Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt XI GC 33/23

UZASADNIENIE

Sprawa rozpoznana z pominięciem przepisów o postępowaniu w sprawach gospodarczych.

Powód G. Z. w dniu 23 listopada 2022 roku wniósł na podstawie art. 299 § 1 k.s.h. przeciwko pozwanemu E. S. (1) o zapłatę kwoty 7 817 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu wobec bezskuteczności egzekucji przeciwko spółce (...) Sp. z o.o. w S., której pozwany był i jest członkiem zarządu

W dniu 6 grudnia 2022 roku Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie XI Wydział Gospodarczy wydał nakaz zapłaty w postepowaniu upominawczym, w którym uwzględnił żądanie pozwu.

Pozwany wniósł sprzeciw od nakazu zapłaty, w którym zaskarżył nakaz zapłaty w całości, wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwany E. S. (2) jest prezesem spółki (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. od początku jej istnienia. Pomiędzy stronami procesu istnieje konflikt na tle umowy dzierżawy lokalu użytkowego - myjni samochodowej położonej przy ul. (...) w S.. (...) Sp. z o.o. w S. zgłosiła m.in. zawiadomienie o popełnieniu przez powoda G. Z. przestępstw z art.190 KK , art.193 KK, art. 279 KK oraz 288 KK.

Bezsporne, a nadto dowód:

- (...) Sp. z o.o. w S. k.14-16,

- wyciąg e- Księgi wieczystej Kw. nr (...) dla nieruchomości położonej przy ul (...) w S. k.28-29,

- postanowienie Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie K. C. z dnia 25.02.2021 r. w sprawie Km 2062/17 k.49,

- postanowienie Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie K. C. z dnia 12.02.2021 r. w prawie Km 2062/17 o sporządzeniu planu podziału kwoty uzyskanej z egzekucji k.50-59,

- zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa przez G. Z. złożonego na Komisariat Policji w S.-D. z dnia 20.11.2020 roku k.30-31, 60-62,

- zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa z dnia 12.10.2021 r. k.63-65 wraz z potwierdzeniem odbioru k.66.

E. S. (2), działając w imieniu spółki (...) Sp. z o.o. w S., zainicjował również przed (...) sądami rejonowymi przeciwko G. Z. szereg bezzasadnych powództw o zapłatę (m.in. pod sygn, XI GC 867/21, X GNc 2271/21, X GNc 2260/21, XI GNc 2419/21, XI GNc 2102/21, X GC 759/21, XI GNc 2062/21, X GNc 1937/21, XI Gnc 1865/21, XI GNc 1826/21, XI GC 657/21, XI GNc 1638/21, XI GNc 1549/21, X GNc 1367/21, XI GNc 1282/21, XI GNc 1269/21 oraz X GNc 1176/21, X GC 903/21), z których część została zwrócona.

Wyrokiem z dnia 21 czerwca 2022 r. Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie X Wydział Gospodarczy w sprawie o sygn. akt X GC 800/21 oddalił powództwo (...) Sp. z o.o. w S. przeciwko G. Z., zasądzając od (...) Sp. z o.o. w S. na rzecz G. Z. kwotę 7 200 zł tytułem kosztów procesu.

Po uprawomocnieniu się wyroku, na skutek braku zapłaty zasądzonych kosztów procesu, powód skierował sprawę do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie M. F.. Komornik wszczął postępowanie egzekucyjne, które toczyło się pod sygnaturą akt GKm 110/22. Przedmiotem egzekucji były koszty zastępstwa w egzekucji w kwocie 450 zł, koszty nadania klauzuli wykonalności w kwocie 120 zł i koszty zastępstwa procesowego w kwocie 7 200 zł. Pozwany w imieniu dłużnej spółki złożył wykaz majątku spółki (...) Sp. z o.o. w S., z którego wynika, że spółka nie posiada ruchomości, nieruchomości, innego majątku, nie prowadzi żadnej działalności i jest niewypłacalna. Postanowieniem z dnia 14 listopada 2022 r. Komornik umorzył to postępowanie na skutek stwierdzenia bezskuteczności egzekucji. Komornik ustalił koszty postępowania egzekucyjnego, które wyniosły 47,24 zł.

