Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 marca 2023 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący – Sędzia Sądu Okręgowego Andrzej Dyrda

Protokolant Monika Piasecka

po rozpoznaniu w dniu 16 marca 2023 r. w Gliwicach

na rozprawie

sprawy z powództwa P. K. i J. R.

przeciwko B. K.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Zabrzu

z dnia 14 czerwca 2022 r., sygn. akt VIII C 148/19

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od pozwanego solidarnie na rzecz powodów 1800 (tysiąc osiemset) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

SSO Andrzej Dyrda

Sygn. akt III Ca 718/22

UZASADNIENIE

Powodowie P. K. i J. R., jako wspólnicy spółki cywilnej, domagali się solidarnego zasądzenia na swoją rzecz od pozwanego B. K. kwoty 32.691 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 19 czerwca 2018 r. do dnia zapłaty. Nadto domagali się solidarnego zasądzenia na rzecz powodów od pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Uzasadniając swoje stanowisko powodowie wskazali, że w dniu 19 lipca 2017r. zawarli z pozwanym umowę o roboty budowlane, której przedmiotem było wykonanie
i oddanie przez powodów (wykonawców) pozwanemu (zamawiającemu) budynku mieszkalnego w technologii (...) na nieruchomości położonej w M., dla której Sąd Rejonowy w Tarnowskich Górach, prowadzi księgę wieczystą (...). Strony umówiły się, że powodowie otrzymają wynagrodzenie w wysokości 257.300 zł, które obejmowało wykonanie budynku oraz prace związane z wykonaniem fundamentów oraz ogrzewaniem podłogowym, nie uwzględniało jednak kosztów materiałów użytych do wykonania fundamentów, które miały być rozliczone według zużycia. Powodowie wyjaśnili, że wartość zużytych materiałów wyniosła 30.269,99 zł netto, tj. 32.691 zł brutto oraz, że o taką kwotę wzrosła wartość przedmiotu umowy. Podali, że rozliczenie pomiędzy stronami miało następować etapami, a wynagrodzenie miało być rozliczane na podstawie faktur częściowych. Ostateczne rozliczenie miało nastąpić na podstawie faktury końcowej, wystawionej w terminie 7 dni od ostatecznego odbioru prac, które miało miejsce w dniu 21 maja 2018 r. Podnieśli, że faktura końcowa została wystawiona w dniu 11 czerwca 2018 r. na kwotę 50.265,26 zł, z terminem płatności do 11 czerwca 2018 r. Podali, że pozwany zapłacił kwotę 17.574,26 zł, zaś do zapłaty pozostała kwota 32.691 zł. Argumentowali, że wysłane wezwania do zapłaty nie przyniosły oczekiwanego przez nich rezultatu.

27 listopada 2018r. Starszy referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym w Zabrzu wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, w całości uwzględniający żądanie pozwu.

