokument ten podlega co do swojej wiarygodności i mocy dowodowej takiej samej ocenie, jak każdy inny dowód (art. 233 § 1 k.p.c.) – vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 kwietnia 2009 r., sygn. I UK 316/08, LEX nr 707858, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 czerwca 2011 r., sygn. akt III UK 213/10, LEX nr 950436).

Okresy pracy w warunkach szczególnych wskazane w powołanym wyżej rozporządzeniu w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach mogą być wykazywane przez zainteresowanego, przed Sądem wszelkimi środkami dowodowymi, a przewidzianymi przez kodeks postępowania cywilnego, a w szczególności dokumentami z osobowych akt pracowniczych, zeznaniami świadków, przesłuchaniem stron. Przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków przed organem rentowym nie jest dopuszczalne (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 27 maja 1985 roku - III UZP 5/85 LEX nr 14635, uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 września 1984 roku - (...)LEX nr 14630 uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1984 roku - III UZP 6/84 LEX nr 14625).

Podkreślić należy, że istotnym jest jakie prace realnie w toku swojego zatrudnienia wykonywała skarżąca, bowiem sama nazwa stanowiska (lub brak tej nazwy) nie może dyskwalifikować faktycznie wykonywanych prac w spornym okresie zatrudnienia jako prac wykonywanych w szczególnych warunkach.

Dla celów ustalenia pracy w warunkach szczególnych znaczenie ma nie nazewnictwo zajmowanych stanowisk, lecz faktyczny zakres wykonywanych prac.

W rozpatrywanej sprawie z przeprowadzonych przez Sąd dowodów, a zwłaszcza zeznań wnioskodawczyni oraz powołanych w sprawie świadków jednoznacznie wynika, że odwołująca będąc zatrudniona w (...) S.A. w okresie od dnia 15 maja 1980 roku do dnia 31 maja 2000 roku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywała prace na stanowisku maszynisty maszyn i urządzeń tytoniowych, robotnika pomocniczego, pomocnika maszynisty maszyn i urządzeń tytoniowych. Skarżąca pracowała na maszynach przy wytwarzaniu papierosów, sypała tytoń do maszyn, nabijała papierosy, cięła je za pomocą specjalnie przeznaczonej do tego maszyny. Wnioskodawczyni wykonywała powyższe czynności zgodnie z wydaną w tym zakresie dyspozycją przez brygadzistę, bądź mistrza. Skarżąca zajmowała się także transportem – w granicach hali produkcyjnej, rozwoziła filtry do maszyn .

Dodać również należy, że organ rentowy nie podważał w toku procesu wartości dowodowej zeznań skarżącej i świadków, ani też nie kwestionował znajdującej się w aktach sprawy kopii dokumentów pracowniczych skarżącej dotyczących jej spornego okresu zatrudnienia.

W ocenie Sądu Okręgowego praca wykonywana przez wnioskodawczynię w pełni odpowiada pracy ujętej w wykazie A, Dziale X W rolnictwie i przemyśle materiałów-spożywczych’’, poz. 3 ,,Praca w przemyśle tytoniowym: przenoszenie, sortowanie i rozdrabnianie tytoniu”.

Stanowisko pracy wnioskodawczyni wskazane jest także w Dziale X ,, W rolnictwie i przemyśle rolno-spożywczym” poz. 3 ,,Praca w przemyśle tytoniowym: przenoszenie, sortowanie i rozdrabnianie tytoniu” , pkt 9 - maszynista maszyn i urządzeń tytoniowych oraz pkt 12 - pracownik pomocniczy, pracownik transportowy magazynu tytoniu, półfabrykatów i wyrobów tytoniowych wykazu A Zarządzenia nr 16 Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31 marca 1988 roku ( (...)–16/88) w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze

Pojęcie "pracy w warunkach szczególnych" jest pojęciem prawnym, co oznacza, że tylko praca skatalogowana w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.), wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy jest pracą w warunkach szczególnych. W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, że praca w szczególnych warunkach, to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 14 września 2007 r., III UK 27/07, OSNP 2008 nr 21-22, poz. 325; z dnia 19 września 2007 r., III UK 38/07, OSNP 2008 nr 21-22, poz. 329; z dnia 6 grudnia 2007 r., III UK 66/07, Lex nr 483283; z dnia 22 stycznia 2008 r., I UK 210/07, OSNP 2009 nr 5-6, poz. 75).

Praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do ww. rozporządzenia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2001 roku, sygn. II UKN 598/00, Lex nr 79840, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 2009 roku sygn. I PK 194/08, Lex nr 653420). Nie jest natomiast dopuszczalne uwzględnianie przy ustalaniu okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wymaganych do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym, innych równocześnie wykonywanych prac w ramach dobowej miary czasu pracy, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika, przez co tak zatrudniony nie spełniał koniecznego warunku dla uzyskania wcześniejszych uprawnień emerytalnych, jakim było stałe wykonywanie pracy szkodliwej w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na zajmowanym stanowisku pracy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 czerwca 2008 r. sygn. II UK 306/07 Lex 528599).

Podsumowując, stwierdzić należy, że po uwzględnieniu spornego okresu zatrudnienia wnioskodawczyni niewątpliwie spełnia ona wymóg co najmniej 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych. Tym samym wnioskodawczyni przysługuje prawo do spornego świadczenia.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., Sąd zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w pkt 1 sentencji wyroku.

Stosownie do wyniku postępowania na podstawie przepisu art. 98 k.p.c. Sąd obciążył organ rentowy obowiązkiem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego poniesionych przez pełnomocnika wnioskodawcy. Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika Sąd ustalił w oparciu o § 9 ust 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2018.0.265) – punkt 2 sentencji wyroku.

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi organu rentowego wraz z aktami rentowymi pocztą oraz pouczeniem, iż w terminie 14 dni od dnia otrzymania wyroku z uzasadnieniem przysługuje mu prawo złożenia apelacji do tutejszego Sądu Okręgowego w Łodzi, które rozpoznaje Sąd Apelacyjny w Łodzi

A.B.