Bezsporne, a nadto:

- wyrok k.8,

- postanowienie z dnia 24.11.2021 r. w sprawie X GC 800/21 k.67,

- postanowienie k.9-10,

Powód bezskutecznie wezwał pozwanego prezesa zarządu (...) Sp. z o.o. w S. do zapłaty kwoty 7 320 zł tytułem zapłaty kwot zasądzonych wyrokiem z dnia 21 czerwca 2022 r. w sprawie X GC 800/21.

Dowód:

- wezwanie do zapłaty k.11 wraz z kserokopią książki nadawczej k.12-13,

Dokonując ustaleń stanu faktycznego w sprawie, Sąd oparł się na treści przedłożonych do akt dowodów z dokumentów. Przedłożone dokumenty nie budziły zastrzeżeń Sądu, a znaczna ich część miała charakter dokumentów urzędowych, które korzystają z domniemania prawdziwości i autentyczności, które to domniemania nie zostały obalone. Zebrany w sprawie materiał dowodowy był w zupełności wystarczający do wydania rozstrzygnięcia.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się w całości zasadne.

Podstawę roszczenia stanowi art. 299 § 1 k.s.h. Odpowiedzialność członka zarządu ma charakter subsydiarny, powstaje bowiem dopiero wtedy, gdy egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, a ściśle - gdy jest już oczywiste, że będzie ona bezskuteczna. Przesłankami odpowiedzialności z art. 299 § 1 k.s.h. są: 1) istnienie zobowiązania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, 2) szkoda, 3) bezskuteczność egzekucji z majątku spółki, 4) związek przyczynowy między szkodą a niezłożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości.

Na uzasadnienie żądania pozwu powód wskazał, że sprawy toczące się przed tut. sądem o sygn. XI GC 867/21 oraz XI GC 657/20 jak i przed Sądem Rejonowym Szczecin - Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie o sygn. II C 1218/20 zakończyły się zasądzeniem od (...) Sp. z o.o. w S. na rzecz powoda kosztów postępowania, których ta spółka nie uiściła. Spółka ta nie uiściła także kosztów postępowania zasądzonych w sprawie zainicjowanej przez E. S. (1) przed niniejszym sądem o sygn. akt X GC 800/21. Powód złożył zatem wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego celem wyegzekwowania należności ustalonej w sprawie o sygn. X GC 800/21. Ustalono, że prawomocnym postanowieniem z dnia 14 listopada 2022 r. Komornik sądowy M. F. umorzył postępowanie egzekucyjne wobec jego bezskuteczności. Powód podniósł, że pozwany ponosi odpowiedzialność za wygenerowane przez siebie zobowiązania wskazanej spółki, bowiem w przepisanym prawem okresie nie zgłosił wniosku o jej upadłość i wniosku tego nie zamierza składać, gdyż spółka ta stanowi dla pozwanego narzędzie nękania powoda przeszło 25 postępowaniami sądowymi. Przy tym w zakresie kosztów tychże postępowań E. S. (2) pozostaje bezkarny, gdyż prowadzone przezeń spółki są niewypłacalne. Wobec powyższego powód niniejszym pozwem na podstawie art. 299 § 1 k.s.h. domaga się zasądzenia odszkodowania od pozwanego, podając, że na kwotę dochodzoną pozwem składa się kwota 7200 zł z tytułu kosztów postępowania zasądzonych w wyroku tut. sądu z dnia 21 czerwca 2022 r. w sprawie XI GC 800/21, kwota 120 zł z tytułu koszty klauzuli wykonalności, kwota 450 zł z tytułu kosztów zastępstwa w egzekucji ustalonych w postanowieniu o umorzeniu postępowania egzekucyjnego i kwota 47 zł z tytułu kosztu umorzenia egzekucji.

Podstawę prawną roszczenia powoda stanowił zatem przepis art. 299 § 1 k.s.h., zgodnie z którym, jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania. Odpowiedzialność członka zarządu obejmuje wszystkie zobowiązania spółki, których podstawa istnieje w czasie sprawowania przez niego funkcji, niezależnie nawet od daty ich wymagalności (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 28 lutego 2008r. sygn. III CZP 143/07, Biul.SN 2008/2/12, wyroki SN z dnia 28 kwietnia 2006 r. sygn. V CSK 39/06, LEX nr 376485 i z dnia 31 stycznia 2007 r. sygn. II CSK 381/06 LEX nr 327921). Od odpowiedzialności tej członek zarządu może zwolnić się w sytuacjach określonych w § 2 art. 299 k.s.h., a ciężar dowodu w tych wypadkach spoczywa na stronie pozwanej – członkach zarządu.