Pozwany w ustawowym terminie wniósł sprzeciw od wydanego w sprawie nakazu zapłaty, domagając się oddalenia powództwa w całości oraz solidarnego zasądzenia od powodów na jego rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Pozwany podniósł, że kosztorys wykonania fundamentu, który został mu dostarczony przed przystąpieniem do prac budowlanych, przyjmował koszt na poziomie 30.456 zł z zawartym już materiałem. Zdaniem pozwanego, powodowie winni przed przystąpieniem do prac dokładnie i w sposób wyczerpujący określić koszt i sposób wykonania danego etapu realizacji. Wyjaśnił, że nie był nabywcą faktur, które zostały mu przedstawione przez powodów za rzekome materiały potrzebne do wykonania fundamentu. Podał, że nie jest w stanie rozpoznać i określić, które materiały zostały zużyte i wykorzystane na potrzeby jego inwestycji, zaś wśród przedłożonych faktur widnieją również faktury za prace betoniarskie oraz prace koparką na kwotę 22.116,15 zł, co, w jego ocenie, było bezzasadne, skoro prace fundamentowe wchodziły w koszt umowy. Prace budowalne związane z fundamentem były zawarte w cenie, co wynikało z umowy, ale także kosztorysu i rozmów między stronami. Wyjaśnił przy tym, że prace budowlane zostały wykonane niesolidnie oraz wystąpiły istotne wady fizyczne, zaś powodowie nie wywiązali się w całości z umowy. Zdaniem pozwanego, dołączone faktury nie mogą stanowić dowodu na rzekome rozliczenie materiału w świetle § 6 ust. 2 umowy. Brak było podstaw, by przyjmować, że faktury obejmowały materiały mające zostać zużyte na budowę prowadzoną u pozwanego, skoro faktury były wystawiane na powodów i odnoszą się do robót betoniarskich, nie zaś materiałów budowlanych. Podniósł, że nawet gdyby przyjąć, że materiał zostanie rozliczony według zużycia, czemu przeczyły zapisy umowy dotyczące kosztorysu, to nie sposób zaliczyć kupna materiału usługi robót betoniarskich, na którą to usługę wystawiono większość faktur dołączonych do pozwu. Podobnie, w jego ocenie, należy potraktować kartę pracy pompy, za które to prace pozwany zapłacił powodom kwotę 30.456 zł, zgodnie z kosztorysem. Podał, że zgodnie z tym kosztorysem zapłacił powodom kwotę 257.300 zł, tj. całą kwotę umowy o roboty budowlane. Podał, że kwoty stanowiące rozliczenie poszczególnych etapów budowy były finalnymi kwotami i nie zostały zwiększone w oparciu o kolejne, przedkładane przez powodów faktury. Wyjątek stanowiło zakończenie I etapu, który kosztował rzekomo 63.147 zł, co, zdaniem pozwanego, stanowiło kwotę nierealną.

Sąd Rejonowy w Zabrzu wyrokiem z dnia 14 czerwca 2022r. zasądził od pozwanego na rzecz powodów solidarnie kwotę 26.826,36 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 29 czerwca 2018 roku do dnia zapłaty, w pozostałym zakresie oddalając powództwo. Sąd nadto zasądził od pozwanego na rzecz powodów solidarnie kwotę 3.989,52 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu oraz nakazał pobrać od powodów solidarnie na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Zabrzu kwotę 399,08 złotych tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych, a od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Zabrzu kwotę 1.818,04 złotych tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Orzeczenie to poprzedził ustaleniem, że powodowie P. K. oraz J. R. prowadzą spółkę cywilną pod nazwą (...) Polska P. K., (...) s.c.

Pozwany wraz z żoną byli zainteresowani wyceną dokonaną przez powodów,
a dotyczącą koncepcji budynku parterowego z garażem i dachem wielospadowym.
W odpowiedzi na zapytanie powodowie przesłali żonie pozwanego ofertę na wykonanie budynku mieszkalnego – projekt indywidualny z dnia 31 maja 2017 r.

Finalnie pozwany wraz z małżonką zdecydowali się na wariant (...). Powierzchnia podłóg wynosiła 99 m2. Jako robociznę w związku
z wykonaniem fundamentu wskazano kwotę 12.000 zł, zaś cenę domu – 217.100 zł. Powodowie zastrzegli, że podane ceny są cenami netto, a zatem należy do nich doliczyć 8% podatku VAT.

Wskazana w ofercie wstępnej kwota została podwyższona o kwotę 9.600 zł netto
w związku z życzeniem pozwanego i jego żony, by dostosować budynek do ich potrzeb. Finalnie strony umówiły się na kwotę 257.300 zł.

W dniu 19 lipca 2017 r. pomiędzy powodami P. K. i J. R. działającymi jako (...) spółka cywilna (wykonawcy) a pozwanym B. K. (zamawiający) zawarta została umowa o roboty budowlane. W myśl § 1 tej umowy strony zgodnie oświadczyły, że zawierają umowę o roboty budowlane domu jednorodzinnego, której przedmiotem było wykonanie i oddanie budynku mieszkalnego w technologii (...) przez powodów według projektu stanowiącego załącznik nr 1 do tej umowy, na działce nr (...), stanowiącej nieruchomość należącą do pozwanego, dla której Sąd Rejonowy w Tarnowskich Górach prowadzi księgę wieczystą o numerze (...). Stosownie do § 2 umowy, wynagrodzenie, jakie pozwany zobowiązał się zapłacić na rzecz powodów, ustalone zostało w wysokości wynikającej
z kosztorysu, stanowiącego załącznik nr 2 do tej umowy. Zgodnie z § 5 ust. 1 umowy, powodowie mieli wykonać roboty budowlane z materiałów zakupionych i dostarczonych przez nich na ich koszt. W § 6 ust. 1 i 2 umowy ustalono wynagrodzenie, które wynosiło 257.300 zł. W kwocie tej zawarto wykonanie budynku i opłatę za prace fundamentowe oraz ogrzewanie podłogowe, z tym zastrzeżeniem, że materiał na fundament zostanie rozliczony dodatkowo według zużycia. Zgodnie zaś z § 6 ust. 4 i 5 umowy, rozliczenie miało następować fakturami częściowymi, w oparciu o kosztorys powykonawczy danego etapu robót, zgodnie z harmonogramem, zaś ostateczne rozliczenie nastąpić miało fakturą końcową, wystawioną przez powodów na rzecz pozwanego w terminie 7 dni od ostatecznego odbioru, stwierdzonego protokołem zdawczo-odbiorczym. W myśl zaś § 6 ust. 6 umowy, zapłata miała nastąpić w terminie 7 dni od daty otrzymania przez pozwanego każdej z faktur, na numer rachunku bankowego powodów.

Aneksem z dnia 20 grudnia 2017 r. strony postanowiły, że ulegnie zmianie § 6 ust. 4
i 5 umowy o roboty budowalne w ten sposób, że nadano tym postanowieniom następujące brzmienie: „4. Rozliczenie następować będzie fakturami częściowymi. 5. Ostateczne rozliczenie pierwszego etapu robót nastąpi fakturą końcową wystawioną do 31.12.2017 roku, a rozliczenie drugiego etapu fakturą końcową wystawioną do dnia 31.12.2018 wystawioną przez wykonawcę na rzecz zamawiającego w terminie 7 dni od ostatecznego odbioru”.

Powodowie zgodnie z postanowieniami umowy realizowali budowę domu. W toku tych prac powodowie nabywali materiały, w tym materiały celem wykonania fundamentów budynku. W treści tych faktur jako odbiorcę (nabywcę) wskazywano powodów.

Pozwany wraz z małżonką zaciągnęli kredyt na budowę domu, stąd potrzebne było wskazanie konkretnej kwoty ceny budowy. Kosztorys, w treści którego wskazano kwotę 257 tysięcy zł, był podstawą rozliczeń w banku.

Usługi wykonywane koparką były zapłacone przez powodów. Prace koparki nie zostały objęte umową. W wielu przypadkach zdarza się, że wartość inwestycji jest większa niż wartość kredytu.

Drenaż budynku został wykonany przez pozwanego we własnym zakresie.

W dniu 3 listopada 2017 r. wystawiona została faktura nr (...), w treści której wyróżniono usługę koparką oraz transport piasku na kwotę łączną 8.755 zł netto, co dało łącznie kwotę 10.768,65 zł brutto, uwzględniając stawkę VAT w wysokości 23%. Należność ogółem wyniosła 10.768,65 zł.

Następnie w dniu 10 września 2018 r. wystawiono fakturę korygującą nr 1/09/2018 do faktury nr (...), dokonując korekty w ten sposób, że zastąpiono określenie „transport piasku” określeniem „piasek loco budowa”. Pozostałe wartości nie zostały zmienione. Jako przyczynę korekty wskazano błąd w nazwie.

W dniu 21 maja 2018 r. dokonano protokolarnego odbioru robót przedmiotu umowy. Roboty budowalne zostały wykonane zgodnie z dokumentacją pod względem technicznych
i uznano je za pozbawione wad.