Odpowiedzialność odszkodowawcza członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością uzależniona jest bowiem od wykazania przez wierzyciela jedynie istnienia zobowiązania spółki oraz bezskuteczności egzekucji z majątku spółki. Zarówno powstanie szkody, rozumianej jako obniżenie potencjału finansowego spółki (a nie bezpośredni uszczerbek w majątku wierzyciela), jak i inne przesłanki odpowiedzialności (wina i związek przyczynowy pomiędzy tak rozumianą szkodą a zachowaniem członków zarządu spółki), funkcjonują na zasadzie domniemania ustawowego. Dlatego dowody na te okoliczności, opisane w art. 299 § 2 k.s.h., muszą przedstawić członkowie zarządu (por. m.in. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 3 czerwca 2011 roku, sygn. akt VI ACa 1441/10, Lex nr 983728).

Jak wynika z ustaleń Sądu, pozwany od początku pełnił funkcję jedynego członka (prezesa) zarządu dłużnej spółki, a więc także w okresie, w którym zasądzono na rzecz powoda koszty procesu.

W tym miejscu wskazać należy, że pozwany nie kwestionował faktu niewypłacalności dłużnej spółki, natomiast przecząc żądaniu pozwu, powoływał się, że za bezskuteczność egzekucji komorniczej przeciwko spółce (...) lnvestments" Sp. z o.o. w S. odpowiedzialność w całości ponosi powód, dokonując w dniu 20 listopada 2020 roku wtargnięcia do nieruchomości spółki i dokonując przestępstw z art.190 KK , art.193 KK, art. 279 KK oraz 288 KK, przez co zatrzymał całkowicie możliwość funkcjonowania i wypłacalności spółki pozwanego, w związku z czym nie ma tu zastosowania art. 299 § 1 k.s.h.

W odpowiedzi na sprzeciw powód podał, że tożsame jak w sprzeciwie argumenty pozwany podaje w przeszło dwudziestu postępowaniach, które wszczął przeciwko powodowi jako prezes (...) Sp. z o.o. w S., a żadne ze zgłoszeń popełnienia przestępstwa w Prokuraturze nie znalazło poparcia w faktach.

Pomijając okoliczność, że pozwany nie wykazał, aby zawiadomienie o popełnieniu rzekomych przestępstw skutkowało postawieniem powodowi zarzutów karnych, to twierdzenia te nie dość, że gołosłowne, to nie mogły prowadzić do oddalenia powództwa, w szczególności z uwagi na brak zawinienia pozwanego czy sprzeczność żądania powoda z zasadami współżycia społecznego (art. 5 k.c.). W sprawie podkreślić przy tym należy, że to dłużna spółka, którą reprezentował pozwany, wystosowała kilkadziesiąt powództw przeciwko G. Z., w przeważającej części bezzasadnych. Dlatego twierdzenia pozwanego dotyczące zawinienia czy też przyczynienia się powoda do złej kondycji finansowej spółki są całkowicie gołosłowne.

Drugą z przesłanek aktualizujących odpowiedzialność członka zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością na podstawie przywołanej regulacji jest bezskuteczność egzekucji (prowadzonej przeciwko spółce), którą należy rozumieć jako niemożność uzyskania zaspokojenia z całego majątku spółki. Jak zgodnie wskazuje się w orzecznictwie, wystarczającym środkiem dowodowym potwierdzającym bezskuteczność egzekucji jest postanowienie komornika o umorzeniu postępowania egzekucyjnego na podstawie art. 824 § 1 pkt 3 k.p.c. (jak to miało miejsce w niniejszej sprawie). Dokument ten stwierdza bowiem, że z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych (por. m.in. wyrok SN z dnia 10 lutego 2011 roku, sygn. IV CSK 335/10, Lex nr 784972). Korzysta on przy tym z domniemania prawdziwości z art. 244 § 1 k.p.c. i pozwany tego domniemania nie obalił, to jeszcze przyznał stan niewypłacalności spółki, jako że w toku egzekucji nie ujawnił żądnego majątku jakim dysponuje spółka, z którego możliwa jest egzekucja..