Pozwany wypłacił powodom wynagrodzenie w związku z realizacją umowy o roboty budowlane z dnia 19 lipca 2017 r. w wysokości 257.300 zł.

W dniu 11 czerwca 2018 r. powodowie wystawili fakturę końcową nr KON 2/06/2018 na kwotę łączną 50.265,26 zł tytułem budowy domu jednorodzinnego. Jako termin płatności wskazano dzień 18 czerwca 2018 r. Korespondencja zawierająca fakturę została doręczona pozwanemu na adres ul. (...), Z. w dniu 14 czerwca 2018 r.

Duplikat powyższej faktury został skierowany do pozwanego na adres wynikający
z treści umowy o roboty budowlane i doręczony w dniu 21 czerwca 2018 r.

W treści obu tych dokumentów, w części dotyczącej uwag, wskazano, że kwota zamówienia została powiększona o materiał zużyty do wykonania fundamentu zgodnie z treścią umowy.

Pismami z dnia 9 lipca 2018 r. oraz z dnia 19 lipca 2018 r. powodowie wzywali pozwanego do zapłaty kwoty 32.691 zł. W odpowiedzi na ww. pisma pozwany pismem z dnia 26 lipca 2018 r. odmówił wypłaty żądanej kwoty.

Precyzyjne określenie ilości określonego materiału na początku procesu budowy nie jest możliwe. Dopiero przy uwzględnieniu rzeczywistego ukształtowania terenu możliwym jest określenie ilości potrzebnego surowca.

Wartość robót wykonanych przez powodów według kosztorysu powykonawczego opracowanego przez biegłego wynosiła 29.101,45 zł netto, tj. 31.429,57 zł brutto. Załadunek koparką i transport piasku przez wykonawcę według faktury nr (...) wyniosły odpowiednio 1.290 zł netto oraz 7.475 zł netto, tj. 8.755 zł netto (9.455,40 zł brutto). Wartość wykonanych przez powodów prac związanych z wykonaniem fundamentów wynosił łącznie kwotę 40.884,97 zł brutto (tj. 31.429,57 zł + 9.455,40 zł).

Wartość użytych przy wykonaniu fundamentów materiałów wynosiła 18.753,36 zł.

W tak ustalonym stanie faktycznym, Sąd Rejonowy wskazał, że zgodnie z art. 647 k.c., przez umowę o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i z zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu, oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia. Co istotne, przepisy znajdujące się w tytule poświęconym umowie o roboty budowlane nie wskazują żadnych szczególnych sposobów ustalenia wysokości wynagrodzenia należnego wykonawcy.

Następnie sąd wskazał, że zgodnie z treścią umowy z dnia 19 lipca 2017 r. o roboty budowlane, powodowie mieli wykonać roboty budowlane z materiałów zakupionych i dostarczonych przez nich i na ich koszt (§ 5 ust. 1 umowy). Jako kwotę umowy ustalono kwotę 257.300 zł brutto (w tym podatek VAT 8 %). W kwocie tej zawarte zostało wykonanie budynku i opłata za prace fundamentowe oraz ogrzewanie podłogowe, zaś nie uwzględniono materiału na fundamenty, który miał zostać rozliczony dodatkowo według zużycia. W § 9 ust. 4 umowy pozwany oświadczył, że zapoznał się z treścią tej umowy, zaś jej postanowienia były dla niego zrozumiałe i jednoznaczne oraz nie wnosi zastrzeżeń co do jej treści. Sąd zwrócił uwagę, że w § 1 ust. 2 umowy wskazano, że wynagrodzenie, jakie pozwany zobowiązał się zapłacić powodom, ustalone zostało na kwotę w wysokości wynikającej z kosztorysu, stanowiącego załącznik nr 2 do tej umowy. Strony jako załączniki do umowy nie wymieniły tego kosztorysu, bowiem wskazały, iż do umowy załączono projekt budynku (załącznik nr 1) oraz harmonogram prac (załącznik nr 2), a w konsekwencji sąd uznał, że brak jest podstaw do uznania, iż sporządzony kosztorys stanowił załącznik do tej umowy, tym bardziej, że został on sporządzony na potrzeby zaciągnięcia zobowiązania kredytowego przez pozwanego, o czym świadczyły zeznania jego żony, a także widniejące na tym kosztorysie dane banku. Ponadto, Sąd uznał, że nawet jeżeli hipotetycznie kosztorys został sporządzony na potrzeby przedmiotowej umowy, to nie sposób przyjąć, iż w sposób wyczerpujący regulował kwestie związane z rozliczeniem stron, skoro w § 6 ust. 1-2 umowy wprost ustalono kwotę umowy (257.300 zł brutto, a zatem kwotę tożsamą z kosztorysem) ze wskazaniem, że w tej kwocie zawarto wykonanie budynku i opłatę za prace fundamentowe oraz ogrzewanie podłogowe, zaś nie zawarto materiału na fundament, który miał zostać rozliczony dodatkowo według zużycia.

Z tych względów Sąd uznał, że pozwany był zobowiązany do zapłaty kosztów związanych z materiałami, jakie zostały zakupione i zużyte przez powodów celem wykonania fundamentów budynku, a które to koszty, nie mogły być zawarte w treści umowy, skoro miały zostać rozliczone według zużycia, tj. w sposób następczy, tym bardziej, że precyzyjne określenie danego surowca na etapie przedwykonawczym nie mogło być możliwe.

Sąd wskazał, że biegły z zakresu budownictwa ustalił, że wartość zużytych materiałów przy wykonaniu fundamentu wyniosła kwotę 18.753,36 zł. Zdaniem Sądu, do tej kwoty należało doliczyć koszty zakupu piasku, którego to materiału, jak już była mowa, biegły nie uwzględnił. Koszt zakupu piasku wynosił kwotę 7.475 zł netto, przy czym, przy uwzględnieniu, że stawka VAT winna wynosić 8 %, przekładało się na przyjęcie, iż koszt tego piasku wynosił 8.073 zł brutto. W konsekwencji Sąd przyjął wartość materiału zużytego na potrzeby fundamentów wyniosła łącznie kwotę 26.826,36 zł (tj. suma kwot 18.753,36 zł i 8.073 zł). Z tych względów, Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powodów solidarnie kwotę 26.826,36 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 29 czerwca 2018 r. do dnia zapłaty.

O odsetkach Sąd orzekł w oparciu o art. 481 k.c. w zw. z § 6 ust 5 i 6 umowy z dnia 19 lipca 2017r. o roboty budowlane w brzmieniu uwzględniającym zmianę dokonaną aneksem z dnia 20 grudnia 2017 r.

W pozostałym zakresie Sąd oddalił powództwo, natomiast o kosztach procesu orzekł w oparciu o art. 100 k.p.c., a na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Sąd nakazał także pobrać solidarnie od powodów na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Zabrzu kwotę 399,08 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych, a od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Zabrzu kwotę 1.818,04 zł.

Apelację od tego orzeczenia, w części dotyczącej punktu 1, 3 i 5 ti. w części uwzględniającej powództwo, wniósł pozwany.

Zarzucił naruszenie przepisów prawa procesowego, a w szczególności:

1)  art. 233 w zw. z art. 278 § 1 k.p.c., poprzez brak wszechstronnego rozważenia, dogłębnej i szczegółowej analizy zebranego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności pod kątem doświadczenia życiowego i logicznego rozumowania, w tym zupełnie wybiórcze i dowolne potraktowanie opinii biegłego sądowego inż. J. H. z dnia 3 grudnia 2021 roku, zakwestionowanie tej opinii w znaczącej części i pominięcie przez sąd opinii w zakresie, w którym biegły wskazał, że przy wartości użytych materiałów nie uwzględnił wartości piasku, bowiem jak wskazywał, faktura nr (...) wystawiona przez Firmę (...) nie zawiera ceny, gdyż mógł on pochodzić z innego wykopu budowy jako materiał zbędny i powodowie otrzymali go za darmo; błędne podniesienie przez sąd, że finalnie opinia ta nie była kwestionowana, podczas gdy pismem z dnia 22 grudnia 2021 roku pozwany zgłosił zastrzeżenia do przedmiotowej opinii,