W świetle zgromadzonego materiału dowodowego należało więc uznać, że w sprawie wystąpiła druga przesłanka warunkująca odpowiedzialność ustaloną treścią 299 § 1 k.s.h., tj. bezskuteczność egzekucji wobec spółki.

Przechodząc do rozważań w przedmiocie wystąpienia przesłanki egzoneracyjnej, tj. zwalniającej członków zarządu z odpowiedzialności (brak uzasadnionej podstawy do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, brak szkody, brak winy w niezłożeniu wniosku) wskazać wstępnie należy, że ciężar wykazania jej wystąpienia spoczywał na pozwanym. W tym zakresie pozwany jednak nie wykazał się żadną aktywnością. Pozwany nie przedstawił również żadnych dowodów na okoliczność, że nie było podstaw do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości spółki, a wręcz przyznaje, że spółka jest niewypłacalna, a więc takie podstawy zaistniały. W świetle powyższego pozwany nie sprostał obowiązkowi dowodowemu nałożonemu na niego na mocy art. 6 k.c., a Sąd doszedł do przekonania, że w niniejszej sprawie przesłanki egzoneracyjne nie zostały spełnione.

Ogólna zasadność żądania powoda nie budziła zatem wątpliwości, bowiem powód przedstawił wyrok wraz z klauzulą wykonalności i dotychczas zasądzone na jego rzecz koszty procesu nie zostały uregulowane przez spółkę. Podkreślenia wymaga, iż odpowiedzialność członków zarządu na podstawie art. 299 k.s.h. obejmuje zasądzone w tytule wykonawczym, wydanym przeciwko spółce, koszty procesu, koszty postępowania egzekucyjnego umorzonego z powodu bezskuteczności egzekucji i odsetki ustawowe od należności głównej (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 2006r sygn. akt III CZP 118/06 opubl. OSNC 2007/9/136, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 marca 2007 r., sygn. akt III CSK 352/06 Lex nr 278665).

W przedmiotowej sprawie roszczenie zostało wykazane co do wysokości. Wierzytelność, w tym jej wysokość, za którą odpowiedzialność ponosi pozwany, wynika z tytułu wykonawczego oraz postanowień ustalających koszty postępowania egzekucyjnego.

Reasumując, uznać należało, że roszczenie powoda o zapłatę należności w zakresie kosztów procesu i kosztów postępowania klauzulowego i egzekucyjnego (precyzyjnie wskazanych przez powoda w pozwie) jest uzasadnione w kontekście tytułu wykonawczego.

O odsetkach Sąd orzekł zgodnie z żądaniem pozwu. Wskazać trzeba, że roszczenie przeciwko członkom zarządu (jako zobowiązanie bezterminowe) staje się wymagalne niezwłocznie po wezwaniu członka zarządu do zapłaty sumy zobowiązania, którego egzekucja przeciw spółce okazała się bezskuteczna (zob. wyrok SN z dnia 21 lutego 2002 roku IV CKN 793/00), a zatem o odsetkach należało orzec na podstawie art. 481 k.c. w zw. z art. 455 k.c.

W tym stanie rzeczy powództwo – wraz z prawidłowo sformułowanym żądaniem odsetkowym – okazało się uzasadnione w całości.

Z przedstawionych przyczyn orzeczono jak w punkcie I sentencji.

W punkcie II sentencji wyroku rozstrzygnięto o koszach postępowania na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. Powód wygrał proces. Mając na względzie, że na koszty powoda złożyły się: opłata sądowa od pozwu w kwocie 500 zł, wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 3.600 zł – ustalone na podstawie § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2016, poz. 1667 z póź. zm.), koszty poniesione przez powoda wyniosły 4.100 zł, więc taką też kwotę Sąd zasądził na jego rzecz od pozwanego, wraz z odsetkami.

ZARZĄDZENIE

1. (...)

2. (...) (...) wyrokiem;

3. (...)

XI GC 33/23

Podstawa prawna:

Powołane przepisy:

Korekty wprowadzone przez SAOS:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

ZARZĄDZENIE