2)  art. 233 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia, dogłębnej i szczegółowej analizy zebranego w sprawie materiału dowodowego przejawiające się w zupełnym pominięciu przez sąd kosztorysu, który opiewał na kwotę 257.300 zł brutto i zupełnie niezrozumiałe przyjęcie, że skoro strony nie wymieniły jako załącznika do umowy ww. kosztorysu, nie ma on dla sprawy w istocie jakiegokolwiek znaczenia,

3)  art. 232 k.p.c., poprzez błędne przyjęcie, iż powodowie udowodnili swoje roszczenie oraz okoliczności, z których wywodzili swoje żądanie, podczas gdy dowody w jakimkolwiek stopniu nie potwierdzają stanowiska prezentowanego przez powodów, a wręcz wskazują niezbicie, iż po zakończeniu prac fundamentowych powodowie nadal nie wiedzieli, ile wydali finalnie na tym etapie budowy,

4)  art. 328 § 2 k.p.c. poprzez nieprawidłową subsumcję materiału dowodowego i nieprawidłowe ustalenie stanu faktycznego sprawy oraz brak należytego, wnikliwego i przekonującego wyjaśnienia przyczyn, z powodu których Sąd nie dał wiary istotnym dla właściwego rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy dowodom, w tym w szczególności ww. opinii biegłego sądowego i kosztorysu

Zarzucił również naruszenie przepisów prawa materialnego przez błędna wykładnie i niewłaściwe zastosowanie, a w szczególności art. 6 k.c. poprzez błędne przyjęcie, iż powodowie udowodnili swoje roszczenie oraz okoliczności, z których wywodzili swoje żądanie, podczas gdy zgromadzony materiał dowodowy wskazuje niezbicie, iż powodowie nie wykazali, aby załączone przez powodów rachunki za materiał budowlany oraz za usługi budowlane dotyczyły przedmiotowej inwestycji. Ww. dokumenty dotyczyć bowiem mogą innych budów prowadzonych przez powodów, zwłaszcza, że w okresie realizacji inwestycji dla pozwanego, firma powodów prowadziła również inne realizacje, na co zwrócił uwagę biegły sądowy

Na tych podstawach wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w zaskarżonej części poprzez oddalenie powództwa w całości, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania, a nadto zasądzenie od powodów na rzecz pozwanego kosztów postępowania za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa prawnego, wg norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o jej oddalenie oraz zasądzenie od pozwanego na ich rzecz kosztów postępowania odwoławczego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Sąd pierwszej instancji prawidłowo zakwalifikował roszczenie powódki przyjmując jako podstawę prawną swego rozstrzygnięcia przywołane przepisy prawne, a następnie ustalił wszystkie okoliczności faktyczne istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Poczynione ustalenia dotyczące okoliczności faktycznych mają podstawę w zgromadzonym w sprawie materialne dowodowym, który w zakresie dokonanych ustaleń jest logiczny i wzajemnie spójny, natomiast informacje zawarte w poszczególnych źródłach dowodowych nawzajem się uzupełniają i potwierdzają, przez co są w pełni wiarygodne.

Ustalenia te Sąd Okręgowy przyjmuje za własne.

Odnosząc się do zarzutów naruszenia przepisów prawa procesowego wskazać należy, że przewidziane art. 233 k.p.c., ramy swobodnej oceny dowodów wyznaczone są wymogami prawa procesowego, doświadczeniem życiowym oraz regułami logicznego myślenia, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonując wyboru określonych środków dowodowych i ważąc ich moc oraz wiarygodność, odnosi je do pozostałego materiału dowodowego (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 14 sierpnia 2012r. III AUa 620/12). Stawiając zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. należy wykazać, że Sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego. Z tych względów za niewystarczające należy uznać przekonanie strony o innej niż przyjęta przez Sąd wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i o ich odmiennej ocenie niż ocena dokonana przez Sąd (Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w wyrokach: z dnia 1 marca 2012r. I ACa 111/12; z dnia 3 lutego 2012r., I ACa 1407/11). Jeżeli zatem Sąd, ze zgromadzonego materiału dowodowego, wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, co ma miejsce w niniejszej sprawie, to ocena Sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, chociażby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne (tak: Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w wyrokach: z dnia 8 lutego 2012r. (I ACa 1404/11), z dnia 14 marca 2012r. (I ACa 160/12), z dnia 29 lutego 2012r. (I ACa 99/12); a także wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 17 maja 2012r. VI ACa 31/12; i wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 11 grudnia 2015r., III AUa 1030/15; a także wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 23 czerwca 2015r. I ACa 221/15).

Nie można również pominąć, iż same, nawet poważne wątpliwości co do trafności oceny dokonanej przez sąd pierwszej instancji, jeżeli tylko nie wykroczyła ona poza granice zakreślone w art. 233 § 1 k.p.c., nie powinny stwarzać podstawy do zajęcia przez sąd drugiej instancji odmiennego stanowiska (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 2012r., I UK 347/11).

Pozwany tymczasem w apelacji nie wskazuje uchybienia przez Sąd I instancji regułom służącym ocenie wiarygodności i mocy poszczególnych dowodów, tj. regułom logicznego myślenia, zasadzie doświadczenia życiowego i właściwego kojarzenia faktów, podnosząc jedynie, że sąd pominął kosztorys, który opiewał na kwotę 257.300 zł brutto i (błędne) przyjęcie, że skoro strony nie wymieniły jako załącznika do umowy ww. kosztorysu, nie ma on dla sprawy w istocie jakiegokolwiek znaczenia. Pozwany jednak pomija, że Sąd dokonał analizy łączącego strony stosunku prawnego, w szczególności zwrócił uwagę na treść § 5 i 6 umowy o roboty budowlane. Przytoczyć zatem ponownie należy, że zgodnie z § 5 ust. 1 umowy, wykonawca wykona roboty budowlane z materiałów zakupionych i dostarczonych przez nich i na ich koszt. Co istotne kwestia ta nie został objęta tym czasem § 6 umowy, w którym strony ustaliły wysokość wynagrodzenia. Kwotę umowy ustalono kwotę 257.300 zł brutto (w tym podatek VAT 8 %), przy czym, zgodnie z § 6 ust. 2 umowy, w kwocie tej zawarte zostało wykonanie budynku i opłata za prace fundamentowe oraz ogrzewanie podłogowe, natomiast materiał na fundament zostanie rozliczony dodatkowo według zużycia. Sąd I instancji wysokość tego wynagrodzenia ustalił posiłkując się opinią biegłego.

Wskazać zatem należy, że wskazanym powyżej kryteriom, tj. dotyczącymi art. 233 k.p.c., podlega również opinia biegłego. Ocena tego dowodu winna uwzględniać następujące kryteria: zgodności treści opinii z zasadami logiki i wiedzy powszechnej, poziomu wiedzy biegłego, podstaw teoretycznych opinii, a także sposobu motywowania oraz stopnia stanowczości wyrażonych w niej wniosków. Sąd może więc oceniać opinię biegłego pod względem fachowości, rzetelności, czy też zgodności z zasadami logiki. Nie jest natomiast uprawniony do kwestionowania merytorycznych poglądów biegłego, czy w ich miejsce wprowadzać własne stwierdzeń. (wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 3 sierpnia 2012r., I ACa 217/12; wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 1 sierpnia 2012r., I ACa 40/11).

Podstawą postawienia zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. było zupełnie wybiórcze i dowolne potraktowanie opinii biegłego sądowego inż. J. H. z dnia 3 grudnia 2021 roku, zakwestionowanie tej opinii w znaczącej części i pominięcie przez sąd opinii w zakresie, w którym biegły wskazał, że przy wartości użytych materiałów nie uwzględnił wartości piasku, bowiem jak wskazywał, faktura nr (...) wystawiona przez Firmę (...) nie zawiera ceny, gdyż mógł on pochodzić z innego wykopu budowy jako materiał zbędny i powodowie otrzymali go za darmo oraz błędne podniesienie przez sąd, że finalnie opinia ta nie była kwestionowana, podczas gdy pismem z dnia 22 grudnia 2021 roku pozwany zgłosił zastrzeżenia do przedmiotowej opinii.

Wskazać zatem należy, że zarówno pozwany jak i powodowie wnieśli zarzuty do opinii z dnia 2 grudnia 2021r. (k. 283-302). W odpowiedzi na to, Sąd dopuścił dowód z opinii uzupełniającej pisemnej postanowieniem z dnia 17 stycznia 2022r. Biegły ustosunkował się do tych zarzutów w opinii uzupełniającej z dnia 2 lutego 2022r. Odpis również tej opinii został doręczony pełnomocnikom stron, jednak brak jest dowodów wskazujących, że również w tym przypadku strony kwestionowały jej treść. Z tych względów chybionym jest kwestionowanie stwierdzenia przez Sąd I instancji, że „finalnie opinia ta nie była kwestionowana przez strony”.

Mając zatem na względzie powyższe, uznać należało, że ocena materiału dowodowego została poczyniona przez Sąd Rejonowy zgodnie z wymogami wskazanymi powyżej. Wbrew ocenie pozwanej, Sąd Rejonowy, w sposób rzeczowy i precyzyjny wyjaśnił z jakich względów przyjął wynikające z niej ustalenia.

Za niezasadny należało uznać również zarzut naruszenia art. 328 § 2 KPC.

Z ujęcia redakcyjnego art. 328 § 2 KPC wynika, że punktem wyjścia dla przedstawienia w motywach pisemnych uzasadnienia wyroku koncepcji prawnej rozstrzygnięcia sprawy powinny być poczynione ustalenia faktyczne. Sąd pierwszej instancji zobowiązany jest do wyjaśnienia motywów rozstrzygnięcia w sposób umożliwiający przeprowadzenie kontroli instancyjnej zaskarżonego orzeczenia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 lipca 2007 r., V CSK 115/07). Uchybienie Sądu w tym zakresie, następuje jedynie w sytuacji, gdy uzasadnienie wyroku zawiera jedynie opis poszczególnych elementów stanu faktycznego, bez wniosków z nich wynikających i bez dokonanego ustalenia stanu faktycznego istotnego dla rozstrzygnięcia sprawy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 stycznia 1999 r., II UKN 437/98; orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 28 sierpnia 1951 r., C 154/51).

W ocenie Sądu Okręgowego, uzasadnienie zaskarżonego wyroku nie zostało sporządzone w sposób uchybiający wskazanym powyżej wymaganiom, gdyż umożliwiało zapoznanie się z motywami udzielenia powodowi ochrony prawnej jego roszczenia, a w szczególności ocenę, czy stawiane w apelacji zarzuty są uzasadnione.

Uznać zatem należało, że Sąd Rejonowy nie dopuścił się naruszenia wskazanych w apelacji przepisów postępowania.

Nie można również zgodzić się z twierdzeniami pozwanego, że powodowie nie udowodnili swojego roszczenia albowiem jak wskazano powyżej, wynikało to z całokształtu materiału dowodowego. Podkreślić należy, że dochodzone pozwem wynagrodzenia miało podstawę w umowie (§ 5 ust. 1 i § 6 ust. 2 umowy) natomiast jego wysokość została zweryfikowana na podstawie dowodu z opinii biegłego.

Wobec powyższego Sąd Okręgowy, na postawie art. 385 k.p.c., orzekł jak w sentencji.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. oraz art.108 § 1 k.p.c.

Koszty te ustalono w oparciu o § 2 pkt 5 w związku z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015r. poz. 1804 z późniejszymi zmianami).

SSO Andrzej Dyrda